“CE IN 15 STEPS” CE-markeren van een productiecel met laserlas-robot in 15 stappen. Interactieve learnshop! Bert Stap/ Jaco Wajer
Inhoud
deel 1
Korte introductie van de sprekers
Behandeling van ‘CE in 15 steps’ 1. Definitie machine ( beoogd gebruik). 2. Bepaling grenzen van de machine. 3. Bepaling van toepassing zijnde EU Richtlijnen ( meerdere richtlijnen mogelijk). 4. Eventuele andere regelgeving/ voorschriften/ richtlijnen 5. Bepaling van de eventueel van toepassing zijnde normen 6. Risicobeoordeling
Inhoud
deel 2
7. Engineering noodstop- en veiligheidssysteem 8. Toetsing aan fundamentele eisen van de, van toepassing zijnde, richtlijnen. 9. Testen en beproevingen (indien van toepassing) 10. Inkoop/documenten en verklaringen toeleveranciers 11. Gebruiksaanwijzing 12. Technisch dossier 13. Certificeringsprocedure 14. EG-verklaring van Overeenstemming 15. CE- markering op de machine Borging van CE procedures Vragen / Afsluiting
Jaco Wajer Controls and Safety Specialist 2001
1. Definitie machine Art. 2 Machine Richtlijn 2006/42/EG een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden voorzien van een aandrijfsysteem — maar niet op basis van rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht —, van onderling verbonden onderdelen of componenten waarvan er ten minste één kan bewegen, en die samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing; een samenstel als bedoeld onder het eerste streepje waaraan slechts de componenten voor de montage op de plaats van gebruik of voor de aansluiting op kracht- of aandrijfbronnen ontbreken;
1. Definitie machine Art. 2 Machine Richtlijn 2006/42/EG Is de machine wel een machine? Beoogd gebruik/functie
1. Definitie machine Art. 2 Machine Richtlijn 2006/42/EG CE
Wijziging van bestaande machine Nieuw en bestaand Component Eén op één BEST
2B
CE ??
CE
BEST
1. Componenten vervangen. Nieuwe CE? Snellere draaitafel installeren Dezelfde functie (producten verplaatsen) Hetzelfde veiligheidscircuit Motor met draaitafel kan sneller draaien (meer vermogen) Robotsysteem met dubbele robots ipv enkele Dezelfde functie (lassen) Hetzelfde veiligheidscircuit Robot dichter bij het hekwerk!!
2. Bepaling grenzen van de machine Specificatie van de gebruikers Leeftijd Opleiding Ervaring Etc. Specificatie van de machine Verschillende fasen van de levensduur van de machine Vereiste energiebronnen ( elektrisch /pneumatisch/ hydraulisch/aangedreven door… (geaccumuleerde energie?) Invloed onderhoud/ slijtage
2. Bepaling grenzen van de machine Specificatie van de machine Snelheden/vermogen/ veilige snelheden Eventuele relevante ergonomische principes Ervaring over gebruik Eventuele historie van ongevallen van soortgelijke of gelijke machines. Historie over schade aan de gezondheid door emissie, lawaai, trillingen, stof , rook, dampen etc.
2. AWL laser productiecel Industriële omgeving Getraind personeel Door AWL opgeleid Door klant opgeleid tot gelijke kennis Normale industriehal Aardbevingsgebied? Overstromingsgebied? Extreme temperaturen
3. Bepaling van toepassing zijnde EURichtlijnen Meerdere richtlijnen mogelijk Machinerichtlijn 2006/42/EG EMC richtlijn 2004/108/EG Laagspanningsrichtlijn 2006/95/EG Richtlijn Eenvoudige Drukvaten 87/404/EEG; 90/488/EEG; 93/68/EEG ATEX 95 richtlijn 94/9/EG RoHs2 Richtlijn 2011/65/EG WEEE (nl) AEEA (internationaal) Richtlijn 2003/108/EG ……………………………
3. Richtlijnen voor de productiecel EMC (elektromagnetische storing) Robots (servo) Plc Laagspanning (400Vac) Robots Laser Machinerichtlijn Robots transportbanden
4. Eventuele andere regelgeving/ voorschriften/ richtlijnen
HACCP (Voedselveiligheid) Richtlijn Verpakking- en verpakkingsafval 94/62/EG GMP voorschriften Klant specificaties Programma van Eisen Eigen veiligheidseisen internationale bedrijven
5. Bepaling van de eventueel van toepassing zijnde normen Selecteer de norm op onderwerp via www.nen.nl Lees het toepassingsgebied van de norm De machinerichtlijn verdeeld zijn normen in : A- Normen Algemeen ( vb. NEN-EN-ISO 12100 risicoanalyse) B- Normen - Normen over specifieke veiligheden/bedieningen ( vb. NEN-EN-ISO 13850 noodstop) C- Normen – Normen over specifieke machines / groep machines (vb. 10218 robots)
5. Normen voor de productiecel EN 349:1994+A1A:2008
Minimumafstanden ter voorkoming van het bekneld raken van menselijke lichaamsdelen
EN 953:1998+A1:2009
Algemene eisen voor het ontwerp en de constructie van vaste en beweegbare afschermingen
EN 1088:1996+A2:2008
Blokkeerinrichtingen gekoppeld aan afschermingen - Grondbeginselen voor ontwerp en keuze
EN-ISO 10218-1:2009
Robots voor industriële omgevingen - Veiligheidseisen - Deel 1: Robots
EN-ISO 10218-2:2008
Robots for industrial environments - Safety requirements - Part 2: Robot system and integration
EN-ISO 12100:2010
Veiligheid basis begrippen
EN-ISO 13850:2008
Noodstop voorzieningen functionele aspecten, ontwerpprincipes
EN-ISO 13849-1:2008
Onderdelen besturingssyst. met een veiligheidsfunctie Deel 1: Algemene regels voor ontwerp
EN-ISO 13849-2:2008
Onderdelen van besturingssystemen met een veiligheidsfunctie Deel 2: Validatie
EN-ISO 13857:2008
Veiligheidsafstanden ter voorkoming van het bereiken van gevaarlijke zones door ledematen
EN-IEC 60204-1:2006
Elektrische uitrusting van industriële machines
EN-IEC 60825-1:2007
Veiligheid van laserproducten - Deel 1: Apparatuurclassificatie en eisen
EN-IEC 60825-4:2006
Veiligheid van laserproducten - Deel 4: Laserafschermingen
EN-ISO 13855:2010
Positionering van beveiligingsinrichtingen, lichtschermen
EN 842:1997+A1:2008
Visuele gevaarsignalen - Algemene eisen, ontwerpprincipes en beproevingsmethoden
EN 981:1997+A1:2008
Systeem van akoestische en optische gevaarsignalen en informatieve signalen
6. Risicobeoordeling
Evaluatie van risico’s Risk Reduction. Risk after Reduction Normen
Oude normen EN-ISO-12100-1 EN-ISO-12100-2 EN-ISO-14121-1
Risicograafmethode 14 punts 18 punts
Samengevoegd en vervangen door: EN-ISO-12100:2010
7. Engineering noodstop- en veiligheidssysteem PL/ SIL berekening PL required Pascal ‘the safety calculator’
Veiligheidsproces
6/7. RI&E 14 Punts risicograafmethode PLr bepaling Oude categorie (954)
7. Siemens Safety Tool voor PL berekening
7. Siemens Safety Tool voor PL berekening
Pl = e PFHd = 3,05E-09
Siemens vult de waarden in vanuit de tool.
B10 = 10.000.000
Niet alle PL en PFHd waarden zijn beschikbaar Laserbron Laser veiligheidssensor Sommige robots Servo sturingen
7. Siemens Safety Tool voor PL berekening
8. Toetsing aan fundamentele eisen
8. Toetsing aan fundamentele eisen
9. Testen en beproevingen Metingen en proeven Geluidsmeting (Machine richtlijn) Geluidsmeting voertuigen (LwA) Trillingsmetingen (Machine richtlijn) EMC metingen( EMC richtlijn ) ESD metingen Belasting proeven (statisch en dynamisch) (Machinerichtlijn) Drukproef ( PED richtlijn)
Testresultaten worden bij het TD gevraagd.
9. Visio diagram en veiligheidsprogramma
10. Inkoop/documenten en verklaringen toeleveranciers Verklaringen Inbouwverklaring niet voltooide machines (2B) EG verklaring van Overeenstemming ( ketenaansprakelijkheid). Gebruiksaanwijzingen/ inbouwvoorschriften Deelhandleidingen toeleveranciers Opmerkingen: 1. Leveranciers hebben ook een plicht voor het aanleveren van hun documenten. 2. Niet verkrijgen documenten / aansprakelijkheid
10. Componenten productiecel Componenten (losse onderdelen)
Motoren Pneumatische cilinders Schakelaars Systemen (samenstel van motoren, drives, noodstopcircuit, hekwerkcircuit, bediening)
Robot Laserbron Draaitafel Leg vooraf vast welke informatie nodig is voor te integreren speciaal machines.
11. Gebruiksaanwijzing 1.7.4. Bijlage 1 MR 2006/42/EG Bij iedere machine moet een gebruiksaanwijzing zijn gevoegd in de officiële gemeenschapstaal ( of talen) van de lidstaat waar de machine op de markt wordt gebracht en/of in bedrijf gesteld. ( let op : Indien de fabrikant levert in een ander land dan moet er altijd een ‘ oorspronkelijke gebruiksaanwijzing’ naast ‘de vertaling van de oorspronkelijke gebruiksaanwijzing’ aanwezig zijn).
11. Gebruiksaanwijzing Inhoudelijke punten Algemene beschrijving van de machine Veiligheidswaarschuwingen en instructies Voldoende voorschriften en instructies om de machine op z’n plek te krijgen. Vervoer tot aan instructies voor installatie, aansluiten en beoogd gebruik. Ontmanteling Werkwijze bij ongevallen of storingen. Speciale voorschriften Technische specificaties Etc.
12. Technisch Dossier Bijlage 7 A MR 2006/42/EG Het TD moet aantonen dat de machine in overeenstemming is met de eisen van de richtlijn. 10 jaar bewaren als bewijslast Belangrijkste inhoudelijke punten : Alle technische documentatie machine ( lay out tekening, testrapportenuitslagen drukproeven, E_P_H schema’s) Eventuele berekeningen (alleen indien voor de veiligheid belangrijk)
12. Technisch Dossier Bijlage 7 A MR 2006/42/EG Risico analyse , checklist, testrapporten ) Alle deelhandleidingen en verklaringen ( inbouwverklaring, EG verklaring van overeenstemming enz.) van toeleveranciers Belangrijke informatie toeleveranciers EG Verklaringvan Overeenstemming machine
12. Waar slaan we het TD op? Mechanische tekeningen: SmarTeam (Solid Works) Risico analyse: SmarTeam (Excel) Lichtschermberekeningen: SmarTeam (Excel) Handleidingen: Dataserver (Word) Elektrische schema’s: Eplan (P8) CE verklaring: Dataserver (Word)
12. Informatie van leveranciers. Standaard componenten en systemen Handleidingen, schema’s en verklaringen meestal goed verzorgd. Speciaal machines Handleidingen en schema’s meestal veel te laat. Verklaringen niet beschikbaar of niet compleet De klant is ook leverancier => betaling achterhouden?
13. Certificeringprocedure
13. Certificeringprocedure
13. Certificeringprocedure
14. EG- verklaring van Overeenstemming. Bijlage 2A MR 2006/42/EG EG verklaring betreffende machines Bijlage 2B MR 2006/42/EG Inbouwverklaring betreffende niet voltooide machines
15. CE- Markering op de machine. Typeplaat met alle gewenste gegevens Machines: gegevens volgens eis 1.7.3 Bijlage 1 MR 2006/42/EG
Naam Adres Naam gemachtigde (indien van toepassing) Specificaties machines Aansluitgegevens Gewicht bouwjaar
15. CE- Markering op de machine. Typeplaat met alle gewenste gegevens Mobiele machines aanvullende gegevens volgens eis 3.6.2 volgens Bijlage 1 MR 2006/42/EG Bij hijs- en hefmiddelen nog aanvullende gegevens volgens eis 4.3.1/ 4.3.2 / 4.3.3. Bijlage 1 MR 2006/42/EG
Aanvullend -‘CE in15 steps’ Bijlage 10 MR 2006/42/EG Borging CE-procedures in de organisatie (Alleen van toepassing bij EG typegoedkeur is er kwaliteitsborging)
Einde presentatie
