Jaarverslag Geloven in delen

Jaarverslag 2014 Geloven in delen

1

Samen zijn we de kerk in actie. Geïnspireerd door Jezus Christus, willen wij delen wat ons gegeven is. Om in Nederland en wereldwijd mensen hoop te bieden en tot hun recht te laten komen.


Jaarverslag Kerk in Actie 2014

Inhoudsopgave Inhoud 04 Onze inspiratie 06 2014 in het kort 07 01 Beleid & strategie 10 1.1 Programma’s

13

1.2 Verbondenheid

13

1.3 Werkwijze

13

1.4 Meer focus

14

1.5 Geloven in delen

14

1.6 Inkomsten onder druk

15

1.7 Duurzaamheid

15

1.8 Samenwerking met ICCO

16

1.9 ICCO Coöperatie

16

1.10 Overige samenwerkingsverbanden

17

02 Zending 20 2.1 Doelstellingen

23

2.2 Contextueel bijbellezen

23

2.3 Geloven tegen de verdrukking in

23

2.4 Uitzendingen in 2014

24

2.5 Uitgezonden medewerkers Hermen en Johanneke Kroesbergen

26

2.6 Kerk in Actie Werelddag

27

03 Werelddiaconaat 30 3.1 Doelstellingen

33

3.2 Samenwerking met ICCO

33

3.3 Kinderen in de Knel

33

3.4 Afrika

33

3.5 Azië

35

3.6 Latijns-Amerika

36

3.7 Impulsis

37

3.8 Togetthere

38

04 Kinderen in de Knel 40 4.1 Doelstellingen

43

4.2 Kinderarbeid

43

4.3 Projecten

45

05 Noodhulp 48

4

5.1 Noodhulp in 2014

51

5.2 Noodhulp Filipijnen

51

5.3 Noodhulp Zuid-Soedan

51

5.4 Noodhulp ebola

51

5.5 Noodhulp Syrië en Irak

52

5.6 Wederopbouw in Haïti

53

5.6 Rampenpreventie

53

KERKINACTIE.NL/JAARVERSLAG

Geloven in delen

06 Binnenlands diaconaat 56 6.1 Ondersteuning lokale diaconieën

59

6.2 Armoede in Nederland

59

6.3 Vluchtelingen

61

6.4 Zorg

62

6.5 Duurzaam leven

63

6.6 Migrantenkerken

63

6.7 Dialoog tussen religies

64

6.8 Jeugddiaconaat

64

07 Communicatie & fondsenwerving

66

7.1 Terug naar de kern

69

7.2 Resultaten fondsenwerving

69

7.3 Nauwere band met gemeenten

70

7.4 Producten en campagnes

71

08 Toezicht, beheer & financiën

72

8.1 Kerncijfers

75

8.2 Begroting 2015

75

8.3 Verantwoordingsverklaring

76

8.4 Verslag bestuur en directie

78

8.5 Kort verslag bestuursvergaderingen

81

8.6 Risicobeheersing

83

8.7 Duurzaamheid

85

8.8 Financiën

89

8.9 Verkorte jaarrekening 2014 8.10 Accountantsverklaring

94 100

Een kale heuvel aan de rand van Bogota, oktober 2014. De hele dag hebben veldwerkers van partnerorganisatie Mencoldes mij rondgereden door de buitenste sloppenwijken van de hoofdstad van Colombia. Op de heuvel wonen veel mensen die het geweld zijn ontvlucht - in Colombia is al vijftig jaar burgeroorlog. In een van de huisjes op de heuvel woont een jonge moeder met twee kinderen. Gevlucht omdat ze een moord had gezien en de daders haar bedreigden. Ze runt nu een winkeltje en bouwt een nieuw bestaan op. Ze kan net rondkomen, en droomt van een grotere winkel. Mencoldes, het diaconale werk van de mennonietenkerk in Colombia, helpt haar op weg. Dat Mencoldes in deze troosteloze wijk aanwezig is, dát is diaconaat: daar zijn waar hulp nodig is. Gelukkig zijn kerken op heel veel plaatsen aanwezig. En of het nu in Nederland is of waar dan ook ter wereld, het kloppend hart van het diaconaat is de plaatselijke gemeente. Die vormt een krachtige gemeenschap van mensen die geloven in delen. In dit jaarverslag leest u over het werk en de projecten die Kerk in Actie ondersteunt. 2014 was een spannend jaar. De inkomsten staan onder druk, er is hard gewerkt om daar wat aan te doen. De inzet en betrokkenheid van donateurs, kerkleden, vrijwilligers en meer dan 1900 plaatselijke diaconieën van de Protestantse Kerk in Nederland zorgen dat partners als Mencoldes meer mensen kunnen ondersteunen. Juist deze directe verbinding maakt het werk bijzonder: sámen zijn wij de kerk in actie. Uw betrokkenheid en gebed is en blijft nodig.

Evert Jan Hazeleger Programmamanager Kerk in Actie

Filipijnen, Jinamoc Island Een meisje verkoopt vis. Jinamoc Island was zwaar getroffen door de tyfoon Haiyan eind 2013. De internationale noodhulpalliantie ACT Alliance, waarbij Kerk in Actie is aangesloten, verleende noodhulp.

Onze inspiratie Wij zijn een kerk in actie omdat we ons geïnspireerd en geraakt weten door Jezus Christus die wat er was, vijf broden en twee vissen, zegende en deelde met wie niets hadden. Daarom voelen we ons geroepen om te delen wat ons gegeven is. We delen met onze wereldwijde gemeenschap wat we hebben: tijd en talent, aandacht en zorg, geloof, geld en goed. Wij geloven dat ieder mens geschapen is naar Gods beeld en dat wij gelijkwaardig zijn aan elkaar.

6


2014 in het kort Aantal donateurs

100.319 Aantal diaconieën in Nederland

1943 Aantal lokale partners in Nederland

50 Aantal partnerorganisaties en partnerkerken in het buitenland

412 Aantal landen waar partners van Kerk in Actie actief zijn

61 Aantal uitgezonden medewerkers

25 Aantal downloads 40dagentijdapp

32.000 Aantal bezoekers Landelijke Diaconale Dag

950 7


Russische Federatie

Nederland

Oekraïne Moldavië Roemenië Bulgarije

Kirgizië China

Servië

Syrië Libanon

ISRAËL Israël

Irak Nepal

Palestina Pakistan

Egypte

Bangladesh

Myanmar

Mali Cuba

Burkina Faso Haïti

Soedan

Nigeria Sierra Leone

Guatemala

Ghana

Ethiopië

Kameroen

Somalië

CA Republiek Oeganda

Thailand Cambodja

Zuid-Soedan

Liberia

Nicaragua

Filipijnen

India

Sri Lanka

Maleisië

Kenia

Burundi Rwanda

Colombia

Suriname

Equador

Malawi Zambia Brazilië

Peru

Zimbabwe Bolivia Zuid-Afrika

Paraguay

Argentinië

8

Indonesië

DR Congo

Mozambique

Madagascar

Waar werkt Kerk in Actie? Kerk in Actie en het binnenlands diaconaat in Nederlnad

Kerk in Actie en het binnenlands diaconaat Nederland

Zendingswerk Bangladesh, Bolivia, Brazilië, Bulgarije, Cambodja, China, Colombia, Democratische Republiek Congo, Cuba, Ecuador, Egypte, Ghana,

38

landen: zendingswerk

Guatemala, India, Indonesië, Israël, Kameroen, Kenia, Libanon, Maleisië, Mali, Mozambique, Myanmar, Nicaragua, Nigeria, Oekraïne, Pakistan, Palestina, Roemenië, Russische Federatie, Rwanda, Servië, Suriname, Thailand, Zambia, Zuid-Afrika

Werelddiaconaat Argentinië, Bangladesh, Bolivia, Brazilië, Burkina Faso, Burundi, Cambodja, Colombia, Democratische Republiek Congo, Ghana,

38

landen: werelddiaconaat

Guatemala, India, Indonesië, Israël, Kameroen, Kenia, Kirgizië, Liberia, Malawi, Maleisië, Mali, Moldavië, Myanmar, Nepal, Nicaragua, Nigeria, Oeganda, Oekraïne, Pakistan, Palestina, Paraguay, Sierra Leone, Somalië, Soedan, Thailand, Zimbabwe, Zuid-Afrika, Zuid-Soedan

Kinderen in de Knel Bangladesh, Bolivia, Brazilië, Burkina Faso, Cambodja, Colombia, Democratische Republiek Congo, Egypte, Ethiopië, Filipijnen,

33

landen: Kinderen in de Knel

Ghana, Guatemala, India, Indonesië, Kenia, Kirgizië, Liberia, Malawi, Maleisië, Mali, Myanmar, Nepal, Nicaragua, Oeganda, Pakistan, Palestina, Peru, Rwanda, Sierra Leone, Soedan, Zuid-Afrika, Zimbabwe, Zuid-Soedan

Noodhulp, wederopbouw en rampenpreventie Centraal-Afrikaanse Republiek, Ethiopië , Filipijnen, Haïti, Indonesië, Irak, Kirgizië, Madagascar, Oeganda, Palestina, Sierra Leone, Sri Lanka,

14

Syrië, Zuid-Soedan

landen: noodhulp, wederopbouw en rampenpreventie

9

Mali, Boukadali Nientao Jaarverslag Kerk in Actie 2014 Vissen wordt steeds moeilijker in deze regio vanwege de lage visstand. De partnerorganisatie van Kerk in Actie geeft deze vissers een training zodat ze kunnen overstappen naar landbouw.

10

01. Beleid & strategie

01

Beleid & strategie

11


Kerk in Actie is het missionaire en diaconale werk van de Protestantse Kerk in Nederland. Dit wordt deels uitgevoerd namens nog tien andere kerken. Wereldwijd en in Nederland komen mensen in actie tegen armoede en onrecht. De organisatie in Utrecht ondersteunt hen daarbij. In 2014 heeft Kerk in Actie een nieuwe focus aangebracht. Tot en met 2020 richt de organisatie zich op de volgende werkgebieden: Geloven tegen de verdrukking in, Geloven in de kracht van lokale (geloofs)gemeenschappen, Noodhulp en Kinderen in de Knel.

12


1.1 Programma’s

ambtsdragers is hierbij van onschatbare waarde. Ook op het kantoor in Utrecht zijn vrijwilligers

Kerk in Actie kent vier programma’s: Zending (hoofd-

actief: in 2014 hebben ruim vijftig vrijwilligers

stuk 2), Werelddiaconaat (hoofdstuk 3), Noodhulp

werkzaamheden voor Kerk in Actie uitgevoerd, zoals

(hoofdstuk 5) en Binnenlands diaconaat (hoofdstuk 6).

vertaalwerk, schrijfacties en inzet bij evenementen,

Binnen het werelddiaconaat is speciale aandacht voor

beurzen en ontmoetingsdagen.

het programma ‘Kinderen in de Knel’ (hoofdstuk 4).

Samen de kerk in actie Zending

In Nederland werkt Kerk in Actie met én namens

Kerk in Actie werkt wereldwijd samen met partner-

meer dan 1900 plaatselijke gemeenten en twee

kerken. Het accent ligt op de inzet van uitgezonden

miljoen leden. In het beleidsplan staat: ‘In al het

medewerkers, wederkerigheid en het geloofsge-

werk van Kerk in Actie staat het vergroten van

sprek, bijvoorbeeld via contextueel bijbellezen (§

eigenaarschap voorop. Dit willen wij bereiken door

2.2). Kerk in Actie legt steeds weer verbinding

te werken aan de herkenning van en verbinding

tussen het werk van gemeenten in Nederland en

met het werk van Kerk in Actie in de plaatselijke

van partnerkerken in andere landen. Het kan hierbij

gemeente.’ Om hieraan handen en voeten

gaan om gezamenlijke uitdagingen in jeugdwerk,

te geven, is in het najaar van 2014 een team

gemeenteopbouw, diaconaat, relaties met andere

gemeenteadviseurs aan de slag gegaan (zie § 7.3).

godsdiensten en missionaire bevlogenheid.

Wereldwijd Werelddiaconaat

Kerk in Actie weet zich ook onderdeel van de

Het diaconale werk in het buitenland wordt groten-

wereldwijde kerk. Die is veelkleurig en groeit - óók

deels uitgevoerd via de ICCO Coöperatie (§ 1.9). Door

in deze tijd. Met name op het zuidelijk halfrond

samen te werken met andere Nederlandse ontwik-

ontstaan vitale gemeenschappen van mensen die

kelingsorganisaties met een protestants-christelijke

het evangelie van Jezus Christus omarmen. Kerk

achtergrond, bundelen de organisaties hun krachten.

in Actie zet zich in voor deze kerken en voor de gemeenschappen waaraan zij verbonden zijn.

Noodhulp Noodhulp is meer dan hulp bieden na een ramp.

Blik naar buiten

Kerk in Actie investeert doelgericht in het voorkomen

Kerk in Actie staat voor de blik naar buiten van

en beheersen van rampen en in wederopbouw na

plaatselijke gemeenten en van de Protestantse

een ramp.

Kerk in Nederland. Die blik naar buiten richt zich op mensen en gemeenschappen ver weg én dichtbij.

Binnenlands diaconaat

Een vitale gemeente realiseert zich dat de missie

In het binnenlands diaconaat is Kerk in Actie een

van de kerk bij de eigen voordeur begint. Dat is

bondgenoot van plaatselijke gemeenten. Doel is om

zeker van belang in een tijd waarin het gevoel

(geloofs)gemeenschappen te versterken als plekken

van verbondenheid en solidariteit afneemt en de

van hoop, waar mensen niet verarmen of worden uit-

overheid zich steeds meer terugtrekt.

gesloten. Plekken waar Gods betrokkenheid, liefde en zorg een gezicht krijgen. Samen met lokale gemeenten ontwikkelt Kerk in Actie diaconale projecten die

1.3 Werkwijze

nodig zijn in de samenleving, met name rond armoede, schulden, zorg, vluchtelingen en duurzaamheid.

In situaties van onrecht, uitbuiting en discriminatie komt Kerk in Actie op voor de menselijke waardigheid. Kerk in Actie wil bouwen aan een solidaire en

1.2 Verbondenheid

duurzame samenleving voor iedereen, ongeacht geloof, politieke overtuiging, sekse of nationaliteit.

Dankzij bijdragen van kerken, particulieren, overheid

Drijfveren hierbij zijn de roeping tot barmhartigheid

en fondsen kan Kerk in Actie financiële ondersteuning

die ook in de Bijbel klinkt, en een vurig verlangen naar

bieden aan kerken en organisaties wereldwijd.

gerechtigheid. Kerk in Actie werkt met respect voor

De inzet van talloze plaatselijke vrijwilligers en

de schepping en streeft altijd naar duurzaamheid. 13


Uitgangspunt bij al het werk is de eigen kracht van

als een rode draad door de bestaande programma’s:

mensen. Op basis van gelijkwaardigheid, wederkerig-

• Geloven tegen de verdrukking in: Kerk in Actie

heid en partnerschap werkt Kerk in Actie samen met

ondersteunt christenen in landen waar zij in de

lokale kerken en partnerorganisaties. Dit doet Kerk in

minderheid zijn. Hierbij wordt samengewerkt

Actie op de volgende manieren:

met kerken die bruggen willen bouwen in conflictgebieden en die zich samen met anderen

Verbinden Kerk in Actie dient de wereldwijde kerk door ge-

inzetten voor vrede en recht. • Geloven in de kracht van lokale (geloofs)gemeen-

meenten, organisaties en mensen te verbinden. Die

schappen: Kerk in Actie helpt lokale gemeenten

verbinding ontstaat bijvoorbeeld op de Landelijke Dia-

van de Protestantse Kerk in Nederland, partner-

conale Dag in Nederland, tijdens een conferentie voor

kerken en christelijke organisaties in binnen- en

diakenen in Indonesië of door uitwisselingsbezoeken.

buitenland om levendige gemeenschappen van hoop te zijn. Zij krijgen ondersteuning bij hun

Delen Delen is de essentie van het werk van Kerk in Actie. Iedereen kan delen van wat hij ontvangen heeft, of

inzet voor kwetsbare groepen in de eigen omgeving. • Noodhulp: Kerk in Actie verleent acute hulp aan

het nu gaat om geld, kennis, ervaring of tijd. Kerk

mensen die zijn getroffen door een ramp. Dit

in Actie biedt mensen wereldwijd de mogelijkheid

gebeurt samen met lokale kerken en organisaties

om kennis en ervaring uit te wisselen. De financiële

die de bevolking en cultuur kennen en die daar-

middelen die Kerk in Actie ontvangt, worden ingezet

om weten waar de nood het hoogst is. Samen

voor het ondersteunen van kerken en partnerorgani-

met hen werkt Kerk in Actie ook aan preventie

saties in binnen- en buitenland. Kerk in Actie moedigt

en wederopbouw.

mensen ook aan om zelf te delen, bijvoorbeeld door te collecteren of als vrijwilliger aan de slag te gaan.

• Kinderen in de Knel: Kerk in Actie bestrijdt kinderarbeid en uitbuiting van kinderen en geeft straatkinderen, werkende kinderen, oorlogskin-

Ondersteunen

deren, gehandicapte en misbruikte kinderen de

Kerk in Actie versterkt wereldwijd het werk van

kans kind te zijn.

honderden kerken en gemeenschappen. Die ondersteuning bestaat uit veel meer dan financiële steun.

Het is de bedoeling dat vanaf 2016 80 procent van

Het betekent ook het versterken van de capaciteit van

het werk van Kerk in Actie binnen de focus van

lokale kerken en partnerorganisaties, bijvoorbeeld door

deze vier werkgebieden valt. De werkgebieden zijn

leerzame trainingen of inspirerende uitwisselingen.

bepalend voor de keuze van partners. Ook in de

Ook kunnen diaconieën en ZWO-commissies in Neder-

communicatie over het werk zal de nadruk liggen

land terecht bij Kerk in Actie voor advies, inspiratie en

op deze werkgebieden. Zo betrekt Kerk in Actie

informatiemateriaal. Uitgangspunt bij alle activiteiten

lokale gemeenten bijvoorbeeld bij deze werkgebie-

is altijd de eigen vraag van plaatselijke gemeenten in

den via de themajaren die in 2014 ontwikkeld zijn

Nederland en van kerken en partners in het buitenland.

(§ 7.4). Een themajaar houdt in dat een gemeente een jaar lang één thema met concrete projecten

Signaleren

ondersteunt.

Kerk in Actie signaleert misstanden en onrecht, dichtbij of ver weg, en stelt die aan de kaak. Hiervoor is het van belang te luisteren naar gemeenten,

1.5 Geloven in delen

en naar hen die anders niet gehoord worden. Kerk in Actie vertaalt deze signalen naar het politieke en

In aansluiting op de nieuwe beleidsfocus heeft Kerk

publieke debat en voert actief lobby.

in Actie in 2014 gekozen voor een nieuwe merkstrategie: Geloven in delen (§ 7.1). Iedereen kan delen van wat hem of haar gegeven is. ‘Geloven in delen’

1.4 Meer focus

legt de nadruk op de gemeenschap die de kerk vormt, zowel in Nederland als elders. Delen vormt

14

Kerk in Actie focust zich van 2014 tot en met 2020

de kern van de organisatie en van al het werk dat

op vier werkgebieden. Onderstaande thema’s lopen

namens Kerk in Actie gebeurt.


1.6 Inkomsten onder druk Voor de vierde keer op rij waren in 2014 de inkomsten uit fondswerving lager dan het voorgaande jaar. Weliswaar zijn de bijdragen van particuliere donateurs in 2014 op peil gebleven, maar de bijdragen van kerken zijn gedaald. Een van de redenen hiervoor is dat kerken kleiner worden én dat ze zich niet meer altijd automatisch verbonden voelen met Kerk in Actie. Hoewel Kerk in Actie het eigen diaconale orgaan is van de kerk, wordt de organisatie steeds vaker gezien als een van de vele goede doelen. Bovendien geven lokale gemeenten er soms de voorkeur aan om eigen projecten van gemeenteleden te steunen. Verder richten meerdere christelijke of algemene goededoelenorganisaties hun fondswerving steeds vaker op kerken. Dit betekent een belangrijke uitdaging. Het is

De donateur

daarom nodig om nog beter en duidelijker te communiceren over het werk. Mede om deze reden heeft Kerk in Actie er in 2014 voor gekozen om te focussen op vier werkgebieden en om te werken met een nieuwe merkstrategie. Hierdoor kan Kerk in Actie de herkenbaarheid en de zichtbaarheid van het werk vergroten voor plaatselijke gemeenten en donateurs. De lagere inkomsten hebben intern veel flexibiliteit gevraagd van medewerkers en vrijwilligers. Een aantal activiteiten zijn afgebouwd of veranderd. Het gaat hierbij om het jongerenprogramma Togetthere (zie § 3.8) en om het vernieuwen van Kerk in Actie Interactief door een team gemeenteadviseurs (§ 7.3) aan te stellen. Hierdoor hebben

“Toen ik student was, ben ik donateur geworden. Ik had niet veel geld, maar je kunt toch ook een beetje geven? Toen ik hoorde over een jongerenreis van Kerk in Actie naar Colombia werd ik nieuwsgierig: wat doet Kerk in Actie nu precies? In Colombia sprak ik jonge mensen die het geweld in hun dorpen waren

enkele medewerkers andere taken gekregen. Dankzij ieders inzet en toewijding is het toch gelukt om het werk door te laten gaan in 2014 en om alle afspraken en verplichtingen richting de

‘Na die reis ben ik meer gaan geven’

partners na te komen.

1.7 Duurzaamheid Kerk in Actie wil zorgvuldig omgaan met de schepping. Mensen hebben een verantwoordelijkheid ten aanzien van hun medemens, de aarde en de Schepper. Duurzaamheid speelt daarom een belangrijke rol. Kerken hebben niet alleen een belangrijke boodschap als het hierom gaat, maar dienen die verantwoordelijkheid zelf ook te nemen. Living the brand - alleen zo kunnen kerken laten zien waar ze naar streven.

ontvlucht. Ik zag hoe zij werden opgevangen, hoop kregen. Na die reis ben ik meer gaan geven. Ik wilde altijd in het buitenland werken, maar in Colombia zei iemand tegen mij: ‘Er zijn in Nederland ook kwetsbare mensen, jij bent dáár nodig.’ Dat heeft me rust gebracht, ik hoef niet meer zo nodig weg.”

Pytsje Wiegersma Groningen/Utrecht

15


Veel gemeenten binnen de Protestantse Kerk zetten

• Geïntegreerde aandacht bij noodhulp (preventie,

zich hier al voor in. Kerk in Actie probeert deze duur-

directe hulp en wederopbouw): noodhulp moet

zame initiatieven te versterken, bijvoorbeeld door

zoveel mogelijk aansluiten bij het overige werk in

middel van het programma Groene kerken, samenwerking met het Fairclimate Fund, betrokkenheid bij

een getroffen regio. • Zoveel mogelijk partners en projecten die zich

de campagne Fairtrade Gemeente en betrokkenheid

richten op het versterken van mensen en groe-

bij Micha Duurzaam.

pen in de meest gemarginaliseerde positie.

Ook in het Landelijk Dienstencentrum wordt werk gemaakt van duurzaamheid en energiebesparing.

Eind 2013 hebben Kerk in Actie en ICCO hun

Duurzame bedrijfsvoering is een belangrijk doel,

samenwerking geëvalueerd. Deze evaluatie levert

waarvoor tal van maatregelen genomen worden.

een positief beeld op. Gesignaleerd werd dat er wel

Zo wordt bijvoorbeeld de CO2-uitstoot van de Dien-

verbetering nodig is ten aanzien van de samenhang

stenorganisatie van de Protestantse Kerk gecompen-

tussen werelddiaconaat en zending. Op basis van de

seerd via het Fairclimate Fund en wordt er gewerkt

bevindingen hebben de organisaties een actieplan

aan papierloos vergaderen. Meer over het beleid op

opgesteld. De synode van de Protestantse Kerk heeft

het gebied van duurzaamheid staat in § 8.7.

de evaluatie in april besproken en aanvaard. Verdere voortgang van de samenwerking zal via de reguliere verslaglegging met de synode worden gedeeld.

1.8 Samenwerking met ICCO Kerk in Actie werkt sinds 2007 intensief samen met

1.9 ICCO Coöperatie

ICCO. Voor het wereldwijde diaconale werk hebben Kerk in Actie en ICCO een gezamenlijke uitvoerende

In 2012 is de samenwerking tussen ICCO en Kerk

afdeling. Concreet gaat het om:

in Actie verbreed door de vorming van de ICCO

• Noodhulp: Kerk in Actie en ICCO werken samen

Coöperatie. Kerk in Actie is een van de drie leden

aan noodhulp. Ze trekken ook samen op als de

van deze coöperatie. De andere leden zijn coPris-

Samenwerkende Hulporganisaties (SHO ofwel

ma en Edukans. De coöperatie voert gezamenlijke

Giro 555) bij uitzonderlijke humanitaire rampen

programma’s uit die onder andere door de overheid

de handen ineenslaan.

gefinancierd worden. Daarnaast ontwikkelt de

• Impulsis: een programma ter ondersteuning van particuliere initiatieven. • Het uitvoeren van het programma werelddiaco-

coöperatie nieuwe, gezamenlijke fondswerving en een investeringsfonds voor duurzame economische ontwikkeling. In het beleidsplan (2013), Towards a

naat in de zeven regionale kantoren van ICCO en

Just and Dignified World, staan de twee pijlers van

Kerk in Actie.

het werk van de coöperatie: • Bestaanszekerheid: nadruk op voedselzekerheid

Binnen de samenwerking met ICCO gelden voor Kerk in Actie de volgende criteria voor de uitvoe-

en landbouwontwikkeling, noodhulp en klimaat. • Bestaansrecht: nadruk op het tegengaan van

ring van het werk en voor de keuze van partners en

sociale uitsluiting, recht op land en natuurlijke

projecten:

bestaansbronnen, recht op en toegang tot on-

• Zichtbaarheid van de kernwaarden rentmeesterschap, barmhartigheid en gerechtigheid. • Een duidelijke verbinding met kerken en kerkelijke organisaties. • Mogelijkheden voor het ontwikkelen en onder-

derwijs en gezondheidszorg. Deze twee pijlers staan met elkaar in verbinding, bovendien zijn ze leidend bij het kiezen van partners (zoals kerken, ngo’s, bedrijven en overheden) voor een programma.

houden van contacten tussen gemeenten in Nederland en partnerorganisaties. • Verbinding tussen missionair en diaconaal werk,

16

Kerk in Actie is deelnemer aan het ICCO Investeringsfonds, dat in 2013 is opgericht voor nieuwe

zodat zending en werelddiaconaat bij voorkeur in

vormen van financiering voor ontwikkeling. Naast

dezelfde landen plaatsvinden en er uitwisseling

geven en lenen investeert dit fonds ook in opkomen-

van kennis kan plaatsvinden.

de, kleine bedrijven. Door kleine producenten kan-


Oeganda, NECPA Doordat ze lid is van een boerencoöperatie kan deze vrouw haar chilipepers beter verkopen. NECPA, partnerorganisatie van Kerk in Actie, ondersteunt coöperaties zoals deze.

sen te bieden richting de regionale markten, wordt

sueel geweld en uitsluiting. Deze aanvraag is eind

duurzame economische ontwikkeling gestimuleerd.

januari 2015 helaas afgewezen. In overleg met ICCO,

In 2014 zijn de eerste daadwerkelijke investeringen

Edukans en Prisma wordt nu gekeken hoe er toch

vanuit het fonds gerealiseerd, vooral in kleine en

invulling aan deze plannen gegeven kan worden.

middelgrote landbouwbedrijven. In 2014 hebben de leden van de coöperatie gewerkt

1.10 Overige samenwerkingsverbanden

aan een nieuwe samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken. Voorwaarde om subsidie

ACT Alliance

te kunnen aanvragen, is dat organisaties samen-

ACT Alliance is een internationale alliantie van 130

werken binnen een strategisch partnerschap. Kerk

kerken en verwante organisaties uit verschillende

in Actie heeft in 2014 twee aanvragen ingediend

landen. De alliantie is voor Kerk in Actie het belang-

voor subsidie vanaf 2016. Bij de ene aanvraag lag

rijkste internationale verband voor humanitaire hulp,

de nadruk op pleiten en beïnvloeden op het gebied

gezamenlijke lobby en werelddiaconaat. De band

van duurzame economische ontwikkeling. De ICCO

met ACT Alliance wordt zichtbaar doordat Kerk in

Coöperatie werkt daarbij samen met CNV Internatio-

Actie het ACT-logo plaatst wanneer het gaat om

naal en Wilde Ganzen. Deze aanvraag is eind januari

projecten die samen met ACT worden uitgevoerd.

2015 toegekend. Bij de andere aanvraag stond de rol

De alliantieleden werken in 140 landen met een

van religieuze leiders centraal ten aanzien van sek-

totaal beschikbaar jaarbudget van 1,5 miljard dollar. 17


Samen hebben de ACT-leden meer dan 25 duizend

Bestuurlijk Overleg

medewerkers wereldwijd. Samen met ICCO is Kerk

Delen van het werk van Kerk in Actie (noodhulp,

in Actie in 26 van de 33 landenforums van ACT ver-

werelddiaconaat en Kinderen in de knel) worden

tegenwoordigd. Daarnaast werkt Kerk in Actie actief

mede uitgevoerd namens de Doopsgezinde Broe-

mee in diverse werkgroepen, bijvoorbeeld voor

derschap, de Oud-Katholieke Kerk, de Bond van

advocacy en strategisch beleid.

Vrije Evangelische Gemeenten in Nederland, de Remonstrantse Broederschap, het Leger des Heils,

Luisterend Dienen

de Zevende Dags Adventisten, de Unie van Bap-

Luisterend Dienen is het diaconale programma

tisten Gemeenten, het Genootschap der Vrienden

voor gemeenten die zich verbonden weten met

(Quakers), de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB

het gereformeerd belijden. Dit programma is een

en YMCA Nederland.

samenwerking van Kerk in Actie en de Gereformeerde Zendingsbond (GZB). Via Luisterend Dienen kunnen

Duizend nieuwe cursisten namen deel aan de Micha Cursus

gemeenten wereldwijd diaconale projecten steunen van zusterkerken van de Protestantse Kerk en de GZB. Deze projecten worden namens en voor de gemeenten uitgevoerd. Luisterend Dienen ondersteunt de plaatselijke diaconieën door ze toe te rusten, bijvoorbeeld door cursussen en met werkmaterialen. Ook informeert Luisterend Dienen ze over actuele

Een convenant regelt de bestuurlijke verantwoor-

diaconale thema’s.

delijkheid en de betrokkenheid van de betreffende

In 2014 zijn er diverse noodhulpacties gevoerd

organisaties, in het bijzonder bij noodhulp en Kinde-

via Luisterend Dienen, zoals voor Syrië, Irak en de

ren in de Knel. De programmamanager van Kerk in

ebolaramp in West-Afrika. Ook is het afgelopen jaar

Actie voert minimaal twee keer per jaar overleg met

de samenwerking tussen de GZB en Kerk in Actie

vertegenwoordigers van deze kerken en organisa-

geëvalueerd. Op basis van de resultaten zal in 2015

ties. In 2014 kwamen in het overleg onder andere

gekeken worden op welke wijze Luisterend Dienen

aan de orde: het jaarplan en de begroting voor 2015

zal worden voortgezet.

en het jaarverslag 2013. Daarnaast adviseert het Bestuurlijk Overleg Kerk in Actie over het te voeren

Federatie van Diaconieën

beleid.

De Federatie van Diaconieën behartigt de belangen van diaconieën in de Protestantse Kerk in Nederland.

Micha Nederland

Ook ziet de federatie toe op een juiste besteding van

Micha Nederland is een breed netwerk van kerken

financiële middelen ten behoeve van diaconaal werk.

en christelijke organisaties die zich sterk maken

De federatie werkt nauw samen met de Protestantse

voor sociale en ecologische rechtvaardigheid.

Kerk, maar heeft een onafhankelijke positie.

Samen willen de participanten invloed uitoefenen

Kerk in Actie overlegt regelmatig met de federatie.

op het beleid en het gedrag van organisaties, de

In 2014 zijn hierbij onder andere aan de orde geweest:

overheid en individuen.

het jaarplan 2015, de begroting voor 2015 en het

Kerk in Actie is lid van het bestuur van Micha

jaarverslag over 2013. In oktober hebben Kerk in Actie

Nederland en initiator van de Micha Cursus. Aan

en de federatie een studiedag gehouden over kerken,

de Micha Cursus namen in 2014 duizend nieuwe

veranderingen in de zorg en de WMO. Mede op ini-

cursisten deel, meer dan zeshonderd daarvan zijn

tiatief van de federatie is het binnenlandse diaconale

leden van de Protestantse Kerk. In augustus is de

werk van Kerk in Actie gepresenteerd op de generale

geheel vernieuwde versie van de Micha Cursus

synode van de Protestantse Kerk in november 2014.

gepresenteerd.

Eind 2014 hebben Kerk in Actie en de Federatie van Diaconieën samen een onderzoek uitgevoerd naar de omvang en de maatschappelijke betekenis van het diaconaat binnen de Protestantse Kerk. Het onderzoek is eind maart 2015 gepresenteerd tijdens de jaarvergadering van de federatie. 18


Kerncijfers baten en lasten Kerk in Actie (x € 1.000) Rekening 2014

Baten eigen fondsenwerving Verplichte bijdragen van gemeenten Baten uit acties van derden

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Rekening 2011

€

€

€

€

€

24.098

25.046

25.353

25.771

28.087

450

450

450

450

500

2.400

570

4.701

1.365

8.408

Subsidies van overheden

163

315

233

1.245

Rentebaten

197

195

236

295

403

Overige baten

291

235

360

605

530

Totaal beschikbaar voor de doelstelling

27.598

26.495

31.414

28.718

39.173

Doelbestedingen subsidies en bijdragen

22.286

18.200

25.547

25.547

30.477

Doelbestedingen via eigen organisatie Totaal programma's Kosten beheer en administratie Werving baten (kosten eigen fondsenwerving) Totaal besteed aan de doelstelling Resultaat

6.347

6.338

7.111

7.837

7.610

28.632

24.538

32.659

33.384

38.087

940

942

1.033

1.081

1.010

2.542

2.550

2.342

2.844

2.989

32.114

28.031

36.033

37.308

42.087

-4.516

-1.534

-4.619

-8.589

-2.914

Bestedingen 2014 Kerk in Actie Rekening 2014

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Rekening 2011

%

%

%

%

%


69%

65%

71%

68%

72%

Doelbestedingen via eigen organisatie

20%

23%

20%

21%

18%

Kosten beheer en administratie

3%

3%

3%

3%

2%

Werving baten (kosten eigen fondsenwerving)

8%

9%

6%

8%

7%

100%

100%

100%

100%

100%

Totaal

3%

8% Werving baten (kosten fondsenwerving)


20% Doelbestedingen via eigen organisatie

69% Doelbestedingen subsidies en bijdragen

19

China, NBG Jaarverslag Kerk in Actie 2014 Studenten aan een bijbelschool in China. Met steun van Kerk in Actie werkt het Nederlands Bijbelgenootschap samen met bijbelgenootschappen over de hele wereld.

20

02. Zending

02 Zending

21


Delen in geloof, daar staat zending voor. Dat gebeurt wereldwijd: kerken in Nederland vormen één gemeenschap met medechristenen over de grens. Zij inspireren elkaar, dagen elkaar uit en steunen elkaar waar mogelijk. Kerk in Actie werkt vanuit het geloof dat het Evangelie overal ter wereld verzoening, bemoediging en bevrijding kan brengen.

22

02. Zending

2.1 Doelstellingen

de Bijbel in eigen leven toe te passen. Kerk in Actie onderzoekt daarom hoe contextueel bijbellezen ook

Kerk in Actie werkt op het gebied van zending

in Nederland gebruikt kan worden.

samen met meer dan 200 kerken, met partnerorganisaties in 30 landen en met 25 uitgezonden

Activiteiten

medewerkers. Dit hoofdstuk vormt een terugblik

In 2014 zijn meerdere activiteiten georganiseerd

op de projecten en de uitgezonden medewerkers

rondom contextueel bijbellezen. In Guatemala vond

die centraal stonden in 2014 en waarvoor in lokale

bijvoorbeeld voor de tweede keer een workshop

gemeenten is gecollecteerd.

plaats over de leesmethode. De workshop is onderdeel van een driejarige cursus voor mensen die

Drie doelstellingen vormen het hart van het zen-

werken met de Bijbel. Medewerkers van de partner-

dingswerk:

organisaties CEDEPCA en RedPaz (Guatemala)

1. Het Evangelie toegankelijk maken voor iedereen

namen deel aan de cursus, de cursus werd gegeven

2. Het ondersteunen van de kerk als gastvrije en

door partnerorganisatie CEBI uit Brazilië.

levendige gemeenschap van hoop 3. Het versterken van de kerk als bruggenbouwer

Rol uitgezonden medewerkers

Dit sluit aan bij twee van de werkgebieden waar

Vier van de vijf uitgezonden medewerkers (§ 2.4)

Kerk in Actie zich op focust (§ 1.4).

die in 2014 zijn aangenomen, werken bij partner-

‘Geloven in de kracht van lokale geloofsgemeen-

organisaties in Latijns-Amerika en Afrika binnen

schappen’ houdt in dat de kerk aanwezig is tot in

het programma Contextueel bijbellezen. Het is de

de haarvaten van de samenleving. Daar is ze een

bedoeling dat zij de kennis die zij in deze culturele

gastvrije en levendige gemeenschap van hoop. Het

context opdoen, delen in Nederland.

Evangelie is de bron van die hoop, daarom stonden in 2014 op het gebied van zending activiteiten centraal rond het lezen van de Bijbel (§ 2.2).

2.3 Geloven tegen de verdrukking in

Ook ‘Geloven tegen de verdrukking in’ is een belangrijk werkgebied voor zending. In veel landen

Wereldwijd waren er in 2014 veel conflicten

is de kerk kwetsbaar door toenemend geweld en

waardoor christelijke minderheden in een lastige

conflicten. Lokale kerken staan voor de uitdaging

positie terechtkwamen. Kerk in Actie probeert hen

door te gaan en tegelijk de rol van bruggenbouwer

te steunen via partnerorganisaties en internationale

en vredestichter op zich te nemen (§ 2.3).

samenwerkingsverbanden zoals ACT Alliance en de Wereldraad van Kerken.

2.2 Contextueel bijbellezen

Vogelvrij In veel landen in Afrika, het Midden-Oosten en Azië

Kerk in Actie werkt met verschillende partnerorgani-

zijn spanningen tussen bevolkingsgroepen met ver-

saties in Latijns-Amerika en Afrika samen aan con-

schillende religieuze achtergronden. Goede relaties

textueel bijbellezen. Uitgangspunt van dit program-

met moslims zijn soms heel lastig voor christenen,

ma is dat de Bijbel een bevrijdende boodschap heeft

bovendien komt discriminatie vaak voor. Autoriteiten

voor iedereen, ongeacht cultuur of achtergrond. Het

durven christenen vaak niet te beschermen, hierdoor

programma Contextueel bijbellezen helpt mensen

blijven misdrijven zoals misbruik, moord of diefstal

om te ontdekken hoe de Bijbel aansluit bij hun

dikwijls onbestraft.

eigen leven, juist wanneer ze te maken hebben met

Steeds vaker plegen extremistische groepen ter-

uitdagingen als armoede, geweld of onrecht. Door

reuraanslagen. Christenen in die landen voelen zich

te ontdekken wat de Bijbel hierover zegt, worden ze

vogelvrij en vragen om solidariteit van christenen in

mondiger en durven ze voor zichzelf op te komen.

het Westen. Tegelijkertijd willen kerken niet zomaar

Kerk in Actie gelooft dat dit ook verrijkend is voor

gezien worden als bondgenoten van het Westen.

kerken in Nederland. Wat betekent de Bijbel in de

Associatie met westerse issues, zoals vrijheid van

levens van mensen in Afrika en Latijns-Amerika?

meningsuiting, ligt namelijk heel gevoelig. Al te op-

Hoe leggen zij bijbelteksten uit? Bovendien is het

zichtige hulp vanuit het Westen helpt niet en is ook

voor christenen in Nederland ook een uitdaging om

nog eens levensgevaarlijk voor ze. 23


Syrië en Irak

sten (een nieuw verschijnsel in Pakistan) en vre-

In de regio rond Syrië en Irak is Kerk in Actie betrok-

desconcerten met moslimjongeren. Ook vinden er

ken bij noodhulp via ACT Alliance. Kerken in deze

experimenten plaats met sociale media en worden

landen willen dat de hulp niet alleen op christenen

er sportevenementen, trainingen en cursussen geor-

gericht is. Zij stellen hun deuren liever open voor

ganiseerd. Uitgezonden medewerker Kor Grit schrijft

alle slachtoffers, ongeacht hun religieuze of poli-

hier in zijn blogs op www.kerkinactie.nl regelmatig

tieke achtergrond. Wanneer zij hun burgerrechten

over.

opeisen, doen ze dat het liefst met lokale bondgenoten. Dit kunnen leden van andere minderheden

JCJCR, Israël

zijn, maar ook moslims die zich inzetten voor een

Spanningen in de Israëlische samenleving lopen op.

rechtvaardige samenleving. Door deze open houding

Zo’n 2 procent van de bevolking in Israël en de Pa-

spelen deze kerken een belangrijke rol in hun eigen

lestijnse gebieden is christen. Het Jerusalem Center

omgeving. Zij laten zien dat de liefde van Christus

for Jewish Christian Relations (JCJCR) wil investeren

er is voor iedereen. Kerk in Actie ondersteunt hen

in de toekomst van het land en zet zich daarom in

hierin, ook in hun samenwerking met moslims.

voor een beter begrip tussen joden en christenen.

Dankzij financiële ondersteuning vanuit lokale ge-

JCJCR werkt veel met scholen in Jeruzalem en

meenten in Nederland kon Kerk in Actie in 2014 bij-

Galilea. Terwijl andere projecten om de dialoog te

voorbeeld noodhulp geven aan Syrische en Iraakse

bevorderen na de laatste Gaza-oorlog nauwelijks

vluchtelingen. Het geven van hulp gaat nooit buiten

nog mensen trokken, had JCJCR daar geen moeite

de kerken om, zij hadden hier zelf een bepalende

mee. JCJCR biedt scholen een goed georganiseerd

stem in. Kerk in Actie wil bovendien in Nederland de

onderwijsprogramma aan, waarmee honderden kin-

stem van Syrische en Iraakse christenen laten horen.

deren kunnen kennismaken met andere religies en

Daarom stond de Protestantse Kerk bij de viering

tradities. Door het programma leren ze de ander zien

van het tienjarig jubileum speciaal stil bij de situa-

als medemens met wie ze samen kunnen werken

tie in Syrië en Irak. Dit leverde niet alleen giften op

aan vrede. Ook bezoeken ze bijvoorbeeld elkaars

voor noodhulp, gemeenteleden konden ook kaarten

heilige plaatsen.

schrijven voor christenen in die landen.

In het schooljaar 2013-2014 financierde Kerk in Actie een programma tegen racisme waar 560 kin-

Kerk van Pakistan

deren uit de hoogste klassen van zestien joodse en

Kerk in Actie steunt de Kerk van Pakistan. Dit is een

christelijke basisscholen aan meededen. Niet alleen

samengestelde kerk, met leden uit drie verschillende

voor de kinderen, maar ook voor hun families vormt

stromingen: anglicanen, methodisten en presbyteri-

het programma een eyeopener.

anen. Samen met christenen uit andere kerken telt Pakistan ongeveer 5 miljoen christenen op een totaal van 200 miljoen inwoners. Christenen hebben het

2.4 Uitzendingen in 2014

vaak zwaar te verduren. De Kerk van Pakistan voert onder andere lobby

In 2014 zijn er vijf nieuwe medewerkers geselec-

tegen tegen de blasfemiewetten. Wie beschuldigd

teerd en voorbereid om in januari 2015 uitgezonden

wordt van godslastering, kan de doodstraf krijgen

te worden. Vier van hen zijn actief in het kader van

in Pakistan - ook als het een valse aantijging is.

het programma Contextueel bijbellezen, de vijfde is

Beschuldiging van godslastering wordt gebruikt om

verbonden aan de Braziliaanse organisatie COMIN.

mensen hun huis of land af te pakken.

24

In 2014 financierde Kerk in Actie in het bisdom

Inge Landman, Colombia

Raiwind gehandicaptenwerk, onderwijs, pastoraat,

Inge Landman is verbonden aan IMCOL, de Men-

interreligieuze samenwerking en jeugdwerk van de

nonietenkerk in Colombia. Inge zet zich daar in voor

Kerk van Pakistan. Een kleine staf en vijftig vrij-

het oecumenische project ‘Geloven in Verzoening’.

willigers zorgen voor vernieuwing en verandering.

Zij rust onder meer studenten toe aan het Doopsge-

Naast het volgen van bijbelstudies kunnen jongeren

zinde Seminarie om processen van verzoening en

bijvoorbeeld in een klankbordgroep zitting nemen.

vergeving op gang te brengen in gemeenschappen

Ze kunnen ook assistentie krijgen bij het zoeken naar

die getekend zijn door extreem geweld, trauma’s en

een baan. Er zijn jongerenbijeenkomsten, jeugddien-

wantrouwen.

02. Zending

Nederland, Utrecht Uitgezonden medewerkers van Kerk in Actie. Vlnr: Inge Landman, Martina Fraanje, Hanna Wapenaar, Sietske Blok en Nienke Pruiksma.

Sietske Blok, Brazilië

Martina Fraanje, Guatemala

Theologe Sietske Blok is als uitgezonden medewer-

Theologe Martina Fraanje is uitgezonden naar

ker verbonden aan het Centrum voor Bijbelstudies

CEDEPCA, Evangelisch Centrum voor Pastorale

(CEBI) in Brazilië. Deze organisatie ondersteunt

Studies in Guatemala. Zij wordt vergezeld door

kerken en gemeenschappen met bijbelstudiemate-

haar man Roel Fraanje. CEDEPCA geeft cursussen

riaal en cursussen op het gebied van contextueel

om de gelijkheid tussen mannen en vrouwen te

bijbellezen. Sietske onderzoekt hoe deze methode

bevorderen en geweld tegen vrouwen te vermin-

ook in Nederland toegepast kan worden.

deren. Martina geeft les over contextuele theologie en verdiept zich in de methode van contextueel

Hanna Wapenaar, Zuid Afrika

bijbellezen.

Hanna Wapenaar is verbonden aan het Ujamaa Centrum in Zuid-Afrika. Dit centrum verzorgt bijbelstu-

Nienke Pruiksma, Brazilië

dies in lokale geloofsgemeenschappen waar mensen

Nienke Pruiksma is verbonden aan COMIN in Brazilië

worstelen met armoede, geweld en ziekte. Samen met

(zie kader op pag. 26). Zij is vooral betrokken bij de

collega’s houdt Hanna bijbelstudies, daarnaast onder-

dialoog tussen inheemsen en niet-inheemsen en zal

steunt ze het Ujamaa Centrum in de communicatie.

lessen en cursussen verzorgen. 25


COMIN, Brazilië Inheemse volken hebben een zwakke positie in Brazilië. Ze moeten vechten tegen vooroordelen en regelmatig staan indianen en niet-indianen tegenover elkaar in conflicten over land. COMIN streeft naar rechtvaardigheid en respect voor de inheemse bevolking. COMIN ondersteunt inheemse volken op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs en landrechten en brengt daarnaast de dialoog op gang tussen inheemsen en niet-inheemsen. In 2014 heeft COMIN onder andere 30.000

De uitgezonden medewerkers

boekjes verspreid over de Apurinã, een volk uit het Amazonegebied. De boekjes worden door heel Brazilië gebruikt op scholen en in kerken. Niet-indianen krijgen hierdoor een beter begrip van een van de vele inheemse volken in hun land. Ook heeft in 2014 de derde editie plaatsgevonden van de specialisatiecursus aan de

“Namens Kerk in Actie zijn wij uitgezonden naar het Justo Mwale Theological University College, het opleidingscentrum voor predikanten in Zambia, Malawi en

Lutherse faculteit van São Leopoldo. De cursus heeft als doel dat cursisten, waaronder theologiestudenten, van elkaar leren en hun vooroordelen loslaten. Vijfentwintig studenten, inheemse en niet-inheemse, hebben meegedaan aan de cursus.

‘Studenten leren zelfstandig theologie te bedrijven’

Cursist en onderwijzeres Elani begon er vol vooroordelen aan, maar de cursus heeft haar veranderd. “Ik heb nieuwe inzichten gekregen”, zegt ze. “Die rommelen aan mijn eigen identiteit, aan mijn emotie, aan mijn herinnering. Ik zie dat ook bij de andere studenten

omliggende landen. Wij willen de studenten stimuleren om zelfstandig theologie te bedrijven en hen aanmoedigen om eerlijk en nieuwsgierig naar hun geloof te kijken. We hopen dat ze op hun eigen, Afrikaanse manier inhoud geven aan hun geloof en het op die manier toepassen op hun eigen leven. Onze studenten krijgen ook les over armoede en over hiv/aids. Ze leren hoe ze, samen met hun gemeenteleden, kunnen zoeken naar antwoorden en hoe ze elkaar kunnen steunen.”

Hermen en Johanneke Kroesbergen Lusaka, Zambia 26 26

gebeuren.” Elani heeft inmiddels allerlei veranderingen doorgevoerd in het curriculum van haar eigen school, zodat leerlingen de juiste informatie krijgen over inheemse volken.

2.5 Uitgezonden medewerkers Hermen en Johanneke Kroesbergen, Zambia Tijdens de najaarszendingsweek is in de meeste gemeenten van de Protestantse Kerk in Nederland gecollecteerd voor het Justo Mwale Theological College (JMTUC) in Lusaka in Zambia. Het JMTUC wil van een University College veranderen in een universiteit. Door meer vakken aan te bieden dan alleen theologie, kan het aantal studenten - en daarmee de inkomsten - omhoog.

02. Zending

Uitgezonden medewerkers Hermen en Johanneke

2.6 Kerk in Actie Werelddag

Kroesbergen geven sinds 2012 theologisch onderwijs aan het JMTUC. Ze trainen onder andere

Op 24 mei 2014 vond de Werelddag plaats, de

kerkelijk werkers en bespreken bijvoorbeeld met

jaarlijkse landelijke dag over het buitenlandwerk

studenten hoe je als predikant om kunt gaan met de

van Kerk in Actie. Eerder heette deze dag Pinkster-

verwachtingen van gemeenteleden ten aanzien van

feest, maar omdat het elk jaar lastig bleek om een

geestenuitdrijving of het spreken in tongen.

geschikte datum rond Pinksteren te vinden, heeft

In 2014 volgde Hermen in Pretoria in Zuid-Afrika

de dag een nieuwe naam gekregen.

een post-doctorale opleiding, met als resultaat een aantal artikelen en nieuw lesmateriaal voor de studenten. Ook heeft Hermen drie publicaties van JMTUC geredigeerd. In een van de boeken, In Search of Health and Wealth: The Prosperity Gospel in African, Reformed Perspective, gaan theologen en

Met meer vakken kan het aantal studenten omhoog

godsdienstwetenschappers uit Zambia, Botswana, Zuid-Afrika, de VS en Nederland in op het verschijn-

De dag in De Glind had als thema het grenzeloos de-

sel van het welvaartsevangelie.

len van geloof, hoop en liefde. Gelovigen uit Neder-

In juni 2014 maakte een groep Nederlanders uit

land, Rwanda, Indonesië, Paraguay, China, Egypte

verschillende gemeenten een inspiratiereis naar

en Kenia spraken met elkaar over wat hen inspireert

Zambia. Hermen en Johanneke waren hier nauw bij

en wat gelovigen wereldwijd voor elkaar kunnen be-

betrokken. Dankzij hun contacten konden de deelne-

tekenen. Ze wisselden ideeën uit over hoe je op een

mers kennismaken met de situatie op het platteland

creatieve wijze aandacht kunt vragen voor een pro-

van Zambia.

ject tijdens een kerkdienst. Indonesiërs en Nederlan-

Bangladesh, MCCP Een bijbelleesklasje van partnerorganisatie MCCP.

27


ders lazen samen de Bijbel en deelden hun visies met elkaar. Een andere groep ervoer door middel van een spel hoe het is om in een noodhulpsituatie terecht te komen. En bij de koffie deelden deelnemers lekkere hapjes uit hun eigen regio met elkaar.

Betania, Moldavië In de Voorjaarszendingsweek tijdens de veertigdagentijd hebben kerken in Nederland gecollecteerd voor Betania. In de dorpen Tintareni en Bulboaca in Moldavië zijn de kleine baptistenkerken al jaren actief met sociaal en diaconaal werk. Onder leiding van dominee Ili Coada is vijf jaar geleden Betania opgericht. Deze ngo werkt met ouderen en heeft een programma voor kinderen en jongeren. Tientallen vrijwilligers zetten zich hiervoor in. Betania heeft in Tintareni een activiteitencentrum. Kwetsbare ouderen die amper kunnen rondkomen, kunnen hier bijvoorbeeld terecht voor zorg en aandacht. Ook ontmoeten ze hier leeftijdgenoten, waarmee ze samen kunnen genieten van een warme maaltijd. Voor ouderen die hun huis niet meer uit kunnen, worden dagelijks warme maaltijden rondgebracht. In 2014 hebben de ruim 25 vrijwilligers, veelal jongeren, een training gevolgd voor het geven van de juiste zorg en aandacht. Bovendien hebben ze geleerd signalen te herkennen van mensen die in nood verkeren. Hun inzet als vrijwilliger is ook voor henzelf van belang: Door te ontdekken wat ze kunnen betekenen voor anderen, ontwikkelen ze hun gevoel van eigenwaarde. Het centrum is in 2014 uitgebreid en gerenoveerd. Zo zijn bijvoorbeeld de kamers voor de dagopvang van ouderen klaar, inclusief de kamers waar ze medische verzorging en fysiotherapie krijgen en waar ze kunnen rusten. Na de zomer zijn nieuwe lokalen voor kinderopvang en jongerenwerk in gebruik genomen. Hier worden inmiddels drie tot vijf middagen in de week rond de 85 schoolkinderen opgevangen. Zij krijgen een warme maaltijd en huiswerkbegeleiding en kunnen meedoen aan groepsactiviteiten. Ook de zorg en warmte die ze hier ervaren, is van groot belang voor deze kinderen.

28

02. Zending

Zending (x € 1.000) Rekening 2014

Baten eigen fondsenwerving

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Rekening 2011

€

€

€

€

€

8.527

9.099

9.127

9.592

10.215

69

5

14

Verplichte bijdragen van gemeenten Baten uit acties van derden

76

Subsidies van overheden Rentebaten

53

65

52

46

88

Overige baten

75

10

119

404

243


8.731

9.174

9.367

10.047

10.561


6.128

6.738

6.762

7.854

8.687


2.216

2.240

2.406

2.967

2.608

Totaal programma

8.343

8.978

9.167

10.821

11.295

410

415

430

493

423

Kosten beheer en administratie Werving baten (kosten eigen fondsenwerving) Totaal besteed aan de doelstelling Resultaat (mutatie in bestemmingsreserves en/of -fondsen)

835

837

737

876

913

9.579

10.230

10.334

12.190

12.631

-848

-1.056

-967

-2.143

-2.069

Bestedingen 2014 Zending Rekening 2014

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Rekening 2011

%

%

%

%

%


64%

66%

65%

64%

69%


23%

22%

23%

24%

20%


4%

4%

4%

4%

3%


9%

8%

7%

7%

7%

100%

100%

100%

100%

100%

Totaal

4%

9% Werving baten (kosten eigen fondsenwerving)




29

Bolivia, Altiplano Jaarverslag Kerk in Actie 2014 Een Boliviaanse vrouw op de Altiplano kookt een maaltijd van quinoa, aardappel en llama vlees. Klimaatverandering bemoeilijkt de landbouw op deze hoogvlakte. Via partnerorganisatie Sartawi Sayariy ondersteunt Kerk in Actie kleine boeren.

30

03. Werelddiaconaat

03

Werelddiaconaat

31


Wereldwijd werken aan een duurzame en rechtvaardige samenleving, dat is kort gezegd waar werelddiaconaat over gaat. Gerechtigheid, barmhartigheid en rentmeesterschap vormen de rode draad van het werelddiaconale werk van Kerk in Actie. Centraal staan mensen die in de marge leven. Voor hen streeft Kerk in Actie samen met partnerorganisaties naar bestaanszekerheid en bestaansrecht.

32

03. Werelddiaconaat

3.1 Doelstellingen

aanpassen van wetgeving, zodat diezelfde vrouwen recht kunnen krijgen op grondeigendom.

Als het gaat om werelddiaconaat, legt Kerk in Actie

Tegelijkertijd dienen de projecten en programma’s

een sterke nadruk op het werkgebied ‘Geloven in

binnen de samenwerking met ICCO herkenbaar te

de kracht van lokale (geloofs)gemeenschappen’

blijven voor de kerkelijke gemeenten in Nederland.

(zie § 1.4). De partnerorganisaties van Kerk in Actie

In 2014 heeft Kerk in Actie daarom nieuwe afspra-

werken in dorpen, wijken en plattelandsgemeen-

ken hierover gemaakt met ICCO (zie § 1.8).

schappen aan bestaansrecht en bestaanszekerheid. Zij ondersteunen boeren en boerinnen, startende on-

De subsidies van de Nederlandse overheid voor

dernemers, mensen met een handicap en kansarme

ontwikkelingssamenwerking lopen sterk terug. Kerk

jongeren om hun stem te laten horen en zo voluit bij

in Actie en ICCO zoeken daarom naar alternatieve

de gemeenschap te horen.

financiering voor een groot aantal programma’s

Een gemeenschap wordt sterker als dorpsgenoten

waarvoor geen overheidssubsidie meer beschikbaar

of wijkbewoners met verschillende religies, talen of

is. Kerk in Actie wil de continuïteit garanderen van

etnische achtergronden samen optrekken. Boven-

een beperkt aantal partnerschappen met bijbehoren-

dien draagt samenwerking, bijvoorbeeld in een

de projecten, onafhankelijk van overheidsfinanciering.

landbouwcoöperatie, bij aan hun bestaanszekerheid.

Tegelijk wordt, binnen het kader van de ICCO Co-

Door samen zaaizaden in te kopen, een waterput te

öperatie, bekeken hoe de bijdragen van kerkelijke

beheren of gezamenlijk krediet aan te vragen, verho-

gemeenten in Nederland voor het werelddiaconale

gen ze de opbrengsten en maken ze hun inkomsten

werk juist kunnen helpen bij het verkrijgen van fond-

stabieler. Wereldwijd richt het werelddiaconaat zich sterk op kwetsbare vrouwen en jongeren. Het verschilt per land en per regio wat voor soort programma’s Kerk in Actie steunt. In Centraal-Amerika gaat het bijvoorbeeld vooral om het bestrijden van seksueel geweld,

Samenwerking draagt bij aan hun bestaanszekerheid

in zuidelijk Afrika om het verbeteren van de positie van landarbeiders. De behoefte van de bevolking en

sen van andere donoren en instellingen. Donoren

de capaciteit van de partnerorganisatie bepalen welk

zoals de Europese Unie of de Wereldbank stellen

accent een programma heeft.

namelijk vaak een ‘eigen bijdrage’ als voorwaarde, voordat ze subsidie verlenen.

3.2 Samenwerking met ICCO 3.3 Kinderen in de Knel Kerk in Actie en ICCO hebben een gezamenlijke uitvoerende afdeling voor het wereldwijde diaconale

Met het programma Kinderen in de Knel vraagt Kerk

werk (zie ook § 1.8). Dit werk vindt plaats in nauwe

in Actie extra aandacht voor kinderen die in moeilij-

samenwerking met ruim 150 lokale partners in 40

ke omstandigheden leven. Dit programma valt onder

landen. De lokaal aanwezige medewerkers van

het werelddiaconaat, maar vanwege de specifieke

ICCO op de regiokantoren onderhouden namens

aanpak staat dit programma beschreven in hoofd-

Kerk in Actie contact met de partnerorganisaties en

stuk 4. De activiteiten voor Kinderen in de Knel wor-

assisteren bij het versterken van onderlinge contac-

den, net als de overige activiteiten voor het wereld-

ten tussen partnerorganisaties. De contacten in het

diaconaat, uitgevoerd vanuit de regiokantoren.

Midden-Oosten en Oost-Europa worden door Kerk in Actie rechtstreeks vanuit Nederland onderhouden. Binnen thematische programma’s leidt deze samen-

3.4 Afrika

werking tot grotere efficiëntie en meer resultaat. Hierdoor is het mogelijk verschillende niveaus

In Afrika vond het werelddiaconale werk in 2014 van

met elkaar te verbinden. Zo heeft bijvoorbeeld een

Kerk in Actie plaats in Sierra Leone, Liberia, Ghana,

kleinschalig project om de inkomsten van boerinnen

Mali, Burkina Faso, Oeganda, Kenia, Zuid-Soedan,

te verbeteren baat bij een nationale lobby voor het

DR Congo, Malawi, Zimbabwe en Zuid-Afrika. 33


West-Afrika Vanwege teruglopende inkomsten is in 2014 in overleg met het regiokantoor besloten om het werk in Sierra Leone en Liberia af te bouwen, zodat het werk in Ghana, Mali en Burkina Faso wél voortgang kan vinden. Thema’s waar in deze landen met lokale partners aan wordt gewerkt, zijn: voedselzekerheid, een beter inkomen voor boerinnen, het bestrijden van kinderarbeid en het bevorderen van een dialoog over vreedzaam samenleven. Het besluit om het werk in Sierra Leone en Liberia af te bouwen, werd echter doorkruist door de uitbraak van ebola. De nog lopende programma’s werden

De ondernemer

daarom omgebogen tot activiteiten die zich richtten op de bestrijding van ebola. Hierbij ging het vooral om voorlichting, het voorkomen van uitsluiting van mensen die met ebola in aanraking waren geweest en de opvang van weeskinderen. Deze activiteiten werden eind 2014 geïntegreerd in de noodhulp (zie § 5.4).

“Dankzij het microkrediet heb ik geleerd hoe ik zeep moet maken. Ik werk nu samen met een collectief van 32 vrouwen. We hebben een gezamenlijke bankrekening en het

In Noord-Ghana en Burkina Faso zijn de Presbyterian Church of Ghana (PCG) en het Office de Développement des Eglises (ODE) cruciale partners als het gaat om landbouwontwikkeling en het versterken van lokale gemeenschappen. Vrouwen in Noord-Ghana hebben hun inkomsten in 2014 aanzienlijk verbeterd,

‘Het gaat ons financieel veel beter af’

dankzij het verwerken en verkopen van karité-noten. In Burkina Faso assisteert ODE met veel succes vrouwen die samenwerken bij de verbouw van groenten in hun dorp.

gaat ons financieel veel beter af. Mijn dagen zijn gevuld: in de vroege ochtend werk ik op het land, daarna ga ik naar huis om te koken. Die maaltijd breng ik naar de rest van mijn familie, die nog steeds op de akkers werkt. Tussendoor verzorg ik mijn kinderen. En soms verkoop ik ijsblokken op de markt. Zeep maken doen we vooral in het droge seizoen, dan hebben we minder werk op het land en meer tijd om samen zeep te maken. Dat is niet alleen financieel een mooie bijverdienste, het is ook nog eens heel gezellig!”

Dianda Naomi

De interesse voor Mali nam in Nederland zienderogen toe door de deelname van Nederlandse militairen aan de VN-vredesmissie. Kerk in Actie vindt het van belang om in Mali een open debat te bevorderen en te werken aan deradicalisering. Hiervoor is het nodig om positieve, ‘zachte’ krachten te versterken, als een vreedzame tegenbeweging na de inval van de jihadisten in het noorden van Mali. In 2014 vonden er radio-uitzendingen plaats in de regio Tombouctou die bedoeld zijn om het publieke debat te stimuleren. Hiervoor werken de regiokantoren samen met lokale partners en religieuze leiders, zowel christenen als moslims. Groepen mensen uit de wijde omtrek van Tombouctou luisteren gezamenlijk naar het programma en kunnen gedurende de uitzending reageren.

Zeepmaakster, Burkina Faso Centraal- en Oost-Afrika Dianda kreeg een microkrediet via partnerorganisatie ODE en was het gezicht van de 40dagentijdcampagne 2014. 34 34

De politieke situatie in Zuid-Soedan is, vooral na het opnieuw uitgebroken geweld eind 2013, nauwelijks

03. Werelddiaconaat

verbeterd: er was in 2014 sprake van politieke twis-

organisatie trainen daarom sociaal werkers van de

ten op het hoogste niveau, machtsmisbruik, corrup-

family unit van de politie. Hierdoor zijn deze politie-

tie en regelmatig oplaaiende gevechten. Dit maakte

medewerkers bekend met de rechten van kinderen,

het erg moeilijk om te werken aan bestaanszeker-

bovendien dragen ze actief bij aan de naleving

heid en bestaansrecht. Desondanks heeft Kerk in

hiervan.

Actie samen met zeven lokale partners in de relatief rustige deelstaat Centraal Equatoria gewerkt aan een

Zuidelijk Afrika

betere toekomst voor jongeren, bijvoorbeeld door

Het werelddiaconale werk in Zimbabwe en Zuid-

beroepsonderwijs.

Afrika was er in 2014 vooral op gericht dat mensen

Doel was ook om het vreedzaam samenleven in dor-

een stem krijgen en voor hun rechten op kunnen

pen en districten te bevorderen. Zo werden bijvoor-

komen. Daarbij ging het om het versterken van

beeld spanningen over landrechten bespreekbaar

lokale organisaties en lobby om de belangen van de

gemaakt en werden er nieuwe regels afgesproken

bevolking kracht bij te zetten. In Zimbabwe ging het

voor het gebruik van water, zodat hier geen nieuwe

om mensen in volkswijken van de grote steden, in

conflicten over ontstaan tussen etnische groepen.

Zuid-Afrika om landarbeiders en hun gezinnen. In Zuid-Afrika werken partnerorganisaties bovendien

Ook hebben de partnerorganisaties zich ervoor

aan klimaatverbetering en voedselzekerheid.

ingezet dat vrouwen en jongeren voortaan een stem hebben in de dorpspolitiek - voorheen konden deze groepen nauwelijks meepraten. De partnerorgani-

3.5 Azië

saties hebben ook trainingen gegeven aan vrouwen en jongeren om voor hun rechten op te komen,

In Azië werkt Kerk in Actie samen met partneror-

met name wanneer ze geconfronteerd worden met

ganisaties in Pakistan, India, Nepal, Bangladesh,

seksueel geweld.

Kirgizië, Indonesië, Myanmar en Cambodja.

De lokale, veelal christelijke, partnerorganisaties van Kerk in Actie in Zuid-Soedan zijn goed geworteld in

Zuidoost-Azië

de samenleving. Het zijn echter kleine organisaties

Indonesië, Myanmar en Cambodja kennen econo-

die behoefte hebben aan het versterken van hun

mische groei, maar hebben ook te maken met een

capaciteit. Medewerkers van het regiokantoor bege-

toenemende druk op natuurlijke hulpbronnen. Mul-

leiden hen hierin.

tinationals nemen bijvoorbeeld grond, bos en viswateren in om dit grootschalig te exploiteren. Hierdoor

In de Democratische Republiek Congo blijft de

wordt het voor hele gemeenschappen moeilijk om te

vrede fragiel. Toch boeken de partnerorganisaties

voorzien in hun levensonderhoud.

in de provincies Noord- en Zuid Kivu voortgang. Zo werken zij er bijvoorbeeld aan dat vrouwen die in

In Indonesië ligt de nadruk op het werken met boe-

de oorlog slachtoffer zijn geweest van geweld, een

rengroepen. Het doel is het vergroten van voedsel-

stabiel bestaan kunnen opbouwen. Ook dringen

zekerheid en het verbeteren van hun economische

mensenrechtenorganisaties aan op een eerlijke aan-

situatie. Daarnaast zetten enkele partners zich in voor

loop naar de komende verkiezingen. Zij proberen te

landrechten en mensenrechten, ook wanneer er spra-

voorkomen dat de huidige president de verkiezingen

ke is van spanningen tussen religieuze groepen.

te lang uitstelt of probeert de grondwet te wijzigen waardoor hij nog langer kan aanblijven.

In Cambodja en Indonesië kunnen maatschappelijke organisaties steeds minder hun kritische rol vervul-

Het noorden van Oeganda heeft lang geleden onder

len. Dit is een punt van grote zorg, ook voor partners

de terreur van de Lords Resistance Army. De nauwe

van Kerk in Actie.

samenwerking tussen Kerk in Actie en ICCO heeft hier geleid tot drie speerpunten: voedselzekerheid,

In Myanmar gaat de economische ontwikkeling snel,

bestrijding van kinderarbeid en vrouwenrechten.

tegelijk is het het armste land in de regio. Bovendien

Juist in gebieden waar gewelddadige conflicten

gaan stappen richting meer democratie tergend

hebben plaatsgevonden, is het van belang om een

langzaam en leven gewone mensen dagelijks met de

betrouwbare en adequate politie te hebben. Partner-

gevolgen van diverse conflicten. 35


Centraal-Amerika Partnerorganisatie The Leprosy Mission Myan-

Door de heersende machocultuur zijn meisjes en

mar richt zich op een betere economische po-

vrouwen in Centraal-Amerika steeds vaker het

sitie van gehandicapten en hun familie, omdat

slachtoffer van seksueel geweld. Vaak gaat het

zij vaak tot de allerarmsten behoren. In 2014

hierbij om huiselijk geweld. Ook lopen kinderen

volgden 74 personen, onder wie 46 vrouwen,

dikwijls het risico om verhandeld te worden en in

een training voor bijvoorbeeld haren knippen,

de prostitutie of in de drugshandel te belanden.

reparatie van elektrische apparaten en manden

Het regionale kantoor heeft in 2014 op dit terrein

vlechten. Ook kregen in totaal 150 personen

gewerkt aan het opzetten van programmacoalities

een kleine lening. Deze investeerden zij vooral

in en tussen Guatemala en Nicaragua. De partneror-

in winkeltjes, varkens en het verbouwen van

ganisaties zijn grotendeels christelijk geïnspireerde

producten. Het blijkt een flinke uitdaging te zijn

organisaties.

om de gehandicapten en/of hun familie te laten werken met een eenvoudig ondernemersplan.

In Nicaragua steunt Kerk in Actie in en rond de hoofdstad en in afgelegen gebieden projecten die gericht zijn op het voorkomen van (seksueel) geweld tegen kinderen en vrouwen. Zo krijgen jongeren

Zuid- en Centraal-Azië

bijvoorbeeld een training waarbij ze leren hoe ze

Vanwege teruglopende inkomsten moest Kerk in Ac-

geweld kunnen herkennen, het aan de kaak kunnen

tie in 2014 helaas beginnen met de afbouw van het

stellen en hoe ze hulp kunnen bieden.

hiv/aids-programma in Nepal en India. Kerk in Actie ondersteunde de partnerorganisaties bij het zoeken

Zuid-Amerika

naar andere financiering. De resultaten van het pro-

Ook in Zuid-Amerika lag het accent in 2014 op het

gramma zijn indrukwekkend als het gaat om preven-

voorkomen van (seksueel) geweld tegen kinderen en

tie, voorlichting en zorg voor hiv-geïnfecteerden, in

vrouwen. Zo richt het programma Stepping Stones,

het bijzonder vrouwen en kinderen. De Raad van Ker-

medegefinancierd door het ministerie van Buiten-

ken in India is er bovendien in geslaagd om een groot

landse Zaken, zich expliciet op seksueel uitgebuite

deel van het kerkelijk kader bewust te maken van de

kinderen en minderjarige sekswerkers. Effectieve

problematiek en van de noodzaak om hier ook binnen

lobby voor hun rechten is daarbij cruciaal.

de kerken aandacht aan te besteden. Ook trainde de

Lobby is ook van groot belang als het gaat om de

raad enkele christelijke organisaties om beter om te

rechten van inheemse volkeren in het uitgestrekte

gaan met hiv/aids in hun eigen organisatie.

gebied Gran Chaco. De toegang tot land, voedselzekerheid en klimaatverbetering spelen daarbij een

In 2014 is Kerk in Actie in Pakistan met enkele nieuwe

belangrijke rol. Een delegatie van partnerorganisatie

partners gaan samenwerken. De nadruk ligt op econo-

PCI uit Paraguay was op 25 mei 2014 aanwezig op

mische versterking van kleine boerengemeenschappen

de Werelddag van Kerk in Actie. Ook bezocht de

in de provincie Punjab. Het verbeteren van de situatie

delegatie de protestantse gemeente in Aduard, die

van gehandicapten krijgt hierbij expliciete aandacht,

activiteiten in de Chaco steunt. Het bezoek werd

omdat zij een uiterst gemarginaliseerde groep vormen.

wederzijds als heel verrijkend ervaren.

Ook is het werelddiaconale werk in Pakistan gericht

In 2014 kende het ministerie van Buitenlandse

op het versterken van de positie van de christelijke

Zaken een bijdrage toe aan een coalitie van partner-

minderheden. Hiervoor wordt nauw samengewerkt

organisaties in Colombia die zich inzetten voor meer

met de afdeling zending (§ 2.3).

en beter vrouwelijk leiderschap. Dit is met name van belang voor wanneer de vredesakkoorden eenmaal zijn getekend. Door zelf ook bij te dragen aan dit

3.6 Latijns-Amerika

programma heeft Kerk in Actie ervoor gezorgd dat het ministerie een grotere bijdrage beschikbaar

36

In Centraal- en Zuid-Amerika werkt Kerk in Actie in

stelde, als zogenaamd matching fund.

Guatemala, Nicaragua, Bolivia, Brazilië, Colombia en

Een tv-ploeg van de EO heeft in 2014 de (oorspronke-

het gebied Gran Chaco (deel van Argentinië, Bolivia

lijk Afrikaanse) Quilombola-gemeenschappen gefilmd

en Paraguay).

aan de kust van Salvador in Brazilië. Kerk in Actie

03. Werelddiaconaat

steunt daar een programma voor duurzame econo-

haar wereldwijde netwerk in te zetten. Ook organi-

mische ontwikkeling. Doel van de film is fondsen-

seert Impulsis thema- en studiedagen. De focus ligt

werving voor betere levensomstandigheden en een

op kwaliteit, groei en het uitwisselen van kennis.

beter inkomen van de Quilombolas, die leven van de

In 2014 heeft Impulsis ruim honderd contracten

visserij.

afgesloten met Nederlandse stichtingen die een partnerorganisatie overzee steunen. De ondersteunde projecten hadden vooral te maken met kinderen,

3.7

Impulsis

onderwijs, gezondheid, duurzame economische ontwikkeling, voedselzekerheid en klimaat.

Ondersteuning Impulsis verbindt projecten waar onder andere kerken

Aandacht voor kinderrechten

en/of kerkleden actief bij betrokken zijn, met het

In 2014 ondersteunde Impulsis dertien projecten die

internationale werk van Kerk in Actie. Dit geldt in het

aansluiten op het programma Kinderen in de Knel.

bijzonder voor protestantse gemeenten die een eigen

Dit waren vooral projecten ten behoeve van straat-

samenwerkingsverband hebben met een organisatie

kinderen, kinderen en hiv/aids, en kinderen met

in een ontwikkelingsland. Impulsis is een gemeen-

een handicap. Impulsis stimuleert lobby-initiatieven

schappelijk loket van Kerk in Actie, ICCO en Edukans.

van lokale organisaties richting (nationale) overhe-

Impulsis ondersteunt projecten met een financiële

den, waarbij vooral de rechten van kinderen wordt

bijdrage en advies over het projectplan en door

benadrukt.

Nicaragua, Tesis Jonge vrouwen vlechten het haar van een man. Partnerorganisatie Tesis zet zich in voor een betere positie van vrouwen en meisjes.

37


ervaringen in plaatselijke kerken en jeugdgroepen.

Domari Society of Gypsies

Sinds 1 januari 2015 hebben de jongerenreizen van

In Jeruzalem leven enkele duizenden Doma-

Togetthere een nieuwe naam: Kerk in Actie reizen.

ri’s, die bij het wereldwijde volk van gypsies

De praktijk leert dat jonge mensen die via Togetthere

horen. Zij leven als minderheid in een sociaal

in aanraking zijn gekomen met het wereldwijde werk

en cultureel isolement en worden niet erkend

van Kerk in Actie, na een reis graag hun ervarin-

als sociale entiteit. Er is sprake van analfabe-

gen delen en graag iets concreets willen doen. Het

tisme, armoede, intellectuele en sociale ach-

Changemaker-programma is ontwikkeld om hen

terstand. Kinderen groeien op met beperkte

daarin te ondersteunen: het doel hiervan is om een

mogelijkheden tot ontplooiing.

plan op te stellen voor vervolgactiviteiten.

Sommige kinderen maken gebruik van onder-

Na de Rwanda-reis hebben de elf deelnemers het

wijsmogelijkheden in de oude stad, maar deze

Changemaker-programma gevolgd. De jongeren

sluiten niet aan bij hun achterstand. Ook is er

hebben zich als doel gesteld om door middel van

sprake van discriminatie door leerkrachten.

presentaties of workshops bij kerkelijke gemeenten

Daarnaast ondersteunen de ouders de deelna-

en jongerengroepen fondsen te werven voor de

me aan het onderwijs niet. Zij zijn veelal zelf

Rwandese partnerorganisatie Mwana Ukundwa.

analfabeet en hebben grote afstand tot het on-

Met dat geld kunnen weesmeisjes hun middelbare

derwijs. Daardoor blijft het isolement bestaan.

school afmaken. De jongeren willen ook bereiken

De Domari Society of Gypsies geeft onder-

dat de bezoekers van deze activiteiten meer kennis

steuning aan leden van de eigen gemeen-

krijgen over de situatie in Rwanda en ook een steen-

schap en helpt om de eigenheid van de

tje bijdragen. Een van de deelnemers aan de reis

cultuur te behouden. Een belangrijk onderdeel

verkoopt een cd met zelfgeschreven liederen over

van het werk is het bieden van aanvullende

haar reiservaringen. De volledige opbrengst hiervan

scholing voor kinderen. De organisatie inves-

komt ten goede aan Mwana Ukundwa.

teert in de kwaliteit hiervan en wil hiervoor

Togetthere heeft in 2014 samen met World Servants

fondsen van lokale overheden werven.

en Edukans het Changemaker-festival gehouden voor

De Nederlandse stichting Vrienden van Domari

vijfhonderd deelnemers, een Be the Change-Event

wil de Domari Society met inhoudelijke en

voor vijftig deelnemers en korte trainingen en work-

financiële steun helpen om door te gaan met

shops. Op deze manieren wil Togetthere jongeren

dit werk. Impulsis ondersteunt de stichting met

stimuleren en hen ondersteunen bij eigen activiteiten.

geld van Kerk in Actie omdat hiermee een groep die relatief geïsoleerd leeft, versterkt wordt en kinderen kansen krijgen om hun eigen positie en die van de gemeenschap te verbeteren.

3.8

Togetthere

Togetthere, het internationale jongerenprogramma van ICCO en Kerk in Actie, heeft zich in 2014 samen met jongeren ingezet voor een wereld zonder armoede en onrecht. Daarbij is steeds samengewerkt met partners in alle werelddelen. Doel van de activiteiten van Togetthere was om meer bekendheid te geven aan het werk van partners van Kerk in Actie en om jongeren te ondersteunen die willen bijdragen aan een rechtvaardige wereld. In 2014 hebben er ambassadeursreizen naar Rwanda en Bangladesh plaatsgevonden. Weer terug in Nederland hebben de deelnemers verteld over hun 38

Rwanda, Mwana Ukundwa Met Togetthere op bezoek bij partnerorganisatie Mwana Ukundwa.

03. Werelddiaconaat

Werelddiaconaat* (x € 1.000) Rekening 2014

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Rekening 2011

€

€

€

€

€

13.823

14.184

14.278

14.094

15.664

2.291

570

4.432

1.160

8.394

142

130

182

248

314

36

86

83

24

137


16.292

14.970

18.975

15.526

24.509


14.632

10.263

16.930

15.774

18.999

Baten eigen fondsenwerving Verplichte bijdragen van gemeenten Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Rentebaten Overige baten

Doelbestedingen via eigen organisatie Totaal programma's Kosten beheer en administratie Werving baten (kosten eigen fondsenwerving) Totaal besteed aan de doelstelling Resultaat

3.141

3.388

3.802

4.147

4.317

17.773

13.651

20.733

19.921

23.316

313

321

379

408

362

1.494

1.499

1.427

1.740

1.857

19.579

15.470

22.538

22.068

25.535

-3.287

-500

-3.563

-6.541

-1.026

* Hieronder vallen ook de inkomsten en uitgaven voor de programma’s Kinderen in de Knel (hoofdstuk 4) en noodhulp (hoofdstuk 5).

Bestedingen 2014 Werelddiaconaat Rekening 2014

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Rekening 2011

%

%

%

%

%


75%

66%

75%

71%

75%


16%

22%

17%

19%

17%

2%

2%

2%

2%

1%

Kosten beheer en administratie Werving baten (kosten eigen fondsenwerving) Totaal

2%

8%

10%

6%

8%

7%

100%

100%

100%

100%

100%





39

Mali, Timboektoe Jaarverslag Kerk in Actie 2014 Meisjes spelen op straat in Timboektoe. Via partnerorganisaties ondersteunt Kerk in Actie families die zijn gevlucht voor het geweld van islamistische strijders.

40

04. Kinderen in de Knel

04

Kinderen in de Knel

41


Kinderen zijn krachtig, maar ook kwetsbaar. Wereldwijd worden de rechten van miljoenen kinderen geschonden: zij moeten werken, worden seksueel uitgebuit of zijn slachtoffer van geweld. Vaak krijgen deze kinderen nauwelijks bescherming binnen hun gezin, hun familie of vanuit de samenleving. Met het Kinderen in de Knel-programma zet Kerk in Actie zich voor hen in. Kerk in Actie heeft er in 2014 voor gekozen om speciaal aandacht te besteden aan de preventie van en de strijd tegen kinderarbeid.

42


4.1

Doelstellingen

4.2

Kinderarbeid

Sinds 2014 richt Kinderen in de Knel zich vooral op

Voor maar liefst 168 miljoen kinderen wereldwijd

werkende kinderen, seksueel uitgebuite kinderen en

is niet de schoolklas, maar werk de dagelijkse re-

kinderen die slachtoffer zijn van geweld. Naast het

aliteit. Gemiddeld werkt een op de tien kinderen:

zoeken naar concrete oplossingen heeft het pro-

op het land, in huishoudingen, fabrieken, mijnen,

gramma als doel de bewustwording te vergroten en

prostitutie of als kindsoldaat. Kinderarbeid is

misstanden te voorkomen. Bovendien speelt de ac-

vooral een maatschappelijk probleem. Doordat

tieve lobby voor kinderrechten een rol. Het VN-verdrag voor de Rechten van het Kind vormt hierbij het uitgangspunt. Kinderen in de Knel is sinds 2014 een van de vier focusgebieden van Kerk in Actie (zie § 1.4). De geleidelijke terugval in inkomsten heeft echter zijn

De hele gemeenschap werkt aan een ‘kinderarbeidvrije zone’

weerslag op de begroting van Kinderen in de Knel. Kerk in Actie moet nog strenger kiezen welke projecten financiering krijgen: minder verschillende doel-

ze onvoldoende inkomen hebben, laten ouders

groepen, minder thema’s en wellicht minder landen.

hun kinderen werken. Daardoor lopen de kinde-

Minder geld betekent echter niet minder kwaliteit.

ren weer het risico dat ze later zelf ook te weinig

De lokale partnerorganisaties hebben voldoende

verdienen. Ook leggen veel overheden geen prio-

professionaliteit in huis.

riteit bij onderwijs en bestaat er in veel landen

Colombia, FPT Speciaal voor werkende kinderen heeft partnerorganisatie FPT een school opgezet.

43


simpelweg geen goed onderwijs. In landen in of na

dragen alle coalitiepartners zelf - dus ook Kerk in

een conflictsituatie zijn onderwijssystemen meest-

Actie - financieel bij. De coalitie zet zich in voor

al ingestort. Kinderen gaan daar niet naar school,

‘kinderarbeidvrije zones’: gebieden waarin de hele

maar helpen het gezin met overleven. Internationale

gemeenschap werkt aan voldoende inkomsten voor

bedrijven maken vaak gebruik van goedkope arbeid

gezinnen en toegankelijk en goed onderwijs voor

en werken zo mee aan de instandhouding van kin-

alle kinderen.

derarbeid.

Partnerorganisaties brengen lokale overheden,

Kinderen kunnen alleen uit het arbeidsproces ge-

kerkelijk leiders, ouders, scholen en natuurlijk kin-

haald worden als werkgelegenheidsprojecten voor

deren bij elkaar om duidelijke afspraken hierover

volwassenen en kwalitatief goed onderwijs voor

te maken. Doordat er zoveel partijen bij betrokken

kinderen hand in hand gaan. De regionale kantoren

moeten zijn, is het een grote uitdaging om zo’n

koppelen daarom economische projecten aan pro-

kinderarbeidvrije zone te realiseren.

jecten tegen kinderarbeid.

In oktober 2014 vond in Ségou, Mali, de formele aftrap plaats van het programma voor kinderar-

Kerk in Actie is lid van de coalitie Stop Kinderar-

beidvrije zones. De bijeenkomst vormde een unieke

beid, die bestaat uit zes Nederlandse maatschap-

gelegenheid om partnerorganisaties die hier al

pelijke organisaties. De coalitie heeft in april 2014

ervaring mee hebben, in contact te brengen met

een overheidssubsidie gekregen voor drie jaar. Ook

organisaties die er net mee beginnen.

India, Maega Trust In de tijd dat de kinderen niet in de steengroeve hoeven te werken, kunnen ze naar een school van partnerorganisatie Maega Trust.

44


Projectmedewerkers van een aantal regionale kantoren en de regiocoördinatoren van het kantoor in Utrecht kwamen aansluitend op deze bijeenkomst bij elkaar in Bamako, Mali, om te spreken over het beleid rond Kinderen in de Knel. Een van de gemaakte afspraken is dat het thema kinderrechten zo veel mogelijk geïntegreerd moet worden in diverse onderdelen van de ICCO Coöperatie. Een voorbeeld is het MVO-beleid: binnen economische projecten mag kinderarbeid uiteraard niet voorkomen. Bovendien voorkomt het creëren van arbeidskansen voor volwassenen, dus ook voor ouders, dat kinderen moeten werken. Dat

De regionale medewerker

onderstreept ook minister voor Ontwikkelingssamenwerking Lilianne Ploumen. “De inzet op leefbaar loon voor de ouders gaat dan gepaard met het toegankelijk maken van onderwijs voor de kinderen”, schreef ze op 20 januari 2015 aan de Kamer, als reactie op een Initiatiefnota van de PvdA over kinderarbeid.

4.3 Projecten Afrika In 2014 is in Mali een nieuw programma tegen kin-

“Een van de projecten voor Kinderen in de Knel waar we op het regiokantoor aan werken, is het helpen van straatkinderen in Kampala om terug te keren naar de regio waar ze vandaan komen. We werken hieraan met een coalitie van organisaties. Naast het schrijven van bijvoorbeeld rapporten, plannen

derarbeid van start gegaan. Er zijn veel kinderen die meehelpen in de productie van uien, sesam of karitéolie. Samen met ouders, leraren, dorpsoudsten en werkgevers werken partnerorganisaties in Mali aan

‘Kerken kunnen een cruciale rol spelen’

het creëren van kinderarbeidvrije zones. Ook in Zimbabwe is een begin gemaakt met een nieuw programma. Dit richt zich op het bestrijden van kinderarbeid op theeplantages. Bij de theeproductie zijn grote en machtige bedrijven betrokken die belang hebben bij goedkope arbeid. Hier is een stevige aanpak nodig om alle kinderarbeid uit te bannen. In Kenia neemt Kerk in Actie deel aan een coalitie op het gebied van kinderrechten. De lokale partners zetten zich in West-Kenia in tegen uitbuiting van kinderen, bovendien stimuleren zij dat alle kinderen naar school gaan. Positieve aandacht voor meisjes is hierbij van groot belang, omdat zij vaak voortijdig van school gaan. Dankzij een speciale bijdrage van een institutionele donor van Kerk in Actie kon de Africa Divine Church een school voor beroepsonderwijs bouwen. Eind 2014 was het gebouw bijna klaar.

en contracten, is het onder andere mijn taak om de coalitiepartners te ondersteunen bij de samenwerking. We bevorderen dat ook kerken meewerken aan de strijd tegen kinderarbeid. Want juist kerken kunnen een cruciale rol spelen, is mijn ervaring. Zij kunnen in hun eigen gemeenschap een discussie op gang brengen over wat het betekent als je met je familie op straat moet leven en wat kerkleden kunnen doen om migratie te voorkomen. Ook kunnen kerkleiders meepraten in politieke discussies.”

Lilian Asaba

Programmamedewerker regionaal kantoor Centraalen Oost-Afrika, Oeganda 45 45


Azië Straatkinderen in Oeganda

Sinds 2014 richten meerdere partners zich in Cam-

In de Oegandese hoofdstad Kampala wonen en

bodja op het verminderen van geweld tegen kinderen.

werken veel kinderen op straat die afkomstig

Door samen te werken, hebben zij meer slagkracht.

zijn uit de noordelijke regio Karamoja. Hier heeft

De strijd tegen geweld staat ook voor Indonesische

jarenlang een burgeroorlog gewoed, waardoor

partnerorganisaties centraal: zij willen de cultuur van

kinderen - met of zonder ouders - naar Kampala

geweld binnen scholen veranderen. Bovendien willen

zijn gevlucht. De rust is weergekeerd in Karamo-

zij de situatie van straatkinderen verbeteren.

ja, maar teruggaan naar huis is een heel grote stap. Een echt huis is er meestal niet meer, fa-

In Zuid-India is de Kinderen in de Knel-coalitie

milie is vaak verdwenen of gedood. Sociaal wer-

(negen partnerorganisaties) er in 2014 in geslaagd

kers van partnerorganisaties leggen contact met

om 2600 kinderen terug op school te krijgen via

de kinderen en bespreken of ze terug zouden

overbruggingsonderwijs. Ook gaan 250 kinderen,

willen. Veel kinderen - en hun ouders, als die er

die kinderarbeid verrichtten, nu weer naar school.

zijn - blijken graag terug te willen. Dan volgt een

De partnerorganisaties pleiten er bovendien bij de

lang traject: is er nog familie in het dorp? En is

overheid voor dat ze werk maakt van het recht op

die familie bereid om het kind of een heel gezin

onderwijs, zoals vastgelegd in de wet.

te verwelkomen en te helpen bij de re-integra-

Het regionale kantoor heeft in 2014 aan deze part-

tie? Zijn er mogelijkheden om te starten met

ners een training gegeven over het gebruiken van

landbouw? Als blijkt dat er kans van slagen is,

mobiele telefoons om de voortgang in projecten vast

wordt hun reis voorbereid. In 2014 zijn de eerste

te leggen en deze zichtbaar te maken.

twee groepen van elk 25 tot 30 vrouwen en kinderen teruggekeerd. Tot nu toe lukt het hen om een nieuw bestaan op te bouwen.

Werken in steengroeves India ontwikkelt zich rap. Nieuwe gebouwen rijzen als paddenstoelen uit de grond, het Oeganda, Kayda Een jongen maakt zijn huiswerk in de opvang voor straatkinderen in Kampala. Partnerorganisatie Kayda runt deze opvang.

wegennet breidt zich uit. Daardoor is er veel behoefte aan bouwmaterialen. In de 21 steengroeves bij Chennai in Zuid-India werken dagelijks ouders en ook kinderen. In 2014 hebben 150 vrouwen via partnerorganisatie Maega Trust een computer- of naaicursus gevolgd, zodat zij voor hun inkomen niet meer afhankelijk hoeven te zijn van het zware werk in de groeve. De afspraak is dat zij na de cursus hun kinderen naar school sturen en daar ook voor betalen. Ruim honderd kinderen hebben daarnaast laagdrempelig onderwijs gekregen, vlakbij de steengroeven. Maega Trust heeft in 2014 ook vrouwengroepen opgezet om bij de lokale autoriteiten te lobbyen voor betere sociale voorzieningen. Deze groepen kwamen echter onvoldoende van de grond, vooral doordat de arbeiders vaak migranten zijn uit andere delen van India en na een tijdje weer vertrekken. Ook mengen de diverse bevolkingsgroepen zich niet eenvoudig. Maega Trust zoekt naar oplossingen hiervoor.

46


Nicaragua, Tesis In de landelijke gebieden vormt onderwijs een krachtig wapen om de positie van meisjes te verbeteren.

Latijns-Amerika In Centraal-Amerika en Zuid-Amerika hebben kin-

Naar school in plaats van werken

deren steeds vaker te maken met seksueel geweld,

In en rond de grote markt in het zuiden van

vooral meisjes. Vaak gaat het om huiselijk geweld,

Bogotá, de hoofdstad van Colombia, is kin-

maar ook worden kinderen uitgebuit als sekswerker

derarbeid een veelvoorkomend verschijnsel.

of drugskoerier.

Fundación Pequeño Trabajador (Stichting Kleine Arbeider) biedt werkende kinderen

Het regionale kantoor in Centraal-Amerika heeft in

aangepast onderwijs en alternatieven voor

2014 de financiering afgebouwd van projecten tegen

werk. Vaak betreft het kinderen die door het

kinderarbeid in Guatemala. Een regionale coalitie tegen

conflict in Colombia, gedwongen ontheemd

kinderarbeid bleek namelijk niet goed van de grond te

zijn geraakt en in de stad hun toevlucht

komen. In plaats daarvan werkt het regiokantoor nu

hebben gezocht.

met partnerorganisaties aan projecten om seksueel

Het zuiden van Bogotá, het meest geweld-

geweld tegen kinderen en vrouwen te voorkomen.

dadige deel van de stad, staat grotendeels

De coalitie tegen kinderarbeid in Colombia is in 2014

onder controle van paramilitaire groepen.

voortgezet. De coalitie hanteert zoveel mogelijk de

Zij proberen de macht te houden door mid-

criteria van de campagne Stop Kinderarbeid bij de

del van terreur.

keuze van projecten. 47

Irak, Capni Jaarverslag Kerk in Actie 2014 Vluchtelingen in Duhok in Noord-Irak krijgen hulpgoederen uitgedeeld via partnerorganisatie Capni.

48

05. Noodhulp

05 Noodhulp

49


Zo snel mogelijk na een ramp aanwezig zijn en hulp bieden, dat is kort gezegd noodhulp. Maar noodhulp staat nooit op zichzelf. Direct na de eerste hulp gaat het om wederopbouw. En minstens zo belangrijk is rampenpreventie, zodat mensen mogelijke rampen kunnen voorkomen of doorstaan.

50

05. Noodhulp

5.1 Noodhulp in 2014

5.3 Noodhulp Zuid-Soedan

In veel landen werkt Kerk in Actie al jaren samen met

Volgens cijfers van de Verenigde Naties waren er

verschillende lokale partnerorganisaties en kerken.

in juli 2014 ruim 1,5 miljoen mensen op de vlucht

Als er een ramp plaatsvindt, kan Kerk in Actie daar-

voor het geweld in Zuid-Soedan. De hulpverlening

door snel ter plaatse zijn, juist ook op plekken waar

namens Kerk in Actie bestond in 2014 uit de opvang

anderen vaak niet zijn. Door aan te haken bij al be-

van ontheemden en vluchtelingen in kampen in

staande activiteiten, is bovendien de kans groter dat

Nimule en Yei in het zuiden.

de wederopbouw op lange termijn standhoudt. Het jaar 2014 stond in het teken van grote rampen. ‘Kleinere’ rampen trekken helaas steeds minder de aandacht, waardoor Kerk in Actie in die gevallen ook minder hulp kan verlenen. Voor het verlenen van noodhulp trekt Kerk in Actie samen op met ICCO, ook bij Giro555-acties van de Samenwerkende Hulp-

Geweld tegen vrouwen en meisjes komt nu minder voor in de kampen

organisaties (SHO). Bovendien zijn beide organisaties lid van de internationale ACT Alliance (zie ook § 1.8 en 1.10).

De lokale partnerorganisaties hebben pakketten met hulpgoederen verstrekt, hygiënetrainingen gegeven en recreatieruimtes ingericht voor kinderen, zodat

5.2 Noodhulp Filipijnen

zij bijvoorbeeld kunnen voetballen en knutselen. De organisaties hebben ook gewerkt aan gezins-

In november 2013 richtte de tyfoon Haiyan grote

hereniging en hebben psychosociale zorg gegeven

vernietigingen aan in de Filipijnen. Kerk in Actie en

aan mensen die getraumatiseerd zijn. In totaal zijn

ICCO waren al jaren actief in dit land, onder andere

hiermee in Yei en Nimule 3.500 gezinnen bereikt.

met een programma voor arme boeren. Daardoor

Nadat gewapende rebellen in Yei een aantal keren

konden de lokale partnerorganisaties direct aan de

hebben geprobeerd om mensen in het kamp aan te

slag in het zwaarst getroffen gebied. Een deel van

vallen, is er op aandringen van de lokale partnerorga-

het geld voor deze noodhulp kwam binnen via de

nisatie politiebewaking rondom het kamp gekomen.

Giro555-actie, maar veel kerken hebben na de ramp

Vrouwen en meisjes lopen extra gevaar, zij zijn een

ook directe steun gegeven.

makkelijk doelwit voor verkrachtingen of geweld.

De wederopbouw in 2014 was vooral gericht op het

Hulpverleners hebben hierover voorlichting gegeven

(her)bouwen van huizen en op nieuwe boten, zodat

in de dorpen en kampen. De lokale partnerorgani-

vissers weer aan het werk konden. Samen met lo-

saties geven aan dat dit effect heeft gehad: geweld

kale overheden en bedrijven zorgden de lokale part-

tegen vrouwen en meisjes komt daar nu minder voor.

nerorganisaties voor voldoende timmerlieden, bouwmaterialen en gereedschap. De kracht van vrouwen kwam duidelijk naar voren: zij stonden vooraan als

5.4 Noodhulp ebola

het ging om de wederopbouw. Zij hadden duidelijk zicht op wat er moest gebeuren en onderhandelden

In 2014 zijn veel mensen in West-Afrika omgekomen

hierover met partnerorganisaties.

door de ebola-epidemie. De lokale partnerorgani-

Op het eiland Sicogon kunnen vissers nog niet terug

saties van Kerk in Actie in Sierra Leone en Liberia

naar de plek waar ze eerst woonden. Deze strook

hebben zich vooral gericht op kinderen die wees zijn

grond langs de zee zou te onveilig zijn. De overheid

geworden. Ze hebben adoptiegezinnen gezocht en

staat geen huizen op palen toe, bovendien is er geen

hebben leningen verstrekt aan adoptieouder(s) om

alternatieve grond beschikbaar. Volgens tegenstan-

bijvoorbeeld een onderneming op te zetten om meer

ders is de eigenlijke reden dat een groot bedrijf

inkomsten te verwerven. Een van de partnerorgani-

dit gebied wil ontwikkelen voor toerisme. Lokale

saties lobbyde al voor de ebola-uitbraak voor wetge-

partnerorganisaties lobbyen voor de belangen van

ving die ten goede komt aan kinderen. Daar kan ze

de kustbewoners. Inmiddels lijkt er een akkoord te

nu op voortbouwen: het is met name van belang de

zijn bereikt dat niet slecht uitpakt.

rechten van weeskinderen te waarborgen. 51


Wederopbouw is essentieel: de economie heeft een harde klap gekregen. Een groot deel van de jeugd ziet geen toekomst, dat maakt hen gevoelig voor de aantrekkingskracht van religieus extremisme. Ook om die reden is het dus van belang dat armen en mensen die getroffen zijn door ebola in staat worden gesteld om hun leven weer op te pakken. In januari stond de teller van de Giro55-actie van de SHO op ruim 10 miljoen euro. Kerk in Actie verwacht dat hulp zeker nog tot eind 2015 nodig zal zijn.

5.5 Noodhulp Syrië en Irak

De partner

Via de media kwamen er in 2014 regelmatig beelden binnen over de oorlog in Syrië en Irak: families met kinderen in tentjes in de kou, kapotgeschoten gebouwen, bombardementen, onthoofdingen en andere gruwelen. Honderdduizenden moslims, christenen en Yezidi’s zijn omgekomen en miljoenen gevlucht.

“Ons land is ziek en verscheurd door oorlog. De bemoedigingskaarten die wij in 2014 ontvingen van kerken in Nederland zijn een prachtig symbool van partnerschap met Kerk in Actie. De relatie met christenen in Nederland betekent heel veel voor

Ondanks dit geweld kon de hulpverlening toch doorgaan. Via ACT Alliantie ondersteunt Kerk in Actie sinds 2012 noodhulp in Syrië en sinds half 2014 ook in Irak. De noodhulp bestaat vooral uit levensmiddelen, keukengerei, hygiënekits en tenten. Ook zorgen partnerorganisaties dat vluchtelingen zich kunnen weren tegen misbruik, dat ze kunnen praten over hun trauma’s en dat ze toegang krijgen tot gezond-

‘Er is familie die voor ons zorgt en voor ons bidt’

heidszorg en onderwijs. Indien mogelijk, helpen ze hen ook om weer een eigen inkomen te verdienen. Een lichtpuntje is dat er halverwege 2014 weer christenen zijn teruggekeerd naar Homs. Zij moch-

ons. Als kerk, de Grieks-Orthodoxe kerk in Syrië, verlenen we noodhulp aan oorlogsslachtoffers. Ik heb bedelaars aan de poort gehad die een maand eerder nog trotse eigenaars waren van tweehonderd hectare olijfgaarden. Door de opmars van ISIS waren ze op slag alles kwijt. Geen mens had ooit kunnen bedenken dat we hier als kerk voor zouden komen te staan. Doordat we weten dat er familie is die voor ons zorgt en voor ons bidt, kunnen onze schouders meer dragen.”

Samer Laham

stuurt namens de Grieks-Orthodoxe kerk in Syrië driehonderd vrijwilligers aan die noodhulp verlenen. 52

ten tijdelijk gebruikmaken van een bijgebouw van een moskee - een hoopvol teken in deze regio - en konden ondertussen hun eigen kerken, die vernield waren door oorlogsgeweld, repareren.

Barmhartige Samaritaan Een hulpverlener van de Orthodoxe Kerk van Antiochië in Syrië had in 2014 de moed om elke dag met twee zwaarbeladen ezels op pad te gaan. Als een moderne barmhartige Samaritaan bracht hij elke dag hulpgoederen naar de omgeving van Aleppo. Daar zaten ruim honderd families klem tussen de twee strijdende partijen, niemand kon hen bereiken. Bijna al deze families hebben later kunnen ontsnappen naar een veiliger gebied.

05. Noodhulp

5.6 Wederopbouw in Haïti

Kerk in Actie financierde ook aanvullende activiteiten, zoals de bouw van 9 extra huizen in Boen en

Op 12 januari 2015 was het vijf jaar geleden dat een

Ganthier, drinkwatersystemen voor 24 scholen en

zware aardbeving Haïti trof. Het jaar 2014 stond in

60 openluchtkeukens bij eerder gebouwde huizen in

het teken van de afronding van de wederopbouwac-

Jacmel.

tiviteiten. Verschillende projecten raakten, na soms lange voorbereidingen, in een stroomversnelling. Al in 2012 was er bijvoorbeeld overeenstemming

5.7 Rampenpreventie

bereikt met ACT-partner Finn Church Aid en een lokale partner over de herbouw van een vakschool.

Preventie van rampen krijgt een steeds belangrijkere

Het kostte alleen veel tijd om een bouwbedrijf te

plaats binnen het noodhulpbeleid van Kerk in Actie.

vinden. Inmiddels is het schoolgebouw klaar. Vanaf

Kerk in Actie analyseert met partnerorganisaties

september 2015 kunnen hier jaarlijks 320 jonge,

waarom rampen plaatsvinden, zodat er preventieve

meest kansarme, vrouwen een vak leren.

maatregelen genomen kunnen worden. Ook deelt

Een ander voorbeeld: in 2013 trainde ACT-partner

Kerk in Actie ervaringen die bijvoorbeeld zijn opge-

UMCOR (United Methodist Committee on Relief)

daan in Madagascar met partners in de Filipijnen.

vijfhonderd vrouwen die hun bedrijfje of handel

In het najaar van 2014 zijn twee vrijwilligers uitge-

door de aardbeving waren verloren. Dit jaar kregen

zonden: Douwe Slot werkt vanuit het regionale kan-

de vrouwen een startkapitaal en een bankrekening

toor van Kerk in Actie en ICCO in Oeganda, Evelien

- voor veel vrouwen een unicum - om hun bedrijfje

Thieme Groen vanuit het kantoor in Mali.

nieuw leven in te blazen.

Irak, Capni Vluchtelingen in Duhok in Noord-Irak krijgen hulpgoederen uitgedeeld via partnerorganisatie Capni.

53


In 2014 volgden achttien kerkelijke partners in Ethiopië

Elk jaar razen tropische stormen over het oostelijk

een trainings- en coachingstraject om mensen te

deel van Madagascar. In 2014 werkte Kerk in Actie

leren hoe ze rampen kunnen voorkomen. Vervolgens

samen met de ontwikkelingsorganisatie van de

leerden zij aan boeren en herders hoe zij wateropslag-

Protestantse Kerk van Madagascar om de gevolgen

plaatsen kunnen herstellen en ondergrondse waterput-

hiervan te beperken.

ten kunnen aanleggen. Boeren en boerinnen leerden

In 2014 zijn vijftien timmerlieden getraind om bamboehuizen te bouwen die bestand zijn tegen

De bamboehuizen zijn bestand tegen stormen

stormen. Ook zijn er waarschuwingssystemen ontwikkeld voor cyclonen. Ruim 360 boeren en boerinnen hebben een training gekregen over duurzame landbouwtechnieken, gezamenlijke inkoop van zaaigoed en kunstmest en gezamenlijke

om gewassen te verbouwen die bestand zijn tegen

verkoop van gewassen. Bovendien zijn er nieuwe

droogte. Ook leerden ze dat het belangrijk is om ook

gewassen ontwikkeld die minder gevoelig zijn voor

andere vormen van inkomsten te genereren en dat ze

stormschade. Ook hebben dorpen langs de kust

bij opkomende droogte een deel van hun vee moeten

waterpompen gekregen die bestand zijn tegen

verkopen, wanneer de dieren nog goed doorvoed zijn.

overstromingen.

Ethiopië, Mekane Yesus Maisboer Hasan met een van zijn kinderen. De Ethiopische Evangelische Kerk Mekane Yesus, partner van Kerk in Actie, helpt hem om tijdens het droge seizoen toch inkomsten te verwerven.

54

05. Noodhulp

Subsidies en bijdragen 2014 Noodhulp (x € 1.000) Rekening 2014

Noodhulp algemeen uit reguliere geldwerving

Rekening 2014

Rekening 2013

Rekening 2013

Verschil

€

%

€

%

%

1.095

20%

873

11%

9%

28%

-12%

Noodhulpacties uit eigen fondsen: Sri Lanka

62

107

Haïti

141

1.420

Hoorn Afrika

224

246

Irak

75

Filipijnen

136

Syrië

252

496

Pakistan

316 890

16%

2.268

Noodhulp acties uit SHO fondsen: Haïti

410

Ebola

202

Filipijnen

3.827

2.904

533

Syrië

502

Totaal

3.516

64%

4.862

61%

3%

5.501

100%

8.003

100%

0%

20% Uit reguliere geldwerving

64%

16%

Uit SHO fondsen

Uit eigen fondsen

55

De Glind, Rudolphstichting Jaarverslag Kerk in Actie 2014 Romy (11 jaar) woont al zes jaar in De Glind. In dit jeugddorp wonen ongeveer 120 kinderen en jongeren die niet meer thuis kunnen wonen.

56

06. Binnenlands diaconaat

06

Binnenlands Diaconaat

57


Diaconaat heeft als doel om liefde, hoop en recht samen te brengen. Het jaar 2014 betekende voor veel mensen in Nederland onzekerheid en crisis, bijvoorbeeld door schulden, veranderingen in de zorg of een inhumaan vreemdelingenbeleid. Diaconieën steken een hand uit naar deze medemensen, Kerk in Actie ondersteunt hen waar mogelijk. Daarnaast ondersteunt Kerk in Actie ongeveer vijftig projecten in Nederland.

58


6.1 Ondersteuning lokale diaconieën

naar de omvang en maatschappelijke relevantie van lokaal diaconaal werk. De uitkomsten hiervan zijn in

Ondersteuning van plaatselijke diakenen en diacona-

maart 2015 gepresenteerd.

le vrijwilligers vormt de basis van het binnenlandse werk van Kerk in Actie. Het aantal diaconieën dat een beroep doet op Kerk in Actie, is gestegen in 2014.

6.2 Armoede in Nederland

Kerk in Actie heeft het afgelopen jaar via medewerkers van Kerk in Actie of via de gemeenteadviseurs

SchuldHulpMaatje

Kerk in Ontwikkeling zevenhonderd keer persoonlijke

Al sinds 2010 werken diverse organisaties, op

adviezen gegeven aan diaconieën, in 2013 was dat

initiatief van Kerk in Actie, samen aan het project

nog driehonderd keer. Diaconieën kregen vooral

Schuldhulpmaatjes. In 2014 is de Vereniging Schuld-

adviezen over de WMO, de rol die ze als kerk kunnen

HulpMaatje Nederland opgericht, inmiddels actief in

spelen in de participatiesamenleving en de besteding

68 plaatsen met 58 leden en 10 startende locaties.

van diaconale gelden. Ook hebben medewerkers van

Kerk in Actie heeft de vereniging ondersteund bij de

Kerk in Actie diverse werkbezoeken afgelegd aan

opbouw. In 2014 zijn er 3.500 mensen in schulden

diaconieën. Tevens heeft Kerk in Actie geholpen het

geholpen dankzij 1350 getrainde maatjes, en 13.400

lokale diaconale werk te versterken, bijvoorbeeld via

mensen via een helpsite (toename van 65 procent

de spelmethode ‘Diaconaat op de Kaart’.

sinds 2013). Dankzij een subsidie van het ministerie

In 2014 organiseerde Kerk in Actie onder andere

van Sociale Zaken en Werkgelegenheid kon Schuld-

de 119e Landelijke Diaconale Dag. Thema van deze

hulpmaatje starten met een wijkgerichte aanpak en

dag was de rol van diakenen in de participatiesa-

de website Eerste Hulp bij Schulden voor mantelzor-

menleving. Bijna duizend diakenen en leden van

gers die te maken hebben met mensen met groeien-

ZWO-commissies lieten zich inspireren door onder

de schulden.

andere Arie Slob, fractievoorzitter van de ChristenUnie, en Kinderombudsman Marc Dullaert.

Kinderen en armoede

Diakonia, het vakblad voor diakenen in de Protes-

Steeds meer kinderen in Nederland groeien op in

tantse Kerk, vormde ook in 2014 weer een bron van

armoede. Tijdens een landelijke expertise-meeting

inspiratie, informatie en praktijkvoorbeelden voor

heeft Kerk in Actie ideeën van plaatselijke diaco-

de achtduizend abonnees. In zes nummers kwamen

nieën en diaconale partners geïnventariseerd om

diverse diaconale onderwerpen aan bod, zoals nood-

dit aan te pakken. Door artikelen in Diakonia, een

hulp, hulp aan gevluchte Syriërs, delen van vakantie-

workshop voor 75 diakenen en een lezing van de

geld voor mensen in armoede en het opstellen van

Kinderombudsman op de Landelijke Diaconale

een financieel beleid.

Dag zijn er nog meer inspirerende plaatselijke

Kerk in Actie heeft in 2014 minder cursussen gege-

initiatieven en mogelijke handelingsperspectieven

ven dan in voorgaande jaren: 20 diaconale basiscur-

naar voren gekomen. In juni 2015 vindt hierop een

sussen (29 in 2013), 19 diaconale vervolgcursussen

vervolg plaats met een landelijke inspiratiedag Kerk,

(30 in 2013) en 12 Micha-cursussen met in totaal

Kinderen en Armoede.

658 deelnemers. Landelijke bijeenkomsten werden wel drukbezocht. Kerk in Actie heeft ook voor

Werkloosheid

toerusting gezorgd op bijeenkomsten van diaconale

In 2014 heeft Kerk in Actie diakenen en predikanten

classicale commissies en werkverbanden.

voorzien van informatie en tips over het omgaan met

Landelijk heeft Kerk in Actie op diverse beleidster-

werkloosheid in de eigen woonplaats. Tijdens work-

reinen een pro-actieve rol gespeeld door knelpun-

shops konden bezoekers van de Landelijke Pastorale

ten aan te kaarten bij politici en beleidsadviezen te

Dag en de Landelijke Diaconale Dag hierover vragen,

geven aan de staatssecretarissen van Sociale Zaken

ervaringen en ideeën uitwisselen. In het voorjaar

en Volksgezondheid en politieke partijen. Ook heeft

was Kerk in Actie als medeorganisator betrokken bij

Kerk in Actie in samenwerking met gemeenten en

de interkerkelijke studiedag Kerken en werk/werk-

andere organisaties innovatieve projecten opgestart,

loosheid.

zoals Zorgzame Kerk.

Jarenlang heeft Kerk in Actie met DISK-Arbeids-

Op verzoek van de Federatie van Diaconieën heeft

pastoraat samengewerkt rond de thema’s arbeid,

Kerk in Actie een gezamenlijk onderzoek uitgevoerd

economie en armoede. Halverwege 2014 is de 59


werkorganisatie van DISK-Arbeidspastoraat afgebouwd vanwege een financieel tekort. Daarmee is er een eind gekomen aan de samenwerking en ook aan de werkgroep Arme Kant van Nederland/Economie, Vrouwen en Armoede. De interkerkelijke aandacht voor armoede krijgt een vervolg in het Knooppunt Kerken en Armoede. Hierin werkt Kerk in Actie in 2015 samen met de Raad van Kerken en andere partners.

De vrijwilliger

Straatpastoraat Leeuwarden Het Aanloophuis, opgericht door de kerken in Leeuwarden, is voor de ongeveer zeshonderd dak- en thuislozen in de stad een plek om op adem te komen. Hier komen daklozen, (ex-) verslaafden, (ex-)gedetineerden, vluchtelin-

“Meegaan als vrijwilliger met een diaconale vakantie van Hetvakantiebureau.nl is absoluut de moeite waard. De gasten zijn vaak mensen die verzorging nodig hebben. Zij zijn zó blij en dankbaar dat het mogelijk is om even in een andere omgeving te zijn. Sommige gasten zijn thuis nooit in staat om

‘Prachtig om te zien hoe gasten kunnen openbloeien’

gen en asielzoekers en ongedocumenteerden. Om voor mensen die buiten alle sociale verbanden vallen, ook geestelijke zorg te bieden, is het Straatpastoraat Leeuwarden opgericht. In 2014 is de werving gestart voor een straatpastor. Deze zal speciale aandacht hebben voor mensen die zorg mijden. Kerk in Actie heeft stichting Straatpastoraat Leeuwarden in 2014 met 2.500 euro gesteund.

Diaconie Almere De protestantse gemeente Almere is innovatief als het gaat om armoedebestrijding. Als mensen bij het voedselloket aankloppen,

naar de kerk te gaan, de kerkdienst is daarom altijd een bijzonder moment. Prachtig om te zien hoe gasten kunnen openbloeien tijdens zo’n week. En hoeveel er onderling te delen valt. In mijn eigen kerkelijke gemeente in Barneveld proberen we jaarlijks vrijwilligers en gasten enthousiast te maken. Als je dan samen deelneemt aan zo’n week, dan schept dat een bijzondere band. Niet alleen tijdens de vakantieweek, maar ook daarna.”

Doetie Atema

Predikant en geestelijk verzorger, Barneveld 60

krijgen ze meteen toegang tot een netwerk van zorgaanbieders en sociale projecten. Dat zorgt ervoor dat klanten gemiddeld maar drie maanden gebruik maken van het voedselloket: er wordt structureel iets gedaan aan hun situatie. Ook deelt de diaconie geen voedselpakketten uit, maar heeft ze een ‘sociale supermarkt’ opgezet. Hier kunnen mensen met een pasje zelf voedsel uitzoeken en ‘kopen’. Ook kunnen klanten meedraaien in de winkel, zodat ze een zinvolle dagbesteding hebben. Andere hulpprojecten van de diaconie zijn onder andere: een kleding- en speelgoedloket, meubel- en witgoedloket en opvang voor daklozen. Kerk in Actie steunde het werk in Almere in 2014 met 10.000 euro.


6.3 Vluchtelingen

gezet. Alleen in uiterste noodzaak zullen ze een korte periode in een gesloten gezinslocatie in Zeist wor-

De werkgroep Kind in AZC, waarin Kerk in Actie

den vastgehouden. Tijdens een rondetafelgesprek

participeert, voert regelmatig overleg met de overheid

op het ministerie heeft Kerk in Actie verbeteringen

met als doel verbeteringen te creëren voor asielkin-

voorgesteld voor deze gezinslocatie. Een aantal

deren. Een van de knelpunten die de werkgroep in

daarvan zijn gehonoreerd.

2014 heeft aangekaart, is het aantal verhuizingen van asielgezinnen. Er is enig succes geboekt, maar

Kinderen worden niet meer in grensdetentie gezet

de situatie is nog niet optimaal. Sommige jongeren moeten meer dan tien keer verhuizen in hun jeugd. De werkgroep heeft met succes gepleit voor een wifi-verbinding en computers op de AZC’s. Dit is voor kinderen van groot belang, ook gezien de eisen op het gebied van onderwijs. Dankzij lobby van de

Kerk in Actie heeft een noodfonds voor onvoorziene

werkgroep heeft het COA in 2014 diverse verande-

kosten voor vluchtelingen. In 2014 werd dit fonds

ringen doorgevoerd ten gunste van kinderen, met

onder andere aangesproken voor medische kosten,

name rond (fysieke) veiligheid, leefbaarheid, toegan-

kosten voor het aantonen van de authenticiteit van

kelijkheid en speelmogelijkheden.

een document en kosten voor het herenigen van

Dankzij de inzet van de werkgroep ‘Geen kind in de

kinderen met hun ouders. Ook betaalde Kerk in

cel’ heeft de Tweede Kamer in 2014 besloten dat

Actie een aantal keren voor eten en drinken voor de

kinderen niet meer in grensdetentie zullen worden

bewoners van de Vluchtgarage in Amsterdam.

Almere, diaconie De protestantse gemeente Almere heeft een sociale supermarkt opgezet voor mensen met een kleine beurs.

61


De Glind, Rudolphstichting Jongens doen de afwas in jeugddorp De Glind van de Rudolphstichting.

Stap Verder Midden in de Bijlmer bevindt zich het diaconaal centrum Stap Verder, gerund door zes kerkelijke (migranten)gemeenten. Zij besteden in het bijzonder aandacht aan nieuwkomers, zowel mensen mét als mensen zonder geldige papieren. In 2014 verzorgden vrijwilligers spreekuren voor vragen over inkomen, huisvesting en gezondheid. Ook zijn er taallessen voor mensen die buiten de reguliere taallessen vallen omdat ze nog in een asielprocedure zitten, uitgeprocedeerd of ongedocumenteerd zijn. Het ouder-kindproject maakt ouders wegwijs in het Nederlandse schoolsysteem en verzorgt huiswerkbegeleiding en computerlessen voor de kinderen. Kerk in Actie steunde Stap Verder’ in 2014 met 4.500 euro.

6.4

Zorg

In 2014 is Kerk in Actie van start gegaan met Zorgzame Kerk. Via dit project kunnen kerkelijke gemeenschappen zorgzaam zijn voor mensen die zorg nodig hebben, binnen en buiten de kerk. Deelprojecten zijn Kerk als Schakel, Kerk als Knooppunt Levensvragen, Zorgmaatje en Lokale pleitbezorging. Kerk in Actie had als doel om tien tot vijftien lokale

Klacht tegen de Staat

pilots te ontwikkelen in 2014. Dit werd ruimschoots

In 2013 heeft de Protestantse Kerk een klacht

gehaald: het werden er achttien.

ingediend tegen de Staat der Nederlanden,

Op de Landelijke Diaconale Dag kwamen op de

vanwege de inhumane behandeling van uit-

workshop Zorgzame Kerk de meeste deelnemers

geprocedeerde vluchtelingen. Het Europees

af (150). Ook is er in 2014 veel belangstelling voor

Comité voor Sociale Rechten stelde de kerk

geweest van de pers (Trouw, regionale kranten en

in november 2014 in het gelijk en eist dat de

Groot Nieuws Radio).

Nederlandse overheid ongedocumenteerden

Kerk in Actie wilde in 2014 plaatselijke gemeenten

voorziet van voedsel, kleding en onderdak.

informeren over de ontwikkelingen op het terrein

Deze voorzieningen zijn noodzakelijk ter be-

van de participatiesamenleving en de vraag welke

scherming van hun menselijke waardigheid.

rol lokale kerken daarin kunnen spelen. Samen met

In de uitspraak wordt recht gedaan aan de

de Federatie voor Diaconieën heeft Kerk in Actie

menselijke waardigheid van vluchtelingen,

in oktober 2014 de jaarlijkse studiedag Kerken

zei Geesje Werkman hierover na de uitspraak.

en WMO gehouden voor diakenen en kerkelijke

Zij behartigt het vluchtelingenwerk namens

afgevaardigden in WMO-raden. De dag was druk-

Kerk in Actie. “Die waardigheid is voor ons

bezocht, een teken dat het onderwerp enorm leeft.

belangrijk. Wij zijn immers allemaal gescha-

Kerk in Actie is bovendien samen met grote lande-

pen naar het beeld van God. Alle mensen-

lijke vrijwilligersorganisaties in gesprek gegaan met

rechtenverdragen hebben de menselijke

staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) over de

waardigheid als uitgangspunt.”

veranderingen in de zorg. Kerk in Actie heeft ervoor gepleit dat de lokale overheid verantwoordelijk

62


blijft voor het aanbieden van zorg aan zorgvragers.

werk in Hongarije. Mede hierdoor is de aansluiting

De uitkomst van het gesprek is dat het ministerie

met het werk van andere Europese kerken gegroeid.

verbeteringen heeft aangebracht in de relatie tussen

Eind 2014 organiseerde de jeugdafdeling van de

informele en formele zorg en in de positie van vrij-

Evangelisch Lutherse kerk een interreligieuze dienst

willigers en mantelzorgers.

tijdens de klimaatconferentie in Lima. Ook namen ongeveer 120 mensen uit verschillende kerken deel aan de People’s Climate March op 21 september. Mede dankzij de toolkit voor duurzaam kerkbeheer,

Rudolphstichting

die in 2013 is ontwikkeld, groeit het draagvlak voor

In 2014 vierde de Rudolphstichting het

duurzaam kerkbeheer.

100-jarig bestaan van De Glind als jeugddorp. Sinds 1914 is het dorp flink gegroeid, maar de basis is hetzelfde gebleven: een veilige plek voor uit huis geplaatste kinderen en jongeren die niet meer thuis kunnen wonen. Redenen hiervoor kunnen bijvoorbeeld zijn

In 2014 hebben 62 kerken zich aangemeld om Groene Kerk te worden

mishandeling of verslavingsproblemen van de ouders, maar ook beperkingen of ge-

De website www.groenekerken.nl is in 2014 10.500

dragsproblemen van de kinderen zelf. In De

keer bezocht. Via deze site beantwoordt een groep

Glind kunnen ze hun talenten ontwikkelen

deskundige vrijwilligers vragen over beheer. Steeds

en werken aan hun toekomst. In De Glind

vaker ook delen kerken hun ervaringen met elkaar. Zo

wonen ongeveer 150 kinderen en jongeren,

hebben diverse kerken eigen voorlichtingsmateriaal

voornamelijk in de 25 gezinshuizen. Een

ontwikkeld, waar andere kerken gebruik van maken.

gezinshuis wordt gerund door ouders die

Ook heeft de Vereniging Kerkrentmeesterlijk Beheer

structuur, continuïteit en veiligheid bieden.

(VKB) diverse keren geschreven over duurzaamheid:

Dat is een wezenlijk verschil met de regu-

in haar maandblad en in het jaarboek.

liere opvang in de jeugdzorg. Daarom werkt de Rudolphstichting, samen met andere partijen, aan de groei van het aantal gezins-

6.6 Migrantenkerken

huizen in Nederland. Kerk in Actie steunde de Rudolphstichting in 2014 met 72.000 euro.

Kerk in Actie ondersteunt migrantenkerken en protestantse gemeenten die elkaar willen leren kennen en gezamenlijke activiteiten willen opzetten. Omdat er over en weer vaak onbekendheid en soms onbe-

6.5 Duurzaam leven

grip is, heeft de Protestantse Kerk in 2014 het initiatief genomen om een conferentie over interculturele

Samen met Tear wil Kerk in Actie via de actie Groene

communicatie te organiseren, te houden in 2015.

Kerken plaatselijke gemeenten te stimuleren om

De Urdu Church Holland, waarvan vooral Pakistani

duurzamer te worden. In 2014 groeide het Groene

lid zijn, is de eerste migrantenkerk die gebruikmaakt

Kerken-netwerk van contactpersonen in plaatselijke

van de mogelijkheid om lid te worden van de Protes-

kerken sterk. Het aantal kerken dat zich aanmeldde

tantse Kerk zonder aan alle kerkordelijke regelingen

liep op tot 62. Ook in katholieke kring en onder (van

te hoeven voldoen. Deze ruimte heeft de synode ge-

origine Turkse) moslims is de actie Groene Kerken

boden in 2012. Samen met de Dienstenorganisatie

bekender geworden. Eind 2014 hebben zich twee

heeft de kerk in 2014 gewerkt aan een beleidsplan

moskeeën aangemeld. In Groningen, Overijssel,

en een overeenkomst.

Gelderland, Amsterdam ontstonden bovendien lokale

Inmiddels zijn er structurele contacten tussen de

initiatieven om kerken te motiveren om te werken aan

voorgangers van autochtone en allochtone kerken in

duurzaamheid.

de classis Utrecht/Zeist. Deze hebben onder andere

In oktober 2014 vond de GroeneKerkendag plaats.

geleid tot het Choir Festival. In 2014 hebben hier

Zelf heeft Kerk in Actie in 2014 deelgenomen aan een

voor de tweede keer acht koren van verschillende

bijeenkomst van het Europese kerkelijke milieunet-

culturele achtergronden aan meegedaan. 63


6.7 Dialoog tussen religies

diverse migrantengroepen geen goede aansluiting ervaren van de zorg op hun cultuur.

De oorlogen in het Midden-Oosten (Gazastrook,

Syrië en Irak) hebben in 2014 ook hun weerslag gehad op de verhouding tussen bevolkings-

6.8 Jeugddiaconaat

groepen in Nederland. Op 27 augustus werd tijdens een bijeenkomst van het Caïro-overleg,

In 2014 eindigde na twee en een half jaar KIDS Ex-

een informeel overleg van christenen, joden en

press, een samenwerking van Kerk in Actie, JOP en

moslims, duidelijk dat de Joden zich sinds de

het Nederlands Bijbelgenootschap. In deze mobiele

Tweede Wereldoorlog niet zo onveilig hebben

tentoonstelling stonden vijf bijbelverhalen en vijf

gevoeld in Nederland als na de Gaza-oorlog. Ook

diaconale en maatschappelijke thema’s centraal. Het

moslims hebben het gevoel dat ze ongewenst

verhaal van Ruth bijvoorbeeld werd gekoppeld aan

zijn. Bovendien hebben zij te maken met het

het thema asielzoekers. Kinderen konden een kaart

probleem van IS-sympathisanten in eigen kring.

sturen naar een asielzoekerscentrum in hun regio.

Op 20 november 2014 vond de Ridderzaaldialoog

Op die manier ondersteunde de KIDS Express het

met minister Asscher plaats, een bijeenkomst met

werk van Stichting de Vrolijkheid, die activiteiten

vertegenwoordigers van verschillende religieuze

organiseert voor kinderen in asielzoekerscentra. De

stromingen. Het Caïro-overleg werkt er nu samen

KIDS Express is langs 65 plaatsen in Nederland ge-

met joden en moslims aan om hun gevoel van

trokken en is bezocht door zo’n 14 duizend kinderen

veiligheid te vergroten.

van 8 tot 12 jaar. Honderden ouders, leerkrachten

De website www.geloveninsamenleven.nl, ter on-

en vrijwilligers waren betrokken bij het project.

dersteuning van de plaatselijke dialoog, is in 2014

JOP was ook met jongeren diaconaal actief. Zo

vernieuwd. Bovendien is er een groep nieuwe

reisde een groep jongeren uit Emmeloord en

vrijwilligers getraind die plaatselijke groepen kun-

Maartensdijk in oktober 2014 naar Bangladesh. Zij

nen begeleiden. Ook is er een training ontwikkeld

bezochten daar projecten van Kerk in Actie, waaron-

voor vertrouwenspersonen in migrantengroepen.

der het 40dagentijdproject MCCP. Ook gaf JOP een

Deze kunnen een brugfunctie vervullen tussen de

drukbezochte workshop over jeugddiaconaat op de

eerste generatie ouderen en zorgverleners, omdat

Landelijke Diaconale Dag.

Utrecht, Villa Vrede Ongedocumenteerden vinden bij Villa Vrede in Utrecht een plek om bij te komen en een maaltijd met elkaar te delen.

64


Binnenlands Diaconaat (x € 1.000) Rekening 2014

Baten eigen fondsenwerving

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Rekening 2011

€

€

€

€

€

1.748

1.763

1.947

2.085

2.208

450

450

500

Verplichte bijdragen van gemeenten Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Rentebaten Overige baten

450

450

32

200

200

163

315

233

1.245

2

2

180

139

158

177

149


2.575

2.352

3.072

3.144

4.102


1.526

1.200

1.855

1.919

2.791

Doelbestedingen via eigen organisatie Totaal programma's

990

710

903

723

685

2.516

1.910

2.758

2.642

3.476

226

206

224

180

225

Kosten beheer en administratie Werving baten (kosten eigen fondsenwerving) Totaal besteed aan de doelstelling Resultaat

213

214

178

228

219

2.956

2.330

3.161

3.050

3.920

-380

22

-89

95

183

mutatie in bestemmingsreserves en/of -fondsen

Bestedingen 2014 Binnenlands Diaconaat Rekening 2014

Begroting 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

%

%

%


52%

52%


33%

30%


8%


7% 100%

Totaal

8%

Rekening 2011 %

%

59%

63%

71%

29%

24%

17%

9%

7%

6%

6%

9%

6%

7%

6%

100%

100%

100%

100%





65

Mali, Segou Meisjes die met hun familie zijn gevlucht voor het geweld van islamistische strijders maken een foto met hun mobiele telefoon. Via partnerorganisaties ondersteunt Kerk in Actie families die zijn gevlucht.

66

07

Communicatie & fondsenwerving

67

Dalende inkomsten en meer inhoudelijke focus stonden in 2014 centraal bij de communicatie en fondsenwerving van Kerk in Actie. In aansluiting hierop heeft Kerk in Actie gekozen voor een nieuwe merkstrategie: Geloven in delen. De gedachte achter dit motto is dat iedereen kan delen van wat hem of haar gegeven is. Als God het zegent, zal het voldoende zijn voor velen.

07. Communicatie & fondsenwerving

7.1 Terug naar de kern

schikbaar is voor diaconale doelen, doordat er meer aanvragen zijn van plaatselijke initiatieven - zoals de

In 2014 heeft Kerk in Actie een nieuwe merkstrate-

Voedselbank - en doordat er meer financiële aanvra-

gie ontwikkeld. Onder de noemer ‘Geloven in delen’

gen komen van andere organisaties en particuliere

gaat Kerk in Actie terug naar waar de organisatie

initiatieven.

voor staat. Iedereen kan delen, of dat nu gaat om

Kerk in Actie onderzoekt momenteel de extra

tijd, geld, talent of goederen. Of dat veel of weinig is,

mogelijkheden van online doneren en van nieuwe

maakt niet uit. Als God het zegent, zal het voldoende

betaalmethoden tijdens of rondom kerkdiensten en

zijn voor velen. De merkstrategie is gebaseerd op het

acties, zoals een app.

verhaal uit het Evangelie waarin Jezus vijf broden en twee vissen deelt met wie niets hadden.

Bijdragen particulieren

De nieuwe merkstrategie legt de nadruk op de

De bijdragen van donateurs zijn gestegen in 2014.

gemeenschap die de wereldwijde kerk vormt. Niet

Er zijn veel trouwe donateurs die Kerk in Actie al

alleen de landelijke kerk, maar ook plaatselijke ge-

jaren steunen, maar veel donateurs zijn op leeftijd,

meenten, partners in Nederland en overal ter wereld,

dus het is van belang ook nieuwe donateurs te

uitgezonden medewerkers, vrijwilligers, donateurs

werven. In 2014 is het aantal mailingen weliswaar

en kerkleden. Door hun capaciteiten en middelen te

teruggebracht, maar zijn er per mailing wel meer

delen, komen zij met elkaar in verbinding en groeit

mensen benaderd, ook potentiële nieuwe donateurs.

er nieuwe hoop. Samen kunnen zij een blijvend

De Protestantse Kerk in Nederland heeft rond haar

verschil maken.

tienjarig bestaan in 2014 extra aandacht besteed aan

Samen zijn wij de kerk in actie - die boodschap wil

noodhulp voor Irak en Syrië. Een speciale noodhulp-

Kerk in Actie centraal stellen in alle communica-

mailing heeft toen 365.000 euro opgeleverd.

tie-uitingen. In 2014 is daarom ook een brandbook

Kerk in Actie heeft in 2014 een aantal trouwe

ontwikkeld dat richtlijnen geeft voor professionals

donateurs persoonlijk benaderd en heeft er dertig

die met en voor Kerk in Actie werken, zodat de nieu-

bezocht. Donateurs stellen deze contacten zeer op

we merkstrategie overal in doorklinkt.

prijs. In de toekomst wil Kerk in Actie de relatie met donateurs verder aanhalen door ze persoonlijk te bedanken of met donateursbijeenkomsten.

7.2 Resultaten fondsenwerving Fondsen en stichtingen In totaal ontving Kerk in Actie in 2014 19.875.000

Fondsen en stichtingen schonken in 2014 een be-

uit fondsenwerving. Dit bedrag is bijeengebracht

drag van 817.000 euro, 7 procent meer dan in 2013.

via diaconieën, particuliere donateurs en incidentele

Het gaat om ongeveer zestig organisaties die verge-

giftgevers. Het is 1,1 procent minder dan in 2013,

lijkbare doelstellingen hebben als Kerk in Actie. De

maar al met al toch een mooi resultaat, gezien het

trend is dat grotere fondsen streven naar meerjarige

feit dat er steeds minder mensen naar de kerk gaan.

samenwerking, gekoppeld aan specifieke projecten.

De kosten voor fondsenwerving bedroegen in 2014

Dat fondsen zo’n samenwerking willen aangaan,

12,7 procent. Daarmee blijft Kerk in Actie ruim-

duidt erop dat ze een groot vertrouwen hebben in

schoots onder het maximaal toegestane percentage

het werk van Kerk in Actie.

van 25 procent van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF).

EO Metterdaad Kerk in Actie werkte in 2014 opnieuw samen met

Inkomsten plaatselijke gemeenten

EO Metterdaad, de charitatieve tak van de Evange-

De inkomsten via plaatselijke gemeenten bestaan

lische Omroep. EO Metterdaad bracht in 2014 maar

uit collectes tijdens de erediensten en uit bijdragen

liefst vijf Kerk in Actie-projecten in beeld en vroeg

van gemeenten. Door teruglopend kerkbezoek lopen

daarvoor om financiële steun. In totaal leverde dit

deze inkomsten weliswaar terug, gelukkig blijven

945.000 euro op. Tijdens de Landelijke Nederland

lokale gemeenten de collecten trouw uitvoeren.

Zingt-dag stelde de EO bijvoorbeeld een project cen-

De bijdragen van gemeenten voor projecten van

traal voor de ondersteuning van zwangere vrouwen

Kerk in Actie dalen, zowel in aantal als in hoogte. Dit

in Malawi. De collecte hiervoor leverde meer dan

is te verklaren doordat er plaatselijk minder geld be-

50.000 euro op. 69


Samenwerkende Hulporganisaties Uit de landelijke Giro555-actie voor de slachtoffers van ebola eind 2014 hebben Kerk in Actie en ICCO een bedrag van 858.000 euro gekregen, zo bleek eind 2014.

7.3 Nauwere band met gemeenten Om de teruglopende inkomsten het hoofd te bieden, heeft Kerk in Actie besloten om de relatie met gemeenten te vernieuwen en versterken. Door het programma Kerk in Actie Interactief bestond er al een nauwe band met ruim vijfhonderd gemeenten. Kerk in Actie wil dit aantal vergroten door samen

De diaken

met gemeenten op zoek te gaan naar wat het betekent om als kerk in actie te zijn. In 2014 zijn daarvoor al diverse stappen gezet, zoals het nieuwe team gemeenteadviseurs en nieuwe materialen: • Op 1 september 2014 is een nieuw team gemeenteadviseurs van start gegaan. De taak van de vijf gemeenteadviseurs is om gemeenten te

“Als er geen diaconie zou zijn, hoe moet het dan met mensen die arm zijn? Het leed van mensen raakt me tot in het diepst van mijn ziel. Als ik terugdenk aan de laatste kerstpakkettenactie krijg ik een warm gevoel. Zoveel mensen deden mee,

adviseren over de manier waarop zij inhoudelijk en financieel met het werk van Kerk in Actie verbonden kunnen zijn. • Om de verbondenheid met lokale gemeenten in Nederland te vergroten, biedt Kerk in Actie allerlei materialen en campagnes aan. Dit kunnen bijvoorbeeld jongerenacties en collectes zijn, cursussen, de 40dagentijdcampagne, de

‘Leed raakt me in mijn ziel’

kerstcampagne, de Landelijke Diaconale Dag of de mogelijkheid om een specifieke partner of uitgezonden medewerker te steunen. In 2014

brachten levensmiddelen, waardebonnen van de slager en eigen kerstpakketten, pakten pakketten in of brachten ze rond. Een mevrouw die een kerstpakket kreeg, was zo dankbaar dat ze moest huilen. Als ik tegen een probleem aanloop, denk ik regelmatig: ‘Daar moet toch een oplossing voor zijn, maar ik kan het niet alleen.’ Ik zoek uit wie erover gaat en ik gooi overal mijn lijntjes uit. Als je met elkaar je schouders ergens onder zet, moet het lukken.”

Henriëtte Braakman

Diaken, Protestantse Gemeente Hellendoorn 70

heeft Kerk in Actie tevens drie themajaren en de Keuzewaaier ontwikkeld (zie § 7.4). De gemeenteadviseurs bespreken samen met gemeenten welke activiteiten en materialen het beste bij de gemeente passen. • In het najaar hebben er negen regionale Aan Tafel-bijeenkomsten plaatsgevonden. Doel hiervan was om plaatselijke diaconieën en ZWO-groepen kennis te laten maken met de gemeenteadviseurs en met de nieuwe aanpak van Kerk in Actie. In workshops konden de deelnemers doorpraten hoe ze met Kerk in Actie actief kunnen zijn in hun gemeenten. In totaal trokken de avonden driehonderd deelnemers. In de toekomst wil Kerk in Actie vaker inspirerende ontmoetingsbijeenkomsten organiseren met diaconieën en ZWO-groepen.

07. Communicatie & fondsenwerving

7.4

Producten en campagnes

Met de themajaren die in 2014 ontwikkeld zijn, kunnen gemeentes zich op een laagdrempelige manier inzetten voor specifieke projecten. Er zijn drie thema’s: 1. Versterk de kerk 2. Noodhulp 3. Kinderen in de knel Gemeenten krijgen een uitgebreid startpakket met informatie en ontvangen regelmatig updates over de projecten die bij het themajaar horen. De themajaren lijken goed ontvangen te worden: inmiddels hebben zich al zeventien gemeenten aangemeld. De Keuzewaaier, eveneens uitgekomen in 2014, is bedoeld om gemeenten te helpen bij het maken van een passende keuze uit de vele verzoeken om financiële steun. De website van Kerk in Actie is vernieuwd in 2014. De site is nu geschikt voor mobiel gebruikt, bovendien staan de projecten voortaan centraal. Deze vormen immers de kern van het werk. In 2014 hebben opnieuw ruim 1100 gemeenten deelgenomen aan de 40dagentijdcampagne met als

Bastiaan Ragas bezocht het project voor wees-

thema ‘Zoek de stilte’. De speciaal ontwikkelde app

kinderen, de NCRV zond de documentaire hierover

die veertig dagen lang bezinning, tips en nieuwtjes

uit in december.

bood, werd liefst 32.000 keer gedownload.

Kerk in Actie is momenteel op zoek naar vrijwilligers

De kerstcampagne ‘Ieder kind verdient een Jozef’

voor fondsenwerving. Ook zal Kerk in Actie in de

rondom het project Mwana Ukundwa in Rwanda le-

toekomst vaker aanwezig zijn - bijvoorbeeld met een

verde, na een tegenvallende campagne in 2013, een

stand - bij grote evenementen en ontmoetingsda-

stijging van 1 procent op. Theatermaker en acteur

gen, waar potentiële donateurs aanwezig zijn.

Collecten, giften en schenkingen (x € 1.000) Rekening 2014 Kerkinactie/diaconaat Vredeswerk

885

Begroting 2014 1.025

Rekening 2013 973

Verschil tov begr. -140

Verschil tov 2013 -88

% verschil tov begr.

% verschil tov 2013

-14%

-9%

136

125

132

11

3

9%

3%

Kerkinactie/zending

4.544

5.100

4.758

-556

-214

-11%

-5%

Kerkinactie/werelddiaconaat

4.227

5.250

4.584

-1.023

-358

-19%

-8%

136

150

149

-14

-12

-9%

-8%

Kerkinactie/kinderenindeknel

2.686

2.800

2.796

-114

-111

-4%

-4%

Kerkinactie/noodhulp

1.722

1.025

466

697

1256

68%

270%

Kerkinactie/2% ontw.samenw.

Kerkinactie/klimaatplan

237

250

257

-13

-20

-5%

-8%

4.086

3.900

4.044

186

43

5%

1%

73

75

94

-2

-20

-2%

-22%

Luisterend Dienen/buitenland

733

700

5%

Noodhulp/speciale acties

480

Kerkinactie/totaal Luisterend Dienen/binnenland

Totaal

19.945

20.400

583

33

149

1.263

480

-783

20.098

-455

-153

26% -62%

-2%

-1% 71

Oeganda, TEDDO Jaarverslag Kerk in Actie 2014 Agnes spaart samen met andere boeren voor een betere toekomst. Zij zijn lid van een boerencoöperatie die steun ontvangt van een partnerorganisatie van Kerk in Actie.

72

08. Toezicht, Beheer & Financiën

08

Toezicht, Beheer & Financiën

73


De Dienstenorganisatie in Utrecht ondersteunt wereldwijd en in Nederland mensen die in actie komen tegen armoede en onrecht. ‘Geloven in delen’ komt zo op talloze manieren tot uitdrukking, zoals de eerste zeven hoofdstukken van dit jaarverslag laten zien. In dit hoofdstuk legt Kerk in Actie verantwoording af over de manier waarop dit werk plaatsvindt en over de financiën.

74


8.1 Kerncijfers De kerncijfers geven een beknopte weergave van de financiën van Kerk in Actie.

Kerncijfers Kerk in Actie Norm (minimaalmaximaal)

Begroting 2014

Rekening 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Rekening 2011

19.123

27.861

28.679

36.957

-1.534

-4.516

-4.619

-8.589

-2.914

25%

30%

27%

26%

29%

Baten in € 1.000

26.495

27.598

31.414

28.718

39.173

Lasten in € 1.000

28.029

32.114

36.033

37.307

42.087

Bestedingspercentage baten

92,6%

103,7%

104,0%

116,2%

93,9%

Bestedingspercentage lasten

87,5%

89,2%

90,6%

89,5%

90,5%

12,5%

12,7%

11,7%

13,9%

13,7%

Kosten beheer & administratie in %

3,4%

2,9%

3,3%

2,9%

2,4%

Personele lasten in € 1.000

3.076

3.183

3.498

3.493

3.315

4,00%

4,53%

4,25%

8,48%

8,38%

28,8

29,0

32,1

33,0

33,5

4,0

8,1

5,1

6,9

7,7

Balanstotaal in € 1.000 Resultaat Bestemmingsreserves (excl. noodhulp) in %

Kosten fondsenwerving in %

25-35%

9% - 12,5%

Ziekteverzuim in % (begroot is Falkenorm) Basisformatie in fte Bijzondere formatie in fte

8.2 Begroting 2015 Hoofdstuk 1 van dit jaarverslag, ‘Beleid & strategie’,

In de vergadering op 28 november 2014 stelde de

gaat in op de ontwikkelingen en plannen van Kerk in

Kleine Synode de begroting 2015 (VA 14-16) vast

Actie voor de komende jaren. Via www.kerkinactie.

van Kerk in Actie van de Dienstenorganisatie van de

nl/jaarverslag zijn de volledige jaarrekening en het

Protestantse Kerk in Nederland. De begroting van

jaarplan voor 2015 te vinden.

Kerk in Actie voor 2015 is als volgt:

Baten (x € 1.000)

Baten uit eigen fondsenwerving

Begroting 2015

%

Begroting 2014

%

22.542

94,1

25.046

94,5

Verplichte bijdragen van gemeenten

450

1,9

450

1,7

Baten uit acties van derden

600

2,5

570

2,2

Bijdragen voor dienstverlening

141

0,6

155

0,6

Baten uit beleggingen

125

0,5

195

0,7

96

0,4

80

0,3

23.954

100

26.495

100

Overige baten Totaal beschikbaar voor doelstelling

75


Lasten (x € 1.000) Begroting 2015

%

Begroting 2014

%

7.808

29,8

8.977

32,0

13.319

50,9

13.650

48,7

1.903

7,3

1.910

6,8

23.030

87,9

24.537

87,5

2.254

8,6

2.550

9,1

904

3,5

942

3,4

26.188

100

28.029

100

Besteed aan doelstellingen Programmalijnen: Zending Werelddiaconaat Binnenlands Diaconaat Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten Beheer en Administratie Aandeel kosten ondersteunende afdelingen Totaal besteedbaar voor doelstelling Totaal resultaat

-2.234

-1.534

Bestemmingsreserves

-1.114

-1.534

Bestemmingsfondsen

-1.120

0

-2.234

-1.534

Resultaatverdeling:

8.3 Verantwoordingsverklaring

Code goed bestuur voor goede doelen Het bestuur en de directie van de Dienstenorgani-

Deze paragraaf bestaat uit een formeel door het

satie van de Protestantse Kerk in Nederland onder-

bestuur vastgestelde verantwoordingsverklaring in

schrijven de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen

overeenstemming met de eisen van het CBF over de

en handelen hiernaar, in overeenstemming met een

principes van goed bestuur.

aantal codes, zoals de code-Wijffels, de code-Tabaksblatt en met good governance. Dit begrip duidt

Rechtspersoonlijkheid en taken Dienstenorganisatie

op een goede bestuurlijke inrichting van een onder-

De generale synode van de Protestantse Kerk in

ook integer en transparant handelen, een goed

Nederland onderhoudt ten behoeve van het werk

toezicht hierop en het afleggen van verantwoording

van de kerk een Dienstenorganisatie. Deze kerkelijke

over het uitgeoefende toezicht.

neming en goed ondernemerschap. Hieronder vallen

instelling is een zelfstandig onderdeel van de kerk en

76

bezit als zodanig rechtspersoonlijkheid.

Gedragscode fondsenwerving

De generale synode laat zich in haar werk bijstaan

Met betrekking tot fondsenwerving bestaat

door het bestuur van de Dienstenorganisatie. Dit

geen formeel vastgestelde gedragscode. Kerk in

bestuur geeft leiding aan de Dienstenorganisatie,

Actie gaat hierbij uit van de normen die worden

binnen het raamwerk van de kerkorde en ordinanties

aangereikt vanuit het Evangelie en de kerkorde.

van de Protestantse Kerk in Nederland en de generale

Deze normen zijn scherper geformuleerd dan

regelingen die bij deze kerkorde horen. In de generale

(de meeste) gedragscodes. Zo worden loterijen

regeling voor de Dienstenorganisatie zijn de taken,

beschouwd als ethisch ongewenst en doet Kerk

werkwijze en bevoegdheden vastgelegd van het be-

in Actie daar niet aan mee, wat betreft de eigen

stuur en de directie van de Dienstenorganisatie.

projecten.


De fondsenwerving vindt voor een belangrijk deel

Beheersingsproces

plaats door de plaatselijke diaconieën en ZWO-groe-

De uitvoering van de werkzaamheden van de Dien-

pen (zending, werelddiaconaat en ontwikkelingssa-

stenorganisatie, gericht op (externe) dienstverle-

menwerking). Deze groepen hebben een regulerend

ning, vindt, in overeenstemming met artikel 11 van

effect omdat zij zeer betrokken en kritisch zijn. Zij

de generale regeling, zoveel mogelijk plaats in de

reageren direct op uitlatingen van Kerk in Actie of

vorm van projecten. Het beheersingsproces binnen

de Protestantse Kerk, al voordat er ethische of zelfs

de planning- en controlcyclus van de organisatie

wettelijke normen overschreden worden.

is gebaseerd op de onderdelen Plan (plannen), Do (uitvoeren), Check (meten) en Act (analyse en

Taken en verantwoordelijkheden van bestuur en directie Dienstenorganisatie

bijsturen).

Het bestuur heeft onder meer tot taak het (doen)

Met ingang van 2008 is de inrichting en werkwijze

voorbereiden van, uitvoeren van en toezien op het

van het uit te voeren werk vastgelegd in een nieuwe

door de kleine synode vastgestelde beleid voor de

programmatische organisatiestructuur (zie het orga-

Dienstenorganisatie, de zorg voor de vermogens-

nogram in dit jaarverslag). Programmatisch en pro-

rechtelijke aangelegenheden van de Dienstenor-

jectmatig werken vormen de uitgangspunten. Uit een

ganisatie en het beheren van het vermogen van

evaluatie bij de totstandkoming van het beleidsplan

de Protestantse Kerk in Nederland. Het bestuur is

2013-2016 is gebleken dat de organisatiestructuur

tevens verantwoordelijk voor de naleving van alle

goed hanteerbaar blijft voor de lopende periode.

relevante weten regelgeving en voor het beheersen van de risico’s, verbonden aan het uit te voeren werk

De (financiële) besturingsfilosofie geeft het manage-

van de kerk. Het bestuur rapporteert hierover aan de

ment van de Dienstenorganisatie de bouwstenen

kleine synode.

voor een adequate sturing van het geplande werk en - indien nodig - correctie hierop. In 2009 heeft het

De directie is belast met de beleidsmatige voorberei-

bestuur het rapport Scoren in de Kerk vastgesteld.

ding en uitvoering van bestuursbesluiten en met de

Vanuit de missie, visie en de strategische doelstel-

dagelijkse leiding en organisatie van de Dienstenor-

lingen zijn hierin succesfactoren en prestatie-indi-

ganisatie. De taken zijn verwoord in het directiesta-

catoren voor de Dienstenorganisatie bepaald. Deze

tuut dat door het bestuur van de Dienstenorganisa-

zijn opgenomen in een Balanced Scorecard. Deze

tie is vastgesteld. Hierin wordt tevens aangegeven

methodiek blijkt een waardevol instrument voor het

welke bestuursbevoegdheden zijn gemandateerd

management, zowel voor financiële als inhoudelijke

aan de algemeen directeur.

monitoring, en blijft ook in de huidige beleidsperiode gehandhaafd.

Voorbereiding, uitvoering en evaluatie beleidsplanning

De financiële huishouding is op orde. De interne

Het beleidsplan voor de Dienstenorganisatie wordt

risicobeheersings- en controlesystemen functione-

voorbereid door het moderamen van de generale

ren en geven een solide basis voor rapportage en

synode en het bestuur van de Dienstenorganisatie.

bijsturing bij gewijzigde omstandigheden. De interne

Zij doen dit zelf of laten dit doen en bieden het geza-

beheersing van de projectbestedingen van Kerk in

menlijk aan ter behandeling bij de generale synode.

Actie is verbeterd.

De generale synode stelt het beleidsplan vast. De uitvoering van het beleidsplan wordt jaarlijks

Verantwoording

geëvalueerd door het moderamen en het bestuur.

De begrotingen en jaarrekeningen die het bestuur

Op basis van deze evaluatie kunnen zij besluiten

jaarlijks uitbrengt, worden vastgesteld door de kleine

om een voorstel tot bijstelling van het beleidsplan

synode. De vaststelling van de jaarrekening met een

voor te leggen aan de generale synode. In 2012

controleverklaring van een onafhankelijke accountant

heeft de synode het beleidsplan 2013-2016 vastge-

strekt tot decharge van het bestuur ter zake van zijn

steld. Tijdens de vergadering in november heeft de

gevoerde beheer. De jaarstukken worden opgesteld

generale synode een presentatie gekregen over de

volgens de Richtlijn Fondsenwervende Instellingen

ontwikkeling van het onderdeel ‘pioniersplekken’ uit

(650) van de Raad voor de Jaarverslaggeving, mede

het beleidsplan.

vanwege het feit dat de Dienstenorganisatie het 77


CBF-keurmerk heeft ontvangen voor de activiteiten

Belanghebbenden

van Kerk in Actie. Het bestuur brengt hierover een

De Dienstenorganisatie streeft naar een transparante

afzonderlijke verantwoording uit. De jaarverslagen

en open communicatie met alle belanghebbenden.

en jaarrekeningen, evenals de begrotingen, staan

De Protestantse Kerk kan gezien worden als een

integraal op de website van de Protestantse Kerk en

van de grootste vrijwilligersorganisaties van Neder-

zijn opvraagbaar via www.kerkinactie.nl/jaarverslag.

land. Iedere belanghebbende - zoals een vrijwilliger, ambtsdrager, kerkrentmeester, diaken, predikant of

De directie verantwoordt minimaal elke vier maan-

donateur - kan op een andere manier contact hebben

den aan het bestuur de realisatie en voortgang van

met de Dienstenorganisatie. Al die contacten hebben

de uitvoering van de vastgestelde jaarplannen en

tot gevolg dat er verschillende manieren, vormen en

begrotingen. Het verantwoordingsproces in het jaar

momenten zijn waarop Kerk in Actie communiceert.

2014 is uitgevoerd conform de gehanteerde regel-

De Dienstenorganisatie streeft naar een transparante

geving en de hierover gemaakte afspraken. Over de

en open communicatie met alle belanghebbenden.

financiële resultaten is vanaf maart 2014 maande-

De Protestantse Kerk heeft contact met andere

lijks gerapporteerd.

belanghebbende organisaties, zoals gelieerde instellingen (bijvoorbeeld SKG, Kerk en Wereld, PThU,

(Extern) toezicht

Stichting de Zending), modalitaire organisaties (IZB,

Het Centraal Bureau Fondsenwerving houdt extern

GZB, HGJB), belangenverenigingen (VKB, Federatie

toezicht inzake het keurmerk voor een verantwoor-

van Diaconieën, enzovoort). Ook onderhoudt de

de fondsenwerving. Ook voert een onafhankelijke,

Protestantse Kerk contact met internationale organi-

externe accountant controle uit. Met ingang van

saties zoals de Wereldraad van Kerken, ACT, WCRC,

het verslagjaar 2014 is dit Deloitte Accountants

LWF, CEC en met partnerkerken.

B.V. te Utrecht. Deze certificerende accountant is aangewezen door de kleine synode. Tevens woont

Klachten

de accountant de vergaderingen bij van de audit-

Op basis van artikel 15 van de generale regeling heeft

commissie die door het bestuur is ingesteld.

de Dienstenorganisatie een klachtenprocedure en een

De auditcommissie ondersteunt het bestuur van de

klachtenformulier. Deze zijn beschikbaar via de web-

Dienstenorganisatie bij het uitvoeren van de ver-

site www.protestantsekerk.nl. Ontvangen klachten zijn

antwoordelijkheden op het toezichtterrein. In 2008

tijdens de vergaderingen van 14 april 2014 en 9 febru-

is daarvoor een auditreglement vastgesteld.

ari 2015 voorgelegd aan het bestuur. De bestuursleden

Met ingang van 2013 wordt gewerkt met één au-

bespraken en/of namen kennis van deze reacties.

ditcommissie voor al het werk van de Protestantse

Deze verantwoordingsverklaring, zoals verwoord in

Kerk in Nederland. De commissie bestaat uit drie

§ 8.3, is op 11 mei 2015 onderschreven en onderte-

externe leden, de heren J-D. de Geer, B. Trouw-

kend door alle leden van het bestuur en directie van

borst en H.J. Haverkamp, en twee bestuursleden,

de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in

mevrouw G. Prins en de heer P. Schreuder. De

Nederland.

overige leden zijn de algemeen directeur, het hoofd van de afdeling Fondsenwerving & Communicatie en twee afgevaardigden namens de accountant.

8.4 Verslag bestuur en directie

De auditcommissie heeft op 8 mei 2014 de jaarverslagen 2013 besproken. Op 29 september

In deze paragraaf zijn vermeld: de samenstelling van

2014 zijn de conceptbegrotingen 2015 besproken.

moderamen, bestuur en directie, de bezoldiging, het

De commissie heeft positief geadviseerd over de

rooster van aftreden en de nevenfuncties van het

jaarverslagen en de begrotingen. De commissie

bestuur van de Dienstenorganisatie.

heeft ook aandacht besteed aan het reglement en het rooster van aftreden, de ontwikkelingen om-

Benoemingen bestuur en directie

trent de nieuwbouw Hydepark/Roosevelthuis, het

Het bestuur bestaat uit zes leden. De leden van het

‘ontzorgen’ van gemeenten inzake kerkgebouwen,

bestuur worden benoemd en ontslagen door de

de relatie tussen Kerk in Actie en ICCO, de vorming

generale synode:

van het Shared Service Center en het selecteren

a) Vier leden van het bestuur worden - op aanbeve-

van de accountant. 78

ling van het bestuur en gehoord hebbende het


moderamen (dagelijks bestuur generale synode)

De generale synode wijst, gehoord het bestuur,

- benoemd uit de leden van de kerk.

de voorzitter en secretaris van het bestuur aan.

b) De beide andere leden zijn afkomstig uit het

Afhankelijk van de samenstelling van het bestuur

moderamen: de scriba (bezoldigd bestuurder)

wordt gezocht naar specifieke ervaring en deskun-

en een ander daartoe aangewezen lid van het

digheid.

moderamen. noemd voor een periode van vier jaar. Zij kunnen

Samenstelling moderamen van de generale synode per 31 december 2014:

eenmaal worden herbenoemd voor een aansluitende

• Ds. K. van den Broeke, preses

periode. De onder b. vermelde bestuursleden wor-

• Dr. A.J. Plaisier, scriba

den benoemd voor de duur van hun zittingstijd in

• Mw. Mr. M. Engelbert-Clarenbeek (ouderling en

De onder a. vermelde bestuursleden worden be-

het moderamen. Conform het bepaalde in de generale regeling Dienstenorganisatie vermijden de leden van het bestuur in hun functioneren elke schijn van belangenverstrengeling.

eerste assessor) • Dhr. M.C. van der Klooster (ouderling-kerkrentmeester) • Dhr. F. Pasveer (diaken)

Het bestuur draagt de dagelijkse leiding van de die wordt benoemd door de generale synode uit de

Samenstelling bestuur en directie Dienstenorganisatie per 31 december 2014:

leden van de kerk en op gezamenlijke voordracht

Bestuur

van het bestuur van de Dienstenorganisatie en het

• G. Prins, voorzitter

moderamen van de generale synode.

• Mr. P. Schreuder, secretaris

Dienstenorganisatie op aan een algemeen directeur,

• G.L. Westerveld

Profiel bestuurder

• Ds. A.J. Plaisier, vanuit het moderamen van de

Van een bestuurslid wordt verwacht dat zij/hij: • belijdend lid is van de Protestantse Kerk in Ne-

generale synode • B. van Bokhoven, vanuit het moderamen van de generale synode (tot en met april 2014)

derland • kennis heeft van de verschillende kerkelijke structuren en culturen binnen de Protestantse

• F. Pasveer, vanuit het moderamen van de generale synode (vanaf mei 2014) • Mr. W. van Leussen (vanaf januari 2014)

Kerk in Nederland • ruime ervaring heeft met het (bedrijfsmatig) aansturen van grote en complexe organisaties • oog heeft voor veranderingen in kerk en maat-

Wijzigingen bestuur Dienstenorganisatie in 2014: De synode heeft mr. W. van Leussen met ingang

schappij en deze weet te vertalen naar het functi-

van 1 januari 2014 benoemd als lid van het bestuur

oneren van kerk en Dienstenorganisatie

van de Dienstenorganisatie.

Rooster van aftreden Bestuurslid

Benoeming per

Benoeming door de GS Protestantse Kerk in Nederland

(Mogelijke) herbenoeming of aftreden

Aftreden uiterlijk

G. Prins

januari 2010

november 2009

herbenoemd per 1 januari 2014

ultimo 2017

Mr. P. Schreuder

januari 2007

november 2006


ultimo 2014

G.L. Westerveld

januari 2011

november 2010


ultimo 2018

W. van Leussen

januari 2014

november 2013

januari 2018

ultimo 2021

Ds. A.J. Plaisier

scriba van de Protestantse Kerk in Nederland, mei 2008

april 2016

B. van Bokhoven

afhankelijk van synodelidmaatschap en synodebesluiten, april 2010

april 2014

F. Pasveer

afhankelijk van synodelidmaatschap en synodebesluiten, april 2014

april 2015 79


Na een zittingstermijn van 8 jaar eindigde per 31

neelskosten in de jaarrekening staat een overzicht

december 2014 het bestuurslidmaatschap van dhr.

van de bezoldiging van de directie(leden).

mr. P. Schreuder. In de ontstane vacature heeft de generale synode dhr. M. van Ginkel RA benoemd.

Functieverdelingen binnen het bestuur

In april 2014 liep het synodelidmaatschap af van de

De bestuursleden hebben elk specifieke aandachts-

heer B. van Bokhoven en daarmee ook zijn bestuurs-

gebieden:

lidmaatschap. Hij werd per mei 2014 opgevolgd

• Mevr. Prins is in eerste instantie aanspreekbaar

door dhr. F. Pasveer.

op zaken die te maken hebben met ICCO. Zij vertegenwoordigt het bestuur van de Diensten-

Directie • H. Feenstra, algemeen directeur

organisatie in de auditcommissie. • Dhr. Van Leussen vertegenwoordigt het bestuur

• Mr. drs. P.J.E. van den Bosch, adjunct directeur

in het participantenberaad van de Protestantse

en Hoofd afdeling HRM

Stichting Diaconaal Vakantiewerk, de Aandeel-

• Mr. ds. J.P. van Ark, adjunct directeur en Pro-

houdersvergadering van Boekencentrum BV

grammamanager Missionair Werk & Kerkgroei

en de begeleidingscommissie Implementatie Stichting De Zending.

Bezoldiging moderamen

• Dhr. Schreuder richt zijn aandacht op zaken rond

De leden van het moderamen van de Protestantse

de ledenregistratie van de Protestantse Kerk

Kerk in Nederland ontvangen geen bezoldiging, met

(LRP, SMRA en SILA). Ook vertegenwoordigt

uitzondering van de scriba, dr. A.J. Plaisier. De scri-

hij het bestuur in het Georganiseerd Overleg

ba wordt gesalarieerd conform de arbeidsvoorwaar-

Predikanten, de commissie Solidariteitskas en in

denregeling van de Protestantse Kerk in Nederland.

de auditcommissie.

Deze is afgeleid van de beloningen die de rijksover-

• Dhr. Westerveld richt zich op zaken met be-

heid hanteert voor de ambtelijke salarissen. Aan

trekking tot (het overleg met) de regio’s, de

de leden van het moderamen zijn geen leningen,

SKKN en de Stichting Kerkelijk Geldbeheer. Dhr.

voorschotten of garanties verstrekt.

Westerveld vertegenwoordigt het bestuur van de Dienstenorganisatie in het besturenoverleg

Bezoldiging bestuur

Land-Regio en de stuurgroep Nieuw Hydepark.

Conform de generale regeling Dienstenorganisatie

Alle bestuursleden nemen deel aan het overleg met

artikel 3, lid 9 genieten de leden van het bestuur van

de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer.

de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland geen beloning voor hun werkzaamheden,

Nevenfuncties

maar hebben zij recht op vergoeding van de kosten

Buiten de kerkelijke functies op plaatselijk, regio-

die zij maken bij de uitoefening van hun bestuurs-

naal en/of landelijk vlak bekleden de bestuursleden

functie. In het jaar 2014 is € 1.108 aan onkosten-

tevens nevenfuncties op financieel, economisch en

vergoedingen verstrekt. Dit betreffen voornamelijk

maatschappelijke terreinen. Bestuursleden van de

vergoedingen voor reis- en verblijfkosten. Aan de

Dienstenorganisatie hebben onderstaande neven-

bestuurders zijn geen leningen, voorschotten of

functies:

garanties verstrekt. Het bestuurslid dr. A.J. Plaisier is

• G. Prins, bestuursvoorzitter

onbezoldigd bestuurder van de Dienstenorganisatie,

Voorzitter Raad van Bestuur Stichting Phila-

en daarnaast in loondienst als scriba van de Protes-

delphia Zorg, Raad van Beheer Cosun, Raad van

tantse Kerk in Nederland.

Commissarissen CSU, Raad van Advies CAK,

Het bestuur heeft het bezoldigingsbeleid, de hoogte

voorzitter bestuur Vrijwilligers Palliatieve Termi-

van de directiebeloning en de hoogte van andere

nale Zorg (beëindigd per 1 mei 2014), bestuurslid

bezoldigingscomponenten vastgesteld. Het bezol-

80

SMRA.

digingsbeleid wordt periodiek geactualiseerd. In de

• Mr. P. Schreuder, secretaris

loop van 2014 vond een evaluatie door het bestuur

Senior consultant van Schreuder Adviseurs,

plaats. Bij de bepaling van het bezoldigingsbeleid

bestuurslid SMRA, bestuurssecretaris Stichting

en de vaststelling van de beloning worden deze ge-

Kerken in de Schijnwerper te Nijkerk, voorzit-

toetst aan de regeling van de VFI, branchorganisatie

ter Stichting Nijkerks Diaconaal Beraad en lid

van goede doelen. In de toelichting op de perso-

WMO-Adviesraad van de gemeente Nijkerk.


• G.L. Westerveld, bestuurslid

ders van Boekencentrum BV, lid van het Parti-

Projectdirecteur van Brink Groep BV, adviseur

cipantenberaad van de Protestantse Stichting

samenwerkingsverband Protestantse Gemeen-

Diaconaal Vakantiewerk, lid van de Ledenraad

ten Midden Langstraat, voorzitter Algemene

Maatschappij van Welstand en voorzitter van de Stichting Ten Vorsel.

Kerkenraad Protestantse Gemeente Waalwijk, lid ledenraad Donatus (onderlinge verzekering), lid

• Mr. drs. P.J.E. van den Bosch, adjunct directeur

ledenraad Maatschappij van Welstand, penning-

Voorzitter medezeggenschapsraad van het christelijk basisonderwijs in Zeist.

meester Stichting Interkerkelijk Oriëntatie Centrum, penningmeester Jacob van Heusdenfonds,

• Ds. mr. drs. J.P. van Ark, adjunct directeur

bestuurslid SMRA, lid Raad van Advies Stichting

Voorzitter Stichting Zingen onder de Peperbus.

Behoud en Herbestemming Religieus Erfgoed (SBHRE), bestuurslid (penningmeester) van de

Evaluatie functioneren

Protestantse Stichting Hydepark Beheer, voorzit-

In de vergadering van 8 december 2014 keken de

ter Stuurgroep Bouw Nieuw Hydepark.

bestuursleden terug op het eigen functioneren,

• Mr. W. van Leussen, bestuurslid

het functioneren van de Dienstenorganisatie in zijn

Deelnemer aan de Algemene Vergadering van

totaliteit en was er aandacht voor ieders welbevin-

Aandeelhouders van het Boekencentrum BV, lid

den in de bestuurssamenstelling. De bestuursverga-

van het Participantenberaad van de Protestantse

deringen en de behandeling van stukken verliepen

Stichting Diaconaal Vakantiewerk, lid (secretaris)

constructief en in een goede sfeer. Het besturen

van het bestuur van de Protestantse Stichting

op hoofdlijnen komt goed uit de verf, zo is geble-

Hydepark Beheer, lid van het bestuur van de Stich-

ken. De voorzitter en dhr. Schreuder spraken op 8

ting Vrienden van dr. H.F. Kohlbrugge, gevestigd te

december 2014 met de algemeen directeur over zijn

Utrecht (vanaf 1982 tot heden), voorzitter van het

functioneren en zijn welbevinden in de Dienstenor-

bestuur van de J.W. Ooms Stichting, feitelijk ge-

ganisatie van de Protestantse Kerk. Het verslag van

vestigd te Bleskensgraaf (gemeente Molenwaard),

dit vertrouwelijke gesprek is gedeponeerd in het

(vanaf 14 september 2005 tot heden), lid van de

personeelsdossier bij de stafafdeling HRM.

raad van advies (aanvankelijk lid van het comité van aanbeveling) van Stichting Het Passion, gevestigd te Hummelo (vanaf 6 juni 2005 tot heden).

8.5 Kort verslag bestuursvergaderingen

• Ds. A.J. Plaisier, scriba en bestuurslid vanuit mo

deramen van de generale synode

In deze paragraaf is een kort verslag opgenomen van

Voorzitter Stichting De Tombe Rasker, lid van het

de meest actuele zaken vanuit de gehouden be-

curatorium Leerstoel Missiologie, commissaris

stuursvergaderingen in het jaar 2014. Het bestuur van

Boekencentrum BV en bestuurslid SMRA.

de Dienstenorganisatie is gedurende het verslagjaar

• B. van Bokhoven, bestuurslid vanuit het modera

elf keer bijeen gekomen in een regulier overleg. Alle

men van de generale synode t/m april 2014

vergaderingen zijn bijgewoond door de algemeen

Bestuurslid SMRA, lid van de Algemene Vergade-

directeur en vanaf de februarivergadering ook door

ring van Aandeelhouders van Boekencentrum BV,

(een van) de adjunct-directeuren. Aan de volgende

secretaris van het College van Kerkrentmeesters

dossiers heeft het bestuur extra aandacht besteed:

van de hervormde gemeente te Linschoten. • F. Pasveer, bestuurslid vanuit het moderamen van

Onroerend goed

de generale synode vanaf mei 2014

De stand van zaken omtrent Hydepark stond elke

Lid van de Algemene Vergadering van Aandeel-

bestuursvergadering op de agenda. Dhr. Westerveld

houders van Boekencentrum BV, adviseur van de

rapporteerde nauwgezet over de activiteiten van de

Federatie van Diaconieën.

stuurgroep, de risico-inventarisatie en de ontwikkelingen voor een nieuw Hydepark. Elke vergadering was

De directie van de Dienstenorganisatie heeft de volgende nevenfuncties:

er ook aandacht voor de fondsenwerving ten behoeve

• H. Feenstra, algemeen directeur

Het bestuur van de Protestantse Stichting Hydepark

Statutair directeur van de stichting SMRA, lid

Beheer heeft op 10 februari 2014 de gewijzigde

van de Algemene Vergadering van Aandeelhou-

bestuurssamenstelling besproken en de lening voor

van de inventaris van het nieuwe Roosevelthuis.

81


de bouw van het nieuwe Hydepark. Het bestuur van

Beleidsplan 2013-2016 Dienstenorganisatie

de stichting wordt met ingang van 1 januari 2014

In het najaar is aan de hand van een midterm review

gevormd door de bestuursleden G. Prins, W. van

de voortgang van de implementatie van het beleids-

Leussen en G. Westerveld.

plan 2013-2016 kritisch besproken. Ook is er een

De gesprekken met de gemeente Utrechtse Heuvel-

aantal aanbevelingen gedaan voor het resterende

rug hebben tijd en aandacht opgeëist, met name van

deel van de beleidsplanperiode.

dhr. Westerveld. Eind oktober werd bekend dat het afgeven van de omgevingsvergunning vertraagde

Besturenoverleg Land-Regio

door nadere eisen van de welstandscommissie. Begin

De leden van het besturenoverleg Land-Regio zijn in

januari 2015 is een voorlopige vergunning afgegeven.

een regulier overleg bijeengekomen op 14 mei 2014

In september 2014 is gestart met het slopen van

en 9 oktober 2014. De bespreking van de financiën

het ‘oude’ conferentiecentrum Hydepark. Vooraf-

(de jaarrekening 2013 in mei en de begroting 2015

gaand aan deze werkzaamheden zijn de aanwezi-

in oktober) was in beide vergaderingen een belang-

ge vleermuizen op de juiste wijze ‘verhuisd’. Het

rijk agendapunt. Daarnaast hebben de leden elkaar

slopen van de fundering is gebeurd onder archeolo-

geïnformeerd over de lopende zaken, zoals imple-

gische begeleiding.

mentatie van het beleidsplan Met hart en ziel (kerk-

De architect heeft een presentatiefilm gemaakt die

gebouwen, predikantenpool), de vorming van de

een duidelijk beeld geeft van het plan. Deze film

CRO’s (Classicaal Regionaal Overleg), de activiteiten

kan vertoond worden bij presentaties aan diverse

in het kader van 10 jaar Protestantse Kerk (viering en

gremia.

predikantendag) en de ontwikkelingen rond Hyde-

In december 2014 is de realisatie van de bouw ge-

park. In de vergadering in mei heeft de commissie

gund aan bouwaannemer De Vree & Sliepen.

Rentebaten gerapporteerd over de besteding van de

De Bijzondere Commissie van Rapport heeft de

financiële middelen.

activiteiten op de voet gevolgd en heeft hierover gerapporteerd aan de kleine synode in april, juni, sep-

Consolidatiekring

tember en november. De leden van deze commissie zijn de heren H.B. van der Veen (voorzitter), J.F. van

Stichting Kerk en Wereld

Mossel, H. de Pagter, J. Roest en A.W. van der Vlies.

Met het bestuur van de stichting Kerk en Wereld

In de loop van dit jaar hebben de krakers het Koets-

hebben gedurende het verslagjaar indringende

huis verlaten. Daardoor werd het mogelijk de reno-

gesprekken plaatsgevonden. Toen de kleine syno-

vatie van dit pand op te pakken. De aanbesteding

de, op basis van het advies van het College voor

vond in het najaar plaats. De gekozen aannemer is

Bezwaren en Geschillen, in november 2014 besloot

in november gestart met de werkzaamheden.

tot opheffing van Kerk en Wereld, heeft het bestuur van de stichting ervoor gekozen de gang naar de

Bestuur Dienstenorganisatie & Raad van Commissarissen ICCO / Kerk in Actie

burgerlijke rechter te gaan. In januari 2015 heeft het

Tijdens de verslagperiode hebben een bestuurslid

uitspraak van de kleine synode te accepteren.

bestuur van de stichting Kerk en Wereld besloten de

en de algemeen directeur de Algemene Vergadering van de ICCO-coöperatie bijgewoond op 20 mei 2014

Stichting De Zending

en 12 november 2014. In de bestuursvergaderingen

Met de stichting De Zending zijn afspraken gemaakt

van respectievelijk 16 juni en 12 december hebben

over de wijze van implementatie en het bijbehorende

zij hierover gerapporteerd.

traject. Er is een begeleidingscommissie gevormd waarin een afgevaardigde zit namens het bestuur

Kerk in Actie & ICCO

van de stichting De Zending, het moderamen en het

De samenwerking tussen Kerk in Actie & ICCO keert

bestuur van de Dienstenorganisatie.

met regelmaat terug op de agenda van de bestuursjanuari- en februarivergadering heeft het bestuur

Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk (PSDV)

uitvoerig aandacht besteed aan de rapportage aan

Het reguliere overleg in het Participantenberaad

de generale synode over de samenwerking tussen

heeft plaatsgevonden op 16 juni 2014 en 10 de-

Kerk in Actie en ICCO.

cember 2014. Daarnaast zijn het bestuur van de

vergaderingen van de Dienstenorganisatie. In de

82


Dienstenorganisatie en de Raad van Toezicht van de

de Protestantse Kerk in 2025 en de rol van de Dien-

PSDV in gesprek gegaan over de jaarrekening 2013

stenorganisatie.

van de stichting en de actualisering van het businessplan 2012.

Op 10 maart 2014 zijn de besturen van de Dienstenorganisatie en de VKB met elkaar in gesprek gegaan

Financiën

over de jaarrekening 2013 en de ontwikkeling van

Gedurende het boekjaar is er periodiek aandacht

de financiën binnen de VKB en de Dienstenorganisa-

geweest voor de exploitatieoverzichten. In 2014 zijn

tie, de (financiële) ontwikkelingen in de plaatselijke

de (enkelvoudige en geconsolideerde) jaarrekenin-

gemeenten, het project ‘ontzorgen’ van plaatselijke

gen 2013 en de begroting 2015 voor de Protestantse

gemeenten met betrekking tot kerkgebouwen, het

Kerk en Kerk in Actie voorbereid en ter vaststelling

beleidsplan van de VKB, VKB-bijeenkomst ‘Kansen

voorgelegd aan de kleine synode.

voor Kerken. Ook hebben zij van gedachten ge-

In dit verslagjaar is het in november 2013 vastgestel-

wisseld over het Liedboek online en de status van

de beleid over opheffing van stichtingen opgepakt

predikanten.

voor uitvoering. In de loop van het verslagjaar is een proposaltraject

Afgevaardigde bestuursleden hebben geparticipeerd

uitgevoerd om een andere accountant te kiezen. In

in de aandeelhoudersvergadering van Boeken-

april heeft het bestuur van de Dienstenorganisatie

centrum BV en in het Georganiseerd overleg

ingestemd met het advies van de selectiecommis-

Predikanten.

sie om de komende jaren gebruik te maken van de diensten van Deloitte.

8.6 Risicobeheersing Overige • In de opvolging van de adjunct-directeur is per

Algemeen

januari 2014 voorzien door de benoeming van

Risicobeheer betekent het in kaart brengen van de

ds. mr. drs. J.P. van Ark, programmamanager

risico’s voor de organisatie, een inschatting van de

MW&K, en mr. drs. J.P.E. van den Bosch, hoofd

waarschijnlijkheid dat een risico zich in de praktijk

HRM. Zij zullen naast hun reguliere werkzaam-

zal voordoen, de impact die dat voorval op de orga-

heden de rol van adjunct-directeur op zich

nisatie zal hebben en de maatregelen die voor- of

nemen.

achteraf worden genomen.

• Op 12 mei 2014 heeft de Algemene Vergade-

Kerk in Actie is niet alleen in Nederland actief, maar

ring van Aandeelhouders van Boekencentrum

wereldwijd. Daarnaast zijn zeer veel vrijwilligers

Uitgevers BV vergaderd. Naast de financiële

en ongeveer vierhonderd medewerkers betrokken

documenten is ook de notitie Waarom Boeken-

bij de uitvoering van het werk. Hierbij wordt risico

centrum Uitgevers? besproken.

gelopen.

• In het verslagjaar heeft het bestuur in een aantal vergaderingen aandacht besteed aan het ‘ontzor-

Begin 2015 heeft Deloitte, de nieuwe accountant

gen’ van gemeenten inzake kerkgebouwen.

per verslagjaar 2014, een risicomanagementsessie georganiseerd. Deze analyses en de sessie hebben

De bestuursleden waren in 2014, indien mogelijk,

het bestuur, de directie en het management van de

aanwezig bij de vergaderingen van de kleine syno-

Dienstenorganisatie opnieuw een goed inzicht gege-

de op 23 april, 20 juni, 19 september, 28 november

ven in de risico’s in de bedrijfsvoering.

en bij de vergaderingen van de generale synode op 24 en 25 april en 13 en 14 november. Zij kunnen bij

Reputatierisico

agendapunten, gevraagd of ongevraagd, adviseren

Kerk in Actie streeft naar een transparante en open

aan de leden van de generale en de kleine synode.

communicatie met alle belanghebbenden. Dit is van

Het jaarlijkse overleg van het bestuur van de

groot belang voor de wijze waarop belanghebben-

Dienstenorganisatie met de ondernemingsraad

den het werk ervaren dat wordt uitgevoerd. Kerk in

heeft plaatsgevonden op 13 oktober 2014.

Actie heeft via verschillende media per doelgroep

Bestuursleden en OR-leden hebben met elkaar

een passende aanpak. De organisatie is voortdurend

van gedachten gewisseld over de toekomst van

alert op interne en externe invloeden. 83


Reputatierisico’s als gevolg van synodale uitspraken

heidsadviseur die optreedt wanneer de algemene vei-

en besluiten worden niet benoemd in dit verslag.

ligheidssituatie in een regio, gebied of land daarom

Deze komen - indien van toepassing - aan de orde in

vraagt en in geval van calamiteiten en incidenten.

de rapportage van het moderamen van de Protestantse Kerk in Nederland aan de synode.

In 2014 hebben zich net als andere jaren verschillende incidenten voorgedaan. In alle bekende

Operationele risico’s

gevallen is vanuit de regionale kantoren en/of het

Operationale risico’s zijn risico’s als gevolg van het

internationale kantoor begeleiding geboden.

falen of tekortschieten van interne processen, men-

Het betrof ziekte en ongevallen, politieke onrust

selijke en technische tekortkomingen en onverwach-

waardoor medewerkers moesten evacueren

te externe gebeurtenissen.

(Zuid-Soedan) en een tijdelijke terugtrekking van medewerkers in Israël vanwege ernstige onlusten.

Vrijwilligers/personeel

Ebola maakte dienstreizen vanuit het regiokantoor

Vrijwilligers zijn voor Kerk in Actie geen ‘tweede

in Mali naar Sierra Leone en Liberia onmogelijk.

keus’ na de beroepskrachten. Zowel personeel als

Twee medewerkers die mogelijk besmet konden

vrijwilligers zijn nodig, in een goed samenspel. De

zijn, moesten thuis blijven en werden dagelijks

Dienstenorganisatie legt steeds meer accent op het

gemonitord gedurende de incubatietijd. De vrees

werven en toerusten van vrijwilligers. Dit gebeurt

voor ebola zorgde ook voor een beperking van

onder verantwoordelijkheid van de coördinator

dienstreizen in en naar Mali.

vrijwilligersbeleid. Door te anticiperen op (natuurlijk)

Een aantal uitgezonden medewerkers is slacht-

verloop en door overdracht goed te organiseren,

offer geworden van criminele activiteiten en/of

probeert Kerk in Actie de continuïteit te waarborgen.

bedreiging van henzelf of collega’s in de directe omgeving, bijvoorbeeld van een partnerorgani-

Veiligheid

satie. De terroristische aanval in Nairobi op het

Werknemers die reizen en werken in het buitenland

winkelcentrum Westgate had een grote invloed op

lopen risico. Te denken valt aan beroving, diefstal

de veiligheid van de woon- en werkomgeving van

of zelfs ontvoering. Ook kan er sprake zijn van

uitgezondenen in Kenia en omliggende landen.

gewelddadige acties met een religieuze of politie-

Bovengenoemde incidenten betreffen in de meeste

ke achtergrond. Daarom hebben Kerk in Actie en

gevallen uitgezonden medewerkers van Kerk in

ICCO een veiligheidsbeleid, waarin uitgangspunten,

Actie.

verantwoordelijkheden en bevoegdheden met betrekking tot veiligheid zijn vastgelegd. Deze worden

Bedrijfshulpverlening

per situatie aangevuld met lokale veiligheidsmaatre-

Bij het landelijk dienstencentrum is een team van

gelen. Kerk in Actie maakt hierbij onderscheid voor

bedrijfshulpverleners aanwezig. Dit team staat

dienstreizen en voor uitgezonden medewerkers.

dagelijks klaar om op te treden in noodsituaties.

Twee gedragscodes maken onderdeel uit van het

Om de paraatheid en kennis van de bedrijfshulp-

veiligheidsbeleid. Alle medewerkers worden geacht

verleners actueel te houden, biedt de Diensten-

zich hieraan te houden als zij voor de organisatie

organisatie de noodzakelijke opleidingen aan met

op dienstreis zijn of als uitgezonden medewerker

betrekking tot ontruiming, EHBO, reanimatie en

verblijven in een gastland. Het betreft hier de Code

brandpreventie. De bedrijfshulpverlening heeft in

of Conduct for the International Red Cross and Red

2014 één ontruimingsoefening uitgevoerd op de

Crescent Movement and NGO’s in Disaster Relief

locatie van de Dienstenorganisatie in Utrecht. De

en de Code of Conduct van Action by Churches To-

BHV’ers zijn vooraf niet geïnformeerd over deze

gether. Daarnaast zijn er de Gedrags- en Preventie-

oefening. Het gebouw was binnen 10 minuten ont-

regels (bij overlap met de genoemde gedragscodes

ruimd. Nadien is de ontruiming geëvalueerd en is er

prevaleren de laatste).

actie ondernomen naar aanleiding hiervan.

Heeft zich tijdens een reis of uitzending een inci-

84

dent of trauma voorgedaan, dan kan de betreffende

Verzekeringen

medewerker dat melden en bespreken tijdens een

Het pakket van schadeverzekeringen wordt met

debriefingsgesprek. In dat geval is professionele

regelmaat geëvalueerd en besproken met externe

begeleiding mogelijk. Kerk in Actie heeft een veilig-

adviseurs. Waar nodig vinden aanpassingen plaats.


Financiële risico’s

jaren geschreven over klimaatverandering en over

In 2014 is als belangrijkste financiële risico* onder-

de noodzaak om de grenzen van het leven te bewa-

kend:

ken en te verdedigen.

Risico’s geldwerving

Duurzaamheid in bedrijfsvoering

De bruto opbrengst vrijwillige geldwerving van

Het dienstencentrum maakt ook zelf werk van

Kerk in Actie is helaas verder gedaald. Deze daling

duurzaamheid en energiebesparing. Duurzame

is al in 2011 begonnen. Met name de inkomsten

bedrijfsvoering is een belangrijk doel, waarvoor

vanuit gemeenten staan onder druk. Deze daling lijkt

tal van maatregelen genomen worden. Om hier

een structureel karakter te hebben en wordt deels

duidelijk inzicht in te geven, zijn de activiteiten op

verklaard door de daling van het aantal leden van de

het gebied van duurzaamheid hieronder ingedeeld

Protestantse Kerk. De fondsenwerving via dona-

onder de kopjes Verminderen, Veranderen en

teurs leverde in 2014 echter een stijging op. Deze

Vergoeden.

compenseerde de daling van de inkomsten vanuit de

Het doel is om nog meer in te zetten op het gebied

gemeenten enigszins.

van duurzaamheid, maar in 2014 (en 2013) blijken al veel stappen in de goede richting te zijn gezet.

De synode heeft het beleggingsbeleid vastgesteld voor de beleggingen van de Protestantse Kerk. In sa-

Verminderen

menspraak met de beleggingsadviesraad bewaakt de

Wat gaat al goed?

Dienstenorganisatie de grenzen van de beleggings-

• Sinds 1 januari 2010 draait het dienstencentrum

mix en maakt ze keuzes voor beleggingsfondsen.

op groene stroom (GreenChoice). Ook het water wordt hiermee verwarmd. In 2014 is op het com-

* In de jaarrekening staan de financiële risico’s vermeld onder ‘de niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen’ (zie einde toelichting op de balans).

plex Hydepark ‘groen gas’ gebruikt (CO2-compensatie door aanplant van bos, GreenChoice). • Bij de verbouwing van het Landelijk Dienstencentrum is goed gelet op energiezuinigheid. Voorbeelden hiervan zijn: dubbelglas, klimaat-

8.7 Duurzaamheid

beheersing, lampen met sensoren, isolatie van warmwaterbuizen.

Duurzaamheid speelt een belangrijke rol voor Kerk

• Na een energiescan zijn in 2013 een aantal

in Actie. De aandacht voor dit thema heeft alles te

maatregelen genomen. Zo is de noodverlichting

maken met de bijbelse opdracht om zorgvuldig om te

vervangen door LED-noodverlichting, zijn alle

gaan met de schepping. Mensen hebben een verant-

algemene ruimten voorzien van bewegingsmel-

woordelijkheid ten aanzien van hun medemens (over-

ders en zijn de lampen vervangen door LED-ver-

al ter wereld, nu en later), de aarde en de Schepper.

lichting. Bovendien is er software geïnstalleerd

Kerken hebben niet alleen een belangrijke bood-

om het energieverbruik te kunnen monitoren en

schap als het hierom gaat, maar nemen ook zelf

zijn er aanvullende maatregelen genomen om

het voortouw. Geïnspireerd door de opdracht om

hoog verbruik van elektriciteit en water op te

rentmeester te zijn over de aarde zijn velen binnen de kerk al praktisch bezig met duurzaamheid.

sporen. • In de loop van 2014 is het energiegebruik beter

Meer over concrete activiteiten van Kerk in Actie

gemonitord om zichtbaar te maken welke nieuwe

op dit terrein staat in § 6.5.

maatregelen effectief ingevoerd kunnen worden. In het voorjaar van 2014 is in de hal van het Lan-

De Wereldraad van Kerken was in 2014 opnieuw

delijk Dienstencentrum een beeldscherm geïnstal-

een belangrijke bron van inspiratie als het ging om

leerd waarop het energieverbruik voor iedereen

het beschermen van de schepping. Zo riep de raad

zichtbaar is en waarop tips staan voor duurzaam

christenen op om hun toewijding aan het leven,

handelen. Voor het tweede jaar op rij is er nu

gerechtigheid en liefde concreet te maken door

sprake van een daling van het energieverbruik. In

duurzamer te leven en zich uit te spreken voor het

2014 werd deze daling versterkt door de sluiting

behoud van de schepping. De preses en de scriba

van een gedeelte van het Hydepark-complex en

van de Protestantse Kerk hebben het afgelopen

door de zachte winter. 85


• De Dienstenorganisatie heeft een telewerkregeling. Woon-werk verkeer wordt vergoed op basis van openbaar vervoer. Voor medewerkers die

magazines en informatie op papier uit. Er wordt

met de fiets naar kantoor komen, zijn voldoende

veel gebruik gemaakt van e-mail. Het gebruik

faciliteiten. Medewerkers van de Dienstenorgani-

van websites als informatiebron neemt steeds

satie die werkzaam zijn in hun eigen regio, zoals

verder toe. Ook wordt er gewerkt aan papierloos

gemeenteadviseurs, werken vanuit huis. Voor hen geldt daardoor dat er van woon-werkverkeer per auto al een paar jaar nauwelijks meer sprake is. • De CO2-uitstoot door leaseauto’s is eveneens sterk gedaald in 2014. De leaseauto’s zijn vaker elektrisch, bovendien zijn er een aantal zuinigere auto’s in gebruik genomen. • Het aantal gevlogen kilometers is in 2014 sterk

vergaderen. • De uitstoot van CO2 als gevolg van papiergebruik en het versturen van post was in 2014 slechts 2 procent van de totale uitstoot van de organisatie. Het versturen van de post geschiedt klimaatneutraal. • De uitstoot van CO2 ten gevolge van het gebruik van water en het weggooien van afval zijn beide

afgenomen, voor het tweede jaar op rij. Boven-

afgenomen ten opzichte van het jaar ervoor. Wa-

dien zorgt een andere manier van berekenen

ter en afval veroorzaken maar 1 procent van de

ervoor dat het effect op de gunstige cijfers ten

uitstoot van de organisatie.

Amsterdam, Vluchtgarage In 2014 ondersteunde Kerk in Actie de opvang van vluchtelingen in de Vluchtgarage in Amsterdam.

86

aanzien van de CO2-uitstoot versterkt wordt. • Kerk in Actie brengt de laatste jaren minder


• In 2014 is steeds meer vloerbedekking vervangen

Waarvoor is meer aandacht nodig?

door vloerbedekking met een Ecobase tapijtrug.

• De Dienstenorganisatie is een goed zichtbaar

De nieuwe vloerbedekking is duurzaam gefabri-

onderdeel van de Protestantse Kerk. Deze

ceerd (deels van gerecycled materiaal) en houdt

zichtbaarheid zou de Protestantse Kerk beter

acht keer meer fijnstof vast dan de oude vloerbe-

kunnen benutten. Een overschakeling naar een

dekking. Dit verbetert het werkklimaat aanzienlijk.

duurzamere samenleving wordt vaak voorge-

De oude vloerbedekking is gerecycled.

steld alsof het complex en bewerkelijk is en

• Voor het eerst sinds 2012 is de uitstoot per fte

veel offers vraagt. De Protestantse Kerk laat al

afgenomen in 2014. Deze staat nu op 3,28 ton

bij haar beheer van het dienstencentrum zien

per fte.

dat het anders kan. Het is belangrijk dat ze haar symboolfunctie verder uitbuit.

Waarvoor is meer aandacht nodig? • De totale CO2-uitstoot daalt weliswaar, maar

• De CO2-uitstoot wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door mobiliteit. Het dienstencentrum heeft

mobiliteit is en blijft de belangrijkste vervuiler.

onderzocht of het mogelijk is om oplaadpaaltjes

In 2014 werd 89 procent van de CO2-uitstoot

voor elektrische of hybride auto’s te plaatsen.

hierdoor veroorzaakt. Het gebruik van de auto

Naar verwachting worden deze in 2015 ge-

voor woon-werkverkeer leverde 31 procent van

plaatst. In 2014 zijn extra parkeerplaatsen aan-

de uitstoot op. Zakelijk gebruik van privé-auto’s

gelegd (voor de nieuwe huurders). Dit, en het

net iets minder, namelijk 30 procent.

gebrek aan elektrische oplaadpunten, valt op bij

• Ook is het nog steeds nodig om kritisch te blijven beoordelen of er gevlogen moet worden. In 2014

bezoekers. • Eind 2014 kwamen er bij het dienstencentrum

veroorzaakten de vliegreizen nog 19 procent van

verschillende vragen binnen over aanpassingen

de uitstoot. Hierbij is wel een gunstigere conver-

in het beleggingsbeleid. Deze vragen werden

siefactor gebruikt dan voorgaande jaren.

opgeworpen doordat kringen rond de Wereld-

• Een punt van aandacht is de toename van het

raad van Kerken erop aandringen om beleggin-

energieverbruik in de regionale steunpunten

gen in ‘fossiele industrie’ terug te trekken. Dit

van de Dienstenorganisatie.

is onder de aandacht gebracht bij de diverse

• Tot nu toe is er niet één punt binnen de organi-

kerkgenootschappen om allereerst een bewust-

satie van waaruit duurzaamheid wordt gemo-

wordingsproces op gang te brengen, alvorens

nitord en aangestuurd. Het Landelijk Diensten-

het beleggingsbeleid hier mogelijk op aan te

centrum kan verder verduurzamen door de

passen.

regie ten aanzien van dit onderwerp strakker in de hand te nemen.

Vergoeden Bij vergoeden gaat het om het vergoeden van de

Veranderen

CO2-uitstoot van de organisatie. Dit maakt het

Wat gaat al goed?

mogelijk om ergens anders een vermindering van

• Het synodebesluit ten aanzien van het alleen

CO2-uitstoot mogelijk te maken. Het vergoeden

nog maar gebruiken van FSC-papier is uitge-

gebeurde in 2014 door het kopen van zogenaamde

voerd. Daarnaast wordt steeds gezocht naar

Carbon Credits van het FairClimate Fund. Voor de

papiersoorten die een hoog percentage gere-

uitstoot van 2013 en 2014 werden biogasinstallaties

cycled papier bevatten.

gebouwd bij boeren op het platteland van India. Het

• Ook bij het drukwerk wordt hierop gelet, zoals

gaat om credits type: GS CER BSC ADATS Biogas

het gebruiken van enveloppen die van afbreek-

(Gold standard, certified). Door de aankoop van

baar materiaal gemaakt zijn, het gebruiken

deze Carbon Credits konden de boerenfamilies in

van milieuvriendelijke maisfolie in plaats van

India hun CO2-uitstoot verminderen én werd hun

plastic verpakkingsmateriaal en het versprei-

leven een stuk aangenamer.

den van post door bedrijven die CO2-neutraal

In 2011 heeft de Protestantse Kerk 2.050 ton CO2

werken.

vergoed, in 2012 was dit 1.497 ton. In 2013 ging

• Het dienstencentrum werkt zoveel mogelijk

het om 1.389 ton en in 2014 om 1.125 ton. Het

met Nederlandse drukkers en veelal zelfs met

vergoeden kostte in 2013 en 2014 respectievelijk

drukkerijen die CO2-neutraal werken.

17.647 en 14.306 euro. 87


Grafiek carbon footprint

11%

54%

Kantoor

Zakelijke reizen

35% Woonwerk verkeer

Footprint 2014 Dienstencentrum PKN

1.500.00 1.500.000

• 2010 • 2011 • 2012

1.000.000

1.000.00

• 2013 • 2014

500.00 500.000

00

Kantoor

Footprint per jaar 88

Zakelijke reizen

Woon- werkverkeer

Subtotaal

Per FTE


8.8 Financiën

Reserves en fondsen Het eigen vermogen van Kerk in Actie is onderver-

Continuïteitsreserve

deeld in reserves en fondsen.

Kerk in Actie is onderdeel van de (Dienstenorganisatie van de) Protestantse kerk, die in haar eigen

Reserves (€ 10.934k)

vermogen een algemene risicoreserve kent. Deze

Deze reserves kunnen zijn: egalisatie- en/of continu-

algemene risicoreserve geldt enerzijds als continu-

ïteitsreserves, bestemmingsreserves en herwaarde-

ïteitsreserve, een ‘buffer’ voor onverwachte tegen-

ringsreserves. De reserves van Kerk in Actie vallen in

vallers, en anderzijds als egalisatiereserve voor de

de categorie bestemmingsreserves. Bestedingen van

operationele resultaten van de Dienstenorganisatie.

deze bestemmingsreserves dienen plaats te vinden binnen de gegeven algemene bestemming. Binnen

Normering continuïteitsreserve

deze algemene bestemmingen kunnen de bestedin-

De bufferfunctie (weerstandsvermogen, conjunc-

gen door het bestuur worden bepaald. De gevormde

turele reserve) van het eigen vermogen houdt in

bestemmingsreserves mogen geen verplichting

het vormen van reserves ter waarborging van de

betreffen.

continuïteit, opvang van fluctuaties in de exploitatie (egalisatiefunctie) en opvang van algemene bedrijfs-

Fondsen (€ 3.839k)

risico’s.

Deze bestemmingsfondsen zijn vanwege de specifieke bestemming, die door derden (gevers of

De normering van deze continuïteitsreserve is in

overheid) is bepaald, slechts aan te wenden voor de

2014 geactualiseerd en uitgebreid door de norme-

specifieke bestemming.

ring niet meer te baseren op de personeelslasten van de basisformatie van de Dienstenorganisatie,

Beleid bestemmingsreserves

maar door uit te gaan van de totale personeelskos-

De kleine synode stelt jaarlijks de begroting van Kerk

ten, inclusief bijzondere aanstellingen, verhoogd met

in Actie vast. Op basis hiervan wijst Kerk in Actie

een opslag van 20 procent voor overige verplichtin-

jaarlijks de bedragen toe ten behoeve van de steun-

gen. De bandbreedte of de hoogte van deze reserve

verlening aan partners en projecten door de afdeling

werd opgerekt naar minimaal 33 procent en maxi-

buitenland van ICCO en Kerk in Actie.

maal 67 procent (dit was 40-60 procent).

Indien de steunverlening aan bepaalde projecten vertraagd is of om moverende redenen door de rela-

Het verloop van de continuïteitsreserve over de peri-

tiebeheerders niet aan een project wordt toegekend,

ode 2007-2013 geeft het volgende beeld:

vloeien de gelden die niet besteed zijn, terug in een

80%

70%

60%

50%

• norm maximaal 40%

30%

• norm minimaal 2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

• realisatie 89


revolving fund. Deze bestemmingsreserve kan wor-

Ten aanzien van de egalisatiereserves nalaten-

den aangewend om in een volgend jaar eventuele

schappen is besloten dat de jaarlijks, bij begro-

tekorten te dekken wanneer de inkomsten achter-

ting, toe te wijzen bijdragen aan Kerk in Actie

blijven bij de begroting. Op deze wijze leidt een

worden bepaald op een ‘driejaars’ gemiddelde

onverwachte daling van inkomsten niet tot vermin-

van de werkelijke ontvangsten uit nalatenschap-

dering van steun die al aan partners is toegezegd.

pen. De begroting voor 2014 is gebaseerd op de

De revolving funds fungeren zo als egalisatiereserve

werkelijke ontvangsten conform de jaarrekeningen

voor de doelen waarvoor de gelden zijn bestemd.

2012, 2011 en 2010. In 2014 is het verschil tussen de begrote bedragen en de werkelijk in 2014

Bij de toekenning van de bedragen voor steunverle-

ontvangen nalatenschappen onttrokken aan deze

ning wordt de restrictie gegeven, dat 90 procent van

reserves.

het totaalbedrag mag worden toegezegd. Blijken de inkomsten in het lopende jaar voldoende om de

Voor deze egalisatiereserves wordt een jaarlijkse

uitgaven te dekken, dan wordt het laatste deel van

norm gehanteerd ter hoogte van de begroting na-

de gelden besteed.

latenschappen met betrekking tot deze egalisatie-

Voor de revolving funds wordt als buffer voor moge-

reserves in het eerstvolgende jaar. Hiermee wordt

lijk lagere opbrengsten een minimale norm aange-

de toezegging voor dat betreffende jaar gegaran-

houden van 25 procent van de bruto begrote baten

deerd, ook al zouden de betreffende opbrengsten

van het jaar volgend op het verslagjaar, met een bo-

in dat jaar nihil zijn.

vengrens van 35 procent. Alleen voor het revolving fund Noodhulp wordt een reserve aangehouden van

Voor de egalisatiereserve ZZO zijn bij de over-

minimaal 1 miljoen euro, zodat bij rampen snel kan

dracht vanuit de voormalige Stichting Zwakzinni-

worden gereageerd, al voordat de fondsenwerving

genzorg in Ontwikkelingslanden aparte afspraken

op gang gekomen is.

vastgelegd. Per 1 januari 2008 heeft de overdracht plaatsgevonden van het vermogen van de ZZO

Op deze wijze kan de toezegging voor het betreffen-

aan Kerk in Actie. Dit vermogen wordt ingezet

de jaar gegarandeerd worden. Als het saldo van de

ten behoeve van projecten voor mensen met een

revolving funds na het eerste halfjaar hoger is dan

verstandelijke handicap in ontwikkelingslanden.

35 procent, wijst de programmamanager Kerk in Actie een extra bedrag voor steunverlening toe aan

Het verloop van de bestemmingsreserves ex-

het doel waarvoor de gelden van het betreffende

clusief de egalisatiereserves nalatenschappen in

revolving fund bestemd zijn.

2014 is als volgt:

Bestemmingsreserves (x € 1.000) Stand uit 2013

Resultaat Stand 2014 uit 2014

Baten in 2015

Norm min.

Norm bedrag

Meerminder

2.601

25%

650

486

Programma’s Kerk in Actie: Revolving fund Kinderen in de Knel

419

1.137

Revolving fund Werelddiaconaat

1.659

-407

1.252

8.140

25%

2.035

-783

Revolving fund Zending

4.005

-486

3.519

7.444

25%

1.861

1.658

Revolving fund Noodhulp

812

574

1.386

1.525

min.

1.000

386

Egalisatiereserve diaconaal werk

179

35

214

2.234

25%

559

-344

1.624

-228

1.396

nvt

1.396

0

742

-362

380

615

nvt

615

-235

2.589

-940

1.649

1.395

nvt

1.395

254

12.328

-1.394

10.935

23.954

9.511

1.424

Egalisatiereserve ZZO Egalisatiereserve nalatenschappen Zending Egalisatiereserve nalatenschappen Werelddiaconaat

Totaal 90

718


Hieronder volgt een meerjarenoverzicht van de bestemmingsreserves (exclusief de nalatenschappenreserves in vergelijking met de, conform het beschreven beleid, vastgestelde norm.

Ratio bestemmingsreserve (x € 1.000) Begroting 2015

Begroting 2014

Rekening 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

5.251

6.772

7.508

7.374

8.306

842

969

1.386

812

969

4.409

5.803

6.122

6.562

7.337

20.419

24.202

20.419

24.202

28.688

Stand ultimo jaar (excl.reserve nalatenschappen en ZZO) Af: Revolving fund Noodhulp

Begrote baten volgend jaar % werkelijk t.o.v. begrote baten % norm t.o.v. begrote baten

22%

24%

30%

27%

26%

25-35%

25-35%

25-35%

25-35%

25-35%

842

969

1.386

812

969

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

-158

-31

386

-188

-31

Revolving fund Noodhulp Stand ultimo jaar Normbedrag afwijking t.o.v. norm

Resultaat 2014 Resultaatbestemming

Hiertegenover staan ook weer extra lasten als gevolg van

Het boekjaar 2014 sluit met een negatief resultaat van

de subsidies en bijdragen die in het kader van deze en eer-

€ 4.516k. Dit is € 2.982k hoger dan begroot. Van dit

dere noodhulpacties worden gemaakt, zoals voor de aard-

resultaat is een bedrag van € 1.394k onttrokken aan de

beving in Haïti. De totale lasten waren in 2014 € 32.114k.

bestemmingsreserves, begroot was een onttrekking van

Dit is € 4.085k hoger dan begroot.

€ 1.534k. Een bedrag van per saldo € 3.122k is ten laste van de bestemmingsfondsen gebracht.

Bijzondere baten en lasten in 2014 Bijzondere baten en lasten komen met name voort uit

Algemeen

noodhulpacties na rampen en specifieke projectfinancie-

De totale baten in 2014 bedragen € 27.598k. Dit betekent

ringen. Bij noodhulpacties doet zich meestal het effect

€ 1.103k meer dan begroot - dit ondanks een daling van

voor dat de inkomsten in het ene jaar worden verkregen,

de baten uit eigen fondsenwerving. Deze stijging is vooral

en derhalve een positief resultaat genereren, maar dat

te danken aan bijzondere baten uit de noodhulpacties via

de bestedingen pas in de daarop volgende jaren kunnen

de Samenwerkende Hulporganisaties voor de Filipijnen en

worden gerealiseerd. Dit heeft een negatieve impact op

voor de bestrijding van ebola, en aan de werving via EO

het resultaat. De invloed die deze posten hebben op het

Metterdaad. Ook zijn additionele overheidsbijdragen ont-

resultaat maken een goede vergelijking met de begroting

vangen voor het project Schuldhulpmaatje.

vaak lastig. 91


De bijzondere baten en lasten voor 2014 zijn als volgt:

Bijzondere baten en lasten Kerk in Actie in 2014 (x € 1.000) Rekening 2014

Noodhulp SHO

Rekening 2014

Begroting 2014

Verschil

24.098

25.046

-948

Baten: Baten eigen fondsenwerving

24.098

Verplichte bijdragen van gemeenten

450

Baten uit acties van derden

2.400

1.371 163


163

Rentebaten

197

Overige baten

291

Bijzondere baten

450

450

1.028

570

458

197

195

2

291

235

1.535

Totaal baten

56 1.535

27.598

1.535

27.598

26.495

1.103

22.286

3.793

18.493

18.200

-293

6.347

6.338

Lasten: Doelstellingen subsidie en bijdragen Doelbestedingen via eigen organisatie

6.347

Bijzondere lasten

3.793

Totaal programma’s

28.632

Kostenbeheer en administratie

3.793

940


2.542

Totaal lasten Resultaat

-9 -3.793

28.632

24.538

-4.094

940

942

2

2.542

2.550

8

32.114

3.793

32.114

28.031

-4.084

-4.516

-2.258

-4.516

-1.534

-2.982

Bijzondere baten en lasten Kerk in Actie in 2014 (x € 1.000) SHO actie Haïti Baten uit acties van derden

SHO actie Filipijnen

SHO actie Ebola

481

858

Subsidies van overheden Bijzondere baten Doelstellingen subsidies en bijdragen Bijzondere lasten Resultaat

410

Schuldhulp maatje

Rekening 2014

32

1.371

163

163

481

858

196

1.535

2.904

94

385

3.793

410

2.904

94

385

3.793

-410

-2.423

764

-189

-2.258

De hogere baten en de overschrijding op de lasten

schenkingen en opbrengsten uit nalatenschap-

zijn derhalve nagenoeg geheel te verklaren door de

pen. De uiteindelijke percentuele daling van de

bijzondere baten en lasten. De noodhulpacties wor-

inkomsten uit collecten, giften en schenkingen van

den verantwoord binnen het programma Werelddi-

ongeveer 2 procent is echter mild te noemen als

aconaat, het project Schuldhulpmaatje is onderdeel

we deze vergelijken met de resultaten die over de

van het Binnenlands diaconaat.

eerste 3 maanden van 2014 werden gerealiseerd: toen waren de resultaten 20 tot 25 procent minder

92

Baten uit eigen fondsenwerving

dan begroot. Door extra fondsenwervende inspan-

De baten uit eigen fondsenwerving zijn in 2014

ningen kon deze trend gelukkig worden gekeerd.

achtergebleven bij de begroting. Dit komt met

Meer informatie over de fondsenwerving is te lezen

name door lagere inkomsten uit collecten, giften,

in hoofdstuk 7.


Conclusie bij het resultaat

directe kosten met betrekking tot fondsenwer-

Kerk in Actie kon de financiële tegenvallers in het eer-

vingsprojecten) uitgedrukt in een percentage van

ste deel van 2014 gedurende het jaar compenseren.

de opbrengst uit collecten, giften en schenkingen.

Zorg hierover blijft bestaan, ook als het gaat om de ontwikkeling bij de inkomsten uit nalatenschappen.

Doelbestedingen

Voor wat betreft de lasten kan worden geconclu-

• Subsidies en bijdragen

deerd dat, na aftrek van de bijzondere posten, deze

Dit betreffen de direct met partners overeen-

binnen de begroting zijn gebleven. Hiermee is ook

gekomen projectfinancieringen. Dit percentage

gerealiseerd dat de onttrekkingen uit de betreffende

geeft aan hoeveel procent van de baten aan

bestemmingsreserves lager zijn dan begroot was.

directe steunverlening wordt besteed. Het

Ondanks het feit dat Kerk in Actie het met ‘steeds

percentage ten opzichte van de totale baten in

minder’ moet doen, blijkt hieruit dat de organisatie

2014 is relatief hoog in vergelijking met andere

financieel ‘in control’ is.

jaren. Dit wordt met name veroorzaakt door de noodhulpacties. De opbrengsten zijn voor een

Bestedingsratio’s

deel in voorgaande jaren binnengekomen. Ten

De kosten van Kerk in Actie zijn naar bestedingsca-

opzichte van de totale lasten is ook een hoger

tegorieën in specifieke ratio’s uitgedrukt. Deze geven

percentage waar te nemen. Ook dit heeft voor-

het volgende weer:

namelijk te maken met noodhulpprojecten.

• % ten opzichte van de totale lasten = waar is een uitgegeven euro aan besteed • % ten opzichte van de totale baten = waar is een ontvangen euro naartoe gegaan

• Via eigen organisatie

Het betreft hier activiteiten die in het kader van de doelstelling vanuit de eigen organisatie, en dus niet via partners, worden uitgevoerd. Deze activiteiten liggen onder meer op het gebied

Tenslotte zijn de directe kosten fondsenwerving

van binnenlands diaconaat, voorlichting en

(dit betreft de inzet van fondsenwervers en de

communicatie en Interactief.

Ratio’s Kerk in Actie (x € 1.000) Begroting 2015

Begroting 2014

Rekening 2014

Rekening 2013

Rekening 2012

Subsidies en bijdragen

67,0%

64,9%

69,4%

70,9%

68,5%

Via eigen organisatie

20,9%

22,6%

19,8%

19,7%

21,0%

87,9%

87,5%

89,2%

90,6%

89,5%

8,6%

9,1%

7,9%

6,5%

7,6%

3,5%

3,4%

2,9%

2,9%

2,9%

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

73,3%

68,7%

80,8%

81,3%

89,0%

Norm % ten opzichte van de totale lasten Doelbestedingen:

Werving baten Kosten beheer en administratie

4,5-4,75%

% ten opzichte van de totale baten Doelbestedingen: Subsidies en bijdragen

60-70%

Via eigen organisatie Werving baten

22,9%

23,9%

23.0%

22,6%

27,2%

96,1%

92,6%

103,7%

103,9%

116,2%

9,4%

9,6%

9,2%

7,5%

9,9%


3,8%

3,6%

3,4%

3,3%

3,8%

Mutatie in reserves en fondsen

-9,3%

-5,8%

-16,4%

-14,7%

-29,9%

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

12,5%

12,5%

12,7%

11,7%

13,9%

% t.o.v. opbrengst vrijwillige geldwerving Kosten eigen fondsenwerving

9-12,5%

93


• Kosten beheer en administratie

uit collecten, giften en schenkingen. Kosten

met betrekking tot de werving van de overige

Dit zijn de kosten die de ondersteunende

baten worden niet apart gepresenteerd.

afdelingen van de Dienstenorganisatie van de Protestantse kerk (zoals Financiën, HRM en

• Kosten eigen fondsenwerving

Facilitaire Zaken met huisvesting) doorbereke-

Het percentage fondsenwerving was in 2014

nen aan Kerk in Actie op basis van de begrote

12,7 procent. Dit valt net buiten de door Kerk

bezetting.

in Actie gehanteerde norm van 9 tot 12,5 pro-

• Werving baten

cent. Vanuit het Centraal Bureau Fondsenwer-

Hieronder wordt verstaan de kosten eigen

ving is een norm gesteld van maximaal 25%

fondsenwerving die specifiek betrekking

van de opbrengsten vrijwillige geldwerving.

hebben op de werving van de opbrengsten

Aan deze norm wordt ruimschoots voldaan.

8.9 Verkorte jaarrekening 2014 Balans (na resultaatbestemming)

Activa (x € 1.000) Deelneming Participatie Leningen u/g Financiële vaste activa Vorderingen en overlopende activa

Balans 31-12-2014

Balans 31-12-2013

1.000

1.000

700

200

10

12

1.710

1.212

5.297

3.562

Liquide middelen

12.116

23.087

Vlottende activa

17.413

26.649

Totaal Activa

19.123

27.861

Balans 31-12-2014

Balans 31-12-2013

10.934

12.328

Passiva (x € 1.000) Reserves en fondsen Reserves Bestemmingsreserves Fondsen Bestemmingsfondsen Voorzieningen

3.839

6.961

14.773

19.289

304

369

4.047

8.203

19.123

27.861

Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal Passiva 94


Staat van baten en lasten

Baten (x € 1.000) Beschikbaar voor de doelstelling

Rekening 2014

Begroting 2014

Rekening 2013

19.945

20.400

20.098

1.508

2.393

2.609

21.453

22.793

22.707

Baten uit eigen fondsenwerving Collecten, giften en schenkingen Nalatenschappen Bijdragen van derden

Verplichte bijdragen van gemeenten Baten uit acties van derden

2.645

2.253

2.645

24.098

25.046

25.353

450

450

450

2.400

570

4.701


163

0

315

Bijdragen voor dienstverlening

157

155

179

Baten uit beleggingen (rentebaten)

197

195

236

88

75

81

Overige baten Opbrengst publicaties Diverse baten

45

5

99

133

80

180

27.598

26.495

31.414

Rekening 2014

Begroting 2014

Rekening 2013

8.343

8.977

9.167

17.773

13.650

20.733

2.516

1.910

2.758

28.632

24.537

32.659


Lasten (x € 1.000) Besteed aan doelstellingen Programma's Zending Werelddiaconaat

1

Binnenlands Diaconaat Werving baten (Kosten eigen fondsenwerving) Subtotaal

2.542

2.550

2.342

31.174

27.087

35.000

Beheer en Administratie (Staf en ondersteunende afdelingen) 55

55

62

Financiën & Control

Directie

244

244

274

Human Resource Management

116

116

130

40

40

45

C&F- servicedesk Facilitaire Zaken

486

486

521

940

942

1.033

Besteed aan doelstellingen

32.114

28.029

36.033

Beschikbaar voor de doelstelling

27.598

26.495

31.414

-4.516

-1.534

-4.619

Totaal resultaat

95


Resultaatverdeling

Resultaatverdeling (x € 1.000) Rekening 2014

Begroting 2014

Rekening 2013

35

22

3

Revolving fund Zending

-485

-1.056

-535

Revolving fund Werelddiaconaat

-407

-500

-101

Het resultaat is toegevoegd (+) of onttrokken (-) aan

Bestemmingsreserves Egalisatiereserve diaconaat

Revolving fund Kinderen in de Knel

419

-142

Revolving fund Noodhulp

574

-157

Egalisatiereserve ZZO

-228

-52

Reserve Werelddiaconaat Protestantse kerk

-940

-456

Reserve Zending Protestantse kerk

-362

-431

-1.394

-1.534

-1.872

Bestemmingsfondsen Noodhulpfondsen Overige fondsen Totaal

96

-2.590

-3.007

-532

280

-3.122

0

-2.747

-4.516

-1.534

-4.619


Toelichting op de lasten conform richtlijnen CBF (model 3)

De totale uitgaven van de staat van baten en lasten dienen volgens de richtlijnen van het CBF te worden weergegeven conform het zogenaamde model 3. Dit ziet er als volgt uit:

Lasten doelstellingen (x € 1.000) Programma- en overige activiteiten Kerk in Actie Zending

Werelddiaconaat

Binnenl. diaconaat

Totaal progr.

Comm./ voorl.

Interactief

Totaal 2014

6.128

14.632

1.526

22.286

0

0

22.286

57

133

13

203

0

0

203

Directe steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d. - Activiteiten incl. uitbesteed werk

16

11

139

166

316

29

511

- Inzet van/aan andere progr. lijnen

35

57

77

169

0

0

169

- Publiciteit en communicatie Personeelskosten

0

0

57

57

117

0

174

981

1.656

547

3.183

263

379

3.826

Huisvestingskosten

50

33

31

114

0

0

114

Kantoor en algemene kosten

90

62

63

215

23

33

271

7.356

16.583

2.453

26.392

719

441

27.552

401

313

226

940

157

227

1.325

7.758

16.896

2.679

27.333

876

668

28.877

987

1.189

64

2.240

-876

-668

696

8.745

18.086

2.742

29.573

0

0

29.573

Totaal lasten (voor doorbelasting) Beheer&administatie naar doelstelling

Medefinanciering andere progr.lijnen Totaal lasten doelstellingen

97


Lastenverdeling totaal (x € 1.000) Lasten doelst.

Werving baten

Kosten beheer&adm.

Rekening 2014

Begroting 2014

Rekening 2013

22.286

0

0

22.286

18.200

25.547

203

0

0

203

80

214

- Activiteiten incl. uitbesteed werk

511

1.482

11

2.004

2.172

1.829

- Inzet van/aan andere progr. lijnen

169

0

7

176

85

79

Directe steunverlening - Subsidies en bijdragen - Afdrachten contributies e.d.

- Publiciteit en communicatie Personeelskosten

174

0

0

174

255

204

3.826

621

510

4.957

4.866

5.493

Huisvestingskosten

114

0

157

271

341

288

Kantoor en algemene kosten

271

66

217

554

583

653

0

0

37

37

29

41

Dotaties aan voorzieningen Doorbelaste kosten B&A vanuit C&F

0

373

384

757

769

758

Totaal lasten (voor doorbelasting)

27.552

2.542

1.325

31.419

27.380

35.106

1.325

0

-1.325

0

0

0

28.877

2.542

0

31.419

27.380

35.106

Doorbelaste kosten kosten beheer & administatie naar doelstelling

Medefinanciering andere progr.lijnen Totaal lasten doelstellingen

98

696

0

0

696

651

927

29.573

2.542

0

32.114

28.029

36.033


Personeelskosten directie H. Feenstra algemeen directeur

Adjunct directeuren

Onbepaald

Onbepaald

36

7,2

Rekening 2014

Begroting 2014(*)

Rekening 2013

Dienstverband Aard (looptijd) Uren (voltijds werkweek) Parttime percentage

100%

20%

Periode

01/12

01/12

Bezoldiging (x € 1.000) Jaarinkomen: 105

15

120

145

143

Vakantiegeld

Bruto loon/salaris

8

1

9

11

11

Eindejaarsuitkering

9

1

10

12

13

122

18

139

168

167

10

2

12

13

12

25

2

27

33

31

35

4

40

46

43

214

210

Variabel jaarinkomen Totaal jaarinkomen Sociale lasten Belastbare vergoedingen/bijtellingen Pensioenlasten Overige beloningen op termijn Uitkeringen beëindiging dienstverband Totaal overige lasten en vergoedingen Totaal bezoldiging 2014

157

22

179

Totaal bezoldiging begroting 2014

157

57

214

Totaal bezoldiging rekening 2013

153

57

210

(*) Aangepast wegens vergelijkingsdoeleinden. De heer Feenstra is algemeen directeur van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland. Dit betekent dat zijn totale personeelskosten hierop betrekking hebben. Het aandeel van Kerk in Actie in de personeelskosten van de directie bedraagt 14,1%.

99


8.10 Accountantsverklaring

100


Colofon Kerk in Actie, juni 2015 U kunt dit jaarverslag bestellen via de Servicedesk: (030) 880 18 80 of downloaden via www.kerkinactie.nl. Samenstelling Marusja Aangeenbrug, www.zinzatie.nl Eindredactie Marusja Aangeenbrug Beeldredactie Marieke Viergever Redactie Kees van den Berg, Evert van Bodegom, Emmy Bregman, Gonda de Haan, Martin Harteveld, Evert Jan Hazeleger, Else Hofland, Els Hortensius, Jeroen Jurriëns, Gert Kuiper, Dick Loendersloot, Mirjam Nagtegaal-van der Veen, Rommie Nauta, Henja Visser, Carla van der Vlist. Interviews Pytjse Wiegersma (p. 15): eerder verschenen in Vandaar, tekst Heleen Platschorre Dianda Naomi (p. 34): eerder verschenen in Vandaar, tekst: Christien van den Brink. Tekst interview Samer Laham (p. 52): Marjon van Dalen. Tekst interview Doetie Atema (p. 60): Anne de Vries, het Vakantiebureau. Henriëtte Braakman (p. 70): eerder verschenen in Diakonia, tekst: Beppie van der Waal. Vormgeving Saskia Zwerver, Zwerver Grafische Vormgeving, www.zwervergv.nl

Blijf op de hoogte Wilt u op de hoogte blijven? Abonneer u op de digitale nieuwsbrief Kerk in Actie Express via www.kerkinactie.nl/express. U kunt Kerk in Actie ook volgen via Facebook, Twitter, LinkedIn of YouTube. Delen van het werk van Kerk in Actie worden mede uitgevoerd namens tien oecumenische kerken: Algemene Doopsgezinde Sociëteit, Bond van Vrije Evangelische Gemeenten, Genootschap der Vrienden (Quakers), Oud-Katholieke Kerk, Remonstrantse Broederschap, Unie van Baptistengemeenten, Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB, YMCA Nederland, Zevende Dags Adventisten en het Leger des Heils. Nieuwe ANBI-regels De regels voor Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI) zijn gewijzigd. De groepsbeschikking komt te vervallen. Elke plaatselijke gemeente, plaatselijke diaconie en classicale vergadering is verplicht om op een eigen internetpagina gegevens te publiceren over o.a. bestuur, beloning, doelstelling, beleidsplan en jaarrekening, zodat geïnteresseerden dit gemakkelijk kunnen raadplegen. Alle gemeenten en diaconieën moeten uiterlijk per 1 januari 2016 aan de regels voldoen. Kerk in Actie heeft de plaatselijke diaconieën in 2014 geïnformeerd over de veranderingen en wat plaatselijke diaconie zelf moet doen. Meer informatie: www.kerkinactie.nl/anbi IBAN: NL 89 ABNA 0457 457 457 t.n.v. Kerk in Actie, Utrecht BIC: ABNANL2A RSIN-nummer t.b.v. ANBI: 813 612 809 Dit jaarverslag zal op 26 juni 2015 ter goedkeuring worden voorgelegd aan de kleine synode van de Protestantse Kerk in Nederland.

Coverfoto Een vrouw onderzoekt de vangst van de dag in Karonga, Malawi. Visserij is een belangrijke bron van inkomsten voor mensen rond het Lake Malawi. Fotografie Renate Barendregt/Kerk in Actie (p. 38), Margot Berends (p. 60), Henk Blom (p. 44), Gonda de Haan/Kerk in Actie (p. 42), Sean Hawkey/ACT Alliance (p. 30/31), Paul Jeffrey/ACT Alliance (p. 1, 6/7, 40/41, 66/67), Bert Kamp (p. 70), Kerk in Actie (p. 43, 54, 86), Jaco Klamer (p. 48/49, 52, 53), Rieneke de Man (p. 17, 72/73), Johannes Odé (p. 10/11), Folkert Rinkema (p. 34), Rudolphstichting (p. 62), Straatpastoraat Almere (p. 61), Marieke Viergever (p. 5, 15, 25, 26, 37, 46, 47, 56/57, 64) Adres Kerk in Actie Postbus 456 3500 AL Utrecht Tel. (030) 880 14 56 E-mail: [email protected] Protestants Landelijk Dienstencentrum Joseph Haydnlaan 2a 3533 AE Utrecht

101


Jaarverslag Geloven in delen

Recommend Documents