Jaarverslag. Rijn en Venen

Jaarverslag 2015



Rijn en Venen

Voorwoord

2015 was vooral een jaar waarin we als de Bibliotheek Rijn en Venen nieuwe kansen aangrepen. Er gebeurde heel veel op diverse terreinen. Het gehele jaar hielden we ons achter de schermen bezig met een aanbestedingstraject in de gemeente Alphen aan den Rijn. Deze aanbesteding is door het samenwerkingsverband BOOST * waar de bibliotheek deel van uitmaakt, gewonnen, maar leidt per saldo wel tot een bezuiniging. Bijna parallel aan dit traject, heeft de bibliotheek opnieuw haar toekomstvisie verwoord. De urgentie tot vernieuwing en richting geven voor keuzes naar een andere vorm van dienstverlening, zowel op inhoud als op structuur, leidt tot een verandering in de bestaande organisatie, die helaas ook arbeidsplaatsen zal kosten. In Alphen krijgt het idee van een nieuwe centrale bibliotheek opnieuw vorm, werd het eerste biebpunt in Ter Aar (gemeente Nieuwkoop) ingericht, werd de vestiging in Roelofarendsveen (Kaag en Braassem) heringericht, verhuisde de vestiging in Hazerswoude-Rijndijk (Alphen aan den Rijn) naar een ander en tijdelijk pand en is de beslissing genomen om ‘het kantoor’ - de backoffice buiten een bibliotheek vestiging onder te brengen. De Bibliotheek Rijn en Venen heeft een regiofunctie en vier verschillende gemeenten als opdrachtgever: Alphen aan den Rijn, Kaag en Braassem, Nieuwkoop en Zoeterwoude. Dat betekent dat niet overal hetzelfde dienstverleningsniveau kan worden aangeboden. Het was in 2015 de uitdaging om hier opnieuw vorm aan te geven met behoud van de lokale identiteit. Onze toekomstvisie is integraal gedeeld met onze opdrachtgevers, de gemeenten. Het streven, waarin in 2015 ook de eerste stappen zijn gezet, is om de samenwerking met het (basis)onderwijs verder te intensiveren en in alle gemeenten Bibliotheek op School in te richten. Ook zullen in de diverse kernen en wijken zgn. biebpunten ingericht worden, zo mogelijk gekoppeld aan een Bibliotheek op School-cluster. Inhoudelijk is meer aandacht voor cultureel ondernemerschap, commercieel denken, verantwoordelijkheid nemen voor prestatie afspraken met de gemeenten en het aangaan van partnerships. Veel inzet gaat naar mediawijsheid - het omgaan met nieuwe media -, het voorkomen en bestrijden van laaggeletterdheid en participatie. In september openden we in de Centrale in Alphen een Taalhuis - in de diverse vestigingen Taalpunten, gericht op het voorkomen en bestrijden van laaggeletterdheid en werd een eLAB wereldkundig gemaakt, waarmee de bibliotheek zich ook digitaal verder professionaliseerde. Met ingang van 2016 zal de bibliotheek ook voor de voormalige gemeente Boskoop (Alphen aan den Rijn) de bibliotheekfunctie aanbieden. Dit is in het najaar van 2015 voorbereid.

Mirjam in’t Hout Directeur de Bibliotheek Rijn en Venen *BOOST staat voor: Bouwen aan Opvoeden, Ontwikkelen, Sport en Talent

BOOST is een samenwerking tussen de Bibliotheek Rijn en Venen, Castellum, Parkvilla, Participe/Kom Erbij, Sportspectrum, Stichting Jeugd- en Jongerenwerk Midden-Holland, PeuterStart: partner van Junis Kinderopvang en StreetliveTV.

2015 in vogelvlucht De Bibliotheek Rijn en Venen De Bibliotheek Rijn en Venen is gevestigd in de gemeenten Alphen aan den Rijn, Kaag en Braassem, Nieuwkoop en Zoeterwoude. De bibliotheek heeft zeven vestigingen in Alphen Centrum, Hazerswoude-Rijndijk, Hazerswoude-Dorp, Nieuwkoop, Roelofarendsveen, Ter Aar en Zoeterwoude-Dorp.

Vestigingsnieuws Ook in 2015 was de Bibliotheek Rijn en Venen volop in beweging. In de Alphense vestiging zijn een Taalhuis en een eLAB geopend. In Roelofarendsveen en Ter Aar zijn de collecties verkleind en is de inrichting aangepast waarbij retailprincipes zijn gebruikt zoals frontale presentatie van materialen in de kasten en op displays. In beide vestigingen wordt nu met zelfbediening gewerkt. De (vrijwillige) medewerkers volgden hiervoor twee trainingen. Beide bibliotheken waren twee weken gesloten om deze restyling mogelijk te maken. Burgemeester Buijserd (Ter Aar) en wethouder Schoonderwoerd (Roelofarendsveen) hebben de bibliotheken feestelijk heropend. TOM in de Buurt startte in beide bibliotheken met een wekelijkse inloopmiddag waar iedereen terecht kan met WMO-gerelateerde vragen of gewoon voor een praatje. De vestiging in Hazerswoude-Rijndijk is verhuisd naar een tijdelijke locatie. Het pand aan het Frederik van Eedenplein, waar de bibliotheek ruimte huurde, werd verkocht. Hierdoor verhuisde de bibliotheek naar de voormalige Rhyenburchschool. In 2016 wordt gezocht naar een definitief onderkomen bij een school of een multifunctionele accommodatie. Personeel en organisatie In 2015 waren er in totaal 35 medewerkers (19,15 fte’s) werkzaam in de front- en backoffice voor zeven vestigingen. Deze medewerkers, in dienst van Rijn en Venen, werden in hun werkzaamheden ondersteund door 135 vrijwilligers. Daarnaast hebben in diverse vestigingen scholieren en studenten hun (maatschappelijke) stage vervuld.

Bestuursinfo

Het bestuur van de Stichting Bibliotheek Rijn en Venen bestond uit zeven leden (twee vrouwen en vijf mannen). De bestuursleden zijn: De heer S.H.M. van Meggelen, voorzitter. Mevrouw D.J. Baak, secretaris. De heer J.A. Semeijn, penningmeester. De heer A.J.M. Rietmeijer. Mevrouw A.C.M. Rijkelijkhuizen. De heer J.N. Schriek. De heer H. van Tol. Het bestuur is in 2015 zes keer bij elkaar gekomen en hield toezicht op de organisatie, het beleid en de directievoering. De belangrijkste onderwerpen van de agenda waren:

•> •> •> •> •> •> •>

de in te zetten koers en strategie; de ontwikkelingen op huisvesting; uitwerking organisatie nav BOOST tenders; vaststellen beleidsplan en visie 2016-2018; het vaststellen van de jaarrekening en begroting; de inzet van de voorzieningen en reserveringen; verbeterplannen naar aanleiding van opmerkingen vanuit het medewerkerstevredenheidsonderzoek

Programmaontwikkeling

0-3 jaar Er was veel aandacht voor de jongste aanwas middels diverse BoekStart-activiteiten. De Boekstart-inloopochtenden in Alphen aan den Rijn en Roelofarendsveen bleven een vaste activiteit in het aanbod. In het voorjaar werd het programma Boekstart in de kinderdagopvang voortgezet. De bibliotheek is een structurele samenwerking aangegaan met verschillende kinderopvangorganisaties in de regio. Maar liefst tien voorleescoördinatoren en 60 pedagogisch medewerkers werden getraind in interactief voorlezen en het maken van een leesplan voor hun kinderopvanglocatie. Voor 0-6 jarigen waren er de Nationale Voorleesdagen met de Prentenboeken Top 10. Het Nationale Voorleesontbijt was in alle vestigingen een groot succes. Wethouders, burgemeesters en brandweermannen zetten hun beste beentje voor om het prentenboek Boris gaat naar zee op een zo spannend mogelijke manier voor te lezen. De workshop tijdens de Nationale Voorleesdagen met gastspreker en schrijver Erik van Os was een inspirerende bijeenkomst met 36 deelnemers van 17 instellingen.

4-12 jaar Naast de standaard druk bezochte Voorleesochtenden voor peuters kregen ook de Kidsvoorleesmiddagen een vervolg in vijf vestigingen. De landelijke campagnes Kinderjury 2015 en de Nationale Voorleeswedstrijd 2015 werden actief gevolgd. In samenwerking met boekhandel Haasbeek organiseerde de bibliotheek het Kinderboekenweekfestival: een workshop en inspiratie avond rondom het thema Raar maar waar. 16 leerkrachten van diverse basisscholen namen deel aan deze avond. In verschillende vestigingen verzorgde Mad Science workshops met proefjes en uitvindingen. Tevens werd er in alle vestigingen een feestelijke sport- en spelmiddag georganiseerd in samenwerking met lokale sportverenigingen. De Buitenbieb werd gecontinueerd in Alphen aan den Rijn, waarbij de verhalentent weer vijf wijken aandeed en Marijke van Bemmel met muzikant een voorstelling gaf.

VoorleesExpress De VoorleesExpress Rijn en Venen helpt jonge kinderen die opgroeien in een laag-taalvaardig gezin. Binnen de gemeente Kaag en Braassem werd dit in 2015 naar tevredenheid gecontinueerd. Bovendien breidde de VoorleesExpress Rijn en Venen in 2015 uit naar de gemeente Alphen aan den Rijn (waaronder Boskoop en voormalig Rijnwoude) en de gemeente Zoeterwoude *. In 2015 werd er in zestig gezinnen binnen het werkgebied voorgelezen. Daarmee groeide het vrijwilligersbestand voor dit programma van zes mensen in 2014 naar ruim vijftig in 2015. Alle vrijwilligers kregen een basistraining en -in samenwerking met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG)- werd er een verdiepingsworkshop over pedagogiek georganiseerd. De gezinnen maakten kennis met tal van prentenboeken, BoekStart (voor de allerkleinsten), aanwijsboeken en samenleesboeken. Zij bezochten samen met de vrijwilliger de bibliotheek. Alle kinderen en vaak ook één van de ouders werden lid gemaakt. Daarnaast werd het materialenaanbod uitgebreid via een samenwerking met een Speel-O-theek. De meeste gezinnen werden voorgedragen door basisscholen, voorscholen en peuterspeelzalen. Andere toeleiders waren het CJG, Participe, kinderopvangorganisaties, logopedisten en huisartsen.

Gemeente/periode

2015

2014

Kaag en Braassem

13

5

Alphen aan den Rijn

33

n.v.t.

Voormalig Rijnwoude

4

n.v.t.

Boskoop

6

n.v.t.

Zoeterwoude

4

n.v.t.

Totaal 60 5 Tabel: aantal voorgelezen gezinnen VoorleesExpress Rijn en Venen *) Hoewel Bibliotheek Rijn en Venen zelf geen vestiging heeft in Zoeterwoude-Rijndijk is de VoorleesExpress Rijn en Venen daar wel actief. Dit is in onderling overleg met de VoorleesExpress Leiden (uitgevoerd door YES Rijnland) tot stand gekomen.

Jongeren In 2015 hebben we in verschillende vestigingen weer een groot aantal groepen mogen ontvangen, zowel vanuit het voortgezet onderwijs als het mbo. De bezoeken stonden bijvoorbeeld in het teken van de voorleeswedstrijd Read2Me!, de Jonge Jury, de opleiding tot onderwijsassistent of pedagogisch medewerker, of het programma ‘Crime Scene’. In alle vestigingen van de Bibliotheek Rijn en Venen werden tentoonstellingen gemaakt van diverse leesbevorderingscampagnes, zoals De Jonge Jury, De Weddenschap en Literatour.

Volwassenen Voor het eerst organiseerde de Bibliotheek Rijn en Venen het grote Boekenweekfestival Te Gek Voor Woorden in theater Castellum. Er werd gekozen voor één groot festival in plaats van kleine lokale activiteiten. Een keur aan Nederlandse schrijvers en artiesten traden op tijdens dit matinee op de laatste zondag van de Boekenweek. Dit festival is mede mogelijk gemaakt door een aantal fondsen en sponsoren. Mede door de positieve reacties van publiek en bezoekers willen de bibliotheek en het theater dit tot een jaarlijks terugkerend evenement maken.

De nationale leesbevorderingscampagne NL Leest 2015 stond in het teken van Korte verhalen. Er zijn diverse activiteiten georganiseerd rondom het boek, zoals ontmoet de schrijver met Frank Westerman, een literaire high tea met Marjan Berk, een schrijfworkshop en een literaire discussiemiddag. Voor het ontwikkelen van schrijftalent werd er op diverse uitdagende plekken in Alphen Schrijven op Locatie georganiseerd. Deelnemers konden rondom een thema schrijven en de teksten werden door een professionele jury besproken. In samenwerking met Senia zijn diverse leeskringbijeenkomsten georganiseerd en daaruit zijn verschillende nieuwe leeskringen ontstaan.

Senioren De contacten met zorginstellingen in de regio zijn uitgebouwd en het aantal zorginstellingen dat gebruik maakt van de dienst Luisteren in je leunstoel is gelijk gebleven. De service Bibliotheek aan Huis kreeg extra aandacht middels promotieacties bij zorginstellingen en bij de Surplusbeurs.

Educatie Jeugd Het aanbod producten en diensten voor voorschoolse instellingen, primair onderwijs en voortgezet onderwijs werd sterk uitgebreid en op professionele wijze aangeboden in drie afzonderlijke brochures. 40 leesbevorderings- en mediawijsheidprogramma’s zijn door scholen in het hele werkgebied aangevraagd. De Bibliotheek Rijn en Venen leverde voor Cultuurpalet onverminderd aanbod voor de groepen 1 en 2 van de 36 basisscholen in Aarlanderveen, Alphen aan den Rijn en Zwammerdam in de vorm van de programma’s Schatjesdag, Kikker en Bentje. In totaal werden er 70 programma’s afgenomen. Vijf basisscholen uit Ridderveld maken gebruik van de bibliotheek in basisschool Het Startblok. De scholen komen met meerdere groepen klassikaal lenen.

Volwassenen Rijn en Venen Bollenstreek

Katwijk

Leiden - Leiderdorp

Rijn en Venen

Voorschoten-Wassenaar

Taalhuis Rijn en Venen Tijdens de Week van de Alfabetisering in september 2015 is in Alphen het Taalhuis geopend door burgemeester Spies. Het Taalhuis is de plek in de gemeente voor iedereen die de Nederlandse taal wil verwerven of verbeteren. Ook voor vragen en trainingen rondom digitale vaardigheden en rekenen is men bij het Taalhuis aan het juiste adres. Elke dinsdag is een spreekuur in de bibliotheek waar mensen terecht kunnen die taalvrijwilligers willen worden of een taalcursus zoeken. Taalvrijwilligers worden getraind en starten zelf een taalgroep of sluiten zich bij één van de taalaanbieders aan. Naast de informatie, educatie en doorverwijsfunctie is het Taalplein opnieuw ingericht. Alle boeken voor het leren lezen, schrijven en spreken van de Nederlandse taal zijn op niveau ingedeeld. Hierdoor is het Taalplein een stuk overzichtelijker geworden. Het Taalhuis is een samenwerkingsverband. Samen met toeleiders zoals gemeente, maatschappelijke organisaties, UWV en alle taalaanbieders willen we ervoor zorgen dat laaggeletterdheid teruggedrongen wordt. Het samenwerkingsverband zorgt dat het Taalhuis breed wordt gedragen, en (ver)deelt taken en verantwoordelijkheden.

Het stimuleringsabonnement werd voortgezet voor alle deelnemers aan taalcursussen en maatjesprojecten. Op deze laagdrempelige wijze maakten veel mensen voor het eerst kennis met de bibliotheek in hun woonplaats. Het taal- en participatieprogramma Bibliotheek en Leren werd uitgebreid met het project Participatie en Samenleving. Tijdens dit project gingen vrijwillige docenten en leerlingen aan de slag met praktijkcursussen op maat. Het contact met de regionale taalaanbieders is versterkt en verschillende taalgroepen hebben de bibliotheek als werkplek gevonden voor hun bijeenkomsten.

Mediawijsheid In het kader van mediawijsheid zijn er een aantal gastlessen verzorgd op het Wellantcollege. Deze lessen stonden in het teken van ‘mediavaardigheid’. Tijdens de lessen was er onder andere aandacht voor reclame, gamen, online privacy en cyberpesten. Ter afsluiting hebben de leerlingen een presentatie over één van de behandelde onderwerpen gehouden, zoals gameverslaving en online daten. Ook zijn er diverse informatieavonden georganiseerd, waarbij de bibliotheek voorlichting gaf over mediawijsheid. De mediacoach heeft bijvoorbeeld een voorlichting over cyberpesten gegeven in Roelofarendsveen. Dit was in oktober tijdens een door het CJG georganiseerde Pubermarkt. De doorlopende lijn digitale basisvaardigheden is in 2015 verder uitgerold. Na een pilot in Nieuwkoop, is er gestart met het breder aanbieden van de cursus ComputerWijs. Tijdens deze cursus komen deelnemers voor het eerst in aanraking met internetten en e-mailen. In mei 2015 heeft burgemeester Spies de feestelijke aftrap gegeven van Digisterker, een cursus waarbij deelnemers kennismaken met de digitale overheid.

Tabletcafé

elke 1e vrijdag van de maand

Deze cursus is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen de gemeente Alphen aan den Rijn en de Bibliotheek Rijn en Venen. De cursus werd in de vestigingen Alphen Centrum en Hazerswoude-Rijndijk aangeboden. Het aantal cursussen in de leercentra van SeniorWeb is geïntensiveerd en aangepast aan de veranderende vraag: zo werd een cursus rondom Windows 10 ontwikkeld. Ook het Tabletcafé in Alphen Centrum is uitgebreid, deze wordt nu in samenwerking met SeniorWeb en het Gilde zowel de eerste als de derde vrijdag van de maand aangeboden. Bezoekers kunnen tijdens het Tabletcafé op laagdrempelige wijze terecht met hun vragen over diverse soorten nieuwe media, zoals laptops, tablets, smartphones en e-readers. Voor extra verdieping rondom het lenen en lezen van e-Books, werd in verschillende vestigingen de workshop ‘E-Books lenen bij de Bibliotheek’ aangeboden aan zowel vrijwilligers als bezoekers.

In september 2015 is het eLAB feestelijk geopend door wethouder Van Velzen. Het eLAB is een plek waar mediawijsheid, leesbevordering en 21st Century Skills samenkomen. De E van eLAB staat voor: Electronic devices (zoals robots, smartphones en tablets), Education (Onderwijs) en Entrepreneurship (Ondernemerschap). Bovenal staat deze E voor Experience (ervaring): spelenderwijs leren! In deze vernieuwende leeromgeving kunnen bezoekers kennismaken met onder meer 3D-printen, robotica en programmeren. Zo kunnen deelnemers hun eigen robot van LEGO

> Van 10.30-12.30 uur

> Bibliotheek Alphen aan den Rijn > Gratis! incl. WiFi

Rijn en Venen

bouwen en opdrachten geven. Ook kunnen ze hun favoriete stripfiguur in 3D vormgeven en printen. En ze kunnen de hoofdrol in hun eigen film spelen met behulp van een green-screen. De speciaal opgeleide medewerkers, eGeniuses, verzorgen diverse workshops tijdens de openingstijden. Ook worden er groepen ontvangen in samenwerking met bijvoorbeeld Participe. Daarnaast worden er groepsbezoeken met onderwijsinstellingen, zoals po- en vo-scholen en het ID College, georganiseerd. De vaste programmering wordt aangevuld met speciale themadagen, zoals de Star Wars-dag of middag rondom Minecraft, 3D printen en LEGO Mindstorms. Binnen het eLAB zijn partnerships aangegaan met verschillende partijen, zoals de MediaMarkt, Studio Alphen, Participe en Streekarchief Rijnlands Midden.

Marketing en Communicatie

Tijdens drie grote landelijke campagnes van het Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) heeft de Bibliotheek Rijn en Venen in alle vestigingen nieuwe volwassen leden geworven. Tijdens de Boekenweek (maart), de Maand van het Spannende Boek (juni) en de campagnemaand NL Leest (november) kregen leden iets extra’s bij hun lidmaatschap. De decemberactie gaf nieuwe leden korting op het eerste jaar abonnementsgeld. Dit laatste aanbod (€ 25,- voor het eerste jaar, met automatische incasso) werd ook gedaan aan opzeggers, die telefonisch werden benaderd middels een terugwinactie. Hierbij werden ook direct de gegevens van de klanten gecheckt zodat de database werd opgeschoond en verrijkt.

Nieuwe jeugdleden (t/m 17 jaar) werden in 2015 in het bijzonder geworven tijdens de Nationale Voorleesdagen (januari) en de Kinderboekenweek (oktober). Daarnaast worden er doorlopend nieuwe leden ingeschreven via BoekStart (0-3 jaar) en de Bibliotheek op School (4-12 jaar). Ook nieuw in 2015 was de introductie van het landelijk e-bookplatform, waarbij ruim 5.000 e-books gratis ter beschikking kwamen voor bibliotheekleden. Hiervoor werd zowel nationaal als lokaal veel promotie gemaakt en uitleg gegeven. De communicatie naar de leden en geïnteresseerden van de bibliotheek is aangevuld met Facebook en Twitter en de frequentie van de digitale nieuwsbrief is verhoogd. De activiteitenkalender wordt nu structureel vier maal per jaar uitgebracht en ondersteund met free publicity en eigen middelen.

Gebruik van de bibliotheek Openingsuren en bezoekers Het aantal openingsuren in 2015 is met 145,5 uren gelijk gebleven. Het totaal aantal bezoekers in de zeven vestigingen van de Bibliotheek Rijn en Venen bedroeg 358.671, wat neerkomt op een daling t.o.v. 2014 van 2,2 %. Het bezoek van de website en het gebruik van de WiseApp, 210.118. Het totale bibliotheekbezoek komt daarmee op ruim 568.789. Hierbij dient wel rekening gehouden te worden met het tijdelijk sluiten van twee vestigingen in 2015.

Bezoekers Totaal Rijn en Venen

2015

2014

verschil

Openingsuren

358.671

366.894

-2,2 %

145,5

Gemeente Alphen aan den Rijn Alphen Centrum Hazerswoude-Rijndijk Hazerswoude-Dorp

215.265 21.214 16.028

202.148 25.637 18.102

+ 6,5 % - 17,3 % - 11,5 %

47 20 15

Gemeente Nieuwkoop Nieuwkoop Ter Aar

38.731 26.852

42.051 34.053

- 7,9 % -21,1 %

20,5 13

Gemeente Kaag en Braassem Roelofarendsveen

27.954

30.996

- 9,8 %

15

Gemeente Zoeterwoude Zoeterwoude-Dorp

12.627

13.907

- 9,2 %

15

Website, incl. App

210.118

208.518

+ 0,8 %

24/7



Tabel 1: Bezoekers en openingsuren 2015

Digitaal gebruik Steeds vaker wordt de bibliotheek digitaal bezocht, zowel via de website als via de app. Dit past bij de algemene trend in de Nederlandse samenleving, waarbij het informatie- en communicatiegedrag vaker digitaal plaatsvindt. De website van de bibliotheek wordt met name gebruikt voor het zoeken (catalogusfunctie) en de app wordt gebruikt voor het reserveren en verlengen van materialen. Ook worden er materialen online gereserveerd en blijven mensen via de website op de hoogte van nieuws en activiteiten.

R ijn e n

Venen

nieuw:

Vanaf 1 septem ber 6 dage n per w eek vanaf 1 0 uur op ma t/m en vr zelfb e

di en verd ening van 10 -13 er ‘gew oon’ op en

Bibliobussen De bibliobus stond 10,25 uur per week op diverse locaties in de gemeente Kaag en Braassem en vier uur in de gemeente Alphen aan den Rijn.

Abonnementen

2015

t.o.v. 2014

Uitleningen

t.o.v. 2014

Totaal Rijn en Venen

1.352

38.738

- 6%

262 16 148 98

6.569 1.097 3.178 2.294

- 13% - 6% - 8% - 21%

32.169 3.488 13.257 4.159 0 11.265

- 5% - 1% - 6% - 3% - 100% - 4%

Gemeente Alphen aan den Rijn Aarlanderveen Alphen aan den Rijn (Kerk en Zanen) Zwammerdam Gemeente Kaag en Braassem Hoogmade Leimuiden Rijnsaterwoude Rijpwetering Woubrugge

1.090 101 392 126 51 420



Tabel 2: Bibliobussen per gemeente 2015  

Leners en uitleningen De Bibliotheek Rijn en Venen behaalt over de hele linie goede resultaten bij de jongste leners. Door het BoekStart-programma voor de jongsten en goede relaties met de Centra voor Jeugd en Gezin en kinderopvangorganisaties is het aantal jonge leners groeiende. De leeftijdscategorie 0-3 jaar bedroeg 5,1% (1.433) van het totaal. Het aantal leden van 4-12 jaar steeg met 10,8% ten opzichte van 2014. In de categorieën 13-17 en 18-64 was er een lichte daling zichtbaar. De categorie 65 jaar en ouder bleef nagenoeg gelijk. Per saldo is het totaal aantal leners van de Bibliotheek Rijn en Venen gedaald met 3,8%. Nb. Deze stijgingen en dalingen in de diverse leeftijdscategorieën sluiten aan bij de landelijke trend binnen de bibliotheekbranche.

Leden 2015 naar leeftijdscategorieën

0-3 4-12 13-17 18-64 65+ instel.



Totaal Rijn en Venen

28.261

100%

0-3 jaar

1.433

5,1%

4-12 jaar

12.186

43,1%





13-17 jaar

4.578

16,2%





18-64 jaar

7.187

25,4%





2.880

10,2%





65 jaar een ouder Aantal instellingen

104

Leden

2015



% v.h. aantal

Totaal Rijn en Venen

28.261

23,8%

29.492

- 3,8%

758.398

- 4,6%

16.538 1.718 1.233

30,4% 18,1% 13,7%

17.143 1.874 1.300

- 3,1% - 8% - 4,7%

464.842 44.998 31.566

+ 0,6% - 18,1% - 11,1%

Gemeente Nieuwkoop Nieuwkoop Ter Aar

2.832 2.177

15,5% 24,7%

2.999 2.345

- 5,4% - 6,9%

68.749 47.810

- 7,2% - 16%

Gemeente Kaag en Braassem Roelofarendsveen

2.583

19,9%

2.707

- 4,3%

71.683

- 10,3%

Gemeente Zoeterwoude Zoeterwoude-Dorp

1.180

21,2%

1.124

+ 5,5%

28.750

- 9,1%

Gemeente Alphen aan den Rijn Alphen Centrum Hazerswoude-Rijndijk Hazerswoude-Dorp

2014 verschil Uitleningen inwoners

t.o.v. 2014

Tabel 3: leden en uitleningen 2015

Het totaal aantal uitleningen in 2015 betrof 758.398 (-4,6% t.o.v. 2014). Met name in de vestigingen Hazerswoude-Rijndijk en Ter Aar nam het aantal uitleningen af. De totale collectie in 2015 bedroeg 138.879 materialen; dat is 9,8% minder dan in 2014. De doelstelling om ten minste 10% van de collectie te vervangen is ook in 2015 gerealiseerd.

Collectie De collectievorming bleef in 2015 voor 80% uitbesteed aan NBD-Biblion. Dit vanwege het reduceren van kosten en omdat het meer efficiency oplevert in het collectievormings-proces. De collecties in alle vestigingen van de Bibliotheek Rijn en Venen worden elk halfjaar bekeken en geactualiseerd. Naast de ‘reguliere’ collectie die is ingedeeld in leeftijden (0-8 jaar, 8-12 jaar en 12+) en genres (o.a. romans, spanning, informatief) wordt er in het bijzonder aandacht geschonken aan aparte collecties voor speciale doelgroepen, zoals inburgeraars, anderstaligen, mensen met dyslexie en mensen met een visuele beperking. Tevens is de collectie tijdschriften en kranten bekeken en aangepast waar nodig. Door de uitbreiding van het e-bookplatform konden zowel leden als niet leden gratis e-books downloaden. Hiermee is een grote stap in het aanbod van digitale boeken gezet en deze wordt nog verder uitgebreid. In 2015 was het aantal geleende e-books in het eerste half jaar 6.600 uitleningen. De Vakantie-bieb app was landelijk wederom enorm succesvol. Er waren twee edities: winter (december 2014 -januari 2015) en zomer (1 juli t/m 31 aug 2015). Met name niet-leden maakten massaal gebruik van deze actie.





Totaal Rijn en Venen Gemeente Alphen aan den Rijn Alphen Centrum Hazerswoude-Rijndijk Hazerswoude-Dorp

totale omvang

138.879

t.o.v. 2014

- 9,8%

aanschaf

22.897

aanschaf in % op collectie

16,5%

69.983 12.211 9.337

- 1,6% - 16,3% - 12,9%

12.438 1.756 1.333

+ 17,8% + 14,4% + 14,3%

13.110 7.704

- 0,1% - 35,6%

2.180 1.434

+ 16,6% + 18,6%

Gemeente Kaag en Braassem Roelofarendsveen

12.943

- 27,1%

2.256

+ 17,4%

Gemeente Zoeterwoude Zoeterwoude-Dorp

13.591

- 7,1%

1.500

+ 11,0%

Gemeente Nieuwkoop Nieuwkoop Ter Aar

Tabel 4: Collectie 2015

Pijlers van de Bibliotheek Rijn en Venen De Bibliotheek Rijn en Venen concentreert zich bij haar dienstverlening op Lezen, Leren, Informeren en Cultuur & Ontmoeting. De bibliotheek is nog steeds dé plek om te lezen en je kennis te verrijken. Daarbij is er aandacht voor alle leeftijden en gebruikersgroepen. De Bibliotheek Rijn en Venen organiseerde ook in 2015 tal van activiteiten om mensen van elke leeftijd en van alle niveaus te leren omgaan met de Nederlandse taal, zodat iedereen op zijn of haar manier kan (blijven) participeren in de samenleving. Voorbeelden hiervan waren voorlezen voor peuters, diverse mediawijsheid- en leesbevorderingsprogramma’s op scholen, workshops e-readers en Studiekeuze, het Boekenweekfestival, lezingen i.s.m. de Volksuniversiteit en het Centrum voor Jeugd en Gezin en activiteiten tijdens de Week van de Mediawijsheid en de Week van de Opvoeding.

Een uitgebreid overzicht van alle activiteiten in 2015 is terug te vinden in de jaarverslagen per gemeente.

Speerpunten 2016 •> Projecten in samenwerking met BOOST partners: inzetten op zelfredzame en participerende burgers. •> Mediawijsheid: 21st Century Skills. •> Taalvaardigheid: Taalhuis. •> Doorlopende leeslijn: Boekstart, VoorleesExpress en Bibliotheek op School PO en VO.

www.bibliotheekrijnenvenen.nl Bibliotheek Rijn en Venen • Aarplein 8 • 2406 BZ Alphen aan den Rijn • T 0172-475 771 • E [email protected]