Jaarverslag 2012 Stichting Nefesh
.
S"ch"ng
Nefesh
l
Postbus
10171
l
1001
ED
Amsterdam
l
Tel:
+31(0)20–6717678
Email:
[email protected]
l
ABN‐AMRO
50.14.33.554
l
Postbank
7741763
l
KvK
41217626
BESTUURSVERSLAG Amsterdam heeft een rijke joodse traditie. Veel hiervan is te danken aan haar joodse burgers die niet zelden een belangrijke rol speelden op het politieke, financiële en culturele vlak. De Joodse gemeenschap is de oudste culturele en etnische minderheid in Nederland en je kunt de Nederlandse geschiedenis niet begrijpen zonder de intellectuele, economische en culturele aandeel van het Jodendom mee te nemen. Het is belangrijk om de grote bijdrage die de Joodse cultuur heeft geleverd en nog steeds levert aan de Nederlandse maatschappij te benadrukken, en om de rijkheid en diepte van de culturele achtergrond van de Joodse cultuur in Nederland maar ook daarbuiten blijvend te belichten. In tegenstelling tot de vele andere culturele en etnische groeperingen die Amsterdam rijk is, heeft de Joodse gemeenschap in Amsterdam tot 1998 geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid en recht op zendtijd op de lokale Amsterdamse zender Salto. Om dit tekort aan inhoudelijk Joodse televisie in de regio Amsterdam op te vullen startte stichting Nefesh in januari 1998 tweemaandelijkse tv-uitzendingen op de lokale zender in Amsterdam en omgeving onder de naam Nefesh TV.
Henry Polak (voorzitter A.N.D.B)
De afgelopen jaren heeft Nefesh met succes en waardering de lokale uitzendingen op Nefesh TV verzorgd en landelijk uitzendingen mogelijk gemaakt. De uitzendingen van Nefesh TV zijn een belangrijke bron gebleken voor het verspreiden van informatie over de vele facetten van het joodse leven en cultuur en de Joodse Gemeenten in Amsterdam. Via diverse regionale weekbladen, regionale radio en de diverse Joodse media is veel bekendheid gegeven aan de wekelijkse uitzendingen van Nefesh TV en andere producties van de stichting. Nefesh ontwikkelt audiovisuele projecten die de Joodse cultuur belichten binnen de culturele diversiteit die de multiculturele Amsterdamse (en Nederlandse) samenleving zo sterk typeert. Henriette Boas
In korte tijd blijkt Nefesh aan een sterk levende behoefte bij zowel Joodse, Israëlische als overige inwoners van Amsterdam te hebben voldaan typische Joodse onderwerpen aan te snijden, gezien vanuit het fenomeen multiculturele samenleving. Als resultaat van een aantal jaren hard werken en als kroon op haar werk is Nefesh TV in 2006 en 2010 bekroond met de Salto Award voor beste televisieprogramma. In 2012 hebben wij het vijfluik serie ‘Israëliërs in Mokum’afgemaakt en is tussen februari en December 2012 uitgezonden op Nefesh TV/SALTO en RTV Amstelveen, met goede reacties van kijkers. Alle uitzendingen zijn herhaald. Voor 2013 wil Nefesh TV haar andere projecten en producties op een aanzienlijk hoger plan te tillen. Nefesh heeft het ambitieuze maar haalbare doel de komende jaren een belangrijkere en serieuzere rol gaan spelen in Amsterdam en Nederland, door zich nog meer dan in de afgelopen jaren te richten op het ontwikkelen van belangwekkende en aansprekende maatschappelijke en culturele onderwerpen vanuit een Joodse invalshoek. Voor een deel is de begroting 2013 gedekt toezeggingen van diverse fondse zoals stichting Collectieven, PBF en stichting nut der Israelieten. Wij hopen in 2013 de volle dekking rond te krijgen. Shaul Kesslassi , Voorzitter 2
Profiel van de Stichting Statutaire naam, vestigingsplaats en rechtsvorm Stichting Nefesh is opgericht op 25 november 1997. De stichting is ingeschreven in het Stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam onder het dossiernummer 41217626. Missie van de stichting De stichting stelt zich ten doel om met behulp van audiovisuele projecten een veelzijdig beeld te laten zien van de joodse cultuur als een levende en creatieve cultuur en de multiculturele samenleving van vandaag de dag te belichten aan de hand van de Joodse cultuur en het Joodse principe van ‘eenheid der tegenstellingen’. Joods profiel Nefesh staat voor ziel en mens. De nadruk van de programmering van Nefesh ligt op het belichten van de menselijke diversiteit. Door het verwerven van inzicht in de verschillende aspecten van de joodse identiteit worden zowel mensen met een Joodse als andere achtergrond gestimuleerd na te denken over de overeenkomsten en verschillen wat betreft hun eigen identiteit en die van de ander. Nefesh gaat het vooral om de persoonlijke beleving van de mensen die in beeld gebracht worden Continuïteit van de Joodse gemeenschap Televisie is een invloedrijk medium in het onderwijs en openbaar voorlichting, waarmee verschillende aspecten die van groot belang zijn voor de Joods gemeenschap en cultuur kunnen worden belicht en waarmee een groot publiek bereikt kan worden. Zoals de geschiedenis van de Joodse Gemeenschap, de herinnering aan de Shoah, het tegengaan van antisemitisme en vooroordelen, het aan bod laten komen van de verschillende Joods instellingen organisaties en groeperingen, het belichten van de Joodse religie en tradities aan een breed publiek. We zijn van mening dat het benadrukken van al die aspecten en meer, van belang zijn voor de continuïteit van de Joodse gemeenschap. Multicultureel draagvlak Nefesh probeert de sporen van het Joodse erfgoed te belichten door programma’s te maken die het multiculturele heden en het aan verhalen rijke verleden op een audiovisueel hoog niveau weten te integreren. In tijden waarin spanningen binnen de Nederlandse samenleving toenemen, krijgt Nefesh erkenning voor het promoten van vreedzame co-existentie en tolerantie. Nefesh is actief betrokken bij het benadrukken van interculturele relaties tussen verschillende gemeenschappen in Amsterdam met speciale aandacht voor de Joodse- en moslimgemeenschap. Nefesh heeft ervoor gekozen om dit vooral binnen de Joodse cultuur aan de orde te brengen. Daarnaast krijgen ook ander culturen de kans zich te profileren, waardoor de diversiteit van de multiculturele samenleving in zijn geheel belicht wordt. De aanpak van Nefesh kan een instrument worden tot samenwerking en begrip tussen de diverse culturen in onze samenleving. Leidraad is: wat brengt ons samen? Veelzijdigheid De veelzijdigheid van de Joodse cultuur vraagt om een autonome en open benadering. Nefesh ontleent haar bestaansrecht aan brede opzet binnen zowel de Joodse seculaire cultuur en leefwereld (eetcultuur, kunstuitingen, zeden en gewoonten) als religieuze stromingen. Kwaliteit Nefesh streeft naar een hoogwaardige en constante kwaliteit van zowel de inhoud als de vormgeving van haar programma’s en producties . Hiermee heeft Nefesh een voorbeeldfunctie ten opzichte van andere zendgemachtigden.
3
Bestuur en organisatie
Het bestuur van Stichting Nefesh is als volgt samengesteld: •
• • • •
Shaul Kesslassi (1964), voorzitter van Nefesh, tevens oprichter. Hij studeerde Film- en Televisiewetenschappen aan de Universiteit van Tel Aviv en is documentaire filmmaker (regie, camera en editing) en –producent. Jaime Ruben Halegue (1957), secretaris van Nefesh, Fotofraaf (NRC Handelsblad, NIW) en entrepreneur Tamar Ravid (1976), penningmeester van Nefesh. Ravid studeerde aan de Nederlandse Film en Televisie Academie en is sinds 2004 freelance filmmaker.
Het bestuur van de stichting houdt zich op hoofdlijnen bezig met het vaststellen van het jaarbeleid, vertaald in een beleids- en werkplan inclusief begroting. Het bestuur controleert de uitvoering aande hand van inhoudelijke en financiële verslagen en jaarcijfers. Daarnaast richt het bestuur zich vooral op de lange termijn strategie van de stichting op de volgende terreinen: meerjarenbeleid fondsenwerving, netwerk en PR. De stichting wordt geleid door de voorzitter van de stichting, Shaul Kesslassi en zakelijk ondersteund door Bastiaan Piloo. Comité van Aanbeveling Stichting Nefesh onderhoudt nauwe contacten met en geniet steun van een breed scala van Joodse organisaties en instellingen waaronder verschillende Nederlandse Joodse Gemeentes, het Joods Maatschappelijk Werk (JMW), de Joodse Omroep, het Joods Historisch Museum, de Federatie Nederlandse Zionisten, het Nieuw Israëlitisch Weekblad, en vele Joodse en multiculturele (jongeren)organisaties. Nefesh is druk doende haar Comité uit te breiden. Op dit moment wordt de stichting al in woord en/of daad geadviseerd en gesteund door een aantal prominente personen: • Hedda van Gennep, filmmaakster
• Rudolf Buurma, directeur Salto
• Deworah Maarsen,
Zichron Menachem NL
• David Serphos, directeur CIA
• Max Arian, Groene Amsterdammer
4
Transparantie Stichting Nefesh communiceert helder, eerlijk en professioneel over de wijze waarop gelden worden geworven, de besteding van de middelen en beoogde resultaten. De stichting wordt gecontroleerd door Administratie/accountantskantoor Visser te Amsterdam. De jaarrekening en jaarverslag worden opgesteld onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de stichting. Deze gegevens alsmede onze statuten zijn opvraagbaar bij de stichting. Fiscale aspecten Stichting Nefesh heeft erkenning inzake de ANBI regeling (registratie als een algemeen nut beogende instelling). De Stichting wordt daarmee geheel vrijgesteld (0%) van schenkings- en successierechten en vennootschapsbelasting. De stichting is belastingplichtig voor de omzetbelasting De leden van het bestuur zijn actief in de diverse aspecten van het produceren en realiseren van Nefesh films /TV-programma’s en diverse producties, vaak werkzaam tegen een tarief lager dan het markttarief om de productie van uitstekende kwaliteit voor lagere kosten te waarborgen. Aan de projecten en producties werken ook meerdere vrijwilligers en filmstudenten mee, die hun inzet en /of films vrijwillig ter beschikking stellen. Voor het realiseren van Nefesh TV en andere producties werkt Stichting Nefesh veelvuldig samen met onafhankelijke filmmakers, -productiemaatschappijen en scholen, (o.a. SK Productions, Original Works, Special Eyes Productions, Shirley Barrenholtz Photography, Jump Cut School voor editors en animators). Samenwerking Door de ruime ervaring in het vervaardigen van audiovisuele producties heeft Stichting Nefesh de afgelopen jaren sterke vertrouwensbanden opgebouwd met Nederlandse organisaties en vooral omroepen die achter de doelstellingen staan van de stichting. Hierdoor is de distributie van de stichting gewaarborgd. Op nationaal gebied produceerde Nefesh veelvuldig films in samenwerking met de Joodse Omroep en worden deze op de publieke omroep uitgezonden. De projecten die landelijk te zien zijn voor een breed publiek, worden ook lokaal op Nefesh TV vertoond. Daarnaast zendt Nefesh TV producties uit (veelal documentaires en korte films), die door / in opdracht van derden worden gemaakt, zoals de Israëlische ambassade, Joodse Gemeenten ) en jongerenorganisaties (zoals Skijar en Tikvatenu)
Uitgelichte in 2012 Nefesh TV heeft met haar heldere en vaste programmering een duidelijke doelgroep, maar is ook in staat voor een breder publiek toegankelijke documentaires te maken over de vele facetten van het Joodse leven en cultuur. Nefesh TV kan inmiddels worden bekeken door inwoners van Groot Amsterdam, met inbegrip van Amstelveen, Diemen, Zaanstad, Purmerend, Almere en de kleinere randgemeenten van Amsterdam en Amstelveen.
Israelis in Mokum Israëliërs in Mokum is een bijzondere serie van 5 portretten geworden van Israëliërs die zich in Amsterdam hebben gevestigd. In de serie hebben we een vormgeefster, een dirigent, een beeldend kunstenaar, een alleenstaande moeder en een zakenvrouw op de voet gevolgd en een intiem beeld van hun leven vastgelegd. In deze serie wilden onderzoeken wat de verwachtingen van deze Israëliërs waren van Nederland en Amsterdam en in hoeverre hun dromen zijn gerealiseerd. Waarom waren ze naar Amsterdam gekomen? Wat zien ze als groot succes en wat zijn hun grote teleurstellingen? Beantwoordt de realiteit van het leven in Amsterdam aan het beeld dat men er van had en hoe ziet die realiteit er uit? Hoe is de interactie van Israëliërs met Joodse en niet-joodse Nederlanders? We hebben onderzocht of de Israëliërs in Nederland zoals vele andere minderheidsgroeperingen in hun eigen wereldje leven of toch redelijk geïntegreerd zijn. Hebben ze specifiek banden met andere allochtonen? Wat vinden zij van hun Nederlands vrienden, familie en partner? Hoe staan zij tegenover de Nederlands Joodse bevolking? Is die Hollandse tolerantie en samenhorigheid eigenlijk alleen maar schijn? Hoe groot is het heimwee naar 5
hun geboorteland, voelen ze zich eenzaam? Hoe wordt hun beeldvorming over Israël (over politiek, veiligheid) beïnvloedt, nu ze niet meer daar zijn?
Aflevering 1. Galith Hibbel Shabi In 1998, Galith Shabi, afkomstige uit Jeruzalem, Israël, was 25 jaar oud toen ze zich klem voelde zittend in haar leven. Ze was afstudeert als kunstzinnig vormgever en toen al anderhalve jaar werkzaam in een studio, Ze wilde graag uit Jeruzalem weg om haar horizon verbreden en ze zocht een verdere ontwikkeling in haar professionele leven, meer in de richting van. Ze nam een beslissing die haar leven zou veranderen en vertrok naar Nederland. 14 jaar later, deelt de inmiddels met een Nederlander getrouwde Galith met de kijkers haar persoonlijk ervaringen, opgaven, compromissen, voortgang en voldoening als een Israëliër in Mokum. Uitgezonden: •
SALTO 06/02/2012 en 20/02/2012
•
RTV Amstelveen 02/04/12 EN 16/04/12
Aflevering 2. Idan Goldwasser Idan Goldwasser, afkomstige uit Beer Sheva, Israëlisch Dirigent van het koor Shir Balev en z a n g d o c e n t , kwam in 2004 naar Nederland om zijn MA te verwerven op het conservatorium van Den Haag. Met op de achtergrond de voorbereidingen van het optreden van het koor in Paradiso, vertelt Idan het verhaal van zijn inburgeringsproces in de Nederlandse samenleving en de mentaliteit van Nederlanders. Verhalen over de moeilijkheden die hij daarbij ondervond worden afgewisseld met uitdrukkingen van voldoening over zijn leven in Amsterdam, omdat hij zijn seksuele geaardheid openlijk kan uiten. 6
Uitgezonden: •
SALTO 05/03/2012 + 19/03/2012
•
RTV Amstelveen: 30/04/2012 en 14/05/2012
Aflevering 3. Ella Jossef Ella Jossef, afkomstige uit Rechovot, Israël ontmoette haar Nederlandse vriend in een Kibboets, en ze volgde hem naar Nederland. Na aantal jaren van horecawerk in cafés aan de gezellige bruisende grachten van Amsterdam, besloot ze om met het nachtleven te stoppen om kinderen te krijgen en een gezin te beginnen. In dit portret vertelt Ella over haar ervaringen en gevoelens als een alleenstaande Israëlische moeder in Mokum, de moeder van Ronel, een autistisch kind die inmiddels 20 is geworden en Elad, 16 jaar oud. Uitgezonden: SALTO: 21/05/2012 + 04/06/2012 •
RTV Amstelveen: 28/05/2012 en 11/06/2012
Aflevering 4. Nadav Monselise Monselise, 42 jaar oud en afkomstig uit Tel Aviv, was een beginnende succesvolle advocaat en op het rand van trouwen. Toen besloot hij alles in te ruilen voor een bestaan als kunstenaar in Amsterdam. Na zijn studie aan de Rietveld Academie in Amsterdam, ging hij verder met het ontwerpen van kartonnen meubels en kinderspeelgoed. Op de achtergrond van zijn kartonnen kunstproject in het Tropenmuseum, vertelt Nadav over het besluit dat zijn leven veranderde en over zijn leven als een Israëliër in Mokum, die soms zichzelf liever als Italiaan introduceert... Uitgezonden: • 7
SALTO: 21/05/2012 en 04/06/2012
•
RTV Amstelveen: 28/05/2012 en 11/06/2012
Aflevering 5. Ada Kuyer Ada Kuyer is afkomstig van de kibboets Ruchama, in het zuiden van Israël. Daar kwam ze, toen ze 17 jaar oud was, haar man tegen, een Joodse Nederlandse jongeman, die naar Israël immigreerde via de Joods jongeren socialistisch beweging Hashomer Hatsair. Ze kwam voor het naar Nederland in 1987, samen met haar man, waar ze 3 jaar lang in dienst van het Joodse Agentschap, Nederlandse Joodse jongeren begeleidden om verder naar Israël te kunnen immigreren. In 1998 kwam ze voor de tweede keer naar Amsterdam en opende ze een Nederlands filiaal van ISSTA, Israëls grootste touroperator. In dit portret vertelt Ada openlijk over haar integratieproces in Nederland, het hectische zakelijk leven en de toevlucht die ze vond in yoga, waar ze ook een meester in is geworden. Uitgezonden: •
SALTO: 02/07/2012 en 16/07/2012
•
RTV Amstelveen: 25/06/12 en 09/07/12
Extra
uitgelicht
op
Nefesh
TV Noam Vazana De Sensuele enigmatic en eigenzinnig Israëlische ‘singer/songwriter’ Noam Vazana (www.noamvazana.nl) wordt steeds geprezen door pers en publiek. Aan het achtergrond van haar optreden tijdens museum nacht 2012 in het Joods Historische Museum, vertoond ze haar passie en ook wat ‘personality’.
Together In de bijzondere film ‘Together’ wordt het aangrijpende en ontroerende verhaal verteld van een door de stichting Zichron Menachem georganiseerde reis naar Nederland in samenwerking met mevr. Deborah Maarsen. 120 kinderen, zowel van Joodse als Arabisch-Palestijnse afkomst tussen de leeftijd van 4 t/m 18, ziek of net hersteld van kanker, gingen samen met 60 begeleiders, zes artsen en een meereizend veldhospitaal op rondreis door Nederland. De reis werd begeleid door de bekende populair Israëlische schrijver/ zanger Ivri Leader. De kinderen, werden gevolgd tijdens een intensieve week langs pittoresk Nederland, kinderattracties en pretparken, en geeft de kijker inzicht in het dagelijkse leven van kinderen en hun omgeving die met de levensbedreigende ziekte om moeten gaan. Er wordt op indringende en menselijke
wijze
verslag
gedaan
van
de
strijd
van
de
kinderen
voor
het
leven,
de
angst
voor
de
8
toekomst, maar ook de hoop op genezing en het gezamenlijk de strijd aangaan. Dierbare momenten van samen zijn waarbij plezier, geluk en vreugde overheersen worden afgewisseld met momenten van angst, pijn en verdriet.
In de voetstappen van het Joodse erfgoed Reisprogramma’s over de zoektocht naar de vele ‘vergeten’ maar bijzondere Joodse gemeenten en gemeenschappen over de gehele wereld: na Spanje Portugal en Brazilië komen Turkije en aan bod.
Turkije Sinds hun uittocht uit Egypte hebben de joden door vaak onherbergzame streken gedwaald en zijn zo ’s werelds eeuwige nomaden geworden. Door de geschiedenis heen kon op bijna elke willekeurige plek een joodse gemeenschap verschijnen, verdwijnen en opnieuw verschijnen.Klein-Azië, dat ook bekend staat onder de naam Anatolië, beslaat een groot aantal gebieden van modern Turkije. Volgens historische documenten en archeologische bevindingen begonnen Joden zich in dit Klein-Azië te vestigen tijdens de Romeinse periode – in de 3de eeuw na Christus. Dat gebeurde in belangrijke steden dichtbij de Egeïsche zee, zoals Priente, Ephesus en Sardis. De beroemde Joodse geschiedschrijver Josephus Flavius verhaalt dat Aristoteles “Joodse mensen ontmoette met wie hij van gedachten wisselde tijdens zijn reis door KleinAzië”. Ook verwijst deze Flavius naar een besluit in de 1e eeuw na Christus dat de Joden van Sardis toestemming geeft om hun eigen assemblage te vestigen, wat vaak neerkwam op (het bouwen van) een synagoge.
9
Tunesië In Tunesië, Op het eiland Djerba, vind je één van de oudste en meest authenthieke Joodse gemeenschappen van de wereld. Deze gemeenschap is misschien wel de laatste ‘bij elkaar gebleven’ traditionele Joodse gemeenschap van het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Volgens overlevering kwam een gemeenschap van Kohaniem, de Tempel priesters van Jeruzalem, in het jaar 586 vóór Christus in Djerba aan. Ze namen een steen mee van de Eerste Tempel van Jeruzalem, vlak na haar verwoesting door de Babyloniërs. Deze steen werd gebruikt om de eerste steen te leggen van de EL Ghriba synagoge. Die oudste synagoge van Afrika wordt als heilig beschouwd en al eeuwenlang vinden er jaarlijks – na Pesach – pelgrimstochten plaats naar deze plek. De joodse aanwezigheid in Tunesië staat al meer dan 20 eeuwen geregistreerd. In de zevende eeuw volgde een grote groep Spaanse Joden, die de vervolging door de Spaanse Visigoten ontvluchtten. En door de invasie van de Arabieren in diezelfde eeuw, arriveerden ook Joden uit Bagdad. In de 15e eeuw voegden zich daar nog grote hoeveelheden verdreven Joden uit Spanje, Portugal en later Italië bij. ‘Het andere gezicht van Israël ‘ Tel Aviv Niet alleen wij maar ook de Lonely Planet (reisgids) vond dat Tel Aviv ‘the place to be’ is. Daarom hebben wij in seizoen 2012 een aantal rapportages besteed aan de bijzondere sfeer en dynamiek van deze metropool, inmiddels al 104 jaar oud:
10
Zo hebben we o.a. ‘Out of the Box’ 2012 gemaakt, in samenwerking met ‘Dizengoff Creates’, een registratie van een straat-event met live muziek en shows waarbij kunstenaars zelfgemaakte cadeaudoosjes op straat verkochten. En waarvan alle opbrengst ging naar het project ‘Wings’ een project die alleenstaande soldaten uit het buitenland steunt (joods jongeren die hun land en familie hebben achterlaten om in dienst te treden bij de IDF). Ook maakten wij aantal registraties van “Jazz in de Boulevard”, een groot jazz feest georganiseerd door ‘Dizengoff Creates’ Voor de religieuze culturele sfeer hebben wij de Shavuot viering in het gerenoveerd oude treinstation van Tel Aviv gefilmd. In het kader van ‘het andere gezicht van Israel’ hebben wij de item ‘NEWTAF’herhaald, over een Israëlische non-profit organisatie die een dagopvang en -school heeft opgericht voor de kinderen van illegale gast arbeiders en asielzoekers