Jaarverslag Alleen in mijn dromen kan ik wonen. Nationale Stichting ter Bevordering van Vrolijkheid

Jaarverslag 2005

Alleen in mijn dromen kan ik wonen Nationale Stichting ter Bevordering van Vrolijkheid

Inhoud

“In mijn droomhuis doe je gewoon wat je wilt. Je hebt gewoon je eigen leven en bakken met

geld zodat je aan iedereen geld kunt geven die dat nodig heeft.” Ismar, 11 jaar Inleiding

5

Resultaten

6

Communicatie en betrokkenheid

8

De Projecten

9

Mobil Home

14

Vrolijkheid in de praktijk

17

Organisatie

33

Financieel verslag

34

Inleiding

“Bedankt, dat jullie mij binnen hebben gelaten.” “Cool, mijn hart is weer geraakt. Wat een power.” “Die intimiteit greep me direct bij de keel.” Bezoekers Barbies & Bommen

“Dit moet iedereen ervaren.”

De Vrolijkheid is de organisatie in Nederland die zich inzet voor

betekende meestal dat de bewoners van het centrum moesten

kinderen en jongeren in asielzoekerscentra. Kunst en creativiteit zijn

verhuizen naar een ander asielzoekerscentrum.

de instrumenten. Een creatief en ondernemend netwerk waarin diversiteit gewoon is en ideeën, inspiratie en kennis uitgewisseld

Het antwoord van de Vrolijkheid was het bijzondere project Memory.

worden de randvoorwaarden. De Vrolijkheid wil graag realiseren dat

Een project dat we ontwikkelden en uitvoerden in AZC’s die zouden

in alle asielzoekerscentra in Nederland extra activiteiten en aandacht

sluiten. Met de kinderen zijn we herinneringen gaan zoeken, vastleggen,

voor kinderen aanwezig zijn.

vormgeven, tastbaar maken en bewaren. En dat tot het laatste kind uit het centrum vertrok.

In 2005 voerden we twee hoofdprojecten uit: Het ambitieuze ‘Alleen in mijn dromen kan ik wonen’ en het jongerenprogramma

Door een bijzondere samenwerking met VluchtelingenWerk

‘Mobil Home’. Het jaar stond daarmee vooral in het teken van het

Nederland konden we starten met projecten in asielzoekerscentra in

vormgeven van de dromen van kinderen en jongeren in asielzoekers-

Zeeland, Brabant, Limburg en Drenthe.

centra. Met het projectplan ’Alleen in mijn dromen kan ik wonen’ wilden we in samenwerking met kunstenaars en theatergroepen delen

Met het project ’Alleen in mijn dromen kan ik wonen’ zijn in ruim

van de wereld in asielzoekerscentra, dat wat tot nu toe onzichtbaar

30 asielzoekerscentra veel en diverse activiteiten uitgevoerd. Overal

bleef, zichtbaar maken voor anderen in de samenleving.

in Nederland zijn presentaties en exposities te zien geweest. Er zijn mooie nieuwe voorbeeldprojecten ontwikkeld en vastgelegd.

Het jaar startte dan ook met een voorstelling over dromen in Leeuwarden. Een megaproject waar kinderen uit negen asielzoekers-

Het jongerenprogramma Mobil Home is afgebouwd als project en

centra in Friesland aan meewerkten.

overgegaan in jongerenprogramma’s in de regio. Aan het eind van

We maakten kunst, theater, film en muziek met duizenden kinderen

dit jaar blijken ruim 400 jongeren bereikt te zijn met projecten waarin

en jongeren in meer dan 30 asielzoekerscentra in heel Nederland.

eigenwaarde, vertrouwen, weer iets ondernemen wat belangrijk is en

We hebben dit jaar ontroerende kijkdozen gemaakt, muziek

echt iets maken wat er toe doet centraal staan.

gespeeld, dromen verbeeld en verhalen verteld. Jongeren en kinderen hebben publiek door hun eigen wereld geleid

Samenwerking was er met het Theatergroep DOX, Dogtroep,

en de sterren van de hemel gespeeld.

VluchtelingenWerk, het COA, War Child, diverse hogescholen, Nowhere, Het 5eKwartier, Cinekid, Bouwen in de Beurs. Op drie

Dat hebben we gedaan in een omgeving die altijd verandert en in

verschillende centra vertoonden we het minifestival Barbies &

beweging is. De wereld van de opvang van asielzoekers. Het aantal

Bommen samen met Theatergroep DOX, Dogtroep en een groep

asielzoekers dat naar Nederland komt en in de asielzoekerscentra

creatieven uit het bedrijfsleven.

verblijft daalt sinds een aantal jaren sterk. Van ruim 30.000 naar 10.000 mensen per jaar. Begin 2005 woonden nog 40.000 mensen

En om het jaar extra goed af te sluiten besloot de KRO zijn 80-jarig

in 80 asielzoekerscentra. Aan het eind van dit jaar waren dat er

jubileum in het teken te zetten van goede doelen als de Vrolijkheid en

28.000 in 60 asielzoekerscentra. Veel centra zijn gesloten. Dat

werd Gürkan Küçüksentürk Vriend van de Vrolijkheid. 5

Resultaten

Doelstellingen

Resultaten

Samenvattend waren de doelstellingen in 2005

We organiseerden in 20 asielzoekerscentra wekelijks workshops voor

• Uitvoeren project ‘Alleen in mijn dromen kan ik wonen’.

kinderen van 3 t/m 23 jaar.

• Uitvoeren deel van het project Mobil Home, jongerenprogramma

In 15 centra organiseerden we korte projecten zoals een zomerweek

en jongerenactiviteiten integreren in de activiteiten in verschillende

of een afscheidsproject. Ruim 3000 mensen konden met de kinderen

regio’s.

en jongeren kennis maken door lokale exposities en events te

• Uitvoeren Memory in AZC’s die sluiten.

bezoeken en deel te nemen aan Barbies & Bommen. Daarnaast

• Kennis, inspiratie en creativiteit delen in een groeiend netwerk.

konden nog eens duizenden mensen kennis maken met de wereld van

• Voor de kinderen en jongeren: optreden, exposeren, je eigen film

deze jongeren en de kinderen in programma’s van de KRO en door

op groot scherm zien, gezien en gehoord worden.

het bezoeken van de voorstellingen van de Dogtroep Tulpen uit

• Omwonenden van asielzoekerscentra en anderen in Nederland

Kabul. We hebben in totaal 6 inspiratiedagen georganiseerd met

kans geven kennis te maken met leefwereld in asielzoekerscentra.

mensen betrokken bij de Vrolijkheid. En er zijn circa 200 nieuwe

• Brug bouwen naar kunstwereld, diversiteit in kunstwereld

mensen getraind.

bevorderen, kunstenaars met vluchtelingenachtergrond netwerk bieden. • Methodiek overdracht door kunstenaars in opleiding en kunstinstellingen kans te geven mee te draaien in de praktijk en door boek met verhalen. Indicatoren

Mobil Home

• Een jaar lang creatieve activiteiten en workshops in twintig asielzoekerscentra in Nederland. Bereik 2000 kinderen en jongeren. • Een multidisciplinaire voorstelling met kinderen en jongeren, kunstinstellingen en kunstenaars realiseren. Bereik 2000 bezoekers. • Minimaal 6 en maximaal 10 regionale kunstevents realiseren. Bereik 1000 bezoekers. • Eén boek met verhalen, beelden, illustraties uitgeven (boek is film geworden). • Drie inspiratieweekenden met vrolijke kwartiermakers en kunstenaars organiseren. • Zes trainingsdagen voor nieuwe vrijwilligers en kunstenaars organiseren.

6

Barbies &

Totaal

Bommen

Concreet wilden we de volgende projecten uitvoeren Centra

10

3

35

Kinderen

0

200

2813

Jongeren

415

60

424

4

80

263

48

50

53

1500

1200

3490

Bewoners Presentaties/exposities Publieksbereik Workshopdagen Projecten

106

1347

12

170

“Nou, dan verhuizen we toch mee met de verhalentent?” Toen we met de kinderen afscheid namen van de verhalentent en de verhalenkoning en vertelden dat de tent en de verhalenkoning nu naar een ander AZC zouden verhuizen

De Vrolijkheid was in

Ontwikkelde methodieken

AZC Amstelveen, AZC Zeeburg, AZC Bos en Lommer, AZC Noord,

• Droomkisten maken

AZC Heemskerk, AZC Den Helder, AZC Schagen, AZC Alkmaar,

• Trommelworkshop: Muziek maak je zelf

AZC Medemblik, AZC Almere, AZC Dronten, AZC Leersum, AZC

• Mini-meubels

Leusden, AZC Utrecht, AZC Amersfoort, AZC Leiden, AZC Haren,

• Ik ben 12, animatieproject

AZC Groningen, AZC Ulrum, AZC Dokkum, AZC Drachten,

• Muziekboek voor kleuters

AZC St. Anna Parochie, AZC Burgum, AZC Lemmer, AZC Appelscha,

• Improvisatie-theater workshops ‘Alleen in mijn dromen kan ik wonen’

AZC Wolvega, AZC Franeker, AZC Harlingen, AZC Zweeloo, AZC

• Afscheidsproject Memory, 8 materialenkoffers inclusief boek met

Emmen, AZC Geeuwenbrug, AZC Zuidlaren, AZC Middelburg, AZC Veldhoven en AZC Heerlen.

handleiding • Conceptontwikkeling trainen volwassen bewoners asielzoekerscentra • Workshophandleiding fotoproject Mijn Wereld (leeftijdsgroep

De Vrolijkheid was ook in Gelderland in samenwerking met Stichting

8-12 jaar)

VluchtelingenWerk Midden Gelderland, die in eigen beheer

• Workshopontwikkeling Vogel Arie Vertelt (leeftijdsgroep 4-7 jaar)

projecten ter bevordering van Vrolijkheid organiseert. Zij organiseerden

• Conceptontwikkeling De Dichtmasjien, pilot volgt hopelijk in 2006

in 2005 in 13 asielzoekerscentra projecten en bereikten daarmee

• Conceptontwikkeling Maatschappelijke Workshop met bedrijven,

ruim 1000 kinderen en 200 jongeren.

pilots volgen in 2006

7

Communicatie en betrokkenheid

Deelname kinderen en jongeren aan festivals en events

Ontmoeting met scholen en hogescholen

• Den Helder: deelname aan festival Helder Gekaapt.

2005 stond ook in het teken van samenwerken met een toenemend

• Den Helder: theater Chimer Waarmakers, black light show.

aantal ROC’s en hogescholen. De studenten en leerlingen kunnen

Jongeren uit asielzoekerscentra werkten samen met andere

vaak een enorme bijdrage leveren door extra aandacht aan de

Helderse jeugd aan een voorstelling.

kinderen en hun ouders te besteden en bijzondere eindpresentaties te

• Bezoek en uitwisseling museum in Almere.

faciliteren. Met name in de Regio Noord en Gelderland is hier veel

• Bezoek Sail Amsterdam.

gebruik van gemaakt.

• Deelname Bouwen in de Beurs, kinderen bouwen onder begeleiding van architecten. • Deelname kinderen aan Dag van de Vrede, in samenwerking met War Child. • Kinderen maakten een muurschildering in Hoog Catherijne en waren er natuurlijk bij op de opening van het pand van Pax Christi. • En uiteraard deden de kinderen en jongeren mee aan de KRO en Pax Christi kerstwandeling. Samenwerking met bedrijven • Nuon, Hema en Good Company werkten mee in AZC’s. • ABN Amro weet niet hoeveel creativiteit ze hebben geleverd met de geweldige grote houten archiefkisten waarin dromen vorm gegeven zijn. • Linklaters ‘adopteerde’ het asielzoekerscentrum in AmsterdamNoord. • Rapp Collins organiseerde een oproep en actie onder creatieven werkzaam bij reclame- en communicatiebureaus. • Natuurlijk ondersteunden Stibbe ons met juridisch advies, communiceerde Citigate First Financial voor ons, werden er veel materialen geschonken door even zoveel bedrijven en organiseerden het ministerie van Binnenlandse Zaken, SKON en UPC een kerstactie voor de Vrolijkheid.

8

Digitale nieuwsbrieven Hiervan zijn er in 2005 drie verschenen.

De projecten

Memory Op de vraag wat ‘geluk’ betekent, antwoordde Mohammed (5 jaar): “Als je verhuist naar het

AZC waar Spiderman woont.” Eerst meer over Memory

Eerst meer over Memory omdat het alles vertelt over de wereld waarin we werken en de kinderen leven. Memory is een project waarin het verzamelen en vormgeven van herinneringen centraal staat. Het project is ontwikkeld als antwoord op de sluiting van asielzoekerscentra. We voerden het project uit in 13 asielzoekerscentra in heel Nederland. De Vrolijkheid ontwikkelde het project omdat we de kinderen iets mee willen geven, iets om vast te houden, wat je bij je hebt als tastbare goede herinnering. Eigenlijk een heel gewoon ritueel, waar je je een beetje voor schaamt dat er zo weinig gewoon meer is in het leven in asielzoekerscentra. Veel kinderen in asielzoekerscentra hebben al vaak moeten verhuizen sinds ze in Nederland zijn. Dat valt niet meer mee als je al een keer ‘groot afscheid’ hebt moeten nemen en ook steeds weer in Nederland opnieuw moet beginnen. Weer vriendjes, je juf, een plek die je kent achter moet laten. Met het hele centrum tegelijk verhuizen is nog indringender. De sfeer in de centra is de laatste maanden vaak onrustig en gespannen. Onzekerheid waar je naar toe gestuurd wordt. Voor iedereen die in het asielzoekerscentrum werkt en woont altijd een lastige periode. De Vrolijkheid organiseert de laatste twee maanden een project waarin we wekelijks met de kinderen foto’s en een boek maken, kistjes vullen met dierbare spulletjes, verhalen vertellen. Er is altijd een moment dat we daar alle volwassen bewoners in het centrum, de school, het COA, bij betrekken. Met een feest, expositie, gezamenlijke middag of avond. We blijven tot het laatste kind vertrekt. In 2005 is het speciale Memory boek uitgegeven en zijn de bijbehorende Memory koffers met materiaal beschikbaar. Er zijn veel workshopbegeleiders en vrijwilligers getraind in het werken met de methodiek. De methodiek is simpel en daardoor ook sterk. Delen daarvan worden vanwege die sterkte nu ook in andere projecten en door andere organisaties en mensen ingezet. 9

De projecten

Alleen in mijn dromen kan ik wonen “Doe je ogen dicht en stel je driehonderd mensen voor met driehonderd verschillende verhalen en achtergronden.

Wijze mensen, dappere mensen, verdrietige mensen, boze mensen, mensen die hun waardigheid verloren

hebben, mensen die een leugen hebben verteld of juist niet. Er zijn kinderen en jongeren die in deze wereld opgroeien. Een wereld tussen vroeger en later. Tijdelijk niemandsland. Ze nemen veel van die wereld in

zich op en verbeelden die regelmatig in de projecten van de Vrolijkheid. Vijf jaar lang werken kunstenaars in

deze wereld met deze kinderen en jongeren. Er zijn zoveel beelden, verhalen, momenten uit deze jaren die we dit jaar met anderen in Nederland willen delen.” Ambitie zoals we die in het begin van 2005 verwoordden Centrale vraag bij de start van het project

presentatie daarvan aan anderen te richten ontstond een gevecht

Hoe zorgen we dat de dromen, verhalen, beelden van de kinderen,

met keuzes, vormen en methodes. En daaruit groeide bijna als

inspiratie van de kunstenaars en andere begeleiders leiden tot een

vanzelf een eindproduct dat meestal spannend, altijd authentiek en

mozaïek die publiek van buitenaf kan raken, ontroeren en inspireren?

vaak van een rauwe schoonheid was.

Hoe brengen we naar buiten wat ons al zolang inspireert in de centra? • Verhalen, beelden en dromen zijn zorgvuldig bewaard. Door meer We kozen om de gezamenlijke zoektocht te starten met een landelijk

na te denken over het gewenste eindresultaat zijn kunstenaars gaan

thema dat binnen de verschillende projecten de rode draad zou vormen:

verbeelden. De verhalen en beelden die zijn verzameld hebben

‘Alleen in mijn dromen kan ik wonen’. We startten met een inspiratie-

een vorm gekregen waar extern publiek door geraakt is. Kinderen

weekend om samen ideeën uit te werken, en onze eigen dromen en

en jongeren hebben tijdens exposities kunnen laten zien wat hun

herinneringen te verzamelen en vorm te geven. En spraken af om

gedachten, verhalen en beelden zijn en waren daar ongelooflijk

meer plaatsen en momenten voor ontmoeting te creëren. Dat leidde tot:

trots op. Dat (h)erkenning zo belangrijk was hebben we in dit project

regionale exposities, presentaties en bijeenkomsten. Zoals bijvoorbeeld

eigenlijk pas echt ontdekt.

de Droomkisten-expositie in het bejaardentehuis in Leersum. De ‘Alleen in mijn dromen kan ik wonen’-voorstelling met 9 centra in

• Tijdens de zoektocht naar werkvormen die pasten bij het thema is

het muziekcentrum in Leeuwarden. De Modeshow in Den Helder in

er veel aandacht besteed aan het uitbreiden van het netwerk met

het oude postkantoor tijdens het Helder Gekaapt Festival. En

kunstenaars. Meer kunstenaars en kunstinstellingen hebben de weg

De Kerstwandeling met kinderen en jongeren in samenwerking met

naar het AZC gevonden, zijn geïnspireerd geraakt.

Pax Christi en de KRO. Een landelijk event, Barbies & Bommen op drie verschillende centra in Amsterdam, Utrecht en Wageningen.

• Veel mensen hebben zich laten inspireren door kinderen en jongeren

En bijzondere samenwerking met kunstinstellingen, ‘Tulpen uit Kabul’

en volwassen bewoners in AZC’s. De reacties van het publiek bij

met Dogtroep, tijdens Barbies & Bommen met Theatergroep DOX,

Barbies & Bommen in de gastenboeken waren indringend en

Dogtroep en vijftig individuele kunstenaars, animatiefilmpjes met

ontroerend. Maar er waren ook bijzondere kleine ontmoetingen:

Het 5eKwartier, workshops met Hotel Modern in Groningen.

zoals met de vrouwen in Heemskerk, zoals tijdens de muziekworkshops met de Dogtroep, in de inspiratieweekenden.

Antwoorden

10

• Dat de vraag zelf al het halve werk was. In bijna ieder AZC is het

• Er is veel geleerd over community art in de praktijk. De vormgevers

thema verder uit gediept. Binnen de projecten van de Vrolijkheid

die vorm zijn gaan geven aan het concept van kinderen. De kinderen

staat het proces meestal centraal. Het gaat immers om de kinderen

die eigenaar blijven, de kunstenaars die daar vorm aan geven en het

en jongeren. Door meer de focus op een inhoudelijk thema en de

zo terug geven. Zoals Theatergroep DOX die haar werkwijze moest

aanpassen worstelde met een logisch ongeconcentreerde groep

Regionale exposities en events op een rijtje

spelers maar uiteindelijk vorm geeft aan, stem geeft aan, en je midden in je hart raakt. Zoals de Dogtroep die een voorstelling zou maken

Noord-Holland

Barbies & Bommen

over, met stemmen en geluid van asielzoekers. Maar in de AZC’s

Expositie bij Click F1

hebben ervaren dat ze niet de inspiratie konden meenemen zonder

Dag van de Vrede op de Dam

te delen en terug te geven. En uiteindelijk een voorstelling maakte

Deelname festival Helder Gekaapt

waar veel jongeren in meespeelden en meewerkten. Flevoland

Film, theater, dans presentatie

Voorbeelden exposities, presentaties en bijzondere ontmoetingen

Zuid-Holland

Optreden Ricciotti met kids in de zomer Expositie in het centrum van Leiden en bibliotheek

Expositie Leersum Kinderen van de Vrolijkheid maakten in kisten en kasten kleine droomwerelden. Dierbare dromen, kwetsbare dromen en groene voetbalvelden. Een feest om te zien. De expositie werd

Utrecht

Expositie Leersum bejaardentehuis Barbies & Bommen

geopend door de burgemeester.

Voorstelling ‘West Side Story’ Voorstellingen met Theatergroep DOX

Voorstelling Leeuwarden Kinderen en jongeren uit negen asielzoekerscentra in Friesland maakten een voorstelling. Bijzonder was dat de kinderen en jongeren zijn begeleid door middelbare scholieren van

Gelderland

Samenwerking en presentatie met Introdans

het Friesland College. De voorstelling werd gespeeld in het muziek-

Woonexpositie op poppenbeurs

centrum in Leeuwarden.

Barbies & Bommen

Modeshow in Den Helder Twaalf jongeren uit Den Helder maakten

Regio Noord

Grote voorstelling in Leeuwarden

pruiken en kleding en showden die in het oude postkantoor tijdens het

Opening Droomhuis in Haren

festival Helder Gekaapt. Uiteindelijk waren zo’n veertig kinderen en

Tegeltableau voor gemeentehuis in Haren

jongeren betrokken, maar niet iedereen durfde het podium op. Veel ouders kwamen kijken naar het event. Zo ontstond een ontmoeting tussen de bewoners uit het AZC en de bewoners uit Den Helder. Kerstwandeling met KRO De KRO, Pax Christi en de NKS organiseerden in december De Kerstwandeling met als thema Gastvrijheid. De Vrolijkheid wandelde met kinderen en jongeren mee en ging een ontmoeting aan met deelnemende wandelaars. Daarnaast speelde in de kerk een band met Congolese jongeren en exposeerden we kijkdozen.

11

De projecten

Barbies & Bommen Indianenhutje in Afghanistan, kasteel aan zee, reuzenrad in huis - ook gevluchte kinderen hebben hun

droomhuizen. Samen met kunstenaars hebben ze die echt gebouwd, geschilderd, gefotografeerd. Je ziet ze, net als twee speciale minivoorstellingen van Dogtroep en Theatergroep DOX, bij Barbies & Bommen.

De Vrolijkheid organiseerde in september het minifestival Barbies &

Door het jaar heen hebben we het volgende gedaan:

Bommen in Amsterdam-Noord, Utrecht en Wageningen. Een plek

• Verzamelen van beelden, verhalen en kunstwerken uit asielzoekers-

waar Nederlands publiek gastvrij werd onthaald en kinderen de

centra door kunstenaars uit de omgeving.

mensen meenamen in hun eigen gecreëerde droomwereld. Lopend

• Een team van vrijwillige vormgevers, architecten en andere jonge

door het asielzoekerscentrum vertelden de voorstellingen, films en

kunstenaars aan het begin van het jaar de opdracht gegeven

installaties hoe de binnenwereld van het centrum beleefd werd door

samen een plan te bedenken om de fantasie van kinderen om te

de bewoners. Dit hebben we gedaan samen met architecten, theatermakers, reclamemakers, regisseurs, filmmakers, fotografen, dichters en schrijvers. Maar vooral met de kinderen, jongeren en volwassen bewoners van de AZC’s in Amsterdam-Noord, Utrecht en Wageningen.

zetten in een beeld. • Betrokken zijn bij het proces van de voorstelling van de Dogtroep, ontmoeten, leren en weer vormgeven in Barbies & Bommen. • Theatergroep DOX in verschillende fases betrekken bij het project en samen een aantal jongerenprojecten ontwikkelen. • Workshops voor kinderen en jongeren georganiseerd op drie centra

De voorbereiding, het proces

• Vooral veel ontmoetingen gecreëerd en gefaciliteerd.

alle inspiratie, verhalen en beelden van de kinderen en jongeren naar

• Organisaties als COA, VluchtelingenWerk, MOA maar ook de

buiten te brengen. Wat we vooral ook veel gedaan hebben is thee drinken op de AZC’s, ontmoeten en leren kennen van alle bewoners die bij het project betrokken zijn.

12

om elkaar te leren kennen, vertrouwen op te bouwen.

Belangrijk was dat we vanaf de start zochten naar een manier om

bewaking betrokken. • Te weinig alle AZC’s kunnen bezoeken voor nog meer bijzondere verhalen uit het land.

Dit resulteerde in het mini-festival Barbies & Bommen Barbies & Bommen was een intiem festival dat 10 dagen draaide op de AZC’s in Amsterdam Noord, Utrecht en Wageningen en bestond uit doorlopende voorstellingen: • Ontvangst en rondleiding door jonge asielzoekers als gidsen. • Remix ‘Tulpen uit Kabul’ van Dogtroep: Dit keer geen groot spektakelstuk, geen tribunes - integendeel, een heel intieme voorstelling, een remix voor één persoon. • Jongeren speelden hun mooiste scènes met Theatergroep DOX: een korte presentatie van vijf jongens. De voorstelling is 40 keer gespeeld tijdens het festival en stond daarna nog in Paradiso en de Melkweg. • Expositie ‘Alleen in mijn dromen kan ik wonen’, installaties van kinderen en kunstenaars. • De kijkdozen: wie de doos bekijkt stapt even in de binnenwereld van de kinderen. • Mini Bios: 90 minuten materiaal van verschillende projecten van de Vrolijkheid, gekke animaties, serieuze docu’s, korte interviews. • Open Workshops: theater, dans, portret schilderen voor alle kinderen in de centra.

13

De projecten

Mobil Home Mobil Home is een project voor jongeren in de leeftijd van 16 t/m 23

• 10 centra

jaar. Binnen Mobil Home krijgen jongeren de kans om met hun

• 415 jongeren

creatieve talent te werken op het gebied van theater, film, dans,

• 12 projecten

muziek en zang. Mobil Home fungeert voor veel vluchtelingenjongeren

• 106 workshops

als brug tussen het AZC en de wereld van Nederlandse jongeren. Het

• 48 exposities/eindpresentaties georganiseerd

project is ontwikkeld in Noord-Holland, Almere, Arnhem en Utrecht.

• 1500 mensen op bezoek

Mobil Home stond in 2005 vooral in het teken van het betrekken van partners om het aanbod voor de doelgroep te kunnen vergroten en het overdragen van het project naar de verschillende provincies en regio’s. De vier AZC’s in Amsterdam en een in Almere liggen relatief dicht in de buurt van kunstinstellingen die jongeren aanspreken. Partners die een kwalitatief hoog aanbod hebben voor jongeren op het gebied

• Diverse workshops en open podia met jongerenkunstcentrum Nowhere in Amsterdam, rap, zang, theater en urban dance • Theaterworkshops en een voorstelling met regisseur, speler en verhalenverteller Bright Richards • Theaterproject ism Theatergroep DOX, ‘Een kwartiertje bij ons, alstublieft...’

van kunst, dans, film, muziek en theater.

• Theaterproject ism Theatergroep DOX, voorstelling voor festival

In Amsterdam werkten we nauw samen met jongerenproductiehuis

• Theaterproject ism Theatergroep DOX, Almere

Nowhere. Vanaf drie centra in Amsterdam deden jongeren wekelijks

• Geluidsworkshops van Dogtroep

mee aan de workshops. Maar we werkten ook samen in het fietsen-

• Repetities voor ‘Tulpen uit Kabul’ voorstelling van Dogtroep

project Framed (Welzijn Binnenstad Amsterdam).

• Vrolijke muziekmiddagen met DJ Suna

De Vrolijkheid is een bijzondere samenwerking aangegaan met

• Fietsenproject Framed, Pimp my bike up

Dogtroep. Naast het uitwisselen van expertise ontstonden mooie

• The Basement en andere eigen jongereninitiatieven en jongeren-

Barbies & Bommen

ontmoetingen tussen kunstenaars van Dogtroep en bewoners uit het

raden

AZC. Een intieme reis naar een andere wereld. Met de kostbaarheden

• Capoeïra en rapworkshops in Almere

van asielzoekers als basismateriaal bouwden Dogtroep en de

• DJ en scratchen in Den Helder

Vrolijkheid een theatrale installatie in Fort Ruigenhoek bij Utrecht.

• Open Windows in Gelderland

Jongeren uit asielzoekerscentra raakten actief betrokken en speelden mee in de voorstelling. De spelers Nina en Amadou gebruikten hun

en opleiding en een plek om ondanks hun moeilijke situatie gewoon

materiaal uit ‘Tulpen uit Kabul’ om tijdens Barbies & Bommen een

jongere te zijn.

nieuwe installatie te maken.

In Almere is in het AZC gewerkt met jonge peer-educators uit Almere.

In Utrecht zijn we gestart met dezelfde formule als in Amsterdam en

In Den Helder is een brug geslagen naar jongerencentra in de stad.

hebben een partner gevonden in jongerentheatergroep DOX. In

14

2005 hebben jonge makers van DOX met de jongeren gewerkt aan

Voorbeelden

verschillende presentaties. Voor zowel DOX als de Vrolijkheid is de

Nowhere-in-t-AZC in Noord Holland

samenwerking enorm inspirerend en productief geweest. Eind 2005

Merdat stelt zijn optreden voor publiek al weken uit. “Ik kan niet

zijn zeven jongeren aangenomen bij reguliere audities van

rappen!”, roept hij als MC Too Tall hem vraagt om zijn rap voor de

Theatergroep DOX. De brug is geslagen en jongeren krijgen training

groep uit te proberen. Dat hij wel kan rappen wordt al snel duidelijk.

“Nu word ik wakker en mag ik niet meer meedoen en blijkt het allemaal niet echt te zijn.” Hij rapt over discriminatie en verdraagzaamheid, een steeds terug-

organisatoren en de sfeer binnen een project zijn jongeren vaak

kerend thema in de raps van de jongens en meisjes van AZC

essentieel. Ze betrekken is lastig en vergt veel tijd in het opbouwen

Amsterdam Noord. Een maand lang is er elke maandagavond gerapt

van een vertrouwensband. Je moet goed inschatten wat een jongere

en gedanst in het asielzoekerscentrum.

zelf wil en kan om teleurstellingen te voorkomen. Een voorbeeld hiervan zijn de gidsen tijdens het minifestival Barbies & Bommen. Tijdens het

Jongeren en Theatergroep DOX in Utrecht en Gelderland

festival werd publiek opgevangen en rondgeleid door jongeren. De

Ongeveer 20 jongeren uit Gelderland en Utrecht zijn al bijna een

jongeren hadden verantwoordelijkheid om het publiek op tijd de

jaar aan het werk. Gestart werd met een moderne versie van ‘The

voorstellingen in te krijgen maar daarnaast speelden zij ook een rol als

West Side Story’. In deze versie draaide het om de liefde tussen een

gids. Voor publiek wat niet gewend is om op een asielzoekerscentrum

christenmeisje en een moslimjongen. Het werd een mooie mix van

rond te lopen was dit een fijne start. Er konden vragen gesteld

dans, toneel en rap die uiteindelijk werd gepresenteerd in AZC

worden en verhalen van jongeren gaven het publiek een beter inzicht

Utrecht.

en daardoor kader waar ze instapten binnen het festival. In

Daarna zijn verschillende jongeren doorgegaan met een programma

Amsterdam ging dit ontzettend goed, de reacties van het publiek

van Theatergroep DOX uit Utrecht. Vrijdagavonden bestonden voor-

waren overweldigend. In Utrecht liep het mis. De afspraken met

taan uit samen eten en dan keihard zwoegen. Dit leverde uiteindelijk

jongeren waren niet helder, er was nog geen vertrouwen. Het plezier

mooi en ontroerend theater op. De presentatie in maart was een groot

wat we in Amsterdam van jongeren zagen afstralen was hier het

succes.

tegenover gestelde. Op de volgende locatie in Wageningen hebben

De makers van Theatergroep DOX en de jongeren uit Utrecht en

we met het hele team gewerkt aan vertrouwen, plezier, spel en

Gelderland presenteerden in juli in het theater van Stichting Interart

samenwerken en daardoor liep het met de betrokken jongeren hier

de korte voorstelling: ‘Een kwartiertje bij ons, alstublieft...’. Een

een stuk beter.

dynamische voorstelling over “Je weet wel, dat dingetje, waarin ze zo’n dingetje maken van dat dingetje met dinges ... en ...”.

Een ander voorbeeld is het opzetten van een jongerenraad. Juist op

Voor wie hem eerder had gemist was in de foyer de film ‘Tirkas’,

centra die geïsoleerd liggen van een grote stad werkt deze formule

gemaakt door jongeren van het Open Windows programma in

goed. Je moet wel een vaste begeleider hebben, structuur aanbrengen

Gelderland, te zien.

en af en toe iets heel cools organiseren zodat de groep gemotiveerd blijft. In 2005 hebben stagiaires ‘The Basement’ opgestart in Utrecht.

Jongeren als medewerkers tijdens projecten, in een

Met vijf bijeenkomsten als kick-off creëerden zij een jongerenkantine

jongerenraad of als peer-educator

in de kelder. We hopen in 2006 deze formule verder uit te werken in

Jongeren in asielzoekerscentra hebben vaak het gevoel dat ze

Zeeland.

nergens bij horen, dat ze nergens terecht kunnen. Vaak hebben ze wel een baantje ergens, maar meestal zijn dit de baantjes die

Peer-educators zijn een ander voorbeeld. Een populaire term voor

niemand anders wil. Binnen projecten van de Vrolijkheid proberen

jongeren die zelf weer andere jongeren workshops geven. Doordat

we verantwoordelijkheid, organisatietalent, samenwerken en

de Vrolijkheid nu ruim twee jaar werkt met jongeren en we een aantal

creativiteit bij jongeren aan te boren door jongeren onderdeel te

jongeren hebben die betrokken blijven bij de Vrolijkheid, kunnen we

maken van de organisatie en te betrekken in een project. Voor de

in 2006 op dit gebied eindelijk echt goed ontwikkelen. In 2005 was 15

Mobil Home het eigenlijk nog te vroeg. Voorbeelden hiervan zijn George en Reza, twee dansers en spelers van Theatergroep DOX. In de kerstvakantie gaven zij workshops dans aan kinderen in AZC Veldhoven. Daarnaast heeft Nina samen met 7 andere jongeren (mix van vluchtelingen en niet-vluchtelingen allemaal uit projecten in 2005) een toneelstuk geschreven. Zij vroegen zelf geld aan via Pekoenja en repeteren tot april 2006 om daarna in zes AZC’s te gaan spelen voor grote groepen kleine kinderen. De jongeren in Den Helder werken hard mee aan de activiteiten voor kinderen. Overdracht Mobil Home De kennis die we met Mobil Home hebben opgebouwd dragen we nu over. Het ligt bij de partners én bij veel mensen die overal in het land bij de Vrolijkheid betrokken zijn en zijn geweest. Begin 2006 starten we met het ontwikkelen van een training voor vrijwilligers en begeleiders die speciaal met de doelgroep 16 t/m 23 jaar werken. In 2005 won SVMG de Vrolijkheid in midden Gelderland de Zorgvernieuwingsprijs met het project Open Windows gebaseerd op de methodiek van Mobil Home. In de regio Zeeland zullen we in 2006 de methodes die we binnen Mobil Home hebben ontwikkeld, opnieuw neerzetten. Nieuwe uitdaging In 2005 hebben we in een aantal bijeenkomsten een project met meiden in AZC Heemskerk opgezet. Vooral op zoek naar een project dat echt werkt. De meeste Mobil Homers zijn toch jongens. Uiteindelijk werkten we met een groep vrouwen en meiden van 17 t/m 81 jaar. Een speciaal project voor vrouwen en meiden is ontzettend nodig in verschillende AZC’s. Omdat uiteindelijk te weinig jonge meiden (de doelgroep van de Vrolijkheid) deelnamen zijn we het project gestopt en gaan we op zoek naar hoe we dit op en uit kunnen bouwen.

16

Noord-Holland

Vrolijkheid in de praktijk

Noord-Holland In Noord-Holland werd samengewerkt met: de Hogeschool voor de

AZC Amstelveen, AZC Zeeburg, AZC Bos en Lommer, AZC Noord,

Kunsten in Amsterdam, War Child, de Rietveld academie, Het

AZC Heemskerk, AZC Den Helder, AZC Schagen, AZC Alkmaar,

5eKwartier, het Wolkentheater, Media Luna, Click F1, het

AZC Medemblik

Amsterdamse Bostheater, de Theaterstraat, culturele stichtingen, ROC’s, buurhuizen en muziekscholen. De volgende bedrijven waren

• ruim 700 kinderen

betrokken door activiteiten in nature, met geld of met personeel te

• ruim 200 jongeren

ondersteunen: NUON, Linklaters, Praxis, Albert Heijn, Sigmakalon

• ruim 100 volwassen bewoners betrokken

(dank voor de mooie augurken blikken, waar je geweldige trommels

• 51 verschillende projecten

mee kunt maken), ABN Amro (dank voor de archiefkisten waarin veel

• Memory project is 4 keer uitgevoerd

dromen zijn opgeborgen) en de Hema.

• 28 exposities/presentaties georganiseerd • 1600 mensen op bezoek

AZC Amstelveen, Memory In AZC Amstelveen werd het leven van de mensen voor een groot

kinderen alleen de buitenkant van de kisten wilde beschilderen, de

deel beheerst door de naderende sluiting van het centrum. Hoewel het

binnenkant moest absoluut ‘schoon’ blijven omdat ze er hun spullen

in het begin van het jaar nog een abstract gegeven leek, veranderde

in wilden opbergen. Behalve de archiefkisten, hebben de kinderen

de situatie snel toen de eerste kinderen werden uitgeplaatst. Er brak

ook portretten geschilderd. Dat was een stoere opdracht omdat de

een onzekere periode van enkele maanden aan. “Wanneer moet ik

portretten geveild zouden worden. In juni is het centrum gesloten.

weg, Waar moet ik naar toe en gaan mijn vriendjes mee?”. Belangrijke vragen waar de kinderen mee zitten maar waar ze thuis

AZC Noord, huizen bouwen, wenskisten, een eigen

niet over kunnen te praten. De Vrolijkheid heeft in samenwerking met

festival op het AZC en veel feest

de basisschool een afscheidsproject uitgevoerd voor kinderen van

Toen bekend werd gemaakt dat AZC Noord voorlopig toch open zou

4-12 jaar. De resultaten van het Droomhuisproject zijn twee maanden

blijven, ging er een zucht van verlichting door het centrum. De sfeer

geëxposeerd in de hal van het gemeentehuis van Amstelveen.

verbeterde voelbaar. En hoewel goede en vrolijke momenten op het

De huizen hebben veel belangstelling gekregen en minstens evenveel

AZC niet ontbreken en het centrum op een zomerse avond levendig

verwondering gewekt.

en gezellig oogt, leven de bewoners er wel degelijk onder spanning. Velen van hen houden zich schuil op hun kamertje en hebben

AZC Zeeburg, Memory

nauwelijks contact met de bewoners met wie ze hun kleine en

De eerste maanden van 2005 was het relatief rustig op AZC Zeeburg

gehorige appartementen moeten delen. De kinderen hebben in de

en hebben we het naderende afscheidsproject voorbereid. Een

eerste maanden droomhuizen gebouwd. Na miniatuurhuizen van

kunstenaar heeft samen met de kinderen prachtige droomkasten

satéstokken, begon het echte werk met bamboe. Daar kwamen de

gemaakt. Een beeldend kunstenaar werkt al twee jaar intensief met

meest bizarre bouwsels uit. De workshop is afgesloten met een echte

de kinderen en jongeren. Zo kon hij op een heel natuurlijke manier

‘Koempoelan’, een inwijdingsfeestje van de huizen. De gasten, onder

met de kinderen herinneringen gaan verzamelen en vorm geven. De

wie vriendjes en vriendinnetjes van de basisschool, hebben schilderijtjes

kinderen waren erg enthousiast over dit project. Ze vonden het ‘heel

met een wens gemaakt en in de huizen gehangen. Tijdens de wekelijkse

echt’ om zoiets groots en moois te mogen beschilderen, wat ze daarna

‘Open Atelierworkshops’ hebben ze mooie objecten gemaakt die

lekker mee naar huis mochten nemen. Grappig detail was dat de

inmiddels op meerdere plaatsen tentoongesteld zijn. 17

Noord-Holland “…een AZC waar de kinderen dansen op de rand van de vulkaan…” De Zomerkaravaan bracht met een vol en divers programma

Begin februari werden dansworkshops voor meisjes in de leeftijd van

vrolijkheid in de lange zomervakantie. Het project ‘wenskisten maken’

7-12 jaar georganiseerd. Een groep meiden die in het centrum als

is uitgevoerd. De kinderen werden uitgedaagd om hun wensen in

lastig en druk bekend stonden. De workshops verliepen volgens een

beeld en in taal om te zetten. Het mocht gek zijn, mooi, lief,

vast patroon: bij binnenkomst hadden de meisjes veel ruzie met elkaar.

ontroerend, saai, somber.

Schelden, vechten en duwen en kostte het altijd veel moeite de

Tijdens het festival Barbies & Bommen leidden kinderen en jongeren

energie te focussen. Maar was dat eenmaal gebeurd dan gingen

bezoekers rond op hun centrum en langs de eigen wenskisten. Het

ze helemaal op in de danspasjes en moeilijke choreografie en hingen

festival heeft veel teweeg gebracht op het centrum. Volwassen bewoners

ze tijdens de limonade aan het eind van de workshop, uitgeput en

hielpen mee en na enkele dagen onwennig samenwerken voelde

opgeladen tegen elkaar aan.

iedereen zich onderdeel van de crew. De gastvrijheid waarmee

Ook de vier dansavonden van DJ Suna kwamen in deze sluitingsperiode

zowel jong als oude bewoners van AZC Noord het publiek onthaalde

als geroepen. Ze hebben de sfeer in het AZC positief beïnvloed. Veel

was voor veel mensen ontroerend. Het festival is door zo’n 400

bewoners hebben ons bedankt voor zo’n vol en levendig afscheids-

mensen bezocht.

programma. Heel vrolijk onderdeel van het afscheidsproject was een

Daarnaast verkeert AZC Noord in de gelukkige omstandigheid zo

theatervoorstelling van Urf in AZC Zeeburg. De kinderen van Bos &

centraal te liggen dat we meerdere zomerse festivals en exposities konden

Lommer waren ook uitgenodigd.

bezoeken. Zoals de Dag van de Vrede op de Dam, een boottocht op Sail en een expositie in kunsteducatiecentrum Click F1.

AZC Den Helder, verhalen, pruiken, actieve jongeren

De kinderen hebben in het najaar voor wat vrolijk licht in de winter-

Het AZC in Den Helder ligt geïsoleerd. De Vrolijkheid heeft een eigen

maanden de grappigste, gekste en vrolijkste lampen voor de grote,

kantoor en twee praathuizen waar we gebruik van kunnen maken.

steriele atelierruimte ontworpen en gemaakt. Daarnaast hebben ze

In een jaar is er veel meer mogelijk geworden en het COA is meer

hun eigen Droomdraken vormgegeven. De Vrolijkheid heeft met 23

betrokken bij de projecten. Ze vinden het erg belangrijk dat de

medewerkers van NUON een bijzondere dag met de kinderen geor-

Vrolijkheid aanwezig is voor de kinderen.

ganiseerd. De medewerkers maakten met zo’n 25 kinderen theater en zelfportretten. Het Suikerfeest en Sinterklaas i.s.m. Wolkentheater was

Het netwerk in Den Helder rondom het centrum is in 2005 enorm

een groot feest voor de kinderen.

uitgebreid. Groot voordeel is dat de centrumcoördinator van de Vrolijkheid in Den Helder geboren en getogen is, het creatieve circuit

AZC Bos & Lommer, Memory

van Den Helder kent en zodoende veel mensen en organisaties weet

De aankondiging dat AZC Bos & Lommer binnen enkele maanden

te betrekken bij het werk van de Vrolijkheid.

zou sluiten kwam als een donderslag bij heldere hemel. En hoewel de

18

leefomstandigheden op Bos & Lommer verre van ideaal waren,

Er is gestart met de Verhalentent. Een mooi project om kennis te

realiseerden de bewoners zich ineens hoezeer het AZC hun tweede

maken met de methodieken van De Vrolijkheid en de kinderen van het

thuis was geworden. De buren, de vriendjes en vriendinnetjes, de

AZC. De mooie tent en de combinatie van verhalen vertellen,

school, de winkels in de buurt... Toen eenmaal de eerste bewoners

uitbeelden en daarna iets moois maken sloeg aan bij de kinderen. De

werden uitgeplaatst raakte het pand al snel akelig kaal.

workshops zijn afgesloten met een heel geslaagd feest.

Na afloop van de workshop draalt Hussuyn nog wat rond. Als het laatste kind weg is, zegt hij zachtjes: “We hebben een huis gekregen, het heeft twee tuintjes, één aan de voorkant en één aan de achterkant en ik krijg er een

eigen kamer.” Dan kijkt hij om zich heen en ziet allemaal dingen die hij gaat missen... De schilderworkshops in

de crèche, de opslag die vol interessante schilderspullen staat, de kistjes, zijn vriendjes. Hussuyn is even stil... Dan ineens breekt een grote glimlach door en zegt hij: “En als we er wonen krijg ik een hond!” Tijdens de zomer is dagelijks voor alle kinderen Open Atelier

12-15 jaar, voor wie het project aanvankelijk bedoeld was, het in

gehouden en werd een Zomerkaravaan georganiseerd. Met vrolijke

eerste instantie lieten afweten, werd besloten ook jongere kinderen

projecten als vogelverschrikkers en trommels maken, muziekworkshops

toe te laten. Na een paar weken was ook de nieuwsgierigheid van

en een feestelijke optocht tot besluit was het voor alle kinderen even

de jongeren gewekt en was het Open Atelier wekelijks bomvol.

feest op het AZC.

Het project resulteerde in een grootse Droompruikenshow waar het

Theater Chimer Waarmakers, black light show: tien kinderen hebben

hele AZC naar kwam kijken. De show werd opgevoerd in het oude

in samenwerking met de Helderse jeugd een mooie theatershow in

postkantoor tijdens het festival Helder Gekaapt.

elkaar gezet en opgevoerd. Dat ze het verhaal, de kostuums en het decor zelf hadden ontworpen gaf hun zichtbaar een heel stoer en

Behalve de projecten werden er diverse presentaties en feestjes

trots gevoel! Als de auto’s bij het AZC arriveerden om de kinderen af

georganiseerd op het AZC, zoals de Braziliaans Capoeïra-presentatie

te halen, stonden ze al bij de receptie te wachten.

waar alle bewoners aan konden deelnemen, Sinterklaasfeest i.s.m.

Een groep kinderen toverde onder leiding van docenten beeldende kunst

het Wolkentheater, een Lichtfeest in december en nog veel meer.

archiefkisten om tot heuse droomkisten. De workshop en tentoonstelling

In totaal hebben zo’n 500 mensen de presentaties en exposities

vonden plaats in Triade, een centrum voor kunstvorming in Den

bezocht.

Helder. Met de samenwerking met Triade zijn veel bruggen geslagen naar het Helderse kunstcircuit en de bewoners van Den Helder.

AZC Alkmaar, kijkdozen, je eigen instrument, Bouwen in de Beurs

Voor jongeren is speciaal aandacht nodig. Als je de jongeren vraagt

AZC Alkmaar is een fijn centrum waar een prettige sfeer hangt. Er is

naar hun wensen is het antwoord meestal: voetballen, naar Walibi,

voor de bewoners meer woonruimte dan in de meeste andere centra.

film en disco. Ze willen graag buiten het centum dingen doen. De film-

In de maanden juni en juli hebben 12 kinderen in de leeftijd van

avonden werden georganiseerd in De Postbrug, een jongerencentrum

8 t/m 12 jaar deelgenomen aan het kijkdozenproject. Tijdens het

in Den Helder dat personeel, een filmruimte en materialen kosteloos

proces hebben de kinderen geleerd hun ideeën en fantasieën in

inzet om de avondjes mogelijk te maken. Daarna organiseerden we

beelden om te zetten en natuurlijk hebben ze veel lol gemaakt. De

in De Postbrug drie maanden workshops DJ en scratchen onder leiding

kunstenaars zijn ondersteund door een bewoner en twee vrijwilligers.

van twee Helderse vakidioten. De opstart was lastig. Uiteindelijk

De kijkdozen zijn geëxposeerd op het minifestival Barbies & Bommen

waren wel 20 jongeren betrokken ook in de organisatie van het eind-

en in het cultuurcentrum Click F1 te Amsterdam. De kinderen waren

feest. Het vertrouwen van de jongeren in Vrolijkheid is gegroeid.

aanwezig bij de presentatie in Amsterdam waar ze met eigen ogen konden zien hoe het publiek hun werk bewonderde.

De workshop Droompruiken maken was een geweldig creatief en

In september en oktober bouwden en ontworpen 15 kinderen in de

inspirerend project, dat behalve veel plezier tevens tien prachtige,

leeftijd van 12 t/m 15 jaar hun eigen lievelingsinstrument onder leiding

kleurrijke pruiken heeft opgeleverd. Omdat de meiden in de leeftijd

van een muziekdocent. Met de instrumenten hebben de kinderen een 19

Noord-Holland Aan het begin van de dansworkshop vertelde Moumouni de kinderen dat hij binnenkort nog maar één keer per week dansles komt geven omdat hij in Amsterdam gaat studeren. Lana, een meisje van vijf dat wekelijks aan de

dansworkshops meedoet, reageerde verbaasd: “Waarom moet je studeren?” Moumouni vertelde dat hij moet studeren om werk te vinden. Lana dacht even na en besloot dat dat niet hoefde. Zij zou het met haar moeder bespreken en had een goed plan. Als Moumouni bij hun komt wonen kan hij gratis bij hun eten, dan hoeft hij niet te werken

en dan kan hij elke dag dansles geven! eigen nummer gecomponeerd en ingezonden voor de compositie-

meerdere plekken opgetreden tijdens koninginnedag, bevrijdingsdag

wedstrijd van het Nederlands Blazers Ensemble.

en op eindpresentaties. De moeders van het centrum hielpen bij het

Vanaf oktober hebben de kinderen gewerkt aan een nieuwe uitdaging:

maken van kostuums. In het voorjaar zijn er tien workshops muziek

animaties filmpjes maken. De kinderen tekenden en bedachten zelf

georganiseerd, dit project is afgesloten met een kleurige optocht op

het verhaal en de personages geïnspireerd door sprookjes uit de hele

het centrum.

wereld. Daarnaast spraken ze zelf de stemmen en geluiden in. De

In het eerste kwartaal is speciaal voor jonge meiden en vrouwen een

filmpjes worden in april 2006 uitgezonden door de KRO en zijn

kort project georganiseerd. Het doel was om te onderzoeken hoe

gemaakt onder begeleiding van Het 5eKwartier.

deze vaak lastig te benaderen groep te betrekken is bij projecten.

Bouwen in de Beurs van Berlage is een jaarlijks evenement waarop

Uiteindelijk hebben maar drie jonge meiden meegedaan en liep de

500 kinderen met architecten een huisje mogen bouwen. De architecten

groep in nationaliteit en leeftijd (17-81 jaar) zeer uiteen. De vrouwen

hebben de Vrolijkheid uitgenodigd om met 20 kinderen deel te

zijn zo’n tien bijeenkomsten bij elkaar gekomen en het project is

nemen aan dit event. Een plek voor ontmoeting én inspirerende

afgesloten met een diner en feest. De vrouwen gaven aan veel

droomhuizen.

behoefte te hebben aan bijeenkomsten als deze.

Voor vluchtelingen is december een moeilijke maand. Alle

In de zomer is een Zomerkaravaan neergezet. Workshops voor alle

feestelijkheden benadrukken extra het gemis aan thuis, familie en een

kinderen en ouders met muziek, dans, vogelverschrikkers en een

veilige, oude vertrouwde omgeving. Daarom is met alle bewoners

dagje uit.

een groots nieuwjaarsfeest georganiseerd. Als voorbereiding hebben de kinderen samen met kunstenaars een poppenkast gemaakt, met

AZC Schagen, een goede start en afscheid

zelf ontworpen decors en poppen. Met een wokshop Afrikaanse dans

AZC Schagen ligt aan de rand van het dorp, midden in de open

bereidden de kinderen zich voor op het feest.

velden. Behalve de vele caravans die netjes in rijen staan opgesteld, is er weinig waaruit blijkt dat hier honderden mensen zijn onder-

AZC Heemskerk, dansen, muziek en een bijzonder

gebracht. Het AZC maakt een verlaten indruk. Op spelende kinderen

vrouwen- en meidenproject

na is er nagenoeg geen sociaal leven buiten. Bij navraag blijken veel

Afgelopen jaar is de situatie op AZC Heemskerk verslechterd en

bewoners zich schuil te houden in de caravans en zeggen niet graag

versomberd. Veel bewoners zijn uitgeprocedeerd en leven in angst

naar Schagen te gaan. Zij voelen zich onveilig en bekeken. Toch

voor wat komen gaat. Zij delen hun verhalen en angsten met hun

wonen er ook in Schagen wel degelijk veel mensen die zich het lot

kinderen.

van de vluchtelingen aantrekken.

Moumouni van de Vrolijkheid woonde zelf op het centrum en heeft

20

veel contact met bewoners. Hij organiseerde wekelijks workshops

De inmiddels bekende Afrikaanse dansworkshops zijn energiek en

Afrikaanse dans voor twee verschillende leeftijdsgroepen, van 6 tot 8

laagdrempelig en leenden zich uitstekend voor een kennismakings-

jaar en van 9 tot 15 jaar. De kinderen hebben afgelopen jaar op

project.

Ilias (7 jaar, Afghanistan) deed tijdens de busrit naar de Linneaushof de ontdekking van zijn leven, namelijk dat wolken uit schoorstenen komen. In september werd onverwacht bekend gemaakt dat het AZC half januari 2006 zou sluiten. Van een dynamische en warme start werd over gegaan naar een afscheidsproject. Dat bestond uit workshops theater en herinneringen verzamelen, poppen en poppenkast. Het project is afgesloten met een super feest voor het hele AZC en alle betrokkenen. Er was een expositie van tekeningen en bouwsels die de kinderen hadden gemaakt, er waren dans- en theaterpresentaties, een verhalenverteller en als hoogtepunt een show van een groep theatersporters. Voor het eindfeest was de kale en sombere recreatiezaal omgetoverd in een licht en kleurspektakel. In november hebben 35 kinderen uit Schagen het jaarlijkse spektakel ‘Bouwen in de Beurs bezocht. Hier hebben de kids onder leiding van een groep architecten hun droomhuis ontworpen. AZC Medemblik, dansen tussen de weilanden Het AZC in Medemblik bungelt als een wezensvreemd element aan de rand van het dorp, midden tussen de weilanden. Ook het AZC is kaal. Er worden weinig activiteiten georganiseerd. De workshops van de Vrolijkheid die eind van het jaar zijn gestart zijn, waren erg welkom en binnen korte tijd populair. Wekelijks worden dansworkshops gegeven voor twee leeftijdsgroepen door een jonge dansdocente die haar eigen dansschool in Suriname gaat oprichten.

21

Vrolijkheid in de praktijk

Flevoland AZC Almere dans, animatie, theater, de Hema en veel

AZC Almere, AZC Dronten

ontmoeting Met 800 bewoners is AZC Almere een van de grootste centra in

• 286 kinderen

Nederland. De ruim 100 kinderen in de leeftijd 5-12 jaar zitten te

• 94 jongeren

springen om activiteiten die inspiratie en vooral ook rust en

• 32 bewoners betrokken

bescherming bieden. Het grote aantal uitgenodigde vluchtelingen

• 21 projecten

leidt tot spanningen tussen de bewoners. Hier delen vluchtelingen die

• 137 workshopdagen

al jaren in een onzekere situatie in Nederland verblijven een kamer

• 10 presentaties/exposities georganiseerd

met nieuwelingen die als uitgenodigd vluchteling bij aankomst verzekerd

• 370 mensen kwamen op bezoek

zijn van een verblijfsvergunning. Intensieve en vrolijke programma’s waren dan ook meer dan welkom!

een hang-out voor en door jongeren, waar iedereen zijn skills

Voor jongeren is meer dan een half jaar lang capoeïra georganiseerd.

probeerde te verbeteren.

Deze energieke en vrolijke bewegingsvorm sluit aan bij de behoeften van de 30 jongeren. Buiten de workshops om oefenen de jongeren

In december is een groot feest georganiseerd op AZC Almere met als

dagelijks samen. In het afgelopen jaar hebben ze drie presentaties

doel te laten zien wat er zoals in 2005 aan workshops is geleerd en

gegeven.

gemaakt. Het programma bestond uit verschillende eindpresentaties

Samen met een docent van de Rietveldacademie hebben 15 kinderen

van capoeïra, kinderdans, breakdance, een expositie met werk en

tussen 8 en 12 jaar hun ideeën, fantasieën en grappen getekend en

een fotocollage, animatiefilms, een minivoorstelling van jongeren met

gefotografeerd. Daarvan hebben zij animatiefilmpjes gemaakt. Deze

Theatergroep DOX en verschillende workshops zoals portretschilderen

filmpjes zijn tijdens een grote presentatie in Almere en tijdens het festival

en theater en beweging. Bijzonder was dat klasgenoten van de

Barbies & Bommen getoond.

kinderen van buiten het centrum op bezoek kwamen. De sfeer was

Een dramadocent uit Almere is erin geslaagd om op een ongedwongen

goed. Voor uitgenodigde bezoekers uit Almere zelf bleek de drempel

en inspirerende manier kinderen de basisvaardigheden van theater

van het AZC weer erg hoog!

aan te leren. Improviseren, jezelf groot maken of juist heel klein, samen zo gek mogelijk doen en daarna goed naar elkaar kijken,

Vrolijke Bedrijvendag met de HEMA’s ‘Helpende Handjes’

luisteren en feedback geven...

In juni is zijn 15 vrijwilligers van de Hema met alle workshopmaterialen en een uitgebreide catering naar Almere gekomen om kennis te

22

In 2005 hebben we op veel plaatsen theatersport met het hele AZC

maken met de wereld in asielzoekerscentra. Creatieven van de

georganiseerd. Deze interactieve vorm van theater maken en spelen

Vrolijkheid hadden een laagdrempelig programma bedacht waar de

is met zoveel mensen uit zoveel culturen steeds een groot feest. Er

vrijwilligers een actieve bijdrage aan konden leveren. Na een

wordt veel gelachen om elkaar, het dagelijks leven.

introductie over het leven op een AZC hebben de kinderen en de

De jongere kinderen dansten drie maanden lang met een bezielende

vrijwilligers kennis gemaakt met de Verhalentent. Na een uitgebreide

dansdocent uit Almere. Ze traden op tijdens een grote eindpresentatie

lunch hebben zij elkaars portret geschilderd. Vooral dit laatste

in december.

onderdeel was een succes. Het zorgde voor veel plezier en iedereen

Een ex-bewoner van 16 uit het AZC nam het initiatief om met zijn

genoot van het één-op-één-contact. Inmiddels hangen de meeste

vrienden in het AZC te gaan breakdancen. De workshop was vooral

portretten op de financiële afdeling van het Hema-hoofdkantoor.

Siroos, Iran, filosofisch ingesteld: “In hoge bomen zitten rare vogels.” AZC Dronten, kunst tussen gras en water Het

centrum

is

sinds

kort

een

zogenaamd

Oriëntatie

&

Inburgeringscentrum. Dit betekent dat de bewoners of direct na hun aankomst in Nederland hier wonen of dat het bewoners zijn die al een status hebben en wachten op een woning. Het is een groot AZC met 800 bewoners, zij zijn gehuisvest in voormalige vakantiebungalows, tussen de velden en aan de snelweg. Behalve gras en water is er niet veel te doen in de wijde omtrek. Van oktober tot en met december is een prachtig beeldend project georganiseerd samen met een aantal lokale instellingen. Een grote groep kinderen nam deel aan workshops als bodymapping, fantasiedieren ontwerpen, poëzie schrijven en dit werd afgewisseld met leuke bewegingsoefeningen. Er is onder meer samengewerkt met kunstinstelling Stichting Roerend Verschijnsel, Hogeschool van het Noorden en het Dalton College (SPH-opleiding). Events Bezoek aan de expositie/voorstelling Barbies & Bommen in Amsterdam. De eigen films waren in de minibioscoop te zien en de kids gaven een geweldige dansvoorstelling. Op de Dag van de Vrede zijn de kinderen afgereisd naar Amsterdam om deel te nemen aan een manifestatie van War Child op de Dam. In december zijn we met een groep kinderen naar de Museumpavaljoens geweest, een museum in Almere waar hedendaagse kunst gepresenteerd wordt.

23

Vrolijkheid in de praktijk

Utrecht AZC Utrecht veel vrijwilligers, veel jongeren en veel

AZC Leersum, AZC Leusden, AZC Utrecht, AZC Amersfoort, AZC Doorn

Vrolijkheid In dit centrum wonen ruim honderd kinderen in de leeftijd van 6 tot

• 523 kinderen

21 jaar. Het centrum ligt dicht bij de stad. De sfeer onder de kinderen

• 39 jongeren

is vaak gespannen. Sinds de activiteiten van de Vrolijkheid is daar

• 19 bewoners betrokken

wel verbetering in gekomen maar nog steeds zijn kinderen als je

• 36 projecten

even niet oplet agressief tegen elkaar en ongeconcentreerd in de

• 290 workshops

projecten.

• 5 presentaties/exposities georganiseerd

In Utrecht werkt een vast en ervaren team van vrijwilligers en work-

• 445 mensen op bezoek

shopbegeleiders. Zij weten precies hoe ze binnen de projecten de kinderen kunnen boeien en uitdagen om samen met elkaar mooie dingen te maken. 10 jongeren van AZC Utrecht gewerkt en een prachtige voorstelling Wekelijkse activiteiten • Beeldende verhalen voor kleinere kinderen tot 7 jaar, 12 kinderen verbeelden in een workshop een verhaal. • Toneel. 25 kinderen in de leeftijd van 8-12 jaar maken ieder kwartaal een nieuw toneelstuk. • Dans voor meiden.

gemaakt. • Theatervoorstelling ‘Een kwartiertje bij ons, alstublieft...’. Ook een productie met Theatergroep DOX. De voorstelling was een groot succes. • Voorstelling ‘Tulpen uit Kabul’. Theatergroep Dogtroep heeft een theater belevingsvoorstelling gemaakt. In verschillende workshops deden jongeren hun persoonlijk verhaal en verwerkten dit in de

Bijzondere activiteiten

voorstelling. 7 jongeren werden maker en acteur van de

• Zomerweek. 64 kinderen en jongeren in de leeftijd van 4 t/m 15 jaar

voorstelling.

hebben in de zomer een week lang kunnen genieten van theater, dans, beeldende kunst en muziek. • Expositie van het werk van kinderen tijdens het minifestival Barbies & Bommen. • Open podium/feestavond. Eens per 3 maanden kunnen kinderen en jongeren hun talenten etaleren aan publiek. • Naast wekelijkse activiteiten worden er regelmatig uitstapjes gemaakt naar de dierentuin, het strand of varen de kinderen mee

• Rap 4 Good. Tijdens dit project hebben 12 jongeren uit Regio Utrecht hun eigen tekst geschreven met behulp van professionele rappers. Op het podium van club Babylon in Woerden hebben de jongeren zich gepresenteerd. • The Basement. Een project samen met drie stagiaires van de hogeschool van Utrecht. In de kelder van het AZC werkten 15 jongeren (13-19 jaar) aan creatieve workshops en werd een eigen plek voor jongeren gecreëerd.

op een rondvaartboot. Deze activiteiten worden bekostigd door vrienden uit Utrecht en omgeving.

AZC Leersum, kisten en meubels Door de ligging in bosrijk gebied op de Utrechtse Heuvelrug is het

Jongerenprojecten

voor de 126 kinderen in het centrum moeilijk om activiteiten buiten

• Theatervoorstelling ‘Alleen in mijn dromen kan ik wonen’.

het centrum te doen. Met twee groepen in de week zijn verschillende

Theatergroep DOX en de Vrolijkheid hebben drie maanden met 24

activiteiten gedaan. In totaal zijn 90 kinderen bereikt.

“In mijn droomhuis doe je gewoon wat je wilt. Het huis is een klein vilaatje in het bos met een grote tuin vol bloemen en kleuren, waar altijd de zon schijnt. In het huis kan ik heerlijk uitrusten, slapen en dromen.

Ik ben rijk en eet altijd Turkse pizza. Voor aan de wand heb ik een schilderij van Beatrix gemaakt, omdat

ik hoop dat ik hier mag blijven van haar.” Ismar, 11 jaar. Projecten

• Zomerweek. 45 kinderen en jongeren (6-13 jaar) hebben in de

• Kistenproject. 40 kinderen (6-13 jaar) hebben in 10 weken

zomer een week lang kunnen genieten van theater, dans,

toegewerkt naar een publiekelijke expositie van hun werk. In dit

beeldende kunst en muziek. Dit alles vanuit het thema ‘droomreizen’.

project maakten de kinderen van houten kisten ‘schatten’ met hierin

Ook 8 kinderen wonend op het AZC Leusden werd deze vrolijke

hun herinneringen. De expositie vond plaats op de binnenplaats

zomerweek niet onthouden. Zij werden in een busje, georganiseerd

van een bejaardentehuis en werd geopend door de burgemeester.

en gesponsord door VluchtelingenWerk, dagelijks naar het AZC

Deze succesvolle expositie trok ruim 100 bezoekers.

Amersfoort gebracht.

• Vliegfabriek in de zomer. 35 kinderen en jongeren hebben in de

• Animatiefilm. 24 kinderen hebben hun eigen verhaal in beeld aan

zomer een week lang kunnen genieten van theater, dans,

de hand van zelf gemaakte animatiefilmpjes. Zowel verhaal, story-

beeldende kunst en muziek.

board als het artwork is door de kinderen gemaakt.

• Drama • Meubelproject. 40 kinderen werkten aan het opknappen van meubeltjes voor in hun eigen activiteitenruimte. AZC Amersfoort, spraakverwarring, film, theater en dans Het centrum in Amersfoort is in 2005 van een gewoon asielzoekerscentrum veranderd in een centrum voor uitgenodigde vluchtelingen. Door de veranderingen van het centrum is er een groot verloop geweest in de samenstelling van de groepen kinderen. De uitgenodigde asielzoekers doorlopen een veel kortere procedure en daardoor spreken de kinderen veel slechter Nederlands dan de kinderen die in de lange procedure zitten. Dit zorgde nogal eens voor lastige maar ook grappige spraakverwarring. Door de overzichtelijk ligging en enthousiaste medewerkers zijn we er in geslaagd een hoog percentage kinderen te bereiken met onze activiteiten. Een centrum met 60 kinderen in de leeftijd van 6 tot 13 jaar. Projecten • Theater. 25 kinderen (6-9 jaar) hebben in drie maanden toegewerkt naar een publiekelijke theaterpresentatie op het AZC. • Breakdance. 20 jongeren (10-14 jaar) hebben aan hun breakdance skills gewerkt. 25

Vrolijkheid in de praktijk

Zuid-Holland AZC Leiden en de Vrolijkheid op zolder

AZC Leiden

Het AZC Leiden is gehuisvest in een voormalige zusterflat en bestaat uit 14 verdiepingen. Gezinnen wonen er in een tweekamerappartement

• 155 kinderen

dat oorspronkelijk is bedoeld voor één persoon. De keuken delen ze

• 33 jongeren

met gemiddeld 10 andere gezinnen. Binnen ontbreekt speelruimte

• 8 bewoners betrokken

voor kinderen en kleine kinderen kunnen niet zelfstandig buiten spelen.

• 11 projecten

In het AZC wonen 600 mensen, waarvan 170 kinderen.

• 93 workshops

De Vrolijkheid organiseert al een aantal jaren projecten in het centrum

• 2 presentaties/exposities georganiseerd

Met medewerking van het COA is de afgelopen jaren een prachtige

• 100 mensen op bezoek

activiteitenruimte ingericht, waar de meeste activiteiten plaatsvinden. In 2005 organiseerde het team in Leiden onder het thema ’Alleen in mijn dromen kan ik wonen’ wekelijkse workshops voor drie leeftijdsgroepen. In samenwerking met een kunstenaar die zelf een vluchtelingenachtergrond heeft werd een atelier geopend, de jongsten werden vermaakt met verhalen, liedjes en maakten beeldend werk, voor de anderen waren er theaterworkshops en vond een poëzieproject plaats. Natuurlijk was er ook een zomerweek. In muziek- en dansworkshops en allerlei buitenspelen gingen de kinderen een week lang in alle werelddelen op zoek naar de verloren trompet. Met als hoogte punt het optreden van het Ricciotti-ensemble waarbij de trompet onder luid gejuich van de kinderen werd gevonden. De jongeren maakten hun eigen animatiefilmpje. Het jaar is afgesloten met een expositie van werk van de kinderen in Leiden.

26

Vrolijkheid in de praktijk

Gelderland In Gelderland is de Vrolijkheid te vinden als een project onder beheer

AZC Vreedenburgh, AZC Leemkuil, AZC Dreijerheide, AZC Keijenberg,

van Stichting VluchtelingenWerk Midden Gelderland. Regionaal

AZC Rheden, AZC Apeldoorn, AZC Wapenveld, AZC Doetinchem,

organiseert de Vrolijkheid SVMG ook een eigen jongerenprogramma

AZC Culemborg, AZC Nijmegen, AZC Grave, AVO Schaijk, AZC Aalten,

gebaseerd op het Mobil Home programma. Het programma Open

AZC Winterswijk en AZC Wageningen

Windows was in 2004 winnaar van de Zorgvernieuwingsprijs waardoor en waarmee het uitgewerkt kon worden in de hele provincie. Er zijn veel workshops voor kinderen georganiseerd. In het najaar is het programma ‘Alleen in mijn dromen’ ook in Gelderland uitgevoerd wat resulteerde in een workshopprogramma, expositie en voorstellingen tijdens het minifestival Barbies & Bommen. Hoogtepunten • AZC Vreedenburgh ‘Gelijk Oversteken’ • In het najaar is het AZC gesloten. Als afsluiting zijn voor het project ‘Gelijk Oversteken’ in samenwerking met 3 kunstenaars, leerlingen van groep 7 en 8 van de Jan Ligthartschool en een groep kinderen uit het AZC, panelen geschilderd over hun eigen droomwereld. Door middel van video-opnamen stonden de beide groepen in contact met elkaar en zijn ze bij elkaar op bezoek geweest. De panelen met wandschildering zijn tentoongesteld in een kerk en op de tentoonstelling in AZC Wageningen tijdens het minifestival Barbies & Bommen. • Workshops dans in samenwerking met Introdans in Wageningen en Rheden. • Memory

projecten

in

Dreijerheide,

Keijenberg,

Rheden,

Culemborg. • Expositie over ‘Wonen…’ gemaakt door kinderen uit AZC Wageningen. • Vrolijke zomerweken met droomdraken en veel dans. • Poppenhuizen in AZC Rheden, tentoongesteld op de poppenbeurs in de Rijnhal in Arnhem.

27

Vrolijkheid in de praktijk

Regio Noord In de provincies Groningen, Friesland en Drenthe liggen de centra

Groningen

over het algemeen nogal geïsoleerd van de omgeving en ver van

AZC Haren, AZC Groningen Martinihof, AZC Ulrum, AZC Leek

grote steden en elkaar vandaan. De Vrolijkheid werkt in deze provincies met kortere projecten die vaak in meerdere AZC’s na elkaar worden

• 300 kinderen

georganiseerd. In het AZC Haren en AZC Geeuwenbrug hebben wel

• 15 jongeren

langer durende workshops voor meerdere leeftijdsgroepen plaats-

• 15 bewoners betrokken

gevonden. In het noorden wordt ook intensief samengewerkt met

• 17 projecten

Hogescholen en zelfs middelbare scholen om zo te ontmoeting tussen

• 100 workshopdagen

de bewoners van de provincies en de kinderen en jongeren in de asiel-

• 3 exposities/presentaties georganiseerd

zoekerscentra te stimuleren. De Vrolijkheid heeft zich in Groningen

• 200 mensen op bezoek

gepresenteerd op de beursvloer, een ontmoetingspunt tussen profit en non-profit organisaties. De match is gemaakt met de organisatie Stiel

Verder zijn er clownworkshops geweest, is er een bijzondere brief

die in Musselkanaal aan het werk gaat en met STAMM Drenthe.

gekomen van de olifantenkoekoek die vraagt of de kinderen in het

Hiermee heeft de Vrolijkheid zich in het noorden zichtbaar gemaakt

AZC op haar grote ei willen passen en een vriendje voor haar kindje

naar zowel profit als non-profit organisaties.

willen maken. Het ei maakt wekenlang geluid en uiteindelijk komt het uit! Aan het einde zijn alle huizenbouwers, rappers, clowns langs

Groningen

geweest voor een groot feest. Zo kwam Olly de Bolly die net de week

AZC Haren, verhalen, clowns en rap

van tevoren was geboren weer even een kijkje nemen. En was de

In het eerste kwartaal is in Haren de Kleuterverhalentent uitgevoerd.

droomfee aanwezig die alles aan elkaar toverde. Het slot van het

In mei werd er gedanst en muziek gemaakt met de kinderen. Tijdens

feest was een swingend einde waaraan iedereen mee mocht doen,

projecten is actief samengewerkt met het Menso Alting College en de

personeel COA, financiers, ouders en natuurlijk de kinderen.

opleidingen SPH en MWD om ook jongeren/studenten te betrekken bij het werk in de AZC’s. Zij waren de helpende handen tijdens de

AZC Groningen Martinihof, theater en Memory

uitvoering van de workshops en richten zich vooral op de individuele

Het centrum is al gesloten in mei. Bijzonder was het project

aandacht van de kinderen. Vanaf juni is er gerapt met de oudere

‘Toekomstdromen en Vluchtverhalen’. Een theaterproductie in samen-

kinderen onder leiding van de Groningse rapper Rodney. De droom-

werking met Hotel Modern en Grande Theater en de Vrolijkheid.

rappen waren te horen en te zien bij de feestelijke opening van het

Kinderen tekenden en vertelden tijdens een workshopcyclus veel over

Droomhuis. Tijdens een intensieve zomerweek werd door ongeveer

waar ze over droomden in de toekomst.

65 kinderen een enorm droomhuis gebouwd. Niet zomaar een huis,

De tekeningen en verhalen zijn gebruikt in een voorstelling van

een huis waarover je droomt, een huis wat niet bestaat maar waar je

De Noordelingen waarin de verhalen van vluchtelingen centraal stonden.

graag zou willen zijn. Het Droomhuis is geopend door de burgemeester

De kinderen vonden het geweldig en Hotel Modern inspirerend.

en iedereen in Haren was uitgenodigd om op bezoek te komen.

Daarna is Memory georganiseerd.

“De afscheidsprojecten zijn erg bijzonder, het is voor de kinderen een spannende tijd. Zodra ze weten naar welk centrum ze gaan vragen ze altijd of de Vrolijkheid daar ook dingen doet. Als ik de kinderen weer op een ander centrum tegenkom rennen ze me tegemoet en vragen ze wat we gaan doen vandaag. Zo is er dus een afscheid

maar ook continuïteit en dus naast Vrolijkheid ook een beetje Veiligheid.” Een medewerkster van de Vrolijkheid 28

AZC Ulrum en afscheid

Friesland

In november en december werd het afscheidsproject uitgevoerd.

AZC Dokkum, AZC Drachten, vSt. Anna Parochie, AZC Burgum, AZC

Workshops met daarin aandacht voor vriendschap en positieve

Lemmer, AZC Appelscha, AZC Wolvega, AZC Franeker, AZC Harlingen

herinneringen die je mee kunt nemen. Victor is een vogel uit een ver

(op projectbasis)

bomenland die ineens in een vreemd land komt. Victor neemt de kinderen mee in zijn wereld van fantasie en ontmoetingen, maar ook in het afscheid nemen en verder gaan.

• 300 kinderen en jongeren • 20 projecten • 120 workshopdagen

Friesland

• 2 presentaties (waarvan één hele grote)

Alleen in mijn dromen kan ik wonen, voorstelling met

• ruim 500 bezoekers

alle AZC’s In overleg met VluchtelingenWerk Friesland en in samenwerking met

Op de 9 AZC’s hebben verschillende kunstvormen gedraaid:

hen, COA en het ROC is een intensief project uitgevoerd wat vooral

beeldende workshops, muziek, dans, clownerie. Kinderen en cursisten

toewerkte naar een voorstelling in een theater in Leeuwarden. Binnen

hebben vormgegeven aan hun fantasie. Er zijn droomkostuums

de 9 verschillende AZC’s in Friesland zijn in totaal 150 kinderen en

gemaakt, boeken met droombeelden en droomverhalen, droomtenten

jongeren aan het werk gegaan samen met de ruim 30 cursisten van

met droomwoorden. In de tent woonden de dromen van de nacht.

het Friesland College en onder begeleiding van diverse kunstenaars.

Aan de buitenkant waren de dagdromen en dromen over toekomst te

Alle kinderen hebben hun eindpresentatie gehouden in Leeuwarden

zien.

op een echt podium! Er waren ongeveer 425 bezoekers op de slotmanifestatie.

Cursisten van verschillende opleidingen en achtergronden hebben elkaar leren kennen en voor iedereen geldt dat kinderen heel

Doel en resultaat

ontwapenend zijn en dat de culturele verschillen daardoor erg naar

• Verschillende kunstvormen op een laagdrempelige manier toegankelijk

de achtergrond verdwijnen.

maken voor brede doelgroepen. • Jongeren kennis laten maken met verschillende (andere) culturen en zich bewust laten worden van hun eigen cultuur. • Een brug slaan tussen verschillende groepen jongeren en de rest van de samenleving.

Een jongen van handel deed een workshop clownen. In eerste instantie voelde hij veel weerstand maar na een dag was hij veranderd. Tijdens de slotmanifestatie stond hij op het toneel en werkte samen met de kinderen alsof hij dit al jaren deed. Bij hem was duidelijk zichtbaar wat de impact van een project als dit kan zijn.

• Jongeren/kinderen hun eigen creatieve mogelijkheden laten benutten en ontwikkelen, ontdekken van eigen talenten. • Asielzoekerkinderen een duurzame ervaring meegeven die hun veerkracht en vertrouwen geeft.

Van de COA medewerkers horen we terug dat het voor de kinderen erg leuk is geweest. Dat ze kinderen hebben zien groeien en even zagen dat kinderen open en blij waren.

Een medewerkster beschrijft een kind uit het centrum: “Ze was altijd een wat verlegen meisje,

wat op de achtergrond en nu straalde ze.” 29

Regio Noord AZC Lemmer, vliegers en ontmoeting

Drenthe

Op een zondag zijn kinderen uit de kerk vliegers gaan maken in de

AZC Zweeloo, AZC Emmen, AZC Geeuwenbrug, AZC Zuidlaren

kerk. Op hetzelfde moment deden de kinderen in het AZC dat ook. Zij werden daarbij geholpen door jongeren uit de kerk. Nooit hadden

• 150 kinderen en jongeren

ze elkaar ontmoet en door samen aan het werk te gaan verdwenen

• 10 bewoners betrokken

ineens de culturele verschillen. Iedereen kwam elkaar tegen op het

• 9 projecten

sportveld, 50 vliegers gingen de lucht in, veel draadjes in de knoop

• 54 workshopmiddagen

maar vooral erg veel plezier, het weer werkte mee: Een strakblauwe

• 3 events georganiseerd

hemel! Er kwamen heel veel mensen kijken vanuit de Samen op weg kerken.

en een gekleurd object wat rond dwarrelt aan een touwtje. Zo Hollands of kwamen vliegers uit China? Het vliegerproject is een kort-

AZC Appelscha, nog meer afscheid

lopende activiteit die voor iedereen uitvoerbaar is. En voor kinderen

In Appelscha is een afscheidsproject gedraaid. Op het afscheidsfeest

blijft vliegeren altijd veel plezier. Zowel met het maken als het

konden de kinderen op een grote rol papier zichzelf levensgroot

vliegeren. Na een hele dag werken is dan het moment aangebroken,

schilderen. Daarna volgden boekrollen, doosjes, foto’s, verhalen en

hopen op een beetje wind en een blauwe lucht dan kunnen alle

Victor kwam weer langs. Victor dacht dat niemand wist dat hij jarig is.

wensen de lucht in.

De kinderen hielpen allemaal mee een surprise party te organiseren, met taart en champagne. Aan het eind van het feest besloot Victor

AZC Geeuwenbrug, clowns, dans, breakdance

weg te gaan. Hij gaf iedereen een veertje. Zelfs de grote pubers

Het centrum werd verbouwd en daarom woonden er tot de zomer-

wilden er één. Het gekke is dat we nu in Zuidlaren weer dezelfde

vakantie zo’n 100 bewoners in Geeuwenbrug, daarna was het aantal

kinderen hebben in het afscheidsproject en ook in Dronten en op

bewoners 250. In de winter hebben we het jaar afgesloten meteen

ander plaatsen komen we ze tegen.

groot open podium en feest voor alle kinderen en bewoners. Er zijn workshops clowns geweest, verhalende schilderijen gemaakt, dromen

Drenthe

op vliegers geschilderd en gevliegerd, een breakdancer heeft workshops

AZC Zweeloo, optrommelen...

gegeven met een geweldig uitvoering, er zijn verhalen verteld en

De Vrolijkheid team Noord organiseerde voor al haar workshopgevers,

‘eigen hoekjes’ gemaakt.

vrijwilligers en financiers een ontmoetingsdag. Na een gezamenlijke lunch, die door de bewoners van AZC Zweeloo verzorgd werd, gingen

AZC Zuidlaren, vliegeren en afscheid

we de kinderen ‘optrommelen’. Trommelend op emmers, potten en

In september is het vliegerproject gedraaid, de kinderen zijn erg blij dat

pannen maakten we een tocht over het AZC zodat we met een lange

er iets te doen is. De afgelopen jaren zijn er nauwelijks activiteiten

stoet kinderen aankwamen op de plek waar we met hen gingen

geweest. De workshops werden ondersteund door 7 bewoners die een

werken. Aan het eind hebben we met de kinderen een presentatie

training van de Vrolijkheid hebben doorlopen. Elke workshop heeft

gehouden van het gemaakte werk.

Victor een idee om iets te maken om het naderend afscheid wat dragelijker te maken. Er worden kettingen gemaakt, om weg te geven

30

AZC Emmen en de wensvliegers

aan je vriendje of vriendinnetje, met aan die ketting een steen die op het

Wie wil nou niet door een weiland rennen kijkend naar blauwe lucht

centrum gevonden is.

Vrolijkheid in de praktijk

Zeeland Op dit moment is regio Zeeland actief op AZC Middelburg en wordt

AZC Middelburg

het project in nauwe samenwerking met VluchtelingenWerk opgezet en uitgevoerd. VluchtelingenWerk is een project aan het ontwikkelen

• 67 kinderen

waarin ontmoetingen tussen de Zeeuwse bevolking en vluchtelingen

• 15 jongeren

georganiseerd worden.

• 6 bewoners betrokken

VluchtelingenWerk zet zich in dit project ook in om meer gezicht te

• 17 externe vrijwilligers

geven aan de vluchtelingen in Zeeland door middel van voorlichting

• 5 projecten

en publiciteit (website, column in regionale dagbladen, participatie in

• 25 workshops

festivals, etc.). De Vrolijkheid haakt met name op het gebied van creatieve ontmoetingen voor jong en oud in op het project van

De Vrolijkheid in Zeeland heeft een nieuwsbrief uitgegeven en een

VluchtelingenWerk.

promotieboekje, onder eindredactie van de centrumcoördinator en kwartiermaker. Vrijwilligers kunnen hun inbreng daarin geven en

• We zijn in september 2005 begonnen met de Verhalentent als eerste project.

worden uitgenodigd een eigen stukje te schrijven. Hiermee willen we bereiken dat vrijwilligers onderling van elkaars activiteiten op de

• In oktober is een Vrolijke Najaarsweek georganiseerd.

hoogte blijven. Regio Zeeland werkt alleen met bestaande projecten

• Vanaf eind oktober Droomvliegers.

(verhalentent en droomvliegers). In de toekomst willen we ons aanbod

• De najaarsweek is afgesloten met een voorstellingsmiddag verzorgd

uitbreiden met andere, creatieve projecten. Hiervoor zijn meer work-

door de workshoppers capoeïra en DJ. Een aantal ouders kwamen

shopleiders en methodiekmakers nodig. Uit de najaarsweek zijn

op lawaai af en hebben met de kinderen meegenoten van een

ideeën geboren voor jongeren: In 2006 willen we workshops rap met

speelse en ontspannen middag.

jongeren van het AZC en Zeeuwse jongeren organiseren. Hieruit

• Er zijn 9 vrijwilligers getraind in de werkwijze en principes van de Vrolijkheid. • 2 workshopleiders hebben aanvullende training gevolgd.

voortkomend zouden we een jongerenraad willen ontwikkelen (Mobil Home) met wie de Vrolijkheid in Zeeland samenwerkt in project- en workshopontwikkeling en -organisatie.

“Na 3 maanden staan we er dan! Vanuit het niks is iets geboren. En dat op zich is al een succes! We zijn

trots op wat we bereikt hebben: ons team, de workshops en projecten die draaien, het kantoor op het terrein, de steun die we krijgen van COA, VluchtelingenWerk, maar ook van onze eerste subsidiënten: de gemeente Middelburg

en een aantal gezamenlijke parochies in de regio. Het doet ons goed te merken dat het initiatief van de Vrolijkheid ook in de Zeeuwse gemeenschap gedragen wordt. We hebben een zaadje geplant in de Zeeuwse klei en we

zien nu een kleine, jonge boom, haar kruin opgeheven naar de zon om nog verder door te groeien. We willen graag die mooie grote boom worden op het terrein, waaronder de kinderen en jongeren kunnen schuilen als het

nodig is, of juist de boom waarin ze kunnen spelen, of waar ze tegenaan kunnen leunen, kortom, een plek waar

ze mogen zijn en waar ze elkaar kunnen ontmoeten: de ontmoetingsboom.” 31

Vrolijkheid in de praktijk

Limburg en Brabant AZC Heerlen, ervaring met een kort project

AZC Grave, AZC Veldhoven, AZC Heerlen

VluchtelingenWerk en de Vrolijkheid ontwikkelden samen voor in het

(op projectbasis)

najaar een jongerenprogramma (12 t/m 16 jaar) van 10 weken. VluchtelingenWerk heeft ondersteund in het werven van vrijwilligers

• 150 kinderen en jongeren

en het opzetten van netwerk. Uiteindelijk zijn de partners terugkijkend

• 3 workshopprogramma’s

niet tevreden met het projectresultaat. AZC Grave en AVO Schaijk, vakantieproject Er is elke week streetdance gegeven voor 14 deelnemers in de leeftijd

In de zomer is het startschot van de activiteiten op het AZC Grave

van 8-12 jaar. Een succesvolle workshop, er was een vaste groep,

gegeven met een vrolijke zomervakantieweek. Het AZC Grave is een

maar bedoeld voor oudere jongeren. Daarnaast was er de wekelijkse

van de grootste AZC’s in de regio met 650 bewoners. Er is dan ook

laagdrempelige tekenmiddag met moeders voor ca. 9 deelnemers in

een dubbel programma gedraaid met 4 workshopbegeleiders en ruim

de leeftijd van 5-7 jaar.

15 vrijwilligers. Ook hier was het thema ‘Alleen in mijn dromen kan ik wonen’. Door de grote verscheidenheid van workshops, beeldend,

Wegens te weinig belangstelling van jongeren voor actieve activiteiten

dans en drama, konden de kinderen op verschillende manieren hun

koos de coördinator voor het organiseren van filmavonden. De

droomwereld creëren. De kinderen hebben op de laatste dag onder

bedoeling was om voor de jongeren een avond neer te zetten waar

grote belangstelling van ouders en andere bewoners van het AZC

het leuk was, een activiteit die helemaal van hen zelf was.

een voorstelling gegeven.

De geplande slotmanifestatie is uiteindelijk vroegtijdig afgebroken omdat er te weinig vrijwilligers waren om de kinderen goed te

AZC Veldhoven, zomer en kerstvakantie

begeleiden.

Drie dagen lang werden activiteiten georganiseerd voor 50 kinderen. Op maandag stonden de vrijwilligers in hun vrolijke T-shirts klaar.

Een kort project in een regio waar nog geen netwerk van de

Direct kwam er een grote stoet met kinderen richting de recreatieruimte.

Vrolijkheid in de buurt is, kan alleen maar georganiseerd worden als

Er zijn veel verschillende workshops geweest, van theater, dans tot

er of een goede starttraining plaats vindt en vrijwilligers met al

foto’s maken en van in de doka staan tot knutselen. De workshops

bestaande methodiek gaan werken en/of als er een bijzonder sterke

waren overigens voor ieder kind, verlegen of actief, leuk om te doen.

projectcoördinator gevonden wordt die intensief samenwerkt met een

Als aflsuiting hebben we alle onderdelen herhaald in een grote show.

bestaande organisatie die een netwerk in het AZC en gemeente heeft.

Eerst zijn we met de kinderen in een grote optocht langs alle caravans

Een startactiviteit moet echt klein en beperkt gehouden worden. Het

gegaan om ouders en bewoners op te halen. Er werden toneelstukjes

is beter minder te doen in de eerste fase, maar dit wel meteen

en dansjes opgevoerd, alle gemaakte foto’s waren aan de muur

kwalitatief goed te doen.

geëxposeerd, tasjes uitgedeeld en natuurlijk was er een open podium.

“Er zullen altijd handen zijn, die je willen dragen en armen waar je veilig bent. En mensen die zonder vragen, zeggen dat je welkom bent.” Een van de deelneemsters aan een workshop tijdens de najaarsweek 32

Financieel verslag 2005

De uitgaven ten behoeve van de doelstelling zijn licht gedaald van

Projectfinanciers

€ 603.498 in 2004 naar € 587.373, een daling van 2,7%.

In 2005 heeft de Vrolijkheid opnieuw bijdragen ontvangen van met

De bestedingen ten opzichte van de begroting (€ 590.220) zijn

name particuliere fondsen. Zo is onder andere een bijdrage ontvangen

nagenoeg gelijk gebleven. Alle geplande activiteiten zijn gerealiseerd.

van War Child, VluchtelingenWerk Nederland, het Europees Vluchtelingen Fonds, Stichting Doen, Stichting Kinderpostzegels,

Uitgaven 2005

het VSB Fonds, Fonds 1818, het Prins Bernhard Cultuurfonds, Konfederatie Nederlandse Religieuzen, Nederlands Fonds voor de

Uitgaven 2005

Bedrag in €

Fondsenwerving

9.411

platform Haren. Tevens hebben de volgende provincies en gemeente

587.373

de activiteiten gefinancierd: De provincies Noord-Holland, Utrecht,

86.861

Groningen en Flevoland en de gemeenten Groningen, Oostschelling-

683.645

werf, Haren, Stadskanaal, Dronten, Almere, Amstelveen, Utrecht, Den

Doelstelling Uitvoering Totaal

Film, het Amsterdams Fonds voor de Kunst en het Uitwisselings-

Helder, Amersfoort en Doorn. Tot slot zijn bijdragen ontvangen van het Stadsdeel Bos en Lommer in Amsterdam. Fondsenwerving Dankzij de opbrengsten uit de fondsenwerving is er in 2005 een

Bestedingen per project 2005

batig saldo van € 24.785 gerealiseerd. Dit saldo is toegevoegd aan

In 2005 heeft de Vrolijkheid een viertal projecten uitgevoerd, te

het Eigen Vermogen waarbij de helft van het saldo gereserveerd is

weten: Alleen in mijn dromen, Mobile Home, Vrolijke Muziek en Mijn

om aan de doelstelling te besteden en de andere helft als vrije reserve

Wereld. Het project Alleen in mijn dromen was het grootste project en

is aangemerkt. Deze vrije reserve dient als buffer in geval zich een

bestond uit meerdere kleinere projecten.

plotselinge daling van inkomsten of stijging van kosten voordoet. De totale inkomsten uit de eigen fondsenwerving zijn gedaald van Project

€ 57.522 in 2004 tot € 40.008 in 2005. Specificatie giften 2005 Particulieren

Procentueel aandeel in bestedingen

Bedrag in €

89,8%

Mobile Home

8,8%

Kerken en Maatschappelijke organisaties

8.678

Vrolijke Muziek

1,0%

Acties

8.830

Mijn Wereld

Bedrijven

3.419

Totaal

Overigen

259

Giften met een specifieke bestemming Totaal

13.753

Alleen in mijn dromen

0,4% 100%

5.069 40.008

De jaarrekening van de Vrolijkheid is gecontroleerd door van Zwol Wijntjes, accountants & belastingadviseurs. Bij de totstandkoming hiervan is de door het CBF gestelde Richtlijn Fondsenwerving gevolgd. De volledige jaarrekening is gratis te downloaden via www.vrolijkheid.nl. 33

Financieel verslag 2005

Verkorte balans per 31 december 2005 (in €) Activa

2005

2004

Vlottende activa Vorderingen

99.261

Liquide middelen

67.303

124.572 48.935

166.564

173.507

Algemene reserve

66.450

54.058

Bestemmingsreserve

12.393

Passiva Eigen vermogen

Kortlopende schulden

87.821

119.449

166.564

173.507

Exploitatierekening 2005 (in €) Fondsenwerving Baten uit eigen fondsenwerving Kosten Fondsenwerving (in % van baten uit eigen fondsenwerving)

2005

Begroot 2005

2004

40.008

100.000

57.522

9.411

19.200

12.143

23,5%

19,2%

21,1%

30.597

80.800

45.379

668.423

680.172

603.019

699.020

760.972

648.514

86.861

89.952

24.828

Projecten in eigen beheer

587.373

590.220

603.498

Totaal besteed aan doelstelling

674.235

680.172

628.326

24.785

80.800

20.190

Netto baten eigen fondsenwerving Bijdragen overheden en anderen Overige baten en lasten Totaal beschikbaar voor doelstellingen

116

Bestedingen t.b.v. de doelstelling Uitvoeringskosten

Resultaat

34

Organisatie

Bestuur

Moumouni Konate

Saman Shengally

Samir Louis

Annick van Elsacker

Léon Sonnenschein

Liduine Rademaker

Regio Zeeland

Joris de Jongh

Bram Ellens

Nima Obbohat

Jeroen Miete

Marleen Polderman

Jeanine Coco

Nicolien Kool

Hanzo van Beusekom

Natasja Bolsius

Melanie Reekers

Carole van Ditzhuyzen

Harald Mooij

Dirk Schraven

Nosrat Mansouri

Regio Limburg

Shula Felomina

Bryony van Tuyll

Igor Ivakic

Regio Utrecht

Nadir M. Hassan

Jan Sprengers

Jenny Booms

Rob vanPlateringen

Michiel Bos

Regio Brabant

Hildegard Draaijer

Marloes Blokker

Riska Wijgergangs

Evelien Vehof

Abdi Abdilahi

Sytse Wierenga

Reza Memari

Duco Tellegen

Kantoor

Majid Hassan

Fronnie Biesma

Carlos Mastenbroek

Team adviseurs en trainers

George Tobal

Sandra Burggraaf

Fleur Bakker

Kim van Laar

Sander Kramer

Viktor Perdomo

Nosrat Mansouri

Marion Evenhuis

Guno Bodo

Gesineke Veerman

Yitbarek Zeweldi

Marleen Hogenhorst

Frank Verkooijen

Farhin Alyeh Moslehi

Bright Richards

Henk Schut

Maria Terewes

Marcel Elenbaas

Francoise Braun

Nosrat Mansouri

Bart Kusters

Nagaeli Smeets

Lilian Peters

Regio Zuid-Holland

Marten Bos

Karen Vonder

Sanne Zwiers

Michelle van Vlaardingen

Fatima Barznge

Julia Bala

Nina de Kom

Jelle Liebrand

Christien Munters

Samira Kabekli

Olanda Mamcelovic

Amadou Soleman

Vivika Shwerk

Gesineke Veerman

Truus Wertheim

Edwin Regeer

Kwartiermakers,

Regio Midden Gelderland

Loes van Willigen

Anouk Kruithof

En alle kinderen,

centrumcoördinatoren en

Lenie van Goor

Fleur Post

ouders en creatieven

methodiekmakers

Ingrid vande Lely

Barbies & Bommen

Frenske van den Dries

Regio Noord Holland

Arash Yaqin

Dieke van Ewijk

Jolet Holtes

Fotografen

Ellen Jäger

Regio Noord

Henk Loef

Peep van der Molen

Edwin Regeer

Monique Hoving

Carla Dijkstra

Jet van Heteren

Teun Castelein

Hans Stakelbeek

Senad Alic

Janou Sipsma

Wissam Machool

Gon Zifroni

Dieke van Ewijk

En alle bewoners, kunstenaars, vrijwilligers, vrienden van de Vrolijkheid... De projecten van de Vrolijkheid werden in 2005 ondersteund door

Stichting Sneeuwbal, Europees Vluchtelingen Fonds, Amsterdams Fonds voor de Kunst, Linklaters. Provincies: Noord-Holland, Utrecht, Groningen, Flevoland. Gemeenten: Utrecht, Haren, Almere, Amstelveen, Den Helder, Amersfoort, Doorn, Ooststellingerwerf, Groningen, Stadskanaal, Dronten, Stadsdeel Bos en Lommer in Amsterdam. 35

Nationale Stichting ter Bevordering van Vrolijkheid Postbus 10216 • 1001 EE Amsterdam • T 020 627 32 87 • F 020 627 36 57 [email protected] • www.vrolijkheid.nl • Postbank: 944.11.16