Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss Het jaar 2014 stond in het teken van voorbereiding op de transities, de kanteling, het intensiveren van de samenwerking met burgers en burgerinitiatieven, de hechtere samenwerking tussen de 4 welzijnspartners en met professionals in de buurten en wijken. In alle gemeenten in de regio zijn in 2014 de basisteams jeugd en gezin van start gegaan en in Oss en Bernheze participeerden de jongerenwerkers van Vivaan in deze teams. In Oss participeerden sociaal werkers van Vivaan in de pilots “sociale teams” en “participatienetwerk”. De rapportage t.b.v. deze pilots is eind 2014 al afgerond en is in het bezit van de gemeente. Het uitgangspunt: Talent Centraal is steeds meer en beter vorm gegeven, onder andere in het Talentcentrum op de Berghemseweg. Hierbij wordt vooral uitgegaan en gebruik gemaakt van ieders mogelijkheden en talenten in plaats van de beperkingen. Ook binnen het jongerenwerk wordt er steeds meer met dit leidend principe gewerkt. Daarnaast zijn al onze medewerkers getraind in de methodiek Netwerkversterkend werken. Hierbij wordt per definitie het netwerk ingeschakeld en betrokken bij het zoeken en vinden van oplossingen. In de aanloop naar de fusie van de vier welzijnsorganisaties in de regio, wordt er op steeds meer fronten samengewerkt en actief gezocht naar een integrale manier van werken. Separaat wordt uw gemeente op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen over de fusie. Dit jaarverslag en de verhalen die zijn toegevoegd geven een indruk van de resultaten van het werk van de sociaal werkers van Vivaan. Daarnaast is ervaring opgedaan met het werken met prestatie-indicatoren en registratie van gegevens van burgers en het werk van sociaal werkers met die burgers. Hiermee is nog maar een begin gemaakt. De inrichting van het registratiesysteem en het instrueren en motiveren van sociaal werkers die vaak een uitgebreidere registratie niet gewend zijn kost veel tijd. Ook bleken de bedachte PI’s niet altijd eenduidig en tijdens de pilots kwamen andere PI’s als belangrijk naar voren. Het vangen van de kern van sociaal werk in cijfers bleek niet eenvoudig. Winst is dat het bewustzijn onder sociaal werkers is gegroeid dat registratie en rapportage (mits beknopt en niet omslachtig) belangrijk zijn. Voor zover mogelijk zijn cijfers m.b.t. de PI’s in het jaarverslag meegenomen. Omdat deze cijfers nog niet een voldoende beeld bieden geven de sociaal werkers daarnaast in het verslag (met cijfers) een beeld van de resultaten van hun werk. Verder zijn de resultaten van een tevredenheidsonderzoek onder burgers over het werk van Vivaan toegevoegd in een bijlage. Ook als bijlage zijn voorbeelden uit de praktijk toegevoegd.
Totaal inzet netto uren sociaal werker van Vivaan: 18.023 uren (incl. MAS), netto uren administratie 2.347 uren. Totaal inzet Vrijwilligers met contract 18.200 uur (gem.inzet.3,5uur/week gedurende 40 weken/jaar).Dit is exclusief de inzet van vrijwilligers zonder contract die in alle wijken en kernen samen met Vivaan medewerkers actief zijn voor de buurt.
Aanpak
KERNTAAK
VERANTWOORDING
SIGNALERING
De sociaal werkers van Vivaan zijn generalisten, ze werken gebiedsgericht en zijn toegankelijk voor burgers (kwetsbare en sterke) en professionals in de wijk. Elk gebied heeft eigen contactpersonen, herkenbaar en bereikbaar. Doordat de werkers generalist zijn kunnen ze allemaal adequaat inspelen op signalen van kwetsbaarheid bij burgers zonder meteen door te verwijzen. Daarnaast heeft iedere generalist ook een specialistische achtergrond (o.a. opbouwwerk, jongerenwerk, emancipatiewerk, woonwagenwerk, opvoedingsondersteuning, vrijwilligersondersteuning) die indien nodig kan worden ingezet.
Om problemen op individueel of collectief niveau te kunnen signaleren is de sociaal werker van Vivaan actief in een netwerk van professionals en burgers in de buurten, wijken en kernen van Oss en motiveert hij deze om alert te zijn en signalen aan te kaarten en te bespreken. De 5 wijkpunten in Oss spelen hierin een belangrijke rol. Daarnaast participeren sociaal werkers van Vivaan in activiteiten van burgers van alle leeftijden in de buurten van Oss en in activiteiten van het Talentcentrum zoals de ruilwinkel, zoeken ze de burgers actief op en zijn ze daarbij alert op signalen. Behalve in de buurten werken de sociaal werkers van Vivaan ook met kwetsbare jongeren die participeren in de activiteiten van het stedelijke jongerencentrum ’t Honk.
Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss
Sociaal werkers in de wijken en kernen Wijkpunten In alle 5 de wijken van Oss werden in 2014 wijklunches georganiseerd. De frequentie verschilde per wijk van wekelijks tot tweewekelijks. Dit was afhankelijk van de behoefte van de werkers in de verschillende wijken. De regiefunctie van de wijklunches lag bij de sociaal werkers van Vivaan. Tijdens de wijklunches werden signalen besproken op het gebied van vraag en aanbod in de wijk (heeft o.a. in de Ruwaard geleid tot 20 matches), was er aandacht voor casuïstiek bespreking (met name in de wijken waar nog geen sociaal team actief was) en werd er regelmatig stil gestaan bij een thema zoals mantelzorg, dementie, WMO etc. Daarnaast hebben verschillende organisaties (bv. Psychologenpraktijk, Door en Voor, gewichtsconsulent etc.) zich nader voorgesteld en is er besproken hoe samenwerking vorm kan krijgen. Aan elke wijklunch namen gemiddeld 15 professionals deel. Sociaal Team (pilot) In Schadewijk en Oss Noord-West is gestart met de Sociale Teams. Een samenwerking tussen RIGOM, Aanzet, MEE, Vivaan en een wijkverpleegkundige. Het aantal casussen nam gedurende het jaar toe, doordat de teams steeds meer bekend werden bij verwijzers. Met name politie en Brabant Wonen waren actieve verwijzers van signalen. De sociaal werkers van Vivaan die zitting hadden in het team namen vooral de casuïstiek m.b.t. participatie, het vinden van vrijwilligerswerk en het vinden/opzetten van steunstructuren op zich. Voor meer informatie wordt verwezen naar de evaluatie van de pilot Sociale Teams (in bezit van de gemeente). Participatienetwerk (pilot) In de wijken Ruwaard en Schadewijk heeft in 2014 een pilot gedraaid met als doel het opbouwen van een participatienetwerk. Er is geïnvesteerd in het zoeken van oplossingen voor burgers die in de toekomst geen gebruik meer kunnen maken van hulp bij het huishouden en/of begeleiding. Daarnaast is er met de afdeling W&I een traject gelopen met burgers die langdurig in een uitkering zitten, om ze een stap op de participatieladder te laten zetten. Kernteams In de 5 wijken en de dorpen was maandelijks een kernteamoverleg met gemeente, politie, woningbouw en Vivaan. In dorpen participeerde ook het maatschappelijk werk van Aanzet. Met name in de dorpen was het kernteam de plek om signalen op te vangen en acties uit te zetten. Zo heeft het kernteam in Herpen in samenwerking met buurtbemiddeling actief ingezet op een burenruzie die dreigde uit de hand te lopen. Met positief resultaat. Bewoners Doordat de sociaal werkers van Vivaan veelal in de wijk werkten en vaak aanwezig waren bij buurtactiviteiten (Midzomerfestijn, Zuid aan Zee, Vijverfestival Schadewijk etc.) waren ze makkelijk aanspreekbaar voor bewoners en konden daardoor veel signalen opvangen. 2
Aanpak
VERANTWOORDING
Ook hier is signalering van kwetsbaarheid een belangrijk aandachtspunt en wordt daartoe samengewerkt met een netwerk van professionals die werken met jongeren. De inzet van de sociaal werkers van Vivaan van Vivaan concentreert zich vooral in kwetsbare buurten in Oss, in de andere buurten en kernen houden ze de vinger aan de pols door het onderhouden van goede contacten met professionals en burgers die daar actief zijn.
Signalen over de buurt, de straat of persoonlijke problematiek passeerden de revue. Daarnaast onderhielden sociaal werkers contact met bewonersgroepen (o.a. ’t Woud, de Weidevogelbuurt en de Hertogenbuurt) en gingen ze proactief de straat op om te horen wat er leefde onder de bewoners, zoals in de Willem Barendszstraat in Oss Zuid. In de Ruwaard zijn er bewonersbijeenkomsten georganiseerd omdat bewoners ontevreden waren over de openbare ruimte. Door mee te denken en te praten, voelden ze zich serieus genomen en wilden ze uiteindelijk mede verantwoordelijk zijn voor de openbare ruimte. Dit heeft plaatsgevonden in het Woud, De Wagenaarstraat en de Staringstraat. Activiteiten Buzz en kinderkarvaan: In alle wijken werden gedurende 2014 sport- en spelactiviteiten georganiseerd voor kinderen en hun ouders. Sociaal werkers waren hierbij regelmatig aanwezig om vrijwilligers te begeleiden en signalen op te vangen van kinderen en ouders. Om dit te illustreren een voorbeeld in de Krinkelhoek. Tijdens de activiteiten raakte een sociaal werker in gesprek met een moeder die hier regelmatig te vinden was samen met haar kind. Zij vielen op door het gedrag van beiden. Er ontstond een gesprek en al pratende kwam de werker erachter dat moeder thuis tegen problemen aan liep met haar dochtertje. Door een afspraak te maken in haar thuissituatie en vraagverheldering is samen besloten om Leesexpeditie in te gaan zetten. Moeder vindt het fijn om wekelijks met iemand te kunnen praten over haar dochter en over zichzelf en krijgt ondersteuning bij de taalontwikkeling van haar kind. Leesexpeditie: In 2013 is Vivaan gestart met de leesexpeditie. Dit is voorgezet in 2014. De leesexpeditie is een programma dat op een leuke, leerzame manier ouders en kinderen het belang van lezen laat zien. Dit gebeurt door vrijwilligers in te zetten die wekelijks bij gezinnen gaan voorlezen. In 2014 werd er in 30 gezinnen voorgelezen door 30 vrijwilligers. Het voorbeeld hierboven laat zien dat leesexpeditie een belangrijke informele ondersteuning biedt bij vragen (o.a. rondom opvoeding) van burgers Buurtbemiddeling: Buurtbemiddeling lost burenconflicten op door vrijwilligers in te zetten als bemiddelaar. In 2014 zijn er 80 signalen binnengekomen en waren er 16 bemiddelaars actief. De resultaten 2014 zijn via een nieuwsbrief gecommuniceerd met de samenwerkingspartners waaronder de gemeente. Sociaal werkers krijgen heel veel signalen en vragen van bewoners en andere werkers in de wijk. Alleen de vragen waarbij een plan van aanpak wordt gemaakt met de betreffende persoon zijn geregistreerd. Dat waren er voor Oss in 2014 195 personen. Vragen die ter plekke beantwoord konden worden (b.v. kan ik me nog aanmelden voor de burendag en zo ja hoe kan ik dat het beste aanpakken?) of vragen van organisaties (vb. Hoe kunnen we als woongroep van Dichterbij het beste omgaan met vragen en opmerkingen uit de buurt?) werden niet geregistreerd. Ook eenmalige contacten zijn niet vastgelegd. Schatting is dat het hier toch zeker om 300 signalen per jaar gaat, waarvan 250 uit de wijken en 50 uit de dorpen.
Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss
3
Aanpak
VERANTWOORDING
Jongerenwerk De jongerenwerkers hebben zich in de verschillende wijken en in jongerencentrum ‘t Honk ingezet, waarbij contact is gelegd met jongeren, vrijwilligers en wijkbewoners. Via direct contact met burgers en jongeren vingen de jongerenwerkers ruim 500 signalen van disbalans bij jongeren op. Vanuit professionals kwamen 120 signalen binnen. Signalen die middels het ambulant werk en reguliere activiteiten zijn opgevangen, zijn besproken met de desbetreffende persoon en er is samen gekeken of dit met het sociale netwerk van die persoon kan worden opgepakt. Waar nodig is professionele hulpverlening ingezet. Bij signalering van overlast is samen met de jongeren en/of wijkbewoners gewerkt aan een betere communicatie en/of oplossing. Voorbeeld: voorlichting voor wijkbewoners in wijk Oss Noord West, waar wijkbewoners gestimuleerd zijn om zelf talenten te ontwikkelen om met (overlast gevende) jongeren om te gaan. Deelname: 100 wijkbewoners/ terugkomdag : 30 wijkbewoners. Voorbeeld: Zakgeldproject, 15 jongeren die door jongerenwerkers worden begeleid tijdens het uitvoeren van klussen. Jongerenwerk gebruikt deze activiteit om te signaleren en jongeren te laten participeren. De jongerenwerkers werken samen met een breed palet aan netwerkpartners (zeker 70 partners). Daarnaast participeren ze in diverse netwerkoverleggen: o.a. VAT, ambulant overleg, kernteam overleg, overleg basisteam jeugd Oss West en Oost en veiligheidshuis. Binnen de doelgroep van het jongerenwerk is een categorie jongeren die de jongerenwerkers n.a.v. signalen proberen te activeren en ondersteunen bij het aanpakken van problemen. Het gaat om kortlopende contacten b.v. tijdens het ambulant werk op straat, vaak in groepsverband soms individueel die niet als aparte casussen worden geregistreerd. Daarnaast concludeert het jongerenwerk dat er een grote groep jongeren is die wel hun problematiek met een jongerenwerker wil bespreken, maar (nog) geen stappen wil nemen en ook niet wil dat het jongerenwerk hierin iets onderneemt of rapporteert. Het jongerenwerk kan deze signalen vaak niet als casus registreren maar kan wel met haar informele en professionele houding risicojongeren bereiken en een ander stukje van de puzzel in kaart brengen dan andere professionals. Talentcentrum Binnen het Talentcentrum komen burgers meestal voor inzet van hun talent, ontmoeting, of een vorm van dienstverlening. We hebben te maken met vrijwilligers die graag hun talent willen inzetten t.b.v. anderen en cursisten die zich graag verder willen ontwikkelen door deel te nemen aan de activiteiten die er plaats vinden. Er wordt door sociaal werkers en vrijwilligers ingezet op de vraag/ wens van de deelnemer. Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss
4
Aanpak
VERANTWOORDING
Het kan gaan om handvaardigheidsactiviteit binnen het open atelier, ontmoeting of taalverwerving. Bij de contacten met de sociaal werkers of de vrijwilligers die de activiteiten begeleiden worden vragen gesignaleerd. Afhankelijk van het soort signalen wordt er een keuze gemaakt voor individuele coaching, advies, begeleiding of wordt er een groepsactiviteit van gemaakt. Er komen ook burgers binnen die zijn doorverwezen door samenwerkingspartners en collega’s binnen Vivaan die in de wijken of kernen werkzaam zijn. In 2014 zijn er binnen het Talentcentrum 270 signalen opgevangen door 4 sociaal werkers die verantwoordelijk zijn voor de coördinatie van de Ruilwinkel en het Open atelier en begeleiding van zowel vrijwilligers als deelnemers. KERNTAAK
PREVENTIE
De sociaal werkers van Vivaan geven algemene en persoonlijke informatie en voorlichting of zorgen ervoor dat anderen die geven en werken zo aan bewustwording ten aanzien van de taken en verantwoordelijkheden die burgers hebben voor zichzelf en voor elkaar. Sociaal werkers van Vivaan beschikken zelf over de nodige informatie, wijzen burgers op mogelijkheden of leiden de vraag van de burger door naar het professionele netwerk of naar burgerinitiatieven. Sociaal werkers van Vivaan organiseren bijeenkomsten en nemen initiatieven om burgers te informeren en te motiveren hun eigen taken en verantwoordelijkheden op te pakken (o.a. leefstijl beïnvloeding gericht op gezondheid of sociale contacten). Burgers weten dat van hen verwacht wordt dat zij verantwoordelijkheid nemen ten aanzien van en zich inzetten voor onderlinge dienstverlening, leefbaarheid in de buurt, informele zorg en maatschappelijke steunsystemen. Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss
Sociaal werkers in de wijken en kernen Voorbeelden van preventieve activiteiten/acties: De sociaal werkers werken preventief door de draagkracht van mensen te vergroten. Dit gebeurde op verschillende manieren, voorbeelden zijn: - Mensen toeleiden naar vrijwilligerswerk, zodat ze wat om handen hadden, zich weer nuttig voelden en waardoor het gevoel van eigenwaarde groeide. Zo is er in Schadewijk een bewoonster die wekelijks kookt voor een groep mensen die het niet breed heeft. Zij geniet van het koken en de tevreden mensen en de mensen zijn blij met een goedkope, maar heerlijke maaltijd! - Bewoners ondersteunen bij het organiseren en het behartigen van hun belangen. Hierbij wordt door de sociaal werkers goed gekeken naar talenten die mensen hebben en zijn ze er alert op dat deze worden ingezet. In de Hertogenbuurt zijn een aantal bewoners die het leuk vonden om activiteiten in de wijk te gaan organiseren. In 2014 zijn ze als bewonersgroep de eerste keer begonnen met de buitenspeeldag en zij hebben zich aangesloten bij de Wijkstichting. Met ondersteuning van Vivaan lukt het hen steeds beter om meer activiteiten te ontplooien en zich te ontwikkelen. - Middels de leesexpeditie worden ouders zich bewust van het belang van voorlezen en wordt verdere achterstand voorkomen. - Eten blijkt een verbindende factor te zijn die mensen bij elkaar brengt. Dit blijkt uit de grote animo voor activiteiten zoals: Broodje Ussen, Broodje Ruwaard, Buurttafel en de Wijktafel. Veelal kwetsbare mensen weten de weg te vinden naar deze activiteiten. Naast het samen koken en eten staat ontmoeting en gezelligheid centraal. - Signalen die sociaal werkers krijgen proberen ze daar waar mogelijk aan elkaar te koppelen. Een voorbeeld hiervan is: een man heeft weinig geld voor eten en een vrouw zoekt iemand die haar hond uit wil laten. 5
Aanpak
Soms nemen sociaal werkers van Vivaan het voortouw middels initiatieven (bijvoorbeeld de ruilwinkel, leesexpeditie en speelotheek in de wijk of ontmoetingsinitiatieven) waarbij burgers vanaf het begin worden betrokken en zoveel mogelijk de regie voeren. De sociaal werkers van Vivaan zorgen ervoor dat samen met wijkbewoners en professionals in buurten en wijken wordt gewerkt aan een effectieve inzet van de burgerkracht in de wijk ten behoeve van vragen van kwetsbare burgers. De sociaal werkers van Vivaan zien de informele sociale netwerken in de buurten en wijken als bron van burgerkracht t.b.v. kwetsbare burgers, deze netwerken worden door hen in kaart gebracht en de werkers stimuleren dat er verbinding ontstaat met de vraag van kwetsbare burgers.
Burgers worden geholpen en gestimuleerd verantwoordelijkheid voor zichzelf en voor elkaar te nemen en weten waar ze ondersteuning kunnen vragen en aanbieden: vraagverlegenheid neemt af en handelingsbereidheid neemt toe, vraag en aanbod worden bij elkaar gebracht. De sociaal werkers van Vivaan stimuleren burgers een beroep te doen op de eigen kracht en op elkaar waardoor een individuele hulpvraag via WMO/AWBZ kan worden uitgesteld, minder zwaar/uitgebreid is of zelfs kan worden voorkomen. Daar waar vragen van burgers kunnen worden gebundeld wordt hierbij gekozen voor een collectieve aanpak. Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss
VERANTWOORDING
-
De sociaal werker koppelt deze signalen aan elkaar met als gevolg dat de man nu de hond van mevrouw uitlaat en de vrouw nu vaak wat extra kookt voor de man. Een bewoner gaf aan zich niet nuttig genoeg te voelen en wil zich inzetten vooral voor jongeren. Hij is gekoppeld aan een gezinsvervangend tehuis en is daar maatje geworden van een van de kinderen.
Prestatie indicatoren Met name de signalen die niet geregistreerd zijn op naam en adres (meer dan 50%), zijn opgelost via burgerkracht (zie de voorbeelden hierboven). Bij de mensen waarbij een plan van aanpak gemaakt werd, werd nog vaak gebruik e gemaakt van professionele zorg uit de 1 lijn, waarbij wel steeds aandacht was voor het vinden van een oplossing middels burgerkracht. Ervaring is dat veel mensen dit nog moeilijk vinden om te accepteren en het voor werkers ook een andere manier van werken vraagt. Participatieladder Door een appèl te doen op het talent en eigen kracht van burgers hebben sociaal werkers bevorderd dat mensen vrijwilligerswerk zijn gaan doen, deel zijn gaan nemen aan activiteiten, ontdekt hebben dat ze meer kunnen dan ze zelf denken, talenten in huis hebben, maar dat niet van zich zelf wisten. Al deze mensen hebben zichzelf ontwikkeld, soms met kleine stapjes, soms met grote, maar voor veel mensen betekende dit een persoonlijke groei, waar ze trots op waren en zich goed bij voelden. Zo heeft een bewoonster uit ’t Woud de weg naar de Ruilwinkel gevonden en daar in het Talentcentrum haar talent ontdekt! Ze gaat er nu een line-dance cursus geven. Jongerenwerk De doelgroep van het jongerenwerk zijn jongeren in een kwetsbare situatie, b.v. omdat ze een achterstand hebben op het gebied van werk en scholing, problemen hebben in de thuissituatie, een verstandelijke beperking hebben of in aanraking zijn gekomen met justitie. Het werken met deze groep vergt veel tijd en aandacht en de jongerenwerkers steken veel tijd in het opbouwen van een vertrouwensband, ondersteunen van jongeren bij hun vragen en het laten participeren van deze jongeren in de activiteiten. Het feit dat deze jongeren deelnemen aan activiteiten is voor velen van hen al een eerste stap op de participatieladder. Het jongerenwerk geeft aan dat tenminste 65% van de gesignaleerde problemen is opgelost via burgerkracht e zonder extra inzet van voorzieningen of inzet 2 lijn. 390 Burgers/jongeren zetten minimaal een stap op de participatieladder. Het jongerenwerk heeft in plaats van zich te richten op de uitvoering van activiteiten meer geïnvesteerd in het ondersteunen en stimuleren van initiatieven waarbij jongeren en volwassenen de uitvoering op zich namen.
6
Aanpak
VERANTWOORDING
De sociaal werkers van Vivaan stimuleren i.s.m. netwerk van actieve burgers en professionals in de wijk dat kwetsbare burgers door participatie de eigen kracht versterken en kunnen stijgen op de maatschappelijke ladder en dat krachtige burgers zich inzetten t.b.v. kwetsbare medeburgers.
Ze hebben 70 vrijwilligers ondersteund bij hun vrijwilligerswerk in de wijken en kernen. Deze vrijwilligers waren actief in een breed scala aan activiteiten voor jeugd- en jongeren, soms wekelijks, soms eenmalig: b.v. sportactiviteiten, sport- en spelbuzz in de wijk, speelotheek, kinderkaravaan.
Sociaal werkers van Vivaan in de wijk ondersteunen beide groepen burgers hierbij en op stedelijk niveau wordt een Talentcentrum ontwikkeld dat hen zal faciliteren en ondersteunen. Binnen het Talentcentrum van Vivaan worden kwetsbare burgers ondersteund bij het maken van een persoonlijk ontwikkelingsplan en worden op maat programma’s aangeboden in het kader van empowerment en persoonlijke groei. Vanuit en binnen het Talentcentrum worden vrijwilligers en organisaties in Oss die werken met vrijwilligers ondersteund middels advies, trainingen en activiteiten gericht op ontmoetingen tussen vrijwilligers en vrijwilligersclubs. De promotie en waardering van het vrijwilligerswerk, het matchen van vraag en aanbod in het vrijwilligerswerk op stedelijk niveau en het matchen van maatschappelijke stages vinden ook plaats vanuit het Talentcentrum. Het stedelijk jongerencentrum ’t Honk maar ook jeugd- en jongerenactiviteiten in de buurten (b.v. Buzz project, project Schadkamer, project Citytrainer) bieden kwetsbare jongeren de mogelijkheid middels participatie in activiteiten de eigen kracht te versterken, zich verder te ontwikkelen en elkaar te ondersteunen. Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss
Daarnaast heeft het jongerenwerk jongeren uitgedaagd om hun talenten in te zetten t.b.v. anderen. Deze jongeren zetten daarbij stappen op de participatieladder: Tijdens diverse activiteiten in t Honk maar ook daarbuiten hebben 299 jongeren actief meegedaan in de organisatie en uitvoering van activiteiten waaraan ze ook zelf deelnamen. Het gaat om een groot aantal activiteiten waaronder een meidendag, nationale straatvoetbaldag, voorlichtingsactiviteiten, muziekstudio en graffiti-activiteit in de wijk. In ‘t Honk hebben 6 (volwassen) vrijwilligers zich ingezet voor jongeren: - Tijdens de open inloop donderdagmiddag. - Tijdens de vso activiteit. - Op de vrijdagavond open inloop. - Meidenwerk. Tevens ondersteunen 4 vrijwilligers (volwassenen) het beheer van de accommodatie. 15 jongere vrijwilligers ondersteunen de beheerder bij zijn werkzaamheden. Middels het vroegtijdig schoolverlaters project hebben 7 jongeren een stap gezet richting school en/of werk. 11 Jongeren hebben een alternatieve straf uitgevoerd in ’t Honk. Talentcentrum Het Talentcentrum biedt ruimte en ondersteuning aan burgers die hun talent willen inzetten en dit willen delen met andere burgers. Door samen dingen te doen, talenten voor elkaar in te zetten maken burgers persoonlijke groei door, komen ze sterker in het leven te staan en ondersteunen ze elkaar. Dit geldt voor burgers die goed in balans zijn, maar zeker ook voor kwetsbare burgers. Via het samen opzetten van een ruilwinkel hebben een aantal mensen hun talenten verder kunnen ontwikkelen, steunen ze burgers die gebruik maken van de ruilwinkel maar ook elkaar en hebben mensen die eerder vrij alleen stonden nu een sociaal netwerk waarop ze terug kunnen vallen. Binnen het Talentcentrum wordt op basis van bovenstaande een breed scala aan vraaggerichte activiteiten als open atelier, ruilwinkel, samen koken, wandelen, voorlichting, empowerment- en coaching trajecten, training en cursussen, debatten en praatgroepen door deelnemers georganiseerd, waar nodig met ondersteuning van sociaal werkers.
7
Aanpak
VERANTWOORDING
Actieve jongeren en volwassenen helpen hierbij als vrijwilligers met ondersteuning van sociaal werkers van Vivaan.
Binnen het Talentcentrum wordt samen met (vaak kwetsbare) deelnemers een persoonlijk ontwikkelplan opgesteld en op vraag trainingen aangeboden i.s.m. het vrijwilligerscollege. In 2014 is er 2 maal een workshop dag georganiseerd om door vrijwilligers aangegeven vaardigheden, deskundigheden bij te spijkeren. Naar schatting 70% van de deelnemers van het Talentcentrum zetten een stap op de participatieladder en 60% van de gesignaleerde problemen wordt via burgerkracht opgelost. Binnen het Talentcentrum worden ook burgerinitiatieven en organisaties ondersteund en gefaciliteerd om eigen activiteiten, trainingen en bijeenkomsten te organiseren: b.v. Kwartiermakers vanuit Stichting Door en Voor, Weekbrekers, Cursus mijn geldzaken regel ik zelf vanuit Mee, Culturele loper vanuit Lievekamp, Wereldkoor, Ruilkring, Rigom, Vrouwendag, zelfhulpgroep gescheiden dames.
KERNTAAK
VRAAGVERHELDERING
Na signalering van disbalans neemt de sociaal werker van Vivaan direct actie en stapt op de burger(s) af. Het gaat hierbij om vragen van volwassenen, gezinnen, kinderen of jongeren die in een kwetsbare situatie verkeren.
Sociaal werkers in de wijken en kernen In de wijken Schadewijk en Noord-West waar de pilots Sociale Teams gedraaid hebben, werd de vraagverheldering gedaan aan de hand van de zelfredzaamheidsmatrix met de bijbehorende leefdomeinen. Hierbij ging het om individuele hulpvragen. Beide pilots hebben hun resultaten eind 2014 gerapporteerd aan de gemeente.
De sociaal werker van Vivaan ondersteunt en stimuleert individuele kwetsbare burgers of groepen burgers bij het verhelderen van individuele of collectieve vragen.
In de wijken en dorpen waar nog geen sociaal team actief was, werd er bij individuen ook aandacht besteed aan de vraag achter de vraag, maar was de vraagverheldering minder breed (niet alle leefdomeinen kwamen aan bod). In alle gevallen werd gekeken wat iemand zelf kon, waar eventueel een netwerk, buren of vrijwilligers voor ingezet kon worden of waar professionele hulp nodig was. Als er geen netwerk was, werd gekeken hoe het netwerk van iemand versterkt/uitgebreid kon worden. Dit resulteerde in een plan van aanpak.
Samen met de burger(s) wordt het gewenste resultaat en de nodige aanpak daarbij vastgesteld.
Voorbeeld: een meisje van 22 jaar had erg veel moeite met het overlijden van haar moeder, ook was haar relatie net op een vervelende manier stuk gelopen.
De burger (of iemand uit diens netwerk) of groepen burgers hebben hierbij zoveel mogelijk zelf de regie. Waar nodig wordt de hulp van deskundigen ingeschakeld tijdens de vraagverheldering. Er wordt in de aanpak de nadruk gelegd op dat wat iemand kan en wat de mogelijkheden zijn in de eigen sociale omgeving.
Ze wilde hier graag met iemand over praten en was door haar huisarts naar het sociaal team verwezen. Het eerste gesprek bestond uit kennismaken en vertelde ze haar verhaal. Tijdens het tweede gesprek is samen met de sociaal werker haar netwerk in kaart gebracht en gekeken bij wie ze wel en bij wie ze liever niet haar verhaal deed. Door dit visueel te maken, werd het haar duidelijk dat ze eigenlijk een heel betrokken netwerk had en ze geen professionele zorg nodig had.
Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss
Naast individuele vraagverheldering hebben de sociaal werkers zich ook gericht op groepen. 8
Aanpak
VERANTWOORDING
Dit bevordert de participatie, biedt kansen tot wederkerigheid en biedt de meest efficiënte oplossing voor de vragen.
Aan bewonersgroepen werd gevraagd wat hun wensen waren en hoe ze deze wilden realiseren. In de Ruwaard zijn huis-aan-huis bezoeken afgelegd om te inventariseren welke wensen bewoners hadden. Dit heeft o.a. geresulteerd in een Hofjesfestival.
De sociaal werkers van Vivaan werken als generalist aan een integrale benadering van de gesignaleerde vragen en bepalen in overleg wie van hen of wie van de professionele partners in de wijk het beste de burger met diens vraagverheldering en aanpak kan ondersteunen. Hierbij worden zoveel mogelijk oplossingen in de nulde lijn gestimuleerd.
In de wijken Ruwaard en Schadewijk hebben ook de pilots Participatienetwerk plaats gevonden, waarbij o.a. aan uitkeringsgerechtigden werd gevraagd of ze actief wilden worden als vrijwilliger en zo ja wat ze dan graag zouden willen doen. Met ondersteuning van sociaal werkers zijn ze als vrijwilliger aan de slag gegaan (zie rapportage evaluatie pilot, in bezit van de gemeente). Jongerenwerk Na het signaleren van disbalans (tijdens activiteiten en contacten in de wijken en in ’t Honk) heeft het jongerenwerk direct actie ondernomen en zijn ze op de jongeren afgestapt. Waar nodig zijn de signalen besproken en heeft het jongerenwerk de jongere ondersteund met de verheldering van de vraag. Hierna is samen met de jongere gekeken of deze hiermee zelf aan de slag zou kunnen gaan. Waar nodig heeft de jongere zijn/haar sociaal netwerk ingeschakeld. Indien de vraag niet door de jongere (al dan niet met het sociale netwerk) opgelost is, heeft het jongerenwerk deze vraag besproken binnen de diverse netwerkoverleggen, waarna actie/doorverwijzing is ondernomen. Het jongerenwerk heeft 310 jongeren ondersteund bij het verhelderen van hun vraag (= 50% van de signalen) en de aanpak hiervan.
KERNTAAK
OPLOSSING
De sociaal werkers van Vivaan stimuleren oplossingen op de nulde lijn. Door de nadruk op eigen kracht en collectieve vóór individuele oplossingen zal in het denken van burgers een verandering bewerkstelligd worden, eigen regie en verantwoordelijkheid worden versterkt. Burgers worden verantwoordelijk gemaakt voor hun eigen oplossing. Zij weten hoe ze ondersteuning kunnen organiseren om het gewenste doel te bereiken. Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss
Sociaal werkers in de wijken en kernen Tijdens het bedenken van oplossingen, stimuleerden werkers van Vivaan de mensen om eerst te kijken in hun eigen netwerk. Als er geen netwerk was, werd er gekeken hoe het netwerk uitgebreid kon worden. Hiervoor hebben alle werkers de cursus Netwerk Versterkend Werken gevolgd. Door mensen te stimuleren deel te nemen aan activiteiten in bv. het Talentcentrum, zich in te zetten als vrijwilliger of buurtactiviteiten te bezoeken, kwamen ze met andere mensen in aanraking en ontstonden er mooi contacten. Vaak durfden mensen niet alleen te gaan en ging de sociaal werker de eerste keer mee zodat het laagdrempeliger werd om te gaan en er een warme introductie plaats vond bij de activiteit. Veel mensen die met de sociaal werkers in 2014 contact hebben gehad, hebben geen of een klein netwerk. Er is een grote behoefte aan activiteiten waar mensen naar toe kunnen als deelnemer of vrijwilliger. 9
Aanpak
VERANTWOORDING
Het (versterkte)eigen netwerk (b.v. maatje in de buurt voor een kwetsbare jongere) en maatschappelijke steunstructuren (zoals een hechte sociale cohesie in de buurt) zijn hierbij belangrijke randvoorwaarden, waar nodig ondersteunt en stimuleert de sociaal werker van Vivaan de burger(s) bij het realiseren van oplossingen en bij het realiseren van nieuwe steunstructuren/sociale verbanden.
Om mensen hier naar toe te kunnen te begeleiden is het dus zeer belangrijk dat er voldoende laagdrempelige activiteiten zijn waar mensen naar toe kunnen. In 2014 is er dan ook wederom geïnvesteerd in contacten met bewonersgroepen, buurt- en straatcomités, wijkstichtingen en alle andere organisaties die in een wijk of dorp activiteiten aanboden. Ook individuele bewoners die een activiteit op wilden zetten, konden rekenen op ondersteuning.
Vaak ligt de oplossing voor een deel in het realiseren van persoonlijke groei en aansluiting vinden in de eigen sociale omgeving.
Jongerenwerk Het jongerenwerk heeft oplossingen in de nulde lijn gestimuleerd waarbij ze de nadruk hebben gelegd op de eigen kracht van de jongere al dan niet met zijn/haar sociale omgeving. Van de signalen zijn zo 48% opgelost. Het jongerenwerk heeft er op ingezet dat jongeren zoveel mogelijk verantwoordelijk zijn gemaakt voor hun eigen oplossingen. Waar nodig is er professionele ondersteuning ingezet. Het eigen netwerk (ouders of maatje) en de maatschappelijke steunstructuren zijn hierbij belangrijke randvoorwaarden. Het jongerenwerk heeft jongeren gestimuleerd/ondersteund in hun persoonlijke groei en gestimuleerd om te participeren in activiteiten voor anderen waardoor jongeren hun talenten inzetten en verder ontwikkelen (zie voorbeelden onder preventie).
Sociaal werkers van Vivaan ondersteunen en stimuleren in dat geval de burger om te participeren in activiteiten in de eigen buurt. Als er problemen zijn die de inzet van meer gespecialiseerde ondersteuning vergen dan ondersteunt de sociaal werker van Vivaan de burger bij het leggen van de nodige contacten.
Daar waar vragen van burgers kunnen worden gebundeld wordt hierbij gekozen voor een collectieve aanpak.
Niet alle vragen konden opgelost worden binnen het eigen netwerk of via vrijwillige ondersteuning. Waar nodig werd dan ook professionele zorg ingezet. Bijvoorbeeld maatschappelijk werk of thuiszorg.
Talentcentrum Naar aanleiding van signalen, vragen (vaak m.b.t. sociaal contact en participatie) of aanmelding die sociaal werkers zowel vanuit de organisaties als burgers zelf opvangen, wordt er een intake gehouden en worden er rondleidingen gegeven, waarbij verder ingegaan wordt op de vraag van de burger. De sociaal werkers geven de vragenstellers advies en ondersteuning bij de aanpak van hun vraag en motiveren hen om zelf aan de slag te gaan door zich in te zetten voor een activiteit binnen het Talentcentrum. Voorbeelden: - Twee mensen die zich inzetten als gastvrouw binnen het Talentcentrum zijn ondersteund bij het maken van een plan van aanpak, inmiddels zijn zij uitgestroomd en zijn ze een eigen onderneming gestart. - Twee deelnemers van de buurttafel zijn met een eigen activiteit gestart: ”broodje lekker gezond” . - Vier vrijwilligers van de ruilwinkel hebben met ondersteuning van het vrijwilligerscollege een stichting en zelfstandig bestuur gevormd. - Zes vrijwilligers van de ruilwinkel zijn doorgestroomd naar een betaalde baan of ander vrijwilligerswerk bij een andere organisatie.
Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss
10
Aanpak
VERANTWOORDING
- Via taalcursussen in het Talentcentrum, die worden verzorgd door vrijwilligers, hebben cursisten hun NT2 examen behaald. Drie van deze vrijwilligers zijn inmiddels hun eigen bureaus aan het oprichten om zelfstandig taallessen te geven als ZZP er.
Kerntaak REGIEVOERING EN COÖRDINATIE De sociaal werker van Vivaan van Vivaan is een netwerkbouwer, legt verbindingen tussen actieve en kwetsbare burgers in de buurten, tussen professionals die actief zijn in de wijk en tussen burgers die gebaat zijn bij participatie en instellingen en informele buurtnetwerken. In of via de wijkpunten treffen deze elkaar en zorgt de sociaal werker van Vivaan ervoor dat er op een integrale wijze wordt samengewerkt aan de ondersteuning van burgers die in een kwetsbare situatie verkeren. De sociaal werker van Vivaan zorgt ervoor dat de regie tijdens de ondersteuning zoveel mogelijk bij de individuele burger blijft. Waar het gaat om gemeenschappelijke problemen stimuleert de sociaal werker van Vivaan dat een groep burgers uit die gemeenschap de regie gaan voeren. In buurten en kernen waar wijkpunten ontbreken, zorgen de sociaal werkers van Vivaan voor contacten met en verbinding tussen professionals en actieve burgers zodat burgers in kwetsbare situaties tijdig worden gesignaleerd en ondersteund.
Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss
Sociaal werkers in de wijken en kernen Regie wijkpunten Sociaal Werkers van Vivaan waren in 2014 in alle 5 de wijken de karttrekkers van de wijkpunten. Ze waren verantwoordelijk voor het uitnodigen van partners in de wijk en het verzorgen van een gevarieerd programma. Door de contacten met collega partners in de wijk waren er korte lijnen over problemen die in de wijk of op individueel niveau speelden en werd er vooral veel samengewerkt i.p.v. langs elkaar heen. In de dorpen werd deze rol door het kernteam vervuld. Burgers Burgers die met een hulpvraag bij Vivaan aanklopten probeerden we zoveel mogelijk zelf de regie te laten houden over de situatie. Dit was niet altijd mogelijk. In sommige gevallen zagen mensen door de bomen het bos niet meer en hadden ze juist behoefte aan iemand die de regie (tijdelijk) van hen overnam. Jongerenwerk Middels afstemming binnen het wekelijks teamoverleg heeft het jongerenwerk ingespeeld op signalen en vragen van jongeren. Daarnaast vindt afstemming plaats binnen de diverse netwerkoverleggen zoals, basisteams jeugd, overleg ambulant enz. (zie bij signalen).
11
Aanpak
VERANTWOORDING
VRIJWILLIGERSPUNT EN MAS Vrijwilligerspunt en MAS Wijkgericht werken De sociaal werker van het vrijwilligerspunt onderhoudt nauwe contacten met de sociaal werkers in de wijk. Het is van belang dat de mogelijkheden van vrijwilligerswerk op stedelijk niveau (ook voor kwetsbare burgers) goed bekend zijn en benut worden. Tegelijkertijd hebben de sociaal werkers in de wijk een belangrijke taak als het gaat om activering van kwetsbare burgers dicht bij huis. Dit is soms nodig voordat de stap naar regulier vrijwilligerswerk gezet kan worden. Vraag en aanbod worden zo optimaal mogelijk bij elkaar gebracht. In 2014 ging het om 25 geregistreerde vragen. In 14 gevallen betrof het een vraag van een burger om hulp of ondersteuning (door een vrijwilliger). In de overige 11 gevallen betrof het een participatievraag. Vragen komen binnen via Aanzet, mantelzorger, thuishulp, Verdihuis, BrabantZorg, Kinder- en jeugdzorg Kleur, GGZ, Blink, reintegratiebureau of worden rechtstreeks door een particulier gesteld. Het wijkgericht bemiddelen heeft ook in 2014 door de verdere ontwikkeling van de wijkpunten meer inhoud gekregen. Verder is er in 2014 regionaal vorm gegeven aan het vrijwilligerscollege. Hierbij worden er voor en door vrijwilligers “colleges” en workshops gegeven om zodoende van elkaar te kunnen leren. Vrijetijdsclubs De vrijetijdsclubs MAC, DAC, Weekbrekers, the Moon en disco Speedy worden organisatorisch ondersteund vanuit het VP. The Moon is vorig jaar veranderd van disco in een club waar mensen spelletjes kunnen doen of een creatieve activiteit uitvoeren. Tweemaandelijks vindt overleg plaats met de contactpersonen en de sociaal werker bezoekt een clubavond. De Weekbrekers zijn verhuisd van de ruimte van de Inloop naar het Talentcentrum van Vivaan op de Berghemseweg. Hierdoor is interactie mogelijk met overige activiteiten die daar plaatsvinden, zoals knutselen en koken. Voor de meer dan 50 vrijwilligers van de vrijetijdsclubs en de vrijwilligers die op het vrijwilligerspunt werken als bemiddelaar is in het voorjaar een bedankavond georganiseerd op het Talentcentrum. Het aanbod zoals dat geboden wordt voldoet aan de participatiebehoefte van de deelnemers. De meesten hebben een druk programma middels dagbesteding, sommigen hebben werk.
Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss
12
Aanpak
VERANTWOORDING
Bemiddeling via inloopochtend en vacaturebank Driemaal per week is er op het VP een Inloopochtend, waar geïnteresseerden terecht kunnen voor bemiddeling of het verkennen van mogelijkheden voor vrijwillige inzet. Er is dan een bemiddelaar (vrijwilliger) aanwezig voor een gesprek. Deze gesprekken resulteren soms meteen in het koppelen van vraag en aanbod, steeds vaker zijn vervolgbezoeken noodzakelijk. Daarnaast voert de consulent, meestal op afspraak, gesprekken met kwetsbare burgers met een participatievraag. Op veel intakes zijn vervolggesprekken gepland en gevoerd. Regelmatig komt de begeleider of coach mee naar de intake of is er naderhand contact met de begeleider. We zien een toename van kwetsbare burgers die op zoek zijn naar een zinvolle dagbesteding. Het gaat met name om burgers (op verwijzing) vanuit GGZ, Verdihuis, Dichterbij, Mee, Thuiszorg, Maatschappelijk werk, Vluchtelingenwerk. Ook mensen die langdurig in een uitkering zitten en/of verwezen worden door gemeente of die een re-integratietraject volgen, rekenen wij tot de WMO doelgroep. In 2014 zijn 215 nieuwe vrijwilligers aangemeld, waarvan er (voor zover bekend) 112 tot de hierboven beschreven doelgroep behoren. MAS Naast de reguliere taken die behoren bij de MAS (zoals vacaturebank, MAS4jou en de stagemarkt) hebben onze consulenten geïnvesteerd in het bedenken van een nieuw concept voor georganiseerde Buurthulp en de mogelijkheid een sociaal CV op te bouwen voor jongeren. De uitdaging ligt er voor de komende tijd, om de aankomende generatie warm te krijgen voor vrijwilligerswerk. We willen dit graag koppelen aan het opbouwen van een sociaal CV wat de kansen op de arbeidsmarkt kan vergroten.
Jaarverslag Vivaan 2014 Gemeente Oss
13
