Ingekomen:
3 1 MEI 2013 Nr. OOi^Ag'^ Afd. WO Routing Gemeente Alphen aan den Rijn t.a.v. mw. L. Zuidema Postbus 13 2400 AA Alphen aan den Rijn
Bibliotheek Rijn en Venen
Opbergen
Alphen aan den Rijn, 29 mei 2013
Betr.: Accountantsverklaring
Geachte mevrouw Zuidema , Bijgaand de accountantsverklaring inzake de rechtmatigheidscontrole van de bibliotheek Alphen aan den Rijn over het jaar 2012. Dit in aanvulling op de jaarstukken die u eerder ontving. Met vriendelijke groeten'
M. in 't Hout directeur
Bijl.: Accountantsverklaring Bibliotheek Rijn en Venen Thorbeckestraat 1A | 2406 CM Alphen aan den Rijn T 0172 475 771 | www.bibliotheekrijnenvenen.nl BTW nummer NL 8171.86.682.B.01 | KvK 28112662 | ING 457847
De Kok accountants
en
adviseurs
Bornsestraat 96 Postbus 83
Stichting Bibliotheek Rijn en Venen te Alphen aan den Rijn
7600 AB Almelo Telefoon (0546) 533 533 Telefax (0546) 533 535 www.dekok.nl
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Verklaring betreffende het jaarverslag Wij hebben het jaarverslag 2012 van Stichting Bibliotheek Rijn en Venen te Alphen aan den Rijn gecontroleerd voor wat betreft de kwantitatieve gegevens. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van het jaarverslag en de juistheid van de daarin opgenomen kwantitatieve gegevens. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de in het jaarverslag opgenomen kwantitatieve gegevens op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat het jaarverslag geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de kwantitatieve gegevens in het jaarverslag. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat het jaarverslag een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van het jaan/erslag en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Wij zijn van oordeel dat de in het jaarverslag 2012 opgenomen kwantitatieve gegevens ten aanzien van de Stichting Bibliotheek Rijn en Venen deugdelijk tot stand zijn gekomen.
De Kok Accountants en Adviseurs B.V. is ingeschreven in hel Handelsregister van de KvK te Enschede onder nummer 06061434. Alle werkzaamheden geschieden volgens de gedeponeerde algemene voorwaarden. Deze worden u op verzoek toegezonden.
3e Kok
accountants
en
adviseurs
Overige aspecten - beperking in het gebruik en verspreidingskring Onze verklaring bij het jaan/erslag 2012 van Stichting Bibliotheek Rijn en Venen is uitsluitend bedoeld voor het verzoek tot vaststelling van de subsidie door de gemeente Alphen aan den Rijn en kan derhalve niet voor andere doeleinden worden gebruikt. Almelo, 28 mei 2013 Kok Accountants en Adviseurs B.V.
-Administratieconsulent
2/2
Inhoud 05 Woord vooraf 06 2012 in vogelvlucht PTofessionalisering, PTogTammaontwikkeling, Bijzonder vestigingsnieuws, Marketing en communicatie
P U B L I E K S A C T I V I T E I T
08 Kennis & Informatie
09 Lezen & Leesbevordering Alle leeftijden, Laageletterdheid, Bijzondere klantgroepen
12 Ontwikkeling & Educatie Vroeg- en voorschoolse educatie, Primair onderwijs, Voortgezet onderwijs, Volwasseneneducatie, Mediawijsheid
16 Kunst & Cultuur Cultuurpalet, Lezingen en activiteiten, Presentaties, tentoonstellingen en exposities
18 Ontmoeting & Debat Overlevende monumenten, Andere ontmoetingsactiviteiten
19 Ledenwerving eip)Document waarop onze verklaring
2 8 MEI 2013 (mede) betrekking heeft. Paraaf voor IdentificatiedoelelndGn: hKofc Accountants en AdvtsöuiB B.\
Iwaarop onze verklaring
| MEI 2013
rv |
(mede) betrekking heeft. \ - 1 Paraaf voor identificatiedoeleinden: ' De Kok Accountants en A d v i s e i i ^ S ^
[1
oneel
012 waren er 43 medewerkers ienst bij negen vestigingen de Bibliotheek Rijn en Venen, en met ruim 125 vrijwilligers rgden zij voor alle reguliere en oc-werkzaamheden in en dom het bibliotheekwerk.
Maatschappelijke stagiaires In een aantal vestigingen van de Bibliotheek waren in 2012 scholieren actief in het kader van de maatschappelijke stage. Scholieren kwamen via de website Stagerage van Participe, of zij benaderden de bibliotheek zelf. Zij deden allerlei werk zoals helpen bij de uitlening en bij kinderboekenweekactiviteiten, voorlezen en eenvoudige administratieve taken.
Bestuur Het bestuur houdt toezicht op de organisatie, het beleid en de directievoering. In het verslagjaar kwam het zes maal bijeen. De belangrijkste onderwerpen op de agenda waren: • Voorbereiding op de bezuinigingen in de gemeente Kaag en Braassem en de gemeente Nieuwkoop • Vaststelling van het Meerjarig Beleidsplan 2012-2016 • Besluitvorming t.a.v. het Collectie Beleidsplan, het HRM Beleidsplan en het Marketingplan.
li
Woord vooraf Beste lezers, Het ei is gelegd: ons jaarverslag 2012 in de nieuwe -landelijke- huisstijl. We moeten zelf ook nog wennen aan deze nieuwe jas met als hoofdkleur oranje, maar dat lukt wel. Belangrijker dan de uiterlijke vorm is de inhoud. 2012 bracht de Bibliotheek Rijn en Venen veel mooie ontwikkelingen en mijlpalen, zoals het aangescherpte collectieplan en de prachtige nieuwe vestiging in het Kulturhus in Nieuwkoop. Het is het eerste in Zuid-Holland en daar zijn we trots op! Daarnaast leverden onze medewerkers een grote bijdrage aan de cultuurparticipatie binnen de vijf gemeenten met het provinciale project Overlevende Monumenten. Honderden mensen namen deel aan de talloze activiteiten rondom dit thema en we sloten af met onze eerste filmproductie: 'Van oude gebouwen en een nieuwe film'. Oud & Nieuw stond in het teken van de certificering. We slaagden glansrijk en het kwaliteitslabel geeft ons mede het vertrouwen om de uitdagingen voor 2013 aan te gaan. Bij de meeste gemeenten staan bezuinigingen voorde deur, ook voor ons. En de vestiging Alphen Centrum gaat verhuizen, met het oog op de geplande nieuwbouw. Ondanks teruglopende ledenaantallen gaan we onverminderd door met onze kernfuncties, zoals lezen, leesbevordering, educatie en ontmoeting. 1/Vantde Bibliotheek moet er zijn, zo vinden de burgers. En ze moet toegankelijk, belangrijk en aantrekkelijk Mirjam in't Hout Directeur de Bibliotheek Rijn en Venen
blijven voor iedereen!
De Kok Document waarop onze verklaring d.d.
2 8 MEI 2013
t ' . n r jocnaer-tifcatiedoeleindon: "J* c • K.-.. ncwuniafite ynAdviseun B.V.
1
De Bibliotheek Rijn en Venen voldoet ruimschoots aan de
CertificeringsnorTn Openbare Bibliotheken. Dat werd eind 2012 vastgesteld na een audit. De certificatie geldt voor vier jaar en betekent dat de bibliotheek kan functioneren in bet nationale bibliotheeknetwerk. In 2012 is nog eens goed bekeken wat de bibliotheek moet aankopen en wat niet. Er wordt nu alleen nog gecollectioneerd wat echt wordt uitgeleend, op basis van thema's waar de klanten belangstelling voor hebben. De collecties zijn daardoor compacter en actueler geworden. In april ging de Bibliotheek over naar een andere automatiseringsomgeving, waarbij alle vestigingen een nieuw computersysteem In gebruik namen: BicatWise. Dit systeem biedt nieuwe functionaliteiten en meer technische mogelijkheden.
We kregen € 3.000,- van het Oranje Fonds voor het verbreden en professionaliseren van het project Bibliotheek en Leren in de gemeente Nieuwkoop. In dat project krijgen laaggeletterden les van vrijwilligers, die dankzij deze bijdrage didactisch ondersteund worden en eigen lesmateriaal krijgen. Onze medewerkers zijn nu helemaal op de hoogte van de huidige stand van zaken in de digitale wereld. Wie dat in 2011 nog niet gedaan bad, heeft de cursus loDingen of 23Dingen van Probiblio afgerond en kan nu omgaan met de vele mogelijkheden van 'Web 2.0', zoals online werken, sociale media en bibliotheek-specifieke hulraniddelen en communlcatiemogelv1 kbeden. 1 //
De Kok./ Doegment waarop onze verklaring 18 MEI 2013 ^mede) betrekking heeft. Paraaf mor identiticaliedoeleinden: S AccountaBiB en Adviseuis B.V.
Mediawijsheid Nieuwe media zoals Facebook.Twitter, smartphones, tabiets en apps stonden centraal in het Huis van de Mediawijsheid, dat in november in Alphen Centrum was ingericht. Kinderen en volwassenen leerden daar kritisch om te gaan met de vele nieuwe mogelijkheden. Ook is in 2012 een mediacoacb aangetrokken die blijvend aandacht aan dit onderwerp zal besteden.
Voorleesochtenden De succesvolle voorleesochtenden voor peuters zijn in 2012 uitgebreid van twee naar zeven vestigingen. Op woensdagochtenden komen per vestiging gemiddeld vijftien kinderen van 2 tot 4 jaar met hun ouders, grootouders of oppas gratis luisteren en knutselen.
Buitenbieb en Zomeren in de bieb Ook in de zomer laat de bibliotheek haar jonge lezers niet in de steek: vijf dagen lang trokken de medewerkers in het kader van de Buitenbieb samen met Participe Kinderwerk de Alphense wijken in met verhalenverteller Bart van Gerwen. In Alpben Centrum konden 6- tot 16-jarlgen vier weken lang terecht voor Zomeren in de Bieb, met veel spannende activiteiten.
Historie in de Bibliotheek De bibliotheek startte in samenwerking met de Groene Hart Archieven twee historische projecten, in het kader van de provinciale subsidieregeling Historie In de Bibliotheek. Het gaat om een digitaal spel voor brugklassers, waarbij zij met een app op hun telefoon een historische moord gaan oplossen In hun omgeving.Tevens is een multitouch tafel aangeschaft waarop resultaten van de workshop historisch huizenonderzoek kunnen worden getoond.
Project Overlevende Monumenten We deden mee met het provinciale educatieproject Levende Monumenten, met een regiobreed, uitgebreid en gevarieerd programma met verhalen als leidend thema. Sluitstuk was een filmproject waarin oud en nieuwfilmmateriaalover monumenten in Alphen aan den Rijn is samengebracht.
VOGELVLUCHT
Leuke dingen
II,
i i de Bibliotheek
Riin erc Venen
cursussen, workshops, lezingen, exposities, gamen, debat en voorlezen
Nieuwkoop verhuisd In het begin van de zomer verhuisde de jubilerende vestiging Nieuwkoop (25 jaar) naar een gloednieuw onderkomen in bet Kulturhus Kaleidoskoop. Het gebouw werd feestelijk geopend met een activiteitenprogramma voor de inwoners, met onder meer een theatervoorstelling voor kinderen en een literaire avond met Rascha Peper. Sinds de verhuizing zijn de openingsuren in Nieuwkoop uitgebreid van 15 naar 18 uur per week. Een ledenwerfactie leverde 195 proefabonnementen op. Bestaande leden konden een jubileum-attentie ophalen en de leden van het eerste uur mochten gratis naar schrijfster Rascha Peper.
Wateroverlast in Alphen Centrum Het gebouw van Alphen Centrum had in de zomermaanden meermalen te kampen met wateroverlast. Oorzaak is kwelwater onder de vestiging, waar bij de bouw destijds onvoldoende rekening mee is gehouden. De overstromingen leidden tot schade, veel extra werk en permanente vochtproblemen. Dit alles onderstreepte de noodzaak van nieuwe huisvesting voor Alphen Centrum.
25 jaar Hazerswoude-Dorp De vestiging Hazerswoude-Dorp bestond 25 jaar in oktober en vierde dat met een feestweek, die mede mogelijk werd gemaakt door lokale sponsoren. Er was een ontbijt met poppenkast voor de peuters, schrijfster Marianne Busser kwam op bezoek voor basisschoolleerlingen, ouddorpsgenote Bettine Vriesekoop hield een drukbezochte lezing en er waren een spelletjesochtend, een reünie voor oud-medewerkers en een kleurwedstrijd.
Groene besparing De Bibliotheek Rijn en Venen is in december geheel overgestapt op groene stroom. Door de keuze voor duurzame energie maken we duidelijk dat we als culturele instelling onze maatschappelijke veranjwoordelijkheid serieus nemen. Ook levert de overstaken flinke kostenbesparin^o^ ^Q]^ ^ Dccumertt waarop onze verklaring
Ad.
2 8 MEI 2013
) (mc - ^ betrekking heeft. Paraaf voor identificatiedoeleinden: i Acwwiiiants en Adviseuis B.V
De website van de bibliotheek kreeg een complete 'make-over'. De vertrouwde kleuren blauw en groen maakten plaats voor het vrolijke, warme en nationale oranje dat alle bibliotheken in Nederland gaan gebruiken. De indeling is een stuk verbeterd: de bezoeker krijgt nu meer overzicht en kan sneller vinden wat hij zoekt. Er staat meer informatie op de site en er zijn nieuwe mogelijkheden om lidmaatschap, lenen en reserveren online te regelen. Behalve de website is ook de huisstijl van de bibliotheek aangepast aan het landelijke beeld. Een nieiiw, eigentijds logo en de universele naam 'de Bibliotheek' benadrukken het universele belang van onze organisatie. De nieuwe huisstijl wordt vanuit kostenoverwegingen gefaseerd ingevoerd, en is straks te zien in de inrichting van de vestigingen en in alle gedrukte en digitale communicatie. In het najaar verscheen de eerste Activiteitenkalender. Het is een aantrekkelijke uitvouwbare folder vol activiteiten van de bibliotheek en baar samenwerkingspartners zoals de Volksuniversiteit, bet Streekarchief en Theater Castellum. Ook verscheen een aparte Nieuwsbrief Educatie voor het primair onderwijs. In de vestigingen Nieuwkoop en Hazerswoude-Dorp zijn ledenwerfacties gehouden. Ook is er actief geworven tijdens de Nationale Voorleesdagen, de Buitenbieb, de Week van het Luisterhoek en de landelijke campagne Nederland Leest. Landelijk gezien loopt het aantal leden gestaag terug. Deze trend is ook merkbaar binnen de Bibliotheek Rijn en Venen. Ledenbehoud was daarom een belangrijk speerpunt. In 2012 werden diverse inspanningen gedaan om leden te behouden. Zo kregen leden tijdens Nederland Leest een gratis boek: De Donkere Kamer van Damokles. Daarnaast is het lidmaatschap nog aantrekkelijker gemaakt met bet loyaliteitsprogramma 'Voordeel met je biebpas'. Dit werd bij de start van de campagne Nederland Leest binnen de Bibliotheek Rijn en Venen geïntroduceerd. Het programma biedt pashouders korting op meer dan 350 theaters, filmhulzen,festivals, musea, dierenparken en andere attracties In vier Nederlandse provincies. Daarnaast kregen onze leden in november lokale kortingen op vertoon van de bibliotbeekpas.
DeKoky •ilieksa.ctiviteitGn
KENNIS & INFORMATIE
Leden en bezoekers
P 2 8 MEI 2013
Documen,waaro
^
onzeverklarin9
(•-n&de) betrekking heeft. fj Paraaf voor identificatiedoeleinden: r De KOK Accountants en Adviseurs B.V.\
Collectie
Inlichtingen Uitleningen
Reserveringen
Websitt
Aanvragen
Publieksactivitei
Docuriarrt waarop onze verklaring dd
-
l 8 MEI 2013
(medfii betrekking heeft. Paren', voor 'aentificatiedoeleinden: De Küft Acuxiniants en Adviseurs B
LEZEN & LEESBEVORDERING
4
De bibliotheek besteedt veel aandacht aan leesbevordering voor alle leeftijdsgroepen en voor speciale doelgroepen, zoals laaggeletterden en inburgeraars. Doel is om mensen op alle leeftijden en van alle niveaus in aanraking te brengen met taal, zodat iedereen op zijn of haar manier mee kan (blijven) draaien in onze gemedialiseerde samenleving.
0-4Jaar '
4-12 jaar
12-18 jaar '
BoekStart stimulering van voorlezen aan baby's, dreumesen en peuters. Vanaf 3 maanden o u d Voorleesontbijt 18 j a n u a r i 2012 voorlezen aan peuters door burgemeesters, wethouders e.a. 135 peuters luisteren ernaar en smullen ervan Peutervoorlezen maandelijkse voorleesochtenden gecombineerd m e t knutselen en muziek Nationale Voorleesdagen 18-28 j a m i a r i 2012 voorlezen aan peuters en kleuters m e t prentenboek van bet jaar " M a m a k w i j t " van Chris Haughton Kinderboekenweek 3 t / m 14 oktober 2012 thema:'Hallo wereld' (kennismaking m e t andere culturen), met o.m. voorleesestafette, concert door Jong Arti, wereldfeestje, striptekenen en workshops voor leerkrachten Nationale Voorleeswedstrijd 2012 voorrondes op 11 februari voor leerlingen u i t groep 7 en 8, vier kandidaten naar kwartfinale i n Katwijk Schrijversbezoeken scholen schrijvers komen vertellen en voorlezen op basisscholen, met o.a. Gerard van Gemert, Selma Noort, Marianne Busser en Thijs Coverde Kinderjury 2012 kinderen van 6 t / m 12 jaar lezen en kiezen favoriete titels voor landelijke literaire prijs. Rijn en Veense kinderjury kiest ~Superdolfje~ van Paul van Loon (6-9 jr) en '100% Beverly' van Niki Smit. Op 13 j u n i spelen 80 kinderen het Schatki'stspel m e t kinderboekenheld Geronimo Stilton Jonge Jury 2012 scholieren u i t klassen 1 t / m 3 van bet voortgezet onderwijs kiezen landelijk favoriete jeugdboeken u i t het voorgaande jaar. Winnaar: Francine Oomen met Hoe Overleef Ik (Zonder) Dromen? ReadzMe! 2012 brugklassers van Ashram College en Groene Hart Lyceum lezen op 29 februari zelf voor u i t b u n favoriete boeken i n de regionale competitie van d i t landelijke leesbevorderingsproject, twee winnaars naar provinciale finale i n Delft De Weddenschap leerlingen van vmbo-bovenbouw worden uitgedaagd om In een h a l f j a a r drie boeken te lezen, m e t klassikaal contract tussen leerlingen en bibliotheek
Lezing over voorlezen Lezing aan ouders en pedagogisch medewerkers door Selma Noort over het belang van voorlezen
Wapperldds Workshop Actief en stimulerend voorlezen voor pedagogisch medewerkers e.a. belangstellenden
Poppen maken workshop door Poppentheater Peterselie voor pedagogisch medewerkers als voorbereiding op Nationale Voorleesdagen 2013 Boekenweek 14-24 m a a r t 2012 motto:'Vriendschap en andere ongemakken', m e t activiteiten In alle vestigingen, lezing door Auke Kok, boekenbon en voucher voor nieuwe leden en gratis boek van Tom Lanoye M a a n d van bet Spannende Boek j u n i 2012 thrillercampagne, interview- en signeersessie m e t Simone van der Vlugt i n Alphen Centrum LiteraiTe avonden Lezingen door schrijfsters Rascha Peper in Nieuwkoop en Bettine Vriesekoop in Hazerswoude-Dorp Nederland Leest november 2012 landelijke leesbevorderingscampagne voor breed publiek van volwassenen, m e t lezingen, discussies, film en exposities i n diverse vestigingen. Bijna 4.000 leden krijgen het geschenk De Donkere Kamer van Damokles van W.F. Hermans 50+leest voor twee doelgroepen tegelijk: vijftigplussers komen voorlezen op peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en BSO Luisteren i n je Leunstoel voorleesproject voor ouderen i n zorginstellingen. Opgeleide vrijwilligers lezen voor en praten na m e t de ouderen. Dit activeert hen en doorbreekt het isolement. Literair Café bijeenkomsten voor vijftigplussers over ouder worden, drie bijeenkomsten met o.a. Marjan Berk, Loesje, Stichting Senia Leeskringen en De Sportvrouw Seniorendag 4 oktober 2012 Deelname aan de Dag van de Senioren in Alphen aan den Rijn. Kraam m e t de nieuwe activiteitenkalender, boeken, dvd's en allerhande Informatie. De mediacoacb demonstreert de iPad en er wordt bekendheid gegeven aan alle najaarsworkshops die de bibliotheek organiseert. Bijna 200 bezoekers.
18+
50+
ilieksactiviteiten
LEZEN & LEESBEVORDERING De bibliotheek voert een actief beleid als het gaat om het bestrijden van laaggeletterdheid. Zo zijn er in bijna alle vestigingen Makkelijk Lezen Pleinen voor kinderen in de basisschoolleeftijd die moeite hebben met lezen. Alphen Centrum heeft een Anders Lezen Plein met materialen voor laag gel etterde volwassenen. Voor de taaiaanbieders van laaggeletterden, inburgeraars en anderstaligen werd een informatieve folder'Taal verrijkt' gemaakt, waarin bet totale bibliotbeekaanbod is gepresenteerd. Nieuw product daarin is bet stimuleringsabonnement, dat taalaanbieders aan bun cliënten kunnen geven. Met dit abonnement kan een jaar lang gratis worden geleend. Aan Sagenn en aan bet ID College zijn in totaal 125 stimuleringspassen uitgegeven. Sagenn is een van de nieuwe contacten in bet laaggeletterden-netwerk. Daarin zitten nu, naast bet ID College, Participe en Taaimaatjes, ook Doen-Ja! en de SWA.
Workshop Herkennen en doorverwijzen De Bibliotheek organiseerde samen met de Stichting Lezen en Schrijven een workshop 'herkennen en doorverwijzen van laaggeletterden'in het gemeentehuis in Nieuwveen. Deze workshop was bedoeld voor organisaties en particulieren die zich actief bezig houden met laaggeletterdheid, of van plan zijn dat te gaan doen. Wethouder Arie Muilwijk van sociale zaken, werk & Inkomen en jeugd en jongeren hield een openingsspeech. In totaal waren er 21 aanwezigen van diverse organisaties en vrijwilligers.
De Lees en Schrijf en Inburgeringscollectie bestaat uit 436 materialen. Er waren 1145 uitleningen. Dat is een stijging van ruim 67% t.o.v. 2011 (684).
Activiteitenochtend Doen-Ja! We zorgden voor de invulling van een activiteitenochtend van het Activeringscentrum Doen-Ja! Zes deelnemers werden rondgeleid in de bibliotheek en op het intern etterras.
Activiteiten laaggeletterde volwassenen De Week van de Alfabetisering (3 t / m 10 september) is een jaarlijks terugkerende landelijke actie om volwassenen en inburgeraars te ondersteunen bij bet leren lezen en schrijven. Tijdens deze week namen 22 cursisten van bet ID College en de Taaimaatjes deel aan het Klein Dictee in De Bibliotheek. Het dictee werd op drie verschillende niveaus gehouden en voorgelezen door de Alphense wethouder Hélène Oppatja samen met twee docenten van het ID College. Samen met SWA Holland organiseerden we een aantal activiteiten in hun gebouw: • > Een informatiemarkt met eenvoudige boeken en de mogelijkheid om zich aan te melden voor een stimuleringsabonnement • > Een computerklas met eenvoudige taal- en rekenprogramma's voor laaggeletterden • > Een Meezing-lunch met Marco den Hollander, waarbij zijn liedteksten in een boekje waren afgedrukt zodat de deelnemers konden meelezen • > Een wisselcollectie van de bibliotheek om binnen SWA Holland boeken uit te lenen aan mensen voor wie de drempel naar de bibliotheek te boog is door afstand, lichamelijke of geestelijke beperking. Met SWA Holland praten we over een vervolg In 2013.
Cursus Bibliotheek en Leren In september startte een vervolgcursus op 'Leren in de Bibliotheek'. De nieuwe cursus heet 'Bibliotheek en Leren' en duurt twee jaar. Hij is bedoeld voor vrouwen en mannen die geen of slecht Nederlands spreken en schrijven, en niet in de gelegenheid zijn om mee te doen aan alfabetiserings- en inburgeringscursussen. In Nieuwkoop begon de cursus in september met drie groepen, in totaal 32 cursisten. In Ter Aar is een ochtendgroep van 12 cursisten gestart. Het totale aantal cursisten verdubbelde ten opzichte van 2011. Typecursus voor allochtone vrouwen In samenwerking met Doen-Ja! heeft de bibliotheek een typecursus opgezet met Alphapoort.Tien allochtone vrouwen volgden de elf lessen op het internetterras^fi terras van,Alpben Centrum en kregen een diploma als afsjuj.tint
De Kol Document waarop onze verklaring
18 MEI 2013 (mede) betrekking heeft. y Paraaf voor identificatiedoeleinden: JO Koi. Accountants en Adviseurs B.V. 1 :
Publieksactivitei
LEZEN & LEESBEVORDERING Met een aantal activiteiten richt de bibliotheek zich op bijzondere klantgroepen, zoals zorginstellingen en leeskringen.
Zorginstellingen
Een aantal zorginstellingen in Alphen aan den Rijn heeft de wisselcollectie opgezegd. Ook de zorginstellingen in de overige gemeenten hebben de afname van deze dienst beëindigd. De wisselcollecties blijken niet goed meer aan te sluiten bij de wensen van de huidige, steeds ouder wordende bewoners. Ook de stijgende kosten spelen een rol. De bewoners van de zorginstellingen hebben een Bibliotheek aan Huis-dienst aangeboden gekregen. We ontwikkelen een nieuwe diensten- en productenca|alogus die meer aansluit op de wensen van de zoraiustellio^n en hun bewoners.
De KokJ^ Document waarop onze verklaring
2 8 MEI 2013 (mede) betrekking heeft. Paraaf voor identificatiedoeleinden: De KolLÊccountants en Adviseurs B.V.'
Leeskringen Dertig leeskringen krijgen koffers met meerdere exemplaren van één titel en informatie over de betreffende schrijver. Diverse leeskringen komen bij elkaar in de bibliotheek.
Bibliotheek aan Huis Vrijwilligers zoeken boeken uit, bezorgen ze thuis en halen ze weer op bij bibliotheekleden die dit niet zelf kunnen. Dit jaar hebben 16 leden vanuit de zorginstellingen zich aangemeld voor deze dienst. Er waren 26 vrijwilligers in touw voor 37 bibliotheekleden.
I
11
De Kok/' ieksactiviteiten
Document waarop onze verklaring
cd. 2 8 MEI 2013 (mede) betrekking heeft. Piraat voor identificatiedoeleinden: De KÜK Accountants en Adviseuis B\
ONTWIKKELING & EDUCATIE
Voor de bibliotheek is de jeugd tot 12 jaar een belangrijke doelgroep. Het is voor de taalontwikkeling en het leren lezen van belang dat kinderen al op jonge leeftijd worden voorgelezen en in aanraking komen met boeken. Maar ook op het voortgezet onderwijs blijft taal en taalontwikkeling van groot belang. De Bibliotheek Rijn en Venen biedt programma's voor leesbevordering, mediawijsheid en cultuureducatie.
Vroeg- en voorschoolse educatie
Primair onderwijs
Om de ouders van de allerkleinsten te bereiken, zijn er op de consultatiebureaus wissekollecties met prentenboeken, informatiefolders over bet belang van voorlezen, en over de bibliotheek. Ook werken we samen met gemeenten, kinderdagverblijven en peuterspeelzalen, zoals bij BoekStart dat in 2011 binnen De Bibliotheek Rijn en Venen werd geïntroduceerd.
Doorlopende leeslijn Toren van 8 Alle scholen binnen het werkgebied kregen weer een aanbod om de doorlopende leeslijn De Toren van 8 af te nemen. De Toren van 8 werd gebruikt door 23 scholen en 51 groepen (1121 leerlingen) bezochten de bibliotheek. Tijdens deze bezoeken maakten de leerlingen uit groep 3 een speurtocht door de bibliotheek en 'kookten' ze lettersoep. De leerlingen uit groep 7 leerden in de bibliotheek materialen op te zoeken met behulp van de catalogus.
Boekenpret In de Alphense vestigingen loopt het project Boekenpret, in het kader van het gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid (GOA). Boekenpret heeft als doel de taalontwikkeling te stimuleren om de aansluiting bij het (leesjonderwijs makkelijker te maken. Vijf voorschoolse instellingen leenden 21 collecties, acht scholen leenden er 59. BoekStart Dit leesbevorderingsprogramma voor baby's vanaf 3 maanden zorgt voor veel nieuwe aanwas. In 2012 kwamen er in totaal 331 nieuwe BoekStart-leden bij. Dit kwam mede door de goede samenwerking met de Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) en de gemeenten.
12
Met ingang van schooljaar 2012-2013 werd een nieuwe Toren geïntroduceerd: Van lezen word je wijzer! In deze toren zijn o.a. een Kamishibaikastje (verteltheatertje), een juttersbuit, een verhalenparel en het project Vergeten Oorlog opgenomen.
Toren van 8 Dit is een leesbevorderingsprogramma met voor alle acht groepen van de basisschool een kist met materialen, boeken en een lesbrief. De leerkrachten gaan hier in de klas mee aan de slag. Een onderdeel van dit programma is een bezoek aan de bibliotheek voor de groepen 3 en 7. Er zijn drie verschillende versies van de Toren van 8 beschikbaar.
De Koty Document waarop onze verklaring dd
-
Publieksactivitei
2 8 MEI 2013
(mede) betrekking heeft. Paraaf voor identificatiedoelelnden:
(j \
ThenPa c^l
Op verzoek van basisscholen verzorgt de ^ibliotheek themacollecties. Er is keuze uit meer dan tweebdnderd thema's, die bovendien naar wens worden samengesteld. Lezingen over Leesplezier en Dyslexie In Roelofarendsveen is een lezing gehouden voor 40 ouders en leerkrachten van een basisschool. Het onderwerp was leesplezier en de grote rol die ouders, volwassenen en leerkrachten daarin spelen. In Hazerswoude gaf orthopedagoge Esther Monfils een lezing over dyslexie, voor 46 belangstellenden.
Cultuureducatie Kunst- en cultuureducatie wordt binnen de Bibliotheek Rijn en Venen verzorgd door Cultuurpalet. Zij bereikten achtduizend kinderen op 33 basisscholen (zie ook blz. 16).
Voortgezet onderwijs Groepsontvangsten Leerlingen van het Ashram College in Nieuwkoop bezochten de bibliotheek regelmatig klassikaal om boeken te lenen voor het vak Nederlands. In de Alphense vestigingen werd door 13 groepen klassikaal geleend. Alphen Centrum kreeg bezoek van 8 groepen van de Prismaschool (voortgezet speciaal onderwijs voor zeer moeilijk lerende kinderen) om boeken terug te brengen en nieuwe boeken mee te nemen. In Alphen Centrum kwamen ook 4 brugklassen van het Wellantcollege op bezoek. Zij maakten kennis met 4you! en deden een leerzaam spel.
Volwasseneneducatie Computercursussen In Alphen Centrum werden zes workshops over e-readers en e-books gehouden voor in totaal 39 deelnemers. Zij konden aan de slag met het downloaden van e-books op de e-reader. Ter Aar hield twee workshops voor 16 deelnemers, aan wie de werking van een e-reader werd uitgelegd. De Volksuniversiteit organiseerde in de vestiging Alpben Centrum vier cursussen voor 32 deelnemers: computergebruik voor beginners, sociale media (Hyves en Twitter) en digitaal fotoalbum. Lezingen en overige cursussen Volksuniversiteit In de wintermaanden waren er in Alphen Centrum 13 lezingen en cursussen voor 223 deelnemers, in samenwerking met de Volksuniversiteit. Op 24 augustus presenteerde de Volksuniversiteit haar programma voor het seizoen 2012/2013 in de bibliotheek.
ReadzMe! Elf klassen namen deel aan het landelijke leesbevorderingsproject voor brugklassers Read2Me!, een voorleeswedstrijd waarbij Educatie voor laaggeletterden brugklassers voorlezen uit jeugdboeken die aansluiten op hun Speciaal voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijleesniveau en belevingswereld. ven heeft de Bibliotheek Rijn en Venen diverse cursussen en activiteiten ontwikkeld. Zie hiervoor de informatie op blz. 10
1 w
14
»•
Publieksactivitei
DeK
Document waarop onze verklaring
a d
ONTWIKKELING & EDUCATIE
2 8 MEI 2013
(meds) betrekking heeft. Pmsai voor identificatiedoeleinden: »>vw, Accountants en Adviseurs B.V
Mediawijsheid
I
De Bibliotheek Rijn en Venen ziet het als haar taak om kinderen en volwassenen kennis en vaardigheden bij te brengen over allerhande media. Dat is zowel binnen het onderwijs als daarbuiten opgepakt. Tijdens de landelijke campagne Week van de Mediawijsheid (23-30 november) bood de Bibliotheek een uitgebreid activiteitenaanbod voor verschillende doelgroepen. Voorlezen op de iPad In Alphen Centrum, Hazerswoude-Rijndijk, Nieuwkoop en Ter Aar werd tijdens de maandelijkse voorleesochtend voorgelezen vanaf een iPad/tablet. Kleine kinderen maakten kennis met digitale prentenboeken (Bereslim) en prentenboeken op een iPad/tablet. Ook de ouders kregen uitleg over het kopen van digitale prentenboeken en interactief voorlezen. MediaAAasters Een landelijk project van Mediawijzer.net, speciaal voor leerlingen van groep 7 en 8 van de basisschool. Hun doel is om 'een redactie te redden' door bet uitvoeren van verschillende opdrachten, waardoor hun mediawijsheid versterkt wordt. In dit spel zit een bibliotheekopdracht, die extra punten oplevert. We gaven kinderen de gelegenheid om hun antwoorden in de bibliotheek te controleren en het codewoord te verkrijgen. Maak je eigen game Met de online-programmeersoftware Scratch leerden kinderen in de bibliotheek een simpele game te maken. De workshop in Alpben Centrum en Nieuwkoop werd gegeven door IT-professionals. Mario Kart toernooi Om kinderen te laten zien dat de bibliotheek meer is dan een plek om boeken te lenen, hebben de vestigingen Alpben Centrum en Nieuwkoop een Wii-spelconsole. Tijdens de Week van de Mediawijsheid werd in Alphen Centrum een Mario Karttoernooi gehouden, waar jongeren het tegen elkaar opnamen. Hierdoor werd bovendien de sociale cohesie binnen deze groep versterkt. De winnaar ging naar huis met een certificaat. Ouderavond 'Mijn kind in de digitale wereld' Ouders hebben veel vragen over het gebruik van nieuwe media door hun kinderen. Tijdens een ouderavond in Alphen Centrum konden ouders daarover brainstormen met professionals. Mediapedagoge Frederike Lems ging in op onder meer de Invloed van sociale media, digitale prentenboeken en games voor kinderen en pubers.
Veilig omgaan met sociale media In deze workshop in Alphen Centrum en Nieuwkoop leerden volwassenen en senioren boe ze met sociale media kansen kunnen benutten. Ook werden ze gewezen op valkuilen en leerden ze over privacy-instellingen. In deze workshop werden Facebook, Twitter en Linkedln behandeld. Lezen en spelen met de iPad Een introductiecursus in Alphen Centrum en Nieuwkoop om volwassenen en senioren bekend te maken met de (on)mogelijkheden van de iPad/tablet. Deelnemers kwamen met hun eigen iPad/tablet en leerden apps te installeren, de veiligheidsinstellingen aan te passen en digitaal te lezen.
Ook buiten de Week van de Mediawijsheid besteedden we aandacht aan dit onderwerp. Naast de workshops e-readers en e-books (zie blz. 13) was er tijdens het EK Voetbal 2012 een Fl FA-toernooi voor jongeren, opgezet in samenwerking met Participe Jongerenwerk. Het toernooi maakte ook duidelijk dat de bibliotheek een centraal ontmoetingspunt is voor deze doelgroep. Bij cultuureducatie kwam mediawijsheid aan bod in de film- en medialespakketten van Cinekid, die zij ontwikkelden voor de groepen 5 en 6 van de basisschool.
1^
ilieksactiviteiten
De Ko Docuirient waarop onze verklaring d.d.
2 8 MEI 2013
(mede) oewekking heeft. Paraaf voor identificatiedoeleinden: De Accountants en Adviseurs B.V.^
KUNST & CULTUUR Cultuurpalet
Kunst- en cultuureducatie voor het basisonderwijs in de gemeente Alphen aan den Rijn is ondergebracht bij de Bibliotheek Rijn en Venen onder de naam Cultuurpalet. Cultuurpalet richt zich op het basisonderwijs in Alphen aan den Rijn, Aarlanderveen en Zwammerdam en bereikt achtduizend kinderen op 33 scholen, verdeeld over 38 locaties. Cultuurpalet laat kinderen op school en daarbuiten kennismaken met kunst en cultuur in hun leefwereld en brengt ze in aanraking met hedendaagse kunstzinnige en culturele diversiteit. Kinderen leren zich open te stellen en zelf aan het werk te gaan met klei, papier-maché, muziek, taal, film en toneel. In 2012 is aan dit aanbod ook cultureel erfgoed toegevoegd.
Het programma van schooljaar 2012-2013: > muziekproject 'Dieren maken muziek' van de Streekmuziekschool (groep i en 2); > projecten over beeldende kunst (groep 3 en 4); > Film- en media-lespakketten van Cinekid (groep 5 en 6); > bezoek aan bet Arcbeologiebuis Zuid-Holland en liet Romeins museum (groep 7); > particpatie in bet bijzondere theaterstuk Circus Rouda met De Toneelmakerij (groep 8), waarbij de wereldwijde vergrijzing centraal staat.
- ^ -
mi
i
Publieksactivitei
KUNST & CULTUUR
Lezingen en activiteiten In diverse vestigingen werden lezingen en activiteiten georganiseerd. Naast de lezingen en cursussen van de Volksuniversiteit waren er vele activiteiten in het kader van het project Overlevende Monumenten. Die worden hierna apart genoemd. Andere activiteiten binnen de Bibliotheek Rijn en Venen, met tussen haakjes het aantal geïnteresseerden of het aantal deelnemers: Informatie over voeding door een diëtiste (10) Demonstratie en workshop door fitness- en saunabedrijf Orange Wellness Centre (12 kinderen en 3 volwassenen) Twee demonstraties door Carnavalsvereniging De Cascarvieten (30 kinderen en 50 volwassenen) Workshops Haken & Breien (10) Zandmandala maken door Monniken van de Tibetaanse Sera- kloostergemeenschap (bonderden extra bezoekers) Demonstratie van de Dierenambulance op Dierendag (50 kinderen en 20 volwassenen) Deelname amateurkunstfestival op en rond het Thorbeckeplein met een optreden van het blokfluitensemble d'Auluskoi met klassiek en jazz Workshop uitleg OV chipkaart (17) Lezing 'Tuinieren op een andere manier' (18)
^-wument waarop onze verklaring
Inleiding workshop genealogie (8) Lezing over Paleis Het Loo (11) Workshop 'Kleur je interieur' (12) Lezing 'Thuiskomen in je eigen tuin' (11)
14
2 8 MEI 2013
unM&ï QiffMddng heeft. m ,' ItëOr ^"tificatiedoeleinden: . c* «ASOOi «xtis en Adviseurs B.V.
Presentaties, tentoonstellingen en exposities De bibliotheek is een geschikte plek voor lokale kunstenaars en amateurkunstenaars om te exposeren. In alle vestigingen waren exposities te zien met kunst aan de wand of in de vitrines. •> Naar aanleiding van landelijke thema's hielden we presentaties van collectie-onderdelen rondom onder meer spiritualiteit, geschiedenis, filosofie, de Maand van bet Spannende Boek en de Publieksprijs. •> Op initiatief van de Stichting Zet Nieuwkoop op de Kaart was er de drieluiktentoonstelling 'Nieuwkoop 13 kernen, 1 gemeente' in de vestiging Nieuwkoop. RTV Hollands Midden interviewde 22 Nieuwkopers over hun dorp en over bijzondere gebeurtenissen.
1?
De Kok^ Document waarop onze verklaring
ilieksactiviteiten
^
2 8 MEI 2013
(mede) betrekking heeft. } Paraaf voor identificatiedoelelnden- • ~ Dc Kok Accountants en Adviseurs B.V
ONTMOETING & DEBAT
De bibliotheek is belangrijk als ontmoetingsplek voor veel maatschappelijke activiteiten. Een van de omvangrijkste in 2012 was Overlevende Monumenten, een provinciaal project ter bevordering van cultuurparticipatie en samenwerking tussen organisaties. De bibliotheek kon in het kader van dit project haar eigen doelstellingen op het gebied van ontmoeting en debat verder uitbreiden. Inhoudelijk stond Overlevende Monumenten voor een lange reeks activiteiten, met als leidinggevend thema'vol van verhalen'bewoners van de regio kregen op veel manieren de gelegenheid om verhalen te vertellen én te horen. Hieronder een selectie uit het omvangrijke programma dat in 2012 werd uitgevoerd (tussen haakjes bet aantal deelnemers): • > Kleur het Kasteel, kleurwedstrijd voor kleuters (243) Oud van Buiten, Nieuw van Binnen, ontwerpwedstrijd voor de jeugd (20) > > Dat was een Boek, workshop waarbij van oude boeken iets nieuws gemaakt wordt (87) • > Verbouw een Boek, workshop met vouwtechnieken om van boeken kunstwerken te maken (100) • > Maak een Koekhuis, creatieve decemberactiviteit voor kinderen (200) •> Lezing met discussie: de zichtbaarheid van de Joodse gemeenschap in Alpben aan den Rijn (40) •> 'Waar ze ook heengaan, ze hebben in elk geval mooi weer', lezing met discussie door Kees Visschendijk (83) •> Digitaliseren oude 8- en 16 mm-films (25) en vertonen in Heimwee Café O Films maken (en vertonen) van Alphen nu, door middelbare scholieren (7) • > Filmproject 'Van oude gebouwen en een nieuwe film' (4) en vertoning (70) •>
Writers in Residence (10)
o Verassingstocbt door Alphen op Open Monumentendag (79) •> Projecten Buitenbieb en Zomeren in de bieb (392) •> Lezing 'Herbestemming in het algemeen en in Alphen in het bijzonder' (34) Als afsluiting van Overlevende Monumenten gaf de bibliotheek een film uit in een oplage van 3000 stuks met als titel: 'Van oude gebouwen en een nieuwe film'.
ANDERE ONTMOETINGSACTIVITEITEN Buitenbieb en Zomeren in de bieb
Feestweek Hazerswoude-Dorp
Gemeentelijke ombudsman
Gedurende vier weken in de scboob vakantie waren er dagelijks workshops voor kinderen en jongeren, met als thema's onder meer het maken van sokpoppen, huizen, strips, griezelmaskers, kijkdozen en games. Ook waren er een film en een Wii-competitie. In de eerste week viel dit samen met de Buitenbieb in samenwerking met Participe Kinderwerk. Activiteiten in dit kader waren een tent met verteller in diverse wijken in Alphen, spelletjes en de mogelijkheid om afgeschreven boeken uit te zoeken. Naast de ontmoetingsfunctie was hier ook promotie van de bibliotheek van belang.
Het 25-jarig jubileum van de vestiging Hazerswoude-Dorp bood veel gelegenheid tot ontmoeting dankzij een uitgebreid prog ramma voor kinderen en volwassenen, met onder meer poppen maken en poppenkast, bezoeken van kinderboekenschrijfster Marianne Busser en oud-dorpsgenote Bettine Vriesekoop, spelletjes en voorstellingen (zie ook blz. 3, bijzonder vestigingsnieuws).
De gemeentelijke ombudsman van Alphen aan den Rijn en omstreken hield acht inloopspreekuren In Alphen Centrum.
Organiseren en budgetteren Dê Alphense Organlzers hielden.vijf workshops in de bibliotheek met onderwerpen als eenvoudig budgetteren, succesvol opruimen en baas zijn over eigen tijd. In totaal kwamen er 41 deelnemers.
Decemberactiviteiten Medewerkers van de vestiging Ter Aar 1 waren met een kraam aanwezig op de lokale kerstmarkt ter promotie van de bibliotheek. Er was een kortingsactie voor nieuwe leden waar n kinderen en 22 volwassenen gebruik van maakten. In een aantal vestigingen kwam de Voorleespiet de kinderen voorlezen.
DeKo] Document waarop onze verklaring d
2 8 MEI 2013
«.i ade) betrekking heeft. Pi
*'*»t
)
identificatiedoeleinden:
Kiih Accountants en Adviseurs B.V.
1
•
LEDENWERVING EN -BEHOUD In hei kader van ledenwerving en ledenbehoud hebben we verschillende acties gevoerd, Tijdens activiteiten als de Boekenweek en de Nationale Voorleesdagen werden nieuwe leden beloond met een attentie, in de nieuwe vestiging in Nieuwkoop (tevens 25-jarig jubileum), bij het 25-jarig jubileum in Hazerswoude-Dorp en tijdens de kerstmarkt in Ter Aar kregen nieuwe leden horting. Oolc trouwe leden werden niet vergeten: zij kregen bijvoorbeeld tijdens de Boekenweek, Nederland leest en bij de afsluiting van het thernajaar Overlevende Monumenten een boek of dvd cadeau. Een aantal leden van het eerste uur in Hazerswoude-Dorp en Nieuwkoop mocht gratis naar de literaire avonden met Rascha Peper of Bettine Vriesekoop. Tijdens de campagne Nederland Leest viel bij 1.764leden van de bibliotheek een ansichtkaart op de deurmat. Leden die al een tijd niets meer hadden geleend, werd gevraagd weer naar de bibliotheek te komen, iets te lenen en een gratis boek op te halen: "De Donkere Kamer van Damokles'van W.F. Hermans. Het doel was te voorkomen dat zij zouden opzeggen wat veel voorkomt bij deze 'slapende' groep die de binding met de bibliotheek dreigt te verliezen. 209 leden (11,8/0) reageerden op de ansichtkaart.
V
•
i
-
