Jaarverslag Slot Zuylen 2012

Jaarverslag Slot Zuylen 2012

STICHTING SLOT ZUYLEN

Icoon van Utrechts Erfgoed

JAARVERSLAG 2012

1

Inhoudsopgave

Jaarverslag 2012 van het College van Regenten

3

1.

Voorwoord

2.

Bezoekers 2.1. presentatie 2.2. evenementen 2.3. verhuur 2.4. theeschenkerij 2.5 museumwinkel 2.6. pr en communicatie

5 7 10 11 11 11

3.

Behoud en beheer 3.1. gebouwen 3.2. park en tuinen 3.3. collectie

13 13 15

4.

Organisatie van Slot Zuylen 4.1. college van regenten en bestuur 4.2. personeel en werkgroepen 4.3. samenwerking met andere organisaties 4.4. projectorganisatie

18 18 20 22

5.

Projecten

23

6.

Financiën

26

Vastgesteld door het College van Regenten op 22 mei 2013

2

Slot Zuylen sloot in dit jaar daar prachtig bij aan met haar jaarthema ‘Buiten Leven’ en uit geregistreerde bezoekcijfers kan worden geconcludeerd dat veel mensen speciaal voor een bezoek aan de tuin naar Slot Zuylen kwamen. Voor Slot Zuylen was 2012 vooral ook het jaar waarin veel projecten met succes konden worden afgesloten. We zijn trots op het resultaat: we openden een museumwinkel met kaartverkooppunt en een historische kas, digitaliseerden onze foto’s en films en stelden deze beschikbaar via een Beeldbank, we restaureerden de historische dakpannenbeschoeiing en het Speelhuisje ‘Engelenhof ’ en realiseerden samen met andere culturele organisaties in de Vechtstreek een oral history project. Maar het was ook een jaar waarin wij met elkaar het tijdelijk wegvallen door ziekte van medewerkers moesten opvangen en aan het eind van het jaar afscheid moesten nemen van onze assistent beheerder Joke Schilt. Alles bij elkaar een zware belasting voor een klein team, maar met een geweldige inzet gedragen. Zo werd er hard gewerkt om zoveel mogelijk bezoekers in Slot Zuylen te ontvangen en extra inkomsten te genereren om bij te dragen aan een betere exploitatie. Na het afsluiten van zoveel projecten zullen we ons nu extra moeten toeleggen op verdere verbetering van de exploitatie en het gefaseerd inzetten van de vernieuwingsplannen. De realisatie van de museumwinkel was de eerste stap in een groter project. De volgende stap – de herbestemming van het Koetshuis – willen we graag in 2013 zetten. De Provincie Utrecht legde de basis voor de benodigde gelden, het kfHeinfonds en het VSB-fonds hebben inmiddels ook een bijdrage toegezegd, dus we hebben goede hoop dat we in 2013 het startsein kunnen geven voor de noodzakelijke volgende stap in de ontwikkeling van Slot Zuylen. Een ontwikkeling die uiteindelijk moet leiden tot een gezonde exploitatie en tot een gevarieerd aanbod voor een groter en breder publiek. Sinds 1 januari 2013 is Slot Zuylen toegankelijk met een museumkaart; nu al is duidelijk dat meer volwassenen en kinderen daardoor Slot Zuylen weet te vinden. Ook zal in 2013 gestreefd worden naar verdere samenwerking tussen de culturele organisaties in de Vechtstreek, tussen de kasteelmusea in de Provincie en tussen de culturele instellingen en ondernemers in de regio. Stichting Slot Zuylen ziet daardoor kansen in het gezamenlijk bereiken van het publiek en zal zich daarvoor inzetten.

Lucile van Tuyll van Serooskerken, voorzitter

3

1. Voorwoord

In 2012 werd in het kader van het Jaar van de Historische Buitenplaatsen landelijk veel aandacht gegenereerd voor deze bijzondere monumenten en de bijbehorende parken, hun geschiedenis en hun belang in de huidige maatschappij.

Doelstelling, missie en visie

Doel van de stichting (gewijzigde statuten 2012) Het doel van de Stichting is het tot in lengte van dagen ter plaatse en ongeschonden voor Nederland bewaren van het “Slot Zuylen” als historisch monument en natuurreservaat en van datgene, hetwelk uit het oogpunt van geschiedenis daaronder begrepen de familiegeschiedenis der opvolgende geslachten, die het Slot bewoond hebben, van kunst, natuurschoon of landschappen daarbij behoort of later daaraan wordt toegevoegd. De inrichting van het Hoofdgebouw is geschied door opeenvolgende geslachten en generaties. Dat karakter moet zoveel mogelijk gehandhaafd blijven. De stichting zal haar doel bereiken door “Slot Zuylen” een maatschappelijke functie te geven door onder andere het openstellen voor het publiek, zodat een ieder die daar belangstelling voor heeft “Slot Zuylen” kan bezoeken en kennis kan nemen van haar geschiedenis. Missie Slot Zuylen bewaart, bewaakt en onderzoekt het aanwezige ensemble, brengt het ensemble en haar directe omgeving, alsmede de resultaten van onderzoek naar buiten en draagt het ensemble in goede staat over aan toekomstige generaties, om andere mensen te laten kennisnemen van de bijzondere cultuurhistorische waarde van dit ensemble en de directe omgeving. Visie en ambitie • Slot Zuylen verbindt erfgoed en landschap. • Slot Zuylen staat middenin de maatschappij. • Slot Zuylen is authentiek. • Slot Zuylen is actueel. • Slot Zuylen is er voor iedereen. Slot Zuylen ziet het ensemble als vaste kernwaarde in het centrum van nieuwe ontwikkelingen en beschouwt permanente ontwikkeling vanuit het ensemble als een noodzakelijke en een uitdagende opdracht. Met behulp van het ensemble, de collectie en de beroemdste bewoonster Belle van Zuylen wil Slot Zuylen actuele maatschappelijke thema’s aan de orde stellen en het publiek uitnodigen tot reflectie. Slot Zuylen wil een aanbod formuleren dat openstaat voor iedereen, aantrekkelijk is voor velen en dat uitnodigend is voor herhaalde bezoeken. Slot Zuylen wil voor bezoekers, samenwerkingspartners, klanten en sponsoren een gevoel en een realiteit van gastvrijheid, meerwaarde en verbinding creëren. College van Regenten in 2012 Drs. L.A.C. barones van Tuyll van Serooskerken, voorzitter R.C. Robbertsen, vice-voorzitter Mr H. H. Schotanus à Steringa Idzerda, penningmeester F.C.J.C. baron van Tuyll van Serooskerken, secretaris (met ingang van 24 april 2012) Mr. A. Wolfsen Dhr. E.W. Veen Drs. J. Verkroost Dhr. J. van den Broek (met ingang van 15 november 2012)

4

2012

2011

2010

7.125 3.101

8.343 2.898

7.226 2.764

Bezoekers culturele evenementen

551

483

563

Bezoekers eigen cultureel programma

426

383

277

Bezoekers zakelijke bijeenkomsten en

960

1.240

1.160

Bezoekers huwelijken

2400

4.200

4.100

Bezoekers tuin

2576

nb

nb

17.139

17.547

18.854

Bezoekers museum volwassenen en Bezoekers tuindagen en fruitdag

Totaal

In bovenstaande cijfers springt de grote daling van het aantal huwelijken direct in het oog. Deze daling is ook landelijk gesignaleerd; daarnaast heeft een aantal nieuwe regelingen van de Gemeente Stichtse Vecht de marktpositie van Slot Zuylen verder onder druk gezet. Allereerst heeft de gemeente Stichtse Vecht meerdere locaties in de directe omgeving van Slot Zuylen een vergunning gegeven te fungeren als trouwlocatie. Daarmee is de concurrentie toegenomen. Tegelijkertijd heeft de gemeente de legestarieven verhoogd, waardoor het nu goedkoper is om net buiten de gemeentegrens te trouwen. Daar staat tegenover dat de tuinevenementen en culturele activiteiten van het Slot steeds succesvoller zijn. Door vaste momenten in het jaar te kiezen, weten steeds meer bezoekers de weg naar Slot Zuylen te vinden. Zo is bijvoorbeeld het Snertconcert al snel uitverkocht en stijgt het aantal bezoekers voor de Tuindagen nog steeds.

2.1 Presentatie Rondleidingen Slot Zuylen kan alleen met een rondleiding worden bezocht. Op zondagmorgen is er een speciale gezinsrondleiding, afgestemd op kinderen van 6 tot 10 jaar. Voor scholen zijn er aparte arrangementen. Zo deden aan het project ‘Schrijven met Belle’ voor groep 7 van het basisonderwijs dit jaar 832 scholieren uit de regio mee. Op aanvraag kunnen bezoekers een rondleiding in de tuin reserveren. Daarvan maakten dit jaar 70 mensen gebruik. Traditiegetrouw vonden in december de speciale eindejaarsrondleidingen plaats. Dankzij de firma Bonhof uit Maarssen is het weer gelukt het huis in Kerstsfeer te brengen met veel groen en kerststerren. Net als voorgaande jaren wisten veel bezoekers ons te vinden en gaven zij via het gastenboek blijk van hun enthousiasme. Voor de pianomuziek van Leon van Oostrum in de Gobelinzaal en het Kerstverhaal aan het einde van de rondleiding waren veel complimenten. Buiten was het dit jaar natuurlijk prachtig, met veel sneeuw, en geen wind, zodat alle avonden de 120 kaarslichtjes langs de aanlooproute bleven branden. Themarondleiding: Buiten Leven.Werk en ontspanning in de tuin van Zuylen Met het jaarthema heeft Slot Zuylen aansluiting gezocht bij het Landelijk Jaar van de Historische Buitenplaatsen. Onder de titel Buiten Leven. Werk en ontspanning in de tuin van Slot Zuylen werd iedere maand een ander aspect van de tuinen belicht. Samen volgden de

5

2. Bezoekers

In 2012 ontving Slot Zuylen ruim 17.000 bezoekers, waarvan ruim 2500 alleen voor een bezoek aan de tuin. Deze groep bezoekers kon voor het eerst geregistreerd worden omdat er vanaf mei 2012 een kleine bijdrage voor tuinbezoek werd gevraagd.

deelthema’s een complete groeicyclus: van zaaien en bloeien tot oogsten en eten. De maanden mei –met de Tuindagen– en juni stonden in het teken van ‘zaaien’, waarbij de moestuin en de historische kas een belangrijke rol speelden. In augustus werd door middel van een expositie met historische foto’s in de theeschenkerij van het Slot aandacht besteed aan ‘ontspanning in de tuin’. Dankzij het digitaliseringsproject (zie Het Album van Slot Zuylen) kon de bezoeker zien hoe de bewoners van Slot Zuylen thee dronken in de tuin en de kinderen in het Speelhuisje ‘Het Engelenhof ’ speelden. In september en oktober kon er letterlijk geoogst worden; groente en fruit werden verwerkt in een heerlijk tuindiner. En natuurlijk vond in oktober de jaarlijkse Fruitdag plaats. In het Slot voerde de themarondleiding onder meer langs kaarten met historische tuinontwerpen en een interview met de oud-hovenier de heer Dekker. Vernieuwingsplannen De laatste jaren is een grote druk op de exploitatie ontstaan door een combinatie van factoren: stagnerende bezoekersaantallen, dalende zaalverhuur, bezuinigingen bij de structurele subsidiegevers (Provincie en Gemeente) en gestegen (loon)kosten samenhangend met de museumstatus. Om de propositie van Slot Zuylen te verbeteren en de toegankelijkheid voor een breed publiek te vergroten heeft Slot Zuylen een vernieuwingsplan ontwikkeld dat bestaat uit de volgende elementen: 1. verbeteren van de operationele knelpunten: vergroten van de zichtbaarheid door inrichting van het tweede Poortgebouw als museumwinkel en kaartverkooppunt, verbetering van de faciliteiten door het inrichten van een ontvangstruimte (90 plaatsen) en groter theehuis (van 30 naar 60 plaatsen) in het Koetshuis 2. verbeteren van de exploitatie door een beter aanbod voor de belangrijkste doelgroepen met o.a. : familie-arrangementen, lunch voor groepen bezoekers (met producten uit eigen moestuin) en huwelijksrecepties in het Koetshuis en aantrekkelijke evenementen en publiekspresentaties (zie onder 3) 3. (herhaald) bezoek stimuleren door nieuwe publiekspresentaties: inrichting van een vrij toegankelijk informatiecentrum over de omgeving (Land van Zuylen) in het Koetshuis. Inrichting van een vrij toegankelijke (digitale) presentatie op de benedenverdieping van het Slot over de geschiedenis van het Slot, zijn bewoners en Belle van Zuylen. Uitgaande van de vaste collectie, waar nodig herinrichting van de overige ruimtes in het Slot. Het vernieuwingsplan zal gefaseerd worden uitgevoerd: fase 1 – verbouwing en inrichting Tweede Poortgebouw – opening 10 mei 2012 fase 2 – restauratie, verbouwing en inrichting Koetshuis – opening 2014 fase 3 – inrichting benedenverdieping Slot – opening 2015 fase 4 – aanpassing overige verdiepingen Slot, met name lichtplan Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden zal Slot Zuylen open blijven voor publiek. De eerste fase is gerealiseerd, voor de volgende fasen is de fondsenwerving in de zomer van 2012 gestart. Daarvoor is een speciaal bidboek gemaakt, met een visualisatie en een uitgebreide toelichting op de plannen. In het voorjaar van 2013 zal een groep studenten van de Reinwardt Academie zich in het kader van de module ‘Van Concept tot Product’ buigen over de publiekspresentaties: het Land van Zuylen, de Linnenkamer, het Kindermuseum en de Vrouwen van Zuylen.

6

1.2 Evenementen Het ‘buitenthema’ heeft ertoe geleid dat er dit jaar extra nadruk werd gelegd op de samenhang tussen buiten en binnen, tussen de tuinen en het Grote Huis. Opnieuw is Slot Zuylen erin geslaagd om een zeer gevarieerd aanbod te ontwikkelen: concerten in het Huis, theatervoorstellingen, doe-activiteiten voor kinderen, Tuindagen en Fruitdag, een tuindiner en een speciale dag rond Belle van Zuylen. Concerten • 5 februari. Snertconcert. Roemeens orkest ‘De Groene Blaadjes’ verzorgde een zinderend concert dat al snel uitverkocht was. Natuurlijk werd het optreden afgesloten met een kop huisgemaakte erwtensoep. • 11 maart High Tea concert. Ensemble’ Voce Humana’ dat bestaat uit drie blokfluitisten en een zangeres, gaf een schitterend concert met Portugese en Spaanse liederen uit de Middeleeuwen en de Renaissance. • 19 april Klassiek Concert. Klaartje van Veldhoven zong aria’s uit Bachcantates, begeleid door Robert de Bree (hobo), Ania Katynska (cello) en Masato Suzuki (kistorgel). • 24 juni Midzomerpicknick. Minstreelmuziek door het gezelschap Drieërlei. • 27 oktober Herfstconcert. Gerben van Reenen (tenor) en Gerard van Reenen (piano) brachten de Winterreise van Schubert ten gehore. Van de kunstenares Annemieke van Eupen was een kleine tentoonstelling te zien met illustraties bij de Winterreise. Opening Tweede Poortgebouw 10 mei Op 10 mei is onder grote belangstelling de museumwinkel annex kaartverkooppunt in het tweede Poortgebouw geopend door de Gedeputeerde voor Cultuur van de Provincie Utrecht, Mariëtte Pennarts. Met de voltooiing van dit project is een belangrijke eerste stap gezet in de realisatie van het vernieuwingsplan voor Slot Zuylen, waarvan ook de verbouwing van het Koetshuis en de herinrichting van de benedenverdieping van het Slot deel uitmaken. Sinds de opening is de zichtbaarheid van Slot Zuylen vergroot en is de omzet van de museumwinkel gestegen. Er is hard gewerkt om alles voor de opening gereed te krijgen. Het nieuwe kassasysteem voldoet uitstekend en biedt ons snel inzicht in het bestedingspatroon van de bezoekers.

7

Aan het project is bovendien een element toegevoegd in de vorm van een touch-screen waarop bezoekers informatie over de omgeving kunnen vinden. Daarmee is Slot Zuylen een provinciale TOP (toeristische opstap plaats) – locatie geworden. De herinrichting van het Tournooiveld zal worden meegenomen met de realisatie van het project Koetshuis. Tuindagen 19 en 20 mei De Tuindagen zijn in korte tijd uitgegroeid tot een echte publiekstrekker. Vanuit de wijde omgeving komen de bezoekers naar Slot Zuylen om te genieten van wat de standhouders en de tuin van Slot Zuylen te bieden hebben. Dit jaar kwamen er ruim 2000 bezoekers op het evenement af. Tijdens de Tuindagen presenteerden ca. 45 standhouders zich, waarbij het accent lag op planten, bloemen en natuur. Dit jaar mochten we een aantal nieuwe standhouders verwelkomen. Het aanbod omvatte o,a. bloembollen, kuipplanten, bijzondere vaste planten, tuinboeken, kunst, sieraden, brocante en cadeauartikelen. Diverse groenverenigingen en tuinontwerpers presenteerden zich, voor kinderen waren er creatieve activiteiten en een kabouterspeurtocht. De rondleidingen door tuin en museum trokken veel belangstelling. Standhouders verzorgden demonstraties en bij de tuinhut was een klein terras met wijnproeverij. Op zaterdag 19 mei werd de Historische Kas geopend. Een groep kinderen had eerder die dag een bloempot beschilderd en mocht nu in de kas een plantje komen halen. Dag van het Kasteel 28 mei: Kijkje in de Kasten Traditioneel opende Slot Zuylen deze dag de kasten, waarin zich onder andere linnengoed en servies bevindt. Bezoekers kregen tijdens de rondleiding ook de geheime laadjes en ingenieuze openingsmechanismen te zien. Dit ‘kijkje in de kasten’ trekt jaarlijks veel publiek.

8

Voor de kinderen was er een puzzeltocht in de tuin. Midzomer picknick 24 juni Het had een echte tuinactiviteit moeten worden, maar het regende die dag zo hard dat werd besloten om de picknick te verplaatsen naar de Blauwe Kamer van het Slot. De muziekgroep ‘Drieërlei’ speelde minstreelmuziek op oude instrumenten. Er waren door het slechte weer niet veel bezoekers, maar het aanwezige publiek was zo enthousiast dat zij na afloop meeging voor een rondleiding door het Slot. De speciale kinderbroodjes vielen overigens ook heel erg in de smaak. Schermtoernooi en Open Monumentendag De Utrechtse schermvereniging Pallas heeft een traditie voortgezet door het jaarlijkse schermtoernooi weer op het grasveld voor Slot Zuylen te houden. Het evenement vond in 2012 op 19 augustus plaats en trok zoals altijd veel belangstelling. Tijdens de Open Monumentendag was het, mede dankzij het mooie weer, zeer druk. De afsluiting van de Open Monumentendag met als thema ‘Groen van Toen’, vond onder grote belangstelling plaats op het voorplein van Slot Zuylen. Traditiegetrouw werd de Bronzen Troffel, in 2012 voor het beste gerestaureerde ‘ groen’ monument, uitgereikt door Gera Helling, wethouder van Cultuur van de gemeente Stichtse Vecht, aan de winnaar: de boomgaard van Ridderhofstad Gunterstein. Slot Zuylen eindigde met de Historische Kas op een eervolle 2e plaats. Nadat het glas was geheven op de winnaar sloot Gera Helling een zeer geslaagde Open Monumentdag af. Nacht van de Buitenplaats 22 september In het kader van het Jaar van de Historische Buitenplaats organiseerde gemeente Stichtse Vecht op 22 september de Nacht van Buitenplaats, waarbij alle eigenaren werd gevraagd de binnenverlichting van de buitenplaats aan te doen en de buitenverlichting uit te schakelen om zo een keten van verlichte huizen te creëren. Slot Zuylen verlichtte de paden, de boomgaard en de tuin en stelde het Slot open voor publiek. Dankzij een financiële bijdrage vanuit de gemeente konden drijvende lichtbollen (werkend op zonne-energie) worden aangeschaft die een feeëriek schijnsel in de gracht veroorzaakten. Het publiek kon tegen gereduceerde prijs het Slot en de tuin bezoeken en daar werd veel gebruik van gemaakt. Vooral kleine kinderen vonden het heel spannend. Fruitdag 7 oktober Ook dit jaar waren de weergoden ons goedgezind en trok de Fruitdag van Slot Zuylen ruim 1000 bezoekers. Deze dag is kleiner van opzet dan de Tuindagen. Het accent ligt op fruit, maar het aanbod omvat eveneens boeken, kunst, sieraden en cadeau-artikelen. De fruittafel van Slot Zuylen met historische soorten appels en peren, aangevuld met noten, mispels e.d. was dit jaar iets minder rijk gevuld door de slechte oogstresultaten. Ook de rondleidingen door het museum en de tuin werden druk bezocht. Zowel voor de Tuindagen als de Fruitdag zijn in Oud-Zuilen huis aan huis toegangskaarten verspreid die recht geven op 50% korting op de entreeprijs voor vier personen. Hiervan is veel en graag gebruik gemaakt. Leden van de Vereniging Vrienden van Museum Slot Zuylen ontvingen eveneens 50% korting. Kinderactiviteit ‘Nooit geweten, zo smaakt ouderwets eten’ 16, 17 en 18 oktober Deze activiteit werd in 2011 ontwikkeld en kreeg toen zoveel enthousiaste reacties van de deelnemers, dat is besloten dezelfde activiteit in 2012 opnieuw aan te bieden. Voor deze activiteit konden kinderen zich verkleden als ridder of jonkvrouw. Door medewerkers van Slot Zuylen werden voor dit doel nieuwe verkleedkleren gemaakt. Tijdens een speciale rondleiding kregen de kinderen informatie over hoe voedsel vroeger werd bewaard en bereid. Bovendien mochten ze gerechten van vroeger proeven en tot slot een appeltaartje bakken met fruit uit de boomgaard.

9

Belledag 18 november. De Salon van Belle Op 18 november 2012 vond de zevende Belle van Zuylendag plaats: ‘Belle’s Salon’. Een inleidende lezing door Yvonne Nieuwenhuijs werd gevolgd door een lunch en een drietal workshops: silhouetknippen, kennismaking met het filosofisch gesprek en menuetdansen. Het was een dag vol verrassingen, waarbij de gasten, net als in de 18e eeuw, bij de hand genomen werden om nieuwe dingen te leren, zich te vermaken en te verbazen. Mme Silhouette en de studenten van dansgroep Soleil gaven de dag letterlijk fleur in hun toepasselijke 18e eeuwse kledij. Het is de bedoeling de Salon van Belle voortaan ook aan te bieden als publieksactiviteit en als arrangement voor zakelijke huurders. In de 18e eeuw – de eeuw van de Verlichting – was de salon de plaats om elkaar te ontmoeten. Hier kon je inspiratie opdoen, vrijuit met elkaar van gedachten wisselen en reflecteren op vragen waarvoor in de waan van de dag rust en gelegenheid ontbrak. Belle was een graag geziene gast in de beroemdste salons van Parijs. Nu is Slot Zuylen, waar zij tot haar huwelijk woonde, de locatie voor een professioneel begeleide dialoog met diepgang voor werk en leven. L’adorazione dei magi 20 en 23 december Stichting Ipermestra verzorgde rond Kerst een bijzondere muzikale voorstelling rond de Drie Koningen. Onder regie van Wim Trompert werd de reis van de drie koningen naar Betlehem tot een meeslepend verhaal gesmeed. Letterlijk, want het publiek volgde de musici door verschillende zalen in het Slot. De mooiste kerstliederen uit de Renaissance, de Barokke Napolitaanse cantate l’Adorazione dei Magi van Christoforo Caresana, de poëzie van T.S. Eliot en het prachtige Journey of the Magi van Benjamin Britten belichtten verschillende kanten van het verhaal dat nog steeds tot de verbeelding spreekt en kan aansporen om onze idealen te realiseren, onze eigen ster te volgen. Het muzikale ensemble La Sfera Armoniosa stond onder leiding van Mike Fentross, solisten waren Tamar Niamut, Jeroen de Vaal, Pierre Mak en Kaspar Kröner. Mirjam Pater verzorgde de kostuums en Uri Rapaport tekende voor de belichting. De drie voorstellingen waren uitverkocht.

2.3. Verhuur Huwelijken Slot Zuylen heeft sinds 1987 de status van “Huis der Gemeente” van de gemeente Stichtse Vecht, waardoor er huwelijken kunnen worden voltrokken. In 2012 werden 48 huwelijken gesloten in het Slot; in 2011 waren dat er nog 84. Om meer ruimte te creëren tussen de huwelijksvoltrekkingen is met ingang van 2012 het aantal huwelijken van 6 tot 4 per dag teruggebracht. Dit betekende een beter aanbod voor de bruidsparen en hun gasten en een beter werkklimaat voor de medewerkers van Slot Zuylen. Het is nog niet duidelijk of deze verandering effect heeft gehad op het totaal aantal huwelijken. Zakelijke en particuliere verhuur Na de lichte opleving in 2011 vertoont de zakelijke verhuur opnieuw een daling. De trend dat grote bedrijven vaker in eigen huis vergaderen en bovendien kiezen voor goedkopere catering lijkt zich door te zetten. Slot Zuylen verwacht in dat opzicht veel van de verhuur van het Koetshuis waar de zaalhuur lager zal zijn dan in het Slot en waar bovendien meer mogelijkheden geboden kunnen worden omdat er geen rekening gehouden hoeft te worden met een kwetsbare collectie. Omdat ook het aantal huwelijken sterk terugloopt, is in overleg met de gemeente besloten de vrijdagen, die drie maanden vooraf nog niet voor een huwelijk zijn gereserveerd, beschikbaar te stellen voor zakelijke verhuur. Bovendien zullen voor de zakelijke verhuur uurtarieven worden gehanteerd in plaats van dagdeeltarieven.

10

2.4 Theeschenkerij Nog steeds is het terras van Slot Zuylen een van de mooiste plekjes in de omgeving. Bezoekers kunnen er in alle rust uitkijken over de gracht en de tuin, wachtend op een rondleiding of activiteit of uitrustend van een wandeling of fietstocht. Ook kan het terras als besloten locatie worden gehuurd, bijvoorbeeld voor het aansnijden van de bruidstaart. Voor medewerkers en bezoekers is de theeschenkerij een belangrijk ontmoetingspunt. De theeschenkerij zal worden verplaatst naar het Koetshuis en de vrijgekomen ruimte zal opnieuw worden ingericht. Het terras zal worden gehandhaafd.

2.5 Museumwinkel Slot Zuylen heeft er met het hernieuwde Poortgebouw, met de opvallende rood-witgestreepte luiken, een echte aandachtstrekker bij gekregen. Toevallige passanten worden als door een magneet naar de nieuwe museumwinkel getrokken en besluiten een wandeling in de tuin te maken of het Slot te bezoeken. Ook kunnen de bezoekers in het Poortgebouw informatie vinden over andere activiteiten in de Vechtstreek. Er zijn wandel- en fietsroutes verkrijgbaar en, via een speciaal touch-screen, is digitale informatie over culturele bezienswaardigheden en over horecagelegenheden beschikbaar. Daarmee is de basis gelegd voor de TOP (Toeristische Opstap Plek) locatie die Slot Zuylen graag wil zijn.

2.6 PR en communicatie In 2011 besloot Slot Zuylen om voor een aantal uren per week een PR-medewerker aan te stellen. Slot Zuylen moet voor het grootste deel gebruik maken van free publicity omdat er slechts een klein budget beschikbaar is voor pr-activiteiten. Per mail worden persberichten verzonden naar de landelijke en regionale dagbladen,

11

de tijdschriften en radio- en tv-stations. Met de regionale pers zijn goede persoonlijke contacten ontstaan. Daarnaast worden zoveel mogelijk berichten verstuurd naar doelgroepmedia: zo gaat de aankondiging voor de Tuindagen naar de speciale tijdschriften voor tuinliefhebbers. 19 en 20 mei 2012

Tuindagen

Website en huisstijl IN 2012 ging een langgekoesterde wens van Slot Zuylen in vervulling: de website werd vernieuwd door ab-c media. Niet alleen is de uitstraling moderner en frisser, de informatie is ook zodanig geordend dat de bezoeker snel en eenvoudig zijn weg kan vinden. Stap voor stap werd alle PR-materiaal aangepast aan de stijl van de website zodat op natuurlijke wijze een huisstijl is ontstaan. Besloten werd om het bestaande logo van Slot Zuylen te handhaven. De algemene folder zal in 2013 worden aangepast. Internet

Slot Zuylen www.slotzuylen.nl

Voor PR-doeleinden wordt ook volop gebruik gemaakt van Social Media. Slot Zuylen heeft een Twitter-account en een Facebook-pagina, waar wekelijks evenementen, activiteiten en ander nieuws wordt gedeeld met volgers of vrienden. Adverteren Op het internet bestaan nog andere mogelijkheden op het gebied van free publicity. Op circa 15 verschillende websites is het mogelijk om zelf persberichten of informatie toe te voegen. Enkele voorbeelden hiervan zijn www.uitvandaag.nl en www.innederland.nl. In 2012 is er onder andere betaald geadverteerd op de website www. hotspotsvergaderlocaties.nl waar Slot Zuylen als vergaderlocatie staat vermeld met een mooie tekst en foto’s van de verhuurbare ruimtes. Verder adverteerde het Slot in 2012 met betrekking tot het thema ‘Buiten Leven’ onder andere in het blad Vijftig+ in de kijker, het Nieuwe Hollandse Waterlinie Magazine, het AD Utrecht en op een placemat van pannenkoekenrestaurant De Oude Muntkelder. Gratis publiciteit kreeg het Slot onder andere in het tijdschrift Het Herenhuis waarin historica Barbara Laan een mooi artikel schreef over meubels, waaronder het secretaire van Belle. In het tijdschrift Elle verscheen in augustus een paginavullend artikel over Belle van Zuylen. In dezelfde maand verscheen in het blad ‘het Groene Hart’ een groot artikel met veel foto’s, ‘Slot Zuylen, buitenplaats aan de Vecht’. En in december 2012 stond er een kort algemeen stukje in het Financieel Dagblad over Slot Zuylen. Drukwerk Flyers en posters worden voornamelijk verspreid in de regio, bij VVV’s, collega musea, bibliotheken, gemeentelijke instanties en culturele instellingen.

12

Hoofdgebouw Tijdens uitvoering van het Wallenkantenproject (zie hieronder), waarbij het waterpeil werd verlaagd, onderzocht de Monumentenwacht de fundamenten van het Hoofdgebouw. De conclusie was dat er slechts kleine restauratiewerkzaamheden nodig zijn aan het voegwerk. Deze werkzaamheden zijn direct uitgevoerd. Bijgebouwen De woning Tournooiveld 2 (het Koetshuis) werd in 2012 particulier verhuurd, in afwachting van de realisatie van de verbouwplannen voor het Koetshuis. In mei 2011 gaf de Gemeente Stichtse Vecht de vereiste bouwvergunning af. Tegen dit besluit heeft een aantal omwonenden vervolgens beroep aangetekend. Na twee zittingen bij de Rechtbank hebben de omwonenden in november 2012 hun beroep ingetrokken. Aan de woningen Tournooiveld 3 en 4 werden noodzakelijke onderhouds- en restauratiewerkzaamheden verricht, zoals het restaureren van de dakkapellen, het herstellen van de houten kozijnen en het schilderen van alle houtwerk. Veiligheid Alle medewerkers die binnen de muren van het Slot werken, namen in maart deel aan de jaarlijkse instructie over de procedures bij calamiteiten. Bovendien kreeg een aantal nieuwe medewerkers een BHV-opleiding en volgden bestaande BHV-ers een herhalingscursus. Sinds 2009 zijn voor alle medewerkers die binnen werken portofoons in gebruik, wat de veiligheidssituatie voor bezoekers en medewerkers verbetert. Dankzij een subsidie van de Provincie Utrecht kon Slot Zuylen de brandmeldinstallatie vervangen. Deze is in het voorjaar geïnstalleerd. De beheerder en de beheerassistenten volgden een speciale cursus voor de bediening. Iedere maand wordt de installatie door de medewerkers getest.

3.2. Park en tuinen De groep vrijwilligers die in de tuin werkt groeit nog steeds dankzij de inzet van de beide hoveniers. Het achterstallig onderhoud werd in 2012 nagenoeg weggewerkt, er werd geïnvesteerd in werkmateriaal en er werd een moestuin aangelegd naar voorbeeld van de historische moestuin in Gooilust te ’s Graveland en Akerendam te Beverwijk. De moestuin leverde de groente voor verkoop in de winkel en voor gebruik voor het tuindiner. Helaas was de appel- en perenoogst dit jaar zo slecht dat de voorraad eigen sap niet kon worden aangevuld. De slechte oogst werd niet alleen veroorzaakt door het weer, de appelboomgaard van Slot Zuylen is ook dringend toe aan een vernieuwingsslag. De goede historische exemplaren zullen blijven staan, maar de slechte bomen zullen geleidelijk worden vervangen. Er zijn voldoende enten beschikbaar, maar ze zijn nog wel erg klein. De verwachting is dat ze vanaf de winter van 2013 geplant kunnen worden. Eind 2011 ontving Slot Zuylen het verheugende bericht dat uit de ‘groene Brim-regeling’ een bedrag van 60.000 euro ter beschikking werd gesteld voor de periode 2012-2017 op voorwaarde dat Slot Zuylen zelf 40.000 euro bijdraagt. Twee vrijwilligers hebben in 2012 het huis met zoveel mogelijk bloemen uit eigen tuin weer bijzonder goed opgefleurd. Door prachtige ‘historische’ boeketten te maken, gaven ze de entree, de gobelinzaal en andere plaatsen in het slot een persoonlijke en huiselijke sfeer.

13

3. Behoud en beheer

3.1 Gebouwen

Wallenkantenproject Onder de noemer Wallenkantenproject vallen diverse onderhoud- en restauratiewerkzaamheden zoals vervanging dakpanbeschoeiing; herstel metsel- en voegwerk van kademuur (gedeelte onder de waterlijn), 18e eeuwse brug, tuinmuur en koude bakken; restauratie en schilderwerk (Engelenhof) en reguliere schilderwerkzaamheden. Voor dit omvangrijke project heeft Provincie Utrecht in 2010 een toezegging gedaan van € 500.000,vanuit het Parelfonds. In 2012 is gestart met de uitvoering van diverse onderhouds- en restauratiewerkzaamheden en zijn de volgende onderdelen gerealiseerd: herstel dakpannenbeschoeiing; herstel metselen voegwerk van kademuur (gedeelte onder de waterlijn) en hoofdgebouw (onder de waterlijn); restauratie speelhuisje. Dakpannenbeschoeiing Het herstel van de dakpannenbeschoeiing en van voeg- en metselwerk aan de kademuur, onder de waterlijn, is uitgevoerd door firma HSB BV uit Nieuwersluis. Voor de uitvoering van deze werkzaamheden was een tijdelijke verlaging van het waterpeil noodzakelijk. Om de bomen en beplanting niet te zwaar te belasten is besloten slechts een deel van de slotgracht af te sluiten. Voor het tijdelijk aanleggen van damwanden, het tijdelijk afdichten van een duiker en het tijdelijk wijzigen van het waterpeil in de Slotgracht van Slot Zuylen is een watervergunning aangevraagd bij Waternet, uitvoeringsorgaan van het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht. De vergunning is 4 september 2012 door Waternet verleend. Na verlening is midden september gestart met het plaatsen van tijdelijke damwanden en werd het water met behulp van een Lelypomp op gezette tijden weggepompt. Vanaf pontons is de oude dakpannenbeschoeiing inclusief houten ondercontructies uitgegraven en vervangen. De dakpannen zijn hergebruikt en aangevuld met nieuwe oude pannen. Kapotte oude pannen zijn ter versteviging hergebruikt in een stortbed in de slotgracht. In totaal bestaat de nieuwe dakpannenbeschoeiing uit 56 meter Tuile du Norddakpannen en 138 meter Oud Hollandse dakpannen. Tegelijkertijd met het werk aan de beschoeiing zijn delen van de kademuur onder de waterlijn opnieuw gevoegd. Vanwege het lage waterpeil was ook de fundering van het

14

hoofdgebouw goed zichtbaar en heeft de Monumentenwacht een inspectie verricht. Duidelijk was dat ook hier het voegwerk op verschillende plaatsen hersteld moest worden. Dit is eveneens uitgevoerd. December 2012 is het gehele werk definitief opgeleverd. Werkzaamheden Speelhuisje ‘Het Engelenhof ’ In 2012 is het speelhuisje ‘Het Engelenhof ’ gerestaureerd. Op diverse plaatsen (o.a. bij de schoorsteen) zijn rotte houten rabatdelen vervangen door nieuw vurenhout door firma Van Vreedendaal. Het gehele speelhuisje is opnieuw geschilderd: de buitenzijde (achter-, zij, en voorgevel; schoorsteen, gootlijsten, overstekken en ramen) zijn weer stralend wit; het bankje is donkergroen en de luiken hebben een groene lijst met daarin de rode zandloper in een wit veld. De belettering van de naam Engelenhof is opnieuw aangebracht in het originele lettertype. De binnenzijde van het speelhuisje is opnieuw geschilderd: de rabatdelen, deuren, kasten, ramen en schouw zijn door schildersbedrijf Hoogstraten Haarzuilens BV voorzien van de originele groenblauwe kleur. Verder zijn de rietmatten die de zoldering bedekten (binnen en buiten bij de overstek aan de voorzijde) vervangen door firma Van Zanten. Baggeren slotgracht



Eind jaren tachtig is de slotgracht uitgebaggerd. Voor doorstroming van het water is het raadzaam dit weer te laten doen. In 2011 zijn contacten gelegd met Waterschap Amstel, Gooi en Vecht om de mogelijkheden te verkennen om aan te sluiten bij het Vechtbaggerproject. In 2012 is de slotgracht van Slot Zuylen door Waternet officieel als zijwater van de Vecht aangemerkt. Daarmee stelt Waternet zich mede verantwoordelijk voor het baggeren van de slotgracht. Waternet heeft op meerdere locaties langs de Vecht bodemmonsters laten nemen. Op grond van de resultaten heeft Waternet het initiatief genomen voor een nieuw baggerproject voor de zij-armen van de Vecht. Er is echter nog niet voldoende financiering voor de uitvoering. Begin 2013 zal Waternet gesprekken gaan voeren met Provincie Utrecht over aanvullende financiering.

3.3. Collectie Verwervingen In 2012 heeft Slot Zuylen geen nieuwe objecten verworven. Restauraties In 2012 kwam een aantal meubels terug van de meubelrestauratoren Vincent van Drie en Nico Hijman. De kist uit de Zuylenkamer is schoongemaakt en de loszittende spaan is gelijmd. Bij de schrijftafel uit de Bellekamer is loszittend fineer verlijmd, zijn de breuken gelijmd en is het ontbrekende hout aangevuld. Een kistje met oud gereedschap is behandeld tegen houtworm. In september is de traploper teruggekomen van de textielrestaurateurs van ICAT. De millefleur traploper van rond 1900 is gemaakt van geknoopte wol in diverse kleuren. Vooral de randen waren versleten en op sommige plekken was de loper tot op de pool afgesleten. De restauratoren hebben de lopers schoongemaakt, waardoor de wol zijn glans en soepelheid weer terugkrijgt. Losse draden zijn vastgezet en de randen moesten opnieuw worden afgewerkt. De gaten zijn aangevuld met nieuwe ketting- en inslagdraden en waar mogelijk is opnieuw wol geknoopt. Het resultaat is dat de loper er uitziet als nieuw. De restauratie is mogelijk gemaakt door het Prins Bernhard Cultuurfonds en door de Stichting Restauratie en Onderhoud. Onderhoud In het najaar zijn de wandtapijten in de Gobelinzaal schoongemaakt. Dankzij een bijdrage van de Stichting Restauratie en Onderhoud kon Slot Zuylen 13

15

dataloggers aanschaffen voor de registratie van het klimaat in het Slot. Jaarlijks zullen 2 dataloggers worden gekalibreerd die vervolgens als ijkpunt dienen voor de overige apparaten. Onderzoek Op 24 oktober onderzocht dhr. Conijn de koets en de kinder-arreslee van Slot Zuylen, in het kader van een landelijk onderzoek naar het historische rijtuigenbezit in Nederland. Hij toonde zich zeer enthousiast over beide authentieke objecten, die volgens hem van hoge cultuur-historische waarde zijn en in een redelijke tot goede staat van onderhoud verkeren. Het gaat om een phaeton à double usage uit ca. 1900, waarschijnlijk van Franse makelij, en een arreslee uit het derde kwart van de 18de eeuw, van onbekende maker. Daarnaast beschikt Slot Zuylen over een koetsiersuniform. Museumregistratie Slot Zuylen is een geregistreerd museum. Met de vernieuwing van het Museumregister is sinds 2012 een jaarlijkse zelfanalyse ingevoerd. Slot Zuylen moest voor de zelfanalyse het collectieplan vernieuwen. Er ligt nu weer een up-to-date plan, op basis waarvan het beheer en behoud van de collectie op juiste en verantwoorde wijze verder kan worden geprofessionaliseerd. Het album van Slot Zuylen Omdat de fondsenwerving voor dit project een langere periode besloeg is besloten om het project op te knippen in twee fasen: de voorbereiding en de digitalisering (fase 1) en het maken van de beeldbank. Hierdoor kon het voorbereidende onderzoek in 2010 van start gaan. Dankzij een bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds kon ook fase 2 worden gerealiseerd. Via social media werden vrijwilligers geworven: uiteindelijk ontstond een hecht en enthousiast team van tien net afgestudeerde mensen. Zij werden door de conservator geïnstrueerd, er werd een handboek gemaakt voor de vrijwilligers en er werd op de zolder van het Slot een speciale werkruimte ingericht voor het project. In anderhalf jaar tijd werden ruim 4000 foto’s (los en in albums) door het team gezien: gaandeweg raakten de medewerkers vertrouwd met de afgebeelde mensen en konden de beschrijvingen in de database worden verfijnd. Het restauratie- en conserveringsatelier van Clara von Waldthausen verzorgde de professionele digitalisering. Dankzij een goede samenwerking met het Utrechts Archief konden alle originele foto’s en films onder de beste condities worden opgeslagen.

16

Webbureau ab-c media ontwierp een eigentijdse digitale beeldbank die het mogelijk maakt om via trefwoorden het beeldmateriaal te bekijken. Op de website van Slot Zuylen is het resultaat te zien. De historische fotocollectie bevat vele foto’s van de familie Van Tuyll van Serooskerken van ongeveer 1850 tot 1952, het jaar dat het kasteel werd overgedragen aan de stichting Slot Zuylen. Ook de begintijd van de fotografie wordt vertegenwoordigd, de oudste foto’s stammen uit (ongeveer) 1850. Daarmee geeft de fotocollectie niet alleen een beeld van de familie, maar vormt ook een reis langs de verschillende fotografische ontwikkelingen. De familie en haar relaties worden weergegeven in officiële portretten. Daarnaast zijn er ook reisalbums en foto’s van het personeel beschikbaar. Bijzonder zijn de stereofoto’s waarin de wereld 3D wordt weergegeven. Slot Zuylen is de familie van Tuyll van Serooskerken zeer erkentelijk voor het feit dat zij zich bereid heeft getoond om de familiefoto’s beschikbaar te stellen voor het project, zodat een breed publiek kennis kan nemen van dit tijdsdocument. Het beeldmateriaal zal voor diverse publiekspresentaties worden gebruikt, waaronder een app en een Verhalentafel waar het materiaal wordt gecombineerd met de resultaten van een Oral History-project. Oral History Samen met de twee andere projecten die zijn gerealiseerd in de regeling ‘Utrechtse Schatkamer’- de digitalisering van foto’s en films en de ontwikkeling van de nieuwe Entree voor de benedenverdieping van Slot Zuylen - levert ook het oral history project ‘Verhalen van Slot Zuylen’ een bijdrage aan het samenhangende verhaal dat Slot Zuylen aan het publiek wil vertellen. Aanvankelijk was het project beperkt tot de familieleden van de bewoners en de oud-personeelsleden van het Slot, maar dankzij een samenwerking met het Vechtsnoer (in het project ‘Op en rond de Buitenplaats’) kon het project in een breder kader worden geplaatst. Bovendien werd een Oral History Pool met interviewers en opname-technici gevormd waarvan Slot Zuylen en het Vechtsnoer ook in de toekomst gebruik kunnen maken. De Pool bestaat uit 10 vrijwilligers afkomstig van Slot Zuylen, Kasteel Loenersloot en enkele historische verenigingen uit de Vechtstreek. Zij volgden een 2-daagse interviewtraining bij documentairemaker Annegriet Wietsma. Vervolgens hebben zij de interviews digitaal opgenomen, uitgeschreven en tot korte teksten bewerkt. De professionele filmer Frank Smits heeft van een aantal geïnterviewde personen een filmportret gemaakt. Totaal zijn er 20 interviews en 3 films gemaakt voor Slot Zuylen; er moet nog 1 film met interview worden gemaakt. Omdat er een beperkt budget beschikbaar was, is besloten om zoveel mogelijk met vrijwilligers te werken, aangestuurd door een professionele projectmanager. Dit betekent dat er in de uitvoering een verschuiving van de kosten heeft plaatsgevonden naar de begeleiding van de vrijwilligers en het projectmanagement. Bovendien is het aantal films beperkt gebleven. Zodra de laatste film gereed is, zullen de resultaten op de website van Slot Zuylen zichtbaar worden gemaakt. Op dat moment zal ook de publiciteit worden opgestart. Het project is, ondanks alle vertraging, zeer succesvol verlopen. De deelnemers waren enthousiast en de belangrijke verhalen zijn voor de toekomst vastgelegd. Samen met de gedigitaliseerde foto’s en films zullen de interviews deel uitmaken van de Verhalentafel in het Land van Zuylen en van de presentaties in de nieuwe Entree op de Benedenverdieping van het Slot. De Oral History Pool die voor dit project werd opgericht blijft beschikbaar voor andere projecten in de Vechtstreek. In 2015 zal de pool worden ingezet voor het thema Tweede Wereldoorlog.

17

4. Organisatie

4.1. College van Regenten en Bestuur Het College van Regenten kwam bijeen op 28 juni en 15 november om jaarrekening, jaarverslag, begroting en de plannen voor het Koetshuis vast te stellen. Ook werd er uitgebreid aandacht besteed aan de statutenwijziging en de nieuwe bestuursstructuur. De opties voor herbestemming van de voormalige tuinmanswoning, Tournooiveld 3, zijn aan de orde geweest en zullen nader onderzocht worden. Het Dagelijks Bestuur vergaderde in 2012 iedere maand. Naast de bovengenoemde onderwerpen werd onder meer gesproken over het algemeen beleid, de financiële ontwikkelingen, de vernieuwingsplannen, personeelsbeleid en de invulling van de vacature voor de functie conservator. Ook de projecten (van start tot afronding) en de daarbij behorende financiele aspecten kwamen aan de orde.

4.2. Personeel Team Na ruim 10 jaar in dienst te zijn geweest als conservator aanvaardde Hester Kuiper per 1 februari een functie bij het Rijksmuseum. Voor realisatie van de themarondleiding werd Steven Coene als interim-conservator aangesteld, gedetacheerd vanuit Stichting Het Geldersch Lanschap. Per 1 juni werd Karlien Metz aangesteld als conservator van Slot Zuylen. Gelet op de financiële situatie werd het aantal uren voor deze functie teruggebracht naar 16 uur per week. Van Hester Kuiper werd afscheid genomen op 10 mei tijdens opening van het Thema 2012 en de Museumwinkel. De tijdelijke contracten van Maaike Kraaijenbrink, museum- en PR-medewerker, Henny van der Wilt, hovenier en Arnold Achterkamp, hovenier, werden met 1 jaar verlengd. Nora Bosscher heeft Maaike Kraaijenbrink vervangen tijdens haar zwangerschapsverlof. Aanvullend heeft zij een opzet gemaakt voor een eenvoudig te gebruiken adressen- en planningssysteem. Maaike Kraaijenbrink volgde in december 2012 een cursus ‘crowdfunding’ bij Stichting Voordekunst te Amsterdam, ter voorbereiding op projecten die Slot Zuylen vanaf 2013 via deze methode wil financieren. In het jaar 2012 was het ziekteverzuim ongekend hoog door ernstige ziekte van twee teamleden. Directeur Marian van Dijk ging op 1 december 2011 met ziekteverlof en heeft, na een geleidelijke start, in juni voor 50% en in oktober voor 100% haar werkzaamheden hervat. In de zomermaanden werd Bertien Oosthoek aangesteld als projectleider met als taak een communicatieplan te ontwerpen en in samenwerking met de directeur een aantal projecten vlot te trekken. Na een ziekbed van ruim 6 maanden, waarbij de medewerkers van Slot Zuylen intensief meeleefden, is Joke Schilt in december overleden. Joke was 5 jaar in dienst van Slot Zuylen als assistent beheerder. Haar onmiskenbare talent om bezoekers gastvrij te ontvangen zal zeer gemist worden. Melanie Tangkau was in 2012 projectmanager van alle restauratie- en onderhoudsprojecten die vanuit het Parelfonds worden gefinancierd. Bovendien kreeg zij het Oral History project onder haar hoede dat in samenwerking met de stichting Het Vechtsnoer is uitgevoerd. Vrijwilligers In 2012 verrichtten bijna 90 vrijwilligers taken als gids, gastvrouw/heer, medewerker tuin, medewerker museumwinkel (nieuw in 2012!) en schoonmaker. Bovendien namen zij deel aan werkgroepen en voerden zij specifieke taken uit voor bijvoorbeeld de themarondleiding

18

of het samenstellen van het vrijwilligersboekje. Een aantal vrijwilligers nam afscheid, maar er kwamen ook nieuwe vrijwilligers bij waardoor per saldo het totaal aantal licht groeide ten opzichte van vorig jaar. Op 26 april namen zij deel aan een vrijwilligersuitje naar kasteel Middachten. De jaarlijkse barbecue, aangeboden door de Vereniging Vrienden van Slot Zuylen, vond plaats op 15 september. De vrijwilligers rondden het museumjaar op 14 november af met een gezamenlijk diner in de Gobelinzaal. Op 24 oktober 2012 werd de discussie vervolgd van de eerste medewerkersdag in 2011 met als doel te komen tot een eenduidig beleid ten aanzien van de vrijwilligersvergoeding. Tot dat moment kregen gidsen, gastvrouwen/heren en schoonmakers een vergoeding en de andere vrijwilligers niet. Om de kosten te verlagen in het kader van de noodzakelijke bezuinigingen is besloten de vergoeding af te schaffen met ingang van 1 januari 2013, met uitzondering van de vergoeding voor de schoonmaakuren. In 2013 kunnen op verzoek reiskosten vanaf 10 kilometer worden vergoed. Begin 2013 zal met een kleine groep medewerkers de mogelijkheid van een alternatief beloningsysteem, zoals bijvoorbeeld Makkies in Amsterdam, worden onderzocht. In dezelfde bijeenkomst werd ook de vraag voorgelegd of de coördinatie en planning van het vrijwilligerswerk door een vrijwilliger gedaan zou kunnen worden. Dit zal in 2013 worden uitgewerkt. Tot slot werd het evalueren van het vrijwilligerswerk besproken. Er is besloten om met elkaar af te spreken dat er eens per jaar gelegenheid is voor de vrijwilliger om zijn/haar werk te evalueren.

19

Werkgroepen 1.Werkgroep PR De PR-werkgroep boog zich over het profiel van Slot Zuylen, de vernieuwing van de website en de huisstijl. Het opstellen van persberichten was in handen van Maaike Kraaijenbrink. De vormgeving van het PR-materiaal werd verzorgd door Arjan den Boer. 2. Projectgroep tuinactiviteiten De organisatie rond de tuinevenementen verliep succesvol. De projectgroep Tuinactiviteiten zorgde voor de organisatie en een goed verloop van de Tuindagen en de Fruitdag. 3. Bellewerkgroep De Bellewerkgroep heeft steeds met veel plezier de Belledagen georganiseerd, maar heeft voor de komende jaren besloten een andere aanpak te volgen. Er is gekozen voor een invulling van de Belledag die minder productietijd en geld kost. Eens in de vijf jaar (voor het eerst in 2015) zal een grootsere viering georganiseerd gaan worden met een werkgroep die daarvoor speciaal in het leven wordt geroepen. Daarmee komt een eind aan het werk van de huidige Belle-werkgroep. 4. Muziekwerkgroep De Muziekgroep organiseerde totaal vijf zeer diverse concerten. Van klassieke Barokmuziek tot Russische volksmuziek, al dan niet gecombineerd met een maaltijd. Vaste ijkpunten in het jaar, zoals het snertconcert en het midzomerconcert, trokken de meeste bezoekers. De groep streeft ernaar om zoveel mogelijk jonge musici een kans te geven om zich te presenteren. 5.Werkgroep Kinderactiviteiten De werkgroep verzorgde succesvolle activiteiten in de voorjaars- en najaarsvakantie. Ook slaagde de groep erin om een goed concept voor een kinderpartijtje te bedenken. Terugkerend probleem blijft echter de begeleiding van de activiteiten. In 2013 zullen nieuwe vrijwilligers worden geworven speciaal voor de kinderactiviteiten. 6. Evenementengroep In de evenementengroep konden de activiteiten van de verschillende werkgroepen op elkaar worden afgestemd. Bovendien werd het jaarthema bedacht en uitgewerkt.

4.3. Samenwerking met andere organisaties Utrechtse Kastelen In opdracht van de Provincie Utrecht voerde de heer Wijers in de periode september tot december 2012 verkennende gesprekken met vijf partijen die een kasteelmuseum beheren in de Provincie: Stichting Kasteel de Haar, Stichting Slot Zuylen, Het Utrechts Landschap (beheerder van kasteel Loenersloot), Stichting Kasteel Amerongen en Stichting tot Beheer Huis Doorn. Doel was te onderzoeken of samenwerking tussen deze partijen zinvol en kansrijk is, met het oog op een gezonde exploitatie van de kasteelmusea in kwestie, aansluitend bij de uitvoeringsagenda Historische Buitenplaatsen en de voornemens in de Cultuurnota 2012-2015 ten aanzien van de ‘iconen van Utrechts erfgoed’. De gesprekken maakten duidelijk dat de uitgangssituaties van de diverse partijen zeer verschillen, waardoor ook de gedachten over de kansen van samenwerking uiteen lopen. De heer Wijers kwam tot de tussentijdse conclusie dat kasteel Amerongen en Huis Doorn eerst meer zicht moeten krijgen op hun financiële positie en vervolgens moeten onderzoeken of verregaande personele en organisatorische samenwerking mogelijk is. Slot Zuylen heeft al veel contact met kasteel De Haar en is vooral georiënteerd op

20

samenwerking in de Vechtstreek. Door alle partijen worden kansen gezien op het gebied van educatie, marketing (doelgroepenbeleid) en programmering. Een slotbijeenkomst en een rapport zijn voorzien voor het voorjaar van 2013. Vereniging Vrienden van Slot Zuylen De Vrienden van Zuylen ondersteunen museum Slot Zuylen met menskracht en projectsubsidies en het bestuur participeert in drie werkgroepen van Slot Zuylen. De Vrienden organiseerden in 2012 vijf concerten en werkten mee aan de Tuindagen en de Fruitdag van Slot Zuylen. Ook zorgden de Vrienden voor een gevarieerde collectie souvenirs voor de verkoop. Eind 2011 besloot de Vereniging de museumwinkel over te dragen aan Stichting Slot Zuylen; de volledige voorraad werd voor het symbolische bedrag van 1 euro verkocht aan de Stichting. De Vrienden organiseerden samen met Slot Zuylen een Nieuwjaarsborrel voor leden, medewerkers en vrijwilligers van Slot Zuylen en collega’s uit de regio. In september hebben de Vrienden van Slot Zuylen weer alle medewerkers en vrijwilligers een barbecue aangeboden, daarmee de traditie voortzettend. Zonder de bijdrage en inzet van de Vrienden zou het niet mogelijk zijn het jaarlijkse programma uit te voeren. Zij informeren hun leden door middel van een Nieuwsbrief, die tweemaal per jaar wordt uitgebracht en via de website van Slot Zuylen (www.slotzuylen.nl) beschikbaar is. Genootschap Belle van Zuylen Met het Genootschap Belle van Zuylen (met in Zwitserland de zusterorganisatie Association Suisse Isabelle de Charriere) onderhoudt Slot Zuylen goede betrekkingen. Het genootschap stelt zich tot doel om de bekendheid van het werk van Belle van Zuylen te vergroten door vertalingen uit te geven, onderzoek te entameren en activiteiten te organiseren rond het gedachtegoed van de schrijfster. Elk voorjaar vindt in Slot Zuylen de jaarvergadering plaats, gevolgd door een lezing. Een lid van het Genootschap maakte deel uit van de Belle-werkgroep. Vechtsnoer Het Vechtsnoer is een samenwerkingsverband van culturele organisaties in de Vechtstreek die zich bezighouden met behoud, beheer en ontsluiting van cultureel erfgoed. Het Vechtsnoer beschouwt het landschap met daarin de monumenten en objecten als een museum zonder muren en wil graag het publiek stimuleren om zelf dit museum te bezoeken door een gezamenlijk samenhangend verhaal te vertellen. Op een aantal plaatsen in de Vechtstreek zijn touchscreens geplaatst waarop toeristische en culturele informatie beschikbaar is. Slot Zuylen heeft ook zo’n informatiepunt en wordt inmiddels als TOP-locatie (toeristische opstap plaats) aangeduid. Dankzij een subsidie vanuit de Utrechtse Schatkamer konden de bij het Vechtsnoer aangesloten organisaties een deel van hun collectie digitaliseren en, via een oral history project, de bijbehorende verhalen vastleggen. Vrede van Utrecht Via de organisatie van de Vrede van Utrecht kwam Slot Zuylen in contact met Caroline Verhoeff en de stichting Vreedzaam. Caroline Verhoeff is ruim dertig jaar directeur geweest van basisscholen in grootstedelijke achterstandswijken en was mede-oprichter van Stichting Vreedzaam. Deze stichting stelt zich ten doel kinderen en jongeren goed voor te bereiden op deelname aan de democratische samenleving. Centraal daarbij staan de doelstellingen van De Vreedzame School. Dit onderwijsprogramma streeft ernaar kinderen te leren:

21

• • • • •

om conflicten op een vreedzame wijze op te lossen zich verantwoordelijk te voelen voor de gemeenschap op een democratische manier samen besluiten te nemen open te staan voor de diversiteit in onze samenleving volgens welke principes onze democratische samenleving functioneert.

Omdat het gedachtegoed van Belle van Zuylen en de Verlichting zich goed laat verbinden met deze doelstellingen, is met Caroline Verhoeff eind 2012 gesproken over de mogelijkheid om samen met Slot Zuylen een project rond ‘filosofie met kinderen’ te starten voor de basisscholen in de regio. De Jules Verneschool en de Rietendakschool uit Utrecht waren enthousiast voor het idee, dat in 2013 verder zal worden uitgewerkt.

4.4 Projectorganisatie In hoofdstuk vijf is een overzicht opgenomen van de lopende projecten bij Slot Zuylen. Hieruit blijkt dat Stichting Slot Zuylen haar beleidsvoornemens in toenemende mate via projecten realiseert. Zaken die voorheen vanzelfsprekend in de vaste lasten werden opgenomen – zoals beheer en behoud - zijn nu ondergebracht in projecten. Een aantal projecten wordt geleid door het team van vaste medewerkers, voor specialistische of groots opgezette projecten werden freelance projectleiders ingehuurd. Projectleiders registreren hun gewerkte uren zodat loonkosten kunnen worden doorberekend. In 2012 werden zes grote projecten afgerond. Een aantal projecten – zoals de Historische Kas en de projecten in de Utrechtse Schatkamer – kenden een lange looptijd. Gedurende die looptijd vond er regelmatig een personeelswisseling plaats, wat het managen van de projecten compliceerde. Totaal hebben de projecten een eigen bijdrage vereist van €11.820 die is opgenomen in de exploitatie.

22

Tweede Poortgebouw Doel: inrichting van een museumwinkel en kaartverkoop Doelgroep: alle bezoekers van Slot Zuylen Uitvoerders: Architectenbureau Kühne en Co, Bouwbedrijf van den Engel, Meubelmaker Romein van der Drift Subsidiegevers: Provincie Utrecht, kfHeinfonds, Vereniging Vrienden van Slot Zuylen, Stichting Restauratie en Onderhoud. Totaalbedrag: €71.000 In mei 2012 werd het tweede Poortgebouw geopend voor publiek. Het gebouw vergroot de zichtbaarheid, het assortiment van de museumwinkel kon worden uitgebreid en het nieuwe kassasysteem is zeer gebruiksvriendelijk en biedt meer inzicht in de besteding van de bezoekers. Ook is er een touchscreen aan de wand bevestigd waarop informatie over de Vechtstreek beschikbaar is. Door verborgen gebreken was helaas meerwerk noodzakelijk. Het project is met een tekort van € 6.213 afgesloten. Koetshuis Doel: herbestemming als theehuis, informatiecentrum Land van Zuylen, receptieruimte en kantoorruimte Doelgroep: bezoekers van de Vechtstreek Uitvoerders: Architectenbureau Kühne en Co, aannemer nnb Subsidiegevers: Provincie Utrecht, kfHeinfonds, VSB-Fonds Totaalbedrag: nnb Het gebouw is in de 20ste eeuw geschikt gemaakt voor bewoning door de familie van Tuyll van Serooskerken. Slot Zuylen zal de buitenzijde weer zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat terugbrengen: zo worden de bogen van de toegangspoorten voor de koetsen hersteld en wordt de betimmering van de houten kap aan de binnenzijde verwijderd zodat de oorspronkelijke balkenconstructie weer zichtbaar wordt. Binnen wordt gestreefd naar maximale ruimte en licht. Het Koetshuis zal toegankelijk zijn tijdens openingsuren van het Museum. De bovenzaal kan worden gehuurd voor recepties, presentaties en vergaderingen. In het theehuis wordt gewerkt met biologische producten uit eigen tuin en uit de streek. Belle-beeld Beeldhouwster Eveline van Duyl maakte in 2012 een nieuw beeld van Belle van Zuylen, aansluitend bij het Denkeiland, een reeks filosofenkoppen die zij voor het eerst in Museum Beelden aan Zee toonde. Het beeld van Belle zal deel uitmaken van de themarondleiding in 2013. Het is de bedoeling dat het beeld daarna een prominente plaats krijgt in het verbouwde Koetshuis, als boegbeeld voor het nieuwe ‘ vrouwelijke’ profiel van Slot Zuylen. Het benodigde bedrag zal in het voorjaar 2013, in samenwerking met de Vereniging Vrienden van Slot Zuylen, worden bijeengebracht door middel van fondsenwerving en crowdfunding.

Presentatie: Land van Zuylen Doel: bezoekers informeren over de cultuurhistorische waarde van de Vechtstreek Doelgroep: zo breed mogelijk publiek Uitvoerders: Maps and Motion, Bureau X-pex

23

5. Projecten

Vernieuwingsplannen

Subsidiegevers: Provincie Utrecht Totaalbedrag: nnb Het informatiecentrum ‘Land van Zuylen’ zal in het Koetshuis worden gevestigd. In samenhang met het verhaal dat rond de familie van Tuyll van Serooskerken en Belle van Zuylen in het Huis wordt verteld, kunnen in het Land van Zuylen de bezoekers informatie krijgen over de omgeving, de Vechtstreek en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Maps and Motion heeft een eerste concept ontwikkeld op basis van de historische kaarten van de omgeving. Centraal in de ruimte komt een Verhalentafel, waarin de resultaten van het digitaliseringsproject, het oral history project en de beschikbare informatie over de collectie worden gecombineerd. Entree tot Slot Zuylen, conceptontwikkeling voor een nieuwe presentatie in het Huis Doel: bezoekers een introductie bieden tot het Huis die ze zonder gids kunnen bezoeken. Doelgroep: zo breed mogelijk, meer specifiek families met kinderen Uitvoerders: Bureau Xpex Subsidiegevers: Provincie Utrecht (Utrechtse Schatkamer), M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting. Totaalbedrag eerste en tweede fase: €17.280 In september 2012 heeft Bureau X-pex de ideeën voor het nieuwe profiel van Slot Zuylen en de nieuwe presentaties in het bidboek samengevat, dat vervolgens is gebruikt voor de fondsenwerving. Daarmee is dit project afgerond. Het album van Slot Zuylen geopend, digitalisering van de foto- en filmcollectie Doel: conserveren en ontsluiten van de foto- en filmcollectie Doelgroep: zo breed mogelijk publiek Uitvoerders: Fotorestauratie- en digitaliseringatelier Clara von Walthausen uit Amsterdam en ab-c media te Utrecht Subsidiegevers: Provincie Utrecht (Utrechtse Schatkamer), Stichting Restauratie en Onderhoud, Hendrik Muller Vaderlandsch Fonds, Coovels-Smits Stichting Totaalbedrag: €69.161 Het project startte in 2010 en is dit jaar afgerond: de originele objecten zijn ondergebracht in het Utrechts Archief, de Beeldbank is bereikbaar voor publiek en jaarlijks wordt een selectie van de foto’s in het Slot tentoongesteld. De collectie zal ook worden ingezet voor de nieuwe presentaties. De verhalen van Slot Zuylen, een Oral Historyproject Doel: vastleggen en ontsluiten van de verhalen van bewoners en omwonenden, betekenisgeving van Slot Zuylen en de collectie. Doelgroep: zo breed mogelijk publiek, meer specifiek bewoners van de Vechtstreek Uitvoerders: Stichting Het Vechtsnoer, projectleider Melanie Tangkau Subsidiegevers: Provincie Utrecht (Utrechtse Schatkamer), M.A.O.C. Gravin Van Bylandt Stichting, Elise Mathilde Fonds. Totaalbedrag: €20.746 Dit project is uitgevoerd in samenwerking met Stichting het Vechtsnoer. Het is dit jaar afgerond. In 2013 zullen de resultaten via internet worden ontsloten voor het publiek. De Oral History Pool blijft beschikbaar voor projecten in de regio.

24

Tuin Historische Kas Doel: nieuwe publieksfunctie en verbetering bedrijfsvoering tuin Doelgroep: bezoekers Slot Zuylen Uitvoerders: Qumey, Van Vredendaal, Van Barneveld, Buchner Subsidiegevers: Prins Bernhard Cultuurfonds, Rabobank Coöperatiefonds, Vrienden van Slot Zuylen, Leenheren van het Sticht, Coovels-Smits Stichting Totaalbedrag: €79.304 Tijdens de Tuindagen van 2012 is de historische kas officieel geopend. Er ontbreekt alleen nog een verwarming, die dankzij een extra subsidie van de Coovels-Smits Stichting kan worden gerealiseerd in 2013. Daarmee is een van de meest langdurige en met tegenslagen kampende projecten succesvol afgerond. In de kas zullen planten en groenten worden opgekweekt en zullen de voor Slot Zuylen zo kenmerkende agapanthus-kuipplanten worden opgeslagen. Behoud en beheer Collectie Millefleur traplopers De Millefleur traplopers op de trap van de 1e naar de 2e verdieping zijn gerestaureerd en teruggeplaatst. De restauratie is uitgevoerd door ICAT Textielrestauratie en werd financieel gesteund door het Prins Bernhard Cultuurfonds en de Stichting Restauratie en Onderhoud Slot Zuylen. Dataloggers Dankzij een bijdrage van de Stichting Restauratie en Onderhoud kon Slot Zuylen 13 dataloggers aanschaffen voor het meten van de luchtvochtigheid. Veiligheid Brandmeldinstallatie Dankzij een subsidie van de Provincie Utrecht kon in 2011 de brandmeldinstallatie van Slot Zuylen worden vervangen. Een aantal medewerkers van Slot Zuylen volgde een cursus voor het bedienen van de nieuwe installatie.

25

6. Financiën

Op aanvraag is de door de accountants Van Zwol Wijntjes gecontroleerde en door het College van Regenten vastgestelde jaarrekening 2012 verkrijgbaar. In dit hoofdstuk volgt een toelichting op de belangrijkste resultaten en verschillen ten aanzien van de begroting. Het boekjaar 2012 is afgesloten met een tekort van €18.127. Voor een deel wordt dit tekort veroorzaakt door twee projecten: Bij de ‘Entree tot Slot Zuylen’ bleken de verkregen subsidies niet toereikend te zijn de meerkosten met een bedrag van €5.607 te dekken. Bij de verbouwing en inrichting van het Tweede Poortgebouw was er sprake van meerkosten ( €6.213) door extra voorzieningen die aangebracht moesten worden; deze meerkosten waren niet opgenomen in de begroting. Bovendien zette de daling van de inkomsten uit huwelijken en zakelijke verhuur verder door. Ook was merkbaar dat de bezoekers minder besteedden in de theeschenkerij. Slot Zuylen heeft echter goede hoop dat deze inkomsten per bezoeker weer zullen stijgen met de invoering van de museumkaart in 2013. Tot slot moest Slot Zuylen de kosten waar mogelijk verlagen om de korting van €20.000 op de subsidie vanuit de Provincie Utrecht op te vangen.

26

Overzicht subsidiegevers 2012 • Provincie Utrecht • Gemeente Stichtse Vecht • Vereniging Vrienden van Slot Zuylen • Prins Bernhard Cultuurfonds • Stichting Restauratie en Onderhoud • M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting • Rabobank Coöperatiefonds • Leenheren van ‘t Sticht • Hendrik Muller Vaderlandsch Fonds • Elise Mathilde Fonds • Coovels-Smits Stichting • Stichting Restauratie en Onderhoud

27

28

www.slotzuylen.nl