Jaarverslag Guido de Brès-Stichting Wetenschappelijk Instituut voor de SGP

Jaarverslag 2014 Guido de Brès-Stichting Wetenschappelijk Instituut voor de SGP

1. Inleiding De Guido de Brès-Stichting, het Wetenschappelijk Instituut voor de Staatkundig Gereformeerde Partij (WI-SGP), is de ‘denktank’ ten behoeve van de SGP. Het instituut onderzoekt zelfstandig politieke en maatschappelijke vraagstukken, met als doel kennis en inzicht te verwerven met het oog op een voortdurende ontwikkeling van de staatkundig-gereformeerde visie op alle relevante beleidsterreinen. De resultaten van het onderzoek communiceert het instituut met politici, partijleden, SGP-stemmers en extern publiek. Bezinning op actuele ontwikkelingen en reflectie ten aanzien van maatschappelijke en politieke veranderingen verdienen voortdurende aandacht. Ontwikkelingen en standpunten behoeven telkens kritische toetsing aan de Bijbel en aan de staatkundig gereformeerde beginselen. Op deze manier kan de SGP een inspirerende en opbouwende bijdrage leveren aan het bestuur van ons land. Daarbij mag de partij zich niet laten meevoeren door de waan van de dag of verstarren in oudbakken standpunten. Het Wetenschappelijk Instituut voor de SGP stimuleert daarom bezinning, debat en opinievorming in de volle breedte van het kiezerspotentieel van de SGP en wil meer mensen op zijn activiteiten attenderen. Ook wordt het debat aangegaan met andersdenkenden. Het achterliggende doel is dat de Guido de Brès-Stichting een bijdrage levert aan het streven van de partij om meer mensen te brengen tot de erkenning van het gezag van Gods Woord in politiek en samenleving. De Guido de Brès-Stichting is opgericht op 21 maart 1974 en statutair gevestigd te ’s-Gravenhage. De feitelijke huisvesting was tot augustus 2006 ook in Den Haag, aan de Laan van Meerdervoort. Daarna was het WI-SGP gevestigd aan de Burgemeester van Reenensingel in Gouda. Tezamen met het partijbureau en de SGP-jongeren is het Wetenschappelijk Instituut in december 2012 verhuisd naar een nieuw gebouwd kantoorpand aan de Dinkel in de Rotterdamse wijk Zevenkamp. In dit jaarverslag van de Guido de Brès-Stichting wordt teruggeblikt op de werkzaamheden die in 2014 door het Wetenschappelijk Instituut voor de SGP zijn verricht. Achtereenvolgens wordt ingegaan op de samenstelling van het bestuur en personeel (2), verschenen en in voorbereiding zijnde publicaties (3), het kwartaaltijdschrift Zicht (4), georganiseerde conferenties (5), communicatie (6), organisatie (7), een financieel overzicht (8), de ontwikkeling in het aantal donateurs en abonnees (9) en enkele opmerkingen ter afsluiting (10). Met dit verslag willen bestuur en directeur verantwoording afleggen aan donateurs en vrienden van de Stichting, aan de leden en het hoofdbestuur van de SGP over de activiteiten van het instituut in het jaar 2014.

2

Jaarverslag 2014 | Guido de Brès-Stichting (Wetenschappelijk Instituut voor de SGP)

2. Bestuur In het verslagjaar telde het bestuur van de Guido de Brès-Stichting negen leden. Op 11 februari 2014 zijn als bestuursleden benoemd dr. J.J. Meeuse uit Geldermalsen en dhr. J.J. Zoeteman RA uit Ermelo. Eind 2014 waren de bestuursleden prof. dr. H. van den Belt en mr. A. Klaassen aftredend. Zij zijn met ingang van 1 januari 2015 herbenoemd voor een volgende bestuursperiode. Het bestuur is per 31 december 2014 als volgt samengesteld [tussen haakjes staat evt. de bestuursfunctie]:  Mr. A. Klaassen [voorzitter], Barneveld, 36 jaar, specialist in arbeidsrecht bij Bouwman en Van Dommelen Advocaten te Bunschoten;  Dr. ir. J.S. van den Brink [secretaris], Meteren 46 jaar, Principal Scientist bij Philips Healthcare te Best en raadslid van de gemeente Geldermalsen;  Dhr. J.J. Zoeteman RA [penningmeester], Ermelo, 48 jaar, registeraccountant bij Lentink De Jonge te Harderwijk;  Prof. dr. H. van den Belt, Woudenberg, 43 jaar, hervormd predikant, bijzonder hoogleraar gereformeerde Godgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Groningen, lid van het hoofdbestuur van de SGP;  Dr. R. Bisschop, Veenendaal, 58 jaar, lid van de SGP-fractie in de Tweede Kamer der Staten-Generaal;  Dr. A. Goudriaan, Ridderkerk, 45 jaar, universitair docent patristiek en vroegmoderne theologiegeschiedenis aan de faculteit der Godgeleerdheid van de Vrije Universiteit Amsterdam;  Dr. J.J. Meeuse, Geldermalsen, 39 jaar, Internist bij het Algemeen Ziekenhuis Rivierenland;  Mevr. dr. M. Verduijn, Alphen aan den Rijn, 35 jaar, beleidsadviseur voor het Consortium Kwaliteit van Zorg van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra;  Prof. dr. ir. W. de Vries, Veenendaal, 55 jaar, onderzoeker globale milieuvraagstukken en buitengewoon hoogleraar milieusysteemanalyse aan Wageningen Universiteit en Research Centrum. Het bestuur houdt toezicht op het (beheer van het) Wetenschappelijk Instituut, stelt de jaarbegroting en het jaarverslag vast, bespreekt de voortgangsrapportages van de projecten en houdt jaarlijks een functioneringsgesprek met de directeur. Het bestuur vergaderde in 2014 vijf keer: op 11 februari, 8 april, 16 juni, 22 september en 21 november. Verder is op 11 juli de jaarlijkse contactdag van bestuur en personeel gehouden. Tijdens deze bijeenkomst is afscheid genomen van dr. W. Fieret en drs. P.C. den Uil die resp. 28 en 15 jaar bestuurslid zijn geweest van de Stichting.

3


Naast de bespreking van de voortgang van de inhoudelijke en organisatorische thema’s, waren in 2014 belangrijke vergaderonderwerpen onder meer:  vaststelling jaarplan en begroting 2015, inclusief onderzoeksprogramma 2015-2019;  voortgang postdoctorale studies over tolerantie en gewetensvrijheid;  jubileumactiviteiten i.v.m. het 40-jarig bestaan van de Stichting;  invulling van de vacature wetenschappelijk beleidsmedewerker.

4


3. Personeel Per 1 januari 2014 had het Wetenschappelijk Instituut een volledige bezetting. De functie van directeur (1,0 fte) wordt vervuld door drs. J.A. Schippers. Verder is drs. J.W. van Berkum LLB als wetenschappelijk medewerker (1,0 fte) verbonden aan het Wetenschappelijk Instituut. Medio april 2014 is hij aan de slag gegaan als algemeen secretaris a.i. voor de SGP. Het hoofdbestuur van de SGP heeft hem per 1 november definitief benoemd tot directeur van het partijbureau. Johan van Berkum was sinds 1 februari 1999 in dienst van de Guido de BrèsStichting en heeft in de loop der jaren meegewerkt aan vele studies, de organisatie van congressen, de redactie van het tijdschrift Zicht en de tijdelijke vervulling van de directeursfunctie in 2005-2006 door het plotselinge overlijden van drs. J. Mulder. Op deze plaats willen bestuur en directeur Johan van harte danken voor zijn gemotiveerde inzet ten behoeve van het wetenschappelijk instituut en hem Gods zegen toewensen bij het vervullen van de nieuwe betrekking als directeur van het partijbureau. Als vervanger is de heer B.J.T. van de Worp MA (0,8 fte) van 1 mei tot en met 31 december tijdelijk verbonden geweest aan het WI-SGP als wetenschappelijk medewerker. Per 1 januari heeft hij een betrekking aanvaard als onderzoeker bij de Universiteit Leiden. In de ontstane vacature heeft het bestuur in december 2014 mevrouw mr. C.A. Everse benoemd tot wetenschappelijk beleidsmedewerker (0,8 fte), met ingang van 1 januari 2015. Verder waren in 2014 drie personen voor een stageperiode of werkervaringsproject tijdelijk aan het Wetenschappelijk Instituut verbonden:  Lize Kooijman uit Gouda (onderzoek naar financieel beheer van de Europese Unie, van 1 december 2013 tot 31 januari 2014);  Arco Vuik uit Capelle aan den IJssel (onderzoek naar houding en gedrag van de SGP-achterban t.a.v. duurzaamheid, i.s.m. Tweede Kamerfractie SGP, van 1 februari tot 30 juni en daarna zes weken als vakantiekracht);  Frank Lekkerkerk uit Pijnacker (onderzoek naar de implementatie van de Programmatische Aanpak Stikstof, van 1 september 2014 tot 31 januari 2015). Voor administratieve ondersteuning van het Wetenschappelijk Instituut is in 2014 gebruik gemaakt van de dienstverlening van personeel dat in dienst is van de partij. Tot 28 mei heeft mevrouw C.W. Pors-de Visser de secretariële ondersteuning verzorgd, alsook de donateurs- en abonnementenadministratie. Vanaf 1 juni is deze taak overgenomen door mevrouw drs. S. Paul-Cammeraat. Mevrouw M. Westerhout heeft in 2014 zorg gedragen voor de financiële administratie. De advertentiewerving voor het kwartaaltijdschrift Zicht werd in 2014 verzorgd door studenten van het Hoornbeeck-college in Rotterdam in samenwerking met mw. R.A. Heijboer die vrijwilligerswerk verricht voor het WI-SGP.

5


4. Publicaties In het najaar van 2013 heeft de Guido de Brès-Stichting een overeenkomst gesloten met uitgeverij De Banier BV te Apeldoorn tot een meerjaarlijkse samenwerking bij het uitgeven en promoten van publicaties van het Wetenschappelijk Instituut. De uitgeverij heeft hiervoor de ReflectorReeks gecreëerd. De eerste twee uitgaven in deze reeks zijn in 2014 gepubliceerd.

Europa op een kruispunt - ReflectorReeks nr 1 Een christelijk perspectief voor de 21e eeuw ISBN 978-90-336-16051 Met het oog op de Europese verkiezingen in 2014 is op 11 april in Woerden deze essaybundel gepresenteerd waarin de SGP-visie op actuele ontwikkelingen in en rond de Europese Unie (EU) wordt uiteengezet. Het draagvlak voor de EU is aan stevige erosie onderhevig. De uitbreiding gaat in de ogen van veel burgers te snel, de besluitvorming te traag en lidstaten die slecht beleid voeren wentelen de gevolgen daarvan af op anderen. De vraag is nu of de EU kiest voor centralisatie van beleid en verder vervreemdt van haar burgers. Dan blijft het streven naar een politieke unie overeind staan. Parallel hieraan gaat de EU door met een verdere aantasting van christelijke waarden. In de essaybundel zal een andere koers worden bepleit. De EU dient niet langer zichzelf centraal te stellen, maar zal vooral dienstbaar moeten zijn aan de lidstaten en hun burgers. Minder regelgeving en meer ruimte zijn gewenst om de oorspronkelijke, christelijke identiteit van de Europese landen te hervinden. Op deze manier kan Europa bouwen aan vertrouwen. Aan deze bundel werkten mee: drs. J.A. Schippers (redactie), mw. M. Andreasen RA, mw. G.C. van Beek MA, drs. B. Belder, A. Boersma, mr. R. Donk, prof. dr. E. Dijkgraaf, drs. M. Janssen, mw. L. Kooijman, drs. W.T. van Luik, mr. F. van Putten, ir. H.J.A. van Ruissen, drs. H.J. van Schothorst, mw. W. van den Spek BBA en ir. L. van der Waal.

Bouwen aan vertrouwen – ReflectorReeks nr 2 Een christelijke visie op de verhouding tussen overheid en burger ISBN 978-94-627-80736 Veel Nederlanders maken zich zorgen. Ruim tweederde van de bevolking vindt dat het de verkeerde kant op gaat met ons land. De overheid schiet te kort in de aanpak van maatschappelijke problemen, zoals werkloosheid, waarden en normen, en de zorg. Het vertrouwen in de overheid komt hierdoor in toenemende mate onder druk te staan. Vertrouwen is een belangrijk smeermiddel van de samenleving. Wanneer burgers geen vertrouwen hebben in de overheid, neemt het maatschappelijk onbehagen toe. Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat overheden hun zorgen serieus nemen. Tegelijkertijd is de overheid niet de eerst aangewezene om alle problemen op te lossen. Burgers hebben ook een eigen verantwoordelijkheid. Wat mogen we van een betrouwbare overheid verwachten? Wat mogen overheden van u als burger verwachten? Wat kunt u doen om mee te bouwen aan vertrouwen? In een tijd waarin de overheid terugtreedt en meer aan burgers wil overlaten, verdienen deze vragen een antwoord vanuit christelijk perspectief. 6


Aan deze bundel werkten mee: drs. J.A. Schippers en dhr. B.J.T. van de Worp (redactie), drs. H. van den Berge, drs. J.W. van Berkum LLB, drs. J.H. de Boer, dhr. G.R. van Leeuwen, drs. G.P. Schipaanboord, drs. S. Stoop en dr. ir. C.M. Verloop.

Rapport onderzoek Duurzaamheid In het voorjaar van 2014 heeft het Wetenschappelijk Instituut voor de SGP een onderzoek gedaan naar het duurzaamheidsgedrag van haar achterban. Door middel van een digitale enquête is van 1.000 leden van de SGP informatie verzameld over hun houding en gedrag ten aanzien van duurzaamheid. De uitkomsten laten o.a. zien dat SGP’ers op grote schaal trouw hun huishoudelijk afval scheiden. Ook is energiebesparing gemeengoed geworden onder de SGP-achterban. Op het gebied van duurzame voedselconsumptie en een minder autogebruik valt nog ‘groene winst’ te boeken. Uit het onderzoek blijkt verder dat de meeste SGP’ers het belang van duurzaamheid inzien, de milieuproblemen herkennen en hun verantwoordelijkheid onder ogen zien. In de praktijk stuiten ze echter op een aantal drempels. SGP’ers ervaren de betaalbaarheid van duurzame alternatieven als de grootste belemmering. Ook gemakzucht blijkt een belangrijke drempel te zijn. Rentmeesterschap is voor SGP’ers een Bijbelse opdracht. De meerderheid van de respondenten verwacht daarom van de SGP dat zij de juiste prioriteit geeft aan het verwante thema duurzaamheid. De SGP moet hier concrete standpunten aan verbinden en deze op een heldere manier communiceren. Ook wordt van SGP-politici verwacht dat zij zich ervoor inzetten dat de barrières die veel burgers ervaren op het terrein van duurzaamheid worden weggenomen. De aanleiding van het onderzoek was tweeledig. Ten eerste een constatering, namelijk dat het christelijk denken veel aanknopingspunten biedt voor een meer duurzame ontwikkeling en goed rentmeesterschap, maar dat christenen in het algemeen en christelijke organisaties in het bijzonder toch niet bepaald een duurzaam imago hebben. In de tweede plaats was er vanuit de Tweede Kamerfractie van de SGP gevraagd om onderzoek te doen naar de houding en het gedrag van SGP’ers op het gebied van duurzaamheid. De 7


onderzoeksresultaten en bijbehorende aanbevelingen kunnen voor de fractie namelijk behulpzaam zijn bij het vormgeven van haar beleid rondom het thema duurzaamheid. Het onderzoek werd uitgevoerd door Arco Vuik die als stagiair-onderzoeker in 2014 verbonden was aan het Wetenschappelijk Instituut. Bij het herfstnummer van Zicht werd een folder meegestuurd waarin de belangrijkste bevindingen van het onderzoek zijn opgenomen. Verder is in het verslagjaar gewerkt aan de volgende projecten die nog zullen leiden tot een publicatie:

Energie De werkgroep Energie heeft in 2014 de conceptpublicatie over energiebeleid op twee hoofdstukken na voltooid. De eindigheid van voorraden fossiele brandstof en de mondiale energieschaarste roepen het vraagstuk op van de (rechtvaardige) verdeling van de energie. In dit boek zal verder aandacht worden gegeven aan de voorzieningszekerheid die onder druk staat als gevolg van de doorgevoerde ‘liberalisering’ van de energiesector en bijvoorbeeld de opstelling van Rusland als energieleverancier. Verder zal ingegaan worden op de aanpak van het mondiale klimaatprobleem en het vraagstuk van de energieveiligheid. In het najaar van 2015 zal de bundel worden gepubliceerd onder de titel ‘Verbruiken of doorgeven’. De samenstelling van de werkgroep energie luidt als volgt: T. Brand, ing. M.M. Hofman, ir. J. Janssen, ing. E.C. Klop, ir. A. van Maldegem, dr. ir. J. Morren, drs. J.A. Schippers (secretaris), D. van ’t Slot, prof. dr. ir. W. de Vries (voorzitter) en J. Zuijdweg. Als adviseurs treden op: C. van Belzen, T. Biemond, J.W. Bijnagte, J. van Herk, A.J. Kersten, drs. W.T. van Luik, ir. J. Maljaars, M. Sinke, ir. A.J. van Voorden en mr. J.W. Weijers.

Ontwikkelingssamenwerking In 2013 is een start gemaakt met het project ontwikkelingssamenwerking. Het thema is actueel, vooral vanwege de bezuinigingsvoorstellen op dit beleidsterrein. Een primaire vraag is of structurele hulp aan de verre naaste tot de kerntaken van de overheid behoort of dat dit meer een zaak is van particulier initiatief. Een andere kwestie is of Nederland verplicht is te voldoen aan de internationaal afgesproken budgetnorm van 0,7%-bnp voor ontwikkelingssamenwerking. Het WI wil verder vooroordelen over ontwikkelingssamenwerking in kaart brengen en nagaan of en in hoeverre deze op feiten zijn gebaseerd. De effectiviteit van ontwikkelingssamenwerking wordt betwist. Het kan zijn dat hulpverlening de ontwikkeling door onbedoelde neveneffecten (fundshopping, hulpverslaving e.a.) belemmert. Hoe kan een effectievere en efficiëntere organisatie van ontwikkelingssamenwerking worden bereikt? Een aangelegen punt is dat in het kader van ontwikkelingssamenwerking projecten worden gefinancierd die weinig met hulp, maar des te meer met promotie van een seculiere, ideologisch geladen politieke agenda te maken hebben. Bij de totstandkoming van deze publicatie zijn betrokken: drs. E.J. Brouwer, dhr. G.A.R. Kraaijeveld MSc en drs. J.A. Schippers. Vanaf 1 januari 2015 verzorgt mw. mr. C.A. Everse de coördinatie. Publicatie wordt verwacht in het najaar van 2015.

Theocratiestudie Op verzoek van het hoofdbestuur van de SGP verzorgt het WI-SGP een studie over de wijze waarop bijbelse, theocratische uitgangspunten voor de staatkundig gereformeerde politiek een praktische vertaling en betekenis krijgen binnen de kaders van de democratische rechtsstaat. De studie is opgebouwd uit drie onderdelen: een 8


bijbels-theologisch, een staatsrechtelijk en een historisch deel. In een afsluitend deel zullen aanbevelingen voor de partij worden geformuleerd. In 2014 zijn het staatsrechtelijke deel en het historische deel van de studie besproken door de leescommissie die de totstandkoming begeleidt. De conceptteksten voor het bijbelstheologische deel bevinden zijn besproken en worden door de auteurs herzien. Rond de zomer van 2015 vindt een integrale bespreking van de gehele studie plaats waarna in het najaar tot publicatie zal worden overgegaan. De totstandkoming van deze studie wordt vanuit het Wetenschappelijk Instituut gecoördineerd door drs. J.A. Schippers. De samenstelling van de leescommissie is als volgt: prof. dr. H. van den Belt, prof. dr. ir. A.G. Bregman, dr. ir. J.S. van den Brink. ds. D. Heemskerk, dr. J.J. Meeuse, en drs. P.A. Zevenbergen. Adviseurs zijn dhr. M.F. van Leeuwen en drs. J.A. Schippers.

Tolerantie en gewetensvrijheid Het WI-SGP heeft in 2011 een studiebeurs aan twee wetenschappers toegekend voor een onderzoek naar de vraagstukken van tolerantie en gewetensvrijheid. Het onderzoek wordt uitgevoerd door dr. M.J. Kater (Theologische Universiteit Apeldoorn) en mw. dr. A.A. Kluveld-Reijerse (Universiteit Maastricht). Het plan is dat in 2016 twee grondige studies ter tafel liggen die op een conferentie worden gepresenteerd en besproken. Waarom laat het WI-SGP deze thema’s onderzoeken? Ten eerste is er een ontwikkeling richting publieke dominantie van een seculier-liberaal ideaal. Het belang van de christelijke wortels van onze samenleving en rechtsstaat wordt ontkend en christelijke opvattingen worden buiten de orde geacht of afgewezen. In de tweede plaats lijkt een deel van de achterban van de SGP zich niet of nauwelijks voor te bereiden op de gevolgen die voortvloeien uit het feit dat christenen in Nederland een steeds kleinere minderheid vormen. Hoe reformatorische christenen denken en wat hun identiteit bepaalt, wordt in de bredere samenleving steeds minder begrepen. Tegelijk worden christenen in toenemende mate afhankelijk van de tolerantie van anderen jegens hen. In 2014 zijn twee voortgangsgesprekken gevoerd met de beide onderzoekers. Tijdens het jubileumcongres op 24 mei hebben de onderzoekers in een lezing de resultaten en denklijn van hun onderzoeken gepresenteerd. In twee afzonderlijke deelsessies konden de deelnemers daarover vervolgens met de onderzoekers van gedachten wisselen. De begeleidingscommissie is als volgt samengesteld: prof. dr. H. van den Belt, dr. A. Goudriaan, drs. J.A. Schippers en prof. dr. ir. W. de Vries.

9


5. Kwartaaltijdschrift Zicht Zicht is het kwartaaltijdschrift van het Wetenschappelijk Instituut voor de SGP. De oplage van dit magazine ligt rond de 1.000 exemplaren per editie. De opmaak en het drukwerk worden verzorgd door Grafisch centrum De Toren bv te Nijkerk.

De eerste editie van de veertigste jaargang werd gepresenteerd tijdens een feestelijke bijeenkomst op 21 maart in ‘De Schakel’ te Nijkerk. Oud-voorzitter van de redactie mr. G. Holdijk nam het eerste exemplaar in ontvangst. Verder voerden drs. J.A. Schippers, mr. C.G. van der Staaij, drs. J.J. Tigchelaar VDM en redactievoorzitter dr. K. van der Zwaag het woord. De redactie vergaderde vier maal, te weten op 21 maart, 4 juni, 16 september en 26 november. Per 31 december 2014 is de redactie van Zicht als volgt samengesteld:  dr. K. van der Zwaag te Barneveld, voorzitter;  drs. J.A. Schippers te Rotterdam, secretaris/eindredacteur;  mw. mr. C.A. Everse te Rhenen;  dhr. J.M. ten Hove MA te Alblasserdam;  dr. ir. H. Kievit te Barneveld;  ir. J. Maljaars te Woerden;  dhr. B. Provoost MA te Amersfoort. De redactie wordt ondersteund door een adviesraad, die als volgt is samengesteld: ing. J.J. van Burg MSc te Axel, mw. E. van Doorn MA te Rotterdam, mw. R.A. Heijboer te Bodegraven, drs. A.I. Hoogeveen te Spijkenisse, prof. dr. J.J. Polder te Woudenberg, en drs. P.J. Verheij RA te Alblasserdam. Verschillende leden van de adviesraad hebben de redactievergadering van 16 september bijgewoond. In het verslagjaar heeft een aantal redacteuren en adviesraadsleden om uiteenlopende redenen afscheid genomen: Bernard van den Belt, Johan van Berkum, Dirk-Jan Nijsink, Wim Pijl en Johan van de Worp. Ook op deze plaats een woord van hartelijke dank voor ieders inzet (soms jarenlang), bijdragen en adviezen. Jan Mark ten Hove en Joost Veldman legden het lidmaatschap van de redactie neer, maar zullen via de adviesraad blijven meedenken over de invulling van het tijdschrift Zicht. 10


In 2014 werden vier edities gepubliceerd. In de jaargang 2014 zijn de volgende thema’s aan de orde gesteld:

nr 1 : Rust en onrust Veertig is in de Bijbel het getal van een periode van rust en bezinning. Mozes hoedde veertig jaar lang de schapen van zijn schoonvader Jethro. De richteres Debóra zette orde op zaken in Israël en het land was stil, veertig jaren. Ook verscheen deze editie in de veertig dagentijd voor Pasen. Voor het eerste nummer van de veertigste jaargang kon de redactie derhalve niet om dit thema heen. Op het omslag van het jubileumnummer prijkt een ijsvogel. Is dat gedaan om de ornithologen onder de lezers te plezieren? Nee, dit neveneffect is niet de hoofdbedoeling. Het verhaal gaat dat de ijsvogel haar nest op het water bouwt. En al gaan de golven nog zo hoog, de broedplaats blijft drijven. De onstuimigheid van de golven ontgaat de nestbewoners geenszins. Maar de ijsvogel met haar jongen zijn veilig en geborgen. ‘Rustig temidden van de woelige baren.’ De column Perspectief van dr. H.F. Massink in dit nummer maakt de link zeer duidelijk. Veertig jaargangen Zicht zouden niet mogelijk zijn zonder de inzet van vele vrijwilligers en de medewerking van gastschrijvers en geïnterviewden. Namens het Wetenschappelijk Instituut voor de SGP is voor al dit ‘liefdewerk op papier’ een bijzonder woord van dank op zijn plaats. Dankzij alle bijdragen uit allerlei hoeken van het land is Zicht al vier decennia lang in staat bij te dragen aan de doelstelling om staatkundig gereformeerde politiek continu te reformeren. Want gereformeerd-zijn mag nimmer betekenen: gearriveerd-zijn, het allemaal zeker weten en zéker beter weten dan anderen. Ons houvast ligt niet in traditionele vanzelfsprekendheden, maar in het Woord van God dat mens en samenleving vernieuwt. Alleen dit Woord geeft rust te midden van alle golven van onrust. Het lijkt de redactie daarom een goede geste om de ijsvogel tot symbool van de SGP te verkiezen. Net als deze prachtige vogel heeft het partijlogo immers ook de kleuren oranje, wit en blauw.

nr 2 : Vast vertrouwen Vast vertrouwen. Volgens velen kun je daar alleen maar van dromen. Toegegeven, als je het blikveld beperkt tot het leven onder de zon, dan ziet het er niet bijster veelbelovend uit. Oud-politicus Zalm geeft tegenwoordig leiding aan een staatsbank waarin een slordige 30 miljard euro van de belastingbetalers is gepompt. Het personeel van deze bank is boos omdat hun bonussen van de wetgever niet zo exorbitant hoog meer mogen zijn. En wat doet ABN-Amro, de bank anno nu? Zij verhoogt het salaris van alle staatsbankmanagers met 20 procent. Hoezo, anno nu…? Dit doet sterk denken aan ouderwetse toestanden in Moskou (en wijde omgeving) van ruim voor 1989. De onthullingen tijdens de parlementaire enquête over de woningbouwcorporaties stemmen ook al niet vrolijk. Met publiek geld kun je blijkbaar straffeloos privébroekzakken vullen, schepen aanschaffen of peperdure auto’s leasen. De huurders zijn het haasje. Zij zien dit alles met lede ogen aan en bemerken intussen dat hun woninghuur ieder jaar wel stijgt. 11


Als het kabinet dan hard blijft roepen dat versobering van de verzorgingsstaat hard nodig is, kan het zo langzamerhand bij niemand meer verbazing wekken dat bij veel mensen het cynisme over de politiek wordt versterkt – en het vertrouwen zienderogen daalt. Versoberen betekent dat iedereen een tandje terugzet, zeker ook de mensen aan de top. Integer voorbeeldgedrag zal het vertrouwen versterken. Natuurlijk niet van vandaag op morgen. Dit is geen Haagse hype, maar een zaak van lange adem. Een kwestie van volhouden dus! Vast vertrouwen is onder de zon moeilijk vol te houden zonder zicht op een hoger perspectief. Willen we echt grond onder de voeten krijgen, dan doen we er goed aan rekening te houden met een werkelijkheid die ver boven de zon, ja, zelfs boven alles uitstijgt.

nr 3 : Sociale media Medio zomer 2014 kwam in het nieuws dat bij één op de vijf fietsongelukken waarbij een jongere is betrokken, het gebruik van de smartphone een rol speelt. Blijkbaar zijn nogal wat jongeren zo geboeid door wat er te zien valt op het schermpje van hun mobiele telefoon, dat zij de werkelijkheid om zich heen uit het oog verliezen… Sociale media en andere media verruimen èn beperken het zicht op de wereld. Bij de verruiming zal iedereen wel knikken. Want ja, gebeurt er ergens op de wereld iets, dan kun je dat tegenwoordig bijna ‘real time’ volgen. Maar er is ook een beperking. Want er bevindt zich wel een elektronisch scherm tussen uw ogen en de werkelijkheid. Een deel van de realiteit wordt zo afgeschermd. Omdat de zender van de boodschap dat wil. Op de facebookpagina’s zijn vaak alleen de mooie kanten van iemands leven te zien. En al te rauwe of schokkende nieuwsbeelden worden niet in het NOS-journaal of in de (betere) kranten getoond. Deze editie van Zicht belicht het fenomeen sociale media van verschillende kanten. Met als doel dat lezers de verruimende en beperkende mogelijkheden ervan onder ogen zien. Want niet alleen fietsende jongeren met smartphone maken brokken. Er zijn immers ook brokkenpiloten gesignaleerd onder twitterende politici en ambtenaren…

nr 4 : Oog voor omgeving Wie het Bijbels rentmeesterschap serieus neemt en daar invulling aan geeft, zal natuurlijk oog hebben voor de leefomgeving. Het is immers niet om het even hoe de kwaliteit van de Gods schepping zich ontwikkelt als gevolg van menselijk ingrijpen. Ons handelen heeft gevolgen. Daar dragen we verantwoordelijkheid voor. Uit rentmeesterschap volgt rekenschap. Wie het bewaren van de schepping afdoet als een ‘links’ thema waar een SGP-er niets mee heeft, komt in conflict met de grondslag van de partij. Want het gaat om een Bijbelse opdracht. Zo moest in het oude Israël het land eens in de zeven jaar braak liggen. Regelmatige rust doet schepping, mens en samenleving goed. En dan nog dit: rentmeesterschap en rekenschap beginnen met de R van rechts… Bij alle betogen over het belang van duurzaamheid is het waardevol om de verticale dimensie in het oog te houden. Anders wordt rentmeesterschap een platgeslagen begrip. En ons zicht beperkt tot wat het meest in ons belang is, wat de meeste winst geeft of wat de beste overlevingsstrategie voor

12


de mensheid is. Matigheid – het maat weten te houden – is voor alles tot eer van God, daarna is het ook tot heil van de mens en dient het de heelheid van de schepping. Dit vierde nummer van 2014 beoogt bezinning op een thema dat hoogst relevant is met het oog op de verkiezingen voor de leden van Provinciale Staten en Waterschappen op woensdag 18 maart 2015.

13


6. Guido-conferenties In het verslagjaar zijn drie conferenties en een masterclass (mede) georganiseerd door het Wetenschappelijk Instituut.

Masterclass ‘Christelijke politiek’ (januari-mei 2014 te Rotterdam) In het voorjaar van 2014 werkte het Wetenschappelijk Instituut mee aan de door SGP-jongeren georganiseerde masterclass ‘Christelijke politiek’. Gedurende vijf avonden namen XX cursisten, merendeels studenten, deel aan de masterclass. Op het programma stonden lezingen over grondleggers van de christelijke politiek: Augustinus, Calvijn, Groen van Prinsterer, Kuyper, Kersten en Aalders. Vijf sprekers, te weten: dr. K. van der Zwaag, prof. dr. H. van den Belt, drs. G. Slootweg, drs. A.A. van der Schans en drs. W. Visscher, verzorgden een inleiding en gingen in discussie met de veertien deelnemers.

Jubileumcongres ‘Vertrouwen en verdragen’ (24 mei te Hardinxveld-Giessendam) Het thema van het door 85 personen bezochte jubileumcongres was ‘Vertrouwen en verdragen. Over geloofsvrijheid en tolerantie in tijden van religiestress’. Het publieke debat over geloofsvrijheid en tolerantie is niet alleen hoogst actueel, het zijn tevens thema’s die de SGP in haar hart raken. Kunnen christenen wel aan de politiek deelnemen zonder hun idealen op te geven of hun geweten geweld aan te doen? Hoe moet je als partij handelen als je diepste overtuiging bedreigd wordt? Wat houdt in deze context gewetensvrijheid in? Is tolerantie in dit verband een zwakte of juist een kracht? Het congres werd geopend door dagvoorzitter dr. W. Fieret met een meditatie over Psalm 103. Tijdens het ochtendprogramma verzorgden mevr dr. A.A. Kluveld-Reijerse en dr. M.J. Kater een referaat. Sinds 2012 verrichten deze twee wetenschappers in opdracht van het WI-SGP onderzoek naar deze thematiek. In twee deelsessies kregen respectievelijk dr. H.F. Massink en dhr M. ten Hooven de gelegenheid op deze referaten te reageren, waarna een gedachtewisseling tussen inleiders en publiek plaatsvond. Het middagprogramma bestond uit een interactieve sessie over ‘veertig jaar WI-SGP’. Met welke politieke en maatschappelijke uitdagingen heeft het WI-SGP te maken en hoe kan zij daarop anticiperen? Na een presentatie van de directeur drs. J.A. Schippers, leverden dr. R. Seldenrijk (werd vervangen door mevr. dr. M. Verduijn) en drs. P.J. Verheij RA een bijdrage. De foto op de volgende pagina geeft een impressie van een van de deelsessies.

14


Internationale Conferentie ‘Minderheden in de knel’ (24 oktober 2014 te Kampen) In samenwerking met de Stichting Vormingsactiviteiten Oost-Europa van de SGP is in het Hoornbeeckcollege te Kampen op vrijdag 24 oktober een internationale conferentie belegd over het actuele thema van christenvervolging. Aanwezig waren circa 45 deelnemers. Voorafgaand aan de conferentie was er een onderhoud met de locatiedirecteur waarin van gedachten werd gewisseld over het belang van christelijk onderwijs in Europa. Daarna opende prof. dr. H. van den Belt de conferentie met een Bijbelstudie over het eerste hoofdstuk van het boek Daniël. Vervolgens werd in workshops van gedachten gewisseld over de situatie in drie regio’s: 1. East versus West: Ukraines difficult journey into the 21st century (door Sergiy Lukhin en Yuliia Tsesarenko); 2. Movie session and discussion about Belarus. Film: I believe (door Pavel Saverynets en George Dzmitruk) en 3. A forgotten group: Refugees from the 2008 Georgian – Russian conflict (door bisschop Merab Gaprindishvili). Verder verzorgden enthousiaste leerlingen van het Hoornbeeckcollege een presentatie van hun mini-bedrijf. Tijdens een ingepaste rondleiding door het historische centrum van de Hanzestad Kampen werd o.a. de Joodse synagoge bezocht. 15


Voorafgaand aan het avondprogramma werden de deelnemers rondgeleid door het gloednieuwe schoolgebouw door Cees van den Berg. Het avondprogramma werd geopend door drs. J.A. Schippers. Hierna hield dr. R. Bisschop de hoofdlezing over de SGP-visie op het tegengaan van verdrukking en marginalisatie van christelijke minderheden in Europa, Azie en Afrika. Vervolgens hield Sinisha Nadazdin een co-referaat door over de vraag ‘What could be done? Towards participation of a marginalized group of Roma in Podgorica, Montenegro’. Na een pauze werden drie workshops verzorgd: 1. De positie van christenen in Pakistan (door Sylvester Bhatti); 2. Participation of Roma minorities: Lessons learned (door Karst de Vries van de stichting Kom Over en Help) en 3. Reintegration of marginalized groups (ex-offenders, ethnic minorities, asylum seekers) in Dutch society (door Ad Borggreve). Mede-organisator drs. J.C. Bazen besloot deze leerzame en interessante conferentie. Zaterdag 25 oktober werd met de deelnemers uit het buitenland een bezoek gebracht aan het glastuinbouwbedrijf van de paprikatelers gebroeders Noorland in IJsselmuiden. Na de indrukwekkende presentatie van dit moderne bedrijf door Jan Noorland vertrok het gezelschap naar het voormalige vissersstadje Elburg, waar door een plaatselijke vrijwilliger een prachtige historische stadsrondleiding door de vesting werd verzorgd.

Partijcongres ‘Vertrouwen we elkaar nog wel?’ (28 november 2014 te Gouda) Op 28 november jl. organiseerde het WI samen met de afdeling CVV het jaarlijkse SGP-partijcongres. Ditmaal over het thema ‘Vertrouwen we elkaar nog wel?’. Het congres telde plm. 80 deelnemers. Drs. P.A. Zevenbergen, secretaris van het hoofdbestuur, opende het congres met een meditatie over de houding van koning Hizkia tegenover de spottende legeraanvoerder van Assyrië die Jeruzalem belegerde. Hizkia stelde zijn vertrouwen op God. De Bijbel roept politici op om dat vandaag de dag in niet mindere mate te doen. De hoofdlezing werd verzorgd door dr. P. Dekker, onderzoeker van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Hij hield een boeiende presentatie over het vertrouwen van burgers in de overheid en maatschappelijke instituties. Aan de hand van onderzoeksgegevens liet hij ook zien dat SGP’ers in vergelijking met de ‘gemiddelde Nederlander’ veel vertrouwen hebben in grote ondernemingen, maar juist weinig vertrouwen in de televisie.

16


Daarna zette mr. C.G. van der Staaij een gloedvol statement neer over de SGP-visie op herstel van vertrouwen in de politiek en met name wat politici daaraan kunnen doen. Hij hekelde partijen als PVV en SP die alleen maar aangeven waar ze op tegen zijn zonder met werkbare alternatieven te komen. Tijdens twee rondes hebben de deelnemers vervolgens van gedachten gewisseld in de volgende acht workshops: 1. Hoe integer is uw fractie? De bijdrage van de SGP aan het herstel van vertrouwen in de politiek (door: drs. H. Pool, adviseur CVV-SGP, en M. Bogerd, gemeentesecretaris Urk). 2. Lang leve de participatiemaatschappij?! Wat kunt u verwachten van de overheid? (door: R.J. van Putten MSc, co-auteur van het boek Coöperatiemaatschappij). 3. Help, de transformatie komt eraan! Hoe geven wij de participatiemaatschappij handen en voeten? (door: G.R. van Leeuwen, SGP-raadslid Neder-Betuwe). 4. Jeugdzorg door 400 gemeenten: gaat dat werken of draait alles in de soep? (door: C.H. van den Bos, wethouder in de gemeente Schouwen-Duiveland). 5. Altijd last van anderen? Waarden en normen als duurzaam fundament voor vertrouwen (door: dr.ir. C.M. Verloop, wethouder in de gemeente Veenendaal). 6. Onbehagen in crisistijd: brengen ontevreden burgers de democratie tot wankelen? (Lagerhuisdebat o.l.v. SGP-jongeren). 7. Geen woorden, maar daden! Over de vitale rol van ondernemers in de samenleving (door: dr.ir. H. Kievit, directeur Nyenrode Centrum voor Ondernemerschap & Rentmeesterschap) 8. Veiligheid op straat: ook uw zorg? (door: J.M. Kok, inspecteur van politie). Het partijcongres werd afgerond met een forumdiscussie onder leiding van Jan Schippers. Dhr. Ad Dorst (Zeeuwsch Statenlid), prof. dr. Elbert Dijkgraaf (Tweede Kamerlid) en dhr. Jacques Rozendaal (Gouds gemeenteraadslid) namen deel aan het forumdebat en beantwoordden vragen van de congresdeelnemers. Het partijcongres werd gesloten door mr. A. Klaassen, bestuursvoorzitter van de Guido de Brès-Stichting.

17


7. Communicatie Het Wetenschappelijk Instituut streeft ernaar om zo breed mogelijk bekendheid te geven aan zijn activiteiten en publicaties. Ter gelegenheid van een conferentie, de verschijning van een publicatie of een editie van het tijdschrift Zicht zijn persberichten verzonden. Via bijdragen in het ledenmagazine De Banier is de SGP-achterban op de hoogte gehouden. Daarnaast is in het verslagjaar 7 keer een digitale nieuwsbrief verzonden. Via de website www.wi.sgp.nl kunnen personen zich aanmelden voor toezending van de digitale nieuwsbrief. De meeste publicaties van het Wetenschappelijk Instituut, waaronder alle vorige jaargangen van Zicht, zijn via het digitale documentatiebeheersysteem van Digibron toegankelijk (www.digibron.nl). In onderstaand overzicht staan opiniebijdragen aan kranten, tijdschriften en websites weergegeven.

Overzicht opiniebijdragen, artikelen en persberichten WI-SGP in 2014 Datum Auteur Titel 10 januari 2014 Januari 2014 22 februari 2014

Maart 2014 Maart 2014

Gerard Vroegindeweij Jan Schippers Jan Schippers

Allers: Aanpak decentralisaties geeft veel onvrede (Zicht 2013 nr 4) Elektronische nieuwsbrief Des Indesoverleg CU en SGP – met reactie van J.A. Schippers en anderen ‘Als christen word je pas relevant in de navolging van Christus’ – estafette-interview met J.A. Schippers Is nivelleren voor christenen een vies woord? – interview met J.A. Schippers en anderen Elektronische nieuwsbrief ‘Kiezers twijfelen steeds meer over partijkeuze’ Gerard Visser: ‘Politiek heeft nu vooral gezond verstand nodig’ SGP-bestuur ontketende zelf vrouwendiscussie (hierin wordt Zicht 2014 nr 1 geciteerd) Rubriek Wandelgangen (hierin wordt Zicht 2014 nr 1 geciteerd) Rubriek Parlement Varia (hierin wordt Zicht 2014 nr 1 geciteerd) ‘Lokalo’s gaan winnen; de SGP ook!’ Politiek voor dummies over de ‘reststem’

5 april 2014

Addy de Jong

Partijen moeten zuinig zijn op WI’s

8 april 2014

WI-SGP

9 april 2014

WI-SGP

Elektronische nieuwsbrief WI-SGP: ‘Wie echt vóór Europa is, geeft Brussel minder macht’

10 april 2014

Gerard Beverdam

WI-SGP

6 maart 2014 21 maart 2014

WI-SGP Gerard Vroegindeweij Amanda Herrera-de Gier Marcel ten Broeke WI-SGP WI-SGP

21 maart 2014

WI-SGP

22 maart 2014

Piet de Jong

22 maart 2014

Addy de Jong

Februari 2014

1 maart 2014

24 maart 2014

18

Nog even een beetje wennen aan CU/SGP

Medium Persbericht WI-SGP E-letter WI-SGP Reformatorisch Dagblad RMU-NU, (ledenmagazine) Reformatorisch Dagblad E-letter WI-SGP Persbericht WI-SGP Persbericht WI-SGP Nederlands Dagblad Reformatorisch Dagblad Reformatorisch Dagblad De Banier De Banier Reformatorisch Dagblad E-letter WI-SGP Persbericht WI-SGP Nederlands Dagblad


17 april 2014

Jan Schippers

24 april 2014 April 2014

WI-SGP Jan Schippers Johan van Berkum e.a. Johan van Berkum Jan Schippers e.a. WI-SGP Evert van Vlastuin

April 2014 April 2014 15 mei 2014 16 mei 2014 20 mei 2014

Dagdromers en doemdenkers (column Gedachtegoed) Uitnodiging congres/elektronische nieuwsbrief ‘Een onwettige kerk in Bethlehem’ ‘Blokkades op de weg naar vrede’ (interview met Guido van Leemput, UCP en Esther Voet, CIDI) Historische winst voor de SGP’ (analyse gemeenteraadsverkiezingen) Opbloeiende samenleving (serie mensvisies) Elektronische nieuwsbrief Europa op een kruispunt (recensie) Reactie Europese verkiezingen (in rubriek ‘Opgemerkt’) ‘Ik begrijp christenen en seculieren’ (interview met Amanda Kluveld) Echte tolerantie doet pijn en vraagt geduld

Reformatorisch Dagblad E-letter WI-SGP De Banier De Banier De Banier Reformatorisch Dagblad E-letter WI-SGP Reformatorisch Dagblad Reformatorisch Dagblad

22 mei 2014

Jan Schippers

24 mei 2014

Piet de Jong

26 mei 2014

Mei 2014

Piet de Jong Redactie politiek Amanda Kluveld Jan Schippers

4 juni 2014

Jan Schippers

‘Studentenprotest’ (column Gedachtegoed)

30 juni 2014

Piet de Jong

Juni 2014

Jan Schippers

Juni 2014

Jan Schippers

3 juli 2014

WI-SGP

7 juli 2014

C.S.L. Janse

11 juli 2014

WI-SGP

30 juli 2014

Jan Schippers

Augustus 2014

Uitgeverij De Banier

10 sept. 2014

Jan Schippers

‘Achter het vertrouwen in politiek schuilt een kloof’ ‘Plus 54.743 stemmen!’ (analyse Europese De Banier verkiezingen) Politiek voor dummies over scheiding kerk en staat De Banier Prof. dr. Meindert Fennema: “Het gaat eigenlijk Persbericht WI-SGP heel goed met Nederland”’ ‘Religieus radicalisme’ (met bespreking nr. 2/2014 Reformatorisch van Zicht) Dagblad Elektronische nieuwsbrief E-letter WI-SGP ‘Geestelijke luchtvervuiling’ (column Reformatorisch Gedachtegoed) Dagblad ‘Bezinning op de veranderende verhouding tussen Catalogus najaar 2014, overheid en burgers’ Uitgeverij De Banier ‘Belastingbos: het is ingewikkeld geworden’ Reformatorisch Dagblad (rubriek Politiek & Maatschappij)

26 mei 2014 31 mei 2014

18 sept. 2014 19 sept. 2014 19

A.M.P.C. van HartingsveldtMoree WI-SGP

Kluveld: ‘SGP onduidelijk over godsdienstvrijheid’ Beroep op geweten kan niet zonder getuigenis ‘Vergrootglas of verrekijker’

Nederlands Dagblad Nederlands Dagblad Reformatorisch Dagblad Reformatorisch Dagblad De Banier Reformatorisch Dagblad Nederlands Dagblad

‘Bidden en Bouwen. Hoe Europa ons dagelijkse leven raakt’ (interview met drs. J.A. Schippers)

Gezinsgids

Elektronische nieuwsbrief

E-letter WI-SGP


September 2014

Jan Schippers

9 okt. 2014

WI-SGP

9 okt. 2014

Hedwig van Dijkhuizen

‘Hoe duurzaam leven SGP’ers?’

Cvandaag

9 okt. 2014

Christelijknieuws.nl

‘SGP-achterban zet stappen richting duurzame levensstijl’ (persbericht WI-SGP onder andere titel integraal overgenomen)


‘SGP wil groener imago’

Nederlands Dagblad

‘De SGP’er is best duurzaam, maar het kan beter’

Nederlands Dagblad

SGP’er moet auto meer laten staan ‘SGP’er steeds duurzamer, maar ook gemakzuchtig’

Barneveldse Krant Reformatorisch Dagblad (website)

‘SGP’er kan auto maar moeilijk laten staan’

Reformatorisch Dagblad

Sjoerd Mouissie Sjoerd Mouissie Redactie Redactie digitale media Redactie economie

10 okt. 2014 10 okt. 2014 10 okt. 2014 10 okt. 2014 10 okt. 2014

Editie september (nr. 7): Politiek voor dummy’s over onderwijsvrijheid (JAS). ‘SGP gaat aan de slag voor een duurzame toekomst’

De Banier Persbericht

13 okt. 2014

WI-SGP

‘SGP gaat aan de slag voor een duurzame toekomst’

CIP.nl

13 okt. 2014

Sjirk Kuijper

‘De SGP ziet groen’ (hoofdredactioneel commentaar)

Nederlands Dagblad

15 okt. 2014

Jan Schippers

‘Bouwen aan vertrouwen’ (rubriek Politiek & Maatschappij)


16 okt. 2014

WI-SGP


E-letter WI-SGP

16 okt. 2014

WI-SGP

‘Sociale media moeten tot het basisrepertoire van gemeenten behoren’

Persbericht

17 okt. 2014

Redactie politiek

‘Sociale media onderdeel politieke realiteit’


18 okt. 2014

Jan Schippers

‘Politieke visies op consumptie en bezit; reactie SGP’. Bijdrage in: De American dream voorbij?! De plaats van consumptie en bezit in ons leven

Lustrumbundel CSFRdispuut Ichthus, Rotterdam

20 okt. 2014

Piet H. de Jong

‘SGP roept op tot herstel betrouwbare overheid’

Nederlands Dagblad

20 okt. 2014

Redactie politiek

“Overheid betrouwbaar dankzij burger”


21 okt. 2014

Jan Schippers en Johan van de Worp

‘Laat iedereen z’n steentje bijdragen’


21 okt. 2014

WI-SGP

‘Bouwen aan vertrouwen’

Persbericht

22 okt. 2014


‘Gemeenten moeten gebruik maken van Twitter en Facebook’


20


23 okt. 2014

Piet H. de Jong

‘Ook SGP heeft voor duurzaamheid de overheid nodig’

Nederlands Dagblad

25 okt. 2014

Redactie politiek

‘Pakistaan Bhatti wil Nederlandse christenen wakker schudden’


Oktober 2014

Jan Schippers

‘Veel leed, hoge kosten’ (over maatschappelijke kosten van echtscheiding)

De Banier

29 november 2014

Gerard Beverdam

SGP-leider vreest populisten

Nederlands Dagblad

29 november 2014

Redactie

Dekker (SCP): Betrouwbare politicus oogst vertrouwen


November 2014

Johan van de Worp

‘Vertrouwen: is meten ook weten?’

De Banier

3 december 2014

Ariejan Korteweg

Voor het eind van de eeuw zal de SGP een vierde zetel hebben (impressie partijcongres)

De Volkskrant

24 dec. 2014

Jan Schippers

‘Komt allen tezamen’ (rubriek Politiek & Maatschappij)


December 2014

WI-SGP


E-letter WI-SGP

Lezingen en debatten De directeur en wetenschappelijk medewerker hebben in 2014 tien lezingen of debatbijdragen verzorgd, vooral voor kiesverenigingen van de SGP en voor studentenverenigingen. De directeur verzorgde een lezing in Montenegro op verzoek van de Stg. VOE-SGP. Datum en plaats

Onderwerp

Spreker

Organisator

26 maart, Dirksland

Israël, brandhaard in het MiddenOosten Israël, brandhaard in het MiddenOosten Israël, brandhaard in het MiddenOosten Israël: agressor van het MiddenOosten?

J.W. van Berkum

Trust and economy

J.A. Schippers

Oprichting staat Israël

J.A. Schippers

SGP-kiesvereniging Dirksland SGP-kiesvereniging Rotterdam Reformatorische alleenstaanden SGP-jongeren en Deputaatschap Israël Geref. Gemeenten Wilberforce Foundation en Stg. VOE-SGP SGP-jongeren, Deputaatschap Israël Geref. Gemeenten en Driestar Educatief

27 maart, Rotterdam 5 april, Oudewater 11 april, Gouda

27 augustus, Bar, Montenegro 7 oktober, Gouda

21

J.A. Schippers J.W. van Berkum J.W. van Berkum


21 oktober, Rotterdam

Presentatie boek Bouwen aan Vertrouwen

22 oktober, Rotterdam

Ondernemersdebat ‘Bouwen aan vertrouwen’ met Henk van den Berge, André van Luijk en Rob de Pagter. Bouwen aan vertrouwen

6 november, Cromstrijen 4 december, Utrecht

Tijdgeest in de politiek

W. Kranendonk R. Bisschop, J.A. Schippers J.A. Schippers (discussieleider)

Gezinsbeurs Wegwijs, uitgeverij De Banier

B.J.T. van de Worp

SGP-kiesvereniging Cromstrijen Studentenvereniging Depositum Custodi

J.A. Schippers

Gezinsbeurs Wegwijs, uitgeverij De Banier

Website Het Wetenschappelijk Instituut beheert een eigen website: www.wi.sgp.nl. De website wordt actueel gehouden door regelmatig (opinie)artikelen te plaatsen, persberichten en nieuwe publicaties. Vrijwel alle publicaties van het Wetenschappelijk Instituut zijn via het digitale documentatiebeheersysteem van Digibron toegankelijk (www.digibron.nl). Digibron is ontwikkeld door de Erdee Media Groep. In deze database kan op trefwoord worden gezocht binnen alle uitgaven van het Wetenschappelijk Instituut, te vinden onder ‘brochures SGP’. Zo kan snel worden vastgesteld of over een bepaald onderwerp ooit iets door het WI-SGP is gepubliceerd. Op deze wijze kunnen mensen op gemakkelijke wijze kennis nemen van de uitgaven van het Wetenschappelijk Instituut. De database is ook toegankelijk via de hierboven genoemde website van het Wetenschappelijk Instituut, www.wi.sgp.nl. In Digibron zijn ook alle (oude en recente) jaargangen van het kwartaaltijdschrift Zicht te vinden en te doorzoeken. De lopende jaargang zal met een tijdsvertraging van circa een jaar op het internet worden geplaatst.

Externe contacten Namens het Wetenschappelijk Instituut onderhielden de directeur en de wetenschappelijk medewerker contacten met diverse organisaties, waaronder de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, het Sociaal en Cultureel Planbureau, het Centraal Planbureau en de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling, alsook wetenschappelijke instituten van andere politieke partijen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste externe contacten en netwerkactivititeiten die door de directeur (D) en/of de wetenschappelijk medewerker (WM) in het verslagjaar zijn onderhouden of bijgewoond.

22


Datum en plaats

D / WM

Omschrijving

17 januari, Den Haag

D

lijsttrekkersbijeenkomst SGP i.v.m. gemeenteraadsverkiezingen

17 januari, Gorinchem

D/WM

aftrap SGP-campagne gemeenteraadsverkiezingen Gorinchem

23 januari, Brussel

D

Gesprek met Martha Andreasen, lid Europees Parlement over begrotingsbeheer Europese Unie (met stagiair Lize Kooijman)

27 januari, Leiden

D

Gesprek met prof. dr. G.A. Irwin

20 februari, Utrecht

D

DoPP-bijeenkomst over duurzame energie (met stagiair Arco Vuik);

24 februari, Leiden

D

Gesprek met dr. G.T.M. Visser

8 maart, Utrecht

D

SGP Jongerendag

29 maart, Hoevelaken

D/WM

Partijdag SGP

11 maart, Rotterdam

D

Onderhoud met directeur en voorlichter Bond tegen Vloeken

11 april, Woerden

D

Congres Eurofractie SGP over EMU/euro

6 mei, Aerdenhout

D/WM

Gesprek met prof. dr. M. Fennema

20 mei, Hoevelaken

D

Campagnebijeenkomst CU-SGP i.v.m. Europese verkiezingen

10 juni, Den Haag

D

Gesprek met dr. P.G.C. van Schie, Teldersstichting

12 juni, Den Haag

D/WM

Groenkring

19 juni, Den Haag

D

Bespreking Energiebeleid met SGP-fractie

14 juli, Rotterdam

D

Gesprek met Melissa van de Bank, onderzoeker defensievraagstukken, Vrije Universiteit Brussel

25-28 augustus, Gouda

WM

Zomerschool, georganiseerd door het Panel Presentie

8-13 september, Washington, USA

D

Conferentie Trans-Atlantic Christian Council

16 september, Den Haag

D/WM

Prinsjesdag, opening parlementair jaar bij SGP-fractie

17 september, Rotterdam

D

Overleg commissie Jeugdzorg SGP

30 september, Den Haag

D

Lunchlezing Prof. van Lieshout, TK-fractie SGP

4 oktober, Den Haag

D

Open dag Tweede Kamer (SGP-fractie)

21-25 oktober, Rotterdam

D/WM

Gezinsbeurs Wegwijs, SGP-stand (met stagiairs Arco Vuik, Frank Lekkerkerk en vrijwilliger Ronilla Heijboer)

31 oktober, De Meern

D/WM

Congres Platform Waarden en Normen

13 november, Utrecht

D

Bijeenkomst UPF over scheiding van kerk en staat

14 november, Den Haag

D/WM

Gesprek met dr. A. van der Zande, DG RIVM

21 november, IJsselstein

D

Waterschapsdag SGP (met stagiair Frank Lekkerkerk)

5 december, Utrecht

D

Expertmeeting over EMU/eurozone, Eurofractie CU-SGP

23


8 december, Amsterdam

D

‘Dienstbare markten’, discussiemiddag KNAW

11 december, Lopik

D/WM

Bedrijfsbezoek Van den Berg Hardhout (met Arco Vuik)

12 december, Amsterdam

D

Symposium t.g.v. 60 jaar TeldersStichting

Netwerken In 2014 participeerde de Guido de Brès-Stichting in de volgende netwerkorganisaties:  Christian Political Foundation for Europe;  Duurzaamheidsoverleg Politieke Partijen;  Platform Waarden en Normen;  Platform Zorg voor leven;  Stichting Refo-500.

Advisering Voor raadsleden en statenleden van de SGP fungeert het Wetenschappelijk Instituut als adviseur bij specifieke, principiële of beleidsmatige vraagstukken. Het instituut is verder betrokken bij de commissie Jeugdzorg van de SGP. Ten behoeve van de SGP-fractie in de Tweede Kamer heeft de wetenschappelijk medewerker zich ingezet voor een project over de problematiek rondom ‘abortus provocatus’.

24


8. Organisatie Ook intern, binnen het verband van de partij, was het Wetenschappelijk Instituut actief. De directeur participeert in het Management Team van het SGP-bureau en in de strategiecommissie van de SGP. In het voorjaar is veel tijd gestoken in de totstandkoming van een nieuw Integraal Strategisch Beleidsplan voor de periode 2014-2018. Verder heeft de partij besloten tot oprichting van een Bestuurdersvereniging voor vertegenwoordigers van de SGP in gemeenteraden, provinciale staten en waterschappen. Bij de vormgeving van deze vereniging is het WISGP als adviseur betrokken zodat de dienstverlening vanuit het partijbureau zo doelmatig en doeltreffend als mogelijk georganiseerd kan worden. Daarnaast vonden afstemmingsvergaderingen plaats met besturen en personeel van de andere geledingen binnen de SGP, waaronder de fractie in de Tweede Kamer der StatenGeneraal. Voor de interne ondersteuning van de werkzaamheden van het Wetenschappelijk Instituut is gebruik gemaakt van de diensten van het SGP-bureau. Het betreft hier in het bijzonder de financiële administratie, het beheren van de adressenbestanden van de donateurs en de abonnees van Zicht en het verzenden van publicaties. De Guido de Brès-Stichting beschikt over een redelijk omvangrijke bibliotheek. De boeken, brochures en tijdschriften die daarin zijn opgenomen zijn onmisbaar voor het onderzoek. Jaarlijks worden nieuwe boeken aangeschaft, maar ontvangt het Wetenschappelijk Instituut ook boeken van uitgevers en particulieren.

25


9. Financiën De staat van baten en lasten over 2014 toont dat de totale inkomsten van het Wetenschappelijk Instituut hoger zijn dan bij het opstellen van de begroting 2014 werd verwacht. De partijbijdrage is fors hoger uitgevallen, vanwege de uitleen van de wetenschappelijk medewerker aan het partijbureau van de SGP voor de tijdelijke invulling van de functie van algemeen secretaris. Hier tegenover staan hogere personeelskosten, doordat hierin ook de salariskosten begrepen zijn van tijdelijk aangetrokken personeel. De giften en donaties zijn iets hoger dan begroot. De overige inkomsten zijn lager doordat een project ten behoeve van de Tweede Kamerfractie werd gecanceld. In onderstaand overzicht staan de baten en lasten naar soort uitgesplitst, waarbij naast de werkelijke uitkomsten ook de begrotingsposten staan vermeld. Baten (in €)

Begroting 2014

Jaarrekening 2014

Abonnementen Zicht

14.250

14.169

Donaties en giften

11.500

12.184

Overige inkomsten

20.575

6.581

Overheidssubsidie

159.326

159.954

Partijbijdrage

30.000

65.207

Totaal baten

235.651

258.096

Lasten (in €)

Begroting 2014

Personeelskosten

Jaarrekening 2014

169.770

178.381

5.246

5.246

Projectkosten

23.000

20.050

Vergaderkosten

13.350

13.388

Bureaukosten

12.959

11.367

Publiciteitskosten

32.000

31.286

256.325

259.718

-/- 20.674

-/- 1.622

Doorbelaste kosten

Totaal lasten Resultaat

Resultaatbestemming Ten behoeve van de onderzoeksprojecten is in 2014 een bedrag van € 20.050 besteed. Dit valt vrij uit de bestemmingsreserve. Na aftrek van het exploitatieresultaat kan een positief saldo van € 18.482 worden toegevoegd aan de algemene reserve. In onderstaand overzicht staan de mutaties weergeven. Bedrag (in €)

Jaarrekening 2014

Resultaat boekjaar

-/- 1.622

Onttrokken aan bestemmingsreserve

20.050

Mutatie algemene reserve

18.482

26


Vermogen en balans De omvang van het eigen vermogen van de Stichting bedraagt per 31 december 2014 € 88.849 Hiervan is een bedrag van € 29.737 bestemd voor de uitvoering van twee postdoctorale studies over tolerantie en gewetensvrijheid, zoals omschreven in hoofdstuk 3 van dit jaarverslag. Hieronder staat de samengevatte balans van de Stichting per ultimo 2014 weergegeven. Ter vergelijking is de balans per ultimo 2013 vermeld. Activa (in €)

31 december 2013

Vaste activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen Totaal activa Passiva (in €)

31 december 2014 -

558

2.208

2.698

113.733

104.534

1.204

2.968

117.145

110.758

31 december 2013

Stichtingskapitaal

31 december 2014

45

45

Bestemmingsreserve

49.787

29.737

Algemene reserve

40.638

59.066

Te betalen bedragen

26.675

21.909

117.145

110.758

Totaal passiva

27


10. Donateurs, vrienden en abonnees Het budget van de Guido de Brès-Stichting is enigszins te krap om alle activiteiten van het Wetenschappelijk Instituut op een solide wijze structureel te financieren. Het aantal donateurs en vrienden van de Guido de Brès-Stichting is in 2014 per saldo met 10 personen toegenomen tot 331 (+3%). Het aantal losse abonnementen op het kwartaalblad Zicht vertoont een aanzienlijke daling van 59 (-13%) ten opzichte van het vorig jaar en bedraagt nu 376. Deze vermindering wordt vooral veroorzaakt door de afname van het aantal proefabonnementen. Bekostiging van het werk van de stichting kan worden gezien als een diepte-investering in de SGP. De vruchten van de inspanningen om inzicht te verwerven en visie te ontwikkelen worden pas op langere termijn geoogst. Met het oog hierop is steun door leden en vertegenwoordigers van de SGP onontbeerlijk. Daarvoor is een ruim potentieel beschikbaar, want de SGP telt inmiddels bijna 30.000 leden. Uiteraard zijn personen die geen lid zijn van de SGP ook van harte welkom als donateur of vriend van de Stichting. De ontwikkeling in het aantal donateurs en abonnees, alsook het aantal bezoekers van de door het WI (mede) georganiseerde conferenties staan in het volgende overzicht weergegeven.

Overzicht aantallen donateurs, abonnees en bezoekers conferenties 2005-2014 Categorie

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Guido-donateurs (incl. vrienden)

156

197

215

243

245

281

289

314

321

331

Abonnees Zicht

525

489

439

458

426

431

358

429

435

376

611

704

722

733

708

753

695

801

809

752

300

730

275

535

475

300

500

600

200

250

Totaal ontvangers Zicht Bezoekers conferenties

28


11. Uitleiding Het bestuur ziet terug op een jubileumjaar van de stichting waarin veel activiteiten hebben plaatsgevonden. We spreken de wens uit dat het werk wat is verzet ook mag bijdragen aan de hogere doelstellingen van staatkundig gereformeerde politiek. De subsidieverstrekkers, onze donateurs en allen die een gift hebben geschonken aan de stichting zijn we daarvoor zeer erkentelijk. Bovenal danken wij God die ons de kracht en gezondheid heeft gegeven om dit werk te mogen doen en we bidden om Zijn zegen, opdat alles wat we doen vrucht mag dragen tot Zijn eer en mag bijdragen aan het welzijn en welvaren van onze samenleving. Dr. ir. J.S. van den Brink, secretaris

29

drs. J.A. Schippers, directeur


Bijlage: Impressie Jubileumcongres Op zaterdag 24 mei jl. organiseerde de Guido de Brès-Stichting, het Wetenschappelijk Instituut voor de SGP, te Hardinxveld-Giessendam een jubileumcongres ter gelegenheid van haar 40-jarig bestaan. Het thema van dit goedbezochte congres luidde ‘Vertrouwen en verdragen. Over geloofsvrijheid en tolerantie in tijden van religiestress’. Het publieke debat over geloofsvrijheid en tolerantie is niet alleen hoogst actueel, het zijn tevens thema’s die de SGP in haar hart raken. Kunnen christenen wel aan de politiek deelnemen zonder hun idealen op te geven of hun geweten geweld aan te doen? Hoe moet je als partij handelen als je diepste overtuiging bedreigd wordt? Wat houdt in deze context gewetensvrijheid in? Is tolerantie in dit verband een zwakte of juist een kracht? Sinds 2012 verrichten twee wetenschappers in opdracht van het WI-SGP onderzoek naar deze thematiek: dr. A.A. Kluveld-Reijerse en dr. M.J. Kater. In het ochtendprogramma presenteerden zij hun eerste bevindingen. In twee deelsessies kregen respectievelijk dr. H.F. Massink en dhr M. ten Hooven de gelegenheid op deze referaten te reageren. Het middagprogramma bestond uit een interactieve sessie over ‘veertig jaar WI-SGP’. Met welke politieke en maatschappelijke uitdagingen heeft het WI-SGP te maken en hoe kan zij daarop anticiperen? Hieronder volgt een korte impressie van een boeiende en leerzame dag. 1. Opening Oud-bestuursvoorzitter dr. W. Fieret opende het congres met het lezen van Psalm 103, waarin heel de mens wordt opgeroepen op God te loven, te prijzen. Terugziende op de afgelopen veertig jaar, is daar zeker reden voor. Veel publicaties en adviezen heeft het WI-SGP uitgebracht, het tijdschrift Zicht werd uitgegeven en vele conferenties belegd. Maar er waren ook verdrietige momenten. Zo memoreerde dr. Fieret het zeer plotselinge overlijden van drs. J. Mulder in april 2005 die vanaf 1987 als directeur aan de Guido de Brès-Stichting was verbonden. 2. Lezing mevr. dr. Kluveld – Vrijheid van geweten Wat doen wij op het moment dat ons diepste geloof en daaruit voortkomende overtuigingen over wat goed is en wat waar, over wat kwaad is en onwaar, over hoe je dient te leven en hoe men niet zou moeten leven, worden bedreigd door de staat of door een ander? Op deze vraag moet de SGP en haar achterban een antwoord kunnen geven, hield mw. dr. A.A. Kluveld haar gehoor voor. Grof gesteld kan men op drie manieren omgaan met de bovengenoemde situatie: a. Men keert zich als groep met een gedeelde overtuiging (of als individu met een bezwaard geweten) tegen de staat of de ander, soms zelfs met geweld. b. Men kiest niet voor optie 1, maar houdt desondanks openlijk en weldoordacht vast aan dat wat aan handelen dan wel het nalaten van handelingen door het geweten wordt ingegeven, ongeacht de juridische en maatschappelijke gevolgen. Aan eventuele arrestatie of strafvervolging dan wel ontslag wordt dan vrijwillig meegewerkt, men is geweldloos en de rechten van anderen worden zoveel mogelijk in acht genomen. c. Men kiest ervoor, tegen het geweten in, aan de eisen van de staat of de meerderheid te voldoen, ongeacht de rekenschap die hierover gevorderd zal worden. In dit geval is men lijdelijk en kiest men voor 30


het terugtrekken in het innerlijk, een zelf gekozen ballingschap in het forum internum waarvan men zeker is dat het absoluut beschermd is. De gewetensvrijheid en het geweten kennen een relationele dimensie. De vrijheid van geweten beschermt het geweten, het forum internum. In die zin kan het als een alleenstaand en absoluut recht worden gezien. Anders ligt het in het forum externum, de wijze waarop het geweten zich manifesteert in de samenleving. Hier is de gewetensvrijheid niet absoluut, geen op zichzelf staand recht. In het forum externum is de gewetensvrijheid relationeel in de zin dat zij andere vrijheden raakt en er een verbintenis mee aangaat. Het gaat hier dan om de vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vereniging. Het geweten is vanuit de christelijke optiek in de eerste plaats relationeel naar God. Voor een christen is het geweten een bron van kennis over goed en fout in relatie tot de wetten die hij kent. Een beroep op het geweten verbindt ons met iets dat groter is dan wijzelf: de gemeenschap, de samenleving en de staat. Het geweten is niet uitsluitend een innerlijke aangelegenheid, maar richt onze blik naar buiten. Op ons rust de plicht om onszelf en daarmee de ander te beschermen tegen de misbruiken van het geweten die onder voorwendsel van de vrijheid tot stand kunnen komen. Op deze manier zijn geweten en vrijheid aan elkaar verbonden. Gewetensvrijheid is niet alleen het recht om iets niet te hoeven doen, maar houdt tevens de vrijheid en daarmee de plicht in om wel te doen wat goed is. Die laatste vrijheid dient nog veel scherper in de gaten te worden gehouden, dan de vrijheid om bepaalde handelingen te mogen nalaten. Zonder getuigenis het eigen geweten schoonhouden of ontzien (zonder de ander die onwetend is te bereiken en daardoor dus kan doen wat fout is in Gods ogen) is gemakzuchtig en misschien zelfs aan de hoogmoedige kant. Je hebt dan weliswaar gelijk, maar bent niet je broeders hoeder. 3. Lezing dr. Kater - Tolerantie Vervolgens ging dr. M.J. Kater in op het begrip tolerantie. Hij begon zijn bijdrage met de prikkelende vraag of tolerantie als een zwakte of als een kracht beschouwd moet worden. De keuze die men maakt, hangt ongetwijfeld samen met de invulling die aan dit begrip gegeven wordt. Vaststaat dat het begrip tolerantie door de tijd heen behoorlijk vervaagd is. De oude, klassieke opvatting van tolerantie accepteert dat er verschillen bestaan. In de moderne, liberale opvatting moeten die bestaande verschillen eveneens geaccepteerd worden: alle meningen zijn gelijkwaardig omdat er nu eenmaal toch geen waarheid bestaat. Onverschilligheid is het gevolg. Tolerantie, zo stelde Kater, vraagt om draagkracht. Tolereren houdt immers in dat je iets verliest, maar tevens dat je vasthoudt aan je eigen overtuiging. Voor een verdere bezinning op het thema tolerantie is het nodig dat ook andere vragen en begrippen nader verkend worden. Concreet gaat het om de volgende vier punten. In de eerste plaats moet worden vastgesteld wat het Bijbelse begrip waarheid inhoudt. Daarbij kunnen wij niet om de 31


Wet der Tien Geboden heen. Hier geldt dat de wet ‘hard en verhard’ maakt, maar eveneens dat de wet ‘vertedert en vernedert’. Vervolgens dient te worden beseft wat de tolerantie van God inhoudt, daarbij verwijzend naar de woorden van de Heere Jezus ‘Hoe lang zal Ik u nog verdragen?’ (Markus 9:19m). Als barmhartigheid ontbreekt, kan er onmogelijk tolerantie zijn. In de derde plaats is het nodig om de betekenis van vrijheid in te kaderen en diens grenzen vast te stellen. Ten slotte is het van wezenlijk belang, wanneer we het over tolerantie hebben, om mensen te zien als medeschepselen en beelddragers van God. De woorden van de bekende hervormde professor A.A. van Ruler blijken een diepe betekenis te hebben. ‘Tolerantie is geen zaak van concessie, maar van confessie!’ 4. Deelsessies Co-referaat dr. H.F. Massink In zijn co-referaat ging Massink allereerst in op de drie door Kluveld aangedragen opties. Welke optie zou de SGP kiezen? De eerste optie, die van burgerlijke ongehoorzaamheid, mogelijk met geweld, valt eigenlijk bij voorbaat al af. De gereformeerde traditie waarin de SGP staat, is uiterst terughoudend als het om recht van verzet gaat: alleen aan lagere overheden kenden Luther en Calvijn een recht van verzet toe. De tweede optie, vasthouden aan wat het geweten voorschrijft, ongeacht de gevolgen, sluit beter aan bij het staatkundig-gereformeerde gedachtegoed. We moeten Gode meer gehoorzaam zijn dan mensen. De derde optie, het terugtrekken in het innerlijk, strijdt met de oprichting van de SGP. De maatschappelijke participatie van de achterban van de SGP in het politieke domein betekent overigens niet dat er geen sprake is van een blijvende gereserveerde houding tegenover het voluit dragen van maatschappelijke verantwoordelijkheid, in de zin van een solidaire houding met het geheel van onze samenleving. De keuze voor optie twee, sluit het nemen van verantwoordelijkheid niet uit. Het getuigenis in de politiek kan nu eenmaal niet geïsoleerd plaatsvinden van het getuigenis in de breedte van de samenleving. De angst om met onze niet-christelijke collega of buurman te spreken over de betekenis van het algemeen ongetwijfeld christelijk geloof, kunnen we niet afwentelen op onze politieke vertegenwoordigers. Dat lijkt soms wel te gebeuren. En dat is eigenlijk vreemd. Vreemd, omdat de meeste SGP’ers sterk overtuigd zijn van de waarheid van hun levensbeschouwing, hun mensen wereldbeeld. Zij vragen op grond van artikel 36 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis de overheid, die het machtsmonopolie bezit, die waarheid tot grondslag van haar optreden te maken. Zouden we dan niet, met dezelfde intensiteit, op iedere plek waar we functioneren in de samenleving van die waarheid verantwoording moeten afleggen? Co-referaat dhr. M. ten Hooven In zijn co-referaat stelde Ten Hooven, evenals daarvoor Kater, dat het beoefenen van tolerantie wezenlijk te maken heeft met het onduldbare, met datgene wat je eigenlijk niet uit kunt houden. Tolerantie roept daarom altijd spanning op. Maatschappelijk gezien hebben we bovendien te maken met een paradox: de persoonlijke vrijheid is groter dan ooit tevoren, maar tegelijk is het ook moeilijker dan ooit om tolerant jegens elkaar te zijn. Dat zou men in eerste instantie niet verwachten. In onze huidige tijd doet tolerantie echter veel meer dan vroeger een beroep op onze persoonlijke verantwoordelijkheid. Essentieel is dat tolerantie daarmee een morele lading heeft gekregen: op grond van onze eigen denkbeelden over goed en kwaad bezien we de ander. Die morele lading onderscheidt tolerantie van de onverschilligheid waarmee zij dikwijls wordt verward. Spiegelbeeldig geredeneerd is onverschilligheid een vorm van tolerantie die van haar morele lading is ontdaan. In het laatste geval kunnen we spreken van een ‘lege tolerantie’, een concept dat in een pluriforme samenleving alleen niet 32


werkt. Als we geconfronteerd worden met de ‘echte ander’, iemand met een zienswijze op waarden en normen die haaks staat op de onze, moet we de confrontatie wel aangaan, anders zijn afgestompt. Kortom: we moeten er iets van vinden! De vraag is alleen: hoe ga je die confrontatie aan, welke houding verbind je aan een oordeel?

Er zijn er drie attitudes te noemen, te weten de attitude die individuen onderling kunnen innemen, de houding die voor de staat gepast is en de opstelling die politici bij voorkeur moeten kiezen. Wat het intermenselijk verkeer betreft, geldt: ga uit van het goede, vertrouw elkaar, kijk naar wat je gemeenschappelijk hebt. Vanuit zo’n houding van respect kun je elkaar recht in de ogen kijken, het met elkaar in discussie gaan over elkaars opvattingen en elkaar desnoods eens flink de waarheid zeggen, dit alles zonder het recht van de ander om te leven zoals hij wil te ontzeggen. Dit geldt ook voor de staat: niet voor niets is hij aan grondrechten gebonden. De houding van de staat moet zodanig zijn dat burgers moeten kunnen leven zoals zij dat willen, uiteraard binnen de grenzen van de wet. Daarom dient de staat zo terughoudend mogelijk op te treden. Tot slot geldt voor politici in een democratie dat zij veeleer de taak hebben minderheden te beschermen dan dat zij meerderheden organiseren. Discussie In beide deelsessies vonden vervolgens levendige discussies met het publiek plaats. 5. Middagprogramma: interactieve deelsessie Waar het ochtendprogramma een meer filosofisch en theologisch karakter had, was het middagprogramma een stuk luchtiger. Drs. J.A. Schippers, de directeur van het WI-SGP, opende de sessie met een causerie over het 40jarig bestaan van het Instituut. Door de jaren heen heeft het WI-SGP verschillende namen gehad, maar haar missie is al die jaren hetzelfde gebleven. Het WI-SGP wil kennis en inzicht verwerven en die vanuit het gereformeerd belijden dienstbaar maken voor politiek en samenleving. Daarom vraagt het blijvende aandacht voor Bijbelse waarden, probeert het verzwegen normatieve uitgangspunten van politieke tegenstanders bloot te leggen, hamert het op identiteit en zingeving, en geeft het een kritische reflectie op het handelen van burgers, 33


maatschappelijke instellingen en de overheid. De afgelopen veertig jaar heeft dat zo’n 125 studies opgeleverd. Hier gelden de wijze woorden van G. Groen van Prinsterer (1801-1876): ‘Elke juist beoefende wetenschap bevestigt de waarheid van de Openbaring. Grondige studie brengt naar de algemene bron van licht en waarheid.’ Vervolgens kreeg mevr. dr. M. Verduijn het woord. Zij las het betoog van dr. R. Seldenrijk voor, die door omstandigheden verhinderd was. Seldenrijk feliciteerde het WI-SGP van harte met het bereiken van zijn 40-jarig bestaan en sprak de wens uit dat het instituut zijn dienende taak voor de SGP en haar achterban nog jaren zal mogen voortzetten. In zijn bijdrage pleitte Seldenrijk allereerst voor het hoog houden van de zorg voor het leven. Als er geen leven is, kun je ook niet zorgen voor welzijn. In samenwerking met organisaties uit het maatschappelijk middenveld kan het WI-SGP een bijdrage leveren aan bewustwording over dit thema. Daarbij is aandacht voor opvoeding en onderwijs van belang. Eveneens is alertheid geboden, want ouders en de staat strijden om het kind. Diverse reformatorische organisaties kunnen in onderlinge samenwerking daaraan een bijdrage leveren. Verder is secularisatie nooit een gelopen race. De SGP is dan ook niet met een achterhoedegevecht bezig, zoals sommigen menen. Wel is het probleem van onze huidige tijd dat het hebben van een mening belangrijker wordt gevonden dan grondige kennis over feiten en ontwikkelingen, die de argumentatie solide maken. Ook hier ligt een opdracht voor het Wetenschappelijk Instituut. De komende jaren zou het WI-SGP de komende vijf jaar aan de slag moeten met de volgende thema’s:     

Atheïsme en redelijkheid: komen tot vertrouwen en verdragen; Praktische waarde van culturele bronnen voor de waardigheid van de huidige mens; Zorg en leven: zinervaring mobiliseren rond levensbegin en levenseinde; Conservatisme en navolging van Christus: uitdaging van overeenkomst en verschil voor christelijk burgerschap; Israël en antisemitisme: door waarheid gedreven en door leugens geprikkeld.

Tot slot kwam drs. P.J. Verheij RA aan het woord. Als SGP-wethouder pleitte hij ervoor de publicaties van het WISGP beter toegankelijk te maken voor bestuurders. Sommige mannenbroeders studeren wel, maar verstaan de tijd en de bestuurspraktijk niet, en slaan daarmee de pasmunt niet. Andere mannenbroeders verstaan de tijd wel maar studeren niet, en verdwalen in een moeras aan compromissen. Wat dat betreft, zijn er voor het WI-SGP een aantal uitdagingen, bijvoorbeeld het opnieuw toegankelijk maken van bronnen en het ordenen van bestaand materiaal, het actualiseren van het beginselprogramma en meer hedendaagse vormen van presentatie te kiezen. Opnieuw ontspon zich een levendige discussie, waarin het WI-SGP enige waardevolle adviezen kreeg toegespeeld. Al met al kunnen we terugzien op een leerzame conferentie! Bestuursvoorzitter mr. A. Klaassen sloot de bijeenkomst af. Jan Schippers en Johan van de Worp

34


Jaarverslag Guido de Brès-Stichting Wetenschappelijk Instituut voor de SGP

Recommend Documents