Jaarverslag NFO 2011

Jaarverslag NFO 2011

Inhoudsopgave

Pagina

Voorwoord 1. Activiteiten in beeld • Duurzame fruitteelt • Versterking marktpositie • Versterking Sociaaleconomische positie • Risicobeheersing • Kennis en innovatie • Ruimtelijke ordening • Overige thema’s

3 4 4 9 15 18 19 25 26

2. Organisatie • Bestuur • Algemene ledenvergadering • Kringen en Afdelingen • Dienstverlening aan de leden • Commissies • Vakblad Fruitteelt • Website • Nieuwsbrief • Secretariaat

29 29 29 29 29 29 30 30 30 30

3. Resultatenrekening

31

Samenstelling NFO-bestuur per 31 december 2011 Samenstelling NFO-commissies per 31 december 2011 Externe NFO-vertegenwoordigingen per 31 december 2011 De sector in cijfers

31 31 33 36

Samenstelling: NFO-staf Coördinatie: ir Herman Bus

2

Voorwoord Het jaarverslag 2011 behandelt vele onderwerpen die van invloed zijn op uw bedrijfsvoering. De oogst was extreem goed. Nog nooit haalden we per hectare zulke hoge producties. De gunstige berichten bij de vroege oogstprognose, gepresenteerd op Prognosfruit, zijn niet uitgekomen. Integendeel, tot de jaarwisseling hadden we te maken met een zeer matige prijsvorming. Voor veel leden betekent dit een veel te laag inkomen en extra zorgen om het bedrijf te kunnen voortzetten. De gewasbescherming maakte vorderingen met een aantal toelatingen, maar er liggen nog genoeg knelpunten zoals de bestrijding van vruchtboomkanker. Ook de harmonisatie van residuen tussen de EU en de Russische federatie vorderde. De NFO was hier nauw bij betrokken. Daarnaast werd het verscherpte toezicht van de Russische autoriteiten op product uit Nederland afgeschaft en besloot Rusland op de valreep van 2011 toe te treden tot de WTO. Laten we hopen dat deze ontwikkelingen bijdragen aan een stabielere Russische markt in het belang van onze afzet van hardfruit. De NFO en TVC hadden het voornemen om te integreren. Begin 2012 presenteren beide organisaties het definitieve voorstel aan hun leden. De NFO besteedde in 2011 ook veel aandacht aan marktzaken voor Conference en Elstar. Bij Conference stond marktvergroting door promotie en de toegang tot nieuwe markten centraal. Bij Elstar kennen we vanuit het Plan van aanpak Elstar. Altijd raak! verbetering van de kwaliteit in het winkelschap. Vanaf 2014 wordt een nieuw Europees Landbouwbeleid van kracht. Vanuit de NFO is met LTO gelobbyd voor een hectaretoeslag over het gehele landbouwareaal. In de voorstellen van de EUcommissie voor het landbouwbeleid na 2013 is een hectaretoeslag opgenomen over het gehele landbouwareaal. Wel gaat een overgangsperiode van zeven jaar gelden. Op sociaaleconomisch terrein heeft de NFO in 2011 met succes voor diverse zaken gelobbyd. Zo blijven er landelijke huisvestingsnormen voor kortdurend en langdurig seizoenwerk. De WW-premie voor kortdurende arbeid werd in 2011 verlaagd met 1 procent. In 2011 is de Regeling Onwerkbaar Weer, een onderdeel van de CAO Open Teelten, afgeschaft onder druk van NFO en LTO. Deze regeling leidde in de winter van 2009/'10 tot een extra beroep op de WW van 7 miljoen euro door andere sectoren dan de fruitsector. Door inzet van NFO en LTO werd de zelfstandigenaftrek omgezet in een vaste basisaftrek; bleef de mkb-winstvrijstelling gehandhaafd en zijn de grondwater- en verpakkingsbelasting afgeschaft. Daarnaast zijn de landbouwvrijstelling, de landbouwregeling en de regeling voor rode diesel voor 2012 veilig gesteld. In 2011 stond de discussie over het voortbestaan van het PT centraal. De meningen in de sector zijn erg verdeeld. De NFO en 60 procent van de leden willen investeren in een nieuw en anders aangestuurd PT voor belangrijke doelen die anders niet of heel lastig te realiseren zijn. Voorbeelden zijn promotie, het beschikbaar krijgen van gewasbeschermingsmiddelen en onderzoek. Het kabinet wil doorgaan met een afgeslankt PT. De Tweede Kamer nam dit standpunt dinsdag 20 december niet over en wilde de productschappen afschaffen. Het kabinet gaat zich nu beraden over de uitspraak van de Kamer. Het voortbestaan van de PBO werd daarmee heel onzeker. In 2012 willen we de werkzaamheden op deze en andere onderwerpen graag voor u voortzetten.

Ir. Siep Koning Directeur NFO

3

1. Activiteiten in beeld Duurzame Fruitteelt Effectief middelenpakket Nieuwe toelatingen De inzet van de NFO om voor het fruitmotseizoen 2011 over nieuwe middelen te kunnen beschikken tegen fruitmot had resultaat. Na de toelating van Isomate CLR begin 2011, besloot het Ctgb begin april om Affirm toe te laten. In 2010 was de aantasting van fruitmot hoger dan voorgaande jaren. Dit maakte duidelijk dat een andere bestrijdingstrategie; een aanvulling met sterkere middelen, nodig is. Deze bestrijdingstrategie kon in 2011 uitgevoerd worden. Naast de vele contacten met betrokken werd in januari een vrijstellingsverzoek voor Coragen ingediend bij Henk Bleker, staatsecretaris van landbouw. Signum mag na de uitbreiding van de toelating eind 2011 ook ingezet worden in aalbessen, braam en framboos. Aan de toelating in blauwe bes en kruisbes wordt nog gewerkt. De toelating van Vertimec Gold eind 2011 uitgebreid met toepassingen in de teelt van kers, pruim, aalbes (rood, wit en zwart), kruisbes en de braam- en framboosachtige. Deze uitbreiding van de toelating is een oplossing voor de bestrijding van mijten in deze gewassen. Syngenta Crop Protection BV en de NFO hebben gewerkt aan deze uitbreiding. Voor deze etiketuitbreiding maakte de NFO gebruik van residuonderzoek dat zij beschikbaar kreeg uit Duitsland. Intrekkingen en veranderingen De belangrijkste verschraling van het middelenpakket voor de fruitteelt was de plotselinge intrekking van de toelating van thiram. Na overleg met de toelatingshouder werd geconcludeerd dat het indienen van een bezwaar tegen dit besluit geen nieuwe toelating oplevert. Daarnaast gold voor Arvicolex een opgebruiktermijn. Zodra deze termijn in 2012 afloopt, is geen goed middel meer beschikbaar voor de bestrijding van woelratten. Door de grote politieke aandacht van de risico’s van gewasbeschermingsmiddelen voor bijen zijn aanvullende eisen gesteld aan het gebruik van Admire. Deze eisen bij de inzet maakt het gebruik van dit middel zeer moeilijk. Toelatingen als Dringend Vereist Gewasbeschermingsmiddel De NFO had in 2011 diverse toelatingen voor Dringend Vereiste Gewasbeschermingsmiddelen (DVG). Voor braam, framboos, rode bes, zwarte bes en de bedekte teelt van kers was Vertimec Gold beschikbaar voor de bestrijding van diverse mijten. De biologische appelteelt kon op basis van een DVG gebruik maken van Spruzit vloeibaar voor de bestrijding van de appelbloesemkever, kaliumbicarbonaat voor de bestrijding van regenvlekkenziekte en kalkzwavel kon men inzetten tegen schurft. De biologische perentelers konden kaliumbicarbonaat inzetten voor de bestrijding van schurft. Tenslotte konden telers van zure kersen Ethrel A inzetten om de vruchtrijping te sturen. In 2011 zijn voor 2012 verlengingen van vier toelatingen voor DVG aangevraagd. Het gaat om de aanvragen voor Spruzit vloeibaar, kalkzwavel, kaliumbicarbonaat voor de biologische teelt en Vertimec Gold voor steen- en houtig kleinfruit. Met deze aanvragen komen ook voor 2012 tot en met 2014 gewasbeschermingsmiddelen beschikbaar waardoor knelpunten in de teelt voorkomen worden. Internationale samenwerking Samenwerking tussen landen in de EU is nodig voor het oplossen van knelpunten in de gewasbescherming. Verbeter de coördinatie en samenwerking in Europa en er kan al veel opgelost worden. Dit was de belangrijkste conclusie die men trok tijdens de conferentie die in mei in Wageningen gehouden werd. Om meer samenwerking in Europa te krijgen binnen de fruitsector werd op initiatief van de NFO in 2009 een internationale werkgroep fruit opgezet. Hierin zitten vertegenwoordigers uit Duitsland, Engeland, België en Nederland. De werkgroep kwam in 2011 twee keer bijeen. Door deze samenwerking zijn diverse toelatingsaanvragen op basis van buitenlands onderzoek ingediend. De toelating van Vertimec Gold in braam en framboos is gebaseerd op Duits onderzoek. Behalve het ontwikkelen van nieuwe toelatingen, ziet de NFO in de nieuwe Europese samenwerking kansen om toelatingen, die in andere landen al beschikbaar zijn, in Nederland goedgekeurd te krijgen.

4

Expert Centre Speciality Crops De NFO heeft zitting in de stuurgroep van het expert Centre Speciality Crops. In dit Centre werken de overheid en het bedrijfsleven samen om de knelpunten in de gewasbescherming en bij de toelating van gewasbeschermingmiddelen op te lossen. Met voorbeeldprojecten test en verbetert men de bestaande mogelijkheden. Er was specifiek aandacht voor de wederzijdse erkenningen. Door Isomate CLR als voorbeeldproject voor te dragen, kwam dit middel tijdig beschikbaar voor de fruittelers. Een ander project was de uitbreiding van de toelating van Vertimec Gold naar bijna alle steen- en houtig kleinfruitgewassen. De NFO ziet de samenwerking binnen dit centre dan ook als een goede manier om aandachtspunten in de gewasbescherming aan te pakken. Residuen van gewasbeschermingsmiddelen Bij berichten over gewasbeschermingsmiddelen in de media gaat het te vaak over de risico’s en te weinig over de noodzaak en voordelen van deze middelen. De NFO vindt dat de overheid en maatschappelijke organisaties ook deze aspecten moeten meenemen in hun berichtgeving en standpuntbepaling. Begin juli is hierover een overleg geweest met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het resultaat is dat er eenvoudige informatie beschikbaar komt voor consumenten over residuen van gewasbeschermingsmiddelen om tegenwicht te bieden aan de ongenuanceerde berichtgeving. Teeltadviezen voor markteisen De inzet van gewasbeschermingsmiddelen is bepalend voor de markten waar het fruit aan geleverd kan worden. De NFO heeft zich ook in 2011 ingezet voor aanpassing van de residunormen voor Rusland en het verzamelen, afstemmen en verspreiden van informatie over markteisen en teeltadviezen. Dit met het doel fruittelers inzicht te geven in de mogelijkheden en risico’s waardoor zij samen met hun afzetorganisatie of fruithandelaar keuzes kunnen maken die recht doen aan de eisen voor vruchtkwaliteit en eisen van de markt. Hiervoor publiceerde Fruitteelt een overzicht van de eisen voor de Russische markt en op welke wijze hier aan voldaan kan worden. Daarnaast zijn in de rubriek Werkwijzer adviezen gepubliceerd gericht op de bestrijding van diverse ziekten en plagen. Uitgangspunt was dat productkwaliteit op nummer één staat. MRL-aanpassingen De door NFO in gang gezette residustudies van captan in houtig kleinfruit zijn aanleiding om de MRL van captan in houtig kleinfruit aan te passen. In 2009 liet het Productschap Tuinbouw met financiering uit het Fonds Kleine Toepassingen zestien residustudies uitvoeren. Zonder deze studies hadden de toelatingshouders Certis en Mabeno geen herregistratie kunnen aanvragen voor captan in houtig kleinfruit. De nieuwe residustudies maakten duidelijk dat een hogere MRL nodig is. In 2011 is een voorstel ingediend, waarover in 2012 besloten gaat worden. WOB procedure De NFO heeft samen met het CBL en Frugi Venta bezwaar gemaakt tegen de openbaarmaking van alle gegevens uit de residumonitoring van de nVWA. Dit omdat milieuorganisaties de gepubliceerde cijfers gebruiken voor een onevenwichtige residucampagne. Het bezwaar van de NFO is door het ministerie afgewezen. De NFO heeft niets tegen openbaarheid van residugegevens, mits dit evenwichtig en met voldoende toelichting gebeurt. Samen met het PT, Frugi Venta, het Voedingscentrum en het ministerie van VWS wordt nu gewerkt aan voorlichting over residuen van gewasbeschermingsmiddelen. Hiervoor wordt een website ontwikkeld die objectieve en onafhankelijke informatie bevat. Het PT zegde hiervoor een bijdrage van 20.000 euro toe. Ook het ministerie is bereid te investeren in deze website. CCC Net als in de afgelopen tien jaar heeft de NFO de monitoringcijfers van afzetorganisatie voor CCC verwerkt in een monitoringverslag. Daaruit blijkt dat de Europese tussennorm, die in 2009 is vastgesteld op basis van de monitoring, nodig is. Zonder de tussennorm zouden diverse partijen niet kunnen voldoen aan de Europese eindnorm. Een incident in najaar 2011, waarbij veel te hoge gehalten aangetroffen werden, maakt duidelijk dat elk gebruik van CCC tot normoverschrijdingen leidt.

5

Gewasbeschermingsmiddelenbeleid Er zijn belangrijke stappen gezet naar een gelijk Europees speelveld voor de gewasbescherming. Op hetzelfde tijdstip dat de Europese verordening voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen van kracht werd, besloot de Tweede Kamer alle nationale bepalingen die uit de wet verwijderd konden worden, daadwerkelijk uit de wet te halen. De NFO verwacht hier in de komende jaren de vruchten van te plukken. Gewasbescherming stond volop in de belangstelling in de Tweede Kamer. Het is zorgelijk dat de Tweede Kamer standpunten gaat innemen over individuele toelatingen, zoals die van Roundup en Admire. De NFO vindt dit een verkeerde ontwikkeling. Niet de politiek, maar het Ctgb is de organisatie die in Nederland beoordeelt of een gewasbeschermingsmiddel toegelaten mag worden. Toekomstig Nederlands beleid Halverwege het verslagjaar zijn de eerste bijeenkomsten en overleggen gestart over het Nederlandse gewasbeschermingbeleid na 2012. Het kabinet wil eind 2012 een nieuwe nota duurzame gewasbescherming vaststellen. Een samenvatting van deze nota wordt naar de Europese Commissie gestuurd als het Nationaal Actieplan Gewasbescherming. Dit nationaal actieplan is een verplichting vanuit de Europese Richtlijn Duurzaam Gebruik Gewasbescherming. Het actieplan moet aangeven op welke wijze Nederland aan deze Europese richtlijn gaat voldoen. De NFO heeft gebruik gemaakt van de huidige werkwijze van de overheid om het bedrijfsleven te betrekken bij het opstellen van beleid. Ze nam dan ook actief deel aan de klankbord- en werkgroepen. Als lid van de Werkgroep Open Teelt is aangedrongen op de randvoorwaarde dat er voldoende gewasbeschermingsmiddelen beschikbaar blijven en dat het economische perspectief voor de Nederlandse landbouw behouden blijft. Voor de NFO is het uitgangspunt dat voor dit actieplan de Europese regelgeving leidend is. Eind november werd het advies van de werkgroep aangeboden aan de ministeries. In dit advies geeft de werkgroep aan dat een verdere ontwikkeling van geïntegreerde gewasbescherming nodig is. Echter, het voorschrijven op welke manier de geïntegreerde gewasbescherming uitgevoerd moet worden, werkt contraproductief. Ook wordt geadviseerd om burgers en omwonenden te informeren over het nut en de noodzaak van de inzet van gewasbeschermingsmiddelen. Daarin moet ook aandacht zijn voor de maatregelen die men neemt om de risico’s te beperken. Tevens adviseert men dat er voldoende, duidelijke informatie beschikbaar komt om veilig te kunnen werken. Harmonisatie toelatingen gewasbeschermingsmiddelen De basis voor een gelijk speelveld bij gewasbescherming ligt in Europa. De NFO vindt dat Nederland geen extra eisen moet stellen bovenop die van de Europese Unie. Bij de behandeling in de Tweede Kamer van de wijziging op de Wet Gewasbeschermingmiddelen en Biociden, zijn hiervoor voor de fruitsector belangrijke stappen gezet. Zo zijn er wettelijke barrières opgeworpen tegen nationaal beleid. Om aan de Europese Kaderrichtlijn Water te kunnen voldoen, zijn extra driftbeperkende maatregelen nodig. Belangrijk besluit is wel dat verbreding van teeltvrije zones niet aan de orde is. Om toch aan de Kaderrichtlijn Water te kunnen voldoen, gaf de NFO aan dit te zoeken in het optimaal gebruiken van driftreducerende technieken. De NFO vindt bredere teeltvrije zones geen werkbaar alternatief. Spuitlicenties Eind 2009 werd de Europese Richtlijn voor duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen gepubliceerd. Een onderdeel daarvan is dat iedereen in Europa die zich beroepsmatig met gewasbescherming bezighoudt, een basisopleiding heeft gevolgd en zijn kennis actueel houdt. Het Nederlandse systeem van spuitlicenties (officiële naam: Bewijs van vakbekwaamheid) voldoet grotendeels aan de Europese voorschriften. Om volledig aan de Europese voorschriften te voldoen wordt de Nederlandse wet aangepast. Opgenomen wordt dat degene die eenvoudige handelingen met toegelaten gewasbeschermingsmiddelen uitvoert, geen licentie meer nodig heeft. Voor de fruitteelt heeft de NFO verschillende toepassingen aangedragen zoals het uithangen van feromoonverwarring. Een instructie van de ondernemer is voldoende. Daarnaast worden de mogelijkheden uitgebreid om op basis van buitenlandse licenties en onderwijs een Nederlandse licentie te krijgen.

6

Driftreducerende maatregelen De emissie van spuitdrift is een belangrijk beleidsveld van de NFO. In de afgelopen jaren hebben zich diverse ontwikkelingen voorgedaan die invloed hebben, of gaan hebben, op de regelgeving bij spuitdrift in de fruitteelt. Het is nodig dat er heldere en eenvoudiger regelgeving over de beperking van drift komt. Deze regelgeving en naleving ervan betekenen het behoud van zoveel mogelijk toelatingen. Het is daarom noodzakelijk dat regelgeving als toelatingsbeleid en LOTV in Nederland beter op elkaar worden afgestemd. De aandacht van overheden voor emissies komt steeds meer te liggen op het terugdringen van stoffen die in het oppervlaktewater worden aangetroffen. Uit metingen van het oppervlaktewater blijkt dat de teruggang in normoverschrijdingen langzaam gaat en in diverse gebieden zelfs niet verder afneemt. Daarnaast zal voor diverse middelen de spuitdrift tijdens de toepassingen verder omlaag moeten om de toelating in stand te houden. De NFO zet in op vereenvoudiging van de regelgeving en erkenning van praktische maatregelen om de drift verder te kunnen terugdringen. Driftarme doppen Ook in 2011 konden telers op verzoek van de NFO de Albuz TVI venturidoppen gebruiken. De Technische Commissie Techniekbeoordeling besloot tot een tijdelijke verlenging tot 31 december 2011 omdat de eindrapportage van het project Doppenclassificatie nog niet was opgeleverd. Eind 2011 zijn de eindrapportage van het project doppenclassificatie opgeleverd. De NFO diende vervolgens een verzoek in voor erkenning van het doppenclassificatiesysteem. Aan het einde van het verslagjaar was het verzoek nog niet ingewilligd. Spuitdrift houtig kleinfruit De regels over beperking van spuitdrift in houtig kleinfruit gaan meer op die van grootfruit lijken. In 2011 is een PPO/PRI rapport opgeleverd over de driftdepositie in houtig kleinfruit. Het rapport maakt duidelijk dat de halve meter teeltvrije zone, die gebaseerd is op de veronderstelling dat in houtig kleinfruit neerwaarts gespoten wordt, niet past bij de werkwijze in de praktijk. De daadwerkelijke spuitdriftdepositie is hoger dan waarop de wetgeving is gebaseerd. Diverse gesprekken zijn gevoerd om een reële aanpassing van de voorschriften te krijgen. De NFO vindt dat drift in houtig kleinfruit niet gelijk gesteld kan worden met drift in grootfruit. Fruittransportwater De laatste testen en metingen zijn uitgevoerd binnen het project Zuivering fruittransportwater. De NFO was projectleider van dit project van Waterschap Scheldestormen. Op een praktijklocatie is een zuiveringsinstallatie gebouwd, doorontwikkeld en getest. Met de zuiveringsinstallatie werd het aantal malen dat het water ververst moest worden fors teruggebracht en een groot deel van de gewasbeschermingsmiddelen werd verwijderd. In de afgelopen jaren is door veel bedrijven geïnvesteerd in de ontwikkeling en het testen van zuiveringsinstallaties. Hiermee is veel kennis en ervaring opgedaan. Om de volgende stap te zetten vindt de NFO dat de wetgever duidelijk moet aangeven waar de zuiveringsinstallatie aan moet voldoen. Alleen dan wordt voorkomen dat de sector investeert in installaties die onvoldoende zuiveren. Waarschuwingsmodellen De infectiemodellen voor zwartvruchtrot en vruchtboomkanker waren operationeel op de website www.weerpalen.nl. Met het dagelijks aanbieden van de uitkomsten uit dit model kregen fruittelers een extra instrument aangereikt om de bestrijding van zwartvruchtrot uit te voeren. Deze sectorbrede introductie van Stemphy vindt plaats binnen het innovatieprogramma Kader Richtlijn Water van PPO. De NFO zit in de stuurgroep. Binnen dit project worden bestaande waarschuwingsmodellen verbeterd, geïntroduceerd en nieuwe ontwikkeld. Behalve aan zwartvruchtrot wordt ook gewerkt aan waarschuwingsmodel voor meeldauw.

7

Convenant Schoon en Zuinig De NFO ondertekende met de overheid het Convenant Schone en Zuinige Agrosectoren. Doel van dit convenant is om samen energie te besparen, meer hernieuwbare energie te produceren en de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Er waren verscheidene activiteiten om bij te dragen aan deze doelstellingen. Belangrijke thema’s waar de NFO op inzet zijn bewaring(methoden) van fruit, de ontwikkeling van hoogproductieve en resistente rassen en financiële c.q. fiscale tegemoetkoming voor efficiënte energiereducerende technieken in de fruitsector. Zo zijn voor de fruitteeltsector twee brochures gemaakt: een over duurzame energie en een over energiebesparing. Zo leest u bijvoorbeeld in de energiebesparingbrochure over maatregelen in de bewaarcel zoals optimale instellingen van de verdamper en ventilatoren. Bij de ventilatoren wordt ingegaan op het tijdig uitschakelen van ventilatoren, het gebruik van frequentieregelaars of het gebruik van energiezuinige ventilatoren. Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft de voorgenomen wijzigingen voor het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer begin 2011 ter inzage gelegd. Hierin worden diverse AMvB’s voor de agrarische sector samengevoegd zodat er sprake zal zijn van een algemeen ‘Activiteitenbesluit milieubeheer’. Ook het lozingenbesluit wordt hierin opgenomen. Zodoende staan er in het BARIM enkele regels voor buiteninrichtingen. De belangrijkste zienswijzen die de NFO inbracht, zijn versoepeling van de eisen voor opslag van dieselolie; bestrijdingsmiddelen en vloeibare meststoffen. Een ander zwaarwegend punt is een werkbare geluidsparagraaf voor de sector. Zo moeten de regels versoepeld worden bij het laden en lossen van transport. Daarnaast werd aangegeven dat er nu eindelijk een oplossing moet komen voor het wel of niet toestaan van antihagelkanonnen. Ook is de tabel met driftarme doppen te summier ingericht en ontbreekt in de tekst, als driftarm pakket, de Wannerspuit met reflectieschermen. Naast de inbreng van deze zienswijzen informeert men ook de Tweede Kamer om er voor te zorgen dat de gewenste veranderingen ook daadwerkelijk worden gehonoreerd. Tijdens de behandeling in de Tweede Kamer van het besluit is het gelukt om een motie aangenomen te krijgen die het ministerie van Infrastructuur & Milieu opdraagt meer ruimte voor maatwerk te bieden zodat gemeenten laagdrempelig antihagelkanonnen kunnen toestaan. De NFO is tevreden dat gemeenten meer ruimte krijgen om antihagelkanonnen toe te staan. Spuitkeuring In 2011 werd gewerkt aan geharmoniseerde Europese normen voor spuitkeuringen. Het hoofdbestuur gaf aan dat het gebruik van een verticale testwand bij de spuitkeuring hierin niet opgenomen moet worden. Als dit op Europees niveau wordt overeengekomen, wil de NFO dat het verplicht gebruik van de testwand in Nederland wordt afgeschaft. De Europese richtlijn voor duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen schrijft voor dat alle toepassingsapparatuur gekeurd moet worden. In Nederland is de keuring alleen verplicht voor velden boomgaardspuiten. Andere toepassingsapparatuur, zoals onkruidspuiten, moeten in de toekomst ook gekeurd worden. De NFO heeft gepleit voor vrijstelling van toepassingsapparatuur als telers die beperkt gebruiken. Vrijstelling lijkt niet mogelijk, maar wel een verlicht keuringsregiem.

8

Versterking marktpositie Kerngroep Berenschot De NFO besloot na de presentaties op de ALV in 2010 een rol te willen blijven spelen bij de uitwerking van een aantal adviezen op het terrein van versterking van de marktpositie. De NFO heeft hiervoor een Kerngroep Berenschot opgericht waarin fruitteeltondernemers en coöperatieve en private afzetorganisaties zitting hebben. In deze samenstelling werd nog niet eerder gewerkt aan dit item. De kerngroep besloot de volgende thema’s op te pakken dan wel verder uit te werken: een prijsinformatiesysteem voor de belangrijkste appel- en perenrassen; marktvergroting bij Conference door middel van promotie en toegang tot nieuwe markten en kwaliteitverbetering. Bij Elstar ligt de focus op kwaliteit in het winkelschap. Trekkersgroep Elstar Op initiatief van de Kerngroep Berenschot is de Trekkersgroep Elstar aan de slag gegaan om een voorstel uit te werken voor een goede en betrouwbare Elstar in het winkelschap te krijgen. De trekkersgroep bestaande uit NFO, coöperaties, handelshuizen, telers en Fruitconsult werken actief aan verbetering van de kwaliteit en het imago van Elstar in de winkels. Deze partijen hebben hiervoor het Plan van Aanpak Elstar. Altijd raak! gelanceerd. Vanaf het afzetseizoen 2011/'12 wordt gewerkt met productspecificaties die tot een betere kwaliteit en een uniformer product in het schap moeten leiden. Daarnaast werd aan het begin van het afzetseizoen een landelijke, consumentgerichte campagne gelanceerd. De kwaliteitseisen zijn als eerste gericht op de smaak die haalbaar is met een minimum aan hardheid in combinatie met kleur en rijpheid. De kwaliteitseisen liggen hoger dan de wettelijke minimum EUeisen. Hiermee willen de partijen er van verzekerd zijn dat zij een goed en betrouwbaar product in het winkelschap krijgen om teleurstellingen bij de consument te voorkomen. De kwaliteitseisen worden haalbaar geacht voor een groot volume Elstar en hebben als doel de mindere kwaliteit uit te sluiten. Het is van belang dat een groot volume Elstar aan de eisen kan voldoen om aan grote afnemers te kunnen leveren. Een derde onderdeel van de herpositionering Elstar is de aanleg van een demoperceel Elstarmutanten op Randwijk. Het perceel wordt de komende winter ingepland. Doel van het perceel is het selecteren van de beste Elstar-mutanten. Dit komt de homogeniteit en dus de kwaliteit van Elstar ten goede. Met deze aanpak wordt tevens voorkomen dat ondernemers investeren in mutanten die niet goed aansluiten bij de markt. Fruitpromotie De NFO vindt promotie een belangrijk middel om de fruitconsumptie te verhogen en de afzet op gerichte markten te stimuleren. In de Fruitteeltsector liepen zeven collectieve promotiecampagnes waar de NFO bij betrokken is. Voor Conference waren er twee campagnes; een voor de Nederlandse en een voor de Duitse markt. Voor Elstar is er de campagne Elstar. Altijd raak. Daarnaast ondersteunt de NFO de campagnes voor werk- en schoolfruit. Beide krijgen nog een kleine ondersteuning van het PT. Ze worden grotendeel elders gefinancierd. Via het PT ondersteunt de NFO ook de actie 2x2. Dit is een generieke campagne om de noodzaak van groenten en fruit voor de gezondheid onder de aandacht te brengen. Tot slot is er de zomerfruitcampagne gericht op houtig kleinfruit en aardbeien. Alle campagnes ontvangen financiële ondersteuning van het PT zowel vanuit de teelt als van de handelszijde. Promotie zomerfruit De campagne ‘Zomerfruit, de lekkerste verleiding’ is te zien geweest in de Libelle Zomerweek (16 -22 mei 2011). Daarnaast heeft een bakfiets volgeladen met zomerfruit in de zomer van 2011 een route door het land afgelegd om iedereen kennis te laten maken met zomerfruit onder anderen met medewerking van topkok Pierre Wind. De zomerfruitfiets was in juni, juli en augustus te zien in Amsterdam, Rotterdam, Breda, Nijmegen, Den Bosch en Utrecht. Op Twitter en Facebook is de campagne veel bekeken en leverde bijna 2000 ‘likes’ op. Vijf supermarktketens gaen in hun eigen media aandacht aan de zomerfruitcampagne. Ook is zomerfruit gebruikt voor de aftrap van de nieuwe kookzender 24kitchen.

9

De NFO-productgroep houtig kleinfruit zet zich in voor deze promotie met het doel de consumptie van bramen, bessen en frambozen te stimuleren. Dit is nodig vanwege de stijgende productie. De houtig kleinfruit- en aardbeiensector zorgen samen met coöperatieve en private afzetorganisaties, dat er voldoende budget voor een goede campagne bijeengebracht wordt. Dit betekent dat deels het PT en deels private partijen de campagne financieren. Het budget bedraagt ongeveer € 140.000 per jaar. De NFO is er voorstander van om in 2012 het gehele budget van de Zomerfruitcampagne in te zetten op de Floriade. De Floriade is een unieke kans om een groot publiek kennis te laten maken met zachtfruit. Promotie Conference Op initiatief van de NFO en de kerngroep Berenschot is een campagne Conference voor de Nederlandse markt ontwikkeld. Deze promotie ging maandag 7 november van start en liep door tot eind november. De Conference kwam via diverse kanalen (televisie, billboard, website, social media, online activiteiten) onder de aandacht van de consument. Maar ook productpresentaties op de Margriet Winterfair waren opgenomen in deze promotie. In het kader van de campagne was van maandag 7 tot en met zaterdag 19 november de reclamespot 'Conference peer. Zo zoet. Zo goed' te zien rondom het programma RTL Weer. Op www.conference-peer.nl en www.veggipedia.nl staat uitgebreide informatie over de Conference. De Conference was in week 45 het ‘product van de week’ op www.veggipedia.nl. Ter ondersteuning van de campagne werden posters en stickers voor op de Conference ontwikkeld. In die periode is 66,8 procent van de boodschappers met kind bereikt. Dit komt neer op 1.240.476 mensen. De gemiddelde contactfrequentie lag op 6,3 keer. Door de actie 'spinning met Conference' in de sportschool is free publicity gezocht. Conferencecampagne in Duitsland. De Conferencecampagne in Duitsland voor het afzetseizoen 2011/'12 bedroeg €180.000 die teelt en handel via het PT 50/50 financierden. De belangrijkste doelgroep vormen de Duitse retailinkopers. De tweede doelgroep zijn de Duitse consumenten. Onderdelen van de campagne waren de presentatie van Conference op beurzen zoals Fruit Logistica, de Grüne Woche en Hausmessen. Tevens gingen er geregeld persberichten naar de Duitse vakmedia, plaatste men advertenties in deze bladen en benaderde men de inkopers van retail-organisaties rechtstreeks om hen te interesseren voor de Conference. De website www.conferencebirnen.de werd uitgebouwd en net als bij de NL-campagne was Conference product van de week en kwamen er acties op internet. De NFO nam het initiatief voor de campagne. Na het niet honoreren van de driejarige EU-campagne (samen met de Belgen) vinden de NFO en de afzetorganisaties het toch essentieel dat we onze aandacht op de Duitse markt vestigen. De NFO probeerde ook bij deze campagne gezamenlijk met België op te trekken. Dit is maar zeer gedeeltelijk gelukt In 2011 is een nieuwe EU-subsidie aangevraagd en als Brussel die honoreert, kunnen we tot en met 2015 de Duitse markt met promotie ondersteunen. In de nieuwe EU-aanvraag is ook de NLcampagne ondergebracht. Onze zuiderburen willen vanaf seizoen 2012 een campagne opzetten gericht op de Belgische markt voor de tijd van drie jaar. Ook deze campagne maakt deel uit van de EU-aanvraag. Tot 2015 is er op de Nederlandse, Duitse en Belgische markt extra aandacht voor Conference. De NFO heeft hiervoor de middelen binnen het PT gehonoreerd gekregen. We gaan ervan uit dat deze gelden zijn veiliggesteld. Ook nu de PT de collectieve marktzaken niet meer behartigt. Elstar. Altijd raak! Als onderdeel van het Plan van Aanpak Elstar. Altijd raak! werd 2 september, op initiatief van de NFO en de trekkersgroep, de Kick Off Elstarcampagne gelanceerd bij fruitteeltbedrijf Theo Vernooy in Cothen. De campagne liep van maandag 5 tot en met zaterdag 17 september. De campagneslogan werd Elstar. Altijd raak! Een stevige, smaakvolle appel van eigen bodem, fris en aromatisch. In deze campagne zijn gedurende twee weken (1 t/m 14 sept) op tv in totaal 64 momenten billboards vertoond, rondom het RTL-weer. Het netto-bereik van boodschappers met kind was 57 procent met 5,9 contactfrequenties. Het netto-bereik van vrouwen 20-49 jaar was 58 procent met 5,8 contactfrequenties. Daarnaast was de billboard te zien tijdens de voetbalwedstrijd Finland – Nederland met 2.151.000 kijkers. In gedrukte media werd aandacht aan de campagne besteed door

10

regionale bladen en vakbladen supermarkt, met een totaal van 140.500 oplages. Op internet heeft de Elstar campagne 25.926 paginaweergaves opgeleverd voor 9.385 bezoekers. In de week van 5 tot 11 september was Elstar het product van de week op Veggipedia. In de Veggipedia staat onder meer informatie over de herkomst van Elstar en worden recepten aangereikt. Daarnaast werd er een website voor consumenten over Elstar ontwikkeld. Werkfruit De NFO vindt het belangrijk dat fruitconsumptie wordt gestimuleerd. In 2005 was de NFO initiatiefnemer van de werkfruitcampagne. Appel is de meest gegeten vrucht bij werkfruit. Naar schatting gaat het om 55 miljoen appels per jaar. Dit komt neer op een marktwaarde van circa € 20 miljoen. Onderzoek van het PT toonde dit in 2010 aan. De eerste jaren werd werkfruit ondersteund met gerichte bijdragen vanuit het PT. In 2011 is een systeem van ‘werkfruitlicentie’ opgezet. Bedrijven die deze licentie in bezit hebben, moeten voldoen aan minimale kwaliteitseisen op gebied van betrouwbaarheid. Deze bedrijven kunnen geplaatst worden op een nieuwe website. De ontwikkeling van de site gaat in nauw contact met de leveranciers van werkfruit. Tevens is er overleg met leveranciers die activiteiten omtrent werkfruit kunnen ondersteunen. GroentenFruit Bureau heeft namens de sectoren een faciliterende rol. Deze kleinere rol werd mogelijk omdat de markt werkfruit goed oppakt. Schoolfruit Schoolfruit heeft dezelfde doelstelling als werkfruit. Bovendien bereikt men met schoolfruit de consument van de toekomst. De NFO stimuleert schoolfruit met haar deelname aan de Stuurgroep Schoolfruit. De stuurgroep is verantwoordelijk voor de EU-subsidieaanvraag en de invulling van de Schoolfruitregeling in Nederland. De eerste twintig weken is het fruit gratis De EU draagt met 2,96 miljoen euro 50 procent van de kosten het Nederlandse programma per jaar. De schoolfruitleveranciers sponsoren de andere helft. Met het budget kunnen paar jaar circa 1.200 scholen deelnemen (235.000 kinderen). Met het EU-Schoolfruitprogramma leren kinderen waarom ze meer groente en fruit moeten eten. Niet alleen fruit eten, maar ook kennisoverdracht, bewustwording van een gezond voedingspatroon en het belang van voldoende bewegen, zijn thema’s die in de uitvoering een rol spelen. Het Productschap Tuinbouw en Steunpunt Smaaklessen & SchoolGruiten voeren in Nederland het EUSchoolfruitprogramma uit. De scholen ontvangen van hen lesmateriaal over groenten en fruit om kinderen bewust te maken van gezonde voeding. Daarnaast wil de stuurgroep aandacht aan fruitpromotie besteden met het idee om volgend schooljaar aan te sluiten bij de appelplukdagen. Floriade 2012 Op de Floriade 2012 in Venlo presenteren de voedingstuinbouwsectoren de gezamenlijke inzending Het huis van de Smaak. De voedingstuinbouw richt zich geheel op de consument, met nadrukkelijke aandacht voor onze oosterburen. Duitsland is namelijk voor de Nederlandse voedingstuinbouw één van de belangrijkste afzetmarkten. De Floriade past in de strategie om bijvoorbeeld een verhoging van de afzet van Conference te bewerkstellingen in dat land. De inzending van de voedingstuinbouw bestaat uit een binnen- en buitenpresentatie. De tentoonstelling heeft als thema’s verwonderen, verleiden en vertrouwen. In de buitententoonstelling presenteren de sectoren zich. De fruitteeltsector brengt hier diverse soorten fruit in beeld. De NFO maakt deel uit van de stuurgroep Het van het huis van de Smaak. Voor het inrichten van de buitententoonstelling heeft de NFO een werkgroep fruit ingesteld. Markt- en prijsbericht Prijsinformatiesysteem. AMI verzorgde wekelijks een prijs- en informatiebericht voor de Nederlandse fruittelers en handelaren. AMI is een onafhankelijke, deskundige organisatie in Duitsland. Het bureau verzond het bericht rechtstreeks aan de fruittelers en de handelaren. Telersvereniging Conference (TVC) Werkgroep kwaliteit van NFO en TVC De Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) en Telersvereniging Conference (TVC) zijn gaan samenwerken. Er werd een gezamenlijke werkgroep opgericht die zich richtte op de kwaliteit in het winkelschap. NFO en TVC concludeerden dat samenwerking beter is dan langs elkaar heen werken.

11

Voor de werkgroep onderzochten twee studenten van de HAS Den Bosch de kwaliteit in de ketens van Conference en Elstar. Het onderzoek moest uitwijzen welke factoren in de ketens leiden tot kwaliteitsverlies. Het Productschap Tuinbouw financierde het onderzoek. Op basis van een knelpuntenanalyse formuleerden de studenten vijf mogelijke oplossingen. De oplossingen betroffen het ontwikkelen van een keurmerk voor en door telers, communicatie tussen AGF-chefs en telers, houdbaarheidsgarantie na aankoop, verpakkingen met een gecontroleerde gassamenstelling (Modified Atmosphere Packaging) en informatievoorziening aan de consument. De Werkgroep Kwaliteit van NFO en TVC concludeerde dat de introductie van een keurmerk en directe communicatie naar de consument het meest kansrijk zijn. Voorstel vergaande samenwerking NFO en TVC NFO en TVC zijn eind 2011 met elkaar in gesprek gegaan om te onderzoeken of er in de basis vergaande samenwerking mogelijk is en wat dit de telers kan opleveren. Tijdens deze gesprekken ontstond het idee te onderzoeken of de TVC verder vorm en inhoud kon geven aan de Productgroep Peer binnen de NFO. Door het bundelen van bestuurlijke kracht, het bij elkaar brengen van ideeën en het besparen op bestuur- en apparaatkosten moest het mogelijk zijn meer voor de telers te bereiken dan wanneer ieder afzonderlijk van elkaar verder gaat. Vertegenwoordigers van NFO en TVC hebben dit onderzocht onder leiding van Eric van der Louw van Nehem Consultants. Namens de NFO namen voorzitter Johan van Haarlem en Siep Koning aan de gesprekken deel en vanuit de TVC, Gerben van Woudenberg en Arold van Zee. Uit deze verkenning werd geconcludeerd dat er geen inhoudelijke verschillen zijn in wat men voor de telers wil bereiken en dat een samenvoeging goed is voor de sector en de perentelers in het bijzonder. Inmiddels werkten bestuurders van NFO en TVC gezamenlijk een conceptvoorstel uit over de vraag hoe de samenvoeging er in de praktijk uit kan gaan zien. Het voorstel voor integratie van de TVC maakt deel uit van de structuurdiscussie van de NFO waartoe de ALV van de NFO in april van 2011 besloot. Het conceptvoorstel werd eind 2011 naar de kringen en afdelingen van de NFO en de TVC gestuurd. Op basis van de reacties werd een definitief voorstel opgesteld dat in 2012 wordt voorgelegd aan de Algemene Ledenvergaderingen van NFO en TVC. Marktonderzoek De NFO was betrokken bij twee marktonderzoeken. De onderzoeken waren bedoeld om de consumentenwaardering van Elstar en Conference in beeld te krijgen ter ondersteuning van de Elstar- en Conferencepromotie vanuit de Kerngroep en de Trekkersgroep Elstar. Consumentenonderzoek Peer Uit het onderzoek kwam naar voren dat consumenten in Nederland en Duitsland liever harde dan zachte peren kopen. Nederlanders eten liever zachte peren, Duitsers hardere. De Nederlandse consumptie van de Conference bedroeg in 2010 per huishouden 3.4 kg; een verdubbeling ten opzichte van 2002. Ook het percentage huishoudens dat in Nederland Conference koopt steeg sinds 2002 van 40 naar 55 procent. In Duitsland was de consumptie in 2009 slechts op 0,3 kg. De Nederlandse consumenten vinden de Conference vooral lekker zoet en fris, terwijl de Duitse consumenten de Conference aromatisch en fris vinden. De kwaliteit van de peren wordt als redelijk tot goed ervaren. Wel zegt ongeveer de helft van de consumenten de Conference wel eens te laten liggen vanwege een tegenvallende kwaliteit of een te hoge prijs. De peer staat meestal niet op het boodschappenlijstje, er is dus sprake van impulsaankoop. De peer moet dus in het schap de consument verleiden tot aankoop. Opvallend is dat 45 procent van de Nederlanders voorkeur geeft aan een peer uit eigen land. Slechts een derde weet dat de Conference uit Nederland komt. Dit is dus eveneens nog een aandachtspunt. In Duitsland geeft een derde van de consumenten de voorkeur aan een Duitse peer. Consumenten onderzoek Elstar Uit onderzoek van het PT bleek dat in de periode 2006 - 2009 de consumptie van Elstar met circa 2 kg per huishouden, ofwel bijna 25 procent, was teruggelopen. De totale consumptie van appels liep in de periode 2005 - 2009 in dezelfde orde van grote terug. Dus de terugval wordt bijna volledig door Elstar gedekt. Uit het Marktbeeld appel 2011 bleek dat de appelconsumptie in 2010 wederom met 4 procent was afgenomen.

12

Het onderzoek van het PT toonde aan dat Elstar nog zeer wordt gewaardeerd. Uit hetzelfde onderzoek blijkt echter ook dat 65 procent van de respondenten Elstar wel eens, of zelfs regelmatig, in de winkel laat liggen vanwege de slechte kwaliteit. Export peren naar China De NFO en Frugi Venta trekken gezamenlijk op om voor Conference een exportvergunning voor China te krijgen. Het bezoek van de Chinese delegatie in mei 2011 werd verzet na september 2011, waarna het eenzijdig op het laatst werd afgezegd. De afvaardiging zou in Nederland teelt-, sorteringen afzetorganisaties bezoeken om te zien of de Nederlandse Conference voldoet aan de afzeteisen die China stelt. Ondanks druk vanuit het ministerie besloot China om ook niet in het najaar van 2011 of voorjaar 2012 Nederland te bezoeken. Export naar Rusland Nadat in 2010 de Russische en Europese MRL voor captan gelijk werden, werd het makkelijker om fruit dat voldoet aan de Russische residuwetgeving te exporteren. In 2011 werd de inzet om de Russische en Europese norm voor Switch en Pirimor gelijk te krijgen. Belangrijke stappen zijn gezet, maar definitieve besluitvorming heeft niet plaatsgevonden. De export was enige tijd opgeschort vanwege een discussie met Rusland over de uitgevoerde inspecties door het KCB. De export is later hervat, waarbij de exportinspecties werden uitgevoerd door medewerkers van de NVWA. Het verscherpte toezicht van de Russische autoriteiten op product uit Nederland is afgeschaft. Rusland trad op de valreep van 2011 toe tot de WTO. Deze ontwikkelingen bieden perspectief op een stabielere Russische markt in het belang van de afzet van fruit. Eindelijk afzetbundeling Inova Fruit Na veel beraadslagingen werd een nieuwe structuur bij Inova Fruit BV gerealiseerd. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Inova Fruit heeft in juli ingestemd met het oprichten van een Afzet BV voor de rassen Junami, Rubens en Wellant. Dit moet leiden tot een betere, gestructureerde afzet van Rubens Junami en Wellant. Naast deze oprichting is ook ingestemd met een aantal hervormingen binnen Inova Fruit en zijn de aandelenverhoudingen gewijzigd. De NFO was samen met een groep ondernemers met Inova Fruitrassen een van de initiatiefnemers van de reorganisatie. De Afzet BV is voor 100 procent dochter van Inova Fruit. De NFO is gevrijwaard van risico’s en opbrengsten van de Afzet en wil ook op afstand blijven van de afzet. Ze is immers geen afzetorganisatie. Het hoofdbelang van de NFO is dat binnen Inova Fruit goede werving en selectie van nieuwe rassen plaatsvindt voor de Nederlandse sector. Besluitvorming binnen Inova Fruit gebeurt voortaan op basis van volstrekte meerderheid en niet meer op basis van unanimiteit. Slechts bij enkele besluiten, zoals een statutenwijziging, is een meerderheid van tweederde noodzakelijk. De adviescommissies van Inova Fruit kregen in de statuten een formele plaats. De exclusiviteit voor het verwerven van nieuwe rassen door Inova Fruit is opgeheven. Aandeelhouders kunnen nu ook zelfstandig rassen verwerven. De aandelenverhouding in Inova Fruit wijzigde fors. The Greenery krijgt 40 procent, Veiling ZuidLimburg 25 procent, de NFO 10 procent, Fruitmasters 10 procent, Veiling Zaltbommel 10 procent en Veiling Haspengouw 5 procent. The Greenery en Veiling Zuid-Limburg worden hiermee de belangrijkste en bepalende organisaties. In de oude situatie bedroeg het aandelenpercentage van de NFO ruim 16 procent. Een nieuwe structuur biedt nieuwe kansen. Het is ook het moment van de waarheid voor Inova Fruit. Door de langdurige discussies, tegenstellingen tussen de aandeelhouders, tegenvallende resultaten en een niet altijd heldere communicatie, heeft Inova Fruit veel aan vertrouwen ingeboet. Inova Fruit zal het komende seizoen het vertrouwen moeten terugwinnen bij de deelnemers en in het verlengde daarvan bij de sector. Gemeenschappelijke Landbouwbeleid na 2013 De NFO wil de fruitteeltsector optimaal laten profiteren van het nieuwe EU-landbouwbeleid na 2013. In oktober presenteerde de EU de voorstellen voor het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB). De NFO is positief over het voorstel dat de hectarepremie wordt uitgespreid over alle hectaren en sectoren, maar is tegen een koppeling tussen de basis- en de pluspremie. Aan de extra premie mogen vergroeningseisen worden gesteld, mits die praktisch inpasbaar zijn voor de fruitteeltsector.

13

De voorgestelde vergroeningsmaatregelen zoals permanent grasland, gewasdiversificatie en 7 procent ecologische kenmerken binnen het areaal, zijn voor de sector niet op voorhand praktisch. Het hoofdbestuur is tegen een korting op de basispremie als de ondernemer niet aan alle vergroeningseisen voldoet. En het is voorstander van geen referentiejaren. Ieder jaar kan het best worden uitgegaan van de actuele situatie. Als wel wordt gewerkt met referentiejaren mogen er geen bedrijven tussen de wal en het schip raken. Hiervan kan sprake zijn bij gemengde bedrijven. Tot 2020 blijft een plek ingeruimd voor de GMO Groenten en Fruit. Binnen de EU is hiervoor vooralsnog een budget gereserveerd van € 830 miljoen per jaar. De GMO blijft gekoppeld aan erkende telersverenigingen. Het NFO-bestuur vindt dat de GMO beschikbaar is voor de gehele sector en niet alleen gekoppeld mag zijn aan telersverenigingen. Ook vindt de NFO dat de GMO meer moet worden benut voor marketing met het doel de marktpositie te verstevigen. Binnen de in 2011 operationele GMO-plannen was daar te weinig aandacht voor. Een in 2011 verschenen LEI-rapport over de besteding van de GMO-gelden toonde dat overduidelijk aan. In de nieuwe budgetperiode wordt binnen de innovatie en groeiagenda van de Europese Unie geld geoormerkt voor de land- en tuinbouw. Dit gaat om 700 miljoen euro op jaarbasis voor de gehele EU. De exacte invulling van de fondsen is nog niet bekend. Mits goed aangewend, kunnen deze fondsen de fruitteeltsector ondersteunen. Fytosanitair In de afgelopen drie jaar heeft de fruitvlieg Drosophila suzukii zich sterk verspreid in Noord-Amerika en Zuid-Europa. Dit is de reden dat de European and mediterranean Plant Protection Organisatie (EPPO) een Pest Risk Analysis (PRA) heeft opgesteld. Deze PRA werd in juni 2011 gepresenteerd. De conclusies in deze PRA zijn zorgwekkend. Op alle vier de risico-onderdelen voor dit insect scoort Europa hoog. Zowel de kans op introductie, vestiging, als verspreiding is groot. Aantasting door de vlieg kan een grote economische impact hebben. De NFO heeft bij het ministerie aangedrongen op maatregelen om vestiging van dit insect in Nederland te voorkomen. Boktor In Duitsland werd in 2008 voor de eerste keer in Europa de boktor Saperda candida aangetroffen. Daar kreeg hij de naam Rindköpfiger Apfelbaumbohrer. Deze Apfelbaumbohrer komt oorspronkelijke uit Noord-Amerika. In potentie is dit insect zeer schadelijk voor de fruitteelt. De kans dat deze boktor ook in Nederland aangetroffen gaat worden is klein. Om deze kleine kans verder te minimaliseren heeft de NFO aan de overheid aangegeven dat dit insect in Europa een quarantainestatus dient te krijgen. Sharka-virus In 2011 werd in Europa de discussie gevoerd of de quarantainestatus van het Sharka-virus opgeheven kon worden. De quarantainestatus houdt in dat gecontroleerd moet worden op het voorkomen van het virus en dat bij aantreffen ervan de aangetaste planten vernietigd moeten worden. Ondanks deze status komt het Sharka-virus in geheel Europa voor en treft men het in Nederland geregeld aan. Door de inspanningen van boomkwekers, gebruik van gecertificeerd uitgangsmateriaal en controles, kwam bij Nederlandse pruimentelers de afgelopen jaren geen Sharka-virus voor. De NFO is van mening dat het risico van Sharka-virusziek plantmateriaal niet mag toenemen.

14

Versterking Sociaaleconomische Positie CAO Open Teelten De partijen die bij de CAO Open Teelten betrokken zijn, besloten in het verslagjaar het bij de CAO behorende Functiehandboek te herzien. Het Functiehandboek is een hulpmiddel om de functies op de bedrijven op relatief eenvoudige wijze te kunnen indelen in de loonschalen van de CAO. De huidige indeling van functies is tien jaar oud en was toe aan aanpassing. Op de bedrijven zijn functies veranderd en er zijn nieuwe functies ontstaan. Door middel van een enquête onder de fruittelers inventariseerde de Werkgroep Functiewaardering Open Teelten, waarin de NFO zitting heeft, of de functies nog actueel waren en of er nieuwe functies zijn bijgekomen. Daarnaast pleitte de NFO, samen met LTO, met succes voor de afschaffing van de Regeling Onwerkbaar Weer die ook in de CAO Open Teelten was opgenomen. Deze regeling leidde er in de winter 2009/´10 toe dat het wachtgeldfonds met 7 miljoen euro extra werd belast. Dit veroorzaakte een verhoging van de WW-premie in 2011 voor alle sectoren, terwijl slechts enkele sectoren gebruik hadden gemaakt van deze regeling. Na overleg met alle partijen worden de diverse CAO’s aangepast zodat er geen gebruik meer gemaakt kan worden van de Regeling Onwerkbaar Weer. Zo wordt voorkomen dat fruittelers via de WW-premie wel de rekening krijgen, terwijl geen fruitteler er gebruik van maakt. Huisvesting seizoenarbeid niet goed geregeld De NFO en LTO zijn voorstanders van goede en betaalbare mogelijkheden voor huisvesting van buitenlandse seizoenwerkers op de fruitbedrijven die de seizoenkrachten inlenen. De inzet van buitenlandse seizoenkrachten is niet meer weg te denken bij het binnenhalen van de oogst en het verrichten van teelthandelingen (dunnen, snoei) in de rest van het jaar. De NFO en LTO maken onderscheid tussen permanente huisvesting, gericht op een langere duur van het werk, en tijdelijke huisvesting gericht op de korte termijn (maximaal vier maanden) om bijvoorbeeld de oogst binnen te halen. De NFO stelt zich op het standpunt dat er voor beide typen huisvesting voldoende ruimte moet komen op de fruitbedrijven. Een fruitteler met huisvesting op zijn bedrijf heeft te maken met een woud aan regels. Hierin zijn drie niveaus te onderscheiden: de wettelijk vastgelegde, landelijk uniforme regels; de gemeentelijke regels en de regels van de sector zelf die onder meer in de CAO zijn vastgelegd. Alles bij elkaar veel regels waarbij met name de gemeentelijke voorschriften zeer divers kunnen zijn. Waar veel fruittelers tegenaan lopen is niet eens de hoeveelheid regels, maar vooral het gegeven dat er voor de agrarische bedrijven, met name op gemeentelijk niveau, geen beleid op huisvestingsgebied is. Als er niets is geregeld dan betekent dit dat huisvesting op die bedrijven niet is toegestaan. In gemeenten waar wel beleid is ontwikkeld, zitten vaak grote verschillen. Dit laatste is nu precies de reden voor de NFO om te pleiten voor landelijke normen voor huisvesting van buitenlandse seizoenwerknemers op de teelbedrijven. Normen waarin vraagstukken zoals de brandveiligheid goed geregeld zijn. Gelukkig is er een landelijke werkgroep, waarin LTO en NFO zitting hebben, waarin aan deze normen gewerkt wordt. Gelegenheidswerk In het verslagjaar werden geen aanpassingen in de regeling Gelegenheidswerk doorgevoerd. De regeling blijft onverminderd populair onder de hardfruittelers. Door het langgerekte oogstseizoen van het hardfruit was er wel het verzoek de regeling op te rekken van 8 naar 12 weken. Regeling Kleine Banen eind 2011 afgeschaft Over de Regeling Kleine Banen was er volop discussie, maar de regeling is met ingang van 1 januari 2012 afgeschaft. Minister Henk Kamp besloot hiertoe omdat de regeling niet leidde tot afname van de jeugdwerkloosheid. De NFO vond het jammer dat deze regeling is afgeschaft, daar ze leidde tot lage kosten per uur en prima toegepast kon worden op de zaterdaghulpen. De werkgever hoefde geen premies sociale verzekeringen en inkomensafhankelijke premie voor de zorgverzekering te betalen. NFO ontstemt over advies WW-premie 2012 van Colland De Sectorraad Agrarisch en Groen van Colland adviseerde het UWV in september over de WWpremie in 2012. Op basis van dit advies stelde de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de premie voor 2012 vast. De sectorraad stelde voor om voor korte dienstverbanden de premie te

15

verlagen van 6,5 naar 6,44 procent en voor lange dienstverbanden de WW-premie gelijk te houden op 0,89 procent. Dit is de premie exclusief het opslagpercentage voor de kosten van kinderopvang. Het ministerie van SZW stelde deze laatste premie zonder advies zelfstandig vast. De NFO was ontevreden over het premieadvies. Zij is van mening dat de WW-premie voor kortdurende dienstverbanden (korter den één jaar) veel sterker omlaag moet. De NFO is het niet eens met de systematiek die de Sectorraad en Actor gebruiken bij het bepalen van de hoogte van de WW-premie voor de korte en lange dienstverbanden. De NFO is voorstander van het strikt toepassen van het principe kostenmaker en kostendrager bij het vaststellen van de sectorpremies. Kort gezegd: de schadelast die korte dienstverbanden veroorzaken dient opgebracht te worden door de premieinkomsten van die korte dienstverbanden. Hetzelfde geldt voor de lange dienstverbanden. Dat is nu juist het probleem. Het UWV en de Belastingdienst, de inner van de premies, zijn tot nu toe niet in staat geweest om voor korte en lange dienstverbanden de afzonderlijke premie-inkomsten en de afzonderlijke schadelasten volledig in beeld te brengen. Dit leidt ertoe dat het principe kostenmaker en kostendrager nog slechts gedeeltelijk toegepast kan worden bij het advies over de premievaststelling voor 2012. In het traject over de vaststelling van de premie is dit door de NFO indringend ingebracht. De andere agrarische werkgevers zijn het geheel eens met het uitgangspunt van de NFO. Zij gaat dan ook maximale druk uitoefenen om deze cijfers daadwerkelijk te krijgen zodat het premieadvies gebaseerd wordt op het principe: wie de kosten maakt, moet ze ook dragen. Minister Kamp besloot in november het advies van de sectorraad over te nemen. Polenconstructie Op uitnodiging van Rabobank Nederland was er maandag 31 januari een gesprek met een brede vertegenwoordiging uit de champignonketen en de vakbonden. Aanleiding was de ondoorzichtige arbeidsconstructies, ook wel bekend als Polenconstructies bij de teelt en oogst van champignons. Tijdens de bijeenkomst presenteerden champignonbedrijven, LTO Paddenstoelen en Frugi Venta een opzet voor een keurmerk voor de eerlijke oogst van champignons. De Rabobank ondersteunde dit initiatief om tot een betere inkomenspositie te komen in de champignonketen. Ook de vakbonden tonen zich in beginsel enthousiast over een verbetering van de arbeidspositie van werknemers in deze sector. Het keurmerk met de werktitel Fair Produce NL, biedt champignontelers en –handelaren die niet werken met ondoorzichtige en oneerlijke buitenlandse arbeidsconstructies, de mogelijkheid zich te onderscheiden in de markt. Deelname vindt plaats op vrijwillige basis. In hoofdlijnen eist het keurmerk transparantie en toetsbaarheid van de lonen in Nederland op basis van goed werkgeverschap. Deelnemers garanderen de Nederlandse arbeidswetgeving: redelijke inhoudingen voor huisvesting, vervoer en dergelijke en naleving van de bestaande NEN 4400-1 norm voor intermediairs. Vooralsnog kunnen alleen bedrijven die in Nederland champignons telen en oogsten onder het keurmerk vallen. Het keurmerk verbiedt ondernemers om arbeidskrachten aan het werk te hebben die via of door een buitenlandse intermediair loon ontvangen. In de praktijk gaan daar geregeld oneerlijke en ondoorzichtige arbeidsconstructies achter schuil. Ze verstoren de concurrentie, passen niet bij duurzaam ondernemen en schaden het imago van de sector. Het gaat er bij dit keurmerk om dat de beloning van de arbeid die gemoeid is met de oogst van champignons voor 100 procent in overeenstemming is met de Nederlandse wet en gebeurt op een door de Arbeidsinspectie controleerbare manier. In de fruitsector zijn ook enkele bedrijven bekend die arbeidsconstructies toepassen. De NFO is voor een gelijk speelveld op arbeidsgebied voor alle fruitbedrijven en vindt dat er een oplossing moeten komen. De NFO gaat de aanpak in de champignonteelt nauwlettend volgen en bezien of de aanpak door middel van een vrijwillig keurmerk gaat werken. Het is positief dat de Rabobank er achter staat en dat het initiatief vanuit de sector komt. De NFO vindt het van groot belang dat de afnemers ondoorzichtige en oneerlijke arbeidsconstructies gaan afwijzen. Vanuit de markt kan een sterke sturing uitgaan. Volgens de NFO is de beste oplossing dat de overheid duidelijkheid geeft over welke constructies wel zijn toegelaten en welke niet. Fiscale zaken en zelfstandigenbeleid De belastingplannen van de regering voor 2012 werden gepresenteerd en bevatten een aantal interessante punten voor fruitteeltbedrijven. Zo wordt de zelfstandigenaftrek omgezet in een basisvrijstelling en geïntegreerd in de mkb-winstvrijstelling. Het basisbedrag, dus geen staffel meer, is

16

één bedrag van 7.280 euro en wordt jaarlijks niet meer geïndexeerd. De regeling wordt hierdoor aanzienlijk vereenvoudigd. De inkomsteneffecten lijken mee te vallen. Wel is er enige zorg over ondernemers met een kleine winst. Deze inkomenseffecten worden nader in beeld gebracht voordat een definitieve beoordeling gemaakt kan worden. Negatief aan dit voorstel is dat het basisbedrag niet meer geïndexeerd gaat worden. Voor NFO en LTO is dit niet acceptabel. In het Belastingplan 2012 worden zeven kleinere belastingen afgeschaft. Van deze zeven belastingen is de afschaffing van de grondwaterbelasting en de verpakkingenbelasting voor de fruitteelt interessant. In de praktijk betekent dit dat twee lastig te innen belastingen worden afgeschaft. Afschaffen van deze belasting en de daarmee samenhangende administratieve lasten, worden als positief ervaren. NFO en LTO zijn eveneens positief gestemd over de invoering van de Vitaliteitregeling. Deze regeling houdt in dat werknemers en ondernemers kunnen sparen met fiscale faciliteiten. De arbeidskorting ouderen, de doorwerkbonus, de spaarloonregeling en de levensloopregeling worden afgeschaft. Daarvoor in de plaats komen twee regelingen: de werkbonus en de Vitaliteitregeling. Via de werkbonus wordt 62-plussers gestimuleerd om te blijven doorwerken. Vitaliteitsparen stelt deelnemers in staat om fiscaal voordelig te sparen. De stortingen zijn fiscaal aftrekbaar in box 1 en er wordt pas belasting geheven bij opname van het tegoed. Daarnaast wordt het rendement over het tegoed niet belast in box 3. Het maximaal op te bouwen vermogen dat onder deze regel valt bedraagt 20.000 euro bruto. Jaarlijks mogen deelnemers maximaal 5.000 euro fiscaal gefaciliteerd sparen. Het gespaarde vermogen mogen zij naar eigen inzicht opnemen. NFO en LTO vinden het een goede zaak dat deze regeling ook voor ondernemers geldt. Naast bovenstaande regelingen blijft de landbouwvrijstelling, de landbouwregeling en de regeling voor rode diesel in 2012 bestaan. Impasse Cafetariaregeling Het is NFO en LTO niet gelukt om nieuwe, collectieve afspraken met de Belastingdienst te maken over het gebruik van de Cafetariaregeling door leden van LTO en NFO omtrent arbeidsmigranten. De oude, collectieve regeling was op per 1 oktober 2011 opgezegd door de Belastingdienst. NFO en LTO adviseerden werkgevers die de 'oude regeling' gebruikten hun regionale inspecteur schriftelijk te verzoeken om de collectieve regeling die voor LTO-leden en de aangesloten vaktechnische organisaties gold (maar opgezegd is) op individuele basis voort te zetten. NFO en LTO voerden gesprekken met de Belastingdienst om de collectieve regeling in gewijzigde vorm voort te zetten. Aan het einde van de verslagperiode was dat nog niet gelukt. Perceelsregistratie Windschermen zijn onlosmakelijk met de teelt verbonden. De oppervlakte van deze schermen telt dus gewoon mee bij de perceelsregistratie. De NFO heeft het ministerie van EL&I hier onlangs van weten te overtuigen. Leden van de NFO hadden hiervoor aandacht gevraagd. Bij het invullen van de perceelregistratie bij Dienst Regelingen kregen fruittelers vorig jaar aanvankelijk te horen dat windhagen niet meetelden bij de perceeloppervlakte van hun gewas. Deze perceelruimte werd getypeerd als een landschapelement. Dit is dus nu niet meer het geval. Hiermee vergroot de totale perceelsoppervlakte bij veel leden. Dit is van belang voor de mest plaatsingsruimte en om eventuele toekomstige toeslagrechten te kunnen verzilveren.

17

Risicobeheersing ULO en veiligheid Op dit gebied heeft de NFO in het verslagjaar geen activiteiten ontplooid. Arbeidsveiligheid Na de zomer 2011 startte een voorlichtingsproject over veilig werken met gewasbeschermingsmiddelen. In 2009 is een vergelijkbaar project naar tevredenheid uitgevoerd in de glastuinbouw en voor hoveniers. Dit vervolgproject, gefinancierd door het Productschap Tuinbouw, wordt uitgevoerd in de boomteelt, bollenteelt, vollegrondsgroenten en fruitteelt. Het doel is om de kennis en de mate van toepassing van deze kennis over veilig en gezond werken met gewasbeschermingsmiddelen en re-entry te vergroten. De NFO zit in de begeleidingscommissie van dit project en ziet er op toe dat de informatiematerialen geschikt, praktisch en bruikbaar zijn voor de fruitteelt. Brede Weerverzekering NFO en LTO hebben zich ingespannen om het tijdstip tussen premiebetaling en uitbetaling van de subsidie te verkorten. Dit is gelukt; de termijn is verkort van 6 naar 2 maanden. Het tijdstip van betaling van de premie verschoof van 1 september naar 1 november. De uitbetaling van de subsidie heeft voor de jaarwisseling plaatsgevonden. Het totaal aantal polissen Brede Weerverzekering groeide in 2011 van circa 500 naar ruim 600. De totale verzekeringspremie steeg met 24 procent. In de fruitteelt bedroeg het aantal polissen meer dan 200, ruim 80 meer dan in 2010. De fruitteeltsector sloot relatief de meeste polissen af. In 2011 ontvingen de deelnemende ondernemers uit de fruitteeltsector ongeveer 2 miljoen euro aan subsidie op de verzekeringspremie. Voor een bestendige verzekering is het nodig dat het aantal polissen verder groeit. Zorgelijk daarbij is de geringe deelname buiten de fruitteeltsector. Alle sectoren geven voor teeltseizoen 2012 extra aandacht aan werving. Voor 2012 en 2013 is de subsidie op de premie veiliggesteld. Binnen het nieuwe GLB vanaf 2014 moet de subsidie nog worden veilig gesteld. De NFO vindt een Brede Weerverzekering belangrijk voor haar leden. De bijbehorende subsidieregeling zorgt er voor dat de premie voor grote risico’s zoals hagel in de fruitteelt betaalbaar blijft.

18

Kennis en innovatie Themabijeenkomsten De NFO biedt naast de lezingenlijst ook themabijeenkomsten aan kringen en samenwerkende afdelingen. Bij een themabijeenkomst zijn sprekers betrokken die diverse aspecten van een thema belichten. De NFO streeft ernaar om deze themabijeenkomsten voor een groter publiek aan te bieden dus op kring of regionaal niveau. Voor het winterseizoen 2010/’11 werden vijf themabijeenkomsten aangeboden waarvan het thema Emissiebeperking en Wetgeving maar liefst zes keer werd afgenomen. Ook hadden de thema's Mechanische snoei en Koeling de aandacht van de telers. NFOleden uit alle kringen hebben deze bijeenkomsten goed bezocht. In samenwerking met PPO Fruit is gedurende de zomer een vervolgbijeenkomst gehouden in Zeeland over chemische vruchtdunning in appel. In de zomer organiseerde de NFO, in samenwerking met LTO, weer vier arbeidsbijeenkomsten waarin zij voor werkgevers actualiteiten over diverse arbeidsgerelateerde zaken presenteerde. Vaktechniek houtig kleinfruit De vaktechniek voor NFO-leden met houtig kleinfruit werd georganiseerd door de NFO-productgroep Houtig kleinfruit. De productgroep organiseerde diverse activiteiten waaronder: - Themabijeenkomst gericht op markt, arbeid en afzet (febr). - Themabijeenkomst over emissiebeperking en wetgeving (mrt). - Een avondbijeenkomst op een kleinfruitbedrijf i.s.m. DLV Plant (mei). - Jaarlijkse snoeibijeenkomst, voornamelijk gericht op rode bes (nov). Noemenswaardige resultaten van PT gefinancierd onderzoek aan houtig kleinfruit worden ook op vaktechnische bijeenkomsten en op de Kennisdag aan telers gepresenteerd. KICK (PPO en DLV Plant), PC Fruit in Belgie en F&BR zijn de belangrijkste onderzoeksinstellingen voor deze subsector. Vaktechniek steenfruit Het vaktechnisch programma voor steenfruit bevatte de volgende activiteiten: - Twee snoeidemonstraties pruim en kers in samenwerking met Tonnie van Kessel in MiddenNederland en Zeeland (febr en mrt). - Zomerexcursie aan een groot kersenbedrijf in Harmelen verzorgd door de kennisconsulent voor steenfruit (juni). - Pruimenbijeenkomst bij PPO in Randwijk met bezoek aan de demopercelen en presentaties over lopend onderzoek, sleedoornselecties en pluktijdstipbepaling van Lazoetrassen. Het lezingenblok over steenfruit op de jaarlijkse Kennisdag werd ook in 2011 goed bezocht. Onderwerpen als feromoonverwarring van pruimenmot en nieuwe kersenrassen werden gepresenteerd. Tevens werden financieel-economische plaatjes van de kersen en pruimenteelt geschetst. Demonstraties Demonstraties op praktijkbedrijven betrekt telers direct bij een onderzoeksonderwerp omdat zij resultaten met eigen ogen kunnen ziwen en ondeling kunnen bespreken. Het is een onderdeel van het vaktechnisch programma van de NFO. In Zeeland werd een vervolgbijeenkomst gehouden bij de in 2010 opgezette onderzoeksdemo over chemische vruchtdunning op appel. PPO Fruit voert dit gedurende drie seizoenen uit in de regio’s Zeeland en Flevo-Noord. De demonstratie mechanische snoei is in Randwijk voortgezet ten behoeve van de Open Dag van het Fruitkenniscentrum. Open Dag Fruitkenniscentrum in Randwijk De NFO is een van de partners van het Fruitkenniscentrum (FKC) en was nauw betrokken bij de organisatie van de Open Dag bij PPO Fruit in Randwijk. De nieuwste kennis en inzichten uit onderzoek stonden die dag centraal. De resultaten van de dunningsproef op Conference, die zowel op Randwijk als op diverse praktijkbedrijven lag, werden toegelicht. In het pilot-perceel met het nieuwe perenras Xenia werden de resultaten van teeltproeven besproken. De bovengenoemde demonstratieproef met mechanisch gesnoeide Elstar en Junami kreeg veel belangstelling. Hier werd de invloed op de vruchtdracht en vruchtmaat vergeleken met handgesnoeide appel en voor- en nadelen werden met de belangstellende bezoekers uitgewisseld. Op het gebied van spuittechniek waren interessante, nieuwe ontwikkelingen te zien zoals autonome

19

besturing en automatisch spuiten. Tijdens een rondrit langs enkele andere onderzoeksprojecten werd de veelzijdigheid van het fruitteeltonderzoek duidelijk. In 2011 was de infomarkt uitgebreid met stand van diverse bedrijven. Aansluitend aan de Open Dag voor grootfruit waren in de avond kleinfruittelers uitgenodigd om een bezoek te brengen aan KICK, het Kennis- en Innovatiecentrum Kleinfruit. Ondanks de vroeg verwachte oogst waren er veel belangstellende fruittelers. Appeldag in Maurik Zeker duizend bezoekers wisten de weg naar het Betuwse Maurik te vinden. De NFO-kring MiddenNederland en DLV Plant kijken als organisatoren terug op een zeer geslaagde Appeldag. Bijna 90 bedrijven en organisaties stonden klaar om bezoekers te ontvangen. Zeven groepen maakten een rondgang door de appelboomgaard van familie De Heus waar adviseurs een toelichting gaven op de resultaten van diverse praktijkproeven. Onderwerpen waren chemische vruchtdunning en mechanische snoei van Elstar en Kanzi. Tevens zijn diverse behandelingen tegen appelschurft en meeldauw besproken en heeft PPO Fruit resultaten van het vruchtboomkanker-model toegelicht. Door de aanzienlijke hagelschade kwamen enkele proeven helaas wat minder goed uit de verf. Bij de machinedemonstraties waren diverse noviteiten te zien. Op de bedrijvenmarkt presenteerde de NFO het plan van aanpak Elstar, waarvan de campagne: Elstar. Altijd raak, deel uitmaakt. Aansluitend volgde een presentatie van de plannen van de digitale marktplaats Service2Fruit, die dat najaar een pilot met Conference ging draaien. Dé Appeldag werd voor de derde keer gehouden en ontwikkelde zich tot een noemenswaardig evenement voor de appelteelt. Ook wint Dé Appeldag in het buitenland aan bekendheid, er waren bezoekers uit België, Duitsland, Frankrijk, Oost-Europa en de Oekraïne. Kennisdag in Wageningen De jaarlijkse Kennisdag voor de fruitteelt werd voor de negende keer gehouden in het Hof van Wageningen. De NFO, in samenwerking met PPO Fruit en Productschap Tuinbouw, organiseerde deze dag. Deze Kennisdag richt zich op nieuwsgierige ondernemers en ketenpartners die op de hoogte willen zijn en blijven van prominente thema's zoals: teelt, bewaring, ontwikkelingen in rassen, afzet, marketing en promotie. Het centrale thema was 'Rassen'; de ontwikkelingen en ervaringen op dit gebied. Er waren presentaties over de mutanten, nieuwe perspectiefvolle rassen en teelttechnische onderzoekservaringen met nieuwe perenrassen. Daarnaast werd bij grootfruit, vruchtboomkanker, toepassing van SmartFresh in peer en energiebesparing in koeling gepresenteerd. De aandacht voor houtig kleinfruit ging uit naar rassenonderzoek en opkweek van framboos, hoogtepunten uit congressen HKF en de conceptontwikkeling van het knijpfruit. Het programma steenfruit richtte zich op veelbelovende kersenrassen en ontwikkelingen in West-Europa, bestrijding pruimenmot en een bedrijfseconomische analyse van de steenfruitteelt. In een algemeen lezingenblok in de middag werden presentaties gegeven over diverse promotiecampagnes, ontwikkelingen bij SpringQuest en de werkwijze en eerste ervaringen van Service2Fruit. Diverse onderzoekers van Wageningen UR presenteerden in stands hun onderzoeksresultaten. Op de druk bezochte themagerichte informatiemarkt toonden boomkwekers en betrokken organisaties een scala aan 'nieuwe' rassen. Bij de proeverijen konden bezoekers zelf oordelen over de smaak. Spuitlicenties De NFO is erkend als kennisaanbieder voor het organiseren van verlengingsbijeenkomsten voor spuitlicenties. In 2011 verliepen veel spuitlicenties. Door het constante aanbod was het voor veel fruittelers niet nodig een bijeenkomst te volgen. Daardoor lag het aantal deelnemers, ruim 400, wat lager dan andere jaren. Het aantal bijeenkomsten (17) was vergelijkbaar met voorgaande jaren. Door het grote aanbod van verlengingsbijeenkomsten en de lage prijszetting zijn inzet en kosten voor fruittelers om hun spuitlicentie te behouden lager dan in veel andere agrarische sectoren. Fruitacademie Teneinde te blijven zorgen voor kwalitatief goed fruit(vak)onderwijs in Nederland hebben de Nederlandse Fruittelers Organisatie, Helicon opleidingen Geldermalsen en het Edudelta College Goes de Fruitacademie opgericht. Het NFO-hoofdbestuur nam hiervoor het initiatief omdat het wil dat er kwalitatief goed fruit(vak)onderwijs in Nederland blijft dat voldoende goed geschoolde medewerkers en ondernemers aflevert die een belangrijk deel van de vacatures en de opvolging op de bedrijven kunnen invullen.

20

Om de Fruitacademie goed vorm en inhoud te geven werd een projectmanager, Ad Verbogt van Rijnconsult, aangetrokken. Hij is voor twee dagen in de week aangesteld en wordt gefinancierd uit het Fonds Arbeidsmarktbeleid van Colland. Om tot een concreet werkplan voor de Fruitacademie te kunnen komen, organiseert Verbogt bijeenkomsten met als thema: de toekomst van de Fruitacademie. De bijeenkomsten moeten leiden tot ideeën over de vraag hoe de academie er moet gaan uitzien, waarna Verbogt een zogenoemde finishfoto opstelt (een beeld van hoe men vindt dat de Fruitacademie er over drie jaar uit moet zien). Daarna stelt hij een stappenplan op om dat doel te bereiken. In september werd begonnen met bijeenkomsten waarbij alle organisaties die bij de Fruitacademie betrokkenen zijn, aanwezig waren. Via dit overleg is een aantal activiteiten opgezet die onder de vlag van de Fruitacademie worden uitgevoerd, zoals de afstemming van de lesstof tussen de twee deelnemende AOC’s. Het idee hierbij is dat de lesstof geactualiseerd wordt, daarna landelijk beschikbaar komt en up to date gehouden wordt. Daarnaast begon de academie met het cursusonderwijs. De Fruitacademie wil toe naar een landelijk aanbod van kwalitatief goede vakcursussen. Er is een aantal cursussen opnieuw in de markt gezet. De inhoud van deze cursussen werd geactualiseerd en de werving naar cursisten heeft landelijk plaatsgevonden. Zo is met succes op twee locaties een koelcursus gehouden met in totaal vijftig deelnemers. Subsidie op BBL Fruittelers kunnen voor BBL-opleidingen van hun werknemers ongeveer €1.200 subsidie per jaar ontvangen. Een BBL-opleiding is een Beroeps Begeleidende Leerweg in de vorm van werkend leren. De medewerker werkt vier dagen per week op het bedrijf en gaat één dag of twee avonden per week naar school. Deze subsidie was vanaf 15 september aan te vragen bij Colland via het webportal www.colland-esf.nl. De NFO heeft er voor gezorgd dat er voldoende ruimte is voor aanvragen vanuit de fruitteeltsector. Invoering Ontwikkelscan Er is een begin gemaakt met de introductie van het Agro Opleidingshuis; een nieuwe methodiek om werknemers in hun ontwikkeling te stimuleren. Deze methode wordt momenteel met succes toegepast in de AGF-handel. Dit instrumentarium helpt de ondernemer in de fruitsector bij het opleiden van zijn vaste medewerkers. De werkwijze van het Agro Opleidingshuis houdt in dat bedrijven hun medewerkers de juiste opleidingen laten volgen. De fruitteeltondernemer moet bij deze methode systematisch een aantal stappen doorlopen. De eerst stap is het vaststellen welke functies er binnen het bedrijf nodig zijn. Gebruik hierbij de omschrijvingen binnen de CAO Open Teelten (voor de fruitteelt). Bepaal hiervan de kerntaken en de vaardigheden die nodig zijn. Stel vast in hoeverre de huidige medewerkers hier aan voldoen. Bepaal op basis daarvan wat zij nog aan bijscholing nodig hebben. Verzoek aan de opleiders om de benodigde cursussen aan te bieden. Momenteel is de complexe vertaalslag gaande van de methodiek van de AGF-handel naar het fruit. Als deze vertaalslag is voltooid en ingevoerd, ontstaat er een goed afgestemd cursusaanbod voor de fruitteeltpraktijk. De Fruitacademie voldoet dan aan de vraag van de fruitteeltbedrijven. De medewerkers worden toegerust om de taken die er binnen het bedrijf liggen, optimaal uit te voeren. De ontwikkelscan wordt medio 2012 ingevoerd. Kennisconsulent PT/NFO De kennisconsulenten zorgen ervoor dat kennis en resultaten vanuit fruitteeltkundig onderzoek bij telers terechtkomen. Het betreft zowel PT-gefinancierd onderzoek als onderzoek uit binnen- en buitenland. De informatieoverdracht gebeurt door artikelen en berichten in vakblad Fruitteelt, de digitale NFO-Nieuwsbrief en de digitale PT-Nieuwsbrief.

21

Grootfruit Voor grootfruit stonden zes speerpunten centraal: • Nieuwe gewasbeschermingsmiddelen en –strategieën, onder meer voor de sleutelplaag fruitmot. • Fruit telen met minder residu. • Leveringscontinuïteit voor het bedrijf. • Dunning voor een zo gelijkmatige vruchtdracht door de jaren heen. • Teelt onder hagelnetten, waarmee misoogsten worden voorkomen. • Verdere mechanisering in de teelt. Op de korte termijn de mechanische snoei en mechanische dunning en op de langere termijn autonoom spuiten en automatische oogsten. Kennisconsulent steen- en kleinfruit De belangrijkste speerpunten voor deze deelsectoren waren: • Informatie over zwakke onderstammen die al geïntroduceerd of nog in onderzoek zijn. • Diverse manieren om het aanvoerseizoen te verlengen zoals voor rassen, bewaring en vervroegen of verlaten van de teelt. • Meer aandacht voor pruim zoals voor uitval van en ziektes bij pruimenbomen en bij kers voor productiezekerheid. • Bij kleinfruit in het algemeen extra aandacht voor verdergaande geïntegreerde gewasbescherming. • Voor rode bes extra aandacht voor de ziekte Eutypa. • Voor framboos werd de ontwikkeling van nieuwe rassen op de voet gevolgd. Aansturing onderzoek De NFO heeft een cruciale rol bij de aansturing van PT- gefinancierd onderzoek in de fruitteeltsector. De invloed van de NFO loopt via de productcommissies appel en peer, houtig kleinfruit en steenfruit. Vanuit het PT werd voor de fruitteeltsector ruim 900 duizend euro in onderzoek en innovatie geïnvesteerd. Voorbeelden van projecten zijn: Appel en peer • Risicovoorspelling zwartvruchtrot. • Bestrijding fruitmot peer. • Oppervlakte-ontsmetting fruit tegen rot. • Nieuwe middelen tegen vruchtboomkanker. • Demo chemische vruchtdunning op appel. • Nieuwe technieken afbreken van residuen op fruit. • Automatisch oogsten. • Automatisch spuiten. • Meer middelen voor schurft- en meeldauwbestrijding. • Gasanalysesysteem in bewaring. • Biologische perenbladvlobestrijding. • Ozontoepassing in bewaring van Conference. • Vruchtdunning Conference. • Mechanische dundemo. • Demo kwee-onderstammen. • Appelteelt in zandgebieden. • Residuverwijdering met zeep. • Verlenging uitstalleven Conference. • Side-rot bij peer. • Fosfaatonderzoek peer.

22

Pruim en kers • Pluktijdstipbepaling blauwe pruimenrassen binnen de begeleiding van het Lazoetproject. • Onderzoekperceel steenfruit met rassenonderzoek kers, intensieve teelten van kers en pruim en onderzoek blauwe pruim. • Bestrijding bacteriekanker pruim. • Marktintroductie van perspectiefvolle nieuwe sleedoornonderstammen. Houtig kleinfruit • Verduurzaming herfstframboos. • Residu en spuitgegevens kleinfruit. • EU Berry. • Rassenonderzoek blauwe bes. • Containerteelt blauwe bes. • Bestrijding frambozenschorsgalmug. • Bestrijding taksterfte en stamkanker door Eutypa. • Vernieuwing aanplant Rovada. • Ozontoepassing rode bes. • Rassenonderzoek zwarte bes. Daarnaast zijn voor fruit nog divers inspanningen verricht op het gebied van marktonderzoek. Dit gaf inzicht in export, supermarktprijzen en acties, in consumentenaankoopgedrag, oogstraming en voorraadbepaling. Overheidsonderzoek De overheid investeert jaarlijks via onderzoek in de sector. De NFO heeft zitting in diverse afstemming- en begeleidingscommissies om de overheidsgelden zo goed mogelijk te besteden. Er is met overheidsinvestering onderzoek uitgevoerd naar de bestrijding van perenbladvlo en zwartvruchtrot. Daarnaast kreeg de herinplantproblematiek op zand aandacht en investeerde de overheid in teeltsystemen die niet meer in de grond plaatsvinden. Met een terugtrekkende overheid die bezuinigt op onderzoek en die als doelstelling alleen investeert in onderzoek met medefinanciering van de sector, is samenwerking meer dan ooit noodzakelijk. Gebruikswaarde-onderzoek grootfruit De NFO besloot niet meer te investeren in gebruikswaarde-onderzoek eerste fase. Ze constateerde wel dat de huidige werkwijze, waarin de markt regeert, op gespannen voet staat met een zorgvuldige rasselectie. Het collectief gefinancierde CGO kan een zorgvuldige selectie echter niet meer garanderen en is dus geen antwoord. Aan besluit om niet meer te investeren in CGO eerste fase lagen de volgende redenen ten grondslag. • Nieuwe rassen worden hoofdzakelijk geïntroduceerd door een keten van raseigenaar, boomkwekers en afzetorganisaties. Vrije introducties met een beschikbaarheid voor de totale sector zijn er vrijwel niet meer. • Raseigenaren gaan in deze situatie zo snel mogelijk naar de markt met nieuwe rassen met het doel om marktpartijen aan zich te binden. Zij hebben er minder behoefte aan hun rassen breed te toetsen in een onafhankelijk CGO voordat ze contracten hebben getekend met partners die hun ras in de markt kunnen zetten. Marktpartijen die nieuwe rassen aan zich binden, gaan vaak in eerste instantie een testovereenkomst aan waarbij de rassen verder worden getoetst. Deze fase is erg belangrijk om te bezien of een nieuw ras voldoende toegevoegde waarde heeft. • Op het moment dat marktpartijen contracten aangaan om nieuwe rassen aan zich te binden, is er geen garantie dat deze rassen opgenomen staan in onafhankelijk gebruikswaardeonderzoek of dat de gegevens vrij beschikbaar zijn. Anderzijds betekent het ook dat de sector geen garantie heeft dat ze kan beschikken over rassen die in CGO zijn opgenomen.

23

Topsectoren Het kabinet benoemde de belangrijkste economische dragers in Nederland tot topsector. Eén daarvan is de tuinbouw en uitgangsmateriaal. De overheid heeft aan de topsectoren gevraagd voor diverse thema’s vanuit het bedrijfsleven onderzoeksprojecten op te stellen. De NFO heeft voor de fruitteeltsector projecten aangedragen die in het programma zijn opgenomen. Over de honorering van de projecten wordt in 2012 besloten. Fruitpact Het Fruitpact is een samenwerkingsverband van elf organisaties, waaronder de NFO, dat projecten initieert en ondersteunt die het fruitcluster in het rivierengebied versterken. Binnen het Fruitpact lopen momenteel twaalf projecten. Dit jaar is het 20ste project gestart. De lopende projecten van fruitpact op 31 december 2011 zijn: • Fruitvlekken in het rivierenland. • Duurzame energie in koeling (in 2012 start een tweede groep bedrijven). • Leergang ondernemersvaardigheden fruitsector. • Landelijk afzetplan Elstar/Conference. • Fruit Business Centre Geldermalsen. • Intelligente teelt. • Duurzame gewasbescherming. • KWH-spuit. • Ozon. • KICK. • Fruithagelradar. Nieuw project De handreiking huisvesting buitenlandse werknemers moest worden geactualiseerd. De handreiking is al weer enkele jaren oud. De veranderingen in het landelijk beleid en de toename van de inzet van buitenlandse arbeid geven reden tot actualisatie. Het is wenselijk dat er zoveel mogelijk een uniform beleid gevoerd wordt. • Rechtsgelijkheid: agrarische ondernemers uit regiogemeenten moeten dezelfde mogelijkheden krijgen om tijdelijke arbeidskrachten te huisvesten. • Effectiviteit: door regionaal beleid af te stemmen wordt voorkomen dat problemen zich verplaatsen van een gemeente die een streng beleid voert naar een gemeente die een minder streng beleid voert. • Duidelijkheid: regionaal beleid is makkelijker te communiceren aan alle belanghebbenden. De NFO zet zich wederom in voor een goed toepasbaar gedegen beleid voor de huisvesting. MVO-scan Het project MVO-scan is afgerond. Het project diende er voor de fruittelers inzicht te verschaffen over maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en hen adviseren over duurzame maatregelen. De realisatie van een binnenvaartoverslagpunt in Rivierenland was het belangrijkste doel van dit project. Het overslagpunt moet het modaal transport van fruit door de connectie met de haven van Rotterdam verbeteren.

24

Ruimtelijke ordening 50-meter zone De gemeenteraad van Geldermalsen besloot op aandringen van individuele telers en NFO/ LTO, de voorgestelde verbodszone voor boomgaarden niet door te zetten. Het College van B en W wilde een verbodszone van 50 meter voor boomgaarden instellen, grenzend aan een nieuw te realiseren woonwijk. Dit betekende dat reeds bestaande boomgaarden moesten verdwijnen. De ingebrachte zienswijzen waren in eerste instantie geen reden voor de gemeente de verbodszone te schrappen. De NFO informeerde voorafgaand aan de raadsvergadering alle gemeenteraadsleden over de gang van zaken en er was contact met alle fracties. Tijdens de raadsvergadering hield kringvoorzitter Frans van Brandenburg een betoog met de strekking dat we hier met de 'omgekeerde wereld' te maken hebben. De 50-meter zone die gehanteerd moet worden ter bescherming van de bestaande bestemming, mag natuurlijk nooit misbruikt worden om de bestaande bestemming te verbieden. De raad besloot dat dit punt opnieuw bekeken en uitgewerkt moest worden, waarbij er geen sprake kan zijn van een opgelegd verbod. Archeologische waarden Diverse gemeenten in het midden van het land zijn druk met de herziening van het buitengebied. Actueel hierbij is dat de EU verlangt dat archeologische waarden beschermd worden. De NFO opperde dat fruittelers voor bestaande percelen de teelthandelingen zoveel mogelijk moeten kunnen uitvoeren zonder toets vooraf. Ook bracht ze in dat archeologisch waardevolle gebieden goed geïnventariseerd moeten worden en niet onnodig groot van omvang moeten zijn.

25

Overige thema’s AID De AID heeft de fruitteeltsector opnieuw extra gecontroleerd. De fruitteeltsector wordt gezien als een risicosector. Er vinden relatief veel bespuitingen plaats en de spuitdrift is hoger dan in andere sectoren. Daarnaast controleert de AID de fruittelers extra op het terrein van de wetgeving ten aanzien van spuitdrift. Speciaal aandachtspunt was de bestrijding van fruitmot. Door de toelating van Affirm controleerde de AID niet meer gericht of toegelaten middelen gebruikt werden bij de bestrijding van fruitmot. De NFO gaf diverse fruittelers inhoudelijk ondersteuning bij het aantekenen van bezwaar en verdere rechtsgang naar de rechtbank tegen opgelegde boetes. Toekomst Productschap Tuinbouw De meningen in de sector over het voortbestaan van het PT waren erg verdeeld. De NFO en 60 procent van de leden willen investeren in een nieuw en anders aangestuurd PT voor doelen die anders niet of heel lastig te realiseren zijn. Voorbeelden zijn: promotie, het beschikbaar krijgen van gewasbeschermingsmiddelen en onderzoek. Het kabinet wil door met een afgeslankt PT. De Tweede Kamer nam dit standpunt dinsdag 20 december niet over en wil de productschappen afschaffen. Het kabinet gaat zich nu beraden over de uitspraak van de Kamer. Het voortbestaan van de PBO werd daarmee heel onzeker. De uitkomst van de draagvlakpeiling vanuit het PT gaf de mening van ondernemers uiterst helder weer. Bij een krappe meerderheid is er toekomst voor het Productschap Tuinbouw, maar ondernemers gaven ook glashelder aan dat het anders moet. Dat geldt allereerst voor de wijze van besluitvorming. Dit moest transparanter en democratischer. De leden van de NFO gaven het PT het rapportcijfer 5.0. Zestig procent van de fruitteeltondernemers wil blijven investeren in het PT. De ondernemers vinden een effectief middelenpakket, plantgezondheid (onderzoek), promotie en fytosanitair beleid om toegang tot markten te borgen, taken die het PT moet oppakken. Een meerderheid van de ondernemers vindt marktonderzoek, de arbeidsmarktcampagne, het Groenten- en Fruitportaal en de Floriade geen taken meer voor het PT. De NFO is voor het behoud van een PBO-stelsel omdat met een dergelijk instrument zaken zijn te regelen die bindend zijn voor de gehele sector. Bovendien kan men in een sector met relatief kleine bedrijven een dergelijk instrument niet missen omdat alternatieven ontbreken. De NFO wil wel naar een andere vorm van besluitvorming. Op basis van heldere plannen wil zij in het nieuwe bestel bij de leden peilen of ze met de heffingen kunnen instemmen. Greenport Holland De NFO is toegetreden tot de Vereniging Greenport Holland. Ook de andere tuinbouwsectoren en de LTO-organisaties sloten zich aan bij deze vereniging. Naast de primaire schakels zijn ook de koepels van afzetorganisaties lid zoals Frugi Venta, DPA en bloemenveiling Flora Holland. Greenport Holland is daarmee een private krachtenbundeling die uitvoering geeft aan de gemeenschappelijke visie, strategie en beleid op de thema’s: ruimte & infrastructuur, internationalisering, duurzaamheid, kennis en innovatie en andere tuinbouwgerelateerde onderwerpen. Door de bundeling ontstaat een gemeenschappelijke belangenbehartiging en een centrale onderhandelingspartner. De tuinbouw creëert daarmee een vergelijkbare structuur als Bouwend Nederland. Loek Hermans, tot voor kort MKB-voorzitter, werd het boegbeeld van Greenport Holland. Binnen Greenport vinden discussies plaats over de toekomstige inrichting van de tuinbouw. Daarom acht de NFO het van belang hierin te participeren. Communicatie met de leden De NFO onderhoudt op diverse manieren contact met haar leden. Actieve en frequente ledencommunicatie is essentieel voor behoud van de betrokkenheid en loyaliteit van de leden en legt de basis voor een levendige en bloeiende vereniging. Als vervolg op de Scan Ledencommunicatie NFO gaf de NFO de opdracht een communicatieplan op te stellen. Het plan werd gepresenteerd op de ALV in 2011. De conclusies en aanbevelingen uit de scan vormen de basis voor het Ledencommunicatieplan. De NFO wil meer halen uit de bestaande communicatiemiddelen en beschikbare menskracht. Ze wil intensivering van het ledencontact, met name digitaal via internet en e-mail, om hen actiever te betrekken bij activiteiten van de NFO.

26

Doel is de positionering van de NFO te versterken en de toegevoegde waarde van het lidmaatschap van de vereniging voor individuele leden helder te maken. Dit gebeurt via meer samenhang en gerichtheid in communicatie-uitingen en -activiteiten, meer afstemming en sturing van werkwijzen, meer uniformiteit en eenduidigheid in de boodschap en meer openheid voor en inspraak van leden. Het plan omvat een reeks activiteiten, waaronder het beschrijven van het profiel van de NFO en het vertalen van dit profiel in diverse uitingen van de NFO. Ledenvoordeel wordt scherper benoemd en meer uitgedragen, onder meer in Fruitteelt en op de website. Naar aanleiding van het communicatieplan besloot de NFO onder meer een nieuwe website in te richten om deze functie gerichter te kunnen vervullen. De website wordt in het voorjaar van 2012 actief. Structuur van de NFO Het hoofdbestuur stond stil bij de structuur van de NFO. De noodzaak van deze discussie bevestigden de leden op de ALV. Er werd toegezegd dat de NFO in 2012 de ALV zal rapporteren over eventuele wijzigingen. Er werd een voorstel uitgewerkt dat is kortgesloten met de kringen en afdelingen. Hoofdlijn van het nieuwe voorstel is dat de NFO meer volgens de lijn van productgroepen wil werken en dat deze groepen ook vertegenwoordigd zijn in het hoofdbestuur. De NFO wil op termijn opschalen naar vier kringen en ze verwacht dat er in de toekomst meer kringen gaan ontstaan zonder afdelingen. Het voorstel wordt voorgelegd aan de ALV in 2012. Waarschuwingsnet De NFO is, samen met VePaF en CAF, partner in SWON. SWON beheert en coördineert het netwerk van weerstations voor de fruitteelt in Nederland. Er draaide opnieuw een vernieuwd en gemoderniseerd netwerk. De website www.weerpalen.nl was oparationeel. Faunazaken De Lltb en NFO maakten bezwaar tegen het conceptbesluit van Nordrhein-Westfalen om na het jachtseizoen 2012/' dertien damherten los te laten in de vrije wildbaan in Duitsland nabij de grens met Nederland. Zowel aan Duitse als aan Nederlandse zijde ontbrak het aan draagvlak voor de introductie van damherten in de vrije wildbaan. De NFO en Lltb verwachten knelpunten bij het uitzetten van damherten. De agrarische ondernemers in het Limburgse grensgebied zitten niet te wachten op gewasschades en eventuele andere vormen van landbouwschade. Momenteel is er geen acceptabele vergoedingsregeling beschikbaar om agrariërs te compenseren voor de opgelopen landbouwschade. Het is voor Nederlandse agrariërs ook niet mogelijk de schade te verhalen op de jachthouders. De aanwezigheid van hoogsalderende teelten langs het Limburgse grensgebied maakt het noodzakelijk deze teelten te omrasteren of te beëindigen. In sommige gevallen zijn de teeltperiodes van vollegrondsgroenten en/of bomen beperkt van één seizoen tot enkele jaren. In dergelijke gevallen moeten de afrasteringen continu verplaatst en uitgebreid worden. Dit leidt voor de ondernemers met dergelijke teelten tot hoge kosten en een onwerkbare situatie. Overige knelpunten zijn de verkeersveiligheid rondom het Limburgse grensgebied en het ontbreken van afspraken over populatiebeheer en schadebestrijding. Afschot van damherten in het kader van schadebestrijding of de verkeersveiligheid zal op weerstand stuiten door dierenwelzijnorganisaties. Zangvogels Zangvogels blijven pikschade veroorzaken aan met name Conference. Dit leidt tot toename van de schadeuitkeringen van het Faunafonds. In 2010 was de uitkeringen aan de perentelers 1,5 miljoen euro. Om de schade te beperken vond bij twintig bedrijven in Zeeland en de Betuwe in 2011 een uitgebreide proef plaats met de Firefly bakenkaart. Gemiddeld was er bij deze bedrijven significant minder schade dan in de onbehandelde bedrijven. Er werd een schadereductie behaald tussen de 30 en 50 procent. SOVON Vogelonderzoek Nederland voerde het onderzoek uit in opdracht van het Faunafonds. Landbouwverkeer op de openbare weg Het aantal ongelukken met landbouwvoertuigen daalt niet. Jaarlijks vallen gemiddeld 16 doden en 100 gewonden bij verkeersongevallen met tractoren, graafmachines en andere specifieke voertuigen. Dit was voor de Onderzoeksraad voor Veiligheid aanleiding onderzoek te doen naar ongevallen met

27

landbouwvoertuigen op de openbare weg. Doel van het onderzoek was te achterhalen of er sprake is van structurele veiligheidstekorten. De raad constateerde dat de ongevallen vooral worden veroorzaakt doordat de landbouwvoertuigen zelf onveilig zijn. De bestuurder heeft slecht zicht omdat het voertuig in het donker slecht herkenbaar is en de voertuigen breed en vaak voor hele specifieke werkzaamheden gebouwd zijn. De raad concludeerde tevens dat bestuurders van landbouwvoertuigen onvoldoende rekening houden met andere verkeersdeelnemers. Een van de gevolgen van dit onderzoek is dat Melanie Schultz, minister van Infrastructuur en Milieu een trekkerrijbewijs (T-Rijbewijs) wil invoeren. Op aandringen van LTO en NFO komt er een overgangsregeling voor diegenen die op het moment van invoeren van het T-Rijbewijs in het bezit zijn van Rijbewijs-B of een trekkercertificaat. NFO verzocht het ministerie een uitzondering te maken voor de pluktreinchauffeurs die zeer incidenteel gebruik maken van de openbare weg. Nachtvorstberegening Met het Waterschap Rivierenland is diverse keren overlegd over de watertoevoer in het gebied de Vlinder in NFO-afdeling West-Betuwe tijdens de perioden dat telers tegen nachtvorst moeten beregenen. Het waterschap was niet meer bereid om in nieuwe apparatuur (pompen) te investeren. In het overleg werd afgesproken dat de fruittelers in dit gebied de kosten voor deze investering gezamelijk gaan dragen.

28

2. Organisatie Bestuur Het hoofdbestuur vergaderde zes keer onder leiding van voorzitter Johan van Haarlem. In juni bracht het bestuur een werkbezoek aan kring Midden-Nederland. Tijdens het werkbezoek werden twee bedrijven bezocht: een fruitteeltbedrijf en een bedrijf met de paddenstoelenteelt. Met de ondernemers discussieerde het bestuur over de wel of niet geoorloofde arbeidsconstructies (Polenconstructie) en afzet van bestaande rassen en conceptrassen. De belangrijkste onderwerpen die op de agenda van het hoofdbestuur stonden, staan beschreven in hoofdstuk 2 van dit jaarverslag. Algemene Ledenvergadering De Algemene Ledenvergadering (ALV) stemde in met het voorstel van het hoofdbestuur om de contributie in 2012 met 1,5 procent te verhogen. Tevens werd besloten om de structuur van de NFO nader te onderzoeken. Onderzocht gaat worden of een productgerichte structuur kan bijdragen aan een grotere betrokkenheid en binding van de leden met de NFO. De bedoeling is dat deze discussie uitmondt in een voorstel voor een nieuwe structuur die voorgelegd kan worden in de ALV van 2012. Daarnaast presenteerde Geert Pinxterhuis een resultatenanalyse van een onderzoek naar de ledencommunicatie binnen de NFO. Aan de hand van deze analyse vindt hij een verhoging van de interactie van groot belang. Hierbij dient men de elektronische hulpmiddelen goed te benutten. De uitkomsten van dit onderzoek worden gebruikt bij het maken van voorstellen voor een nieuwe structuur voor de NFO. Hein Deprez, bestuursvoorzitter Univeg, gaf een lezing over zijn visie op de toekomstige afzet van groenten en fruit. Hij hamerde op een verdergaande verticale samenwerking in de keten. Installatie leden en plaatsvervangend leden van het hoofdbestuur: • F. ter Hofstede uit Wijdenes werd herbenoemd als lid en herbenoemd als plaatsvervangend lid A. Karsten uit Wijdenes. • R. Notermans uit Banholt werd herbenoemd als lid. • H. Reinders uit Panningen werd herbenoemd als plaatsvervangend lid. Kringen en afdelingen Er traden geen wijzigingen op in het aantal kringen en afdelingen. Commissies Binnen de NFO functioneerden aan het eind van het verslagjaar vier permanente commissies: de Redactiecommissie, Commissie Steenfruit, Productgroep Houtig Kleinfruit en Productcommissie Grootfruit. De commissies spelen, behalve de Redactiecommissie, een belangrijke rol bij de aansturing van het onderzoek vanuit het PT. Zij toetsen onderzoeksvoorstellen inhoudelijk om een optimale afstemming van het onderzoek met de praktijk te kunnen garanderen. De commissies Houtig Kleinfruit en Steenfruit behandelen tevens de thema’s afzet, promotie en vaktechniek. Dienstverlening De NFO biedt aan leden de service om individuele vragen te stellen. Deze vragen hebben vooral betrekking op taxaties van fruitpercelen bij onteigening; toelating van gewasbeschermingsmiddelen; het Lozingenbesluit Open Teelten; ruimtelijke ordening; 50-meter zone; schadevergoedingsmogelijkheden door het Faunafonds; ondersteuning bij het (rechtelijke) procedures; starten van fruitbedrijven; richtlijnen voor huisvesting van seizoenwerkers op de bedrijven; werkwijze bij controles van inspectiediensten, et cetera. De leden worden zoveel mogelijk direct geholpen of doorverwezen naar specialisten. Samenwerking De NFO heeft een samenwerkingsverband met LTO Nederland en is een van de dragende organisaties van het PT. Naast het lidmaatschap van VNO-NCW werd de NFO in 2011 ook lid van Greenport Holland. Sinds voorjaar 2010 is de NFO als adviseur verbonden aan het Comité Fruithandel van Frugi Venta. Samen met Helicon en Edudelta heeft de NFO in de vorm van de Fruitacademie een samenwerkingsverband met deze scholen.

29

Vakblad Fruitteelt Redactioneel telde Fruitteelt in het verslagjaar 915 pagina’s. Dit is 43 pagina’s meer dan het begrote aantal pagina’s van 872. In totaal zijn er negen themanummers uitgebracht: Gewasbescherming appel en peer, Gewasbescherming overig fruit, Zeeuwse Fruitteeltdag, Arbeid, Oogst, Bewaring, Planten en bemesting en het Kerstnummer. In totaal zijn er 48 nummers uitgebracht. Het totaal aantal advertentiepagina’s bedroeg 209. Dit is één pagina meer dan was begroot. Het beleid is erop gericht het aantal redactionele pagina’s over de jaren heen constant te houden zodat de leden dezelfde hoeveelheid informatie ontvangen. Zo werden er in 2000 887 pagina’s redactioneel uitgebracht. Website Sinds 2004 is de website van de NFO in de lucht: www.nfofruit.nl . Op deze site staat een aantal gegevens over de Nederlandse fruitteelt en de NFO weergegeven. Wekelijks worden er nieuwe berichten op geplaatst. Steeds vaker wordt er door de NFO gebruik gemaakt van de website om leden de mogelijkheid te bieden zich op te geven voor deelname aan activiteiten. Ook is er sinds dit jaar een aparte website voor evenementen gelanceerd: www.nfo-evenmenten.nl. In 2011 is samen met HAS-kennistransfer gewerkt aan een nieuwe versie van de website van de NFO. De nieuwe versie gaat in 2012 daadwerkelijk in de lucht. Nieuwsbrief Vanaf het voorjaar 2010 brengt de NFO een wekelijkse Nieuwsbrief uit. De Nieuwsbrief wordt op dinsdag per e-mail verstuurd en is gericht op het laatste nieuws in de fruitsector. In april 2010 werd de nieuwsbrief naar zo'n 900 leden verstuurd. In maart 2011 is dit aantal opgelopen naar bijna 1200 leden. Met de komst van deze Nieuwsbrief is te zien dat de website op de dinsdag en woensdag beduidend meer wordt bezocht. Secretariaat De staf van de organisatie bestond uit • ir. S. Koning, secretarisdirecteur • ir. H.G. Bus, beleidsmedewerker • ing. J. van Bruchem, beleidsmedewerker • ing. W. Bulk, beleidsmedewerker (tot 1 september) • ing. A. Vliegen-Verschure, kennisconsulent appel en peer (tot 1 augustus) • ir. H. Koenraads, medewerker vaktechniek Administratie • T. Cevaal, secretaresse • H. van der Vliet, financiële administratie • I. Spaans, ledenadministratie Redactie vakblad Fruitteelt • ir. H.G. Bus, hoofdredacteur • ir. C. van Assche, vakredacteur • ing. M. van Ossenbruggen-Schaik, vakredacteur • ing. M. Ebben, eindredacteur

30

3. Resultatenrekening van de NFO over 2011 (in euro) Baten Contributies Advertenties Fruitteelt Boeken en mailings Projectsubsidies Overige opbrengsten Financieringsbaten en lasten Buitengewone baten/lasten Resultaat deelneming

Lasten 767.131 233.302 698 186.406 47.961 68.187 -80.745 38.509 1.261.449

Personeelskosten Huisvestingskosten Kosten Fruitteelt Kantoor kosten Afschrijving Overige kosten Voordelig saldo

733.299 37.250 248.137 48.264 0 193.448 1.051 1.261.449

Samenstelling NFO-bestuur per 31 december 2011 Naam

Plaats

J.G. van Haarlem A. Slabbekoorn F. van Brandenburg F. ter Hofstede H. van Kekem C. Bos R. Notermans R. Simons ir. S. Koning

Buurmalsen Kapelle Heteren Wijdenes Ameide Dronten Banholt Haaren Zoetermeer

Functie/vertegenwoordiger van voorzitter, vice-voorz, kring Zeeland/Noord-Brabant kring Midden-Nederland kring Noord-Holland kring Zuid-Holland kring Flevo-Noord kring Limburg Productgroep Houtig Kleinfruit secretaris (adv. lid)

Het dagelijks bestuur bestond uit J.G. van Haarlem (voorzitter), A. Slabbekoorn (vice-voorzitter), C. Bos en ir. S. Koning (secretaris) Samenstelling NFO-commissies per 31 december 2011 Bestuur Productgroep Houtig Kleinfruit R. Simons Haaren leden: B. Branderhorst Loon op Zand E. van Wijngaarden Schalkwijk R. Pel Dongen G. van Maanen Dodewaard P. Albers Herwen F. Bunt Slijk-Ewijk G. de Weert Rossum ing. G. van Gessel Waardenburg ir. H. Koenraads Zoetermeer Productcommissie Steenfruit F. van Brandenburg Heteren leden: J. Meulblok Heinkenszand H. van den Boogaard Nederweert W. Kranenburg Buurmalsen W. de Bruin Geldermalsen J. Elenbaas Arnemuiden

voorzitter

kennisconsulent secretaris voorzitter

31

R. Klay P. de Groot ing. G. van Gessel ir. H. Koenraads

Venhuizen Hem Waardenburg Zoetermeer

Productcommissie Appel en Peer C. Bos Dronten Leden: J.G. Grolleman Dronten M. van ‘t Westeinde Nisse G. van Veldhoven Meteren R. Jurrius Helmond A. Karsten Wijdenes ir. H. Koenraads Zoetermeer Redactiecommissie Fruitteelt vacature voorzitter leden H. Reinders Panningen C. Uyttewaal Bemmel A. Goes `t Goy. B.J. van Westreenen Echteld A. Oostveen Dronten vacature houtig kleinfruit vacature grootfruit adviserende leden H. Balkhoven FC Randwijk drs. M. Ravesloot PPO Fruit Randwijk ir. H.G. Bus Zoetermeer Floriade commissie Fruitteelt H. Reinders Panningen Leden J. Vrancken Schimmert K. Fleuren Baarlo Kwaliteitsoverleg Elstar vacature R. Verbeek T. de Weerdt J. Peeters T. Colson H. Vaandring

NFO Fruitmasters The Greenery Fruitconsult veiling Zuid-Limburg Frupaks

Trekkersgroep Elstar ir. S. Koning J.G. van Haarlem M. Schrijnemaekers A. Peerdeman B. Wildschut L. Kampschoer H. Schoots J. Rooders H. van Rooijen J. Peeters G. v Veldhoven T. van Diepen

NFO NFO Veiling Zuid Limburg Vroegop Windig the Greenery Fruitmasters Fruitmasters Fruitmasters Frupaks Fruitconsult Fruitteler Fruitteler

kennisconsulent secretaris voorzitter

secretaris

secretaris/ plv. voorzitter voorzitter

32

Kerngroep Berenschot J.G. van Haarlem A. Slabbekoorn C. Bos ir. S. Koning P. van Osch M. Schrijnemaekers L. Kampschöer P. Smits/B. Wilschut J. Timmermans Vacature G. van Velthoven T. van den Brink J. Vernooij

Buurmalsen Kapelle Dronten Zoetermeer (vz.) Zaltbommel Margraten Geldermalsen Barendrecht Veen Inova Fruit Meteren Wijk bij Duurstede Vleuten

Externe vertegenwoordigingen van de NFO per 31 december 2011 LTO Nederland Beleidsraad LTO J.G. van Haarlem ir. S. Koning

Buurmalsen Zoetermeer

lid plv. lid

Overleg Plantaardig J.G. van Haarlem ir. S. Koning

Buurmalsen Zoetermeer

lid plv. lid

LTO-werkgroep Gewasbescherming, opgeheven per december 2011 J.G. van Haarlem Buurmalsen lid ing. J. van Bruchem Zoetermeer plv. lid Werkgroep Fiscaal- en zelfstandigenbeleid J.G. van Haarlem Buurmalsen ir. H. G. Bus Zoetermeer

lid plv. lid

Commissie Sociaaleconomisch beleid A. Slabbekoorn Kapelle ir. H. G. Bus Zoetermeer

lid plv. lid

Daarnaast is de NFO betrokken bij of vertegenwoordigd in diverse LTO-commissies/werkgroepen/beleidsteams zowel landelijk als regionaal Colland Regiegroep CAO Open Teelten J.G. van Haarlem Buurmalsen ir. H. G. Bus Zoetermeer

lid plv. lid

Bestuur Suwas J.G. van Haarlem

lid

Buurmalsen

Bestuur Arbeidsmarktbeleid A. Slabbekoorn Kapelle

lid

Sectorraad Agrarisch A. Slabbekoorn

plv. lid

Kapelle

33

Sectoradviescommissie Open Teelten ir. H.G. Bus Zoetermeer

lid

Productschap Tuinbouw (PT) Bestuur J.G. van Haarlem Buurmalsen ir. S. Koning Zoetermeer

lid plv. lid

Sectorcommissie Groenten en Fruit J.G. van Haarlem Buurmalsen ir. S. Koning Zoetermeer

lid plv. lid

Commissie Oogstramingen PT J.G. van Haarlem Buurmalsen ir. H.G. Bus Zoetermeer

lid lid

Werkgroep Appels ir. S. Koning

Zoetermeer

lid

GroentenFruit Bureau Stuurgroep Fruitpromotie ir. S. Koning

Zoetermeer

lid

Stuurgroep Zomerfruit campagne ir. S. Koning Zoetermeer

lid

Stuurgroep Schoolfruit vacature Stuurgroep Floriade groenten en fruitinzending Ir. S. Koning Zoetermeer lid Nederlandse Algemene Keuringsdienst Sector Boomteelt J.G. van Haarlem Buurmalsen

lid

Afdelingscommissie Fruitgewassen leden H.E.P. Reinders Panningen J.G. van Haarlem Buurmalsen H. van Wetten Nieuw-Beijerland Onderzoek Programma Adviescommissie Fruitgewassen (PAC) J.G. van Haarlem Buurmalsen voorzitter Leden C. Bos Dronten R. Simons Haaren F. van Brandenburg Heteren ir. S. Koning Zoetermeer Onderwijs Aequor, Ede

vacature voor lid

Stuurgroep Fruitacademie ir. H.G. Bus

Zoetermeer

lid

34

Stichting kwaliteitseisen Landbouwtechniek ing. J. van Bruchem Zoetermeer

lid

Stuurgroep Expert Centre Speciality Crops ing. J. van Bruchem Zoetermeer

lid

Inova Fruit BV Raad van commissarissen ir. S. Koning

lid

Zoetermeer

Algemene ledenvergadering A. Slabbekoorn Kapelle

lid

Bestuurlijk Overleg Open Teelten J.G. van Haarlem Buurmalsen ing. J van Bruchem Zoetermeer

lid plv. lid

Buitenland Copa werkgroep Groenten en Fruit ir. S. Koning Zoetermeer

lid

35

De sector in cijfers Tabel 1. Oppervlakte fruit volgens meitellingen 2008, 2009, 2010 en 2011 in hectare 2008

2009

2010

verschil tov 2010 abs % -415 -5

2011

9.302 9.129 8.681 8.266 611 378 549 291 8.691 8.751 8.132 7.974 7.476 7.800 7.995 8.203 208 peer 488 436 595 317 6.988 7.364 7.400 7.886 993 1.017 1.031 1.006 -25 Steenfruit 262 281 267 257 -10 352 335 357 382 25 350 372 353 326 -27 30 30 53 41 -12 1.549 1.634 1.667 1.679 12 houtig kleinfruit 419 526 535 584 49 30 25 30 23 -7 55 45 124 114 -10 310 330 240 237 -3 560 530 545 509 -36 143 147 158 165 7 32 31 35 46 11 fruit onder glas 66 61 55 61 6 noten 85 108 106 78 -28 Totaal fruit 19.471 19.749 19.535 19.293 -242 * in 2010 kon voor het eerst aangeven of rode bessen, frambozen of bramen geteeld werden. Hieruit bleek dat de onderverdeling in voorgaande jaren niet juist was gemaakt. Bron: CBS appel

totaal jonger dan één jaar één jaar en ouder totaal jonger dan één jaar één jaar en ouder totaal pruim zoete kers zure kers overig totaal blauwe bes bramen* frambozen* rode bessen* zwarte bessen wijndruif overig

3

-2 -4 7 -8 -23 1 9 -23 -8 -1 -7 4 31 11 -26 -1

Tabel 2. Oppervlakte appels per provincie in 2008, 2009, 2010 en 2011 in hectare

Vier noordelijke prov. Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Flevoland Totaal Bron: CBS

2008

2009

2010

2011

143 3.046 776 264 466 1.662 732 1.284 929 9.302

128 2.936 738 230 436 1.624 812 1.282 943 9.129

119 2.778 752 214 380 1.533 714 1.291 900 8.681

89 2.644 709 185 316 1.504 710 1.292 816 8.266

verschil tov 2010 abs % -30 -134 -43 -29 -64 -29 -4 1 -84 -415

-25 -5 -6 -13 -17 -2 -1 0 -9 -5

36

Tabel 3. Oppervlakte peren per provincie in 2008, 2009, 2010 en 2011 in hectare

Vier noordelijke prov. Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Flevoland Totaal Bron: CBS

2008

2009

2010

2011

51 1.877 879 594 604 2.206 502 302 461 7.476

56 1.913 985 605 583 2.313 546 332 467 7.800

66 1.969 1.058 583 618 2.379 517 311 494 7.995

53 2.063 1.056 586 598 2.494 526 305 523 8.203

verschil tov 2010 abs % -13 94 -2 3 -20 115 9 -6 29 208

-20 5 0 1 -3 5 2 -2 6 3

Tabel 4. Oppervlakte appels per ras in 2002, 2007 en 2011

Elstar Jonagold Boskoop Golden Delicious Kanzi Junami Rubens Delcorf Cox's O.P. Overige rassen Totaal

2002 ha 4.374 3.545 809 763

318 666 702 11.177

% 39,1 31,7 7,2 6,8

2,8 6,0 6,3

2007 ha 4.220 2.458 615 536 306 259 145 226 255 360 9.380

% 45,0 26,2 6,6 5,7 3,3 2,8 1,5 2,4 2,7 3,8

2011 ha 3.367 2.083 442 473 410 442 192 143 121 592 8.266

% 40,7 25,2 5,4 5,7 5,0 5,3 2,3 1,7 1,5 7,2

* 2002 en 2007 op basis van uitgebreide meitelling, 2011 is een schatting Bron: CBS

Tabel 5. Oppervlakte peren per ras in 2002, 2007 en 2011

Conference Doyenné du Comice Beurré Alexander Lucas Stoofperen Triomphe de Vienne Overige handperen Totaal

2002 ha 4.035 1.119 204 488 213 270 6.329

% 63,8 17,7 3,2 7,7 3,4 4,3

2007 ha 5.444 1.000 263 254 161 174 7.296

% 74,6 13,7 3,6 3,5 2,2 2,4

2011 ha 6.024 966 450 303 120 340 8.203

% 73,4 11,8 5,5 3,7 1,5 4,1

* 2002 en 2007 op basis van uitgebreide meitelling, 2011 is een schatting Bron: CBS

37

Tabel 6. Oppervlakte biologische fruit volgens meitellingen 2011 in hectare gewas appel peer pruim zoete kers zure kers blauwe bes Rode bessen, frambozen, bramen zwarte bessen wijndruif overig houtig kleinfruit fruit onder glas noten totaal Bron: CBS

ha 233 100 5 7 2 17 6 13 29 8 1 26 447

38