Jaarverslag 2015 Maatschappelijke en financiële verslaglegging. Wij creëren plekken waar mensen willen zijn

Jaarverslag 2015 Maatschappelijke en financiële verslaglegging

Wij creëren plekken waar mensen willen zijn

2015

Onze kernwaarden

NIEUWSGIERIG

ORiGINEEL

VERBINDEND

AMBITIEUS

CONCREET

Jaarverslag 2015 Maatschappelijke en financiële verslaglegging

2015

Inhoud Duurzaam bouwen en milieu

52

Wij creëren plekken waar mensen willen werken

54

“Elk gebouw dezelfde prettige werkomgeving”

56


58

20

Maatschappij

62

Kengetallen

23

Verslag Gezamenlijke Ondernemingsraad 2015

64

Personalia Bestuur van de Organisatie

24

Innovatie: Holland Contech

66

Personalia Raad van Commissarissen

25

Nieuws en nog meer innovaties

68

NPS Heembouw

70

Bericht Raad van Commissarissen

27


71

Wij creëren plekken waar mensen willen ondernemen

28

Innovatie: Mobiliteitsscan

30

Jaarrekening 2015

74


32

Innovatie: Locatiegenerator

36

Overige gegevens

95

Controleverklaring

96

Over dit verslag

5

Jaarverslag 2015 Heembouw Holding

6

Wij creëren plekken waar mensen willen wonen

12

“Betaalbare huurwoningen”

14


16

Innovatie: ED Controls

Menselijk kapitaal

38

HR strategie Personeelsbezetting en verloop “Zorgen dat bewoners super tevreden zijn”

42

Menselijk kapitaal

44

Opleidingen, stagiaires, jubilea, pensioen Innovatie: E-learning module

46

Menselijk kapitaal

48

Verzuim, ongevallen, werving & selectie Innovatie: BIM-engineers

50

GRI-G3 index toepassingsniveau C

binnenzijde omslag

Over dit verslag

“Wij creëren plekken waar mensen willen zijn” Maatschappelijke en financiële verslaglegging 2015

Wij creëren plekken waar mensen willen zijn. Onze merkbelofte is het thema van dit financiële en maatschappelijke verslaglegging. Dit is wat ons drijft en waar we dagelijks vol enthousiasme en overtuiging mee bezig zijn.

Om plekken te creëren waar mensen willen zijn, is onze sterke klantgerichte bedrijfscultuur onontbeerlijk. Een cultuur die erop gericht is de verwachtingen van onze klanten te overtreffen. Door steeds te blijven verbeteren en open te staan voor innovaties, kunnen we onze klanten blijven verrassen met onze toegevoegde waarde. En dit wordt gewaardeerd. In 2015 konden we een flinke groei in omzet en resultaat noteren en ook voor 2016 en de jaren daarna zijn de vooruitzichten gunstig. We zetten onze strategie van klantfocus en veel aandacht voor onze innovatieve bedrijfscultuur dan ook onverminderd voort. Zodat we plekken kunnen blijven creëren waar mensen willen zijn. Namens de Holdingdirectie, Peter Lammertink

Heembouw 2015

5

Heembouw Holding

Jaarverslag 2015

Bedrijfsruimten

S & O afdelingen, met een eigen plek binnen de klantgroepen. Per klantgroep worden, in nauwe

De markt voor bedrijfsruimten had het afgelopen jaar

samenwerking met onze leveranciers, service en

nog last van achterblijvende investeringen, wat, mede

onderhoudspakketten ontwikkeld, die klanten tijdens

gezien de grote concurrentie, nog druk legde op de

de gebruiksfase van hun gebouw toegevoegde waarde

prijzen. Dit neemt niet weg dat Bedrijfsruimten ook het

bieden. We verwachten het aandeel service en onderhoud

Heembouw is tevreden over de prestaties in 2015. De opgaande lijn die zich eind 2014 aftekende,

afgelopen jaar weer een groot aantal mooie projecten

de komende jaren nog verder uit te kunnen breiden.

is nadrukkelijk doorgezet en kondigt een nieuwe periode van groei van onze organisatie aan.

onder handen had. In totaal leverde deze klantgroep

Deze groei manifesteert zich in meerdere opzichten. Niet alleen groeien de omzet en het resultaat,

afgelopen jaar bijna 92.000 m2 aan bedrijfsruimten op,

ook de organisatie groeit in haar mogelijkheden om onze klanten nog beter te kunnen bedienen.

onder andere door optimaal te profiteren van de groei

We zien dat onze focus op het continu blijven verbeteren van de organisatie en de dienstverlening

in de logistieke branche. Onze turnkey aanpak heeft in

aan onze klanten zich uitbetaalt.

deze markt zijn sporen verdiend. Ruim 85% van onze

Onze innovaties zijn uiteenlopend en variëren in omvang

Onze omzet is met ruim 11% gegroeid van € 106 miljoen in 2014 naar € 118 miljoen in 2015.

projecten in de bedrijfsruimtemarkt voerden wij in 2015

en impact, maar hebben een gemeenschappelijke

Het resultaat nà belasting is ten opzichte van 2014 sterk verbeterd en komt voor 2015 uit op € 1,6 miljoen.

turnkey uit.

noemer: ze leveren onze klanten toegevoegde waarde.

Innovatie

De mobiliteitsscan bijvoorbeeld geeft inzicht in de Het DC New Logic II dat Heembouw in opdracht van

invloed van mobiliteit op de totale operationele kosten.

Dok Vast realiseerde, kreeg in 2015 het BREEAM-

In combinatie met onze gronddatabank bieden we met

organisatie. Ook in de mindere jaren die achter ons

outstanding certificaat. Met een score van 91,18% is dit

name onze klanten uit de logistieke branche hiermee

liggen, was er volop aandacht en ruimte voor innovatie.

distributiecentrum, waarin de Amerikaanse elektrische

extra toegevoegde waarde. De locatiegenerator maakt

Waar de bouwproductie in 2015 toenam met 7%

Het positieve effect ervan is mede terug te zien in onze

autofabrikant Tesla gevestigd is, het meest duurzame DC

het mogelijk verschillende data in kaartlagen te vatten,

(Verwachtingen bouwproductie en werkgelegenheid

resultaten.

van Nederland. Habeon Architecten maakte het ontwerp.

waardoor snel een goed inzicht kan worden verkregen

2016, EIB januari 2016), presteert Heembouw beter

Tesla is inmiddels genomineerd voor de internationale

in de potentie van een (woningbouw)locatie. Met de

dan de markt. We zien dat deze trend zich komend

award voor het meest duurzame gebouw ter wereld.

woonconfigurator kunnen potentiële bewoners online

Heembouw in 2015

jaar doorzet. De voorspellingen voor de bouwproductie

Klantgroepen

hun eigen woning ontwerpen. De keuzes die gemaakt

voor 2016 gaan uit van een groei 4,5% (EIB, januari 2016). Voor ons is deze positieve afwijking

worden, zijn direct terug te zien op de plattegronden,

Wonen

Kantoren

een direct gevolg van het gegeven dat Heembouw

uitvoering zijn we ED Controls gaan gebruiken voor

altijd is blijven investeren in de ontwikkeling van

In 2014 zijn de krachten op het gebied van Wonen

De klantgroep Kantoren heeft een aantal interessante

de opleveringen en kwaliteitscontrole op de bouw.

toegevoegde waarde voor onze klanten. Met onze

gebundeld door de samenvoeging van de renovatie

opdrachtgevers aan zich weten te binden, met name in de

Deze app maakt het vastleggen van opleverpunten

klantgroepenstructuur is de organisatie hier volledig

unit uit Noordwijkerhout met de nieuwbouw unit uit

beleggersmarkt. Hiervoor hebben we de afgelopen jaren

en andere aandachtspunten gemakkelijk en eenduidig.

op ingericht en daar zien we nu de resultaten van.

Roelofarendsveen. De klantgroep Wonen maakt sinds

meerdere projecten naar volle tevredenheid uitgevoerd,

Verder hebben we een compleet vernieuwde website

die tijd een sterke groei door. De integrale benadering

met name op het gebied van renovatie. De markt voor

gelanceerd, waar onze merkbelofte: ‘Wij creëren

Het thema voor 2015 was: Blik vooruit. Kijken naar

van Heembouw, gericht op de uiteindelijke bewoners,

nieuwbouw blijft lastig. Uitzondering hierop vormen de

plekken waar mensen willen zijn’ in tekst maar vooral

de toekomst, de ontwikkelingen om ons heen en

heeft geresulteerd in een aantal aansprekende

Kantoorspecials: kantoren die op maat worden ontwikkeld

in (bewegend) beeld centraal staat.

de organisatie continu blijven ontwikkelen, vanuit

woningbouwprojecten en zorgt voor een duurzame

voor klanten met specifieke gebruikerswensen, zoals

de overtuiging dat stilstand achteruitgang betekent.

toename van het marktaandeel van Heembouw in

bijvoorbeeld op het gebied van clean rooms. In dit

Daarnaast hebben we de eerste stappen gezet op

2015 was voor Heembouw ook het jaar waarin onze

deze markt. Met een omzet in 2015 van meer dan

segment hebben we de afgelopen jaren een goed track

het gebied van sociale innovatie. We zijn op andere

cultuur centraal stond. Wij hebben onze kernwaarden

€ 38 miljoen, is de klantgroep Wonen een stevige

record opgebouwd en we verwachten hierin nog verder te

manieren met de organisatie in gesprek gegaan dan

herijkt en zijn hierover met de organisatie in gesprek

pijler van Heembouw geworden. Deze groei zien we

groeien. De prijzen blijven in de gehele kantorenmarkt nog

de traditionele beoordelings- en eindejaargesprekken.

gegaan om het bewustzijn van wat ons als Heembouw

in alle disciplines: nieuwbouw, transformatie, groot

wel een aandachtspunt.

Met ontwikkelgesprekken, ronde tafel gesprekken

sterk maakt en bindt te vergroten.

onderhoud en renovatie. Op het gebied van groot

en het spelen van het speciaal door ons ontwikkelde

onderhoud en renovatie zien we dat onze werkwijze

6

Heembouw 2015

met een inzicht in de bijbehorende kosten. In de

cultuurspel, is gericht invulling gegeven aan de

Service en Onderhoud

Op steeds meer plekken in onze organisatie ontstaan

in bewoonde situaties veel toegevoegde waarde biedt.

nieuwe ideeën en innovaties. In 2016 staat innovatie

Onze aandacht voor een goede communicatie met

centraal en ook in dit jaarverslag heeft innovatie een

de bewoners en een strakke planning zorgen voor

Met de implementatie van onze klantgroepenstructuur

een positieve flow en een nieuw elan. Verderop in dit

prominente plek. Als onderdeel van onze core business

een vlot lopend proces. Hier komt onze kernwaarde

zijn de units Service en Onderhoud het afgelopen jaar

jaarverslag staan we uitgebreider stil bij een aantal

is innovatie essentieel voor de continuïteit van de

“verbinden” duidelijk naar voren.

verder ontwikkeld en uitgegroeid tot professionele

van deze innovaties.

aandacht voor de dialoog met onze collega’s. Dit, in combinatie met de mooie resultaten, zorgt voor

Heembouw 2015

7

Financieel beleid en risicobeheer

Bovendien bewaakt Heembouw voortdurend haar

mede gemitigeerd. Afgelopen jaar hebben zich geen

Deze HR-thema’s worden gefaseerd aangepakt.

vorderingen en hanteert Heembouw een strikte

bijzonderheden voorgedaan. De financiële impact

Ons ziekteverzuim was ook in 2015 weer lager dan

Het financieel beleid is erop gericht een goed

aanmaningsprocedure. Afgelopen jaar hebben

op dit risico is beheersbaar. Gezien de aantrekkende

het jaar ervoor: 2,5%. Het verloop was met 9,9%

rendement op onze projecten te behalen, met een

zich geen bijzonderheden voorgedaan. Heembouw

markt wordt dit risico als medium ingeschat.

hoger dan voorgaande jaren. Een logisch gevolg

verantwoord risico. We houden blijvende aandacht

beoordeelt dit financiële risico als laag. De mogelijke

voor het goed managen van ons werkkapitaal.

financiële impact voor Heembouw is beheersbaar.

van een aantrekkende economie en beweging op de arbeidsmarkt. Om de groei van onze organisatie waar

Integriteit

Dit zorgt voor een stabiele gezonde liquiditeitspositie. Er is een mogelijkheid dat de waardering van de

uitgezet. We zijn er goed in geslaagd deze in te vullen.

We handhaven ons beleid om financiële risico’s ten

grondposities en voorraden gereed product lager

Integriteit staat bij Heembouw in alle geledingen

Ons werving- en selectiebeleid is gemoderniseerd en

aanzien van rente en debiteuren niet af te dekken

uitvallen. Daarbij is er een mogelijk verkooprisico op

hoog in het vaandel. Afgelopen jaar was het jaar van

aangescherpt en we hebben onze recruitement-functie

met financiële instrumenten. De onderneming is

de huidige voorraden. Gezien de huidige aantrekkende

de cultuur. Middels het spelen van ons cultuurspel,

weer dedicated ingevuld. Onze nieuwe website, met

solide gefinancierd en beschikt over voldoende

markt, de omliggende prijzen van vergelijkbare locaties

kwamen ook dilemma’s op het gebied van integriteit

een prominente plek voor onze vacatures, speelt ook

financiële faciliteiten om te voorzien in haar

en onderhanden projecten worden de waarderingen

aan de orde. Het was een goede aanleiding om

een belangrijke rol in de personeelswerving.

financieringsbehoefte. Goed risicobeheer is

van de huidige grond- en voorraadposities voldoende

onze normen en waarden weer met elkaar te delen.

essentieel om de operationele en financiële doelen

gemonitord en tegen actuele waarden gewaardeerd.

De gedragsnormen die Heembouw hanteert zijn

te kunnen realiseren. De interne risicobeheersings-

Afgelopen jaar hebben zich geen noemenswaardige

vastgelegd in een bedrijfscode, die is geregistreerd

en kwaliteitssystemen worden jaarlijks getoetst als

afwaarderingen voorgedaan. De mogelijke financiële

bij de Stichting Beoordeling Integriteit Bouwnijverheid

onderdeel van bedrijfsbrede projectaudits.

impact voor Heembouw is beperkt. Heembouw

(nummer 04-01-0032). Deze is afgestemd op de

De organisatie is met de implementatie van de

De focus ligt op de beheersing van projectrisico’s

beoordeelt dit risico dan ook als laag.

gedragscode, zoals ontwikkeld door het Algemeen

klantgroepstructuur meer wendbaar geworden.

Verbond Bouwbedrijf (AVBB) en is voor alle

Alle klantgroepen, bedrijfsruimten, kantoren en wonen,

medewerkers leidend.

zijn sterk gegroeid. De keuze voor de volledige focus

tijdens het gehele proces, van de verwerving- en voorbereidingsfase tot en met de uitvoeringsfase en

Met de groei van onze organisatie worden ons vaker

nazorgfase.

complexe en risicovolle projecten aangeboden.

Heembouw 2015

Structuur

op een klantgroep zorgt ervoor dat we nog beter

Juist met het oog op dit soort projecten, hebben

Het verslag dat de vertrouwenspersoon jaarlijks

invulling geven aan het bieden van toegevoegde

Als belangrijkste bedrijfsrisico’s zien wij markt- en

wij afgelopen jaar nogmaals onze processen ten

maakt, wordt in de Holdingdirectie besproken en

waarde aan onze klanten, zodat we “een plek creëren

kredietrisico’s. In de navolgende paragraaf wordt

aanzien van contracten projectbeheersing verder

geëvalueerd. De directies van de klantgroepen

waar mensen willen zijn”.

verder inzicht gegeven in de vier voor Heembouw

aangescherpt en verankerd in de organisatie. Dit zorgt

bieden elk jaar hun verantwoordingsbrieven aan,

belangrijkste mogelijke bedrijfsrisico’s en de wijze

ervoor dat op structurele wijze significante risico’s tijdig

die met de financieel directeur worden besproken.

Heembouw Ontwikkeling is het afgelopen jaar

waarop deze risico’s worden beheerst.

worden gesignaleerd. Dit leidt tot een constructieve

Cultuur is een vast agendapunt in het overleg met

volledig geïntegreerd in de klantgroepstructuur.

dialoog, zodat er een nog betere afweging gemaakt

de GroepsOndernemingsraad. Wanneer er aanleiding

De afdeling is gesplitst in een deel Wonen en

Risicoparagraaf

kan worden welke werken worden aangenomen en

voor is, wordt integriteit bij dit agendapunt besproken.

een deel Bedrijfsruimten en de collega’s zijn in

Hierin worden de vier belangrijkste mogelijke

onder welke voorwaarden. De mogelijke financiële

Er zijn geen bijzonderheden gemeld.

deze klantgroepen opgenomen. De kennis van

bedrijfsrisico’s van Heembouw met haar

impact hiervan is daarbij beheersbaar. Dit risico wordt

beheersingsmaatregelen en risicoprofiel per

zodoende als laag beoordeeld.

Human resources

Er is een mogelijkheid tot prijsfluctuaties op

Ons menselijk kapitaal is één van de belangrijkste

Hiermee zijn alle onderdelen van de Heembouw

De mogelijkheid is aanwezig, dat opdrachtgevers

inkoop. De aantrekkende markt heeft invloed op

succesfactoren van Heembouw. Met onze

organisatie volledig op de klantgroepen georganiseerd.

of leveranciers contractuele verplichtingen niet

de inkoopprijzen. Onze leveranciers spelen een

medewerkers behalen we onze resultaten en

nakomen. Heembouw heeft hiervoor stringente

belangrijke rol in de verkoop- en realisatiefase

successen. Het is belangrijk om veel tijd en aandacht

procedures opgesteld om de kredietwaardigheid

van onze projecten. Heembouw werkt meer

te blijven geven aan het welzijn, de ontwikkeling en

van haar opdrachtgevers en leveranciers te bepalen.

met strategische partners en ook in 2015 heeft

het werkplezier van onze medewerkers. Daarom

Ter beheersing van dit risico wordt gebruik gemaakt

Heembouw hieraan een vervolg gegeven, mede

hebben we 12 belangrijke HR-thema’s vervat in een

Wij creëren plekken waar mensen willen zijn. Of en

van informatie van erkende instellingen die zich op

door het organiseren van strategische partnerdagen.

richting gevend kader. Hierin is beschreven hoe we

in welke mate we daarin slagen, meten we aan

het leveren van kredietinformatie hebben toegelegd.

Per klantgroep worden de vaste partners waarmee

de komende jaren invulling geven aan de verdere

de hand van klantonderzoeken. Sinds 2014 werkt

Continue bewaking van het kredietrisico vormt

gewerkt wordt, uitgenodigd om kennis te delen

ontwikkeling van ons menselijk kapitaal, in een sterk

Heembouw hierin samen met tevreden.nl. Dit bureau

onderdeel van het debiteurenbeheer. Tevens heeft

en met ons en met elkaar open van gedachten te

groeiende organisatie als de onze. “De juiste mens

voor tevredenheidonderzoeken combineert continu

Heembouw richtlijnen opgesteld om de omvang van

wisselen over de manier van samenwerken. Door tijdig

op de juiste plek” is essentieel om een goede

onderzoek met een transparante terugkoppeling van

het kredietrisico bij elke partij te beperken.

afspraken te maken wordt een mogelijke prijsstijging

invulling aan onze groei ambities te kunnen geven.

de resultaten via digitale platforms.

projectontwikkeling wordt hierdoor naadloos

bedrijfsrisico toegelicht.

8

te maken, hebben we in 2015 maar liefst 45 vacatures

opgenomen in de oplossing die we onze klanten bieden en zorgt voor nog meer toegevoegde waarde.

Klanttevredenheid en NPS

Heembouw 2015

9

Klanten hebben direct inzicht in de ervaringen en

de installateurs, leveranciers en constructeurs en

wisselen over de manier van samenwerken. Aan deze

slagkracht verder kunnen vergroten. Met een goed

meningen van andere klanten over onze prestaties.

gecontroleerd op volledigheid en juistheid. Samen met

uitnodiging werd enthousiast gehoor gegeven.

gevulde orderportefeuille verwachten we dat onze

Heembouw is in Nederland het eerste bouwbedrijf

onze klanten bespreken we de projecten en maakt

De strategische partnerdag vormt een goed platform

omzet in 2016 substantieel zal groeien. Hierbij wordt

dat op deze manier de meningen en reviews van haar

Habeon Architecten in het model wijzigingen visueel.

om projectoverstijgende onderwerpen met elkaar

verwacht dat het resultaat ruim boven het niveau van

klanten op deze open en transparante wijze deelt.

In 2015 zijn via training-on-the-job drie collega’s

te bespreken en leverde waardevolle informatie en

2015 zal uitkomen.

Hierbij sturen wij op de net promoter score (NPS): het

opgeleid tot BIM-engineer. Elke klantgroep heeft

inzichten op. Deze sessies zullen voortaan jaarlijks

getal tussen de -100 en + 100 dat aangeeft in welke

een eigen BIM engineer. Dit is de spil in het

georganiseerd worden.

mate klanten het bedrijf aan zouden bevelen aan hun

voorbereidingstraject en bouwt, net als een uitvoerder,

groei. We bedanken onze medewerkers voor hun niet

omgeving. Na meer dan 50 onderzoeken, is onze NPS

gezamenlijk met alle betrokkenen het gebouw, maar

aflatende inzet de afgelopen jaren en kijken er naar uit

+33, met een gemiddeld rapportcijfer van 8,0. Een

dan in een virtuele 3D omgeving. Hiermee kan digitaal

mooie score, zeker wanneer je dit vergelijkt met de

een prototype van het gebouw worden gemaakt en

NPS-scores in andere branches. Banken bijvoorbeeld

kunnen vooraf de eventuele knelpunten opgelost worden.

kennen een NPS van -27; bij telecomleveranciers ligt

Vooruitzichten 2016

Heembouw is klaar voor een volgende periode van

met hen samen deze nieuwe bloeiperiode in te gaan. Onze klanten bedanken wij voor hun vertrouwen in

Volgens de voorspellingen zet het herstel van de

onze onderneming.

bouwproductie, die in 2015 is gestart, zich door.

dit op -32 en de dienstverlening door gemeenten kent

Het EIB voorspelt een groei van 3% en is daarmee

een NPS van -18 (NPS branchemeting februari 2015).

Marketing en social media

We merken dat steeds meer klanten voor ons kiezen

In de bouwbranche wordt Heembouw gezien als

vanwege de extra toegevoegde waarde die we

een van de koplopers op het gebied van online

Wij verwachten ook voor 2016 een mooie groei in

kunnen bieden, in de vorm van kennis en ervaring

marketing. Via social media wordt onze kennis en

omzet en resultaat, ondanks de behoudendheid

op specialistisch gebied. Voor Staay Food Group

ervaring actief met de markt gedeeld. Daarnaast zijn

binnen de branche over de verwachtingen voor 2016.

bijvoorbeeld zetten we onze samenwerking, die

steeds meer collega’s actief aan het bloggen, worden

Onze organisatiestructuur, gericht op klantgroepen,

in Papendrecht is begonnen, in Dronten voort.

digitale nieuwsbrieven verstuurd en wordt veel nieuws

is wendbaar en kan door haar schaalgrootte snel

Hier is onze kennis en ervaring op het gebied van

gedeeld via onze website. Met positieve gevolgen.

schakelen. Wij zien volop kansen in een aantrekkende

Roelofarendsveen, 10 maart 2016

wat voorzichtiger in zijn prognose dan bijvoorbeeld de ING, die een groei van 4% voorspelt.

Holdingdirectie Heembouw: Peter Lammertink Roland van Oostrom

markt, waarin toegevoegde waarde het verschil maakt.

logistiek, waardoor we een optimale indeling van hun productiehal kunnen ontwerpen en realiseren,

Het aantal bezoekers van onze website is in 2015

We zijn in het afgelopen jaar al gestart met het verder

gecombineerd met onze kennis van de foodsector,

toegenomen tot 103.000. Heembouw is met

versterken van onze organisatie, waardoor we onze

doorslaggevend. Ditzelfde geldt voor Applied Medical.

ruim 150 medewerkers actief op LinkedIn en de

Mede op basis van onze kennis en ervaring met

bedrijfspagina heeft bijna 4.000 volgers.

laboratoria en cleanrooms heeft deze wereldwijd

De corporate twitter account van Heembouw heeft

opererende producent en ontwikkelaar van medische

ruim 6.300 volgers. Elke week worden de belangrijkste

hulpmiddelen besloten om ook haar tweede kantoor in

activiteiten op het gebeid van online marketing en

Nederland met Habeon Architecten en Heembouw te

social media met de organisatie gedeeld met behulp

realiseren. In Delft zijn we direct na oplevering van de

van een infographic; dit zorgt voor betrokkenheid en

eerste woontoren boven De Hoven Passage nu bezig

continue aandacht.

met de realisatie van een tweede woontoren voor opdrachtgever Van der Vorm Vastgoed.

Strategische partners Bouw Informatie Model (BIM)

Onze partners spelen een belangrijke rol in de verkoop- en realisatiefase van onze projecten.

10

Heembouw 2015

BIM wordt wel de meest ingrijpende innovatie in de

Een goede samenwerking met onze leveranciers

bouw van de laatste jaren genoemd. Hierbij wordt

levert meer waarde voor de klant, leidt tot nieuwe

in een 3-dimensionaal Bouw Informatie Model (BIM)

ideeën en een efficiënt proces. In 2015 zijn we gestart

samengewerkt door verschillende disciplines in de

met de organisatie van strategische partnerdagen.

bouw. Habeon Architecten is al sinds 2010 bezig

Per klantgroep worden de vaste partners waarmee

met BIM en werkt inmiddels volledig samen in BIM.

gewerkt wordt uitgenodigd om kennis te delen

De modellen worden gedeeld met onder andere

en met ons en met elkaar open van gedachten te

Heembouw 2015

11

Wonen

Wonen

De Oevers van Roelofarendsveen

Nieuwsgierig Bij Heembouw willen we graag weten hoe mensen willen wonen. Bij de ontwikkeling van De Oevers konden de toekomstige bewoners meedenken over het ontwerp en inrichting van de openbare ruimte. En hebben kopers veel


keuzemogelijkheden om hun woning een eigen, unieke identiteit te geven.

12

Heembouw 2015

Heembouw 2015

13

Wonen

Wonen

Wethouder Lex Scholten en coördinator team projecten Rinze van Veen, gemeente Diemen

“Begrip voor elkaars belangen en de wil om mee te denken” Veel gemeenten in Nederland hebben te maken met een tekort aan huurwoningen. Er is onvoldoende aanbod voor het groeiend aantal kleine en eenpersoonshuishoudens. Daarnaast is er weinig doorstroming van ‘scheefhuurders’ naar een duurdere sociale huurwoning of vrije sector. Heembouw biedt gemeenten een oplossing door gericht op de actuele lokale marktvraag woningen te ontwikkelen en realiseren, die aansluiten op de wensen en behoeften die er lokaal zijn. Hierin wordt samengewerkt met andere marktpartijen, waardoor er een totaaloplossing geboden wordt, inclusief afnamegarantie. Een goed voorbeeld hoe dit in de praktijk werkt, vinden we in Diemen.

Lex Scholten, wethouder wonen en ruimtelijke

een overeenkomst gesloten voor de sloop van de

ontwikkeling, schetst kort de situatie: “In 2008/2009

beide oude scholen en de realisatie van de woningen.

hebben we het besluit genomen een nieuwe brede

We hebben in samenwerking met Heembouw en

school te gaan bouwen: Noorderbreedte. Twee

MN de buurt geïnformeerd, presentaties gegeven,

bestaande basisscholen in Diemen Noord werden in

inloopavonden georganiseerd. Op de gebruikelijke

die nieuwe brede school gehuisvest; daarmee zouden

bezwaren met betrekking tot parkeren na zijn de

twee schoolgebouwen, aan de Rietgors en de Schouw,

plannen goed ontvangen.”

leeg achter gelaten worden. Voor ons als gemeente

Actuele marktvraag ingevuld met betaalbare huurwoningen Grote foto: Rinze van Veen (links) en Lex Scholten (rechts)

14

Heembouw 2015

was het belangrijk dat de leegstand van beide scholen

Lex Scholten: “Voor ons als gemeente was het

zo kort mogelijk zou duren. Aan de ene kant vanwege

belangrijk dat we het risico konden minimaliseren:

de leefbaarheid van de buurt (een leegstaande school

we waren de grond in een keer kwijt en daarna is

is vandalisme gevoelig) maar ook omdat we bij een

het traject snel gegaan: we waren eind 2013 met

snelle verkoop van de locaties ook snel opbrengsten

Heembouw en MN in gesprek gekomen, een jaar

zouden hebben. We hebben met verschillende partijen

later was de transport van de grond en daarna heeft

gesprekken gevoerd. Op een gegeven moment kwam

Heembouw de woningen snel gerealiseerd: in de herfst

daar een nieuwe partij bij: een combinatie van een

van 2015 was de oplevering. Het zijn knappe woningen

ontwikkelende bouwer, Heembouw en een belegger,

geworden, die voor de oplevering allemaal verhuurd en

MN. Op dat moment was al duidelijk dat de locaties voor

verkocht waren.”

woningbouw ontwikkeld zouden worden. Heembouw en MN schakelden snel en hebben goed met ons

Lex Scholten en Rinze van Veen kijken tevreden terug

meegedacht welke oplossing het beste zou zijn.”

op de samenwerking met Heembouw en MN. “Van alle kanten is er snel geschakeld, dat kon ook omdat het

Minimaliseren risico en snel traject

project al helemaal voorbereid was. Het hele traject

Rinze van Veen, coördinator team projecten

tussen het eerste gesprek dat we met Heembouw en

Diemen, vult aan: “Er is een plan uitgekomen met

MN voerden en de oplevering heeft nog geen 2,5 jaar

60 grondgebonden woningen, waarvan 53 voor de vrije

geduurd. Als er begrip is voor elkaars belangen en de

sector huur en 7 koopwoningen. MN heeft de locaties

wil om mee te denken, dan kan het heel snel gaan.

van de gemeente aangekocht en met Heembouw is

En dat is hier gebeurd.”

Heembouw 2015

15

Wonen

Wonen

Transformatie laats: Den Haag P Opdrachtgever: Gemini Development Architect: Kroeze Ruys architecten

Plaats: Roelofarendsveen Mulleners + Mulleners

Opdrachtgever: Centrumplan Roelofarendsveen VOF

Stedenbouwkundig ontwerp en architectuur: KK Architecten en

De bestaande situatie

In het centrum van Roelofarendsveen, omringd door water, is een nieuw woon- en winkelgebied in wording: De Oevers van Roelofarendsveen. Hier worden totaal circa 300 woningen en een uitbreiding van het winkelgebied gerealiseerd. Door de vele keuzemogelijkheden die er zijn, kunnen de kopers echt hun eigen, unieke droomhuis samenstellen. Zo hebben de bewoners bijvoorbeeld de mogelijkheid hun eigen gevel te kiezen.

De nieuwe situatie

Transformatie kantoorpand tot 4 luxe appartementen In de Haagse Archipelbuurt transformeert Heembouw een kantoorpand tot 4 luxe loft- appartementen, waaronder een penthouse. De appartementen, die alle 4 zijn verkocht, worden naar verwachting in het 4e kwartaal van 2016 opgeleverd.

Ontwikkeling en realisatie 46 vrije sector huurwoningen Hoge Weide Utrecht. Klantcijfer

9.0 16

Heembouw 2015

Heembouw 2015

17

Wonen

Wonen

Plaats: Delft

Opdrachtgever: Van der Vorm Vastgoed

Architect: Habeon Architecten

Boven winkelcentrum De Hoven Passage in Delft ontwikkelden en realiseerden Heembouw en Van der Vorm Vastgoed een woontoren van 12 verdiepingen. Alle 70 huur- en 13 koopappartementen waren ruim voor de feestelijke opening van de woontoren op 4 november 2015, verhuurd en verkocht. Inmiddels is Heembouw gestart met de realisatie van een tweede woontoren boven De Hoven Passage.

Plaats: Leiden Opdrachtgever: woningcorporatie de Sleutels Architect: Habeon Architecten

Groot onderhoud 77 huurwoningen In de Leidse Merenwijk voert Heembouw als één van de vaste ketenpartners van

Klanttevredenheid

8.8

de Sleutels groot onderhoud uit aan 77 huurwoningen. Dit gebeurt in bewoonde toestand. Een strakke planning, heldere communicatie en een goede uitvoering zorgt ervoor dat de bewoners tevreden zijn met het resultaat.

Op twee voormalige schoollocaties in Diemen realiseerde Heembouw 53 vrije sector huur- en 17 koopwoningen.

Klanttevredenheid

9.0 18

Heembouw 2015

Heembouw 2015

19

Innovatie

Innovatie

Nog geen opleverpunt per woning

Bouwplaatsmanager René Lem en senior werkvoorbereider Stef Kuipers

“ED Controls maakt opleveren tot een feestje” De digitalisering rukt op, ook op de bouw. Nieuwe apps doen hun intrede om de papierwinkel op de bouw te beperken. Een daarvan is ED Controls: deze app wordt onder andere op ons woningbouwproject De Oevers van Roelofarendsveen gebruikt voor een effectieve registratie en communicatie van opleverpunten. Bouwplaatsmanager René Lem en sr. werkvoorbereider Stef Kuipers zijn er blij mee. Zij zetten ED Controls breed in als kwaliteitscontroletool.

ED Controls is een iPad toepassing die gebruik

door de woningen en kijk of alle overeengekomen

maakt van gedigitaliseerde plattegronden en foto’s,

opties zijn uitgevoerd; gaan we richting oplevering,

in combinatie met een workflowsysteem. Zie je

dan controleer ik met ED Controls of de afwerking is

een afwijking, dan markeer je die op de digitale

zoals afgesproken. Zo niet, dan maak ik een foto met

plattegrond, met een foto en/of werkopdracht erbij;

de iPad, markeer wat er aan de hand is en zet het

dit wordt automatisch gemaild aan degene die de

direct door naar de betrokken leverancier. Het werkt

afwijking op kan lossen. Via mail en ED Controls is

geweldig; er wordt snel gereageerd en het is voor alle

de status van deze meldingen te volgen. Alle info

partijen duidelijk wat er moet gebeuren.”

wordt in de cloud opgeslagen en is direct toegankelijk. René Lem: “We zijn begonnen met ED Controls

Leveranciers kunnen snel en gemakkelijk gebruik

voor de opleveringen. Elke uitvoerder deed de

maken van de app; die hoeven zich alleen aan te

opleveringen op zijn eigen manier, met veel tekst om

melden en via internet in te loggen. René: “Niet elke

een opleverpunt te omschrijven. 3, 4 jaar geleden

leverancier staat direct te springen om mee te doen;

ging ik op zoek naar een manier om dit handiger te

maar als je ze meeneemt in het verhaal en je laat

doen en kwam bij ED Controls uit. Door de crisis is de

zien welke voordelen het ook voor hen heeft, werken

implementatie van ED Controls tijdelijk on hold gezet,

ze er graag mee. Het geeft ze direct inzicht in de

maar nu werken we er alweer een tijdje naar volle

kwaliteit die geleverd is; ze zien hoe een werk wordt

tevredenheid mee. Het wordt nu ook over de andere

achtergelaten en wat er eventueel te verbeteren is.”

klantgroepen uitgerold. Het is ook een goede tool om

ED Controls is ook voor de kopers een handige

kwaliteitsafwijkingen tijdens de bouw vast te leggen en

tool. Stef: “Bij de oplevering gebruiken we

te bewaken. Alles wat ik zie wanneer ik over de bouw

de mogelijkheden van ED Controls volop.

loop, leg ik direct vast en koppel ik aan de persoon

De verbeterpunten die we bij de vooroplevering zien

die er iets mee moet doen; zo kan ik niets vergeten.

en voor de eindoplevering moeten oplossen, printen

Zolang een punt niet is afgehandeld blijft het in het

we voor de koper, zodat hij ook het totaallijstje

systeem. De leverancier krijgt per mail, en dat gebeurt

heeft. Bij de eindoplevering lopen we samen met

zo’n 3 keer per dag, een melding dat er nieuwe punten

de kopers de punten van de vooropleverlijst af. Dat

voor hem in het systeem staan. Zijn we ook van die

werkt heel goed; bij de oplevering van de laatste fase

excell bestanden af.”

van 13 woningen hadden we nog geen opleverpunt per woning. Kopers zijn blij en verrast dat we ze de

De Oevers van Roelofarendsveen

20

Heembouw 2015

Kopersopties

vooropnamelijst op deze manier verstrekken; open

Sr. werkvoorbereider Stef Kuipers gebruikt ED

en transparant. Opleveren wordt op deze manier een

Controls voor controle van de kopers opties: “Ik loop

feestje en daar gaat het om.”

Heembouw 2015

21

Kengetallen Omzet (x € 1 miljoen) Som der bedrijfsopbrengsten

2015 2014 2013 2012 2011

117,9

105,7

107,2

114,8

110,0

Resultaat voor belasting

2.153

542

-1.695

1.065

2.139

Resultaat na belasting

1.611

396

-1.295

797

1.601

1,8%

0,5 %

-1,5 %

0,9 %

1,9 %

Current ratio

1,5

1,6

1,4

1,6

1,6

Solvabiliteit

40,0%

41,9 %

38,8 %

40,8 %

41,4 %

9,7%

2,5 %

-8,1 %

4,8 %

10,1 %

Aantal personeelsleden per 31/12

221

215

223

251

256

Aantal personeelsleden in FTE’s per 31/12

209

205

212

238

244

Ziekteverzuim

2,5%

3,1 %

3,0 %

3,7 %

3,9 %

Personeelsverloop

9,9%

5,6 %

11,8 %

5,8 %

8,6 %

569

507

476

475

442

Resultaat (x € 1000)

Resultaat in percentage van de omzet Resultaat voor belasting

Balansverhoudingen

Rendement eigen vermogen (na belastingen)

Personeel

Productiviteit (x € 1000) Omzet per gem. aantal FTE

22

Heembouw 2015

Heembouw 2015

23

Personalia

Bestuur van de organisatie

Raad van Commissarissen

V.l.n.r. Roland van Oostrom en Peter Lammertink

V.l.n.r. Ruud van Berkel, Marlon Huysmans, Jaap Blokhuis en Gerrit Witzel

R.P.M. (Roland) van Oostrom RC (1972)

Ing. P.J. (Peter) Lammertink (1954), voorzitter

R. (Ruud) van Berkel (1942)

Ir. G.A. (Gerrit) Witzel (1951)

Financieel directeur Heembouw Holding

Directeur Heembouw Holding

Nederlandse nationaliteit



Nederlandse nationaliteit Benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen van

Benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen

Benoemd tot lid van de holding directie in 2013.

Benoemd tot lid van de holding directie in 1993.

Heembouw Holding in 1998, na beëindiging van zijn

van Heembouw Holding in 2015.

Werkzaam bij Heembouw Groep sinds 2009.

Werkzaam bij Heembouw Groep sinds 1984.

loopbaan als directeur Heembouw Holding (1973-1998).

Belangrijkste nevenfuncties:

Heeft finance & control, personeel & organisatie,

Heeft het algemeen beleid, marketing, sales,

Belangrijkste nevenfuncties:

Voorzitter Raad van Toezicht St. Anna Zorggroep

legal, Lean en ICT als specifieke aandachtspunten.

projectmanagement, projectontwikkeling en

Directeur Heembouw Beheer B.V.;

Geldrop; Voorzitter Raad van Commissarissen

Habeon Architecten als specifieke aandachtspunten.

Directeur Habejo Holding B.V. en

G. Wijma & Zn NV Kampen; Voormalig voorzitter

dochterondernemingen; Directeur Hestaro B.V.

Raad van Bestuur Heijmans NV.

Drs. J.G. (Jaap) Blokhuis (1958), voorzitter

Ir. M.A.P. (Marlon) Huysmans (1976)



CEO/Chairman bij Multi Corporation.

Bestuurder SoBuildings BV,


Management Consultant MH Projects

van Heembouw Holding in 2013.


Belangrijkste nevenfunctie: Bestuurder Stichting Administratiekantoor Mahegro.

Belangrijkste nevenfunctie: Bestuurder Stichting Administratiekantoor Mahegro.

van Heembouw Holding in 2015. Belangrijkste nevenfuncties: Lid Raad van Commissarissen WonenBreburg; Lid Raad van Toezicht Woonwenz; Lid Raad van Advies Deerns Nederland.

24

Heembouw 2015

Heembouw 2015

25

Bericht RvC

Preadvies aan de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA)

Bericht van de Raad van Commissarissen over 2015 Hierbij bieden wij u het jaarverslag 2015 van Heembouw Holding B.V. aan. De jaarrekening is opgesteld door de Directie, gecontroleerd door Ernst & Young Accountants LLP en door hen voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. De Raad van Commissarissen (RvC) adviseert de aandeelhouders de jaarrekening vast te stellen conform de huidige opstelling en adviseert tevens het dividendvoorstel over te nemen. Daarnaast adviseren wij de AvA om decharge te verlenen aan de Directie voor het gevoerde beleid en aan de RvC voor het gehouden toezicht gedurende het boekjaar 2015.

Verslag over 2015 Het jaar 2015 was een goed jaar voor Heembouw. In een voorzichtig

werden de sterk wijzigende marktomstandigheden, innovatie op het

aantrekkende markt wist de onderneming relatief sterk te presteren,

gebied van producten en processen, de langere termijn groei ambitie

zoals blijkt uit een gezonde groei van de orderportefeuille en een

en de bijbehorende strategie van Heembouw besproken. Dit heeft

substantiële margeverbetering. In deze positieve ontwikkelingen is

geresulteerd in een Strategisch Document dat als basis dient voor

het fundament zichtbaar dat in de voorgaande crisisjaren gelegd

toekomstige Ondernemingsplannen.

werd, toen ondanks uitdagende marktomstandigheden verder is geïnvesteerd in het versterken van de onderneming. Het management

In de reguliere vergaderingen, waarbij eenmaal EY aanwezig was,

heeft zich hierbij ingezet om de sterke bedrijfscultuur van Heembouw

is gesproken over de kwartaalcijfers, het financieel jaarverslag,

te bewaken.

het accountantsverslag en de management letter. Daarnaast is uitgebreid stilgestaan bij de assets op de balans van de onderneming

Als gevolg van deze ontwikkelingen is het bedrijfsresultaat in 2015

en de belangrijkste bouwprojecten; de liquiditeitspositie van

aanzienlijk verbeterd en zijn de vooruitzichten voor de komende jaren

Heembouw en het beschikbare werkkapitaal mede in het kader van

goed.

projectontwikkelingsactiviteiten; verder successieplanning en de daaruit voortvloeiende versterking van de managementstructuur,

De RvC, die geen subcommissies kent, bestond per 1 januari 2015

beloningsbeleid en bedrijfscultuur. Ook werd stilgestaan bij de

uit de volgende leden: mevrouw Marlon Huysmans en de heren Ruud

naamsbekendheid en de innovatieve kracht van de onderneming.

van Berkel (voorzitter), Henk Breukink, Gerrit Witzel en Jaap Blokhuis. Per 18 maart 2015 trad de heer Henk Breukink af en per 1 april 2015

Wij hebben groot respect voor de prestaties van de directie van

nam de heer Jaap Blokhuis het voorzitterschap over van de heer van

Heembouw en haar medewerkers in het afgelopen jaar. Door hun

Berkel. De RvC is Henk Breukink zeer erkentelijk voor zijn bestuurlijke

passie en toewijding mag verwacht worden dat de onderneming ook in

bijdrage aan de ontwikkeling van Heembouw gedurende een periode

2016 weer in staat zal zijn om hoge kwaliteit te leveren en daarmee het

van zeven jaar.

bestaande uitzonderlijke niveau van klanttevredenheid vast te houden.

De heer Ruud van Berkel was namens de RvC aanwezig bij de

Roelofarendsveen, 10 maart 2016

vergadering van de OR waar de jaarresultaten werden besproken. Ruud van Berkel

26

Heembouw 2015

In het afgelopen boekjaar vergaderde de RvC zeven maal; zes maal

Jaap Blokhuis

een reguliere vergadering en daarnaast werd er in augustus 2015

Marlon Huysmans

een Strategie bijeenkomst gehouden. In deze brainstormsessie

Gerrit Witzel

Heembouw 2015

27

Bedrijfsruimten

Bedrijfsruimten

Bedrijfspand voor Mennens

Verbindend Verbindend is een van de belangrijkste kernwaarden van Heembouw. Wij stimuleren samenwerking, zowel in- als extern. Aan de Deltaweg/Heliniumweg in Vlaardingen zijn de gebr. Van Adrichem bezig met een grootscheepse ontwikkeling van circa 11 hectare voor haven gerelateerde bedrijvigheid met kadefaciliteiten.


Een prima locatie voor Mennens, marktleider in staalkabel, hijs- en heftechniek, dat zich hier als één van de eerste partijen heeft kunnen vestigen.

28

Heembouw 2015

Heembouw 2015

29

Innovatie

Innovatie

Onder veel belangstelling lanceerden Heembouw en Simacan tijdens de beurs Logistica de Mobiliteitsscan. Deze tool helpt klanten bij het maken van de keuze voor een nieuwe vestigingslocatie en is een waardevolle aanvulling op de Heembouw gronddatabank. Rob Schuurbiers, mede oprichter van Simacan en commercieel manager Heembouw Suzan Buter, hebben de Mobiliteitsscan de afgelopen periode bij verschillende klanten geïntroduceerd en zijn enthousiast over de positieve reacties.

Vanuit een jarenlange ervaring met de verwerking van data, onder andere bij CMG en TomTom, richtten Rob Schuurbiers en zijn compagnon Felix Faassen eind 2013 Simacan op. “We zien een toenemende behoefte aan geografische data; er komt ook steeds meer data beschikbaar. Aan de andere kant zien we ook dat het lastig is voor bedrijven om goed met deze

Er komt steeds meer data beschikbaar, maar die bruikbaar maken is de uitdaging

Flyer Mobiliteitsscan

Commercieel manager Suzan Buter en Rob Schuurbiers

“De Mobiliteitsscan helpt onze klanten de meest optimale locatie te kiezen” 30

Heembouw 2015

data te kunnen werken. Het kost veel tijd en geld om data bruikbaar te maken. Voor Felix en mij geldt

het meest belangrijk is. Dit wordt verwerkt en gematched

dat we altijd al bezig zijn geweest om geodata zo

met de verschillende locaties die uit de gronddatabank

gebruikersvriendelijk mogelijk aan te bieden; daar zijn

komen. Daar komt dan de meest optimale locatie uit.”

wij met Simacan ingestapt. Onze eerste klant was de ANWB; die wilde lokale verkeersinformatie verrijken met

Simacan en Heembouw werken sinds de bouwvak van

meer informatie, zodat lokale radiostations real time

2015 samen aan de ontwikkeling van de Mobiliteits

kunnen berichten over de actuele stand van zaken op

scan. ”Door de Logistica in november is het in een

de lokale wegen. Inmiddels is Simacan verantwoordelijk

stroomversnelling geraakt,” vertelt Rob. “Deze beurs

voor de verwerking van alle geodata van de ANWB.“

voor de logistiek branche was een mooi moment

Showcase ANWB vormde een mooie opstap naar de

om bij de juiste doelgroep de Mobiliteitsscan te

logistieke sector, “maar we hebben klanten in veel

introduceren. We hadden een prominente plek op de

verschillende branches.” Simacan is inmiddels een

beursstand van Heembouw met een demonstratie en

organisatie met 22 medewerkers en nam in 2014 zijn

Suzan en ik hebben elke dag een lunchpresentatie

intrek in het pand waar ook Heembouw Amersfoort is

gehouden. Dat sloeg enorm aan. Het was heel leuk om

gevestigd. Dit zorgde voor het contact met Heembouw.

te doen en er was veel belangstelling voor ons verhaal. Daar zijn enkele mooie leads uitgekomen.”

Logistica als stroomversneller Suzan Buter: “Wat Simacan doet is super interessant

Intelligente DC’s

voor onze klanten, vooral in de logistieke branche. We

Rob en Suzan zien nog meer mogelijkheden voor

zijn met elkaar in gesprek gegaan over de mogelijkheden

verdere samenwerking. Suzan: “Als Heembouw

en daar is het idee van de Mobiliteitsscan uitgekomen.

bedrijfsruimten zijn we veel in gesprek met

Hiermee krijgt een klant die op zoek is naar een

logistieke partijen. Voor hen is het belangrijk dat

vestgingslocatie inzicht wat de beste plek voor hem is,

hun vrachtwagens zo kort mogelijk stil staan en

op basis van de gegevens die van belang zijn voor zijn

direct weten bij welk dock ze moeten aan docken.

bedrijfsvoering. Stel, een klant zoekt een locatie voor een

We bekijken met Simacan hoe DC’s meer intelligent

nieuw DC. Wat is dan de beste plek? Dat hangt van veel

kunnen worden gemaakt.” Rob: “We werken nu samen

factoren af: waar zijn producten vandaan komen, hoe

voor bedrijfsruimten, maar Heembouw doet ook veel

die worden vervoerd, waar zijn personeel woont, waar

met geodata in de woningbouw. Daar zien we ook

de meeste leveringen naar toe gaan. We vragen de klant

aanknopingspunten. Het is leuk om elkaar op deze

ons deze data te leveren en aan te geven wat voor hem

manier te versterken.”

Heembouw 2015

31

Bedrijfsruimten

Bedrijfsruimten

Hypsos Soesterberg

Klantcijfer Plaats: Soesterberg

Opdrachtgever: WDP

Gebruiker: Hypsos BV


Nieuwe huisvesting Hypsos, internationaal design- en productiebedrijf, gericht op creatieve concepten voor live communicatie; gerealiseerd in opdracht van eindinvesteerder WDP.

9.0

Plaats: Tilburg

Gebruiker: Tesla

Opdrachtgever: Dok Vast


Genomineerd voor meest duurzame gebouw ter wereld.

Klantcijfer

9.0 Plaats: Delft

Bierens machinefabrieken Plaats: Tilburg

32

Heembouw 2015

Architect: Arec Ingenieursgroep

Bakkerij Hoogvliet P laats: Bleiswijk Architect: Casteo Bureau voor bouwkunde en architectuur

Opdrachtgever: HANOS


Nieuwe vestiging

Nieuwe vestiging horecagroothandel HANOS op bedrijventerrein Ypenburgse Poort in

horecagroothandel HANOS

Delft. Deze zelfbedieningsgroothandel werd in iets meer dan 7 maanden gerealiseerd en omvat 25.000 m2, met een verdiepingsvloer van 7.500 m2 en een parkeerdek van 4.650 m2.

Heembouw 2015

33

Bedrijfsruimten

Bedrijfsruimten

Plaats: Rijswijk Opdrachtgever: Heembouw Ontwikkeling Bedrijfsruimten Architect: Habeon Architecten

Plaats: Papendrecht Opdrachtgever: WDP Gebruiker: Staay-Hispa Architect: Habeon Architecten Adviseur en directievoering: BOAG advies en management

Op bedrijventerrein Nieuwland Parc in Papendrecht realiseerde Heembouw een state-of-the-art warehouse voor Staay-Hispa, dat bestaat uit 7.500 m2 hal met koelcellen en circa 2.100 m2 kantoor. Het nieuwe

Een aantrekkelijke

bedrijfspand ligt tegenover het al bestaande pand van

en waterrijke nieuwe

Staay Export, gelegen in Alblasserdam. Dit bestaat uit

bedrijvenlocatie

ruim 6.500 m2 hal, inclusief entresol en circa 1.500 m2 kantoor. Beide bedrijven behoren tot de Staay Food

Bedrijvencomplex Harbour Village

Group, dat onder het motto “De wereld is onze tuin”

wordt ontwikkeld i.s.m. Industrieschap

wereldwijd kwalitatief hoogwaardige en betrouwbare

de Plaspoelpolder (IPP) en de

groenten en fruit uit eigen bron levert.

gemeente Rijswijk. Een aantrekkelijke en waterrijke nieuwe bedrijvenlocatie, speciaal gericht op kleinschalige bedrijfsruimten, dienstverlening en horeca. De 27 units die in de eerste twee fasen zijn gerealiseerd zijn

Coca Cola

allemaal in gebruik; de verkoop van

Plaats: Dongen

fase drie is eind februari 2016 gestart.

Plaats: Vlaardingen Opdrachtgever: Gebr. Van Adrichem Architect: Habeon Architecten

Gebruiker: Mennens

Bedrijfspand voor Mennens Specialist op het gebied van staalkabel, hijs- en heftechniek, aan de Deltaweg/ Heliniumweg in Vlaardingen. De nieuwe huisvesting bestaat uit 2.500 m2 hal en 800 m2 kantoor.

Hittech Multin Plaats: Den Haag Opdrachtgever: Duynstede Beheer Architect: EGM Architecten

Heemskerk fresh & easy Plaats: Rijnsburg

Architect: Royal Haskoning

Klantcijfer

9.0 34

Heembouw 2015

Heembouw 2015

35

Innovatie

Innovatie

“Voor ons als commerciëlen is het belangrijkste doel: het creëren en verzilveren van kansen. Dat begint met het vinden van locaties die geschikt zijn voor woningbouw. Via netwerkrelaties komen er weliswaar wekelijks talloze locaties voorbij, maar welke is de beste en waar ga je je op focussen? Hoe groot is de kans op exclusiviteit? Hoe verkrijg je objectieve inzichten die ervoor zorgen dat je de concurrentie voorblijft?” Een interessante puzzel, waar Wout Grote en planoloog Djoerd van Velzen dagelijks mee bezig zijn.

Djoerd: ‘We willen de komende jaren flink gaan groeien. Dat kan alleen wanneer je in staat bent een blue ocean te vinden. Blue ocean kan je zien als een strategie waarin je je eigen marktruimte creëert. Dit in plaats van de strijd aan te gaan in concurrentie; ook wel red ocean wordt genoemd.”

Met de locatie generator pro-actief spotten van kansen

‘’Onze blue ocean begint nu gestalte te krijgen in de vorm van de Locatiegenerator. Het is een geografisch informatie systeem dat ons in staat stelt door middel van geodata binnen no-time ongekende inzichten te bieden door data slim te combineren. Het kan locaties objectief beoordelen op aspecten als bereikbaarheid, voorzieningenniveau, doelgroepen en woningmarkt. In Zeist werd ons een locatie traditioneel aangeboden via het makelaarscircuit, met de vraag of de locatie

We zijn een goed ingevoerde gesprekspartner voor onze klanten

interessant is voor senioren appartementen. Zeist staat bekend om zijn chique wijken, maar kent ook een groot aandeel sociale huurwoningen. Uit analyses

Hoofd commercie Heembouw Wonen Wout Grote en commercieel medewerker Djoerd van Velzen

“De locatiegenerator is hét middel om kansen te beoordelen en nieuwe aan te boren” 36

Heembouw 2015

bleek vrij snel dat er juist vraag was naar vrije sector

van locaties aan te bieden die iedereen al kent. Deze

huurappartementen voor middeninkomens en een

manier van data analyse is uniek binnen de branche.

doelgroep met de leeftijd van 25 t/m 40 jaar. Onze

Er komt steeds meer geodata beschikbaar, maar het

locatie kan perfect op deze behoefte inspelen en sluit

is de kunst om uit deze brij van data de gegevens te

bovendien aan op de omgeving: een gebied dat op de

filteren die ervoor zorgen dat je je bedrijfsvoering kunt

grens ligt van chic Zeist en buurten met groot aandeel

optimaliseren.”

sociale huurwoningen.” Wout: “Op basis van samenhangende informatie Wout: “Met name voor onze opdrachtgevers wordt

zijn we een goed ingevoerde gesprekspartner voor

deze manier van werken interessant. De grootste

onze opdrachtgever. We komen in een vroegtijdig

kracht van het systeem zit ‘m met name in het

stadium aan tafel en is de locatie geschikt, dan gaan

pro-actief spotten van kansen waar niemand mee

we verder om uiteindelijk samen de locatie verder

bezig is. Dat gaat ons komende jaren veel opleveren.

te kunnen ontwikkelen.” Djoerd: “Het is prachtig om

Ontwikkelaars en beleggers zijn op zoek naar plekken

te zien dat de Locatiegenerator in nog geen jaar tijd

die nu goed renderen of in de toekomst veel geld gaan

zo gewaardeerd wordt. Het is begonnen als word

opleveren. Hun besluitvorming kunnen wij nu middels

document van twee van onze commerciële collega’s,

deze analyses ondersteunen. Ook kunnen wij op basis

die datastromen wilden gaan combineren en daar is dit

van hun specifieke wensen perfect locaties in kaart

uitgekomen: dé manier om kansen te beoordelen en

brengen die passen bij hun zoekprofiel in plaats

nieuwe aan te boren.”

Heembouw 2015

37

Menselijk kapitaal

People

HR Strategie

Bij flexibele tijden en een toenemend aantal collega’s hoort ook de aandacht voor een innovatieve werkomgeving. De in 2015 opgerichte stuurgroep verdiepte zich in de optimale workflow en het

Onze kernwaarden en principes

werkplekconcept dat hieruit tot stand komt. Met als doel optimale samenwerking en innovatie te stimuleren. Met andere woorden:

2015 was een enerverend en dynamisch jaar. De groei zette weer in en we hebben dan

plekken creëren waar mensen willen zijn. Dit werkplekconcept

Nieuwsgierig

ook een groot aantal nieuwe collega’s verwelkomd. Samen met een aantrekkende

wordt als eerste in Roelofarendsveen ingevoerd.

1 Wij willen ècht weten wat de ander drijft.

arbeidsmarkt vroeg dit om aantrekkelijk werkgeverschap en aandacht voor de drijfveer

2 Wij vragen door om de context echt te begrijpen.

achter ons HR beleid: ‘de juiste medewerker op de juiste plek’. In het zogenoemde

3 Wij zijn leergierig, onderzoekend en continu bezig

‘Richtinggevend kader HR 2015-2017’ hebben we per HR aspect in grote lijnen

Met de toenemende instroom en groeiende behoefte

verder bouwen aan een cultuur die duurzame groei

aan nieuwe collega’s is de aanzet gedaan tot het

ondersteunt en waarin mens en resultaat samen gaan.

opzetten van een strategische personeelsplanning

We hebben onze cultuur verwoord in 5 mooie

en het opnieuw onder de loep nemen van ons

eigentijdse kernwaarden en geladen met

aannamebeleid. De ontwikkelde e-learningmodule

richtinggevende principes. Onze kernwaarden:

als onderdeel van ons introductieprogramma is

nieuwsgierig, origineel, verbindend, ambitieus, concreet.

hiervan een mooi voorbeeld.

met het ontwikkelen van kennis en het verbeteren

WAT IS JE PASSIE

de richting voor de komende jaren beschreven.

GELUKKIG MAAR ARM

WAT IS JE TALENT

WIN

-

van onszelf.

Origineel

HET BLIJFT EEN DROOM

WIN RIJK MAAR VERVEELD

WAT LEVERT HET OP

1 Wij onderscheiden ons door een oorspronkelijke en authentieke aanpak. 2 Wij zijn creatief en innovatief in het bedenken van de beste oplossing. 3 Wij verrassen de klant op positieve wijze.

Verbindend Egelprincipe ontwikkelgesprekken

1 Wij luisteren naar de ander en geven oprechte feedback.

Juist in tijden van groei is een sterke cultuur van

Cultuurspel

2 Wij stellen ons kwetsbaar en transparant op en

Ontwikkelgesprekken

belang. 2015 werd dan ook het Heembouw Cultuurjaar.

geven elkaar de ruimte om optimaal te presteren. 3 Wij stimuleren samenwerking, waarbij iedereen

Bewust van het belang en het onderscheidend

Vol enthousiasme hebben we met het speciaal

vermogen van onze sterke cultuur zijn we, samen met

ontwikkelde Heembouw Cultuurspel op een

Onze communicatiecyclus was ook aan een nieuwe opzet

een externe partij, intensief in gesprek gegaan over

interactieve manier de nieuwe kernwaarden met de

toe. Ter vervanging van de functioneringsronde zijn na onze

de toekomst. Vragen als ‘waar staan we nu’, ‘waar

collega’s gedeeld. Met een echt Heembouw spelbord

structuurwijziging in 2014 eenmalig de ‘kop koffie gesprekken’

Ambitieus

willen we naar toe’, ‘wat maakt onze huidige cultuur

met toepasselijke vragen en verschillende speelvelden

gehouden: twee tot drie persoonlijke gesprekken met elke

1 Wij creëren de hoogste klantwaarde door het

sterk’ en ‘wat willen we loslaten of toevoegen’ werden

is het cultuurspel in alle klantgroepen en stafafdelingen

medewerker. Mede door deze persoonlijke aandacht hebben de

beantwoord. Een inspirerende zoektocht naar het

gespeeld. Ons bewustzijn over de (nieuwe) waarden

medewerkers hun plek in de nieuwe organisatie kunnen hervinden.

en het gedrag is hiermee vergroot, en zorgde voor

zijn verantwoordelijkheid neemt.

beste uit onszelf en onze omgeving te halen. 2 Wij halen motivatie en inspiratie uit behaalde resultaten. 3 Het is onze overtuiging dat we ons steeds kunnen

verbinding met onze cultuur en kernwaarden en daarmee de visie van Heembouw. Ook in 2016

blijven verbeteren.

blijven we aandacht besteden aan het versterken

Concreet

en behouden van onze cultuur.

1 Wij communiceren duidelijk en benoemen De huidige tijd waarin veranderingen zich snel

de feiten. 2 Wij begrijpen de vraag en realiseren

opvolgen en we een verdergaande flexibilisering in arbeidsrelaties zien, heeft geleid tot een verdiepende

de beste oplossing. 3 Wij maken het waar!

dialoog over flexibel werken. Daarbij hebben we verschillende bedrijven bezocht om te ervaren hoe zij met flexibel werken omgaan. Zo konden we een zorgvuldige afweging maken over welke flexibele arbeidsomgeving bij Heembouw past. Met als eerste resultaat het werken met flexibele arbeidstijden per E-learning module

38

Heembouw 2015

1 januari 2016.

Heembouw cultuurspel

Heembouw 2015

39

Menselijk kapitaal

People

Personeelsbezetting en verloop

Vanaf 2015 voeren we ontwikkelgesprekken met

Personeelsbezetting

elkaar. Kern van deze gesprekken is de dialoog over

Aantal medewerkers

de passie, het talent en de toegevoegde waarde van

Het aantal medewerkers van Heembouw Groep

de medewerker en het bepalen van de wensen en

is gestegen, van 215 in 2014 naar 221 op

mogelijkheden voor de toekomst.

31 december 2015. De man-vrouw verhouding was op

2014: 215

221

dat moment als volgt: 173 mannelijke personeelsleden In het kader van de ontwikkeling en het versterken

(78%) en 48 vrouwelijke personeelsleden (22%).

van onze commerciële slagkracht hebben al onze

De leden van het bestuur van de organisatie horen

commerciële mensen een uitgebreide commerciële

allen tot het mannelijk geslacht. Deze functies staan

training gevolgd en de geleerde vaardigheden in de

medewerkers

evenwel, net als andere functies in de organisatie,

praktijk leren toepassen.

De klantgroep Bedrijfsruimten speelt het cultuurspel

open voor geschikte kandidaten van beide geslachten.

Veranderingen golden ook voor ons architectenbureau

Wijzigingen van wetten en regelgeving vragen

drie mannelijke leden en een vrouwelijk lid.

Habeon Architecten. Mede door de komst van

altijd veel aandacht en leiden tot aanpassingen.

Onderstaande tabel geeft de personeelsbezetting

BIM en een andere wijze van werken, was het

Begin 2015 hadden we te maken met een complexe

en verlooppercentages weer van de verschillende

functiehuis Habeon Architecten aan vernieuwing

pensioenwijziging en eind 2015 vergde de

organisatieonderdelen en de totaaltelling voor de

toe. Gesprekken met een ingestelde werkgroep en

implementatie van de nieuwe Bouw-cao veel overleg

Heembouw Groep.

externe expertise leidden tot nieuwe functie-inhoud en

en tijd.

De Raad van Commissarissen bestaat uit vier leden:

173

48

functiebenamingen.

hebben we voor de langere termijn vastgesteld, zodat we de komende jaren als organisatie onze CO2-uitstoot verlagen.

BIM engineers. Twee uitvoerders zijn in 2015 opgeleid tot BIM engineer. Met de al aanwezige BIM engineer

Van alle bedrijfsbussen verlangt de fiscus een

beschikt nu elke klantgroep over een BIM engineer

gedetailleerde rittenadministratie. Onze huidig

(zie ook pagina 50-51).

rittenadministratiesysteem was aan vervanging toe en rond de bouwvak zijn alle bussen voorzien van een nieuw systeem. Dit nieuwe systeem is niet alleen

BIM engineers Iedere klantgroep een eigen BIM engineer

gebruiksvriendelijker voor de berijder, maar vergt ook veel minder handelingen van de administratieve ondersteuning. Met gelijkblijvende kosten is dit een mooie efficiencyslag.

Aantallen

Klantgroepen

De komst van BIM vergrootte ook onze behoefte aan

Heembouw Groep

CO2-norm toegevoegd. Deze maximale CO2-norm

beloningssystematiek hierop aangepast.

Heembouw Holding

gehouden en op basis van de uitslag ook de

Habeon Architecten

aan onze bestaande leasenormen een maximale Heembouw Ontwikkeling

In het kader van duurzaamheid hebben we in 2015 Tegelijkertijd hebben we een beloningsbenchmark

Bouwplaatsmedewerkers Bezetting per 01-01-2015

45

0

45

Bezetting per 31-12-2015

44

0

44


28

0

28


26

0

26

UTA-uitvoerder

UTA-kantoormedewerkers / Habeon Architecten Bezetting per 01-01-2015

101

41

142


108

43

151


174

41

215


178

43

221

9,7%

10,6%

9,9%

Totaal:

Personeelsverloop in fte %

Alle medewerkers van Heembouw vallen onder de CAO voor de Bouwnijverheid; de medewerkers van Habeon Architecten onder de architecten CAO.

40

Heembouw 2015

Heembouw 2015

41

Menselijk kapitaal

People

In de Merenwijk in Leiden is Heembouw bezig met een omvangrijk groot onderhoudsproject. Richard Guldemond is hier als assistent uitvoerder aan het werk. Samen met projectleider Fred Verlaan, werkvoorbereider Michel van Breugel en uitvoerder Nico Pieterse vormt hij de spil van het team dat ervoor zorgt dat de werkzaamheden, die voor de bewoners erg ingrijpend zijn, zo goed en vlot mogelijk worden uitgevoerd. En met succes, gezien een gemiddelde bewonerstevredenheid tot nu toe van 8.8. Richard Guldemond is in het project als assistent uitvoerder goed op zijn plek, maar de weg daar naartoe was een bijzondere.

Gemiddelde

Richard: “Ik zit mijn hele werkzame leven al bij

assistent uitvoerder mee. In opdracht van corporatie de

bewoners

Heembouw. Voor ik 21 jaar geleden in dienst

Sleutels, waarvoor Heembouw een vaste ketenpartner

tevredenheid

kwam als leerling timmerman was ik via het

is, krijgen 77 huurwoningen nieuwe kunststofkozijnen,

8.8

samenwerkingsverband van school al vier jaar bij

wordt enkel glas vervangen door dubbel glas, wordt het

Heembouw aan de slag. Op zich wel grappig: Nico

voegwerk gedeeltelijk vernieuwd en worden de daken

Pieterse, die ik hier als uitvoerder assisteer, was mijn

beter geïsoleerd. Door de verbetering van de isolatie in

leermeester op de leerlingbouwplaats aan de Grundel.”

de schil gaan de woningen van energielabel D/E naar

In de jaren daarna groeide Richard door naar de functie

label B. Alle woningen krijgen mechanische ventilatie en

van voorman. “Dat beviel prima; een goede combinatie

de elektrische installatie wordt gemoderniseerd. In circa

van lichamelijk aan de slag zijn, lekker meewerken

75% van de woningen komt een nieuwe badkamer,

maar ook het nodige geestelijke werk. Tot ik 2012 een

keuken en/of toilet. Verder is er asbestsanering

ongeluk kreeg, had ik er nooit over nagedacht om de

uitgevoerd. Naast de 77 huurwoningen kunnen ook

Goed overstap naar assistent uitvoerder te maken.” communiceren Terug naar de schoolbanken en uitleggen Vier jaar geleden kwam Richard tijdens de uitvoering wat je gaat van het project Haganum onder een stapel houtskeletbouwwanden, met de nodige gevolgen. doen

Assistent uitvoerder Richard Guldemond

“Goed uitleggen wat je gaat doen, doen wat je afspreekt en zorgen dat de bewoners super tevreden zijn”

42

Heembouw 2015

de eigenaren van 104 koopwoningen in deze buurt meedoen aan het groot onderhoudstraject.

Bewoners meenemen in het proces Werkzaamheden die voor de bewoners aardig ingrijpend zijn. Richard: “Ik heb ook als voorman

“Ruggenwervels gebroken, knie kapot. De onderste

veel projecten in bewoonde situatie gedaan. Het is

rugwervels zijn vastgezet, de voorste kruisband van

belangrijk om goed te communiceren. Tijdens de

mijn knie is vervangen en er is een stuk meniscus

vooropname moet je goed uitleggen wat je gaat

weggehaald. Ik functioneer nu weer goed, maar

doen. Er komt herrie en stof, dan is het belangrijk om

lichamelijk werk lang achter elkaar valt hierdoor zwaar,

de bewoners goed door het proces mee te nemen.

dus mijn werk als voorman kon ik hierdoor niet meer

De meterkastlijsten helpen daarbij; daarop staat

doen.” Na bijna twee jaar revalidatie is Richard twee

omschreven wat er wanneer in de woning gebeurt.

jaar geleden gestart met de MBO opleiding uitvoerder 4.

Alle afspraken staan erop, met foto’s van de gekozen

“Het was best wel pittig om weer in de schoolbanken te

tegels, kleur etc. De reacties uit de wijk zijn overigens

zitten. In overleg met Heembouw hebben we gekeken

positief. De bewoners zijn blij dat het achterstallige

voor welke onderdelen ik certificaten moest behalen

onderhoud wordt aangepakt. Er gebeurt wel heel

om het werk als uitvoerder te kunnen doen. Inmiddels

veel in korte tijd in hun woning; daar zijn bewoners

heb ik alles met mooie cijfers afgerond en ben ik sinds

soms wat onzeker over, maar dan is het aan ons om

1 januari officieel assistent uitvoerder.”

dat goed uit te leggen. We hebben 17 dagen per woning ingepland; tot nu toe hebben we elke woning

Het project in de Merenwijk is niet zijn eerste klus in

binnen 15 dagen opgeleverd met gemiddeld twee

deze functie. “Ik ben er een beetje ingerold; heb eerst

opleverpunten per woning. En de bewoners

in Utrecht bij een nieuwbouwproject het oplevertraject

en opdrachtgever zijn blij met het eindresultaat;

gedaan en daarna bij een nieuwbouwproject in Diemen.”

daarbij streven we naar een klanttevredenheid

In de Merenwijk loopt Richard het hele project als

van minstens een 9.”

Heembouw 2015

43

Menselijk kapitaal

People

Opleidingen

Jubilea

Middels diverse opleidingen en workshops zijn

Een aantal collega’s heeft deelgenomen aan het

Ook dit jaar vierden we 12,5 jarige, 25 jarige en

we actief bezig geweest met het ontwikkelen van

Loopbaantraject Bouw om uiteindelijk door te kunnen

zelfs weer 40 jarig jubilea! Alle jubilarissen zijn,

kennis en het verbeteren van onszelf. Naast de vaste

stromen naar een andere functie. Met succes hebben

zoals gebruikelijk, goed in het zonnetje gezet met

trainingen om de Veiligheid en Breeam Certificeringen

inmiddels 4 collega’s dit traject in 2015 weten af

een huldiging en een feestelijke bijeenkomst.

te borgen op onze projecten, is middels de inzet van

te sluiten.

Teamlifo’s en Insights Discovery aandacht besteed

Werknemer

Functie

Jubileum

Klantgroep/organisatieonderdeel

opgepakt om eenieder optimaal te laten presteren.

Frans Olierook

Projectleider

25

Wonen

alle klantgroepen een op maat gemaakte sales training

Mede door de focus op projecten ligt het aantal

Ronald van Diemen

Bouwplaatsmanager

25

Bedrijfsruimten

gevolgd, gericht op het vergroten van de effectiviteit bij

opleidingsdagen nog onder onze doelstelling.

Geert van Amerongen

Timmerman II

12,5

Wonen

Jos Baak

Timmerman II

25

Bedrijfsruimten

Birgite Kasten-Lips

P&O Adviseur

12,5

Staf

Frenk van der Ham

Timmerman I

25

Wonen

Koos Rietbroek

Projectleider

40

Wonen

Frans van Veen

Service coördinator

40

Wonen

Gert uit de Bosch

Planontwikkelaar

12,5

Bedrijfsruimten

aan het effectiever communiceren en het verder

Via de persoonlijke ontwikkelgesprekken hebben we

verbeteren van de samenwerking binnen een aantal

daar waar nodig trainingen en opleidingen individueel

teams. Daarnaast hebben de commerciële teams van

de acquisitie van nieuwe projecten.

Opleidingsdagen 6 5

Pensioen

4

In 2015 ging één medewerker met pensioen,

3

1

met 33 jaren dienstverband.

2,7

2

2,0 1,3

0

2,1 1,3

2011

1,2

2,0 2,3

1,5 1,3

Wij bedanken onze pensionaris voor zijn jarenlange 1,5

1,8

inzet en wensen hem een goede welverdiende

1,3 1,6

pensioentijd.

0,7

2012

2013

2014

2015

Gemiddelde opleidingsdagen per medewerker Heembouw Groep

Doelstelling Bouw

Bouw

UTA-U

UTA

Doelstelling UTA/UTA-U

Werknemer

Pensioendatum

Functie

Klantgroep

Ad Verwijmeren

31-03-15

Timmerman II

Bedrijfsruimten

Stagiaires 2011

23

2012

21

2013

21

2014

11

2015

17

In 2015 hebben we flink ingezet op het vergroten van het aantal stageplaatsen binnen Heembouw

LinkedIn

om zo meer kennisuitwisseling tussen stagiaires en

Heembouw 2015

werknemers te laten plaatsvinden. Dit heeft ervoor gezorgd dat het aantal stageplaatsen is gestegen van 11 naar 17.

44

Heembouw 2015

2014 : 2.174 volgers

3.488

LinkedIn volgers

Heembouw 2015

45

Innovatie

Innovatie

E-learning module Sinds 1 december 2015

Live

Met het aantrekken van de markt, gebeurt er ook weer het nodige op het gebied van personeelswerving. Voor Heembouw een goed moment om het hele proces van werving en de eerste periode daarna kritisch te bekijken. Dit leidde tot de ontwikkeling van een e-learning module voor de introductieperiode. Heembouw recruiter Mariëlle van der Weijden en de ontwikkelaar van de e-learning module, Grietje de Boer zijn enthousiast over het resultaat.

Mariëlle: “Toen we vorig jaar weer meer mensen gingen aannemen, hebben we kritisch naar ons introductieprogramma voor nieuwe medewerkers gekeken. Een onderdeel daarvan was de introductie workshop: een middag met alle nieuwe collega’s die we met een uitgebreide presentatie alles over Heembouw probeerden te vertellen: de geschiedenis, de cultuur, BIM, Lean, hoe de klantgroepen werken. Een middag waarin we vooral veel informatie aan het zenden waren en waar weinig interactie was. We merkten dat de informatie niet echt goed

vragen juist beantwoord hebt; zo blijft de info beter

bleef hangen; het was ook heel veel wat we in

hangen. Je kan de tekst terug lezen en de vragen

korte tijd wilden vertellen. Dat wilden we anders

opnieuw invullen. Het doorlopen van de hele module

doen. We wisten dat er bij de bouwopleiding BOB

duurt ongeveer 45 minuten. Dat kan je in je eigen

gebruik werd gemaakt van e-learning modules,

tempo doen; na elk onderdeel kan je stoppen en later

en het leek ons wel wat dat als alternatief voor

weer doorgaan daar waar je was gebleven.”

Voor de introductieworkshop te gebruiken.” overbrengen Tekst, filmpjes en vragen van kennis Opleidingsdeskundige Grietje de Boer is met haar zijn de bureau Grietje training & coaching al een tijdje bezig mogelijkheden met het ontwikkelen van e-learning modules en maakte van e-learning de module voor Heembouw. “We hebben nu een module waarmee nieuwe medewerkers kennis kunnen ongekend

Recruiter Mariëlle van der Weijden en Grietje de Boer

“E-learning module is echt iets om vrolijk van te worden” 46

Heembouw 2015

Medewerkers enthousiast Elke nieuwe medewerker doorloopt de e-learning module in de eerste werkweek. Mariëlle: “Dat controleren we niet, maar tijdens de wekelijkse gesprekken die we voeren met nieuwe medewerkers vragen we wel of de module gevolgd is. Het blijft een eigen verantwoordelijkheid van de medewerker, we

maken met de basis informatie over Heembouw en

doen geen test om te zien of iedereen alle vragen goed

Habeon Architecten. Collega’s kunnen de module zelf

heeft. De module is sinds 1 december 2015 live, en de

vanachter hun computer, smartphone of tablet volgen,

eerste reacties zijn enthousiast, niet alleen van nieuwe

op het moment waarop het hen uitkomt. Het is een

collega’s maar ook van de bestaande.

combinatie van tekst, filmpjes en vragen. De module

Via intranet hebben we een linkje verspreid om de

is een leuke manier om door de basis informatie over

module zelf te volgen en daar is druk gebruik van

Heembouw heen te lopen.”

gemaakt. Ik ben ook echt blij met het eindresultaat; je wordt er echt vrolijk van als je het ziet en leest en de

Grietje: “De module bestaat uit een aantal hoofd

module doorloopt, vooral de filmpjes slaan echt aan.”

stukken: geschiedenis van Heembouw, klantgroepen, kernwaarden en cultuur, de locaties, BIM, Lean.

Grietje: “Dat is fijn om te horen. Ik ben er ook blij

Elk onderdeel start met een stuk tekst over het

mee, het is echt mooi geworden. En we kunnen

onderwerp, met filmpjes of andere beelden.

er in de toekomst verder mee, we kunnen zaken

Daarna volgt een aantal vragen; die moet je

aanpassen of uitbreiden met nieuwe modules. Als het

beantwoorden en dan zie je of het antwoord goed of

gaat om overbrengen en toetsen van kennis zijn de

fout hebt. Je kan niet verder in de module voor je alle

mogelijkheden van e-learning echt ongekend.”

Heembouw 2015

47

Menselijk kapitaal

People

Verzuim

Ongevallen

Hieronder zijn de verzuimpercentages weergegeven

van 2014. Ons verzuim ligt hiermee nog verder onder

Het aantal ongevallen in 2015 bedraagt 21.

van de verschillende organisatieonderdelen en het

het branchegemiddelde (2014: 5,0% bron EIB) dan

De aandacht voor ongevallen met verzuim verhoogde

totaalpercentage voor de Heembouw Groep.

voorgaande jaren. Deze daling is met name het

de bewustwording en resulteerde in een daling van

resultaat van onze aanhoudende gerichte aandacht

deze ongevallen.

Het verzuimresultaat voor Heembouw Groep is voor

voor het verzuim.

2015 uitgekomen op het historisch lage niveau van

De verzuimfrequentie is in 2015 onveranderd gebleven

2,5%. Dit betekent een daling van 0,6% ten opzichte

ten opzichte van het voorgaande jaar.

Ongevallen Heembouw Groep 30

2013

2014

2015

Verzuimhistorie Heembouw Groep Heembouw Groep

Heembouw Holding

Habeon Architecten

Klantgroepen

Heembouw Ontwikkeling

27 25

Bouw

5,5%

UTA/Habeon Architecten

2,3%

1,8%

2,2%

Totaal 2013

3,3%

1,8%

3,0%

Bouw

7,9%


1,5%

2,6%

1,7%

Totaal 2014

3,3%

2,6%

3,1%

Bouw

6,4%


1,2%

1,1%

1,1%

Totaal 2015

2,7%

1,1%

2,5%

2011: 3,9% | 2012: 3,7% 2013: 3,0% | 2014: 3,1%

2,5%

5,5%

verzuim 2015

8 5

5

5 Aantal ongevallen

1 0

2011

1

2012

2013

2014

Aantal verzuimgevallen t.g.v. ongeval

2015

De groei van de organisatie geeft een toename van het aantal vacatures. Daarom is onze recruiter medio 2015 weer voor 100% ingezet op recruitment. We hebben dit jaar 29 nieuwe collega’s mogen verwelkomen, waarbij het zwaartepunt in de tweede helft van 2015 lag.

3,7

Kort: 0 tot 6 dagen

Heembouw Groep

Middel: 6 tot 31 dagen

2015

Lang: 31 dagen of langer 3,1

3,0

2,5

2,3

2,1

Totaal verzuim

Heembouw Bedrijfsruimten Heembouw Kantoren Heembouw Wonen

1,9 1,5

1,0%

0,8 0,7 0,0%

10

In dienst

2,4

21

15

6,4%

3,0% 2,0%

20

Werving en selectie

Verzuimhistorie Heembouw

3,9

23 19

7,9%

5,0% 4,0%

23

2011

0,9 0,7 2012

0,7

0,4 2013

0,5

0,3 2014

0,6 0,4

Habeon Architecten

2015

Staf

48

Heembouw 2015

Heembouw 2015

49

Innovatie

Innovatie

BIM (Bouw Informatie Model) wordt wel de meest ingrijpend innovatie in de bouw van de afgelopen jaren genoemd. Het werken met 3-dimensionale modellen zorgt niet alleen voor een andere manier van samenwerken, het leidt ook tot het ontstaan van nieuwe functies. Zo telt Habeon Architecten inmiddels een groot aantal BIM modelleurs en heeft elke klantgroep een BIM-engineer in de gelederen. Piet Stokkel en Berry van Dalsum zijn 1 januari 2015 aan het (interne) opleidingstraject voor deze nieuwe functie begonnen bij respectievelijk wonen en bedrijfsruimten; Wilfred Hulst vervult deze rol bij kantoren al wat langer.

Wat doet een BIM-engineer eigenlijk? “Voor een gebouw echt gebouwd wordt, wordt virtueel een prototype gebouwd. Als BIM-engineers zijn wij verantwoordelijk voor het BIM-model, het daarin samenvoegen van de modellen van de leveranciers en het elimineren van clashes.”

Samenwerkingsdagen met leveranciers

Wij zijn feitelijk virtuele uitvoerders

Grote foto: Wilfred Hulst, Piet Stokkel en Berry van Dalsum

Berry en Piet maakten de stap naar BIM-engineer

al zien vóór het echt gebouwd is. Je weet precies hoe

als (assistent) uitvoerder; Wilfred als projectleider,

het er allemaal uit gaat zien.” Piet: “Dat betekent niet

hoewel ook hij eerder als uitvoerder werkzaam was.

dat we al helemaal volleerd zijn als BIM-engineer; er is

Wilfred: “Heembouw heeft bewust de keuze gemaakt

nog heel veel te leren en vooral het samenvoegen van

om oud-uitvoerders te vragen voor deze functie.

alle informatie van de leveranciers heeft best wel wat

Op de samenwerkingsdagen waarop je met elkaar

voeten in aarde. Maar we maken enorme stappen.”

een prototype bouwt, ben je een virtuele uitvoerder.

Wilfred: “Steeds meer leveranciers gaan mee in het

Je neemt dan beslissingen die onomkeerbaar zijn, en

modelleren in 3D, ook zij zien hun eigen voordelen

dan is het wel zaak dat je weet waar je het over hebt.

van een 3D model en kunnen hieruit ook produceren.

Vanuit onze ervaring als uitvoerder heb je extra inzicht

Het gaat net zo als met Lean: bij Heembouw werken

in de maakbaarheid van het ontwerp.”

we Lean, dat zijn andere partijen ook gaan doen en

De samenwerkingsdagen zijn afgelopen jaar

dat zal voor BIM ook zo zijn: wij doen alle projecten

geïntroduceerd. Wilfred: “Voor ons project Applied

van Habeon Architecten zowieso in BIM en gaan ook

Medical zitten we een hele dag per week samen met

steeds meer in BIM werken met externe architecten.

de modelleurs van onze leveranciers in een ruimte, hier

BIM is straks gewoon de standaard.”

op kantoor. Dan houden we de clashsessies, stemmen

BIM-engineers Piet Stokkel, Berry van Dalsum en Wilfred Hulst

“BIM is straks gewoon de standaard”

50

Heembouw 2015

de modellen op elkaar af, houden de wekelijkse

Hoewel de mannen soms nog hun weg moeten vinden

werkbespreking, volgen de planning. In eerste instantie

in hun nieuwe rol “het is af en toe een beetje pionieren”,

vroegen we ons af of we dit commitment wel mochten

vinden ze hun nieuwe functie helemaal top. Piet:

vragen aan de leveranciers, maar nu ziet iedereen

“Het is heel divers, in het model ben je over alles aan

overduidelijk de meerwaarde; dit werkt gewoon.”

het nadenken en wordt zichtbaar wat je bedacht hebt.” Berry: “Voor de klant heeft dit ook veel toegevoegde

Werktekeningen straks verleden tijd

waarde; je neemt de klant mee in het model, die ziet

De 3 BIM-engineers zijn blij met de overstap die

hoe zijn gebouw wordt. Dat maakt het leuk.” Wilfred:

ze gemaakt hebben. Berry: “Ik vind het een mooie

“Wat ik heel belangrijk vind is dat je echt samen iets

uitdaging, ik heb altijd al interesse in automatisering

maakt; je werkt samen aan een doel, dat is leuk.

en ik vind het werken in een 3D-model helemaal

En dit is de toekomst, straks werken we allemaal met

geweldig. Je kan door het gebouw heen lopen, alles

een model en zijn de werktekeningen verleden tijd.”

Heembouw 2015

51

Duurzaamheid

Planet

Reductie CO2 uitstoot Op het gebied van de reductie van CO2 hebben wij in

Verduurzamen pand Roelofarendsveen

materiaal moet worden gestort. Het meest efficiënt is

2012 de volgende doelstelling geformuleerd: “In 2022

afvalscheiding direct aan de bron.

produceren we 25% minder CO2-uitstoot per miljoen

Ruim 95% van het bouwen sloopafval kan worden

Heembouw groeit. Niet alleen in omzet en resultaat,

omzet (na inflatiecorrectie) dan in 2012”. De afgelopen

recycled. Sinds 2010 is Heembouw bezig bouwen

maar ook in het aantal medewerkers. Met het oog

jaren hebben wij daar al een aantal stappen in gezet.

sloopafval op de bouwplaats te scheiden. Onze stip op

hierop werken we aan de ontwikkeling van een nieuw

Om te weten hoe het gesteld is met de

Onze CO2-uitstoot was in 2014 1.048,36 ton, wat

de horizon was toen: “40% van ons bouwafval verlaat

innovatief huisvestingsconcept, die de medewerkers

warmteweerstand van de buitenschil is in december

omgerekend naar omzet neerkwam op 9,51 ton per

de bouwplaats gescheiden.” In 2014 werd maar liefst

optimaal faciliteert en verbindt en waar nog meer

een luchtdoorlatendheidtest uitgevoerd in ons pand

miljoen omzet.

46% van het afvalvolume van Heembouw gescheiden

ruimte is voor samenwerking: met elkaar maar ook met

in Roelofarendsveen. Leverancier Aero-Dynamiek

afgevoerd. In 2015 lag dit percentage op 41%. Hiermee

onze strategische partners en leveranciers. Daarbij is

heeft daarvoor het gebouw onder druk gezet met

In 2015 is de CO2-uitstoot verder verlaagd.

hebben we ons oorspronkelijke doel weliswaar gehaald,

het ons uitgangspunt om de groei van de organisatie

behulp van twee ventilatoren die het gehele pand, met

De totale uitstoot was 981,3 ton. Bij een omzet,

maar deze daling t.o.v. vorig jaar vraagt om blijvende

op te vangen in onze bestaande panden.

uitzondering van de werkplaats, vol hebben geperst

inclusief deelnemingen, van € 122,2 miljoen komt dit

aandacht voor de afvalscheiding.

neer op 8,03 ton per miljoen omzet. Een daling ten

Meten is weten

met lucht. Door het gebouw op druk te houden,

Luchtdoorlatendheidtest Een andere manier van werken implementeren in onze

wordt duidelijk hoeveel lucht er wegvloeit. Wanneer

Belangrijk hulpmiddel is het zogenaamde afvalportaal;

panden en tevens ruimte creëren voor groei van onze

het gebouw onder druk staat, kan je tevens zien hoe

door hierop in te loggen kan gemonitored worden

organisatie betekent dat we onze gebouwen mogelijk

het staat met thermische lekkages. Daarom is er ook

Heembouw is, naast ISO 9001:2008 en VCA**

hoe Heembouw presteert. Dit kan bekeken worden

moeten gaan aanpassen. Daarnaast zullen we onze

een thermische foto gemaakt, die aan de hand van

2008/5.1., ook ISO 14001 gecertificeerd. ISO 14001 is

op klantgroepniveau, op bouwdiscipline of op

panden waar dat kan verder gaan verduurzamen om

kleurverschillen laat zien waar warmte weglekt en waar

een internationaal geaccepteerde norm die aangeeft

projectniveau. We zien dat de alle klantgroepen beter

het energieverbruik verder terug brengen. Renovatie

koudebruggen zitten. Verder is er een zogenaamde

waaraan een goed milieumanagementsysteem moet

presteren op afvalscheiding en dat is een goede

van bestaande bouw is natuurlijk sowieso duurzaam.

PMV meting uitgevoerd (predictive mean vote), wat iets

voldoen. Ook in 2015 zijn alle klantgroepen van

ontwikkeling.

Immers, er wordt maximaal gebruik gemaakt van de

zegt over het huidige comfortniveau van het klimaat

bestaande constructie, de hoeveelheid afval is beperkt

in ons gebouw. Deze meting is in feite het vertrekpunt

en je kan materialen hergebruiken.

voor de verdere verduurzaming van ons pand.

opzicht van vorig jaar met maar liefst 15,6%.

Heembouw weer met goed gevolg geauditeerd.

Afvalscheiding op de bouw Bouw- en sloopafval vormt in Nederland één van de grootste afvalstromen. In tonnages zelfs ruim tweemaal zoveel als huishoudelijk afval. Het scheiden en recyclen van bouwen sloopafval voorkomt dat het

Afvalscheiding op de bouw

Laadpunten elektrische en hybride auto’s

DC Tesla genomineerd voor meest duurzame gebouw ter wereld

Er wordt steeds meer gebruik gemaakt elektrische

van zowel onze collega’s als klanten. Alle laadpunten,

Het duurzame gebouw van Tesla is een van de

BREEAM outstanding en is het meest duurzame DC

en hybride auto’s. We vinden het belangrijk om het

zowel de bestickerde laadzuilen voor onze klanten op

genomineerden voor de internationale BREEAM

van Nederland.

gebruik van elektriciteit als brandstof te stimuleren

de bezoekersparkeerplaatsen, als de laadpalen voor

Awards 2016, voor de meest duurzame gebouwen ter

in het kader van CO2-reductie en het werken aan

de collega’s, zijn vrij te gebruiken.

wereld. De nominatie voor Tesla is ook een beetje een

BREEAM is mondiaal het meest gebruikte duurzaam

nominatie voor Heembouw en Habeon Architecten.

heidskeurmerk voor gebouwen. Meer dan een half

duurzaamheid in het algemeen.

52

Heembouw 2015

Daarom beschikt elke Heembouw vestiging over

In totaal beschikken we nu over 14 laadpalen,

Het DC in Tilburg waarin Tesla is gehuisvest, werd in

miljoen gebouwen zijn voorzien van dit keurmerk. Ieder

laadpunten voor de elektrische en hybride auto’s

verdeeld over onze vestigingen.

opdracht van Dok Vast door Heembouw gerealiseerd,

jaar wordt het meest aansprekende BREEAM-gebouw

naar een ontwerp van Habeon Architecten. Dit DC

bekroond met de BREEAM Award. Het is de eerste

werd in augustus 2015 beoordeeld met de kwalificatie

keer dat ook Nederlandse gebouwen zijn genomineerd.

Heembouw 2015

53

Kantoren

Kantoren

Kantoor met laboratorium Koppert

Ambitieus Bij Heembouw willen we het beste voor de klant en het beste uit onszelf halen. We zijn er trots op dat medewerkers en klanten de uitbreiding van de bestaande huisvesting van Koppert Biological Systems als minstens zo’n fijne werkplek ervaren


als het ernaast gelegen hoofdkantoor, dat Heembouw eerder realiseerde.

54

Heembouw 2015

Heembouw 2015

55

Kantoren

Kantoren

DE EENHEID met de andere gebouwen is duidelijk aanwezig

“Dat blijft toch het leukste: als je ziet hoe mensen werken in het gebouw dat jij ontworpen hebt en dat het werkt, zoals het is bedacht. En dan is het helemaal mooi om te horen dat mensen het een prettige werkomgeving vinden en het fijn vinden om er te zijn.” Martijn Glas, senior architect bij Habeon Architecten, is trots op het kantoor met laboratorium dat Habeon Architecten en Heembouw turnkey voor Koppert Biological Systems realiseerden.

Men geeft om de mensen en dat zie je terug in de kwaliteit die hier nagestreefd is

Koppert Biological Systems, wereldmarktleider

door bestaande gebouwen en moest daar goed op

in biologische gewasbescherming en natuurlijke

aansluiten. Het gebouw is helemaal in BIM als prototype

bestuiving, heeft zijn wortels in Berkel en Rodenrijs.

gebouwd, ook met het oog op de grote hoeveelheid

Dit succesvolle familiebedrijf is sinds jaar en dag

installaties onder het plafond. Dat heeft voor een

gevestigd aan de Veilingweg in Berkel, waar het

goed verlopen uitvoering gezorgd. De hoogtes van de

verschillende naast elkaar gelegen panden in gebruik

verschillende gebouwen sluiten goed aan, een kwestie

heeft. Een van deze panden is het blikvangende

van centimeterwerk, maar het past precies.”

hoofdkantoor, dat Heembouw in 2010 opleverde,

Met de komst van het nieuwe kantoor C, moesten

en waarvoor Marijn Glas ook het ontwerp maakte.

afdelingen gaan verhuizen vanuit het hoofdkantoor.

Naar volle tevredenheid van de opdrachtgever, die

Martijn: “Het hoofdkantoor, gebouw A, is echt de blik

graag wilde dat Habeon Architecten ook dit kantoor

op de wereld. Dit is het wereldwijde hoofdkantoor

zou ontwerpen. “Eis hierbij was dat dit gebouw,

en hier worden regelmatig grote delegaties uit het

wat bij Koppert bekend staat als gebouw C, een

buitenland ontvangen. Daar leent dit gebouw zich ook

duidelijke eenheid zou vormen met het aangrenzende

voor. Het is een mooi compliment wanneer je dan hoort

hoofdkantoor en erachter gelegen laboratorium, oftewel

dat mensen dit gebouw, 6 jaar na oplevering, ervaren

gebouw A en B. Geen gemakkelijke opgave, ook

als gloednieuw. Toch is het verhuizen van A naar C

omdat in de loop van de tijd de klantvraag veranderde.

voor niemand een probleem gebleken. Dat komt omdat

Eerst ging het om een productiehal met kantoor ervoor.

Koppert al haar medewerkers een goede werkplek wil

Onder invloed van de voortdurende groei van het

bieden, met dezelfde hoge kwaliteit als in de andere

bedrijf, ontstond de wens om meer kantoor te creëren,

gebouwen. De werkomgeving wordt in de verschillende

met laboratoria en kweekcellen. Wat oorspronkelijk als

gebouwen als even prettig ervaren.” Martijn heeft veel

een vrij donker gebouw bedacht was, ingeklemd tussen

lof voor de visie van opdrachtgever Koppert. “Dit is een

twee andere gebouwen van Koppert, met daglicht van

heel mooi bedrijf, dat steeds verder groeit. Berkel en

de voor- en zijkant, is een ruimtelijk kantoor met mooie

Rodenrijs is echt de basis, hier is het hoofdkantoor,

lichthof geworden.”

dat is goed voor de regio en voor de mensen die hier vandaan komen. Men geeft om de mensen en

Martijn Glas, senior architect | Habeon architecten

“Goed om te horen dat deze werkomgeving even prettig is als die van de andere gebouwen”

De gebouwen geven hetzelfde gevoel van eenheid en kwaliteit

dat zie je terug in de kwaliteit die hier nagestreefd is.

De eenheid met de andere gebouwen is duidelijk

uitgangspunt is een goede kwaliteit, en die moet ook

aanwezig. Martijn: “Hier is het strakke ritme van

goed blijven. Dat vind ik mooi om te ervaren.”

De panden worden ook ontzettend goed onderhouden;

de gevel van gebouw B doorgezet. Verder wilde opdrachtgever Paul Koppert, directeur en medeeigenaar, het interieur hier doorzetten: hetzelfde tapijt, hetzelfde meubilair etc., tot en met de toiletpotten aan toe. Interieurarchitect Sprank, die ook bij A en B de inrichting heeft verzorgd, is daar goed in geslaagd. De gebouwen geven hetzelfde gevoel van eenheid en kwaliteit, terwijl ze toch heel verschillend zijn. Gebouw C was aan drie kanten omsloten

56

Heembouw 2015

Heembouw 2015

57

Kantoren

Kantoren

Kantoor Koppert

Kantoor van 3.600 m2 bvo, inclusief entomologisch

inclusief

laboratorium. Het is een uitbreiding van de bestaande

entomologisch

huisvesting van Koppert Biological Systems aan de

laboratorium

Veilingweg in Berkel en Rodenrijs. Hiermee wordt de groei opgevangen die deze wereldwijde marktleider op het gebied van biologische gewasbescherming en natuurlijke bestuiving voor professionele telers, al jaren doormaakt. Het nieuwe pand is met een glazen corridor verbonden met het ernaast gelegen hoofdkantoor, dat ook door

Plaats: Berkel en Rodenrijs Opdrachtgever: Koppert Biological Systems Architect: Habeon Architecten

Heembouw werd gerealiseerd en in 2010 is opgeleverd.

CBS Newsroom

Plaats: Leidschenveen

Plaats: Leiden Opdrachtgever: Auma Benelux Architect: Habeon Architecten

Auma Benelux

Plaats: Den Haag

Opdrachtgever: Corporatie Staedion

Renovatie hoofdkantoor

Uitbreiding en facelift kantoor Auma Benelux.

Staedion

Het complex is opgetopt met een nieuwe

58

verdieping en er is een nieuwe entree gecreëerd.

Renovatie hoofdkantoor Staedion (9.400 m2) aan

Verder heeft het exterieur van zowel het

het Koningin Julianaplein in Den Haag. Een van de

kantoor als de bedrijfshal een nieuwe uitstraling

uitgangspunten voor de renovatie was de centralisatie

gekregen en is het interieur op de bestaande

van kantoren, van drie bezoekerslocaties naar één.

twee verdiepingen gerestyled.

Tijdens de renovatie is het pand in gebruik gebleven.

Heembouw 2015

Heembouw 2015

59

Kantoren

Kantoren

Transformatie bezoekerscentrum “Waterrand”

Plaats: Scheveningen

Opdrachtgever: Dunea Duin & Water

laats: Amersfoort P Opdrachtgever: Applied Medical Europe Architect: Habeon Architecten

Architect: Zenber interieur | architectuur

Transformatie bezoekerscentrum “Waterrand” in het kader van herstructurering vastgoedportefeuille Dunea. Deze renovatie is in hernieuwde samenwerking tussen Heembouw, Zenber en Dunea uitgevoerd; eerder werkten deze partijen samen bij de duurzame renovatie van het hoofdkantoor van Dunea in Zoetermeer, waarbij van twee verouderde panden één modern kantoor is gemaakt.

Kantoorspecial Nieuwe productieruimte met kantoor Applied Medical Europe Nieuwe productielocatie met kantoor voor Applied Medical Europe op

Kantoorruimte

bedrijventerrein de Wieken in Amersfoort. Applied Medical Europe is een

De Sfinx

wereldwijd opererende ontwikkelaar en producent van medische hulpmiddelen, en wil met de nieuwe locatie haar groeiambities op de Europese markt verder vormgeven. Het nieuwe kantoor met productielocatie komt vlakbij het huidige

Klantcijfer

hoofdkantoor van Applied Medical, dat Heembouw in 2012 heeft gerealiseerd

9.0

De nieuwe vestiging van Applied Medical bestaat uit een ruime “state-of-the-art” cleanroom, een productieruimte en magazijn en 8.700 m² kantoor, in totaal 27.000 m² vloeroppervlak.

Plaats: Rijswijk

Renovatie terwijl business huurders doorgaat In WTC Schiphol (65.000m2) zijn vele ambitieuze,

P laats: Amsterdam - Schiphol O pdrachtgever: World Trade Center Schiphol Airport

internationale georiënteerde bedrijven gevestigd. Heembouw werkt i.s.m. WTC Schiphol aan een upgrade

Klantcijfer

van het complex. In 2014 is Heembouw gestart met een

8.0

1e showfloor voor de “look&feel”. Nu voert Heembouw gefaseerd de werkzaamheden uit over de verdiepingen die verdeeld zijn over 8 kantoortorens en staan ook voor 2016 de nodige werkzaamheden gepland.

60

Heembouw 2015

Heembouw 2015

61

Maatschappij

Profit

Maatschappij

Strategische partnerdagen in teken van kennisdelen en samenwerken

10 jaar sponsor huttenbouw De Stichting Vakantiespelen Alkemade kan weer terug kijken op een

Stichting Mont Ventoux

mooie zomer. De vele activiteiten die de vrijwilligers voor de jeugd

Onder het motto “Grootverzettegenkanker”

In totaal werd er € 580.190,00 voor de Stichting Mont

van de gemeente Kaag en Braassem tijdens de zomervakantie

beklommen 3 en 4 september 500 fietsers, handbikers,

Ventoux bij elkaar gesport, waarvan 60% bestemd is

organiseren, konden weer op veel belangstelling rekenen.

wandelaars en hardlopers de Mont Ventoux in

voor het KWF. De overige 40% wordt verdeeld over de

Frankrijk. Een pittige tocht, die wordt georganiseerd

zelf gekozen goede doelen van de deelnemers.

Absolute topper is elk jaar weer de huttenbouw. Kinderen kunnen

door de Stichting Mont Ventoux. Hiermee halen de

Het belang en de invloed van onze partners in de verkoop- en de

in alle vrijheid een mooie hut in elkaar timmeren, waar dan ook

sporters geld op voor de strijd tegen kanker en een

realisatiefase van projecten wordt steeds groter. Bij onze partners

nog eens een nachtje in geslapen mag worden. Het werk van

goed doel, dat de sporters zelf mogen kiezen. Een

is veel kennis en ervaring die ons in staat stelt om samen de

de Stichting Vakantiespelen wordt voor een belangrijk deel

aantal collega’s van Heembouw nam op de fiets deel

klantwens nog beter te vertalen. Door onze krachten te bundelen,

mogelijk gemaakt door de hoofdsponsors Meer Wonen (voorheen

aan de beklimming van de Mont Ventoux. Onder hen

kunnen we tot optimale oplossingen komen.

woningstichting Alkemade Wonen) en Heembouw. Heembouw stopt

Stef Kuipers, die zijn grootste sponsoren een muzikale

i

Bewoners informatiecentrum

met deze sponsoring nà de huttenbouw van 2016. In 2007 liep

beloning in het vooruitzicht stelde. Als tegenprestatie

Afgelopen jaar hebben we voor elke klantgroep strategische

Stichting Vak tamelijk onverwacht tegen een grote extra kostenpost

voor de bijdrage van zijn collega’s van Heembouw

partnerdagen georganiseerd: een sessie met de vaste partners

op, toen door nieuwe regelgeving het hout na de huttenbouw

Wonen, traden Stef en zijn zus Sabine, ondersteund

waar mee we samenwerken. Doel: delen van kennis en verder

niet meer verbrand mocht worden, maar volgens de regels moest

door collega Marco Heemskerk, op tijdens de jaarlijkse

verbeteren van de samenwerking. Dit soort bijeenkomsten biedt

worden afgevoerd. Bij Heembouw hoorden we dit en wilden graag

Heembouw kerstborrel.

de mogelijkheid om projectoverstijgend met elkaar van gedachten

helpen. Veel van onze collega’s hebben mooie herinneringen aan

te wisselen. Zowel onze partners als wijzelf zijn enthousiast over

de huttenbouw, hun kinderen zijn ermee opgegroeid en het zou

de opzet en het verloop van de sessies. Belangrijk onderwerp van

jammer zijn deze mooie traditie te zien verdwijnen. Daarom besloot

gesprek was onze gezamenlijke klant, de eindgebruiker: door je

Heembouw bijna 10 jaar geleden de Stichting Vakantiespelen te

Bewonersinformatiecentrum: plek waar bewoners willen zijn

druk te maken over elkaars problemen kan je met elkaar de kwaliteit

steunen. Het is goed te zien dat de Stichting Vak alles weer goed

Bij groot onderhoud of renovatie in een bewoonde

als het ware mee te nemen in het proces en goed te

leveren die afgesproken is. Op deze manier werken we met elkaar

op de rit heeft.

situatie moeten bewoners zo min mogelijk hinder

informeren over wat hen te wachten staat. Dit gebeurt

aan het verbeteren van de klantbeleving en geven we invulling

ondervinden van de werkzaamheden om hen heen,

in bijeenkomsten en wordt bevestigd in persoonlijke

aan onze drijfveer: Wij creëren plekken waar mensen willen zijn.

In 2016 hebben we het mede-hoofdsponsorschap voor 10 jaar

zodat het dagelijks leven gewoon door kan gaan.

brieven. In elke woning komt een bewonerswensenlijst

Deze strategische partnerdagen zullen minstens een keer per jaar

vervuld. Een mooi moment om te stoppen. We hopen dat een ander

Dat vraagt om een uitstekende voorbereiding en een

te hangen; daarop staat omschreven wat er wanneer

plaatsvinden.

enthousiast bedrijf het stokje overneemt.

goede en heldere communicatie. Nu zorgen groot

in de woning gebeurt. Alle afspraken staan erop, met

onderhoud of renovatiewerkzaamheden onvermijdelijk

foto’s van de gekozen tegels, kleur etc.

voor overlast. Dan is het belangrijk om bewoners

Verder zorgen we voor een herkenbaar, centraal informatiepunt tussen de te renoveren woningen. grotere projecten is het bewonersinformatiecentrum

Kledinginzamelings actie AZC Katwijk

onderdeel van het ketenpark. Hier vinden de bewoners

Na een oproep op intranet

de bewonersbegeleider, waar ze voor alle vragen

kwamen de collega’s van

terecht kunt. Verder richten we hier een ‘showroom’

Heembouw in actie om

in, waar ze kunnen zien wat er verandert in en aan de

winterkleding in te zamelen

woningen. En is er iets aan de hand? De bewoners

voor de bewoners van het

vinden hier ook de uitvoerder. Maar ook voor een

AZC in Katwijk.

bak koffie of om rustig een krantje te lezen, is het

Stapels heren-, dames- en

bewonersinformatiecentrum dé plek waar bewoners

kinderjassen vonden hun weg

willen zijn.

naar de vluchtelingen.

Dit kan een ingerichte modelwoning zijn, maar bij de

Bewonersinformatiecentrum project renovatie 223 woningen Holy Zuid

62

Heembouw 2015

Heembouw 2015

63

De Gemeenschappelijke Ondernemingsraad in 2015 2015 was een dynamisch jaar met veel ontwikkelingen waarbij de ondernemingsraad actief

Medezeggenschap Heembouw Samenstelling ondernemingsraad 2014-2017: Klantgroep Bedrijfsruimten

Klantgroep Wonen

vertrek van 2 GOR-leden, waaronder onze voorzitter. Vanuit de aanmeldingen van de vorige

Jan van der Geest (OR)

Ilse de Jong (OR)

OR-verkiezing in 2014 zijn beide GOR-functies ingevuld en onder de GOR-leden is er een

Arthur Straathof (OR)

René Lem (OR, secretaris)

nieuwe voorzitter verkozen.

Koos Spitters (OR)

Quirien van Berkel (OC)

Martin van Straten (OC)

Victor Nieboer (OC)

Rolf Verdel (OC)

Erik van Doorn (OC)

betrokken is geweest. Reeds aan het begin van 2015 werden wij geconfronteerd met het

Rick van der Post (OC) De gezamenlijke ondernemingsraad heeft in 2015

Daar hebben we onder andere met elkaar een

vier keer een overleg gehad met de holding directie.

visie gevormd op de, inmiddels van kracht zijnde,

Bij één van deze overleggen was de heer

flexibele arbeidstijden en met elkaar gesproken

R. van Berkel (lid Raad van Commissarissen) aanwezig voor het bespreken van de financiële

Klantgroep Kantoren

Habeon Architecten

over acties omtrent de cultuur bij de verschillende

Jeffry Jacobs (OR)

Jordy de Jong (OR, voorzitter)

klantgroepen. Wat vooral mooi was om tijdens

Peter de Stigter* (OR)

Richard Günthardt* (OC)

cijfers van 2015. De heer Van Berkel dankte alle

deze ochtend te ervaren is dat, ondanks de nieuwe

Koen de Bruin* (OC)

Sander Dekker (OC)

collega’s voor de inzet het afgelopen jaar. Mede door

klantgroepenstructuur, er bij alle klantgroepen een

Johan ter Horst (OC)

deze inzet ontwikkelt de organisatie zich positief.

zelfde bedrijfscultuur heerst.

Anneke Verbakel (OC)

OR = ondernemingsraad OC = onderdeelscommissie

Gedurende het jaar is de ondernemingsraad onder

Traditiegetrouw hebben wij tijdens de presentatie

andere betrokken geweest bij de flexibilisering van

van de Heembouw jaarcijfers in mei een leuke quiz

de arbeidstijden, het bespreken van werkdrukbeleving

gehouden met de collega’s over onderwerpen uit het

bij de klantgroepen, de wijzigingen binnen de nieuwe

jaarverslag. Uiteraard kijken wij nu al weer uit naar

Bouw CAO, het opzetten van een interne vacaturebank

de presentatie van dit jaar en alle mooie zaken die

en vele andere zaken in relatie tot onze bedrijfscultuur.

er komen gaan in 2016.

* = nieuwe leden!

Na een succesvolle kick-off met de complete ondernemingsraad (GOR + OC-leden) aan het einde

Namens de GOR,

van 2014 hebben we in 2015 deze overlegvorm voortgezet. Eind september zijn we een ochtend bij

Jordy de Jong, voorzitter

elkaar gekomen om met elkaar de lopende zaken

Rene Lem, secretaris

en acties voor de komende periode te bespreken.

De leden van De Gemeenschappelijke Ondernemingsraad: v.l.n.r.: René Lem, Peter de Stigter, Jordy de Jong, Quirien van Berkel, Koos Spitters, Jeffry Jacobs, Ilse de Jong, Jan van der Geest, Arthur Straathof

64

Heembouw 2015

Heembouw 2015

65

Innovatie

Holland ConTech verbindt startups in de bouw met ‘grownups’

“Er gebeuren prachtige dingen in de bouw, die moeten we uitdragen”

Innovatie

Sabine Schoorl en Wouter Truffino zijn de bevlogen oprichters van Holland ConTech, hét netwerk voor startups en grownups in de bouw. Sinds de start op 27 mei 2015, is Holland ConTech in korte tijd uitgegroeid tot een organisatie met 30 leden, zowel startups als grownups. Heembouw is een van de aangesloten grownups. Algemeen directeur Peter Lammertink is blij met initiatieven zoals Holland ConTech: “Het is belangrijk om als innovatief bedrijf nieuwe ontwikkelingen van nabij te volgen en het zorgt voor inspiratie.” Dat is het ook waar het Sabine en Wouter om te doen is. “Met Holland ConTech willen we verbinden; we maken startups zichtbaar bij gevestigde organisaties en brengen ze met elkaar in contact.”

Sabine en Wouter waren allebei voor ze met Holland

Zichtbaar zijn bij de juiste mensen

ConTech startten werkzaam in de bouw; Sabine als

Holland ConTech biedt startups een podium. Sabine:

directeur in bouw en vastgoed, Wouter als business

“We hebben nu een kleine 200 startups in beeld; die

developer in met name de Infra en Openbare Ruimte.

benaderen we rechtstreeks of via social media en

Een min of meer toevallige ontmoeting bracht een

bieden ons netwerk aan. Elke maand organiseren we

gezamenlijke passie voor innovatie in de bouw aan

meetups met onze leden, startups en grownups, waar

het licht en leidde vrij snel daarna tot het ontstaan

de startups hun innovaties pitchen aan de aanwezigen.

van Holland ConTech. Wouter: “De bouw is altijd

Tijdens de netwerkborrel daarna kunnen ze direct in

wat traditioneel geweest, en het was lastig om met

contact komen met klanten, partners of investeerders.

innovatie en vernieuwing aan de slag te gaan en

We helpen onze leden continu; vragen wat ze nodig

geld te verdienen. Met Holland ConTech brengen we

hebben voor een volgende stap en zorgen voor een

inspiratie van buiten naar de organisaties toe.” Sabine:

match met andere partijen. Wat ik zelf als marketeer

“Bestaande bedrijven zijn als tankers; het duurt lang

belangrijk vind: we helpen ze met marketing en

voor een koersverandering is doorgevoerd. Startups

zichtbaarheid. Veel startups zijn begonnen vanuit de

zijn als speedbootjes, die langs komen razen en het

techniek, en de grootste hobbel die ze tegen komen is

water in beweging brengen. Als Holland ConTech

te zorgen voor een product – markt fit. Wij helpen hen

brengen wij de kruisbestuiving en samenwerking

om zichtbaar te zijn bij de juiste mensen.”

tussen beiden tot stand.” Peter Lammertink: “Als bestaande organisatie moet je ervoor waken geen

Peter was bij een van de laatste meetups en is

logge tanker te zijn, maar te zorgen dat je strategisch

enthousiast over de opzet. “Tijdens de pitches heb ik

wendbaar bent en blijft. Wat mij aanspreekt in Holland

veel gehoord waar wij als Heembouw iets mee kunnen;

ConTech is dat jullie snel, verfrissend en oorspronkelijk

inmiddels hebben we met verschillende partijen die

zijn. Jullie laten iets gebeuren, op het juiste moment nu

daar waren een vervolgafspraak gehad. Er gebeuren

de bouw weer de opgaande lijn te pakken heeft.”

prachtige dingen in de bouw, maar dat dragen we onvoldoende uit. Dat is wat Holland ConTech goed

Startups zijn als speedbootjes, die langs komen razen en het water in beweging brengen

66

Heembouw 2015

doet: ze vertellen erover, treden ermee naar buiten en zorgen voor succes.” Wouter: “Het is onze uitdaging startups met grownups te verbinden en ambitieuze leiders met vernieuwende technologie samen te brengen. Dit zorgt voor verbetering en vernieuwing van de hele sector en meer rendement. Als Holland ConTech willen we daar een positieve boost aan geven, de sector weer laten bloeien.”

Heembouw 2015

67

Nieuws

Innovatie

Succesvolle deelname beurs Logistica

Uniek bij Harbour Village

Zelf je eigen bedrijfsunit mee ontwerpen Van dinsdag 10 tot en met vrijdag 13 november vond de Logistica

Zo is tijdens de Logistica de Mobiliteitsscan

plaats, dé vakbeurs voor de logistiek in de Benelux. Plaats van

geïntroduceerd. Een nieuwe tool, in samenwerking met

handeling: Jaarbeurs Utrecht. Evenals voorgaande edities was

Simacan ontwikkeld, waarmee we onze klanten nog

Heembouw ook in 2015 één van de deelnemende exposanten.

beter kunnen adviseren over de juiste locatie voor hun

Op onze stand, ontworpen door Horizon Creative en gerealiseerd

bedrijfspand. Zie ook pagina 30-31.

door Hypsos, konden bezoekers kennismaken met enkele van

Op de stand konden bezoekers een demo zien van de

onze laatste innovaties.

Mobiliteitsscan en werd dagelijks een lunchpresentatie gegeven. Op onze stand verder aandacht voor BIM: Bouw Informatie Model. Onze architecten van Habeon Architecten waren op de stand aanwezig om tekst en uitleg te geven aan de hand van enkele modellen en BIM manager Yvonne Hoogenboom gaf elke dag een lunchpresentatie. “Wat levert BIM op voor de klant?” was de centrale vraag in haar verhaal.

Twitterwall

Bij bedrijvencomplex Harbour Village Rijswijk kan de koper zijn eigen unieke bedrijfsruimte samenstellen

De Twitterwall op onze stand trok veel bekijks.

keuzemogelijkheden om hun woning echt tot hun

Wij zijn enthousiast over het gebruik van Social Media

droomhuis te maken: welk woningtype, wel of geen

en delen veelvuldig nieuws en foto’s via Twitter en LinkedIn. We kijken terug op een succesvolle beurs. Het complete commercieel team van bedrijfsruimten

Woonconfigurator

dakkapel of topgevel, de keuze van het geveltype,

De Oevers geeft

kleur metselwerk, wel of geen uitbreiding met een

direct inzicht in het

uitbouw en/of een andere indeling van de woning.

effect van de vele

De woonconfigurator is in dit keuzeproces een

keuzemogelijkheden

welkom hulpmiddel.

was aanwezig om veel bestaande maar ook de nodige nieuwe relaties op de stand te ontvangen.

Bij bedrijfsruimten is een dergelijke tool nog geen

De lunchpresentaties die dagelijks gehouden

gemeengoed, sterker: we denken dat we bij

werden trokken veel aandacht en de interesse in

Harbour Village de primeur hebben. Dit bijzondere

de Mobiliteitsscan was groot. De Twitterwall bleek

bedrijvencomplex, gelegen aan de Nijverheidsstraat

een ware eye catcher. We konden gedurende de

in Rijswijk, is een aantrekkelijke en waterrijke nieuwe

hele beursperiode veel bezoekers op onze stand

bedrijvenlocatie, speciaal gericht op kleinschalige

verwelkomen, die een aantal mooie leads opleverden.

Social Media Heembouw 2015 2014 : 5.3104 volgers

6.259

volgers op Twitter 68

Heembouw 2015

bedrijfsruimten, dienstverlening en horeca. Harbour

In de woningbouw zie je het wel vaker: zelf online je woning

Village wordt in fasen ontwikkeld. In fase 1 en 2 zijn

op maat samenstellen met behulp van een woonconfigurator.

in totaal 27 units gerealiseerd, die allemaal verkocht

De keuzes die je op je tablet of tablet aanklikt, zijn direct

zijn. Omdat alle units uit fase 1 en 2 snel waren

terug te zien op de plattegronden, met een inzicht in de

verkocht, is eind februari 2016 de verkoop van fase 3

bijbehorende kosten.

gestart. De kopers kunnen via een speciaal online ontwerpprogramma op een eenvoudige manier zelf Bij woningbouwproject De Oevers, dat Hoorne

mee ontwerpen en zo hun eigen stempel drukken op

Vastgoed en Heembouw samen in het centrum van

hun unit. Op deze manier kan elke ondernemer hier

Roelofarendsveen realiseren, hebben de kopers veel

zijn eigen unieke bedrijfsruimte realiseren.

Heembouw 2015

69

Nieuws

NPS maakt klantbeleving concreet Gemiddelde

“Wij creëren plekken waar mensen willen zijn.”

Na ruim 50 klantonderzoeken, ligt de NPS van

Klanttevredenheid

Om te meten of we dit daadwerkelijk doen en in welke

Heembouw op +33. Onze klanten waarderen ons

8.0

mate, vragen we naar de mening van onze klanten.

gemiddeld met het rapportcijfer “8”.

Sinds 2014 werkt Heembouw hierin samen met

Om een indruk te geven wat dit getal van +31

tevreden.nl. Dit bureau voor tevredenheidonderzoeken

betekent: TNS Nipo en SpotONvision hebben in

combineert continu onderzoek met een transparante

maart 2015 de resultaten van onderzoek naar de

terugkoppeling van de resultaten via digitale

NPS van 10 branches in de zakelijke dienstverlening

platforms. Als eerste bouwbedrijf in Nederland

gepresenteerd. De B2B kenmerkt zich

deelt Heembouw op open en transparante wijze de

- in vergelijking met consumentenmarkten - door een

meningen en reviews van klanten. Hierbij sturen wij

lage NPS. Gemiddeld bedraagt deze -30 (voor de

op de Net Promoter Score (NPS). De NPS is een breed

10 onderzochte branches). Uitzendbureaus (NPS: -14)

ingeburgerde indicator van de klantrelatie en de wijze

en afvalverwerkingsbedrijven (NPS: -15)

waarop klanten hun leveranciers beleven. De NPS

onderscheiden zich in positieve zin met een veel beter

wordt als volgt bepaald. Klanten van een organisatie

dan gemiddelde NPS. Banken (in hun hoedanigheid

geven - op een schaal van 0 tot 10 - aan in hoeverre

als zakelijke kredietverleners) scoren een NPS van -50;

zij de betreffende leverancier aan zouden bevelen.

accountantskantoren een NPS van -37.

Het gaat erom of klanten je zullen aanbevelen


In de filosofie van NPS wordt een klant als Promoter beschouwd als deze een 9 of 10 als antwoord

Na Heembouw laat ook Hercuton de klantbeoordelingen

geeft. Detractors zijn klanten die een 6 of lager

via het platform van tevreden.nl zien. Wij zouden

geven. De NPS-score krijg je door het percentage

het toejuichen wanneer meer bouwbedrijven open

Detractors af te trekken van het percentage Promoters.

en transparant hun klantbeoordelingen zouden

Theoretisch kan de NPS variëren tussen -100 en +100.

delen.

PASSIEF TEVREDEN

CRITICASTERS

0

1

2

3

Net Promoter Score

4

=

5

6

% Promotors

7

8

–

PROMOTORS

9

NPS

+33

10

% Criticasters

Website Heembouw 2015 2014 : 83.740 bezoekers

103.000

website bezoekers 70

Heembouw 2015

Heembouw 2015

71

Jaarrekening

Geconsolideerde balans per 31 december 2015 (voor resultaatbestemming) Heembouw Holding B.V. te Roelofarendsveen (bedragen in €)

Activa

31-12-2015

31-12-2014

Passiva

Eigen vermogen

Immateriële vaste activa Software

1

347.052 225.082

Materiële vaste activa

31-12-2015 31-12-2014

347.052 225.082

2

Aanpassingen bedrijfsgebouwen

441.000 441.000 4.779.670 4.779.670

Wettelijke reserve 2.017.158 906.997 Algemene reserve

8.539.683 9.253.685

Resultaat lopend boekjaar

1.611.298

396.160

710.236 898.609

Machines en transportmiddelen Gereedschappen en inventaris

Aandelenkapitaal Agioreserve

25.370 18.478

17.388.809 15.777.512

444.396 416.358 Voorzieningen

1.180.002 1.333.445

Voorziening voor jubileumuitkeringen 11 101.506 162.579

Financiële vaste activa

Deelnemingen

3

Lening u/g derden

4

2.035.158

924.997

- 40.674

Schulden op korte termijn Onderhanden projecten

2.035.158 965.671

12

7.045.461 3.486.420

Crediteuren

12.918.128 13.651.907

Gelieerde maatschappijen Voorraden

Belastingen en premies sociale verzekeringen

Grond

101.506 162.579

13

5.344.710 5.344.710

Pensioenen

Gereed product

5

2.515.198 2.654.198

Overige schulden en overlopende passiva

Onderhanden werk

6

2.925.510 2.525.405

Grond- en hulpstoffen

7

26.751 35.334

960 4.659.707 3.301.554 - 43.909

1.410.290 1.209.104

26.034.546 21.692.894

14

10.812.169 10.559.647

43.524.861 37.632.985

Vorderingen en vooruitbetaalde kosten Debiteuren 16.702.012 12.667.747 Gelieerde maatschappijen Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige vorderingen en overlopende activa

8 9 10

6.051.070 7.552.608 455 252.420

256.606

23.005.957 20.476.961 Liquide middelen 6.144.523 4.072.179

43.524.861 37.632.985

74

Heembouw 2015

Heembouw 2015

75

Geconsolideerde winst- en verliesrekening 2015

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

Heembouw Holding B.V. te Roelofarendsveen (bedragen in €)

(Bedragen in €)

2015

Netto omzet

Wijziging in voorraad onderhanden werk en onderhanden projecten

2014

121.001.377 107.882.719 -/- 3.158.936

2015 2014

Netto-liquiditeiten per 1 januari

4.072.179 2.714.917

-/- 2.220.751

Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf

20.320 22.436

Overige bedrijfsopbrengsten

- 750

Som der bedrijfsopbrengsten

15 117.862.761 105.685.154

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat 745.531 Aanpassingen voor: Afschrijvingen

Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten Lonen en salarissen

97.249.301 87.756.174

16 12.038.494 11.886.878

Sociale lasten (incl. pensioenlasten)

3.253.530 3.340.105

Afschrijvingen op materiële vaste activa

527.635 519.940

Overige bedrijfskosten

17

4.048.270 3.719.819

-/- 1.537.762

Mutaties van voorzieningen Mutatie (niet) gerealiseerde waardeveranderingen

1, 2 11

-/-

527.635 519.940 61.073 3.188

-/- 151.381

-/- 52.500

315.181 470.628

Veranderingen in werkkapitaal: Toename handelsvorderingen -/- 4.160.092

Som der bedrijfslasten 117.117.230 107.222.916

Toename overlopende activa

Toename voorraden en onderhanden projecten Bedrijfsresultaat 745.531 -/- 1.537.762 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

18

Rentelasten en soortgelijke lasten

19

351.036 282.306

-/- 54.728

20

Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen

232.266 403.092

3.306.519 1.086.831

Toename handelsschulden -/- 733.779

-/- 4.198.415

Toename schuld belastingen en sociale premies

-/- 115.529

Toename overlopende passiva

9,13

1.181.997

14

158.237

-/-

67.153

-/- 103.043

-/- 14.852

-/- 768.715

Kasstroom uit bedrijfsoperaties 1.045.860

-/- 1.835.849

296.308 179.263

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting 1.041.839 Belasting resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

8, 10 5, 6, 7, 12

2.122.459

-/- 1.358.499

540.702 144.396 1.110.161 1.899.055

Ontvangen interest Ontvangen dividend Betaalde interest

Resultaat na belastingen 1.611.298 396.160

Betaalde winstbelasting

10, 18

3 14, 19 9, 13, 20

351.036 295.626 - 1.602.781

-/- 54.728

-/- 103.043

-/-

365.000 258.785

-/-

68.692 2.054.149

Kasstroom uit operationele activiteiten

977.168 218.300

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Leningen aan gelieerde maatschappijen

1.424.838 1.307.171

Investeringen in immateriële vaste activa

1

-/-

Investeringen in materiële vaste activa

2

-/- 266.586

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

229.576

-/-

95.663

-/- 223.546

928.676 987.962

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Afgifte lening u/g Aflossen lening u/g

4 -

-

-

4, 10

166.500 151.000

Betaald dividend aan aandeelhouders -

- -

Kasstroom uit financieringsactiviteiten 166.500 151.000

76

Heembouw 2015

Netto kasstroom

2.072.344 1.357.262

Netto-liquiditeiten per 31 december

6.144.523 4.072.179

Heembouw 2015

77

Grondslagen voor de consolidatie, de waardering en de bepaling van het resultaat De enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening zijn opgemaakt

Algemeen

Consolidatie

Voorzieningen

volgens de voorschriften van Titel 9 Boek 2 BW. De jaarrekening

Heembouw Holding B.V. te Roelofarendsveen vormt als hoofd

In de geconsolideerde jaarrekening worden opgenomen

Een voorziening wordt gevormd indien de Groep op balansdatum

is opgesteld in euro’s. Activa en passiva worden in het algemeen

van de Groep samen met haar groeps- en werkmaatschappijen

de financiële gegevens van de vennootschap en haar

een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft waarvan

gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Indien

Heembouw Groep. Het doel van de Groep is het ontwikkelen,

groepsmaatschappijen per 31 december van het boekjaar.

het waarschijnlijk is, dat voor de afwikkeling een uitstroom van

geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering

ontwerpen, aannemen en uitvoeren van bouwkundige werken.

Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen en vennootschappen

middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang betrouwbaar is

plaats tegen de nominale waarde. De jaarrekening is opgemaakt op

Heembouw Holding B.V. is een 100% deelneming van

waarin beslissende zeggenschap wordt uitgeoefend.

te schatten. De omvang van de voorziening wordt bepaald door

10 maart 2016.

Heembouw Beheer B.V. Tot Heembouw Groep behoren de

Deelnemingen in samenwerkingsverbanden waarin de

de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de

volgende vennootschappen:

aandeelhouders gezamenlijke zeggenschap hebben, worden

desbetreffende verplichtingen per balansdatum af te wikkelen.

niet proportioneel geconsolideerd. In de geconsolideerde

Tenzij anders vermeld, worden voorzieningen gewaardeerd tegen

Naam van de vennootschap

Zetel

Kapitaalbelang

jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en

nominale waarde.

Heembouw Roelofarendsveen B.V.

Roelofarendsveen

100%

transacties geëlimineerd evenals de binnen de Groep

Heembouw Rotterdam B.V.

Roelofarendsveen

100%

gemaakte winsten.

Heembouw Amersfoort B.V.

Roelofarendsveen

100%

Heembouw Wonen B.V.

Roelofarendsveen

100%

De vennootschappelijke jaarrekening is overeenkomstig

methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan

Heembouw Breda B.V.

Roelofarendsveen

100%

artikel 402 Titel 9 Boek 2 BW opgesteld.

uit de liquide middelen.

Heembouw Ontwikkeling Wonen B.V.

Roelofarendsveen

100%

Heembouw Ontwikkeling Bedrijfsruimten B.V.

Roelofarendsveen

100%

Salderen

Waardering

Habeon Architecten B.V.

Roelofarendsveen

100%

Een actief en een post van het vreemd vermogen worden

Heegro 3 B.V.

Roelofarendsveen

100%

gesaldeerd in de jaarrekening opgenomen uitsluitend indien en

Algemeen

West-End B.V.

Roelofarendsveen

100%

voor zover:

Voor zover niet anders vermeld, worden de op de balans

Heembouw Deelnemingen B.V.

Roelofarendsveen

100%

• een deugdelijk juridisch instrument beschikbaar is om het

voorkomende posten gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Heembouw Centrumplan B.V.

Roelofarendsveen

100%

Hepark B.V.

Roelofarendsveen

100%

Tripolis Amersfoort B.V.

Harderwijk

50% (1)

Cityblob Zuid Oost B.V.

Amsterdam

50% (1)

Centrumplan Roelofarendsveen V.O.F.

Roelofarendsveen

50% (2)

V.O.F. Tuinstadwijk

Rotterdam

50% (3)

Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte

actief en de post van het vreemd vermogen gesaldeerd en simultaan af te wikkelen; en • het stellige voornemen bestaat om het saldo als zodanig of beide posten simultaan af te wikkelen.

(Im)materiële vaste activa Aanpassingen bedrijfsgebouwen worden gewaardeerd tegen de aanschaffingsprijs c.q. de vervaardigingsprijs verminderd met lineaire afschrijvingen. De afschrijvingen zijn gebaseerd op de

Belangrijkste schattingen en beoordelingen

verwachte economische levensduur.

in de jaarrekening (1) Heembouw Ontwikkeling Bedrijfsruimten B.V. heeft een belang van 50% in genoemde B.V. en een aandeel in het resultaat van 50%.

Schattingen en beoordelingen worden voortdurend

De overige (im)materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen

(2) Heembouw Centrumplan B.V. heeft een belang van 50% in genoemde V.O.F. en een aandeel in het resultaat van 50%.

geëvalueerd en zijn gebaseerd op in het verleden opgedane

oorspronkelijke aanschaffingswaarde verminderd met lineaire

(3) Heembouw Wonen B.V. heeft een belang van 50% in genoemde V.O.F. en een aandeel in het resultaat van 50%.

ervaring en andere factoren, waaronder verwachtingen ten

afschrijvingen die gebaseerd zijn op de verwachte levensduur en

aanzien van toekomstige gebeurtenissen die zich gelet op de

berekend zijn over de aanschaffingswaarde. Op investeringen

In 2015 heeft een wijziging tenaamstelling plaatsgevonden: Heembouw Ontwikkeling B.V. is gewijzigd in Heembouw Ontwikkeling Wonen

omstandigheden redelijkerwijs kunnen voordoen. Heembouw

die in de loop van het boekjaar zijn gedaan, wordt tijdsevenredig

B.V.; Heegro 1 B.V. is gewijzigd in Heembouw Ontwikkeling Bedrijfsruimten B.V.

maakt schattingen en doet veronderstellingen ten aanzien van

afgeschreven.

de toekomst. De werkelijkheid kan afwijken van de gemaakte

De afschrijvingstermijn ligt voor:

schattingen.

• software op 5 jaar

Ten behoeve van bovenstaande groepsmaatschappijen (de 100% belangen), met uitzondering van Heembouw Deelnemingen B.V., Heembouw Centrumplan B.V. en Hepark B.V., zijn aansprakelijkheidsverklaringen als bedoeld in artikel 403 lid 1 sub f Boek 2 BW bij het Handelsregister van de betreffende Kamers van Koophandel gedeponeerd.

• aanpassingen bedrijfsgebouwen tussen 5 jaar en 25 jaar Onderhanden-projectresultaat

• machines en transportmiddelen tussen 5 en 10 jaar

Projectopbrengsten en –kosten worden naar rato van de

• gereedschappen en inventaris op 5 jaar

In verband met de herrubricering van software van materiële vaste activa naar immateriële vaste activa zijn de vergelijkende cijfers van

voortgang van de projecten verantwoord voor zover deze

2014 aangepast. Deze herrubricering heeft geen invloed op het vermogen en resultaat.

op een verantwoorde wijze kunnen worden vastgesteld. Verliesvoorzieningen op projecten worden genomen op het moment dat duidelijk is dat de kosten de opbrengsten van een project overstijgen. Per project wordt dit periodiek beoordeeld door de projectverantwoordelijke en het management van de betreffende werkmaatschappij. Deze beoordeling gebeurt met name op basis van de projectadministratie en kennis en ervaring van betrokkenen. Inherent aan dit proces is dat inschattingen worden gemaakt.

78

Heembouw 2015

Heembouw 2015

79


Onderhanden projecten

Schulden op korte termijn

Pensioenen

Dit betreft onderhanden projecten in opdracht van derden.

Bij de initiële opname van schulden op korte termijn worden

De vennootschap heeft een pensioenregeling bij het

Deelnemingen

De onderhanden projecten worden gewaardeerd tegen

deze opgenomen tegen reële waarde verminderd met de direct

Bedrijfstakpensioenfonds voor de Bouwnijverheid.

Deelnemingen waarin de vennootschap invloed van betekenis

bestede materiaalkosten, kosten van werk door derden

daaraan toe te rekenen transactiekosten. De schulden op korte

In het geval van een tekort bij het Bedrijfstakpensioenfonds,

uitoefent op het zakelijke en financiële beleid worden tegen

en manuren, vermeerderd met een opslag voor algemene

termijn worden na de initiële waardering gewaardeerd tegen de

heeft de vennootschap geen verplichting tot het voldoen van

de vermogensmutatiemethode gewaardeerd. Overeenkomstig

kosten, de ten behoeve van het ontwikkelproject betaalde

geamortiseerde kostprijs volgens de effectieve-rentemethode.

aanvullende bijdragen, anders dan het voldoen van toekomstige

deze methode worden de deelnemingen in de balans

rente en resultaat naar rato van de voortgang van het project.

Winst of verlies worden in de winst-en verliesrekening

premies. Evenmin kunnen de groepsmaatschappijen

opgenomen tegen het aandeel van de vennootschap in de

Winst wordt genomen vanaf start bouw voor zover projecten

opgenomen zodra de verplichtingen niet langer op de balans

rechten doen gelden op eventuele overschotten in de

nettovermogenswaarde vermeerderd met haar aandeel in

of delen hiervan zijn verkocht en voor zover de winst met

worden opgenomen, alsmede via het amortisatieproces.

fondsen. Het voorgaande is ook van toepassing op de bij de

de resultaten van de deelnemingen vanaf het moment van

voldoende mate van zekerheid bepaalbaar is. Voor projecten

verwerving, bepaald volgens de grondslagen van de Groep. In de

die naar verwachting zullen worden afgesloten met een

winst- en verliesrekening wordt het aandeel van de vennootschap

negatief resultaat wordt een voorziening getroffen. Op de

in het resultaat van de deelnemingen opgenomen. Indien en

post onderhanden projecten zijn de gefactureerde termijnen

Voorziening voor jubileumuitkering

aan de over die periode aan het pensioenfonds respectievelijk

voor zover de vennootschap niet zonder beperking uitkering

in mindering gebracht.

Betreft een voorziening gevormd voor uitkeringen bij jubilea.

verzekeringsmaatschappij verschuldigde pensioenpremies.

De voorziening is in 2015 (actuarieel) herrekend.

De geschatte dekkingsgraad van het Bedrijfstakpensioenfonds

van de positieve resultaten aan haar kan bewerkstelligen, worden de resultaten in een wettelijke reserve opgenomen.

Vorderingen en vooruitbetaalde kosten

Haar aandeel in de rechtstreekse vermogensvermeerderingen en

Bij de initiële verwerking van vorderingen en vooruitbetaalde

–verminderingen van de deelnemingen wordt ook in de wettelijke

kosten worden deze opgenomen tegen reële waarde

reserve opgenomen. Voor deelnemingen met een negatief eigen vermogen wordt, indien nodig en daarvoor aansprakelijkheid bestaat, een voorziening getroffen.

verzekeringsmaatschappij ondergebrachte pensioenregeling. Voorzieningen

Op basis van bovenstaande karakteristieken is het uitgangspunt dat in de verslagperiode de te verwerken pensioenlast gelijk is

voor de Bouwnijverheid per 31 december 2015 bedraagt 108,9%

Resultaatbepaling

(31-12-14: 114,5%).

vermeerderd met de direct daaraan toe te rekenen

Algemeen

Leasing

transactiekosten. Alle transacties worden opgenomen op

De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop

De Groep heeft enkel contracten die kwalificeren als operationele

het moment waarop de Groep de bindende overeenkomst

zij betrekking hebben.

lease en daarom worden de leasebetalingen lineair over de leaseperiode ten laste van de winst-en verliesrekening gebracht.

aangaat. De vorderingen worden na de initiële verwerking Lening u/g derden

gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs volgens

Som der bedrijfsopbrengsten

Verstrekte leningen zijn primaire financiële activa met vaste

de effectieve-rentemethode. Baten en lasten worden in de

Bedrijfsopbrengsten vormen het saldo van de productie van

Renteopbrengsten

of bepaalbare betalingen die niet op een actieve markt zijn

winst- en verliesrekening verwerkt zodra deze aan een derde

enig jaar tegen opbrengstwaarde, inclusief aan werken in

Renteopbrengsten worden tijdsevenredig in de winst- en

genoteerd. Deze leningen worden na de eerste verwerking

worden overgedragen of een bijzondere waardevermindering

uitvoering toegerekende winsten, naar rato van de voortgang

verliesrekening verwerkt, rekening houdend met de effectieve

gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs volgens de

ondergaan, alsmede via het amortisatieproces.

van de verrichte prestatie, en/of getroffen verliesvoorzieningen.

rentevoet van de desbetreffende actiefpost, indien hun bedrag

effectieve-rentemethode. Voorraden

bepaalbaar is en hun ontvangst waarschijnlijk. De Groep beoordeelt op elke balansdatum of een vordering

Kosten

een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan.

De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor

Belastingen

Het verlies wordt bepaald als het verschil tussen de

reeds vermelde grondslagen van waardering en toegerekend

De verantwoorde belastingen zijn gebaseerd op het geldende

Grond

boekwaarde van het actief en de best mogelijke schatting

aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.

tarief rekening houdend met fiscale faciliteiten en verschillen

De waardering van de voorraad grond geschiedt tegen kostprijs

van de toekomstige kasstromen, contant gemaakt tegen

tussen de commerciële en fiscale waardering van activa

of lagere marktwaarde.

de effectieve rentevoet van het financiële actief zoals die is

en passiva. Voor 2015 is een tarief van 25,0% gehanteerd over

bepaald bij de eerste verwerking. De boekwaarde van de

het fiscaal resultaat 2015.

Gereed product

vorderingen wordt verlaagd met gebruikmaking van een

De waardering van de voorraad gereed product geschiedt tegen

voorziening wegens oninbaarheid.

kostprijs of lagere marktwaarde.

Liquide middelen Onderhanden werk

Onder liquide middelen worden verstaan kasmiddelen,

Dit betreft werken voor eigen risico. De post onderhanden werk

de tegoeden op bankrekeningen en wissels en cheques.

is gewaardeerd tegen bestede materiaalkosten, kosten van werk

Liquide middelen die (naar verwachting) langer dan

door derden en manuren.

twaalf maanden niet ter beschikking staan van de Groep, worden als financiële vaste activa gerubriceerd. De liquide

Grond- en hulpstoffen

middelen staan, met uitzondering van de G-rekening, vrij ter

De waardering van de voorraden grond- en hulpstoffen geschiedt

beschikking van de Groep.

tegen historische inkoopprijzen of lagere marktwaarde.

80

Heembouw 2015

Heembouw 2015

81

Toelichting geconsolideerde balans (Bedragen in e)

Activazijde

31-12-2015

31-12-2014

Immateriële vaste activa (1)

Voorraden

Boekwaarde per 1 januari Investeringen Afschrijvingen

Software

31-12-2015 31-12-2014

225.082

229.576

Boekwaarde

107.606

Boekwaarde

347.052

225.082

Gereed product (5) Betreft de aanwezige onverkochte voorraad van reeds opgeleverde projecten. 2.515.198 2.654.198

Cumulatieve Cumulatieve aanschaffingsprijs afschrijvingen Boekwaarde Boekwaarde

Onderhanden werk

Software

857.957

510.905

347.052

225.082

(6)

Bestede kosten minus voorziening

2.925.510 2.525.405

Grond- en hulpstoffen (7) Materiële vaste activa (2)

Betreft de per 31 december aanwezige voorraad hout, plaatmateriaal,

Boekwaarde per 1 januari Investeringen Afschrijvingen

Aanpassingen bedrijfsgebouwen Machines en transportmiddelen Gereedschappen en inventaris

898.609 18.478 416.358

58.480

hangen sluitwerk, metalen platen en profielen.

Boekwaarde

246.853

13.624

710.236

6.732

26.751 35.334

Boekwaarde 898.609

25.370

18.478

194.482

166.444

444.396

416.358

266.586

420.029

1.180.002

1.333.445

Vorderingen en vooruitbetaalde kosten Gelieerde maatschappijen (8)

1.333.445

Cumulatieve aanschaffingsprijs

Aanpassingen bedrijfsgebouwen Machines en transportmiddelen Gereedschappen en inventaris

hebben een kortlopend karakter. 6.051.070 7.552.608

Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde Boekwaarde

2.438.506

1.728.270

710.236

898.609

87.115

61.745

25.370

18.478

1.842.194

1.397.798

444.396

416.358

4.367.815

Dit betreft de financiering van samenwerkingsverbanden en deze vorderingen

3.187.813

1.180.002

Belastingen en premies sociale verzekeringen (9) Sociale verzekeringen

455 -

455

-

1.333.445 Overige vorderingen en overlopende activa (10)


Licenties/onderhoudscontracten software

93.149 79.034

Inkoopbonussen

66.579 88.100

Deelnemingen (3)

Verzekeringen

1.906 1.906

Netto-vermogenswaarde per 1 januari

628.723

Leasebedragen

1.264 31.431

- -/- 1.602.781

Diverse transitorische posten

89.522 56.135

252.420 256.606

924.997

Uitkering dividend

924.997 -/-

974.058

Resultaat deelnemingen

1.110.161 1.899.055

Netto-vermogenswaarde per 31 december 2.035.158

924.997

Lening u/g derden (4) Saldo per 1 januari (incl. kortlopend)

Verstrekkingen gedurende boekjaar Onttrekkingen gedurende boekjaar

431.920

-

-

-/- 166.500 -/- 151.000

Aflossingsverplichting komend boekjaar

280.920

114.420

-/- 114.420

Saldo per 31 december

-

280.920

-/- 240.246

40.674

De aflossingsverplichting komend boekjaar is opgenomen onder de debiteuren. 82

Heembouw 2015

Heembouw 2015

83

Passivazijde

31-12-2015

31-12-2014

31-12-2015 31-12-2014 Belastingen en premies sociale verzekeringen (13)

Eigen Vermogen

Omzetbelasting 3.861.697 De specificatie en het verloopoverzicht van het eigen vermogen zijn opgenomen in de toelichting op de vennootschappelijke balans.

2.636.337

Loonbelasting en premieheffing 621.676 Vennootschapsbelasting 176.334

Voorzieningen

Sociale verzekeringen

Voorziening voor jubileumuitkeringen

4.659.707

(11)

Saldo per 1 januari Dotatie/vrijval lopend boekjaar

633 8.813

3.301.554

162.579 159.391

-/-

61.073 3.188

Overige schulden en overlopende passiva (14) Reservering personeelsgerelateerde kosten


-

655.771

101.506 162.579

1.025.420

974.491

Reservering kosten klachten 178.802

88.500

Accountants- en advieskosten

40.000

40.650

Verzekeringen

64.557

17.734

De voorziening wordt om de vijf jaar actuarieel berekend. In 2015 is dit weer gedaan.

Rente 6.659

16.068

De overige jaren wordt er een indexatie toegepast. In 2015 is op basis van deze nieuwe berekening een vrijval geboekt van € 61.073.

Diverse transitorische posten

71.661

94.852

1.410.290

1.209.104

Schulden op korte temijn Onderhanden projecten

(12)

Bestede kosten, geactiveerde marge minus voorziening

-/- 35.140.569

Gefactureerd op onderhanden projecten

-/- 49.692.131

42.186.030 53.178.551

7.045.461 3.486.420 In de onderhanden projecten per 31 december 2015 is geen rente geactiveerd (2014: € 2.769). De positie Onderhanden projecten per 31 december 2015 bestaat uit projecten met een debetstand van € 525.278 (2014: € 1.338.774) en projecten met een creditstand van € 7.570.739 (2014: € 4.825.194).

84

Heembouw 2015

Heembouw 2015

85

Niet in de balans opgenomen regelingen en verplichtingen

31-12-2015 31-12-2014

Verstrekte bankgaranties 7.689.234 8.358.969

Risicobeheer en financiële instrumenten Algemeen

Verstrekte concerngaranties 15.130.000 17.790.619

De primaire financiële instrumenten van de Groep dienen ter financiering van de operationele activiteiten van de Groep of vloeien direct

uit deze activiteiten voort. Het beleid van de Groep is niet te handelen in financiële instrumenten. De Groep heeft geen valutarisico

Leaseverplichtingen voor wagenpark en printers

en een minimaal renterisico. De relevante risico’s betreffen het marktrisico en het kredietrisico.

Leaseverplichting voor komend boekjaar Leaseverplichting over 2e tot en met 5e jaar na balansdatum

1.118.982 984.605 2.147.147 1.320.950

Marktrisico

De financiële prestaties van de Groep zijn mede afhankelijk van de conjuncturele omstandigheden. De afhankelijkheid van deze

Huurverplichtingen voor huisvesting

omstandigheden wordt beperkt door de verschillende soorten bouwsegmenten waar de vennootschap opereert zoals

Huurverplichting voor komend boekjaar

713.763 822.831

bedrijfsruimten, kantoren, woningcorporaties en zorginstellingen en woningen.

Huurverplichting over 2e tot en met 5e jaar na balansdatum

348.245 552.924 Kredietrisico

Licenties voor programmatuur De verplichting tbv licenties voor komend boekjaar bedraagt

Kredietrisico is het risico van financieel verlies indien een afnemer de aangegane contractuele verplichting niet nakomt. Kredietrisico’s 110.749 158.155

vloeien met name voort uit vorderingen op klanten. De Groep heeft stringente procedures opgesteld om de kredietwaardigheid van haar relaties te bepalen. Tevens heeft de Groep richtlijnen opgesteld om de omvang van het kredietrisico bij elke partij te beperken.

Voorwaardelijke verplichtingen

Bovendien bewaakt de Groep voortdurend haar vorderingen en hanteert de Groep een strikte aanmaningsprocedure. Door de

Huurverplichting

- 80.000

bovenstaande maatregelen en contractuele regelingen is het kredietrisico voor de Groep beheersbaar. Ter beheersing van dit risico

Grondafnameverplichting

694.857 641.940

wordt gebruik gemaakt van informatie van erkende instellingen die zich op het leveren van kredietinformatie hebben toegelegd. Continue bewaking van het kredietrisico vormt onderdeel van het debiteurenbeheer.

De vennootschap is hoofdelijk aansprakelijk voor de afdracht van vennootschapsbelasting van Heembouw Roelofarendsveen B.V., Heembouw Amersfoort B.V., Heembouw Breda B.V., Heembouw Wonen B.V., Hepark B.V., Heembouw Rotterdam B.V., Heembouw

Gelieerde partijen

Ontwikkeling Wonen B.V., Heembouw Ontwikkeling Bedrijfsruimten B.V., Heegro 3 B.V., West-End B.V., Heembouw Deelnemingen B.V.,

Met de gelieerde partijen Heembouw Beheer B.V., Heevas B.V., Heembouw Visie B.V., Cityblob Zuid Oost B.V., Centrumplan

Heembouw Centrumplan B.V. en Habeon Architecten B.V.

Roelofarendsveen V.O.F. en V.O.F. Tuinstadwijk hebben in het boekjaar transacties plaatsgevonden. Dit bestaat uit levering diensten en

levering goederen. De transacties zijn gebaseerd op cost-plus methode met uitzondering van de doorbelasting kosten. Deze worden

De vennootschap is hoofdelijk aansprakelijk voor de afdracht van omzetbelasting van Heembouw Roelofarendsveen B.V., Heembouw

tegen werkelijke kosten doorbelast.

Amersfoort B.V., Heembouw Breda B.V., Heembouw Wonen B.V., Hepark B.V., Heembouw Rotterdam B.V., Heembouw Ontwikkeling Wonen B.V., Heembouw Ontwikkeling Bedrijfsruimten B.V., Heegro 3 B.V., West-End B.V. en Habeon Architecten B.V.

31-12-2015 31-12-2014 Door gelieerde partijen aan Heembouw Groep:

De vennootschap is hoofdelijk aansprakelijk voor schulden van Heembouw Roelofarendsveen B.V., Heembouw Amersfoort B.V.,

Levering diensten

994.482 1.032.426

Heembouw Breda B.V., Heembouw Wonen B.V., Heembouw Ontwikkeling Wonen B.V., Heembouw Rotterdam B.V., Heembouw Ontwikkeling Bedrijfsruimten B.V., Heegro 3 B.V., West-End B.V. en Habeon Architecten B.V. In het kader van deze 403 verklaringen zijn

deze B.V.’s vrijgesteld van het opmaken van een eigen jaarrekening.

Door Heembouw Groep aan gelieerde partijen: Levering diensten

613.778 966.098

De vennootschap is hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden met betrekking tot de vennootschappen onder firma waarin zij

Levering goederen

425.537 2.935.328

deelneemt (V.O.F. Tuinstadwijk). Bij Centrumplan Roelofarendsveen V.O.F. geldt dit voor Heembouw Centrumplan B.V. In 2015 is de kredietfaciliteit omgezet in een gecommitteerde rekening-courant krediet met ongewijzigde limiet. Voor bancaire krediet- en garantiefaciliteiten zijn de volgden zekerheden gesteld: een hypotheek op een deel van de grondposities, verpanding bedrijfsuitrusting, voorraden, boekvorderingen en vorderingen uit aannemingsovereenkomsten. Heembouw Groep is betrokken bij enkele procedures die worden betwist. Momenteel wordt niet verwacht dat hier substantiële bedragen uit voortkomen.

86

Heembouw 2015

Heembouw 2015

87

Toelichting geconsolideerde winst- en verliesrekening Heembouw Holding B.V. te Roelofarendsveen (bedragen in €)

Som der bedrijfsopbrengsten* (15)

2015

2014

2015 2014 Overige bedrijfskosten (17)

Bedrijfsruimten

56.604.000 54.798.000

Huisvestings-/kantoorkosten*

1.876.886

Kantoren

22.076.000

Autokosten

578.385 636.341

Woningcorporaties en zorginstellingen

10.378.000 5.547.000

Overige personeelskosten

870.648 799.099

Woningen

27.190.000

Overige kosten

722.351 363.943

Overig

14.626.000 23.815.000

1.615.000 6.898.000

*in de kantoorkosten is in 2015 een bedrag van € 66.000 (2014: € 61.150) aan accountantskosten

Geproduceerde omzet Overige opbrengsten

voor onderzoek van de jaarrekening opgenomen en € 16.503 aan kosten voor adviesdiensten op

4.048.270 3.719.819

117.863.000

105.684.000

fiscaal gebied uitgevoerd door verschillende partijen (2014: € 11.693).

-

1.000

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten (18) Debiteuren

Totaal som der bedrijfsopbrengsten

1.920.436

117.863.000

105.685.000

21.057 -

Rente op vordering op gelieerde maatschappij

304.129 278.600

Belastingdienst

2.855 -

De omzet is geheel in Nederland gerealiseerd.

Overig

* afgerond op duizenden euro’s

22.995

3.706

351.036 282.306

Rentelasten en soortgelijke lasten (19)

Som der bedrijfslasten

Bankrente

-/- 54.013

-/-

Overig

-/- 715

-/- 12.594

90.449

-/- 54.728

-/- 103.043

Lonen en sociale lasten (16) Lonen en salarissen

12.038.494 11.886.878

Sociale lasten

2.023.476 2.047.621

Pensioenlasten

1.230.053 1.292.484

15.292.023 15.226.983

2015 2014 De personeelsbezetting uitgedrukt in FTE’s

Belastingdruk (20) in € in % in € in %

bedroeg per 31-12-2015: 209 (31-12-2014: 205)

Nominale belastingdruk De samenstelling was als volgt: Bouwplaatsmedewerkers, inclusief uitvoerders Kantoormedewerkers

70 75

527.452 24,5 133.151 25,0

Effect fiscaal niet-aftrekbare kosten

13.518 0,6

Overige effecten

-/- 268 0,0

Effectieve belastingdruk

540.702 25,2 144.395 27,1

-/-

13.305 2,5 2.061 -/- 0,4

139 130

209 205

Bezoldiging Bestuurders en Commissarissen In het verslagjaar bedragen de vergoedingen aan bestuurders in totaal € 615.447 (in 2014 € 845.794) en aan commissarissen in totaal € 100.812 (in 2014 € 68.441). Per 18 maart 2015 maakt dhr. H.W. Breukink geen deel meer uit van de Raad van Commissarissen. Hij is derhalve pro rata in de opgaaf omtrent bezoldiging opgenomen.

88

Heembouw 2015

Heembouw 2015

89

Vennootschappelijke balans per 31 december 2015 (voor resultaatbestemming) Heembouw Holding B.V. te Roelofarendsveen (bedragen in €)

Activa

31-12-2015

31-12-2014

Passiva 31-12-2015 Eigen vermogen

Immateriële vaste activa Software

347.052 225.082

347.052 225.082

Materiële vaste activa Aanpassingen bedrijfsgebouwen

Gereedschappen en inventaris

Aandelenkapitaal

2

Agioreserve

3

Wettelijke reserve

4

2.017.158

906.997

Algemene reserve

5

8.539.683

9.253.685

Resultaat lopend boekjaar

1.611.298

396.160

362.854 287.464

Voorzieningen

715.638 773.360

Jubileumuitkeringen

Financiële vaste activa Negatieve waarde deelnemingen 2.144.609 2.332.558

6

2.332.558

Gelieerde maatschappijen

Pensioenen

1.932.348

431.944 2.094.927

Vorderingen en vooruitbetaalde kosten Onderhanden projecten Groepsmaatschappijen

330.438

162.579

Schulden op korte termijn

Debiteuren

101.506

2.144.609

Overige vorderingen en overlopende activa

441.000 4.779.670

17.388.809 15.777.512


441.000 4.779.670

352.785 485.896

Deelnemingen 1

31-12-2014

399.155

253.584

191.719

155.742

3.058.910 4.481.345

Groepsmaatschappijen

276.513

737.707

10.890 4.240

Gelieerde maatschappijen

70.633

70.832

106.978 121.031


176.714

Overige schulden en overlopende passiva

129.274

- 81

- 328.655 334.627

4.941.324

1.013 65.183

1.244.008

3.505.433

Crediteuren

1.284.061

19.064.761 19.156.500

Liquide middelen 12.352.029 10.884.176

19.064.761

90

Heembouw 2015

19.156.500

Heembouw 2015

91

Vennootschappelijke winst- en verliesrekening 2015 Heembouw Holding B.V. te Roelofarendsveen (bedragen in €)

2015 2014

Passivazijde 31-12-2015 31-12-2014

Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen

1.596.171 182.210

Eigen Vermogen

Overige baten en lasten na belastingen

15.127 213.950

Aandelenkapitaal

(2)

Maatschappelijk kapitaal Resultaat na belasting 1.611.298 396.160

waarvan niet geplaatst

2.000.000 2.000.000

-/- 1.559.000

Het geplaatste kapitaal bestaat uit 882 gewone aandelen à € 500. Agioreserve

441.000 441.000

(3)


Toelichting vennootschappelijke balans

-/- 1.559.000

4.779.670 4.779.670

Betreft het boven de nominale waarde gestorte bedrag op het aandelenkapitaal.

(Bedragen in €) Wettelijke reserve

(4)

De vennootschappelijke waarderingsgrondslagen zijn gelijk aan de geconsolideerde waarderingsgrondslagen. Voor de toelichting op

Saldo per 1 januari

906.997 600.723

de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans en

Resultaat deelnemingen

1.110.161 1.899.054

winst- en verliesrekening. Aanvullend volgen hier nog enkele specificaties.

Uitgekeerd dividend

Activazijde

31-12-2015

31-12-2014


-

-/- 1.592.780

2.017.158 906.997

Financiële vaste activa Deelnemingen

(1)

Netto-vermogenswaarde per 1 januari Uitkering dividend

2.332.558 748.215

-/-

2.150.348 1.964.586

Resultaat deelnemingen Mutatie voorziening in verband met negatief eigen vermogen

in heeft en daardoor niet zonder beperkingen uitkeringen van dit vermogen kan bewerkstelligen.

182.210 1.216.371

De wettelijke reserve heeft betrekking op de onverdeelde winst van de deelnemingen waar Heembouw geen meerderheidsbelang

1.596.171 182.210

-/- 1.601.910

185.762

Netto-vermogenswaarde per 31 december 2.144.609 2.332.558

Algemene reserve (5) Saldo per 1 januari

9.253.685 10.854.481

Uitkering slotdividend vorig boekjaar

-

-

Mutatie wettelijke reserve ingehouden winst deelnemingen

-/- 1.110.162

-/- 306.274

Toevoeging winst vorig boekjaar

396.160

-/- 1.294.522

Saldo per 31 december 8.539.683 9.253.685 Voorzieningen Voorziening negatieve waarde deelnemingen (6) Saldo per 1 januari Toevoegingen Vermogensstortingen

1.932.348 1.746.586 330.438 1.932.348

-/- 1.932.348

-/- 1.746.586

Saldo per 31 december 330.438 1.932.348

De voorziening negatieve waarde deelnemingen heeft betrekking op de negatieve netto vermogenswaarde van deelnemingen voor zover de vennootschap hoofdelijk aansprakelijk is voor de schulden van de betreffende deelnemingen. De vennootschap heeft geen werknemers in dienst.

92

Heembouw 2015

Heembouw 2015

93

Overige gegevens Statutaire bepaling omtrent winstbestemming Artikel 25 van de statuten vermeldt: De vennootschap kan aan de aandeelhouders en andere gerechtigden tot de voor uitkering vatbare winst slechts uitkeringen doen, voor zover het eigen vermogen van de vennootschap groter is dan het bedrag van het gestorte kapitaal van de vennootschap, vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden. De winst, blijkende uit de vastgestelde winst- en verliesrekening, staat ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders. Resultaatbestemming Het resultaat over het boekjaar 2015 ad € 1.611.298 staat overeenkomstig de bepalingen van de statuten ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders. De directie stelt voor om het resultaat boekjaar van € 1.611.298 toe te voegen aan de algemene reserve. Tevens stelt de directie voor om een dividend uit te keren van € 483.000. Gebeurtenissen na balansdatum Er hebben geen belangrijke gebeurtenissen na het einde van het boekjaar plaatsgevonden.

94

Heembouw 2015

Heembouw 2015

95

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de aandeelhouders, de commissarissen en de directie van Heembouw Holding B.V.

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2015 van Heembouw Holding B.V. te Roelofarendsveen gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2015 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2015 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de entiteit gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Heembouw Holding B.V. per 31 december 2015 en van het resultaat over 2015 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Utrecht, 10 maart 2016

Ernst & Young Accountants LLP w.g. drs. W.H. Kerst RA

96

Heembouw 2015

De Lasso-Zuid 22 Postbus 30 2370 AA Roelofarendsveen heembouw.nl

Jaarverslag 2015 Maatschappelijke en financiële verslaglegging. Wij creëren plekken waar mensen willen zijn

Recommend Documents