Jaarverslag12. Rusthuizen Zusters van Berlaar. wzc Heilige Familie Heist-op-den-Berg. wzc Heilig Hart Nijlen. wzc Sint-Jozef. Kessel

VZW

Rusthuizen Zusters van Berlaar

Jaarverslag12

wzc Heilige Familie Heist-op-den-Berg wzc Heilig Hart Nijlen wzc Sint-Jozef Kessel wzc Sint-Jozef Wiekevorst wzc Sint-Margaretha Holsbeek wzc Sint-Michaël Essen wzc Zonnewende Kapellen-Brasschaat

Inhoud

2

Voorwoord

4

1. Woonzorgcentra in de kijker Wzc Sint-Michaël Wzc Sint-Jozef te Kessel

8

2. Kwaliteitszorg Tevredenheidsmeting medewerkers Zelfevaluatie Deelname aan de studie decubitus (UGent) 3. Zorgverlening Dementie Vroegtijdige zorgplanning

12

4. Ethisch zorgverlenen Herwerkte visieteksten Palliatieve sedatie

27

5. Pastorale zorgverlening

28

VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar

19

Inhoud

6. Medewerkers Sociale verkiezingen Samenwerking met Clear Consulting

29

7. Bouwprojecten Uitbreiding wzc Heilige Familie Uitbreiding wzc Heilig Hart

32

8. Organisatie en beleid Beheersovereenkomst 2008-2013: eindevaluatie Beheersovereenkomst 2013-2018 Beleidsdag Van een eigen server naar een hosted omgeving Uitbouw van het financieel-economisch team 9. Kerncijfers Bewoners Financieel Balansstructuur Structuur resultatenrekening Enkele ratio’s Investeringsbeleid Erkenningen VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar

34

40

Jaarverslag 2012

3

Voorwoord

Zorg voor personen met dementie: nabije zorg in partnerschap met familie/naasten

4


Voorwoord

Beste lezer, Wanneer we ons in dorps- of stadskernen begeven, liegt de omgeving er niet om. Steeds meer ouderen bewegen zich in het straatbeeld. De vergrijzing van onze bevolking is een feit. Dit verplicht verantwoordelijken van woonzorgcentra na te denken over de verdere uitbouw van ouderenvoorzieningen, rekening houdend met een aantal tendensen. De toekomstige bewoner van het woonzorgcentrum is veranderd. De vroegere patiënt of daarna bewoner wordt morgen onze gast. Hij verwacht de klantgerichtheid die hij in zijn actieve leven ook van andere dienstverleners eiste en waarvoor hij betaalt. Het management en medewerkers redeneren nog al te vaak vanuit een ziekenhuisdenken waarbij de patiënt zijn verblijf en de dienstverlening ondergaat, zonder morren en “volgens het boekje”. Deze visie zal het in de toekomst niet meer halen in een woonzorgcentrum. We zien dat veel mensen er in de 21ste eeuw een andere levensfilosofie op na houden: ze willen meer genieten van het leven, meer op stap en op reis gaan en dit combineren met uit eten gaan. Getuige hiervan de gevulde terrasjes zelfs bij het ons gekende Vlaamse weer. Hierdoor komt de zorg voor zwaar zorgbehoevende ouderen die thuis wonen, in het gedrang. Steeds minder mantelzorgers nemen deze zware zorg op zich. Bijgevolg verschuift de zorgverlening naar professionals. Het aantal professionele zorgverleners blijkt onvoldoende. In veel thuiszorgorganisaties en woonzorgcentra hebben de medewerkers in de zorg hoge anciënniteiten en zijn er onvoldoende jonge krachten op de arbeidsmarkt om hen te vervangen. Het fenomeen van werving van verpleegkundigen in het buitenland, vooral voor woonzorgcentra, leidt ook niet tot bevredigende resultaten doordat deze personen een beperkte kennis van de Nederlandse taal hebben. Communicatie met de bewoners is een essentieel onderdeel van de zorg.

Jaarverslag 2012

5

Voorwoord

Door de ‘patiëntenrechtenwet’, ‘de wet betreffende de palliatieve zorg’ en ‘de wet betreffende euthanasie’ krijgen ouderen veel meer inspraak in de besluitvorming rond de medische zorg en specifiek de zorg rond het levenseinde. Daarom leren we onze medewerkers hierover te communiceren. De kostprijs van een woonzorgcentrum maakt dat ouderen een opname uitstellen. Dagprijzen van meer dan 60 euro in nieuwe woonzorgcentra zijn voor ouderen vaak een te grote hindernis. Die prijs bevat ook de woonkost of verblijfkost. Vreemd dat dit aspect in de acute zorg (ziekenhuis) niet wordt aangerekend aan de zorggebruiker. Anderzijds zien we dat op onze wachtlijsten wel degelijk ouderen ingeschreven staan die weinig of niet zorgbehoevend zijn en toch uitdrukkelijk kiezen voor een woonzorgcentrum. Deze personen blijven nu vaak in de kou staan, omdat voorrang wordt gegeven aan opname van zwaar zorgbehoevende ouderen. Erkende rust- en verzorgingsbedden en de financiering van het personeelsbestand zijn gekoppeld aan de zorgbehoefte. Directies van woonzorgcentra streven naar de opname van de meest zorgbehoevende ouderen, vanuit de maatschappelijke opdracht die de woonzorgcentra wordt toebedeeld. De woonzorgcentra van de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar willen de toekomst van de ouderenzorg veilig stellen vanuit fundamentele waarden: het realiseren van toegankelijke, betaalbare en kwaliteitsvolle zorg. We springen behoedzaam om met de beschikbare middelen en mankracht, maar stellen ons de vraag hoe de oudere in de toekomst de rekening nog kan betalen. De ziekteverzekeringsuitgaven (RIZIV) voor de residentiële ouderenzorg bedroegen in 2010 bijna 10% van het totale RIZIV-budget. Welke besparingen zullen er op ons afkomen bij de overheveling van de federale bevoegdheden naar de deelstaten? Ook de investeringen van het VIPA voor de sector residentiële ouderenzorg staan onder druk. Bouwen zonder VIPA maakt de aan te rekenen dagprijs onbetaalbaar.

6


Enerzijds pleiten we voor gezond verstand bij de overheid bij het opleggen van (nieuwe) regels en normeringen die kostprijsverhogend werken. We denken hier bijvoorbeeld aan recent verstrengde normen zoals de zelfsluitende deuren bij brand in de kamers, de energieprestatienormen, verluchtingsnormen, akoestische normen, valpreventienormen, toegankelijkheidsnormen, enz. De optelsom dreigt gebouwen onbetaalbaar te maken en ‘genormaliseerd’ wonen veraf. Anderzijds is het onze opdracht hierin te zoeken naar evenwichten, te focussen op eenvoudige oplossingen en concepten, zodat we op het einde van de rit nog kunnen inzetten op binnenhuisinrichting en sfeercreatie, want dat is wat de gebruiker voelt en ziet. Tot slot nog twee overwegingen: Ten eerste stellen we ons de vraag of het zinvol is om een gebouw te concipiëren en te bestemmen voor 33 jaar. Deze norm wordt ons opgedrongen vanuit een boekhoudkundig afschrijvingsritme. De levenscyclus van een gebouw kan ook afgestemd worden op de opeenvolgende generaties en zo beter voldoen aan de verwachtingen die deze generatie koestert (20 jaar). Ten tweede een pleidooi voor levenslang wonen. Meestal lezen we dit concept als zijnde dat woningen aanpasbaar zouden moeten zijn naarmate de zorgbehoefte evolueert. Levenslang wonen zou ook kunnen betekenen dat de persoon woont in een accommodatie die het ‘grootste gemene veelvoud’ uitdrukt van de diverse genormeerde zorgvoorzieningen waardoor de hulp- en dienstverlening zich aanpast aan de zorgbehoefte van de inwoner en waarbij de woonst zelf blijft wat ze is: een gepaste thuis voor een valide of naar zorgbehoefte evoluerende mens. Of hoe door het ‘bouwen’ van zorgvoorzieningen eigenlijk toch weer ‘thuiszorg’ wordt gestimuleerd.

Voorwoord

Ik stel u graag het jaarboek 2012 van de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar voor. • Onze VZW erkent het belang van samenwerking en is eind 2012, na een voorbereidingsfase, overgegaan tot de integratie van een zevende woonzorgcentrum: wzc Sint-Michaël te Essen. • We wilden niet ontbreken op de ‘Dag van de zorg’ die in 2012 voor de eerste maal georgani seerd werd. • In een organisatie die uitbreidt en waar medewerkers van fundamenteel belang zijn, is tevredenheidsmeting een must. • We rekenen het tot één van onze opdrachten om, door deelname aan onderzoeken zoals de studie rond decubitus, bij te dragen tot kwaliteitsverbetering in de sector. • Het referentiekader integrale kwaliteit van wonen en zorg is slechts een aanzet tot zelfevaluatie. Stapsgewijs zullen we Prezo woonzorg implementeren. • In dit jaarboek willen we ook focussen op de zorg voor personen met dementie want tegen 2050 zullen er 350.000 Belgen met dementie zijn. • Vroegtijdige zorgplanning dragen we hoog in het vaandel, we willen u onze visie hieromtrent niet onthouden. • In het pastoraal project werd de derde pijler voorgesteld: 'Ik wil onthaasten, ik wil verstillen'. • De sociale verkiezingen hadden plaats in 2012, u leest er verder meer over.

• De nakende uitbreiding van wzc Heilige Familie van 48 naar 97 woongelegenheden en hieraan gekoppeld, de toename van het aantal medewerkers, werd voorbereid in samenwer king met een extern consultingbureau. • Wzc Heilig Hart vierde feest: 2 nieuwe initiatie ven werden ingehuldigd. • De beheersovereenkomst 2008-2013 werd ge evalueerd en een nieuwe beheersovereenkomst voor de periode 2013-2018 werd door de RVB goedgekeurd. • De jaarlijkse beleidsdag van de VZW had plaats op 21 november 2012. • Naar aanleiding van de uitbreiding van de VZW werd ook het financieel-economisch team versterkt. • Sharepoint, een gezamenlijk forum voor gegevensuitwisseling binnen de VZW, werd opgestart. • Enkele kerncijfers willen we u niet onthouden. Veel leesgenot!

Christa Van Criekingen Algemeen directeur

Jaarverslag 2012

7

Woonzorgcentra in de kijker

Wzc Sint-Michaël

Een korte voorstelling van het wzc St.-Michaël

2012 was voor het wzc Sint-Michaël een uiterst belangrijk jaar.

Het wzc Sint-Michaël is gelegen aan de Moerkantsebaan 81 in 2910 Essen, tegenover het sportpark, het karrenmuseum en café-restaurant De Kiekenhoeve, ten westen van het centrum. Essen ligt uiterst noordelijk in Vlaanderen en is omgeven door 4 Nederlandse en 1 Belgische buurgemeente, namelijk Kalmthout.

Het zorglandschap evolueert sterk. Het besturen van een zorgvoorziening wordt alsmaar complexer. De diverse regelgevingen worden er niet eenvoudiger op. Samenwerking tussen verschillende actoren wordt zowel door de Vlaamse Overheid als door Zorgnet Vlaanderen aanbevolen en gestimuleerd. In de tweede helft van het jaar 2011 werd door de raad van bestuur van de VZW Rust- en Verzorgingstehuis Sint-Michaël op zoek gegaan naar samenwerkingsverbanden. In dit kader werd begin 2012 toenadering gezocht tot de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar. De gesprekken binnen beide VZW’s gingen van start. Nog voor de zomer van 2012 werd de ‘intentieverklaring tot integratie’ door beide algemene vergaderingen goedgekeurd. Het grote werk van de integratie kon nu echt beginnen. Een werkgroep, samengesteld uit vertegenwoordigers van beide VZW’s, werkte intens samen. Dit leidde ertoe dat al op 12 oktober 2012 de integratieovereenkomst door de algemene vergaderingen was goedgekeurd. Op 31 december 2012 was de fusie een feit. Alle activa en passiva, alle rechten en plichten, alle contracten met derden, alle arbeidsovereenkomsten, alle kredieten, alle erkenningen en voorafgaande vergunningen, kortom het volledige beheer en de exploitatie werd overgedragen aan de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar.

8


Het is een laagbouw, die in 1993 in gebruik werd genomen en die plaats biedt aan 92 bewoners. Deze wonen in zes heterogene leefgroepen, die twee aan twee gekoppeld zijn en dus drie afdelingen vormen. Eén van de leefgroepen is bestemd voor 16 mensen met dementie die ofwel wegloopgedrag ofwel storend gedrag vertonen. Alle leefgroepen hebben een oud toponiem uit de onmiddellijke omgeving als naam, m.n. Plankenbrug en Mastenpolder, Vreenberg en Boombos, Moerven en De Zwaen. Het wzc Sint-Michaël telt ongeveer 105 medewerkers of 66 voltijdse equivalenten.


Een vleugje geschiedenis over het wzc 'in het hoge noorden' Er was eens… een grootgrondbezitter die in Brussel aan de Louisalaan woonde en o.a. een kasteeltje bezat op een immens groot natuurgebied in het verre, noordelijke Essen. De man heette Henri Calmeyn. Hij was kinderloos en vroom. Door 'de wegen van de goddelijke voorzienigheid' kwam hij bij een congregatie in Sint-Niklaas terecht, met name de 'Liefdesdochters van de Verrezen Zaligmaker'. In 1900 schonk de heer Calmeyn aan deze congregatie een perceel van zijn grond in Essen, met de opdracht daar een 'gesticht voor achterlijke kinderen en epilepsielijders' te bouwen en uit te baten. In de schenkingsakte werden

Er was eens een grootgrondbezitter uit Brussel die een perceel van zijn grond in Essen schonk. nog een aantal voorwaarden opgenomen, zoals voorbehouden plaatsen in de kapel: vooraan voor de familie van de kasteelheer en achteraan voor het dienstpersoneel. Vrouwen aan de linkerzijde en mannen aan de rechterzijde werd natuurlijk niet vermeld, want dat was in die tijd vanzelfsprekend. De eerste vier zusters kwamen in 1901. Het succes bleef echter uit, want de ouders hielden hun zieke kinderen liever thuis. Door hun tomeloze inzet bij een kroepepidemie tijdens de Eerste Wereldoorlog,

wonnen de Zusters toch de harten van de Essenaren. En het 'gesticht' werd uitgebreid voor 'zenuwzieken en overspannen patiënten'. Het huis St.-Michaël had een zeer goede naam en faam tot ver buiten Essen. Door de toenemende specialisatie voor psychisch zieke mensen in de zorg maakte de congregatie na de Tweede Wereldoorlog de beleidskeuze om haar huis in Essen om te vormen tot een 'rustoord voor ouden van dagen'. In 1957 werd de nieuwe vleugel, als uitbreiding en vervanging van een op het einde van de Tweede Wereldoorlog gebombardeerd deel, ingehuldigd. In die tijd verbleven er 40 'private kostgangers' en 100 'bestedelingen van de C.O.O.' (Commissie van Openbare Onderstand, voorloper van het huidige OCMW). Vooral in de jaren '60 en '70 werd het huis hoofdzakelijk bewoond door mensen die er geplaatst waren door de C.O.O. van Antwerpen. De laatsten hiervan overleden rond 1990. Sint-Michaël was één van de eerste RVT’s van Vlaanderen. Aanvankelijk was er voor 40 bedden die bijzondere erkenning. Later is dat, in meerdere fasen, uitgebreid tot de actuele 57. Op 1 oktober 1987 werd Fons Claessens directeur. Hij is dit vandaag nog. Op 13 november 1993 werd de, nu nog in gebruik zijnde, nieuwbouw in gebruik genomen.

Jaarverslag 2012

9


Wzc Sint-Jozef te Kessel Op 18 maart 2012 werd in Vlaanderen voor het eerst de 'Dag van de Zorg' georganiseerd. Ziekenhuizen, woonzorgcentra, M.P.I.’s, labo’s,… hebben hun deuren opengezet voor geïnteresseerden.

Op 18 maart 2012 werd in Vlaanderen voor het eerst de 'Dag van de Zorg' georganiseerd. Voor de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar werd aan de directie van wzc Sint-Jozef (Kessel) gevraagd hieraan deel te nemen. De doelstelling was om bezoekers, familieleden, potentiële bewoners en nieuwe medewerkers een unieke blik achter de schermen van onze organisatie te bieden en hierdoor onvolledige, onjuiste beeldvorming of (voor)oordelen bij te schaven. Een tijdelijke werkgroep werd opgericht om het programma van deze dag vorm te geven. Aanvankelijk was het een zoektocht naar een aantrekkelijk geheel dat voldoende variatie zou bieden en verder ging dan het algemene idee dat men heeft van een doorsnee woonzorgcentrum. Na enkele vergaderingen van de werkgroep, uitgebreid met externe partners (OCMW Nijlen, Familiehulp, Psycho-geriatrisch Netwerk Mechelen en apotheek Antverpia), kwamen we tot een aantrekkelijk geheel. Ook de collega’s van wzc St-Margaretha (Holsbeek) waren van de partij met een voorstelling van hun dagverzorgingscentrum.

10



'robot' van de apotheek (in beeld gebracht door Antverpia). • Een stand van de ergotherapeute met hulpmiddelen en hun toepassing in het dagelijkse leven, • Uittesten van de fiets met elektronische bio feedback, begeleid door de kinesisten. • Meting van bloeddruk, zuurstofsaturatie, BMI en vetpercentage door onze verpleegkundigen. • Een demo van het geautomatiseerd zorgdossier (Partezis).

Volgende kijk-, luisteren doemogelijkheden werden tijdens deze 'Dag van de Zorg' via een bewegwijzerde route in en om het woonzorgcentrum voorgesteld: • Een geleid bezoek met, verspreid over het parcours, toonmomenten aan de hand van fotoreportages, affiches en een powerpoint-presentatie omtrent de werking van de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar. • Een stand van Familiehulp regio Herentals en OCMW Nijlen (thuiszorg en poetsdiensten). • Een becommentarieerde DVD-sessie uit de reeks 'Pluk de Dag' met als thema het leven van ouderen met dementie (gebracht door P.G.N. Mechelen). • Een 'ervaringstraject' om te voelen wat het betekent om verplaatst te worden met een rolstoel, actieve of passieve tillift. • Uitleg over de administratieve stappen die bij het inschrijven op de wachtlijst en/of opname in een wzc komen kijken. • Een demo over hoe medicatie verdeeld wordt en de geautomatiseerde voorbereiding door de

Tijdens deze 'Dag van de Zorg' mochten wij een 200-tal bezoekers verwelkomen. Als we voortgaan op de reacties was het een geslaagd initiatief en hopen we hiermee te hebben bijgedragen tot de doelstelling: 'Een duidelijker en juister beeld schetsen over hoe een woonzorgcentrum zich anno 2012 profileert in het landschap van de zorg'.

Met oprechte dank aan iedereen (medewerkers, vrijwilligers en partnerorganisaties) die deze dag tot een succes maakten!

Jaarverslag 2012

11

Kwaliteitszorg

Tevredenheidsmeting medewerkers In het najaar van 2011 hebben we een medewerkersmonitor (tevredenheidsmeting voor medewerkers) uitgevoerd. Dit traject werd begeleid door Bing Research. De resultaten werden transparant verspreid in de organisatie: • De resultaten op VZW-niveau zijn voorgesteld op het directiecomité en de Raad van Bestuur. • Op huisniveau zijn in eerste instantie de huisresultaten voorgesteld aan de direct leidinggevenden. • Vervolgens hebben we ingezoomd op het teamniveau. Vooreerst zijn de resultaten van het team besproken met de respectievelijke teamverantwoordelijke. Nadien zijn deze gepresenteerd aan alle teamleden. • Op basis van de geselecteerde aandachtspunten zijn, na overleg met de verantwoordelijke en het team, actiepunten opgesteld. Dit actieplan wordt op periodieke basis geëvalueerd en bijgestuurd waar nodig.

De volgende aandachtspunten met bijhorend actieplan zijn weerhouden op VZW-niveau: • Verhogen van het enthousiasme en de inbreng/ engagement door een participerende en motiverende rol van de leidinggevenden. Actieplan: Bijbrengen van inzichten in leiding geven en stimuleren tot zelfreflectie en 360° feedback via een tweedaagse vorming o.l.v. professor Der Kinderen (najaar 2013). Actualiseren van de managementprocessen ‘selectie, aanwerving, functioneringsgesprekken’ onder begeleiding van Clear Consulting (2013). • Tijdig doorgeven van wijzigingen aan het uurrooster. Actieplan voor elk wzc: Bij de implementatie van SAGA wordt hierop een antwoord gegeven.

Meer people management, minder administratie

12


Kwaliteitszorg

• Verder ontwikkelen van nabijheid, transparantie en openheid bij directie. Meer people management, minder administratie. Actieplan: Implementeren van de leiderschapsstijl: ‘the appreciative inquiry’ voor directieleden en direct leidinggevenden via o.a. vormingssessies (zie beheersovereenkomst 2013-2018). Ook in het overleg RZL met directies wordt dit thema in 2013 verder opgenomen. • Verder uitbouwen van goed leiderschap met accent op coaching, informeren en overleg, steun en nabijheid, bevorderen van teamwerking, creëren van vertrouwen. • Optimaliseren van de samenwerking en communicatie tussen afdelingen. Actieplan voor elk wzc: Het is mogelijk dat hiervoor een externe organisatie wordt gecontacteerd.

• Extra aandacht voor de functiecategorieën keuken, onderhoud, wasserij en technische dienst (respect, erkenning,…). Actieplan voor elk wzc: Uniforme afspraken maken. • Aandacht voor asociaal gedrag. Actieplan voor elk wzc: Vertrouwenspersoon meer bekendheid geven. Opnemen tijdens functioneringsgesprekken.

Jaarverslag 2012

13

Kwaliteitszorg

Zelfevaluatie Referentiekader In 2012 ontwikkelde het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid samen met de ouderenzorgsector het referentiekader 'Integrale kwaliteit wonen en zorg voor de Vlaamse woonzorgcentra'. Zo’n referentiekader is een vastgelegd kwaliteitskader: het geeft aan wat van elk woonzorgcentrum kan verwacht worden inzake verantwoorde zorg. Kwaliteit van wonen en zorg is enkel verantwoord indien deze voldoet aan de vereisten van doeltreffendheid, doelmatigheid, continuïteit, maatschappelijke aanvaardbaarheid en gebruikersgerichtheid (zoals bepaald in het kwaliteitsdecreet van 17/10/2003). Het referentiekader standaardiseert de normen en verwachtingen voor kwaliteit en reikt indicatoren aan om die standaarden te meten en te evalueren. In 2013 moeten de indicatoren gemeten worden die in het schema op pag. 15 staan. In 2014 komen er een aantal indicatoren bij m.b.t. gewichtsafname bij bewoners, het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen en medicijnincidenten. Om ‘dubbele registraties’ te vermijden, werd beslist om onze gebruikelijke registraties van zorgparameters stop te zetten op 31 december 2012. Uitzonderlijk worden volgende zorgparameters wel verder geregistreerd vanaf 2013: infecties en incontinentie. Voor valincidenten werd beslist om niet enkel in de maand mei te registreren, maar gedurende heel het jaar.

14


In 2012 werd een nieuw valregistratieformulier ontwikkeld door de kwaliteitscirkel valpreventie en beschermende maatregelen. Dit gaat in gebruik vanaf 1 maart 2013.

Kwaliteitszorg

Overzicht referentiekader integrale kwaliteit van wonen en zorg i n de woonzorgcentra (indicatoren)

Thema

Indicator

Registratie

Personeelsverloop

Aantal zorgpersoneelsleden met contract van onbepaalde duur dat voorbije kalenderjaar het wzc vrijwillig of in onderling akkoord heeft verlaten

jan-dec 2012 jan-dec 2013

Overlijden

Aantal overleden bewoners met als overlijdensplaats het wzc

jan-dec 2012 jan-dec 2013

Ziekteverzuim

Aantal ziektemeldingen per VTE zorgpersoneelslid in het voorbije kalenderjaar

jan-dec 2013

Aantal ziektemeldingen kortdurend ziekteverzuim per VTE zorgpersoneelslid in het voorbije kalenderjaar Aantal uren vorming per VTE zorgpersoneel in het voorbije kalenderjaar

Vorming

jan-dec 2013

Aantal uren vorming per VTE niet-zorgpersoneel in het voorbije kalenderjaar

Vrijwilligerswerk

Aantal uren gepresteerd vrijwilligerswerk in het voorbije kalenderjaar per woongelegenheid

jan-dec 2013

Influenzavaccinatie zorgpersoneel

Aantal zorgpersoneelsleden dat het afgelopen kalenderjaar gevaccineerd is tegen influenza en waarbij de vaccinatie betaald is door het wzc

okt-nov 2013

Up-to-date plan zorg voor het levenseinde (VZP)

Aantal bewoners dat beschikt over een up-to-date plan voor de zorg voor het levenseinde, dat in overeenstemming is met de voorkeuren van de bewoner

20 maart 2013

Geneesmiddelen (aantal)

% bewoners met 5 t.e.m. 9 verschillende soorten geneesmiddelen voorgeschreven door de huisarts % bewoners met 10 of meer verschillende soorten geneesmiddelen voorgeschreven door de huisarts

20 maart 2013

% bewoners met een decubituswonde categorie 2 t.e.m. 4 Decubitus

Valincidenten

% bewoners met een decubituswonde categorie 2 t.e.m. 4 ontstaan in het wzc % bewoners met 1 of meer valincidenten in de afgelopen maand % bewoners met 2 of meer valincidenten in de afgelopen maand

20 april 2013

mei 2013

Jaarverslag 2012

15

Kwaliteitszorg

PREZO woonzorg We ontwikkelden tegen eind 2012 een integraal cliëntgericht kwaliteitssysteem voor zelfevaluatie, kwaliteitsverbetering en certificering in de woonzorg. Dit systeem kreeg de naam ‘Prezo Woonzorg’. Het systeem is gebaseerd op PREZO VV&T(NL) (2011), GPS 2021 (2010), EFQM, Europese charter voor de rechten en verantwoordelijkheden van ouderen met een langdurige zorg- of hulpbehoefte (2010) en het Kwaliteitsdecreet (B). Het is opgebouwd uit domeinen, pijlers en voorwaarden. De domeinen, pijlers en voorwaarden zijn opgesteld volgens de PDCA-cyclus (Plan, Do, Check, Act). PREZO woonzorg in schema: Professionele med ew erk nele grondhoud fessio in g er Pro s Be j eg Woonzorgp e lan

VOORWAARDEN d ei

at n- ie

I ge nnov ric atie hth - eid

at

Lichamelijk welbevinden

fo rm

te it

Psychisch welbevinden & gezondheid

ti e Communica Medewerkers- betrokkenheid

ie ga Zor ge gm en M aat t sc conchappelijk ept

Zingeving/ spiritueel welbevinden

ï nu nti

te iën p Cl tici r pa


PIJLERS Sociaal welbevinden

DOMEINEN co Zorg

16

Partnerrelaties, intimiteit & seksualiteit e rlijk Bestuu ntie performa

Het referentiekader is slechts een aanzet tot zelfevaluatie. De resultaten geven slechts enkele signalen over onze kwaliteit van wonen en zorg. Om vanuit deze resultaten te kunnen groeien, is meer nodig. Zorgnet Vlaanderen richtte in september 2011 een werkgroep Zelfevaluatie, Audit en Accreditering (ZAAoz) op. In deze werkgroep zetelden een tiental directieleden en stafmedewerkers van Vlaamse woonzorgcentra en Perspekt, een Nederlands toonaangevend en geaccrediteerd kwaliteitsinstituut voor de langetermijnzorg. Twee stafmedewerkers uit onze VZW namen deel aan deze werkgroep.

Welbevinden m.b.t. wonen & leven

i en

n

n el e cie at an t Fin ncep nis co ga

or ele Een profession

ie

De

sk un di

ng ni

gh

Kwaliteitszorg

Voorbeeld • PLAN: Prestatie waarop de cliënt kan rekenen – Bv. de cliënt wordt zoveel mogelijk behoed voor het ontstaan van een huidletsel • DO: Via welke activiteit kan de medewerker de prestatie leveren? – Bv. de medewerker herkent tijdig het risico van het ontstaan van huidletsel (decubitus, vochtletsel en smetten) bij de cliënt • DO: Wat kan organisatie doen om ervoor te zorgen dat medewerker activiteiten kan uitvoeren? – Bv. de organisatie zorgt voor voldoende en deskundige medewerkers met correcte attitude • CHECK: Indicatoren – Referentiekader – GPS 2021 – Mogelijkheid tot toevoegen van eigen indicatoren • ACT: Op basis van evaluatie en meetresultaten, acties ondernemen tot borgen of verbeteren

Voor elke prestatie is in de map Prezo Woonzorg een handige toolkit voorzien met linken naar extra informatie voor het realiseren van de prestatie (relevante weten regelgeving, richtlijnen,…). Ook eigen procedures kunnen hieraan toegevoegd worden. Via onze kwaliteitscirkels zullen we stapsgewijs Prezo Woonzorg implementeren in onze VZW om op termijn te kunnen groeien naar excellentie in wonen en zorg.

Jaarverslag 2012

17

Kwaliteitszorg

Deelname aan de studie decubitus (UGent) Tussen 19 en 30 maart 2012 namen we met alle woonzorgcentra van de VZW deel aan de studie van de decubitusprevalentie in Vlaamse woonzorgcentra, georganiseerd vanuit de universiteit van Gent. In deze periode werden alle bewoners – mits hun toestemming – geobserveerd door 2 verpleegkundigen op de aanwezigheid van doorligwonden. Er werden ook gegevens verzameld over preventiemaatregelen.

In totaal namen 84 instellingen deel aan de studie, waaronder de 7 woonzorgcentra van de VZW. Risico op decubitus bij de bewoner werd gedefinieerd door een Bradenscore van < 17 en/of de aanwezigheid van decubitus. In dit onderzoek liep 37% van de bewoners risico op het ontwikkelen van een (nieuw) decubitusletsel en 6% van de bewoners had een doorligwonde. De VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar toonde gelijkwaardige resultaten (risico: 35% en doorligwonden: 5%). Een werkpunt zowel voor de VZW als voor de andere woonzorgcentra van de studie, is het geven van preventieve maatregelen volledig volgens de richtlijnen. Momenteel krijgen de meeste bewoners met een verhoogd risico op decubitus wel preventiemaatregelen, maar deze blijken onvolledig te zijn. Werkpunten zijn voornamelijk het voorzien van zwevende hielen in bed en het op tijd geven van wisselhouding. Op beleidsvlak zijn we met de VZW goed bezig op volgende domeinen: • Regelmatig worden er decubitusregistraties uitgevoerd. • In bijna alle woonzorgcentra is er een referentiepersoon decubitus. • Er is in de VZW een protocol voor decubituspreventie. In 2013 zullen we met de kwaliteitscirkel wondzorg een plan opstellen om de preventie van decubitus in onze VZW te optimaliseren. Er zal een informatiebrochure worden ontwikkeld en er zal een persoon worden aangesteld om het protocol na te kijken en aan te passen. Waar nodig zullen extra materialen worden aangeschaft.

18


Zorgverlening

Dementie De visietekst ‘dementie’ is geactualiseerd vanuit de filosofie van vroegtijdige zorgplanning: • De kwaliteitscirkel ‘dementie’ helpt ons om een zorg op maat uit te bouwen die enerzijds de autonomie van de bewoner respecteert en anderzijds de kwetsbaarheid van het ziekteproces ernstig neemt. • Via transmurale contacten en het naastengeoriënteerd werken worden we geholpen om zicht te krijgen op de visie van de bewoner rond leven, lijden, liefhebben, zorgen voor, afhankelijkheid, sterven,… Dit helpt om een zorg uit te bouwen die in de lijn ligt van het levensverhaal van de bewoner met dementie. Onze vroegtijdige zorgplanning is hierbij een houvast en helpt ons in de keuzes van zorg die moeten gemaakt worden. We hebben tevens aandacht voor de naasten als medeactor in de begeleiding van hun naaste. We hebben de taak om inzicht te geven in het proces van dementie en hen bij te staan tijdens het volledige verblijf van hun naaste.

• Vanuit de belevingswereld, het levensverhaal, de wensen en behoeften van onze bewoners willen we met onze zorg komen tot een optimale levenskwaliteit. Daarom hebben we oog voor de diversiteit binnen de groep bewoners met dementie. Sommigen verlangen om zo lang mogelijk te kunnen leven met de hulp van een zorgcultuur die alle mogelijkheden van het leven garandeert. Anderen kiezen voor het behoud van levensfuncties met als doel het leven leefbaar en aangenaam te maken. Tenslotte zijn er bewoners voor wie comfort van leven en sterven bij de opname centraal staat.

Jaarverslag 2012

19

Zorgverlening

• Dementie als ziekte houdt groeiende wilsonbekwaamheid in en verplicht ons om een wettelijk kader (Wet op patiëntenrechten 2002, Wet op Palliatieve zorg 2002, Wet op euthanasie 2002, Grondrechten van de Europese unie 2000, Kwaliteitsdecreet en het Woonzorgdecreet van 2010) te volgen. Dit geeft ons de zekerheid dat wat we doen in de lijn ligt van wat de bewoner met dementie wil of gewild zou hebben. In de zorg voor mensen met dementie is het daarom essentieel om het mandaat van vertegenwoordiging van bij de opname te bekrachtigen. • Wij willen garant staan voor een ‘basisattitude’ die ruimte laat voor het verhaal van bewoners, die ruimte laat voor stille aanwezigheid, die ruimte biedt aan gidsen om bewoners met dementie die

keuze te helpen maken die in de lijn ligt van wat hij/zij wil of gewild zou hebben. • Omwille van de grote kwetsbaarheid enerzijds en de toenemende wilsonbekwaamheid van bewoners met dementie anderzijds, is het essentieel om interdisciplinair te werken en ruimte te voorzien voor transmurale contacten.

Een kritisch-ethische reflectie moet ons helpen waken over kwaliteit van leven en sterven. Dit moet resulteren in een zorg op maat. • Een kritisch-ethische reflectie moet ons helpen waken over kwaliteit van leven en sterven. Dit moet resulteren in een zorg op maat. • Onze palliatieve cultuur is ondersteunend doorheen de verschillende stadia van het dementeringsproces. • De referentiepersonen dementie moeten erover waken dat het zorgtraject dat binnen de kwaliteitscirkel dementie beoogd wordt, concreet vorm krijgt. Medewerkers kunnen rekenen op een goede begeleiding en de mogelijkheid tot vorming om hun competentie met betrekking tot belevingsgericht werken te optimaliseren. Samen moeilijke momenten dragen, oog hebben voor details en meegaan in de belevingswereld zijn daar enkele voorbeelden van. Het streven naar goede begeleiding en het feit dat onze bewoners zich erkend en gewaardeerd voelen, geeft beide partijen vertrouwen en voldoening.

20


Zorgverlening

Binnen onze organisatie hebben we zowel een kwaliteitscirkel dementie op VZW- als op huisniveau. We belichten hier enkele aspecten die voor ons belangrijk zijn bij de verzorging van personen met dementie. • De betekenis van de naasten bij het op weg gaan met mensen met dementie. Opnamefase. Bij de opname is het de taak van de hoofdverpleegkundige om de bewoner en zijn naasten gastvrij te ontvangen. Tijdens de eerste gesprekken is het belangrijk dat we inzicht krijgen in hoe de naasten1 omgaan met de veelheid aan symptomen en veranderingen verbonden aan het dementeringsproces. Een optimale familiewerking houdt in dat zij te allen tijde bij ons terecht kunnen met hun zorgen en bezorgdheden. Bij opname worden de naasten uitgenodigd om het verhaal van het leven van hun dierbare vorm te geven. Leef- en zorgfase. We geven aandacht aan de naasten om hen beter te leren kennen. Hierbij komen we tegemoet aan de noden die zij hebben en die wij herkennen. Door de regelmatige, soms korte, contacten blijven we gesprekspartners. We trachten te begrijpen hoe de naasten omgaan met hun eigen rouwproces. Ook het interactieproces tussen de bewoner en de naasten wordt in kaart gebracht. We plaatsen de bewoner centraal om zijn verlangens en verwachtingen op het spoor te komen. Afhankelijk van het dementieproces is de stem van de naasten hierbij noodzakelijk om goede begeleiding en zorgen te kunnen geven. We evalueren regelmatig of de zorgen die we geven 1

‘goede’ zorgen zijn, ‘zorgen op de maat van de bewoner’. Ook de naasten worden bevraagd naar hun bekommernissen. We zien vaak een verscheidenheid aan afweermechanismen bij de naasten (ontkenning, verdringing, vermijden, projectie van angst,…). De pijn en het verdriet die hun verlieservaringen met zich meebrengen, zorgen ervoor dat hun draagkracht en draaglast uit balans geraken. We trachten deze afweermechanismen te erkennen en om te buigen tot communicatie en steunende nabijheid.

Met naasten worden ook familieleden bedoeld

Jaarverslag 2012

21

Zorgverlening

Fase van het afscheid. In deze fase bouwen we verder op het gerealiseerde werk. Als de vorige interventies goed verliepen, is er een basis gelegd om in een sfeer van vertrouwen de bewoner met zijn naasten naar het einde van het leven te begeleiden. De naasten worden uitgenodigd om hun verlangens rond nabij zijn in het stervensproces kenbaar te maken.

Dementie is verliezen. Het verwerken van deze verlieservaring is een rouwproces. Psychologische aandachtspunten voor de zorgverlener. Het psychologisch denkkader van de zorgverlener vertrekt vanuit de kennis dat dementie verliezen is. Het verwerken van deze verlieservaring is het doormaken van een rouwproces. Dit is een zeer intens ervaren voor de naasten. Elk verlies is anders: afhankelijk van de aard van de relatie, de persoonlijkheid en het verhaal van het leven. De kunst is om als zorgverlener ruimte te geven aan deze verschillen. Er is geen lastige naaste, er zijn wel naasten die een zware last dragen. Naasten van personen met dementie hebben recht op deskundige begeleiding waarbij ontvankelijk luisteren, empatisch zijn, kennis van dementie enkele vaardigheden zijn waarin we ons als zorgverlener continu moeten bekwamen.

22


• Een beleidskeuze van het woonzorgcentrum Sint-Jozef te Kessel. In wzc St. Jozef te Kessel verblijven momenteel 28 bewoners met dementie in een speciaal daarvoor ingerichte leefgroep ‘Molenhoek’. Bewoners met een verregaande graad van dementie en/of wegloopgedrag kunnen in deze beveiligde omgeving wonen. Er werd gekozen om voldoende ruimte te voorzien, zodat bewoners die nog mobiel zijn zich vrij kunnen bewegen. Op warme dagen kunnen ze eveneens gebruik maken van het terras op het binnenplein én een afzonderlijke tuin. Aan het team verpleegkundigen, zorgkundigen en logistiek medewerksters werden een animatrice en kinesiste toegevoegd, waardoor er een specifiek programma kan aangeboden worden zonder dat de bewoners hun vertrouwde omgeving moeten verlaten. De hoofdverpleegkundige volgde in het verleden een bijkomende opleiding als ‘referentiepersoon dementie’. Gezien de wijzigende reglementering wordt deze opleiding momenteel ook gevolgd door een verpleegkundige die reeds verschillende jaren ervaring heeft in de omgang met deze specifieke bewonerspopulatie. Via contacten met het Psycho-geriatrisch netwerk Lier (PGN) ontstaat er de mogelijkheid tot ervaringsuitwisseling en werden gespreksavonden voor medewerkers, bewoners en familieleden georganiseerd en kiest men er resoluut voor om bewoners met beginnende dementie en occasioneel wegloopgedrag zo lang mogelijk in de ‘open’ leefgroepen te laten verblijven. De belangrijkste toegangsdeuren zijn daarom uitgerust met een elektronisch detectiesysteem dat zorgpersoneel

Zorgverlening

dadelijk op de hoogte brengt indien iemand met een sensor in de schoen over de detectielus stapt. Indien dit niet meer haalbaar is, wordt er, na verschillende overlegmomenten, voor een aangepaste leefgroep gezorgd. Hierbij streeft men ernaar dat zowel bewoners als hun naasten zich vlug thuis en welkom voelen. • De impact van het levensverhaal voor de begeleiding en zorg voor mensen met dementie. Een deel van onze opdracht is om op zoek te blijven gaan naar een omgeving waarin onze bewoners zich comfortabel en ontspannen kunnen voelen. Dit geldt voor zowel de verstandsterke als de bewoners met dementie. Met respect voor keuzevrijheid en vanuit een animatieve grondhouding willen we een thuisklimaat scheppen waarin onze bewoners hun eigen levensverhaal kunnen ‘be-leven’. We kunnen onze visie op zorg en belevingsgericht werken immers enkel realiseren als we

voldoende informatie hebben over onze bewoners, als we hen echt goed ‘kennen’. Iedere mens heeft zijn of haar eigen levensverhaal, een persoonlijke levensgeschiedenis. Een levensverhaal is veel meer dan louter een biografie. Onder een biografie wordt de beschrijving van feiten en gebeurtenissen die tijdens iemands leven plaatsgevonden hebben, verstaan. Met het levensverhaal willen we een stapje verder gaan en ook iemands ‘innerlijke’ biografie ontdekken: wie is onze bewoner? Wie en wat horen bij hem of haar? Hoe heeft onze bewoner zijn levensfeiten en –gebeurtenissen beleefd? Wat waren doorheen het leven zijn of haar verwachtingen, drijfveren, inspiratie, kwaliteiten,… Welke hindernissen heeft hij of zij ondervonden? Met welke verwachtingen wordt het verdere leven tegemoet getreden?… Het levensverhaal bevestigt onze bewoners in wie ze zijn. We kunnen hen zo gerichter individuele activiteiten aanbieden en de zorg meer individueel aanpassen. Kennis over het levensverhaal zal op die manier tot een betere band tussen onze bewoners en hun verzorgenden leiden. Onze bewoners kunnen ons natuurlijk zelf elementen uit hun levensverhaal aanreiken, maar ook van naasten of mantelzorgers kunnen we een schat aan informatie bekomen. Hen laten samenwerken aan de reconstructie van de levensgeschiedenis van onze bewoner, wordt vaak als aangenaam ervaren. Het vertellen brengt naasten vaak op een fijne manier dichter bij mekaar. We geloven er met andere woorden in dat werken met het levensverhaal zowel onze medewerkers, onze bewoners als hun naasten ten goede komt.

Jaarverslag 2012

23

Zorgverlening

• De meerwaarde van de animator op de afdeling voor mensen met dementie. Als animator zorgen we voor een zinvolle dagbesteding, aanvullend op de goede dagelijkse zorgen voor de bewoners met dementie. De dienst animatie waakt samen met het volledige team over de aangename woon- en leefsfeer op de afdeling. Er worden zowel groepsactiviteiten als individuele zorgmomenten georganiseerd waarbij elke activiteit vertrekt vanuit een andere focus. • Bij de groepsactiviteiten primeert vooral het sociale aspect, de doelgroep zijn hier bewoners met beginnende dementie. Samen worden er herinneringen opgehaald, gezongen, gesjoeld, gekookt. Momenteel zijn we ook bezig met het inrichten van een reminiscentiekamer. In deze kamer worden beelden, voorwerpen en geluiden aangeboden die het oproepen van herinneringen makkelijker maken. Ook de naasten kunnen samen met de bewoner van deze ruimte gebruik maken. De informatie die we te weten komen door het ophalen van herinneringen wordt vastgelegd in het levensverhaal van de bewoner. Dit kan door alle medewerkers gelezen en aangevuld worden. We stimuleren ook het contact met het leven buiten het rusthuis. Zo komen de kleuters maandelijks mee zitdansen en werden er in samenwerking

24


met de kinderen van de tekenacademie van Nijlen kleurrijke schilderijen gemaakt die ophangen in de gangen. Maandelijks is er op de afdeling bijzondere begeleiding ook een gebedsmoment, dat begeleid wordt door de pastorale medewerker van de afdeling. Alle bewoners worden dan in één ruimte in een grote kring geholpen. Tijdens deze vieringen ontstaan er intense momenten van emotie, verdriet, blijdschap, liefde en samenhorigheid. Door de ervaren meerwaarde van deze vieringen proberen we in de toekomst ook dit aan te bieden op de andere afdeling voor bewoners met dementie. • Aanvullend zijn er de individuele activiteiten waarbij, zoals blijkt uit het woord, de individuele bewoner centraal staat. Verwenmomenten zoals een voetbadje, voeten handmassage worden door bewoners als zeer aangenaam ervaren. Bij voorkeur worden deze activiteiten georganiseerd in de relaxatieruimte waar we alle nodige materialen voorhanden hebben. Door het aanbieden van lichteffecten, muziek en geur ontstaat er een ontspannen sfeer. Voor bewoners die liever op hun kamer blijven, hebben we een verwenkar ter beschikking waarop al de nodige materialen aanwezig zijn. Deze activiteiten richten we vooral naar de bewoners in een verder gevorderd stadium van dementie. Het nabije contact tussen twee mensen staat hierbij op de voorgrond. Zowel de bewoners als de medewerkers ervaren een grote voldoening tijdens deze contactmomenten. Aanwezig zijn, een glimlach, een begroeting, een schouderklopje betekenen voor de bewoners vaak zoveel meer dan wij denken.

Zorgverlening

Vroegtijdige zorgplanning Op basis van het rapport ‘stand van zaken VZP’, opgesteld in 2011, kwamen een aantal werkpunten naar voor. Deze werden in januari-februari 2012 gepresenteerd in de werkgroep VZP van elk woonzorgcentrum. Deze werkpunten hadden o.a. betrekking op wie we verwachten op de verschillende overlegmomenten rond VZP, hoe de rapportering moet gebeuren over VZP, items die moeten besproken worden bij opname, het levensverhaal,… Ieder huis ging vervolgens aan de slag met deze werkpunten. In het najaar van 2012 werden drie kwaliteitscirkels opgestart om verder in te gaan op deze werkpunten en te groeien in VZP: • De kwaliteitscirkel onthaal. • De kwaliteitscirkel palliatieve zorg en zorg voor het levenseinde. • De kwaliteitscirkel levensverhaal.

"Ieder huis ging aan de slag met de werkpunten van onze werkgroep inzake vroegtijdige zorgplanning." Daarnaast werd onze visie op VZP neergeschreven. De overige visieteksten in de VZW werden op basis van deze nieuwe visie herbekeken en aangepast. VZP is immers een manier van kijken en een bezorgdheid naar bewoners toe. Deze grondhouding stond in geen enkele visietekst en moest toegevoegd worden (zie ook ethisch zorgverlenen, herwerkte visieteksten).

Jaarverslag 2012

25

Zorgverlening

Onze visie op VZP 1. Wij willen in onze huizen vertrekken vanuit het levensverhaal van de bewoner dat de zorgthematiek kleurt.

8. We willen zorg verlenen op maat vanuit een voortdurende aandacht voor onze kwaliteitscirkels.

2. We willen oog hebben voor de diversiteit binnen de bewonerspopulatie. 2.1. Het verlangen om zo lang mogelijk te kunnen leven met behulp van een zorgcultuur die alle mogelijkheden van het leven garandeert. 2.2. Het behoud van levensfuncties met als doel het leven leefbaar en aangenaam te maken. 2.3. Het comfort van leven en sterven staat van bij de start centraal.

9. We bieden deze zorg binnen de grenzen van de economische realiteit.

3. We kiezen voor een 'onderhandelde zorg'. 4. Wij willen garant staan voor een grondhouding die ruimte laat voor het verhaal van bewoners, die ruimte laat voor stille aanwezigheid en die ruimte biedt aan gidsen om bewoners keuzes te helpen maken. 5. We willen resoluut kiezen voor een interdisciplinaire werking. 6. We willen het juridische kader bewaken ter bescherming van de bewoner (Rechten van de Patiënt 2002, Wet op Palliatieve zorg 2002, Wet op euthanasie 2002, Grondrechten van de Europese Unie 2000, Kwaliteitsdecreet en het Woonzorgdecreet van 2010). 7. We willen reflecteren vanuit een menswaardige ethische bewogenheid.

26


Een eerste aanzet werd gegeven voor de ontwikkeling van een folder VZP en een folder palliatieve zorg. Deze folders zullen in 2013 verder op punt gesteld worden. In 2013 zullen opnieuw enkele medewerkers van ieder woonzorgcentrum de Murphy-training volgen om zich de grondhouding (zie punt 4 visie VZP) eigen te maken.

Ethisch zorgverlenen

Herwerkte visieteksten

Palliatieve sedatie

De filosofie van vroegtijdige zorgplanning (zie ook eerder in deze uitgave) was de basis om de bestaande visieteksten te actualiseren. Iedere tekst is getoetst aan de negen punten van het charter vroegtijdige zorgplanning. Iedere kwaliteitscirkel heeft de visietekst (behorend tot zijn domein) becommentarieerd. In een volgende stap worden zij ter goedkeuring aangeboden aan de Raad van Bestuur (2012 – 2013). In een verdere fase worden de definitieve visieteksten via de respectievelijke kwaliteitscirkels (VZW) geïmplementeerd in de woonzorgcentra. Deze teksten kunnen ook geconsulteerd worden op de website van VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar.

Het centrale werkthema voor 2012 was ‘Palliatieve sedatie’. Via de ethische structuren is dit ontwikkelingsproces begeleid. Het resultaat, de procedure palliatieve sedatie met staand order en bijhorende folder, wordt in 2013 operationeel in onze woonzorgcentra. Via de lokale cirkel ‘palliatieve zorg en zorg voor het levenseinde’ wordt de implementatie begeleid. Met palliatieve sedatie bedoelen we het volgende: ‘Voor sommige bewoners verloopt de laatste levensfase comfortabel. Voor anderen verloopt het laatste stukje van hun leven moeilijker. Palliatieve zorg wil daarop een zinvol antwoord bieden. Het begint met de bestrijding van pijn en lichamelijke ongemakken. Ook op emotioneel, sociaal en spiritueel vlak willen we nabij zijn. Het einddoel is om maximale levenskwaliteit te bieden waarbij er ruimte is om afscheid te nemen. Onze teams ‘palliatieve zorgen’ beschikken over diverse mogelijkheden om klachten te verlichten en ondersteuning te geven. In vele situaties zijn pijn, verwardheid, verstikkingsgevoel, angst, onrust,… met de klassieke medicatie en ondersteuning goed te bestrijden. Soms lukt dit echter niet. In de stervensfase kan de arts in overleg met de bewoner, zijn naasten/familie en het team palliatieve sedatie opstarten. Palliatieve sedatie betekent dat een terminale bewoner medicatie krijgt om zijn/haar bewustzijn te verlagen en dit zoveel als nodig om één of meer weerbarstige (‘refractaire’) symptomen onder controle te krijgen. Palliatieve sedatie is dus geen euthanasie, het is symptoombestrijding en beoogt comfort en geen levensbeëindiging.’

Jaarverslag 2012

27

Pastorale zorgverlening

Pastorale zorgverlening De visietekst ‘Ik heb geen andere handen dan de jouwe’ blijft de inspirator om ons pastoraal project handen en voeten te geven. In 2012 hebben we verder inhoud gegeven aan de tweede pijler ‘Ik geloof in gemeenschapsvorming. Ik ben maatschappelijk betrokken’. Via de begrippen ‘nabijheid’, ‘troost’ en ‘recht doen aan mensen’ hebben we deze pijler vertaald in praktische werkvormen. Ook de film van de SPIRITdag van de congregatie van de Zusters van het Heilig Hart van Maria (2011) is gehanteerd als inspiratiebron voor een reflectiemoment in enkele van onze woonzorgcentra. Met de directies hebben we ons tijdens het overleg ‘Religie, Zingeving en Levensbeschouwing’ laten leiden door het boek ‘Servant Leadership, een goede zaak (Kent M. Keith)’. De heer De Vriendt (directeur wzc SintJozef, Ruiselede) heeft ons vanuit zijn kijk op dienend leiderschap hierin begeleid.

"Op onze zesde reflectiedag hebben we onze derde pijler voorgesteld: Ik wil onthaasten, ik wil verstillen." Tijdens onze zesde reflectiedag op 27 november 2012 hebben we onze derde pijler voorgesteld: ‘Ik wil onthaasten, ik wil verstillen’. Hierbij onderscheiden we het volgende: • Een huis met ruimte om te onthaasten en in de menselijke eenzaamheid tot rust te komen. • Een huis dat getuigt van een dragende God die werkzaam is in de zorgzame handen van mensen. • Een huis dat ruimte en aandacht laat voor rituelen en symbolen als steunpunten van gemeenschapsvorming. • Een huis dat opteert voor een liturgie die mensen aanspreekt, boeit en het leven raakt. • Een huis met een oproep om beeld en gelijkenis van Hem te zijn. ‘Ik, ik heb geen andere handen dan de jouwe’. De hoofdpastor van het Imelda ziekenhuis en wzc Den Olm, heeft op deze dag vanuit zijn kennis en ervaring het thema ingeleid. In 2012 hebben we de eerste aanzet gegeven om de observaties en ervaringen van de pastorale medewerker op een begrijpbare en uitnodigende wijze een plaats te geven in het zorgdossier. Ten slotte kwam een nieuwe pastoraal medewerker ons versterken. Zij is aangesteld als pastorale medewerker in het woonzorgcentrum Heilige Familie te Heist-op-den-Berg en het woonzorgcentrum SintJozef te Wiekevorst.

28


Medewerkers

Sociale verkiezingen Op 10 en 11 mei werden in de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar sociale verkiezingen gehouden. Om alle kiesgerechtigde medewerkers zoveel mogelijk de kans te geven hieraan deel te nemen, konden zij hun stem op 2 manieren uitbrengen: schriftelijk via de stembrief die zij per aangetekend schrijven op hun thuisadres hebben ontvangen of in de daartoe ingerichte stembureaus. De stembureaus vonden plaats op 10 mei in wzc Sint-Jozef te Wiekevorst en wzc Heilig Hart te Nijlen en op 11 mei in wzc SintMargaretha te Holsbeek en wzc Zonnewende te Kapellen. Voor de ondernemingsraad werden in totaal 355 stemmen per brief uitgebracht en 36 stemmen in een stembureau. Voor het Comité PBW werden 359 stemmen per brief uitgebracht en 34 stemmen in een stembureau.

De installatievergaderingen van beide sociale overlegorganen hadden plaats op 20 juni 2012. De huishoudelijke reglementen van beide overlegorganen werden besproken en aangepast. De mededeling van de basisinformatie aan de ondernemingsraad door de bedrijfsrevisor gebeurde op 05/09/2012.

Jaarverslag 2012

29

Medewerkers

Samenwerking met Clear Consulting Binnen het wzc Heilige Familie werd met Clear Consulting een overeenkomst gesloten om ondersteuning te bieden in de realisatie van volgende doelstellingen: • Het vertalen van de missie naar de vernieuwde organisatie: wat willen we bereiken met de nieuwe afdelingen, wat willen we zien, binnen welke termijn? • Een structuur maken voor de vernieuwde organisatie waarin overlegvormen en processen vormgegeven worden. • Competentiegerichte selectiegesprekken aangaan aan de hand van STARR-methodiek en sterktebevraging.

We gaan competentiegerichte selectiegesprekken aan via de STARR-methodiek

In een eerste stap werd de missie, visie en strategie besproken. Bij een veranderingsproces in de organisatie is het belangrijk het beoogde resultaat van de verandering voorop te stellen. Het bepalen van doelstellingen voor de organisatie is dan ook een essentiële eerste stap. Daarom vertrokken we vanuit de missie en hebben we samen met het team van verantwoordelijken een antwoord geformuleerd op enkele vragen. • Zo werd bekeken wat de missie concreet betekende voor de nieuwe organisatie. Dit voor de verschillende stakeholders: residenten, familie, personeel, vrijwilligers,… We formuleerden dit zo concreet mogelijk tot zichtbare resultaten. • Hoe zouden we dit gaan realiseren? Welke interne processen hebben we hiervoor nodig? Welke acties waren er nodig? • Ook werd bekeken welke middelen we zouden gebruiken om de doelstellingen te bereiken. Er werd gebrainstormd over de nodige kennis en competenties. Onze sterktes en zwaktes werden geanalyseerd en er werd gekeken naar welke ontwikkelingen we moesten doorlopen. Als resultaat werd een strategisch actieplan opgemaakt waarin vermeld staat WAT we willen bereiken, wat de belangrijkste succesfactoren zijn op korte termijn en welke competenties en kennis we daarvoor nodig hebben. Alle verantwoordelijken waren betrokken bij deze denkoefening zodat de betrokkenheid en het draagvlak groot is. In een tweede fase werden de werkgroepen rond specifieke succesfactoren gedefinieerd. Er werd onderzocht welke processen en welke overlegkanalen er nodig waren.

30


Medewerkers

Om de output van de denkdagen verder uit te werken, organiseerden we werkgroepen met de betrokken stakeholders. Dit waren zowel verpleegkundigen, zorgkundigen, logistiek personeel als paramedici. Het doel was om bepaalde processen uit te schrijven en afspraken te maken m.b.t. de werking in de nieuwe organisatie. Een derde fase behandelde het trainen van screeningsvaardigheden. De organisatie werkte recent competentieprofielen uit. Om de groeiende organisatie van voldoende geschikte medewerkers te voorzien, is een nauwgezette screening en selectie in de toekomst aangewezen. Aangezien we beschikken over competentieprofielen, passen we de STARR-methodiek toe. Daarnaast willen we ook werken rond talenten van medewerkers. Daarom voorzag de training ook een sessie over het werken met sterktes en talenten van medewerkers en een methodiek om deze te bevragen. Door Clear Consulting werden we ondersteund bij het uitstippelen en het uitvoeren van een professioneel en efficiënt personeelsbeleid op maat van onze onderneming.

Jaarverslag 2012

31

Bouwprojecten

Uitbreiding wzc Heilige Familie Heist Wzc Heilige Familie te Heist-op-den-Berg, beter gekend als ‘het oud moederhuis’ en onderdeel van de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar, opende in april 2013 zijn nieuwe vleugel. De basisfilosofie van ons woonzorgcentrum is: een leefomgeving creëren waar wonen centraal staat en dit vanuit een onderhandelde zorg met oog voor een totaalbegeleiding. Een gelukkige en tevreden bewoner is onze belangrijkste bekommernis. Het wzc biedt momenteel plaats aan 48 ouderen in het rust- en verzorgingstehuis. De 11 serviceflats bevinden zich op dezelfde site en zijn verbonden met het huidige gebouw. De bouwwerken zijn gestart in juni 2011 en omvatten een nieuwbouw bestaande uit 4 afdelingen die aansluiten op het bestaande wzc.

De indeling van de nieuwe afdelingen ziet er als volgt uit: • De Lindelei (gelijkvloerse verdieping) bestaat uit 2 afdelingen met woongelegenheden voor religieuzen. Dit zijn zusters van de Congregatie van de Zusters van Berlaar en paters Redemptoristen. De afdelingen bieden plaats aan 2 keer 12 personen. • De Notelaar (eerste verdieping) bestaat uit 2

32


afdelingen voor bijzondere begeleiding van personen met dementie. Hier kunnen respectievelijk 13 en 14 ouderen verblijven. Met deze afdelingen zorgt wzc Heilige Familie voor een nieuw aanbod in zijn hulp– en dienstverlening. In het bestaande gedeelte worden na de opening van de nieuwe campus 5 kamers voorzien voor kortverblijf en 1 kamer voor nachtopvang. Na afloop van de werken ziet het zorgaanbod er als volgt uit: Woonzorgcentrum met 97 woongelegenheden voor ouderen, waarvan 35 woongelegenheden voor zwaar zorgbehoevende bejaarden, 27 voor personen met dementie, 28 voor valide tot semi-valide bejaarden, 5 kamers kortverblijf en 1 kamer nachtopvang. Voor de serviceflats is er geen uitbreiding voorzien. Omdat de zorgvoorziening verdubbelt, zal extra aandacht besteed worden aan het behouden van het familiale karakter en de kleinschaligheid binnen een groter geheel. Met deze uitbreiding hoopt de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar tegemoet te komen aan de noden binnen de Heistse gemeenschap: meer opvangmogelijkheden voor bejaarde, hulpbehoevende ouderen.

Bouwprojecten

wzc Heilig Hart Nijlen: feestelijke inhuldiging nieuwe initiatieven

Voor woonzorgcentrum Heilig Hart was 2012 een jubileumjaar waarin tevens verschillende nieuwe initiatieven werden ingehuldigd in het bijzijn van Minister Jo Vandeurzen van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. In 2012 werd het 20-jarig bestaan van het wzc gevierd op de Kerkeblokken in Nijlen. Sinds maart 2012 breidde het wzc uit met een nieuwbouw van 22 ruime éénpersoonskamers (25 m²), met een modern, huiselijk interieur en grote ramen. Sinds maart heeft het wzc ook een erkenning voor 3 kamers kortverblijf. De nieuwe afdeling ‘Molenerf’ is gelegen aan de straatkant van de Kerkeblokken, vlak naast de Gemeentelijke Basisschool. Bewoners hebben vanuit hun kamer zicht op de school en op de kinderen onderweg van en naar de school. De Nijlense academie voor beeldende kunsten ontwierp de nieuwe inkomhal met daarin een keramiek kunstwerk met het opschrift 'Panta rhei', wat verwijst naar een wereld voortdurend in beweging. In mei 2012 werden de werken op de afdeling Schrans voltooid. Een ruime dagzaal werd gebouwd voor bewoners met dementie en de afdeling kreeg een mooie, ruime en praktisch ingerichte verpleegpost. In 2011 werden de serviceflats 'Ten Velden' geopend. In 2012 zijn ze feestelijk ingehuldigd.

Jaarverslag 2012

33

Organisatie en beleid

Beheersovereenkomst 2008-2013: eindevaluatie Binnen de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar werd een eerste Beheersovereenkomst opgesteld voor de periode 2008-2013. De eindevaluatie van bovenstaande overeenkomst werd gebracht op de Algemene Vergadering van 19 december 2012. We bespreken hier enkele van de voornaamste verwezenlijkingen. MANAGEMENTGEBIEDEN Beleid en strategie • Organisatie afstemmen op relevante professionele en maatschappelijke trends: deze doelstelling heeft geleid tot het organiseren van een jaarlijkse beleidsdag voor de RVB en de directieleden van de VZW. Er is, naast de vergaderingen van de Raad van Bestuur en Algemene Vergaderingen, toch bijkomend nood aan visieontwikkeling. • We hebben de woon- en begeleidingsvormen afgestemd op de bewonerspopulatie: getuige zijn de oprichting van 2 dagverzorgingscentra, kortverblijf, serviceflats en kleinschaligheid in de nieuw opgerichte woongelegenheden. • Mogelijke vragen tot samenwerking met externen gaan we zeker niet uit de weg. Een werkgroep heeft een handleiding opgesteld om constructief met de vragen om te gaan. • Binnen de VZW bestaat er reeds een traditie van registratie van zorgparameters en benchmark. De nodige documenten werden in de loop van de 5 jaar geperfectioneerd. Indicatoren werden toegevoegd na grondig overleg. We zijn bijgevolg klaar voor het Referentiekader integrale kwaliteit

34


van wonen en zorg in woonzorgcentra dat door de overheid wordt ingevoerd in 2013. • De visietekst 'Ik heb geen andere handen dan de jouwe' is de drager van het pastorale project dat gebaseerd is op 4 peilers: Ik wil een goed mens zijn. Ik wil naast gebroken mensen staan. Ik wil een mens zijn van verzoening en vergeving. Ik ben maatschappelijk betrokken. Ik geloof in gemeenschapsvorming. Ik wil onthaasten, ik wil verstillen. Ik geloof in God en in Zijn Woord: de blijde Boodschap. Via jaarlijkse terugkomdagen worden de peilers concreet gemaakt voor de pastorale medewerkers die overal in de huizen werkzaam zijn. Dit project wordt financieel ondersteund door de Congregatie. • Om het financieel perspectief te bewaken, werden ratio’s bepaald voor liquiditeit, solvabiliteit, rentabiliteit en continuïteit.


Medewerkersmanagement • De nodige aandacht ging zeker naar de medewerkers zonder wie geen zorgverlening mogelijk is. De functieomschrijvingen werden verlaten en competentieprofielen werden, samen met de medewerkers, opgesteld. In de nieuwe beheersovereenkomst worden op basis van de competentieprofielen hulpmiddelen opgesteld voor selectie- en functioneringsgesprekken. • We willen een rechtvaardig en stimulerend waarderingssysteem hanteren voor de medewerkers. Maaltijdcheques werden ingevoerd en een folder met een overzicht van kortingen bij leveranciers werd aan de medewerkers overhandigd. Middelenmanagement • Het uurroosterplanningspakket SAGA werd in alle huizen ingevoerd om te kunnen voldoen aan de wettelijke verplichtingen. • In het kader van de optimalisatie van de administratie werd overkoepelend een FinancieelEconomisch-Team opgericht (FET). Dit team sluit raamakkoorden af, stelt de begroting op, maakt financiële analyses,... en is klaar voor de uitvoering van de wetgeving overheidsopdrachten. (zie verder) • De medicatierobot neemt in alle woonzorgcentra een deel van het werk over.

RESULTAATSGEBIEDEN • Tevredenheidsmetingen gebeurden voor bewoners en medewerkers. Aan de hand van de resultaten werden weer nieuwe actiepunten geformuleerd. • De VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar is ondertussen uitgegroeid tot een grotere zorgaanbieder met bouwprojecten op verschillende locaties. Een deskundige in de begeleiding van de realisatie van die projecten werd aangetrokken. We mogen besluiten dat de doelstellingen die geformuleerd werden in de Beheersovereenkomst 2008-2013 voor 95% gerealiseerd zijn. De Beheersovereenkomst is daarom een zeer waardevol instrument voor planning en kwaliteitsverbetering binnen onze VZW.

Procesmanagement • De veiligheid, het welzijnsbeleid en preventiebeleid wordt angstvallig bewaakt. De totale branddetectie-installatie werd in alle woonzorgcentra van de VZW vernieuwd. Het legionella-beheersplan is up-to-date en wordt jaarlijks nagekeken.

Jaarverslag 2012

35


Beheersovereenkomst 2013-2018 In het kader van corporate governance sluit de Raad van Bestuur een beheersovereenkomst af met de directie voor een periode van 5 jaar. Een nieuwe beheersovereenkomst werd eind 2012 opgesteld en goedgekeurd door de Raad van Bestuur voor de periode 2013-2018 aan de hand van het EFQM-model.

MANAGEMENTGEBIEDEN Beleid en strategie • Profilering en visie op ouderenzorg  Ethiek - onderhandelde zorg: “Waarover maak jij je zorgen?” integreren in de dagelijkse werking - ethisch beleid bestendigen en verder ontplooien naar nieuwe begeleidingsthema’s  Accommodatie - noodzaak uitbouw woonzorgcentra - aangepaste woonvormen voor personen met dementie - aanleunflats • Werking woonzorgcentra - Verdere uitbouw van de pastorale werking en concretisering van de visie (peiler 3 en 4) - Evaluatie werking RVB / vernieuwing mandaten – statuten - Opvolging wetgeving overheidsopdrachten en samenaankoop - Uitbouw werking financieel – economische dienst / interne audit - Verdere uitbouw organisatiestructuur van de VZW - Efficiëntieverhoging

36


Medewerkersmanagement • HR-managementprocessen optimaliseren in navolging van de competentieprofielen • Tevredenheidsmeting medewerkers (2011-2012): actieplannen • Implementatie leiderschapsstijl: ‘the appreciative inquiry’ voor directieleden en direct leidinggevenden • Uitbouw functie referent dementie • Takenpakket hoofdverpleegkundige herbekijken • Interne opleiding medewerkers Middelenmanagement • Logistieke processen optimaliseren - rationeel energieverbruik / groene energiebronnen - optimaliseren keuken, administratie en automatisatie • Loonverwerkingspakket: E-Blox (2013) • Zorgdossier: implementatie Cerussa Procesmanagement • Veiligheid, welzijnsbeleid en preventiebeleid: - interne en externe communicatie - conformiteit nieuwe brandveiligheidsnormen • Integratie wzc Sint-Michaël Essen: werking op elkaar afstemmen


RESULTAATSGEBIEDEN

BOUWPROJECTEN

Waardering door klanten • Tevredenheidsmeting flatbewoners: jaarlijks via aspectbevraging / bewonersraad • Tevredenheidsmeting bewoners/familie/naasten woonzorgcentrum (2014)

Wzc Zonnewende • Zorgstrategisch plan wzc Zonnewende • Technisch-financieel plan wzc Zonnewende I

Waardering door medewerkers • Tevredenheidsmeting medewerkers (2015) Zelfevaluatie • Implementatie referentiekader integrale kwaliteit van wonen en zorg in de woonzorgcentra • Keuze zelfevaluatie-instrument

Wzc Heilig Hart en wzc Sint-Jozef (Kessel) • Toekomstvisie op de betreffende woonzorgcentra • Zorgstrategisch en technisch-financieel plan Kapellebaan • Lokale verankering met de thuiszorg: onderzoek oprichting CADO in samenwerking met Familiehulp Berlaar • Realisatie assistentiewoningen • Technisch-financieel plan wzc Berlaar • Realisatie van een nieuw woonzorgcentrum • Lokale verankering met de thuiszorg: onderzoek oprichting CADO in samenwerking met Familiehulp Wzc Sint-Margaretha • Uitbouw flats Wzc Sint-Michaël (Essen) • Zorgstrategisch en technisch-financieel plan uitbouw bijkomende afdeling • Lokale verankering met de thuiszorg: onderzoek oprichting CADO in samenwerking met Familiehulp Wzc Heilige Familie • Ingebruikname Heilige Familie II • Meerjarenplan Heilige Familie I Wzc Sint-Jozef (Wiekevorst) • Oprichting Lokaal Dienstencentrum

Jaarverslag 2012

37


Beleidsdag Op 21 november 2012 werd de jaarlijkse beleidsdag van de VZW gehouden in het klooster van de Zusters van Berlaar. De leden van de Raad van Bestuur en de directies van de verschillende woonzorgcentra reflecteerden over de tendensen en de uitdagingen in de ouderenzorg op middellange termijn en hoe de VZW hierop een antwoord kan bieden. Hoe de VZW toegankelijke, betaalbare en kwaliteitsvolle zorg kan blijven realiseren.

Hoe kunnen we toegankelijke, betaalbare en kwaliteitsvolle zorg blijven realiseren? Er werd vertrokken van een gedetailleerde voorstelling van de verschillende woonzorgcentra: aantal erkenningen en voorafgaande vergunningen, zorggraad, personeelsbestaffing, huidige infrastructuur, dagprijs,… en van een Swot-analyse van de verschillende huizen en van de VZW. Een aantal voorstellen voor nieuwe initiatieven en de achterliggende visies werden toegelicht, o.a. het project aan de Kapellebaan te Nijlen met een uitgebreid en divers zorgaanbod. Ook op bestuurlijk en operationeel vlak wil de VZW klaar zijn om de uitdagingen van de toekomst te beantwoorden. Er werd beslist om een werkgroep 'Toekomstige structuur VZW' op te richten.

38


Van een eigen server naar een hosted omgeving De kerntaak van onze medewerkers is zorg en ondersteuning bieden aan onze bewoners. Vandaar dat de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar sterk investeert in zorgondersteunende projecten en middelen. In het verleden had ieder wzc zijn eigen lokale server. Door de groei van onze VZW groeide ook de nood aan een centrale database die vanuit ieder huis toegankelijk is en aan uniforme softwaretoepassingen in de verschillende huizen. Uiteraard wordt een dergelijk centraal systeem dan zeer bedrijfskritisch. Omdat IT niet onze corebusiness is, besloten we om het IT-beheer uit te besteden zodat we ons niet langer zorgen hoeven te maken over onze serverinfrastructuur. We besloten om onze server te gaan hosten in een datacenter bij een externe partner, zijnde ITC. We hebben dus geen investeringskosten in serverinfrastructuur meer, maar betalen maandelijks een huur voor de servercapaciteit die we nodig hebben. Als eerste toepassing centraliseerden we alle mailadressen van de verschillende huizen via MS Exchange onder de domainnaam@zusters-berlaar. Het uurroosterplanningspakket SAGA werd centraal geïnstalleerd en geconfigureerd zodat éénzelfde toepassing in alle huizen draait. Vroeger werden mails met bijlagen doorgestuurd naar een aantal gebruikers die dan allemaal de bestanden gingen opslaan. Sharepoint bood ons hiervoor een oplossing. Het is een interne site in de cloud waar elke werknemer van op om het even welk


Uitbouw van het financieel-economisch team Het centraal financieel-economisch team ondersteunt onze administratieve medewerkers in de huizen. Naar aanleiding van de integratie van wzc Sint-Michaël Essen werd ook het financieeleconomisch team uitgebreid met een halftijdse medewerker, zodat het team nu uit 2,2 voltijdse equivalenten bestaat. Het financieel-economisch team houdt zich voornamelijk bezig met het opmaken van de begrotingen, begrotingsopvolgingen en de jaarverslagen. Zij maken het financiële luik van zorgstrategische plannen en technisch-financiële plannen in het kader van bouwprojecten op. Het team begeleidt ook de informatiseringsprojecten.

toestel documenten kan gaan bekijken. Zelfs als er intern iets fout zou gaan, blijven de data online beschikbaar, omdat de gegevens buitenshuis bewaard worden. Ondertussen heeft Sharepoint zijn meerwaarde ook al bewezen bij het verwerken van een grootschalige bevraging i.v.m. beschermende maatregelen waaraan al onze huizen meegewerkt hebben. De verwerkingstijd van 700 enquêtes kon hierdoor gereduceerd worden tot enkele uren i.p.v. dagen. Momenteel wordt ook het boekhoudpakket en het zorgdossier overgezet naar de hosting.

Gezien de omvang van onze VZW vond de Raad van Bestuur het aangewezen om een interne audit op te starten. Hier bekijken we de adequaatheid van het interne controlesysteem en de effectieve toepassing ervan enerzijds en de mate waarin de ondernemingsdoelstellingen bereikt worden anderzijds. Er worden ook aanbevelingen ter verbetering van het interne controlesysteem geformuleerd. In het kader van de wetgeving overheidsopdrachten is het aangewezen een centrale aankoopcel op te richten voor de VZW. Het financieel-economisch team bereidt zich voor om de aankopen zo goed mogelijk conform de nieuwe wetgeving te laten verlopen.

Jaarverslag 2012

39

Kerncijfers

Bewoners De VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar richt zich voornamelijk tot zwaar zorgbehoevende bewoners, 76% van de bewoners behoort tot de categorie B – C – Cd. 64% van alle woongelegenheden heeft een RVT-erkenning.

Grafische weergave van de zorggraden

De gemiddelde leeftijd van de opgenomen bewoners is 85 jaar. 78% van de bewoners zijn vrouwen, 22% zijn mannen. De bewoners zijn afkomstig uit de kerngemeenten waarin de woonzorgcentra gevestigd zijn en omliggende gemeenten.

Herkomst bewoners

Andere

(31%)

Nijlen

(13%)

Heist-op-den-Berg (12%) O

(11%)

A

(13%)

B

(26%)

C

(20%)

Cdem (30%)

Berlaar

(2%)

Lier

(4%)

Herentals

(2%)

Olen

(3%)

Kapellen

(12%)

Essen

(12%)

Kalmthout

(2%)

Stabroek

(2%)

Antwerpen (2%) Holsbeek (5%)

Financieel In december 2012 trad de VZW Sint-Michaël Essen toe tot de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar. De fusie gebeurde met boekhoudkundige retroactiviteit vanaf 1 januari 2012. Hierdoor worden zowel de balansposities per 31/12/12 als de resultaten van het boekjaar mee opgenomen in de cijfers van de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar per 31/12/12. In maart 2012 werd een bijkomende afdeling met 22 woongelegenheden geopend in wzc Heilig Hart Nijlen. Hierdoor steeg het aantal erkende woongelegenheden van 606 naar 718, wat een toename is met 19%. Deze procentuele stijging zal u ook terugvinden bij de opbrengsten en kosten 2012. De omzet bestaat voornamelijk uit opbrengsten uit de dagprijs voor de woonzorgcentra en serviceflats en de tussenkomst van het RIZIV voor de bewoners in de woonzorgcentra. De dagprijzen worden in principe jaarlijks geïndexeerd. De dagprijzen 2012 voor de flats schommelden tussen € 23,05 en € 40,65 afhankelijk of de energiekosten al dan niet inbegrepen zijn. De dagprijzen in de woonzorgcentra varieerden tussen € 48,70 en € 61,50. De gemiddelde RIZIV-forfait, die gebaseerd is op de zorggraad en de aanwezige personeelseffectieven van het voorgaande jaar, bedroeg € 56,68.

40


Samenstelling van de opbrengsten Opbrengsten dagprijs (47,08%)

Opbrengsten RIZIV (31,78%) Subsidies (18,16%) Andere werkingsopbr. ( 1,85%) Fin. opbrengsten

(0,45%)

Uitzonderlijke opbr. (0,68%)

Kerncijfers

Samenstelling van de kosten Goederen (6,08%) Diensten (9,53%) Bezoldigingen (72,60%) Afschrijvingen en voorz. (9,08%)

De VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar stelt inmiddels 808 medewerkers tewerk. 72,6% van de kosten zijn dan ook personeelskosten. De gemiddelde loonkost in 2012 bedroeg 55.139 euro per voltijds equivalent of 34 euro per uur. Hieronder vindt u enkele kerncijfers m.b.t. het personeelskader.

Andere werkingskosten(0,30%)

Fin. kosten (1,62%) Uitzonderlijke kosten (0,79%)

Aan de kostenzijde stellen we een stijging van de voedings- en energiekosten vast. Ook de kosten voor informatieverwerking zijn gestegen als gevolg van de beslissing om onze IT-infrastructuur niet langer in eigen beheer uit te baten, maar te gaan hosten in een extern datacenter.

KERNCIJFERS PERSONEEL aantal mannen aantal vrouwen aantal voltijdse equivalenten gemiddelde leeftijd gemiddelde anciënniteit arbeiders bedienden

61 747 490,56 43 jaar 14 jaar 25% 75%

Balansstructuur

2012 (incl. Essen) Vaste activa (50,63%)

Vlottende activa (49,37%)

2011 (excl. Essen) Eigen vermogen (56,53%)

Voorzieningen (11,16%) Vreemd vermogen (32,31%)

Bovenstaande grafiek geeft het procentueel aandeel van elke balansrubriek weer t.o.v. het balanstotaal: in absolute cijfers stijgt het balanstotaal met 16% t.o.v. 2011.

Vaste activa (50,75%)

Vlottende activa (49,25%)

Eigen vermogen (59,32%)

Voorzieningen (11,46%) Vreemd vermogen (29,22%)

De waarderingsregels van wzc Sint-Michaël Essen werden gelijkgeschakeld met deze van de VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar.

De toename van de vaste activa wordt grotendeels verklaard door de integratie van wzc SintMichaël Essen, de uitbreidingsnieuwbouw in wzc Heilige Familie met 48 woongelegenheden en wzc Heilig Hart met 22 woongelegenheden. Deze bouwwerken worden gedeeltelijk gefinancierd met langetermijnkredieten, wat de stijging van het vreemd vermogen verklaart. Er werden geen nieuwe VIPA-subsidies toegekend in 2012. De bestemde fondsen bleven ongewijzigd. Het eigen vermogen is in absolute cijfers toegenomen met 10% door de integratie van wzc Sint-Michaël Essen en het positieve resultaat van het boekjaar.

Jaarverslag 2012

41

Kerncijfers

Structuur resultatenrekening

2012 (in %)

2011 (in %)

100,00

100,00

Omzet

79,76

79,90

Lidgeld, schenkingen, legaten en subsidies

18,37

18,27

1,88

0,18

-94,01

-91,93

Voorraden en leveringen

-5,86

-5,65

Diensten en diverse leveringen

-9,18

-9,13

Bezoldigingen en sociale lasten

-69,94

-69,60

Afschrijvingen en waardeverminderingen

-6,62

-7,04

Voorzieningen voor risico's en kosten

-2,11

-0,27

Andere bedrijfskosten

-0,29

-0,23

5,99

8,07

- 1,11

- 0,85

4,88

7,22

-0,08

0,91

4,8

8,13

I. Bedrijfsopbrengsten

Andere opbrengsten II. Bedrijfskosten

III. Bedrijfsresultaat IV + V. Financiële resultaten VI. Resultaat uit de gewone bedrijfsvoering VII + VIII. Uitzonderlijke resultaten IX. Resultaat van het boekjaar

Enkele ratio’s De Raad van Bestuur heeft een aantal financiële parameters vastgelegd. Om blijvend te kunnen investeren in • kwalitatieve zorg, • competente medewerkers, • aangepaste infrastructuur, moet de exploitatie van de verschillende woonzorgcentra van de VZW financieel gezond zijn. De cashflow moet voldoende hoog te zijn om toekomstige investeringen mogelijk te maken. De financiële parameters worden gedefinieerd op VZW-niveau. Nadien worden deze vertaald naar de individuele woonzorgcentra rekening houdend met de eigenheid van ieder huis (zorgzwaarte, ouderdom van de infrastructuur, financiële lasten, subsidies, …) • Liquiditeit >2 De VZW moet ten allen tijde aan haar korte termijnverplichtingen kunnen voldoen. • Solvabiliteit Gezien de impact van de investeringssubsidies

42


op het eigen vermogen worden twee parameters m.b.t. de financiële autonomie gedefinieerd: - Eigen vermogen incl. investeringssubsidies / totaal vermogen >50% - Eigen vermogen excl. investeringssubsidies / totaal vermogen >35 % • Rentabiliteit: resultaat >3% van de gecorrigeerde omzet (gecorrigeerde omzet = de omzet van de dagprijs, supplementen, RIZIV-tegemoetkoming, subsidies in kapitaal en intresten, werkingssubsidies en recuperaties personeelskosten). In 2012 werden de vooropgestelde objectieven behaald zoals uit onderstaande tabel blijkt.

2012

2011

Liquiditeit (current ratio)

4,63

4,04

Solvabiliteit (financiële autonomie)

0,57

0,59

Rentabiliteit

4,80

8,13

Kerncijfers

Investeringsbeleid Ook in 2012 werd er geïnvesteerd in uitbreidingsnieuwbouw: 22 woongelegenheden voor wzc Heilig Hart te Nijlen en 48 woongelegenheden voor wzc Heilige Familie te Heist-op-den-Berg. In wzc SintMargaretha werden er uitbreidingswerken aan de polyvalente zaal en de leefruimte voor bewoners met dementie uitgevoerd. Jaarlijks terugkerende investeringen zijn ergonomisch materiaal voor het personeel waarbij er

hooglaagbaden en douchebrancards, tilliften, en hooglaagbedden aangekocht worden. Om het comfort van onze bewoners te verhogen worden er eveneens jaarlijks een aantal relaxzetels aangekocht. Mede dankzij de toekenning van subsidies van de provincie Vlaams-Brabant, kon er voor het dagverzorgingscentrum Het Convent in Holsbeek een nieuw busje voor het vervoer van de bewoners aangekocht worden.

Erkenningen VZW Rusthuizen Zusters van Berlaar Door de integratie van het wzc Sint-Michaël Essen steeg het aantal erkende woongelegenheden van 628 naar 718, waarvan 461 met een RVTerkenning. De VZW baat 169 serviceflats uit. Ook

instelling wzc Heilige Familie SF Ten Gaerde

aantal woongelegenheden

in de thuiszorgondersteunende diensten zijn we actief met 18 woongelegenheden kortverblijf en 25 plaatsen dagopvang.

woongelegenheden met RVTerkenning

kort verblijf

dagopvang serviceflats

48

35

wzc Zonnewende SF Cederhof + SF Balderhof

131

73

7

wzc Sint-Jozef SF Ter Wieke

146

106

5

30

wzc Heilig Hart SF Ten Velden

112

71

3

21

wzc Sint-Margaretha SF De Parel

97

63

wzc Sint-Jozef Kessel SF Huize Biddeloo

92

56

wzc Sint-Michaël Essen

92

57

718

461

TOTAAL VZW RUSTHUIZEN ZUSTERS VAN BERLAAR

11 15

10 3

18

75

16 16

25

169

Jaarverslag 2012

43

Maatschappelijke zetel Markt 13 2590 Berlaar 03/482 17 80 fax 03/482 44 47 www.rusthuizen-zusters-berlaar.be wzc Heilige Familie Westerlosesteenweg 37 2220 Heist-op-den-Berg 015/24 18 26 wzc Heilig Hart Kerkeblokken 11 2560 Nijlen 03/410 14 00 wzc Sint-Jozef Gasthuisstraat 10 2560 Kessel 03/491 96 50 wzc Sint-Jozef Sint-Jozefstraat 15 2222 Wiekevorst 014/27 99 80 wzc Sint-Margaretha Kortrijksebaan 4 3220 Holsbeek 016/26 92 00 wzc Sint-Michaël Moerkantsebaan 81 2910 Essen 03/667 22 60 wzc Zonnewende Kerkstraat 5 2950 Kapellen 03/660 25 00

Jaarverslag12. Rusthuizen Zusters van Berlaar. wzc Heilige Familie Heist-op-den-Berg. wzc Heilig Hart Nijlen. wzc Sint-Jozef. Kessel

Recommend Documents