janine jansen
Amsterdam Sinfonietta Candida Thompson leiding & viool Janine Jansen viool
•
Woensdag 3 september, 20.00 uur Enschede, Muziekcentrum Donderdag 4 september, 20.15 uur Leiden, Stadsgehoorzaal
•
Programma L. van Beethoven (1770-1827) Strijkkwartet nr. 11 in f, opus 95 ‘Quartetto serioso’ (1810-11) (arr.voor strijkorkest door G. Mahler) I Allegro con brio II Allegro ma non troppo III Allegro assai vivace ma serioso IV Larghetto espressivo – Allegretto agitato E. W. Korngold (1897-1957) Lento religioso (1947) (uit: Symphonic Serenade, opus 39 voor strijkorkest) •••
A. Vivaldi 1678-1741 Uit ‘Il cimento dell’armonica e dell’invenzione’, opus 8: Le quattro stagioni (De vier jaargetijden) voor viool, strijkers en continuo (1725) Concert nr. 1 in E ‘La primavera’ (De lente) I Allegro II Largo III Allegro Concert nr. 2 in g ‘L'estate’ (De zomer) I Allegro non molto II Adagio III Presto
Deze concerten zijn onderdeel van de tournee met Janine Jansen van 30 augustus t/m 5 september 2014 in Nederland en Duitsland, zie www.sinfonietta.nl.
•
Concert nr. 3 in F ‘L'autunno’ (De herfst) I Allegro II Adagio molto III Allegro Concert nr. 4 in f ‘L'inverno’ (De winter) I Allegro non molto II Largo III Allegro
•
de musici
viool 1 Candida Thompson Ingrid van Dingstee Nicoline van Santen Karen Segal Cecile Gouder de Beauregard Bob van der Ent viool 2 Jacobien Rozemond Petra Griffioen Frances Thé Diet Tilanus Inki Varga Floor Le Coultre altviool Florent Bremond Els Goossens Ernst Grapperhaus Anne-Bartje Fontein Anna Smith
cello Kaori Yamagami Maarten Mostert Michiel Weidner Örs Köszeghy contrabas Ying Lai Green Servaas Jessen klavecimbel David Jansen
staf Joost Westerveld zakelijk leider Willem de Bordes artistiek coördinator / programmeur Stijn Verstraete productieleider Riitta Koljonen officemanager / educatiecoördinator Joseline de Koning fondsenwerving en relatiebeheer Chris Meeuwissen marketing Noortje Zanen communicatie Irene Kok bibliothecaris Gerard Boltje boekhouder Chris Dessing vrijwilliger bestuur Gert-Jan Kramer voorzitter Jan Reinier van Angeren secretaris Mariëtte Doornekamp, penningmeester Leni Boeren lid Ernst Veen lid Joris Vos lid Hans Langeveld lid
biografie
Janine Jansen viool Janine Jansen behoort tot ´s werelds top violisten. Ze treedt regelmatig op als soliste met wereldberoemde orkesten als het Koninklijk Concertgebouworkest, de Berliner en Wiener Philharmoniker en de New York Philharmonic en ze werkte samen met dirigenten als Valery Gergiev, Zubin Mehta, Lorin Maazel, Gustavo Dudamel, Mariss Jansons, Sir Antonio Pappano en Bernard Haitink. Dit seizoen is Janine Jansen een van de artiesten bij de BBC Proms; haar optreden tijdens de Last Night of the Proms wordt wereldwijd live uitgezonden. Ze maakt daarna opnieuw haar opwachting bij het Koninklijk Concertgebouw orkest, het Koninklijk Orkest van Stockholm, het Filharmonisch Orkest van Bergen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Ze geeft in Europa ook uitvoeringen met het Chamber Orchestra of Europe en met het Orchestra dell’Accademia Nazionale di Santa Cecilia en Sir Antonio Pappano. Daarnaast onderneemt ze twee recitaltournees met pianist Itamar Golan, in Nederland en in de Verenigde Staten. Janine Jansen neemt exclusief op voor Decca (Universal Music). Recentelijk verscheen haar nieuwste cd met concerten van J.S. Bach. Haar discografie bevat onder andere opnames van het Tweede vioolconcert van Prokofjev met het London Philharmonic Orchestra en Vladimir Jurowski, de vioolconcerten van Beethoven en Britten met Paavo Järvi, Mendelssohn en Bruch met Riccardo Chailly, en Tsjaikovski met Daniel
Harding. Janine heeft onlangs ook een cd met kamermuziek uitgebracht: Schuberts Strijkkwintet en Schönbergs Verklärte Nacht. Deze cd verscheen ter ere van het 10-jarig jubileum van haar Internationaal Kamermuziek Festival Utrecht in december 2012. Janine Jansen won vele prijzen, waaronder vier Edisons en driemaal een ECHO Klassik. In 2003 ontving ze de Nederlandse Muziekprijs, in oktober 2008 de VSCD Klassieke Muziekprijs en in januari 2013 de Concertgebouw Prijs. Ook is ze onder scheiden met de Instrumentalist Award van de Royal Philharmonic Society. Janine studeerde bij Coosje Wijzenbeek, Philipp Hirshhorn en Boris Belkin. Janine Jansen bespeelt de ‘Barrere’-viool van Antonio Stradivari, bouwjaar 1727. De belang rijkste eigenaar van het instrument is het Elise Mathilde Fonds.
•
toelichting
Janine Jansen keert na vele jaren terug bij Amsterdam Sinfonietta met Vivaldi’s De vier jaargetijden. Haar cd-opname van dit meester werk, onder aanvoering van Candida Thompson, behoort tot de meest gedownloade klassieke albums ooit. Vlak voor de zomer gaven Amsterdam Sinfonietta en Janine Jansen al een spetterende uitvoering tijdens het slotconcert van Janines Internationaal Kamermuziek Festival Utrecht. Nu gaan ze samen op tournee door Nederland en Duitsland met Vivaldi’s geliefde vioolconcerten en werken voor strijkorkest van onder anderen Beethoven en Korngold. Strijkkwartet opus 95 voor strijkorkest Het programma opent met het Strijkkwartet in f klein, opus 95 van Beethoven, opgedragen aan Nikolaus Zmeskall von Domanovec, één van Beethovens beste vrienden. De componist gaf het kwartet zelf de bijnaam ‘Quartetto serioso’, inderdaad een uiterst serieus stuk, waarin Beet hoven experimenteerde met gedurfde harmonieën en nieuwe structuren. Heftige muziek met slechts enkele momenten van tederheid en ontspanning, zoals in het totaal onverwachte optimistische en milde slot. Mogelijk zag Beethoven op tegen de reactie van zijn conservatieve publiek, want direct na de voltooiing van het stuk schreef hij aan zijn uitgever: “Het kwartet is geschreven voor een kleine kring van connaisseurs en moet nooit publiekelijk uitgevoerd worden.” Gelukkig heeft de uitgever niet naar Beethoven geluisterd. Amsterdam Sinfonietta speelt vanavond de versie voor strijkorkest van Gustav Mahler, in 2011 door het orkest uitbracht op cd bij Channel Classics.
Lento religioso Erich Wolfgang Korngold definieerde met zijn orkestratietechniek in de jaren dertig en veertig in zijn eentje de Amerikaanse Hollywoodsound van de filmmuziek. Vanwege de dreiging van de nazi’s vertrok deze Oostenrijkse componist in de jaren dertig naar de Verenigde Staten. Vanaf 1934 zette hij de toon van de filmmuziek door vele film scores te schrijven die het goede van de klassieke traditie vermengen met populairdere elementen. Thema’s uit twee van zijn eerste filmscores, Captain Blood en Anthony Adverse, verwerkte hij in 1947 in de vierdelige Symphonic Serenade waarvan het indringend mooie Lento religioso het derde deel is. Het heeft in de zangerige melo dielijn een enorme kracht en een schoonheid die zowel ondersteund als tegengesproken wordt door de beweeglijkheid van de middenstemmen en de scherpte van de baslijn. Korngold nam het werk dat de sfeer ademt van Mahlers beroemde Adagietto mee toen hij terug keerde naar Europa om zich weer meer aan het componeren van muziek voor het concertpodium te wijden. De Wiener Philharmoniker bracht de Symphonic Serenade uiteindelijk in 1950 in première in Wenen, maar het grote succes bleef uit. Europa en de muziekwereld waren na de Tweede Wereldoorlog ingrijpend veranderd en Korngold keerde gedesillusioneerd terug naar de Verenigde Staten. De vier jaargetijden Hoewel Vivaldi zichzelf vooral zag als een man van het theater - hij was impresario en hij
componeerde flink wat opera’s - werd hij door zijn tijdgenoten met name gewaardeerd om zijn pedagogische kwaliteiten en zijn virtuoze vioolspel. Hij was de roodharige priester, ‘Il Prete Rosso’, die vioolles gaf en concerten componeerde voor de meisjes van het Ospedale della Pietà, één van de vier Venetiaanse weeshuizen waar liefdadig heid werd gecombineerd met muziekonderwijs. Vivaldi was de man die zijn priesterschap verwaar loosde omdat hij volgens eigen zeggen te ziek was (‘benauwdheid op de borst’), maar die daarna wel voldoende energie had om van het Ospedale della Pietà een beroemd muziekinstituut te maken. En inderdaad, hij componeerde honderden ‘Concerti’ voor dit instituut en de openbare uit voeringen onder zijn leiding trokken de aandacht van het Venetiaanse publiek. Dat is ook hoe hij vandaag de dag bekend staat: als de pionier van het soloconcert. Misschien wel zijn meest beroemdste bundel is Il cimento dell‘armonica e dell’invenzione, opus 8, uitgegeven in Amsterdam in 1725. De vier eerste concerten van deze bundel zijn wereldberoemd geworden als De vier jaargetijden (Le quattro stagioni). Het zijn superieure voorbeelden van beschrijvende muziek, waarbij natuurgeluiden zoals kabbelende beekjes, onweer, bliksem en storm heel precies worden verklankt in de muziek. Bovendien hoort er bij elk concert een sonnet, waarschijnlijk door Vivaldi zelf geschreven, waarin de gebeurtenissen nauwkeurig worden weerge geven. De opvallendste voorbeelden zijn het gezang van twee vogeltjes in de lente (uitgevoerd door de solist en de eerste viool met behulp van
vrolijke trillers), de donder en de bliksem die de verzengende hitte van de zomer doet verdwijnen, de jagers die in de herfst op jacht gaan met hoorns, geweren en honden en tenslotte het bibberen in de winterse kou en de langzame tred over het gladde ijs. Iets minder goed herkenbaar, maar wel zo leuk om op te letten, is het waakzame geblaf van de hond in het middelste deel van het eerste concert. Terwijl de herder rustig slaapt houdt zijn trouwe hond blaffend de wacht, geniaal verklankt door een kort, ritmisch figuur in de altviolen (waf wáf, .... waf wáf....), dat volgens een aanwijzing in de partituur 'steeds forte gespeeld moet worden met een scheurende klank'. Eigenlijk is het bijna overbodig dat Vivaldi in de partituur met letters precies aangaf welke tekst bij welke muziek hoort. Deze muziek is namelijk zo beeldend dat de luisteraar genoeg heeft aan zijn eigen fantasie. Een geweldig stuk, met een schitterende glansrol voor Janine Jansen. Noortje Zanen (Beethoven en Vivaldi) Willem de Bordes (Korngold)
•
amsterdam sinfonietta op cd Kom langs bij de Vriendenbalie! U vindt de meeste cd’s van Amsterdam Sinfonietta bij de Vriendenbalie. Wordt u Vriend van het orkest dan neemt u een cd van Amsterdam Sinfonietta naar keuze gratis mee naar huis.
Artistic Quality: 10, Sound Quality: 10 - Classics Today ‘Mahler op zijn Mahlerst’ - NRC Handelsblad ‘Deze bevlogen musici combineren symfonisch vuur met de wendbaarheid van kamermuziek’ - De Telegraaf The Mahler Album Smaakt Beethovens Quartetto serioso naar meer? Amsterdam Sinfonietta zette Mahlers bewerking van dit strijkkwartet op cd in 2011, samen met het beroemde Adagietto van Mahler uit de vijfde symfonie en het Adagio uit Mahlers tiende symfonie. Nieuwsgierig? Kom dan vanavond naar onze vriendenbalie. Daar is deze cd tijdelijk met korting verkrijgbaar voor € 15,- (Vrienden € 13,50).
•
Wist u dat u voor € 30,- al Vriend bent van Amsterdam Sinfonietta? U krijgt dan niet alleen een cd naar keuze cadeau, maar ontvangt ook: • 25% korting op cd’s van Amsterdam Sinfonietta; • korting op abonnementen van de concerten in Amsterdam, Enschede, Leiden, Tilburg, Arnhem en Utrecht; • twee keer per jaar het magazine ‘Sinfonieuws’ gratis thuisgestuurd; • uitnodigingen voor speciale activiteiten voor Vrienden, zoals het bijwonen van repetities. Kijk voor het volledige cd-overzicht op www.sinfonietta.nl Hier kunt u ook de cd’s bestellen.
•
volgende concerten KleuterSinfonietta Leden van Amsterdam Sinfonietta ‘Haren en snaren’ Zondag 21 september, 11.30 en 13.30 uur Leiden, Stadsgehoorzaal 0900 900 1705 / www.stadspodia.nl Zaterdag 27 september, 10.00, 12.00 en 14.00 uur Amsterdam, Het Concertgebouw 0900 671 8345 / www.concertgebouw.nl Zondag 28 september, 10.00 ,12.00 en 14.00 uur Amsterdam, Het Concertgebouw 0900 671 8345 / www.concertgebouw.nl
•
Russische romantiek Amsterdam Sinfonietta Candida Thompson leiding & viool Gary Hoffman cello (alleen in Amsterdam) Natalia Gutman cello (niet in Amsterdam) Tsintsadze Georgische liederen voor strijkorkest Sjostakovitsj Eerste celloconcert Tsjaikovski Serenade voor strijkers Zaterdag 11 oktober, 20.15 uur Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ 020 788 2000 / www.muziekgebouw.nl Dinsdag 14 oktober, 20.15 uur Arnhem, Musis Sacrum 026 443 7343 / www.mssa.nl
Amsterdamse Cello Biënnale Amsterdam Sinfonietta Candida Thompson leiding & viool Natalia Gutman cello Gary Hoffman cello Sonia Wieder-Atherton cello Nora Fischer sopraan
Woensdag 15 oktober, 20.30 uur Tilburg, Concertzaal, 20.30 uur 013 543 2220 / www.theaterstilburg.nl
‘Prayer & Dance’ Gevarieerd programma met werken van o.a. Tsjaikovski, Bruch, Bloch en Tsoupaki
Vrijdag 17 oktober, 20.15 uur Leiden, Stadsgehoorzaal 0900 900 1705 / www.stadspodia.nl
Maandag 20 oktober, 20.15 uur Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ 020 788 2000 / www.muziekgebouw.nl
Donderdag 16 oktober, 20.00 uur Enschede, Muziekcentrum, 20.00 uur 053 485 8500 / www.wilminktheater.nl
•
sponsors
begunstigers
sponsor
bedrijfsvrienden
Maurice Amado Foundation
design & branding partner
