Educatief Programma Voortgezet Onderwijs 2013-2014
Rijn en Venen
De Bibliotheek Rijn en Venen presenteert
Inhoudsopgave
l e e s b e vo r d e r i n g
Read2Me! 4you! Leeskr8! Schrijver op school Schoolpas De Weddenschap Nederland Leest / Nederland Leest Live! Write Now!
m e d i a w i j s h e i d
My Life Story Maak je eigen magazine, krant of blog Thema-avond Crime Scene Slimmer informatie zoeken voor profielwerkstuk
Educatief Programma Voortgezet Onderwijs 2013-2014 4 5 6 7 7 8 9 10
11 12 13 14 15
Beste lezer, Als bibliotheek zijn wij specialist in lezen, leren en informeren. Vanuit dit specialisme willen wij VO-scholen in Alphen aan den Rijn en omstreken ondersteunen bij het lees- en mediaonderwijs aan jongeren. Het is allereerst onze ambitie om jongeren goed en met veel plezier te laten lezen. Daarnaast willen wij hun de vaardigheden aanleren die nodig zijn om goed en kritisch met oude én nieuwe media om te gaan. Deze ambities laten zich vertalen in een uitgebalanceerd aanbod van educatieve activiteiten voor het voortgezet onderwijs, zoals: • Diverse leesbevorderingsprojecten voor alle typen onderwijs, bijvoorbeeld Read2Me!, 4you! en De Weddenschap; • Mediawijsheidprogramma’s die we op maat kunnen samenstellen voor uw klas of voor uw docententeam; • Een les informatievaardigheden voor uw leerlingen of een lezing over de nieuwste jongerenliteratuur. Ook dat kan de Bibliotheek Rijn en Venen voor u verzorgen. Heeft u behoefte aan een geheel andere invulling van een activiteit? Of wilt u een oriënterend gesprek over de mogelijkheden van samenwerking met de bibliotheek? Voor al uw vragen en/of suggesties kunt u contact met mij opnemen.
Rowan Huiskes
E
[email protected] T 0172-475771 / 06-22823797
Lezen saai of moeilijk? Niet met 4you!
Wordt úw leerling ‘Beste voorlezer van Nederland’?
Doelgroep Alle leerlingen van de brugklassen in het voortgezet onderwijs. Doelen • Het leesplezier van jongeren vergroten door hen op een aansprekende en competitieve manier in aanraking te laten komen met recente jeugdliteratuur. • Het bevorderen van het lezen van kwalitatief goede boeken die aansluiten bij het leesniveau en de belevingswereld van brugklasleerlingen. Duur van het programma Van september 2013 (inschrijving) tot april 2014 (landelijke finale). Locatie Diverse locaties, onder meer op school en in de bibliotheek. Kosten Deelname Read2Me!: € 50 per school. Groepsbezoek bibliotheek (optioneel): € 50 per klas.
Read2Me!
Read2Me! is dé voorleeswedstrijd voor brugklassers uit alle geledingen van het voortgezet onderwijs. In deze competitie lezen jongeren elkaar voor uit hun favoriete boek. De enige regel is dat het boek niet ouder mag zijn dan vijf jaar. Read2Me! telt vier wedstrijdrondes: een ronde op de eigen school (en in de klas), een bibliotheekronde binnen Rijn en Venen, een provinciale ronde en tot slot een grote landelijke finale waarin gestreden wordt om de titel ‘Beste voorlezer van Nederland’. Scholen kiezen zelf hoe ze de wedstrijd in het lesprogramma inpassen: doen alle brugklassers mee of slechts enkele leerlingen? De bibliotheek registreert de deelname en verzorgt een startbijeenkomst voor docenten en mediathecarissen. De bibliotheek regelt ook de oorkondes voor de deelnemers en neemt desgewenst zitting in de jury. Het project omvat naar wens ook een groepsbezoek aan de bibliotheek. De leerlingen krijgen tips voor het selecteren en beoordelen van boeken en leren wat het verschil is tussen slecht of juist goed voorlezen. Ook krijgen ze een gratis biebpasje (geldig lidmaatschap tot 18 jaar) waarmee ze na het groepsbezoek boeken en andere materialen mee naar huis kunnen nemen.
leesbevordering
4
Doelgroep Leerlingen van klas 1 tot en met 4 van het vmbo. Doelen • De taal- en leesvaardigheid van jongeren vergroten. • Jongeren enthousiasmeren voor het lezen van boeken. • Jongeren laten kennismaken met de bibliotheek en met 4you! Duur van het programma Ca. 1-1,5 uur. Locatie Een bibliotheek met een 4you!-plein: Alphen Centrum of Nieuwkoop. Kosten € 50 per klas.
4you! (incl. groepsbezoek)
De Bibliotheek Rijn en Venen beschikt over zogenoemde 4you!-pleinen. Deze zijn speciaal ontwikkeld om de taal- en leesvaardigheid bij vmbo-leerlingen te vergroten, en daarmee ook hun plezier in lezen. 4you! gaat uit van een frontale opstelling waarbij de materialen (leesboeken, informatieve boeken, strips, dvd’s en daisy-roms) door elkaar staan, met een kleurcodering per thema. Deze opstelling helpt (zwakkere) lezers om snel en eenvoudig materialen te vinden die aansluiten bij hun interesse. Voor schoolklassen is een bezoek aan het 4you!-plein een echte aanrader. Tijdens dit groepsbezoek worden leesbevordering en mediawijsheid gecombineerd. Leerlingen gaan in gesprek over wat ze leuk vinden (hobby’s, films, muziek, idolen) en bij welke 4you!kleurcode dit zou passen. Ook kijken ze naar YouTube-filmpjes waarin leeftijdsgenoten bepaalde boeken aanbevelen. Aan het einde van het bezoek heeft de klas een boekenkast samengesteld met boeken die zij leuk vinden. Alle leerlingen krijgen een gratis biebpasje (geldig lidmaatschap tot 18 jaar), zodat ze de gekozen boeken ook daadwerkelijk mee naar huis kunnen nemen.
leesbevordering
5
Ontmoet de schrijver!
Interactief op zoek naar boeken die jongeren echt interessant vinden! Doelgroep Leerlingen van klas 1 en 2 van het vmbo. Doelen • Jongeren op speelse en mediawijze manier erachter laten komen welke boeken aansluiten bij hun interesses. • Het leesplezier (fictie en non-fictie) bij jongeren bevorderen. • De woordenschat van jongeren vergroten. • De innerlijke wereld en verbeeldingskracht van jongeren stimuleren. Duur van het programma Eén lesuur.
Doe Sc Alle
Sch ond
aan
als Kos € 45 voo
Leeskr8!-workshop
Leeskr8! is een uniek multimediaal project dat leerlingen laat zien dat lezen niet alleen maar moeilijk is, maar juist heel leuk kan zijn! En dat het heel belangrijk is voor je toekomst dat je goed kunt lezen. De kracht van het programma is dat het uitgaat van de individuele interesses van de leerling. Het motto is: leesplezier voor iedereen! Onze bibliotheekmedewerkers verzorgen Leeskr8!-workshops voor de eerste twee klassen van het vmbo, op locatie in de school. Centraal in deze interactieve workshop staat een database met meer dan 150 actuele boektitels, onder meer uit de collecties van het 4you! en de Jonge Jury. De leerlingen gaan aan de slag met vragen en opdrachten die zij via de computer moeten beantwoorden.
Locatie Op school.
Doelgroep Alle leerlingen in het voortgezet onderwijs. Locatie Op school of in de bibliotheek. Kosten Vanaf € 300, afhankelijk van het honorarium van de schrijver.
Doelgroep Alle leerlingen in het voortgezet onderwijs.
Kosten € 25 per gastles.
Kosten € 45 (incl. btw) per jaar.
Elke 12 weken 30 materialen
Schrijver op school
Jongeren zijn vaak heel nieuwsgierig naar de auteurs van (jeugd) literatuur. Het kan hun zin in lezen flink stimuleren als er een echte schrijver op school komt om over zijn werk te vertellen en antwoord te geven op al hun vragen. Dus waarom zou u niet eens een schrijver uitnodigen op úw school? De Bibliotheek Rijn en Venen adviseert en ondersteunt graag bij de organisatie van zo’n schrijversbezoek. We geven advies en bemiddelen bij het leggen van de contacten, zodat de ontmoeting zo vlot mogelijk verloopt. Desgewenst nodigen we de schrijver in de bibliotheek uit, zodat de lezing kan worden gecombineerd met een groepsbezoek aan de bibliotheek.
Schoolpas
Scholen kunnen bij de Bibliotheek Rijn en Venen een schoolpas aanschaffen. Deze pas kost € 45 per jaar. Een geringe investering, als u bedenkt dat uw school hier heel veel lees-, luister- en kijkvoer voor terugkrijgt. Want met de schoolpas kunt u elke twaalf weken maximaal dertig materialen lenen. Daarbij gaat het uiteraard om boeken, maar bijvoorbeeld ook om strips, dvd’s, daisy-roms of luisterboeken. Een schoolpas van de bibliotheek biedt scholen de mogelijkheid om hun onderwijsaanbod op diverse fronten te verrijken. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van materialen bij projecten rondom stillezen en klassikaal lezen.
leesbevordering
6
leesbevordering
7
ma om luis
Een om bijv stil
Sc
Doe Alle Jon ond
lite
sch Loc Op gev
uit
Kos Van De hon
bij bem zo v bib gro
Wat je leest ben je zelf! Doelgroep Leerlingen van klas 1 tot en met 4 van het vmbo. Doelen • Leerlingen stimuleren om op een competitieve en laagdrempelige manier bezig te zijn met lezen. • Leerlingen een positieve leeservaring laten opdoen en aarzelende lezers over de streep trekken. Duur van het programma Van september 2013 tot april 2014. Locatie Op school en in de bibliotheek. Kosten € 25 per gastles.
De Weddenschap
In de landelijke campagne De Weddenschap dagen drie BN’ers vmbo-leerlingen uit om in een half jaar drie boeken te lezen. De BN’ers doen dit zelf ook. Op de website van De Weddenschap schrijven de leerlingen zich in en houden ze bij welke boeken ze gelezen hebben. Wie zich aan De Weddenschap houdt, maakt kans op mooie prijzen, zoals een iPad of een schoolbezoek van een BN’er. Scholen kunnen de bibliotheek inschakelen om De Weddenschap bij leerlingen onder de aandacht te brengen. Onze Specialist Voortgezet Onderwijs komt dan bij de start van de campagne in de klas om een presentatie te geven en aansprekende boeken aan te raden. De leerlingen van klassen die meedoen, vullen hun naam in op een contractposter die in de bibliotheek komt te hangen. Aan het einde van de campagne komt de Specialist Voortgezet Onderwijs terug om te kijken wie De Weddenschap hebben volbracht en om de gelezen boeken met de leerlingen te bespreken.
Doelgroep Leerlingen van de bovenbouw havo en de bovenbouw vwo. Doelen • Jongeren in contact brengen met de klassiekers van de Nederlandse literatuur (ook ter aanvulling van de boekenlijst). • Jongeren stimuleren om over Nederlandse literaire werken met elkaar in discussie te gaan. Kosten Doos met scholiereneditie: € 15. Bemiddeling voor Nederland Leest Live: € 45.
Nederland Leest / Nederland Leest Live!
De landelijke campagne Nederland Leest nodigt iedereen uit om over één boek in discussie te gaan. In 2013 is dit: Erik of Het klein insectenboek van Godfried Bomans. Voor scholen een uitgelezen kans om meer uit hun literatuuronderwijs te halen. Docenten Nederlands in de havo-/vwo-bovenbouw kunnen het boek voor hun leerlingen bestellen bij de bibliotheek, tegen een zeer aantrekkelijke prijs! Een klassenpakket van 32 exemplaren kost slechts € 15. Tevens kan de bibliotheek voor de school bemiddelen, als een klas wil meedoen aan het multimediale project Nederland Leest Live! In deze interactieve literaire talkshow gaan leerlingen uit het hele land met elkaar in gesprek over het boek. Hun plek in de uitzending verdienen ze door het maken van opdrachten rond het boek. Wilt u meedoen aan Nederland Leest Live!? Neem dan voor 1 juli 2013 contact op met de Specialist Voortgezet Onderwijs van de bibliotheek.
Voor scholen is dit project uitstekend in te passen binnen het leesonderwijs. Immers, leerlingen moeten vaak toch al een aantal boeken lezen voor hun lijst. Meedoen aan De Weddenschap levert hun dus geen extra werk op, maar mogelijk wel een leuke prijs!
Lezen uw leerlingen straks ook deze klassieker?
Wedden dat uw leerlingen meedoen? leesbevordering
8
leesbevordering
9
Geef schrijftalent in de klas een zetje... Doelgroep Leerlingen van de bovenbouw havo en de bovenbouw vwo. Doel Het creatief schrijven van leerlingen stimuleren. Duur van het programma Eén lesuur. Locatie Op school. Kosten Vanaf € 100 per gastles, afhankelijk van de schrijver.
Een lessenserie die het leven van uw leerlingen centraal stelt
Write Now! (schrijfworkshop)
Er zijn genoeg middelbare scholieren met een (al dan niet verborgen) passie voor schrijven. Maar vaak heeft hun talent een zetje in de goede richting nodig. Dat zetje geeft de bibliotheek met de schrijfworkshop Write Now! Onder leiding van een professionele schrijver gaat een klas aan de slag met het schrijven (en erin schrappen) van eigen meesterwerken. Met voorrondes door heel Nederland, Vlaanderen en zelfs Suriname is Write Now! dé schrijfwedstrijd voor jongeren (15-24 jaar) in het Nederlandse taalgebied. Verhalen, theaterstukken, rapteksten of gedichten… alles mogen ze insturen, als ze het maar zelf hebben geschreven. De ultieme test voor talent! De winnaar kan rekenen op onder andere publieke optredens, een coachingstraject bij een literair agent en een kennismaking met het uitgeefproces. Wie weet zit de winnaar van Write Now! 2014 bij u in de klas!
Doelgroep Leerlingen van klas 1 van het vmbo. Doel Mediawijsheid bij vmbo-leerlingen ontwikkelen en versterken. Duur van het programma Afhankelijk van het aantal modules: Informatievaardig (9 lessen) Mediabewust (11 lessen) Mediavaardig (5 lessen) In totaal: 25 lessen van 90 minuten. Locatie Op school en in de bibliotheek Kosten Eén module: € 10*. Twee of drie modules: € 20*. Gastles: € 25.
My Life Story
My Life Story is een lessenserie over mediawijsheid voor het vmbo. De lessenserie omvat drie modules. Informatievaardig (1) zijn betekent: weten hoe je informatie moet zoeken, vinden, beoordelen en gebruiken. Dat leren uw leerlingen in deze module, die de kern vormt van My Life Story. Welke informatiebronnen zijn er en hoe kan ik ze gebruiken? Hoe zoek ik gericht naar informatie? Hoe beoordeel ik of een website wel of niet betrouwbaar is? In de module Mediabewust (2) ontwikkelen uw leerlingen een bewuste en kritische houding ten opzichte van media en mediagebruik. Zij leren wat ze met media kunnen doen, maar ook wat media met hen doen. Ze kijken ook kritisch naar hun eigen online gedrag. Hoe gaan ze bijvoorbeeld om met cyberpesten en wat kunnen ze ertegen doen? In de afsluitende module Mediavaardig (3) werken uw leerlingen aan de productie van een eigen film. Daarmee brengen zij het geleerde in een nieuwe context in de praktijk. Zo worden de opgedane kennis en vaardigheden optimaal geborgd.
* per leerling
My Life Story heeft een leerlingendeel met opdrachten, een docentendeel met instructies en een PowerPointpresentatie. Via een weblog kunnen leerlingen resultaten van en reflecties op opdrachten digitaal bijhouden. Medeleerlingen, docenten en de mediacoach kunnen daar op eenvoudige wijze digitaal feedback op geven. U kunt de gehele lessenserie bij de bibliotheek bestellen en de modules zijn ook los verkrijgbaar. Op verzoek verzorgt de mediacoach een deel van de lessen voor u op school of in de bibliotheek. leesbevordering
10
mediawijsheid
11
Ook voor ouders en begeleiders kan mediawijsheid lastig zijn
Kruip in de huid van een journalist of fotograaf
Doelgroep Alle leerlingen van het voortgezet onderwijs. Doelen • Leerlingen laten kennismaken met de wereld achter de media. • Leerlingen leren hoe ze moeten samenwerken in een redactieteam. • Het ontwikkelen van de schrijf- vaardigheid van leerlingen. • Het bevorderen van mediawijsheid bij leerlingen. Duur van het programma Drie lesuren. Locatie Op school. Kosten Vanaf € 100.
Maak je eigen magazine, krant of blog (workshop)
Het is voor leerlingen heel leuk en leerzaam om een kijkje te nemen achter de schermen van de media. En als ze dan ook nog een glossy, krant of blog mogen bedenken en dit zelf in elkaar mogen te zetten… hoe cool is dat? In deze workshop krijgen uw leerlingen de kans om dit allemaal van dichtbij mee te maken. De workshop is praktisch van opzet. De leerlingen gaan direct zelf aan de slag met het maken van hun eigen glossy magazine of (online) krant, met daarin artikelen over een specifiek thema of hun eigen interesses. In drie lessen leren ze de kneepjes van het vak, onder meer op het gebied van redactiewerkzaamheden, creatief schrijven en fotografie. Samen bedenken ze eerst de opzet en invulling van een magazine, krant of blog. Dan gaan ze aan de slag met de uitvoering: interviews houden, foto’s maken, artikelen schrijven enzovoort. Tot slot maken ze er samen een goed vormgegeven geheel van. Na de workshop krijgen ze hun eigen glossy of krant in gedrukte vorm mee naar huis!
Doelgroep Ouders en docenten van alle leerlingen in het voortgezet onderwijs. Doelen • Ouders en docenten van leerlingen ondersteunen bij het mediawijs maken van jongeren. • Handvatten aanreiken om met jongeren in gesprek te gaan over media. Duur van het programma In overleg. Locatie Op school.
Thema-avond ‘Mediawijsheid’
Jongeren zijn tegenwoordig bijna continu online. Internet is voor hen een vanzelfsprekend onderdeel van hun dagelijkse leven. Een ideaal kanaal om snel informatie te zoeken en informatie te delen, op de hoogte te blijven van nieuws, sociale contacten te onderhouden en te gamen. Maar ook een mogelijke bron van gevaren, zoals cyberpesten of misbruik van persoonsgegevens. Veel ouders met kinderen in de puberleeftijd vragen zich dan ook af: “Hoe zorg ik ervoor dat mijn kind verantwoord omgaat met nieuwe media?” Scholen die ouders/verzorgers bij het beantwoorden van deze vraag willen bijstaan, kunnen de mediacoach van de bibliotheek een thema-avond (of een gedeelte hiervan) laten verzorgen. Samen met de mediacoach buigen de ouders zich over onderwerpen als cyberpesten, gaming, sociale media, online privacy enzovoort.
Kosten Op maat: € 100.
f
?
? f
mediawijsheid
12
mediawijsheid
13
Word Meester in de Mediawijsheid!
Hoe los je een misdaad op met behulp van historische bronnen?
Doelgroep Alle leerlingen van de brugklassen in het voortgezet onderwijs. Doelen • Leerlingen op een mediawijze manier in aanraking brengen met cultureel erfgoed en culturele instellingen. • Leerlingen leren hoe ze historische bronnen moeten gebruiken. Duur van het programma Ca. twee lesuren. Locatie Op diverse buitenlocaties en in de bibliotheek. Kosten € 50 per klas (inclusief toegang tot de app en docentenhandleiding).
Crime Scene
Een misdaad oplossen met de hele klas? Dat kan met de Crime Scene-app van Streekarchief Rijnlands Midden en de Bibliotheek Rijn en Venen. Gewapend met deze app (voor Android en Apple) moeten brugklasleerlingen een historische misdaad in hun eigen woonplaats oplossen. Er zijn momenteel twee varianten: Crime Scene Nieuwkoop en Crime Scene Hazerswoude. Het spel start met een filmpje over de misdaad. Daarna gaan de detectives op pad. Door met hun smartphone langs fysieke locaties te lopen, krijgen ze de bijbehorende vragen in beeld. Zo komen ze langs de plaats waar de misdaad is gepleegd, waar het slachtoffer woonde of waar de dader is gestraft. De speurtocht eindigt bij de bibliotheek, waar ze de afloop van ‘hun’ misdaad te horen krijgen en een extra opdracht uitvoeren met archiefstukken. Het lespakket is inclusief het gebruik van de app en een docentenhandleiding. Optioneel zijn een bezoek aan het archief en een verwerkingsles, waarin de leerlingen presentaties met de oplossingen geven.
Doelgroep Docenten van 4 havo en 5 vwo. Doelen • Docenten inzicht geven in de moge lijkheden om op verantwoorde wijze online en offline informatie te zoeken en te beoordelen. • Docenten leren hoe zij de workshop ook zelf aan hun leerlingen kunnen geven. Duur van het programma Twee lesuren. Locatie Op school (computerlokaal). Kosten € 75 per workshop. Extra ondersteuning van de mediacoach tijdens een lesuur kost € 25.
Slimmer informatie zoeken voor profielwerkstuk (workshop)
Het profielwerkstuk geldt als een soort ‘meesterproef’, waarmee leerlingen de basis leggen voor hun onderzoeksvaardigheden in de rest van hun onderwijscarrière. Het is dan ook raadzaam om deze kritische vaardigheden zo vroeg mogelijk goed te ontwikkelen. Deze workshop ondersteunt daarbij. Leerlingen lijken vaak erg vaardig te zijn (ze kunnen de knoppen goed en razendsnel bedienen), maar verdwalen toch vaak nog in de overvloed aan online informatie. In deze praktische workshop, gebaseerd op het train-de-trainer-concept, krijgen docenten handvatten aangereikt om leerlingen op verantwoorde en doeltreffende wijze on- en offline bronnen te laten zoeken, vinden en beoordelen. Startpunt voor de offline informatie is de catalogus van de bibliotheek of mediatheek. Bij de online zoekvaardigheden staan de mogelijkheden en beperkingen van de zoekmachine Google centraal. Hoe zoek je op specifieke woorden en samenstellingen? Hoe zoek je in databanken? Hoe werkt Wikipedia eigenlijk? Hoe beoordeel je online bronnen en hoe verwijs je hiernaar? De workshop wordt op aanvraag verzorgd. Geïnteresseerde scholen kunnen contact opnemen met de mediacoach van de Bibliotheek Rijn en Venen.
mediawijsheid
14
mediawijsheid
15
Aan de teksten in deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend. Inhoud en prijzen zijn onder voorbehoud van eventuele wijzigingen. Alle prijzen zijn exclusief btw, behalve de prijs voor de Schoolpas.
Meer informatie, advies en contact: Rowan Huiskes
Specialist Voortgezet Onderwijs en Mediacoach E
[email protected] T 0172-475771 / 06-22823797
www.bibliotheekrijnenvenen.nl
