2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
Landschapsonderhoud Rotterdam JAARVERSLAG 2011
Ecologisch landschapsbeheer.
COLOFON Uitgave Stichting Landschapsonderhoud Rotterdam 1
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
Schaardijk 53-55 3063 NH Rotterdam Telefoon 010 4045847 Fax 010 4049247 E-mail
[email protected] Website www.landschapsonderhoudrotterdam.nl Met medewerking van: Kees van der Zalm, Anja van Arendonk, Bert Arends, Jacqueline Helgers, Cas Roefs en Mark Roest. Redactie Kees van der Zalm en Bert Arends Fotografie Bert Arends, tenzij anders vermeld. Lay-out Bert Arends Druk Praktijkcollege Spijkenisse
INHOUDSOPGAVE Pagina 1. Voorwoord
4 2. Samenvatting 5 3. Bestuur
6 2
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
4. 5.
6.
7.
1.
3.1. Samenstelling 3.2. Taken Doelstelling 7 Personeel en organisatie 8 5.1. Personeel 5.1.1. Samenstelling personeel en overige medewerkers 5.1.2. De stadsploeg 5.1.3. Verzuim 5.2. Productie 5.3 Bij- en nascholing/ toolboxmeetingen Veiligheid, gezondheid en milieu 12 6.1. Veiligheid/ VCA 6.2. Gezondheid 6.3. Milieu Projecten 15 7.1. Cultureel erfgoed: De Tempel en Nieuw Rhodenrijs 7.2. De Heemtuin in het Kralingse Bos 7.3. Natuurwerkdag 2011 op De Esch 7.4. Bezoek deelraad Kralingen-Crooswijk 7.5. Tjalklaan
Voorwoord Het jaar 2011 werd gekenmerkt door bezuinigingen. Gemeentewerken Rotterdam, onze belangrijkste opdrachtgever, is nog zeer vrijgevig geweest met opdrachten, maar kondigde wel aan dat 2012 heel wat moeilijker zou worden. De stadsploeg kon als zelfstandige eenheid, na het vertrek van de BAVO, nauwelijks meer bestaan en is opgenomen in de reguliere ecologische groepen. Het was moeilijk afscheid te nemen van het onderkomen op Varkenoord, 3
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
waar Sportclub Feyenoord ons jarenlang gastvrij onderdak heeft verleend. De bezuinigingen van de gemeente Rotterdam werkten ook door bij de detacheringen. De te betalen inleenvergoedingen gingen omhoog en zijn wellicht in de toekomst door onze Stichting niet meer op te brengen. In 2011 is het voor ons moeilijk geweest om in het hoogseizoen voldoende mensen aan het werk te hebben. Helemaal tegen onze principes in moesten we onze toevlucht nemen tot commerciële uitzendbureaus. Wel hebben we SOZAWE herhaaldelijk laten weten dat het onbegrijpelijk is dat er voor ons mooie werk geen werkzoekenden te vinden zijn. Na deze opsomming van bezuinigingen, zorgen en problemen, vrolijker nieuws! We hebben via Vastgoed het beheer en onderhoud gekregen van twee schitterende landgoederen: De Tempel en Nieuw Rhodenrijs. We hebben mooi werk gekregen van de Groenservice ZuidHolland (GZH), een provinciale instantie die werkzaamheden uitvoert voor Natuur- en Recreatieschappen. Onze vaste en ingeleende mensen hebben zeer goed gepresteerd en bijgedragen aan een mooi bedrijfsresultaat. Het bestuur heeft zich wederom zeer gemotiveerd ingespannen om de dreigende problemen het hoofd te bieden en om stevig na te denken over de toekomstige mogelijkheden van de Stichting. Kees van der Zalm, coördinator 2. SAMENVATTING Voor u ligt het jaarverslag 2011. Het bestuur van de SLR vergaderde acht keer en veranderde niet van samenstelling. Onze Stichting heeft weer veel ecologisch werk binnengehaald, met Gemeentewerken Rotterdam als verreweg de grootste opdrachtgever. De werkzaamheden worden uitgevoerd door elf vaste medewerkers, bijgestaan door een dertigtal gedetacheerde personen, vrijwilligers en stagiair(e)s. De stadsploeg hield eind 2011 op te bestaan vanwege 4
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
onvoldoende deelname en werd toegevoegd aan de ecologische ploegen. Het nieuwe verzuimbeleid wierp zijn vruchten af: het verzuimpercentage daalde sterk van 11,6% in 2010 naar 6,4% in 2011. De gemiddelde ziekmeldingfrequentie was vrij hoog: 3,4 per medewerker per jaar. De productie bereikte een recordhoogte en steeg met 6% naar 5537 mandagen, waarvan 81% in opdracht van Gemeentewerken Rotterdam. Dit was zowel te danken aan meer opdrachten als aan het inhuren van uitzendkrachten. Er werden elf toolboxmeetingen gehouden in het kader van de bij- en nascholing. Zeven nieuwe medewerkers behaalden het VCAcertificaat. Elf ongevallen werden gemeld, waarvan er zes tot verzuim leidden. De SLR wil een positieve bijdrage leveren aan de verbetering van de arbeidspositie van mensen zonder baan, zodat hun kansen op doorstroming naar de reguliere arbeidsmarkt groter worden. Eén medewerker bemachtigde dit jaar een betaalde baan. We haalden een grote en uitdagende opdracht binnen van afdeling Vastgoed van OntwikkelingsBedrijf Rotterdam ( OBR): het beheer van de landgoederen De Tempel en Nieuw Rhodenrijs in Overschie. Tevens onderhoudt de SLR de heemtuin in Het Kralingse Bos, waar een vistrap en een ijsvogelwand werden aangelegd. We hebben in november opnieuw een zeer geslaagde natuurwerkdag georganiseerd op De Esch, waaraan 25 mensen deel hebben genomen. De deelraad Kralingen-Crooswijk bezocht het natuurgebied De Esch en kreeg van ons Bestuur uitleg over het werk van onze Stichting. Al met al kan de Stchting Landschapsonderhoud Rotterdam terugzien op een bijzonder productief jaar zonder grote problemen. 3. BESTUUR Samenstelling Het bestuur bestaat uit vijf leden: Paul Breevaart, voorzitter Kitty Verkruisen- Schutte, secretaris Ben Lindeman, penningmeester Arjen Baas, algemeen bestuurslid Joeke Nijboer, algemeen bestuurslid Het bestuur heeft acht vergaderingen gehouden. 3.1.
5
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
3.2 Taken Het bestuur beslist over het financiële, het personele en het algemene beleid. De bestuursleden onderhouden contacten met overheden zoals de gemeente Rotterdam en instanties, zoals landschapsbeheer Zuid-Holland. Tevens heeft men contact met opdrachtgevers. De voornaamste zijn: Gemeentewerken Rotterdam, het OntwikkelingsBedrijf Rotterdam (OBR), GZH (Groenservice Zuid-Holland), Het ZuidHolland Landschap en Natuurmonumenten.
4. Doelstelling
De Stichting Landschapsonderhoud Rotterdam (SLR) is in 1988 opgericht en heeft als doelstellingen: 1. 2.
Een positieve bijdrage leveren aan het behoud van natuur en landschap. Dit op ecologische wijze. Een positieve bijdrage leveren aan de verbetering van de arbeidspositie van mensen zonder baan, zodanig dat hun kansen op deelname aan het arbeidsproces worden vergroot.
De lichamelijke en geestelijke gezondheid verbetert vaak door de lichamelijke arbeid in de buitenlucht en “in weer en wind”. Sociale contacten met collega’s onderling zijn voor velen ook een steun in de persoonlijke ontwikkeling.
6
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
5. Personeel en organisatie
Personeel 5.1.1. Samenstelling personeel en overige medewerkers Landschapsonderhoud Rotterdam heeft 11 mensen in vaste dienst ( 2 op kantoor en 9 in de uitvoering). Er is één meewerkend hoofdvoorman (hoofduitvoerder) en er zijn 3 meewerkende voorlieden. Eén medewerker is speciaal belast met de uitvoering van veiligheid, gezondheid en milieu en het personeelsbeleid. 5.1.
Ultimo 2011 werkten verder voor de Stichting: - 8 WIW-ers en WSW-ers, afkomstig van bureau DBW (Detacheren en Begeleid Werken) van SOZAWE. - 8 gedetacheerde medewerkers ( Palier, Leger des Heils, Vak en Werk, Kijvelanden, EMI, Home sweet Home). Deze mensen volgen bij de SLR een werkervarings - of re-integratietraject om uit te stromen naar een reguliere baan. - 3 mensen met een zogenaamde Participatieplaats. Zij werkten met behoud van een bijstandsuitkering. Dit duurt in principe één jaar. - 10 vrijwilligers. - 3 stagiair(e)s vanuit groenopleidingen. - Omdat er in het hoogseizoen een tekort aan personeel was, zijn er een aantal maanden 4 uitzendkrachten ingehuurd. 5.1.2.
De stadsploeg
De stadsploeg verrichtte diverse werkzaamheden: groenwerkzaamheden, schoonmaakwerk, verhuizingen en ontruimingen.
7
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
De stadsploeg bestond naast de begeleiders uit gemiddeld 6 personen, waarvan enkelen werkten in het kader van dagbesteding en rehabilitatie. Deze stadsploeg hield eind 2011 op te bestaan en werd gevoegd bij de ecologische ploegen vanwege onvoldoende deelname.
Verzamelen en bijpraten vóór het werk.
5.1.3.
Verzuim
Het verzuimpercentage was 6,4% en de meldingsfrequentie bedroeg 3,4 verzuimmeldingen per medewerker per jaar. De trend van het verzuim (9-11%) in voorgaande jaren werd in 2011 doorbroken met een flinke daling. Het nieuwe verzuimbeleid lijkt effectief te zijn. De meldingsfrequentie geeft het gemiddelde aantal ziekmeldingen per medewerker per jaar weer. Een meldingsfrequentie van 3,4 is vrij hoog. Dit getal is in voorgaande jaren niet gemeten. 8
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
Het verzuimpercentage geldt voor een kleine groep ( 11 medewerkers) en dat betekent dat één langdurig verzuimende het cijfer al fors beïnvloedt. Bijvoorbeeld: iemand met een fulltime dienstverband die drie maanden ziek is verhoogt het verzuim al met meer dan 2%.
Grafiek 1. Verzuimpercentage per kalenderjaar.
Kalenderjaar 2006
Verzuimpercentage 9,7%
2009 2010 2011
9,1% 11,6% 6,4%
Meldingsfrequentie niet geregistreerd niet geregistreerd niet geregistreerd 3,4/ jaar
Tabel 1. Verzuimpercentage en meldingsfrequentie per kalenderjaar.
Het verzuimpercentage is aanzienlijk gedaald, terwijl het kort frequente verzuim aan de hoge kant is. Productie In 2011 werden er 5537 mandagen gemaakt, waarvan 4462 ( 81%) voor Gemeentewerken Rotterdam en 1075 ( 19%) voor de overige opdrachtgevers. Dit is een stijging van 6% ten opzichte van 2010. De productie van onze Stichting is nog nooit zo hoog geweest en was zowel te danken aan meer opdrachten als aan het inhuren van uitzendkrachten. Er waren in 2011 geen onwerkbare dagen wegens vorst, sneeuw of ijzel. 5.2.
Grafiek 2. Productie per kalenderjaar.
Kalenderjaar 2009 2010 2011
Gewerkte mandagen 4875 5233 ( + 7%) 5537 (+ 6%)
Tabel 2. Productie per kalenderjaar in cijfers. 9
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
Maaien en afruimen op het Schapeneiland (Hillegersberg).
5.3 Bij- en nascholing Er zijn 11 toolboxmeetingen gegeven. Onderwerpen waren onder meer veiligheid, het gebruik van Persoonlijke BeschermingsMiddelen (PBM´s), de gevaren bij het berenklauwen steken, het signaleren van teken, die de ziekte van Lyme kunnen veroorzaken en ergonomie. 6. Veiligheid, gezondheid en milieu 6.1. Veiligheid/ VCA Landschapsonderhoud Rotterdam is één ster VCA* gecertificeerd. Opdrachtgevers eisen dat zowel het vaste als het overige personeel een VCA-basis certificaat hebben. Onze veiligheidsmedewerker is gediplomeerd als Middelbaar Veiligheids-kundige en leidt jaarlijks nieuwe medewerkers op voor het VCA-basis certificaat. Zeven medewerkers zonder vast dienstverband behaalden in 2011 dit certificaat, dat tien jaar geldig is. Ongevallen, onveilige handelingen en situaties in 2011. Er zijn bij de SLR geen ongevallen gebeurd waarbij de Arbeidsinspectie ingeschakeld diende te worden. Deze wordt alleen ingeschakeld wanneer er sprake is van: - Dood - Blijvend letsel 10
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
Letsel waaraan een ziekenhuisopname gekoppeld is. Er zijn elf ongevallen geregistreerd, onder andere: - Handletsel tijdens zaagwerkzaamheden. Dit ondanks de overstap naar andere handschoenen met extra bescherming op de handrug omdat het risico op zaagletsel daar het grootst is. Dit risico is het grootst voor de duim en wijsvinger van de linkerhand (bij rechtshandigen). - Toch ook weer letsel door het sap van berenklauwen, waarna definitief besloten is dat er met lange broeken en lange mouwen gewerkt moet worden. - Letsels aan benen, enkels en armen met verschillende oorzaken. Vijf van de elf ongevallen leidden tot verzuim van minder dan één dag en zes tot verzuim van één dag of meer. Onveilige situaties in 2011: - Takken die uit bomen vielen tijdens een flinke storm. - Spullen die uit een kast vielen. - Lading die van een pick-up afviel. - Te weinig onderlinge afstand houden tijdens zaagwerkzaamheden. -
. Gezondheid Werkgever en werknemer zijn samen verantwoordelijk voor de gezondheid en veiligheid van alle medewerkers. Met andere woorden: beide partijen hebben rechten en plichten om zo veilig mogelijk en met zo min mogelijk gezondheidsrisico’s de werkzaamheden uit te (doen) voeren. Landschapsonderhoud Rotterdam houdt zich bezig met het ecologisch onderhouden van natuur en landschap. Met dit werk willen we een positieve bijdrage leveren aan de verbetering van de arbeidspositie van mensen zonder baan, zodat hun kansen op doorstroming naar de reguliere arbeidsmarkt groter worden. Eén medewerker bemachtigde dit jaar een betaalde baan. Dit is een succes omdat betaald werk bemachtigen moeilijk is in de huidige economische crisis. 6.3 Milieu Elke bedrijf moet zich houden aan de wettelijke eisen ten aanzien van het milieu. Bij Landschapsonderhoud moet je denken aan: - Gebruik van een brandstof opslagkast. - Overeenkomsten voor het afleveren van materialen bij alle milieustraten in Rotterdam. 6.2
11
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM -
-
7.
Gebruik van biologisch afbreekbare brandstoffen, oliën en smeermiddelen. Gebruik van snelvullers in het veld om morsen te voorkomen. In de toekomst misschien een afspuitplaats voor het schoonspuiten van onze machines en voertuigen. Het inventariseren van de gezondheidsrisico’s van de in gebruik zijnde chemicaliën d.m.v. de Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E). De RI&E werd in 2011 geactualiseerd, wat leidde tot een nieuw plan van aanpak.
Projecten
7.1 Cultureel erfgoed, De Tempel en Nieuw Rhodenrijs Ofwel: hoe wij onze kans grepen op deze landgoederen! Landschapsonderhoud Rotterdam is voortdurend op zoek naar leuk werk en nieuwe werkterreinen. Zo nam Kees van der Zalm vorig jaar eens afslag 11 van de A13 en belandde hij bij twee landgoederen: De Tempel en Nieuw Rhodenrijs, naast elkaar gelegen aan de Delftweg (en aan de Schie). De gemeente Rotterdam is eigenaar van beide landgoederen.
12
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
Voorzijde Landgoed De Tempel.
Nieuw Rhodenrijs was bij onze Stichting al bekend: enkele jaren terug werd daar een poging gedaan om via de BAVO een tuinwerkgroep op te zetten met medewerking van de verslaafden die daar behandeld werden. Dit werd echter jammer genoeg geen succes door een gebrek aan deelnemers. Dit landgoed stond er na een flinke brand verlaten bij. Kees trof op landgoed De Tempel een tuinploeg aan die het dagelijks onderhoud verzorgde. Maar de huurder, Bouman GGZ, ging verhuizen naar een andere locatie en dat betekende het einde voor deze tuinploeg. Ging daar hetzelfde gebeuren als op Nieuw Rhodenrijs: leegstand en achterstallig onderhoud in de tuin? Buurtbewoners klaagden toen al dat er te weinig aan onderhoud werd gedaan. Wij van Landschapsonderhoud Rotterdam wilden hier natuurlijk graag wat aan doen! In september was er voor de Ecoploeg werk genoeg maar de Stadsploeg had nog wel wat uren over. Wij meldden dit bij de gemeente Rotterdam en die vroeg ons toen om de ergste achterstand op Nieuw Rhodenrijs weg te werken. 13
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
Eind oktober 2011 organiseerde de afdeling Vastgoed van OntwikkelingsBedrijf Rotterdam (OBR) een “Handige-Harry-dag” op Nieuw Rhodenrijs. Bij dit afdelingsuitje werd het nuttige met het aangename verenigd. Men vroeg ons om deze dag mede te organiseren. Ik deed dat samen met collega’s Wim-Jan en Anja. We hebben samen met medewerkers van het OBR de voortuin opgeknapt en het werd een lange maar erg fijne werkdag. Het OBR wilde vervolgens dat wij een jaarrond onderhoudsplan opstelden voor beide landgoederen. Dat werd een flinke puzzel want als je jezelf de vraag stelt: wat, hoe vaak, wanneer, met hoeveel mensen en met welk gereedschap of machines, dan krijg je al snel een hele waslijst. Ons plan werd wel erkend maar het was voor de opdrachtgever nog een brug te ver om dit direct te honoreren. We kregen in november wel een paar kleine opdrachten om de ergste onderhoudsachterstand weg te werken.
Met vereende krachten …….op De Tempel!
Vervolgens mochten we in ieder geval tot 1 mei 2012 aan de slag met ons onderhoudsplan, aangevuld met het wegwerken van nog wat extra achterstallig onderhoud. Dit betekende dat 14
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
we behoorlijk veel werk te doen kregen, ook in het broedseizoen, waarin we soms moeilijk aan genoeg werkzaamheden kunnen komen. Mark Roest, voorman
7.2. De Heemtuin in het Kralingse Bos Sinds jaar en dag onderhoudt Landschapsonderhoud Rotterdam de Heemtuin in het Kralingse Bos. In het najaar is een ijsvogelwand aangelegd in een omgewaaide boom.
Aanleg ijsvogelwand (oktober 2011).
15
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
De vistrap bij de heemtuin in het Kralingse Bos. (foto: Anja van Arendonk)
Tevens is in het kader van de schoonmaak van de Kralingse Plas een vistrap aangelegd zodat er uitwisseling van vissoorten kan plaatsvinden tussen de Plas en de Wolvenvallei. Het onderhoud hiervan is ook aan ons opgedragen. Natuurwerkdag 2011 Op 5 november beleefde onze Stichting haar tweede hernieuwde natuurwerkdag onder het genot van heerlijk warm najaarsweer. Het dagprogramma was bijna hetzelfde als in 2010 omdat er altijd weer andere mensen aan meedoen. Zo hadden we dit jaar extra veel jongeren. Er waren maatschappelijke stage (MaS)leerlingen, scoutingleden, buurtbewoners, collega’s en eigen kinderen. De 41 deelnemers kregen binnen wat uitleg en buiten konden we ook dit jaar weer terecht op De Esch. We boften die dag met heerlijk zonnig najaarsweer. Onder enthousiaste leiding van de voorlieden Bravenboer en Roest, hebben we een heel goed begin gemaakt met het afruimen van "Het Grote Veld". 3.2.
16
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
Zo moet je rijven…
Voor de Stageleerlingen was het leerzaam om met hen iets extra’s te doen en zijn we samen op zoek gegaan naar 10 verschillende planten. We zochten bij deze planten onder andere naar hun zaden en hun verspreidingsmethoden.
17
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
Mark Roest geeft uitleg aan de geboeide jeugd.
Na een heerlijke lunch in onze kantine gingen we verder met het afruimen (rijven in wiersen, opsteken op berries en afvoeren naar composthopen). De deelnemers ontvingen een kleine attentie (o.a. zaad van de koekoeksbloem)
Kees van der Zalm in aktie tijdens de natuurwerkdag op De Esch.
Zo konden we weer terugkijken op een zeer geslaagde natuurwerkdag. 18
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
7.4 Bezoek deelraad Kralingen-Crooswijk Op een zomerse lenteavond maakten elf deelraads- en burgerleden en hun griffiemedewerkers van de deelgemeente Kralingen-Crooswijk gebruik van het aanbod van de SLR om hun kennis te vergroten van de plaatselijke natuur. Ze bezochten het natuurgebied De Esch. Het onderhoud is in handen van Landschapsonderhoud Rotterdam. Meewerkend voorman Michel de Wit en Martin Oosthoek (één van de nieuwe schaapherders) vertelden tijdens een rondwandeling over de keuzes ten aanzien van het onderhoud. Zij legden uit welke gevolgen bepaalde maatregelen hebben voor de nu aanwezige bomen, planten en dieren in De Esch. Kees van der Zalm vertelde dat de Stichting betaald krijgt op basis van gewerkte mandagen. Een groot deel van het werk wordt verricht door niet vast personeel. Hij vond het onbegrijpelijk dat in deze stad 30.000 werkzoekenden zijn en dat nog niet een tiental van hen vrijwillig, met behoud van uitkering kan worden ingezet voor landschapsonderhoud. Na afloop van de presentatie bedankten de gasten het Bestuur voor de uitgebreide informatie. ( Bron: Dg Nieuws Kralingen-Crooswijk, 4 mei 2011)
19
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
7.5 Tjalklaan Landschapsonderhoud Rotterdam heeft in het voorjaar van 2010 de opdracht gekregen om een nieuw plantsoen aan te leggen aan de Tjalklaan (nabij het Marconiplein). Het grondwerk en de aanplant werd door derden gedaan. Wij hebben het puin uit de grond verwijderd, plantgoed ingeplant en een eigen zaadmengsel ingezaaid. ( zie de foto’s in ons jaarverslag 2010). Hieronder ziet u het ( bloeiende) resultaat in 2011.
20
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
Foto´s Marjan Schavemaker.
21
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM
22
2011 JAARVERSLAG LANDSCHAPSONDERHOUD ROTTERDAM Bloemenpracht aan de Tjalklaan.
23