Jaarverslag 2010 Vastgesteld door de Raad van Bestuur, Amersfoort, 12 april 2011 Goedgekeurd door de Raad van Toezicht, Amersfoort, 21 april 2011

Jaarverslag 2010

Vastgesteld door de Raad van Bestuur, Amersfoort, 12 april 2011 Goedgekeurd door de Raad van Toezicht, Amersfoort, 21 april 2011

1.

Voorwoord

2. Doelstellingen 2010 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

Statutaire doelstellingen Missie en strategische doelstellingen Realisatie jaarplan 2010 Vooruitblik 2011 Risico-inventarisatie

3. Bestedingen 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6

Genezing van diabetes type 1 3.1.1 Wetenschappelijk onderzoek 3.1.2 Voorlichting (genezing) diabetes type 1 Diabetes type 2 3.2.1 Wetenschappelijk onderzoek 3.2.2 Voorlichting preventie van diabetes type 2 Kwaliteit van Leven 3.3.1 Wetenschappelijk onderzoek 3.3.2 Voorlichting Kwaliteit van Leven Nationaal Actieprogramma Diabetes Onderzoeksprijs Impact en Transparantie

4. Inkomsten en Communicatie 4.1 Fondsenwerving 4.2 CBF 4.3 Collecte 4.4 Donateurs 4.5 Major donors en nalatenschappen 4.6 Samenwerking met bedrijven 4.7 Giften en schenkingen 4.8 Sponsor Bingo Loterij, Lotto en Krasloterij 4.9 Inkomsten uit beleggingen 4.10 Beleggingsbeleid 4.11 Communicatie 4.12 Communicatie met belanghebbenden

Diabetes Fonds Jaarverslag 2010

5 6 6 6 6 6 7 8 8 8 10 11 11 14 16 16 19 21 22 23 24 24 24 24 25 26 27 27 28 28 28 29 31

Inhoud

5.

6.

Personeel en Organisatie

32

5.1 5.2 5.3 5.4

32 32 32 32 33 33 33 34 34 34 34 34 34

Personeelsbeleid 5.1.1 Medewerkers 5.1.2 Vertegenwoordiging Diabetes Fonds 5.1.3 Arbeidsvoorwaarden 5.1.4 Vrijwilligers Interne Organisatie 5.2.1 Administratieve processen 5.2.2 Huisvesting 5.2.3 ICT 5.2.4 Archief 5.2.5 Inkoop Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Samenwerkingsverbanden

Bestuur en Governance

36

6.1 6.2 6.3 6.4

36 36 37 40

Governance Verslag Raad van Bestuur Verantwoordingsverklaring Adviescommissies

Bijlagen

41

Organogram

42

Overzicht nevenfuncties bestuur en Raad van Toezicht

43

Jaarrekening 2010

45

Colofon

73


Bert Kuipers, algemeen directeur 4


Voorwoord

Het Diabetes Fonds heeft in 2010 weer laten zien een actieve en stevige rol te vervullen in het diabetesveld, en ook breder op het gebied van gezondheid in Nederland. Er is rondom onderzoek, preventie en voorlichting veel in beweging gezet, vaak samen met anderen. Ook qua financiën kunnen we tevreden op een ‘gezond jaar’ terugblikken. Zichtbaarheid en transparantie waren in het jaarplan belangrijke thema’s en dat hebben we in 2010 zeker weten te realiseren. Zo was er de lancering van de website LeesbaarOnderzoek.nl, waarop wetenschappelijke publicaties toegankelijk worden gemaakt voor een breed publiek. Met ruim 35.000 bezoekers is een mooie start gemaakt. Het project Resultaat in Beeld werd verder uitgewerkt en actief ingezet om de resultaten van het diabetesonderzoek duidelijker te maken naar het publiek. We reikten de tweede Diabetes Fonds Onderzoeksprijs uit, ditmaal voor onderzoek naar oogcomplicaties. De internetsite van het Diabetes Fonds is begin 2010 vernieuwd. De website biedt nu nog betere mogelijkheden voor onder andere voorlichting over resultaten van onderzoek en de collecte. De Dominocampagne hebben we voortgezet. Met de tv-spot ‘Een dag geen diabetes’ werd op emotionele wijze invulling gegeven aan de impact van diabetes op het dagelijkse leven. In 2010 hebben we ook onderzoek gedaan om de bestaande voedingsrichtlijn voor professionals te actualiseren. Er is een nieuwe richtlijn voor zorgverleners geschreven, die door de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) is uitgebracht. Daarnaast werd een nieuwe consumentenversie gemaakt. Om uiteindelijk tot betere resultaten te komen voor onze doelgroep werken we samen met uiteenlopende partijen; 2010 was zoals gezegd dus ook een jaar van samenwerking. We organiseerden met het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) een Diner Pensant in het Olympisch Stadion, waarbij we met bedrijven discussieerden over het nut en de noodzaak van een actief beweegbeleid en de rol van bedrijven daarbij. Met als resultaat tien goede voornemens, die nu concreet verder worden uitgewerkt. Met het NISB organiseerden we ook de vierde Traploopactie voor bedrijven, waaraan meer dan 400 bedrijven deelnamen. De samenwerking binnen het Huis voor de Gezondheid kreeg met de komst van het Astmafonds (binnenkort Longfonds) in 2010 meer vorm. Ook binnen het diabetesveld werken we samen met veel partijen. Natuurlijk binnen de NDF en het Nationaal Actieprogramma Diabetes. Maar ook rond Wereld Diabetes Dag en met andere organisaties die zich inspannen voor méér onderzoek en voorlichting rondom preventie, genezing en behandeling van diabetes. In 2011 stellen we het nieuwe meerjarenbeleidsplan 2012-2015 op: wat is er nodig om onze missie ‘naar een toekomst zonder diabetes’ te bereiken? Het Diabetes Fonds wil ook in 2011 uiteraard veel activiteiten ondernemen rondom zijn kerntaken, ook daarover meer in dit jaarverslag! Bert Kuipers, algemeen directeur


5

2. Doelstellingen 2010 2.1 Statutaire doelstellingen De statutaire naam van het Diabetes Fonds is: ‘Stichting Diabetes Fonds’. De stichting is gezeteld in Amersfoort. De statutaire doelstelling luidt: ‘De stichting heeft tot doel de bestrijding van diabetes mellitus en daarmee verband houdende complicaties’.

2.2 Missie en strategische doelstellingen De missie van het Diabetes Fonds: Naar een toekomst zonder diabetes. Het Diabetes Fonds maakt zich sterk om diabetes en complicaties te voorkomen en te genezen. We geven mensen met diabetes nu en in de toekomst een betere kwaliteit van leven. Hiertoe werft het Diabetes Fonds gelden voor wetenschappelijk onderzoek en voorlichting, want elke oplossing begint met onderzoek.

Strategische doelstellingen Meerjarenbeleidsplan 2008-2011 In de periode 2008-2011 wil het Diabetes Fonds het volgende bereiken: • Concrete resultaten op een gericht aantal onderzoeksspeerpunten • Vergroten kennis en bewustwording over diabetes • Cumulatieve groei van 10% per jaar in inkomsten • Grotere bekendheid en invulling van het imago • Stevige maatschappelijke positie in lijn met de omvang van het diabetesprobleem

2.3 Realisatie jaarplan 2010 Het jaar 2010 stond voor het Diabetes Fonds in het teken van zichtbaarheid, resultaten, transparantie en verdere groei. De hoofdlijnen van het jaarplan 2010 zijn goed gerealiseerd. De doelstellingen zijn in grote mate behaald. De ambitieuze begroting is gerealiseerd, ondanks de tegenvallende resultaten van de collecte. Ook zijn in 2010 twee nieuwe Fondsen op Naam gerealiseerd. In 2010 is volop samenwerking geweest met verschillende partijen. Samen met het NISB is de Traploopweek georganiseerd en een Diner Pensant in het Olympisch stadion. Ook is er nauwe samenwerking geweest met het Nationaal Actieprogramma Diabetes (NAD) en collega gezondheidsfondsen binnen onder andere het programma LekkerLangLeven.

6


In 2010 zijn belangrijke stappen gezet binnen het beschikbaar stellen van resultaten van onderzoek via de website LeesbaarOnderzoek.nl. Ook hebben we in 2010 de tweede Diabetes Fonds Onderzoeksprijs uitgereikt. In 2010 zijn er, naast de voornemens in het jaarplan, nog diverse activiteiten gerealiseerd. Wanneer er belangrijke externe ontwikkelingen zijn springt het Diabetes Fonds hierop in. Het MT beoordeelt deze kritisch op de te verwachten uitkomsten en de extra inspanningen die deze met zich meebrengen. Wanneer de projecten bijdragen aan de doelstellingen en in verhouding zijn met de mogelijkheden van de organisatie, worden deze opgepakt. In 2010 zijn diverse projecten bovenop het voorgenomen jaarplan gerealiseerd. Zo is eind 2010 samen met de Nederlandse Diabetes Federatie een tweede online portaal gelanceerd: DiabetesDossiers.nl voor mensen die beroepsmatig met diabetes bezig zijn.

2.4 Vooruitblik 2011 In 2011 wil het Diabetes Fonds opnieuw veel activiteiten ondernemen rondom zijn kerntaken: het verwerven van middelen om onderzoek naar de preventie, behandeling en genezing van diabetes te financieren en om voorlichting te geven over deze chronische aandoening die zoveel mensen in ons land op steeds jongere leeftijd treft. We werken daarmee hard aan onze missie ‘‘een toekomst zonder diabetes’’. We weten dat ons werk veel activiteiten kan aanjagen en het Diabetes Fonds als gezaghebbend wordt beschouwd. 2011 is het laatste jaar van het meerjarenbeleidsplan 2008-2011 en daarmee het moment om de balans op te maken en vooral om resultaten van de afgelopen periode te evalueren. In deze beleidsperiode is daarvoor een mooie basis gelegd met het project Resultaat in Beeld, waarmee de belangrijkste wapenfeiten van het Diabetes Fonds van de afgelopen jaren in kaart zijn gebracht. Die resultaten zullen we in 2011 een duidelijke plaats geven in onze communicatie, zodat de mensen die ons steunen kunnen zien wat er met hun geld bereikt is. Daarnaast zal een eerste balans worden opgemaakt van het werken met onderzoeksspeerpunten. Wat is het resultaat op de vijf speerpunten en welke effecten heeft dit gehad? We hopen daarin eind 2011 meer inzicht te kunnen geven. Maar 2011 wordt niet alleen een jaar van de balans opmaken en terugblikken, maar vooral ook een jaar van meer resultaten boeken, nieuwe zaken initiëren, waar mogelijk grotere stappen zetten. De steun van het Diabetes Fonds voor projecten leidt steeds vaker tot extra financiële middelen uit andere bronnen.

Zo heeft € 1 miljoen van het Diabetes Fonds voor onderzoek naar eilandjestransplantatie bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) geresulteerd tot een grootschalig onderzoeksproject van € 11 miljoen met financiering vanuit de overheid. De bijdrage van het Diabetes Fonds heeft daarmee een aanjagende functie. In 2011 bouwen we dit verder uit. Uiteraard zullen ook in 2011 nieuwe onderzoeksprojecten worden toegekend zoals de persoonsgebonden onderzoekssubsidies, het onderzoeksprogramma Stem van de Patiënt en het preventieprogramma DiaFolio. Ook wordt in 2011 voor het eerst een onderzoeksprijs uitgereikt voor fundamenteel diabetesonderzoek. Deze prijs is een erkenning voor de grote rol die fundamenteel onderzoek speelt in de zoektocht naar de uiteindelijke genezing van diabetes. Op het gebied van voorlichting gaan we verder met wat reeds in gang is gezet. Met verschillende voorlichtings- en preventie campagnes (onder andere erfelijkheids- en de Darylcampagne), die we in 2011 voortzetten, bevorderen we een verdere bewustwording bij de doelgroepen. De websites LeesbaarOnderzoek.nl voor mensen met diabetes, en DiabetesDossiers.nl voor zorgverleners en wetenschappers, worden gecontinueerd. Het project Resultaat in Beeld wordt breder communicatief neergezet. Online media worden steeds meer benut en zullen in 2011 meer vorm krijgen, ook zal opnieuw via de tv aandacht worden gevraagd voor diabetes. Daarnaast blijven we ook actief in de verschillende samenwerkingsverbanden. Het Huis voor de Gezondheid krijgt verder vorm en zal naar verwachting in 2011 tot meer zichtbare effecten leiden. Ook binnen het Nationaal Actieprogramma Diabetes zijn de eerste resultaten in 2011 te verwachten. Binnen LekkerLangLeven, het samenwerkingsverband met de Nederlandse Hartstichting en de Nierstichting, verwachten wij samen met het Nederlands Huisartsen Genootschap, de Landelijke Huisartsen Vereniging en de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde belangrijke stappen te zetten naar de bredere implementatie van het PreventieConsult. Het PreventieConsult moet iedereen de kans bieden om zijn of haar risico op diabetes of hart- en vaatziekten en nierziekten in kaart te brengen en waar nodig te verlagen.

2.5 Risico-inventarisatie

jaarplan. Binnen het Diabetes Fonds worden onder andere de volgende ontwikkelingen als belangrijk geïdentificeerd: • Maatschappelijke trend van overgewicht zet door, de grootste bedreiging van het bereiken van de preventiedoelstellingen is de almaar toenemende problematiek van overgewicht en bewegingsarmoede in de Nederlandse bevolking. • Door de overheid wordt steeds minder sterk ingezet op preventie, terwijl dit juist van groot belang is om de zorgkosten rond diabetes in de toekomst in de hand te kunnen houden. Het Diabetes Fonds kan hieraan slechts beperkt bijdragen, maar ziet het wel als een van zijn taken om, mede in NDF-verband, dit punt bij de politiek onder de aandacht te blijven brengen. • Het ontbreken van een nationale registratie van diabetespatiënten vormt een bedreiging voor het diabetesveld en het draagvlak voor beleid. Inzicht in de prevalentie en incidentie is noodzakelijk. • Het diabetesveld wordt steeds beter gestructureerd. De heldere structuur en toegenomen organisatie biedt kansen om gezamenlijk op te trekken en effectief te werken. • De fondsenwervingbranche wordt steeds groter en professioneler. Dit betekent dat steeds vaker, steeds meer consumenten langs een toenemend aantal kanalen worden benaderd met een verzoek om een bijdrage. Risico is dat de consument overvraagd wordt en geïrriteerd raakt. • Regelgeving vanuit de overheid, zoals het Bel-me-niet register, vormt een bedreiging voor fondsenwerving. Inmiddels gaan ook stemmen op voor een ‘Bel-niet-aan register’. • Het belang van particuliere fondsenwervers zoals de VriendenLoterij (voorheen Sponsorbingoloterij), en de Lotto neemt toe met de bezuinigingen van de overheid. De kansspelwetgeving staat ook bij de overheid op de agenda; er wordt gekeken naar de inrichting van de loterijmarkt, de manier waarop vergunningen worden verleend, en de instelling van een kansspelautoriteit. Het is van belang dat de eventuele wijzigingen in de kansspelmarkt voldoende ruimte laten om de succesvolle fondsenwerving op dit niveau voort te zetten. Het Diabetes Fonds maakt zich waar nodig sterk om dit punt onder de aandacht te brengen van relevante partijen. • De internetpenetratie neemt steeds verder toe. Fondsen werving via internet en social media heeft een eigen dynamiek, hier liggen nieuwe kansen. • In de toekomst zullen er minder zorgverleners beschikbaar zijn. Om dit effect op te vangen wordt gekeken naar de mogelijkheden die ICT en zelfmanagement bieden voor het in stand houden of verbeteren van de zorgverlening. Op termijn zullen er in dit veld innovaties plaatsvinden.

Het MT van het Diabetes Fonds doet tweemaal per jaar een uitgebreide risico-inventarisatie. De uitkomsten van deze inventarisaties zijn betrokken bij de voorbereidingen van het


7

3. Bestedingen ‘Want elke oplossing begint met onderzoek’, zo luidt de laatste zin van de missie van het Diabetes Fonds. Ook in 2010 heeft het Diabetes Fonds weer veel wetenschappelijk onderzoek kunnen financieren om zo een oplossing voor diabetes dichterbij te laten komen. Dankzij de bijdragen van onze donateurs en sponsors hebben we grote stappen kunnen zetten naar de genezing van diabetes type 1, de verbeterde behandeling en preventie van diabetes type 2 en de verbetering van de kwaliteit van leven voor mensen met diabetes. In 2010 heeft het Diabetes Fonds vijf pilot subsidies toegekend. Deze subsidies zijn bedoeld om in korte tijd een nieuw innovatief idee over het ontstaan, behandelen of genezen van diabetes type 1 of type 2 verder uit te werken. In het Stem van de Patiënt programma heeft het Diabetes Fonds vier projecten gefinancierd die op korte termijn concrete verbeteringen voor de patiënt moeten opleveren. Ook binnen het Nationaal Actieprogramma Diabetes heeft het Diabetes Fonds geld kunnen toekennen aan onderzoek dat de zorg en preventie van diabetes op korte termijn moet verbeteren. Welk onderwerpen bij deze projecten aan bod komen staat in onderstaande tekst nader toegelicht.

3.1 Genezing van diabetes type 1 3.1.1 Wetenschappelijk onderzoek Doelstellingen 2010 • Het volgen van de voortgang van het onderzoek binnen de expertisecentra voor diabetes type 1 • Het bevorderen van de samenwerking en uitwisseling van kennis binnen en tussen de twee expertisecentra voor diabetes type 1

van een donor geïmplanteerd kunnen worden bij een patiënt die daardoor een nieuwe voorraad insulineproducerende cellen krijgt. Met geld van het Diabetes Fonds wordt deze techniek nu ook in Nederland nader onderzocht. Het ontspoorde afweersysteem In 2010 heeft het Diabetes Fonds opnieuw € 400.000 besteed aan het onderzoek naar de ontsporing van het afweersysteem. Voor dit programma, onder leiding van prof. dr. Bart Roep, wil het Diabetes Fonds gedurende vier jaar € 1.6 miljoen ophalen. Uit eerder onderzoek van prof. dr. Bart Roep en collega’s was al bekend dat het afweersysteem via een ontsteking de insulineproducerende cel (de betacel) vernietigt. Met geld van het Diabetes Fonds is het afgelopen jaar hier verder op ingezoomd om alle stappen van de vernietiging goed te doorgronden en zo aanknopingspunten te vinden voor het stoppen van deze vernietiging. Zo is nu bekend welke genen en eiwitten in de betacel betrokken zijn bij ontsteking. We weten nu beter hoe de betacel communiceert met het afweersysteem en hoe het afweersysteem reageert op betacellen. Er is ook al een eerste aanknopingspunt gevonden voor het herstellen van het ontspoorde afweersysteem; vitamine D3 beïnvloedt indirect het afweersysteem. De komende jaren zal onderzocht worden hoe we vitamine D3 in kunnen zetten om het afweersysteem weer op de goede rails te krijgen en of dit ook veilig is. Bovenstaand onderzoek sluit goed aan op onderzoek dat het Diabetes Fonds in eerdere jaren al heeft gefinancierd en in 2010 is afgesloten. Onderzoekers in Groningen onder leiding van prof. dr. Jan Rozing hebben in detail gekeken naar hoe

De twee expertisecentra richten zich op twee onderwerpen die samen de genezing van diabetes type 1 mogelijk moeten maken. Allereerst moet bij diabetes type 1 de ontregeling van het afweersysteem hersteld worden; het afweersysteem is immers verantwoordelijk voor de afbraak van de insuline producerende cellen in de alvleesklier. Ten tweede zullen er nieuwe insulineproducerende cellen aangemaakt of ingebracht moeten worden. Deze cellen zitten in de eilandjes van Langerhans. Onderzoek heeft laten zien dat deze eilandjes

8


Prof. dr. Bart Roep

In 2008 heeft het Diabetes Fonds besloten om het onderzoek naar de genezing van diabetes type 1 in Nederland een flinke stimulans te geven. Door de oprichting van twee expertisecentra is de kennis in Nederland over hoe diabetes type 1 genezen zou kunnen worden, gebundeld. Binnen deze expertisecentra werken onderzoekers van verschillende universiteiten samen aan een gemeenschappelijk doel. Het Diabetes Fonds ondersteunt deze centra door in totaal € 2.7 miljoen beschikbaar te stellen voor onderzoek.

het afweersysteem ontspoord raakt bij diabetes type 1. Normaal houden zogenaamde regulatoire T-cellen het afweersysteem onder controle. Bij mensen met diabetes type 1 werken deze cellen niet goed. In het onderzoek van prof. dr. Rozing is geprobeerd met een bepaald stofje de aanval op de insulineproducerende cellen te stoppen. Helaas is dit niet gelukt, maar wel zijn er aanwijzingen gevonden dat bepaalde voedingspatronen effect hebben op het aantal T-cellen. Vervolgonderzoek zal moeten uitwijzen of dit een nieuw aanknopingspunt is voor het herstellen van de fout in het afweersysteem. Een ander succes voor het onderzoek naar de genezing van diabetes type 1 in Nederland is de benoeming van dr. Bart Roep tot professor in de diabetologie aan het LUMC. Prof. dr. Roep heeft de afgelopen jaren veelvuldig financiële steun voor zijn onderzoek ontvangen van het Diabetes Fonds en heeft hiermee veel geheimen van diabetes type 1 kunnen ontcijferen. Bij zijn aanstelling aan het LUMC heeft hij als leeropdracht meegekregen: ‘Immunopathologie van type 1 diabetes mellitus’. Hiermee is het onderzoek naar de ontregeling van het afweersysteem bij diabetes type 1 stevig verankerd in het Nederlands diabetesonderzoek. Eilandjestransplantatie Het Diabetes Fonds heeft over een vierjarige periode € 1 miljoen beschikbaar gesteld voor onderzoek naar verbetering van de eilandjestransplantatie bij diabetes type 1. In 2010 heeft het Diabetes Fonds hier vanuit zijn opbrengsten bij donateurs en de collecte al € 450.000 aan kunnen besteden.

diabetes type 1. Na lang onderhandelen met het ministerie kan er begin 2011 nu ook echt een start gemaakt worden met het extra onderzoek dat met deze FES-gelden gedaan kan worden. Al met al kan er door deze extra financiering in de komende jaren ruim € 11 miljoen besteed worden aan het verder verbeteren van eilandjestransplantatie bij diabetes type 1. Dit sluit naadloos aan bij onderzoek dat het Diabetes Fonds in eerdere jaren heeft gefinancierd en dat nu afgerond is. Zo hebben onderzoekers in Groningen (Dr. Paul de Vos en collega’s) gekeken naar de slagingskans bij eilandjestransplantatie. Helaas blijkt dat vele mensen die een eilandjestransplantatie hebben ondergaan na vijf jaar toch weer insuline moeten spuiten, omdat de nieuwe eilandjes zijn afgestorven. Zoals bij alle orgaantransplantaties kan er immers afstoting optreden en om dit te voorkomen krijgt de patiënt medicijnen om dit tegen te gaan. Deze medicijnen remmen het afweersysteem om zo te voorkomen dat de getransplanteerde eilandjes worden afgestoten. Echter, onder deze omstandigheden kan het cytomegalovirus de kop op steken. Dit virus komt bij 80% van de mensen voor en is onder normale omstandigheden ongevaarlijk. De onderzoekers uit Groningen vonden echter dat bij mensen met een verminderde afweer (bijvoorbeeld als gevolg van de medicijnen) dit virus een infectie kan veroorzaken die de slagingskans van eilandjestransplantatie flink verminderd. Dit geeft aanleiding tot verdere verfijning van de techniek en medicijnen die gebruikt worden bij eilandjestransplantatie.

Deze eilandjes komen momenteel van donoren. Echter, er is een groot gebrek aan mensen die hun organen ter beschikking stellen na hun overlijden. Dit was een van de redenen waarom het Diabetes Fonds samen met andere gezondheidsfondsen en de overheid de ‘Ja of Nee’ campagne over orgaandonatie is begonnen. Tegelijkertijd wordt er binnen de wetenschap gezocht naar een alternatief voor orgaandonatie. Het Diabetes Fonds heeft geld beschikbaar gesteld voor onderzoek om te kijken of er met behulp van stamcellen nieuwe insulineproducerende cellen gemaakt kunnen worden. Stamcellen zijn een soort oercellen die kunnen uitgroeien tot andere meer gespecialiseerde cellen. Onderzoek heeft laten zien dat deze stamcellen ook voorkomen in de alvleesklier. Een van de eerste resultaten uit dit onderzoek werd in 2010 op een groot Nederlands diabetescongres al meteen geselecteerd als ‘Best Meeting Abstract’ (de beste congrespresentatie). De overheid heeft al eerder aangegeven bereid te zijn om een deel van de aardgasbaten (FES: Fonds Economische Structuur versterking van het ministerie van Economische Zaken) te reserveren voor het onderzoek naar eilandjestransplantatie bij


9

In 2010 zijn de volgende toekenningen gedaan voor onderzoek naar diabetes type 1: Onderzoeker (instituut)

Titel

Toekenning in 2010 (euro)

Dr. E.J.P. de Koning (LUMC) Prof. dr. B.O. Roep (LUMC) Prof. dr. H. Clevers (Hubrecht Instituut)

An implantable islet cell replacement device for controlled insulin release in diabetes An integrated approach from basic research to clinical intervention in type 1 diabetes Onderzoek naar humane stamcellen voor bèta-cellen ter behandeling van mensen met diabetes

300.000 (1.000.000 over 4 jaar) 400.000 (1.600.000 over 4 jaar) 150.000

In 2010 zijn de volgende onderzoeken op het gebied van diabetes type 1 afgesloten Onderzoeker (instituut)

Titel

Prof. dr. A.C.S. Hokken-Koelega (Erasmus MC) Dr. P. de Vos (UMC Groningen) Prof. dr. E. de Heer (LUMC) Prof. dr. R.C. Hoeben (LUMC) Dr. J. Rozing (UMC Groningen) Dr. P.J.M. Leenen (Erasmus MC) Dr. B.N.G. Giepmans (UMC Groningen) Prof. dr. E.J.P. de Koning (LUMC) Prof. dr. J.A. Romijn (LUMC) Prof. dr. G.H.A. Visser (UMC Utrecht)

Early environment and genetics in fetal growth, insulin resistance and overweight: a prospective cohort-study from fetal life to young adulthood The role of cytomegalovirus infection in the pathology and etiology of islet graft rejection Improvement of islet transplantation for type I diabetes Human islet cell formation from bone marrow- or cord blood-derived stem cells Restoration of defective immune regulatory capacity in type 1 diabetes. An experimental study Keratinocyte growth factor as therapeutic to increase immune tolerance and islet cell regeneration: a pilot study in NOD mice Role of EpCAM in beta-cell proliferation Klinische eilandjes transplantatie bij diabetes type 1 Sleep duration: a determinant of intra-individual variations in glucoregulation in patients with type 1 diabetes mellitus Follow up of infants from women with type 1 diabetes. A nationwide study in the Netherlands

3.1.2 Voorlichting (genezing) diabetes type 1 Doelstelling 2010 • Zorgen voor goede en complete informatie over de stand van zaken in onderzoek naar genezing van diabetes type 1 Onderzoek beter belicht In 2010 hebben we een vervolg gegeven aan het project Resultaat in Beeld, wat tot doel heeft om resultaten van onderzoek van het Diabetes Fonds beter zichtbaar te maken voor het publiek. Op de nieuwe website van het Fonds is onder het trefwoord ‘doorbraken’ de informatie te vinden over vijf belangrijke wapenfeiten van het Fonds, waaronder die op het gebied van de genezing van diabetes type 1. Via de website www.LeesbaarOnderzoek.nl kan het publiek

10

Oorspronkelijke toekenning (euro)


209.292

202.124 900.000 241.851 269.300 42.661

45.000 134.590 45.000 244.482

ook actuele informatie over onderzoek vinden. Diabetes type 1 neemt daar ook een belangrijke plaats in. Diabetes type 1 in theater, op tv en interactief Maar er gebeurde meer rond diabetes type 1 in 2010. In museum Corpus werd de Diabetes Balance Battle gelanceerd, een interactieve game voor kinderen. Het spel laat kinderen spelenderwijs kennismaken met de balans tussen voeding en de glucosespiegel in het bloed en is ook op de site van het Fonds te vinden. De game werd ontwikkeld met steun van de stichting Zabawas. In het programma Tijd voor MAX werd in april aandacht gevraagd voor diabetes, met als hoofdgasten acteurs Izaira Kersten en Barry Atsma. Diabetes type 1 en de gevolgen

Campagne Orgaandonatie Het Diabetes Fonds was in 2010 opnieuw een van de participanten in de campagne ‘Orgaandonatie: Ja of Nee’, die samen met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en verschillende andere fondsen en organi saties werd gevoerd. De speciale Donorweek eind oktober leidde tot veel aandacht en 60.000 nieuwe registraties, waarvan 90% een Ja was. Met name voor de genezing van diabetes type 1 door middel van celtransplantatie is beschikbaarheid van donoren van groot belang. Om die reden vindt het Diabetes Fonds het belangrijk actief mee te werken aan het vergroten van het aantal donoren. Hoewel het Diabetes Fonds ook pleit voor een ander registratiesysteem, het zogenoemde ADR-systeem waarbij mensen donor zijn tenzij ze aangeven dat niet te willen zijn.

3.2 Diabetes type 2 3.2.1 Wetenschappelijk onderzoek Doelstellingen 2010 • Het volgen van de start en voortgang van het onderzoek naar aanknopingspunten voor nieuwe behandelmethoden voor type 2 diabetes • Toekenning van een vervolgsubsidie voor onderzoek naar een effectieve leefstijlinterventie voor autochtone Nederlanders met een lage sociaaleconomische status Diabetes type 2 komt in Nederland, helaas, steeds vaker voor. Het RIVM verwacht in 2020 een verdubbeling in het aantal mensen met diabetes tot ruim 1.3 miljoen mensen. Alhoewel er verschillende behandelmethoden zijn, is het helaas toch nog zo dat een grote groep mensen met diabetes type 2 suboptimaal behandeld wordt en dat zij daardoor nog te vaak te maken krijgen met de complicaties van diabetes zoals hart- en vaatziekten, nierziekten en blindheid. Onderzoek zal moeten laten zien hoe de behandeling verbeterd kan worden. Om dit te bewerkstelligen zullen we eerst diabetes type 2 beter moeten begrijpen. Daarnaast moeten we ook de mogelijkheden die er nu al zijn om diabetes type 2 te voorkomen, beter toepassen. Vanuit onderzoek weten we dat voldoende bewegen en gezonde

Lancering Balance Battle in museum Corpus

daarvan waren een belangrijk onderwerp, want Izaira heeft zelf diabetes type 1. De uitzending trok circa 500.000 kijkers, in veel gevallen reageerden zij ook telefonisch op de uitzending. Ook de theatervoorstelling Candy die in 2010 in première ging draait om diabetes type 1. In deze voorstelling wordt op humoristische wijze getoond wat het voor jongeren betekent om diabetes te hebben. De voorstelling werd ongeveer dertig maal gespeeld, zowel in theaters als op scholen en in ziekenhuizen. In 2011 wordt de voorstelling opnieuw op de planken gebracht.

voeding enorm belangrijk zijn in het voorkomen van diabetes type 2. Hoe krijgen we iedereen zo ver dat zij dit advies ook gaan opvolgen? Dit zijn twee belangrijke vragen die het Diabetes Fonds in de komende jaren met behulp van wetenschappelijk onderzoek wil beantwoorden. Aanknopingspunten voor verbeterde behandeling Een eerste grote stap in het beter begrijpen van diabetes type 2 en het vinden van nieuwe aanknopingspunten voor de verbeterde behandeling is gezet door de toezegging van het Diabetes Fonds om gedurende vier jaar een consortium van vier universiteiten onder leiding van prof. dr. Patrick Schrauwen te steunen. In 2010 heeft het Diabetes Fonds al € 450.000 opgehaald voor het onderzoek binnen dit consortium en de komende jaren hopen we dit aan te vullen tot € 1 miljoen. Voor het consortium is 2010 een opstartjaar geweest; er zijn vier aio’s aangesteld op de vier deelprojecten en er is een start gemaakt met de kruisbestuiving tussen deze vier deelprojecten. Alle vier projecten houden zich bezig met de rol van de lever bij diabetes type 2. De lever speelt immers een belangrijke rol in de opname en afgifte van glucose in het bloed. De vraag is echter of we de lever in kunnen zetten om het bloedglucose bij mensen met diabetes type 2 beter te regelen. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door medicijnen of bepaalde leefpatronen (zoals sport en bewegen) te ontwikkelen die hun invloed hebben via de lever. Het vierjarig programma van prof. dr. Schrauwen hoopt hier meer duidelijkheid in te kunnen geven.


11

Een ander vraagstuk bij het ontstaan van diabetes type 2 is de vraag in hoeverre dit het gevolg is van genetische factoren of van omgevingsfactoren. Om meer te weten te komen over hoe zwaar deze factoren wegen (en dus in de toekomst de preventie te verbeteren) hebben onderzoekers van het VU medisch centrum onderzoek gedaan bij tweelingen en broers en zussen die geen tweeling zijn. Eeneiige tweelingen hebben immers dezelfde genetische informatie, terwijl tweeeiige tweelingen en broers en zussen die geen tweeling zijn verschillende genetische informatie hebben in hun cellen. Het was niet makkelijk tweelingen te vinden voor dit onderzoek en dit heeft ervoor gezorgd dat het onderzoek langer heeft geduurd dan gepland. Uiteindelijk heeft het onderzoek wel laten zien dat bepaalde stappen in de insulineproductie voor meer dan 50% genetisch bepaald zijn. Alhoewel genen dus een rol spelen bij het ontstaan van diabetes betekent dit volgens de onderzoekers niet dat het advies om voldoende te bewegen en gezond te eten, en zo diabetes type 2 te voorkomen, vervalt.

Diabetes type 2 beter begrijpen Diabetes blijft verassen, soms in positieve zin, soms in negatieve zin. Zo vonden onderzoekers aan het LUMC onder leiding van prof. dr. Hans Romijn dat een gebrek aan slaap een negatief effect heeft op de insulinegevoeligheid, zelfs bij proefpersonen zonder diabetes. Hiermee kan wellicht weer een deel van de soms onverklaarbare schommelingen in glucosewaardes bij mensen met diabetes verklaard worden. Diabetes blijft ook op het kleinste niveau verbazen. Veel onderzoek richt zich op het beter begrijpen van de rol van verschillende moleculen, eiwitten en andere deeltjes in het ontstaan van diabetes type 2. Omdat er nog zo veel onbekend is, is het nu nog moeilijk te zeggen welke van deze moleculen of eiwitten ingezet zouden kunnen worden om diabetes beter te behandelen of zelfs te voorkomen. Dr. Joris Hoeks van het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC+) zal bijvo orbeeld gaan kijken naar het eiwit SIRT3. Dit lijkt een eiwit te zijn dat de energieproductie in de cellen verbetert. Juist hier gaat bij diabetes type 2 veel mis. Met geld van het Diabetes Fonds zal in het komend jaar bekeken worden of de concentratie van dit eiwit verlaagd is bij mensen met diabetes type 2 en of dit zou kunnen verklaren waarom de energiehuishouding verstoord is.

12


LekkerLangLeven Op het gebied van preventie liggen de doelstellingen van het Diabetes Fonds zeer dicht bij die van andere gezondheidsfondsen zoals de Hartstichting en de Nierstichting. Daarom hebben we in 2008 samen met deze twee fondsen het programma LekkerLangLeven ontwikkeld. Binnen dit programma wordt onderzoek gefinancierd dat zowel bijdraagt aan de doelstellingen van het Diabetes Fonds, de Hartstichting als de Nierstichting. Zo hebben onderzoekers uit Maastricht en Wageningen subsidie gekregen om te kijken hoe een programma bestaande uit voldoende bewegen en gezonde voeding aangepast moet worden aan de verwachtingen en wensen van groepen waar veel diabetes type 2 voorkomt, zoals allochtonen en mensen uit de lagere sociale klassen. Dit bouwt voort op onderzoek dat het Diabetes Fonds al enige jaren geleden heeft gefinancierd waarin bewezen is dat hetzelfde programma de kans op diabetes type 2 tot wel 50% kon verlagen bij een groep mensen met een verstoorde glucosehuishouding (de SLIM-studie). Ook heeft het LekkerLangLeven programma financiële steun verleend aan het Predicct programma binnen het Center for Translational Molecular Medicine (CTMM). Dit project onder leiding van prof. dr. Marten Hofker heeft tot doel om nieuwe middelen te vinden om diabetes type 2 en de mogelijke gevolgen van diabetes op het hart- en vaatsysteem vroeg op te sporen. Bij dit project zijn zowel universiteiten als bedrijven betrokken zodat er niet alleen nieuwe kennis ontwikkeld kan worden maar deze ook vertaald kan worden naar een praktische toepassing. Vroege opsporing van mensen met een hoog risico op diabetes type 2 Er zijn in Nederland naar schatting 250.000 mensen met diabetes type 2 die dit nog niet weten. Dit is een kwalijke zaak omdat de diabetes zo ongemerkt al schade kan

In 2010 zijn de volgende toekenningen gedaan voor onderzoek naar diabetes type 2 Onderzoeker (instituut)

Titel

Prof. dr. P. Schrauwen (Maastricht UMC+) Dr. J. Hoeks (Maastricht UMC+) LekkerLangLeven Prof. dr. E.J.M. Feskens

Optimizing the beneficial health effects of exercise for 450.000 diabetes: focus on the liver! (1.000.000 over 4 jaar) Enhancing SIRT3 in skeletal muscle prevents insulin 45.000 resistance by activating fatty acid oxidation and suppressing oxidative stress (gezamenlijk subsidieprogramma van Diabetes Fonds, Hartstichting en Nierstichting) Tailoring an existing lifestyle intervention to reduce 49.190 metabolic syndrome in individuals with low SES from different ethnic origins


In 2010 zijn de volgende onderzoeken op het gebied van diabetes type 2 afgesloten Onderzoeker (instituut)

Titel

Dr. D.J. Reijngoud (UMC Groningen) Prof. dr. H. Pijl (LUMC) Dr. A. Kalsbeek (NederlandsInstituut voor Neurowetenschappen) Prof. dr. H.J.M. Smeets (Universiteit Maastricht) Prof. dr. P. Schrauwen (Universiteit Maastricht) Dr. D.M. Ouwens (LUMC) Dr. J.C.M. Meijers (AMC) Prof. dr. B.H.R. Wolffenbuttel (UMC Groningen) Prof. dr. M.K.C. Hesselink (Universiteit Maastricht) Prof. dr. F.J. Snoek (VUMC) Prof. dr. J.W.N. Akkerman (UMC Utrecht) Prof. dr. R.J. Heine (VUMC)

Molecular basis of fish oil-induced prevention of type 2 diabetes: shifting the balance between PPARalpha- and LXRalpha-controlled pathways of glucose and fat metabolism in the liver Role of monoaminergic neural circuits in the pathogenesis of type 2 diabetes Control of hepatic insulin resistance by the central nervous system. A study in human brain tissue and experimental animals Elucidation op predictive, pathological changes in OXPHOS genes, gene expression and activity in type 2 diabetes Lipid-induced mitochondrial dysfunction in type 2 diabetes


201.080

Molecular Mechanisms of high-fat-diet-inducted insulin resistance Thrombin-activatable fibrinolysis inhibitor and diabetes Opzetten LifeLines cohort

203.784

Lipid pick-up and delivery in insulin resistance

45.000

Type 2 diabetes en erfelijkheid: communicatie in de familie over risico’s en mogelijkheden tot preventie Insulin resistance of Gi control

97.316

Assessment of the heritability of different aspects of beta cell function in normoglycaemic monozygotic and dizogotic twins

aanbrengen aan organen zoals de nieren, ogen, het hart en de hersenen. Vroege opsporing en vervolgens ook vroege behandeling van deze groep is dus van groot belang. In 2010 zijn de eerste resultaten uit de LifeLines studie van prof. dr. Bruce Wolffenbuttel uit Groningen gepubliceerd. Deze studie laat zien dat onze eerdere schattingen wellicht nog aan de voorzichtige kant zijn geweest. In de LifeLines studie zijn tot nu toe 11.000 mensen uit Noord-Nederland

330.420 250.000

203.808 205.308

246.464 200.000

193.808 248.500

onderzocht. Uiteindelijk zullen er 165.000 mensen onderzocht worden en deze groep zal dertig jaar gevolgd worden om zo beter inzicht te krijgen in het ontstaan van chronische ziekten zoals diabetes type 2. De eerste voorzichtige resultaten bij deze groep van 11.000 mensen in Nederland wijzen erop dat er waarschijnlijk ruim 300.000 mensen met diabetes type 2 zijn die dat nog niet weten. Daarnaast zouden er nog 900.000 mensen zijn met een verstoorde glucosehuishouding.


13

Dit geeft aan dat diabetes type 2 nog wel eens een groter probleem is, en zeker zal worden, dan we tot nu toe dachten. Reden te meer voor het Diabetes Fonds om mee te werken aan de ontwikkeling van het PreventieConsult (zie hieronder). Met het PreventieConsult kunnen mensen op een betrouwbare manier inzicht krijgen in hun eigen risico op diabetes type 2, hart- en vaatziekten en nierziekten en waar mogelijk hun risico verlagen. 3.2.2

Voorlichting preventie van diabetes type 2

Doelstellingen 2010 • Uitvoeren van voorlichtingsactiviteiten voor familieleden van mensen met type 2 diabetes met als doel hen bewuster te maken van het risico op diabetes dat zij lopen en hen voor te lichten over preventiemogelijkheden • Uitvoeren van voorlichtingsactiviteiten voor mensen van 35-45 jaar om hen bewuster te maken van een gezonde leefstijl in relatie tot het voorkomen van diabetes type 2 LekkerLangLeven: PreventieConsult krijgt vorm In 2010 is het PreventieConsult gelanceerd. Samen met collega-gezondheidsfondsen (Nederlandse Hartstichting en Nierstichting) en zorgverleners (Nederlands Huisartsen Genootschap, Landelijke Huisartsen Vereniging en de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde) is er gewerkt aan een evidence-based en integrale opsporing van mensen met een hoog risico op diabetes type 2, hart- en vaat-

ziekten of nierziekten. Het Diabetes Fonds heeft al eerder onderzoek gefinancierd naar het opstellen van een vragenlijst waarmee mensen op een betrouwbare manier inzicht krijgen in hun risico op diabetes type 2 (de Diabetes Risicotest). Deze vragenlijst is nu uitgebreid met vragen die ook inzicht geven in hoeverre iemand kans loopt om in de komende jaren hart- en vaatziekten of nierziekten te ontwikkelen. Daarnaast is ook in samenspraak met huisartsen en bedrijfsartsen een systeem ontwikkeld waarbij mensen met een verhoogd risico naar hun huisarts kunnen gaan om de uitkomst van de vragenlijst te verifiëren en eventueel een behandeling te starten. Dit is vastgelegd in de NHG-Standaard PreventieConsult die in 2010 gepubliceerd is. In 2011 zal het Diabetes Fonds met de partners binnen het PreventieConsult nagaan hoe deze werkwijze het beste verspreid kan worden over heel Nederland. Voorlichting voor familieleden Net als in 2009, hebben we ook in 2010 de Erfelijkheidscampagne gevoerd. De campagne richt zich op familieleden van mensen met diabetes type 2. Hoofdonderdeel van de campagne was weer de Nationale Diabetes Erfelijkheidstest, waarmee een inzicht kan worden verkregen in het erfelijkheidsrisico op diabetes type 2. Na afloop van de campagne was een significante stijging waarneembaar in het aantal bloedverwanten dat weet dat diabetes type 2 te voorkomen is. De stijging van de kennis over het eigen verhoogde risico bij bloedverwanten is beperkt en terug op het niveau van 2007. Om erachter te komen wat de achterliggende redenen kunnen zijn, is een focusgroeponderzoek uitgevoerd onder bloedverwanten. De resultaten hiervan vormen de aanzet tot veranderingen voor de erfelijkheidscampagne in 2011.

Daryl

Voorlichting voor 35–45 jarigen: Daryl opnieuw een groot succes De campagne met als centrale figuur de fitnessinstructeur Daryl was in 2009 erg succesvol en werd daarom in 2010 opnieuw ingezet en verder uitgebouwd. Waar nodig werden enkele aanpassingen of aanvullingen gedaan, met name social media werden actiever ingezet. De resultaten van de campagne zijn, mede gezien het beperkte budget, spectaculair te noemen: na de campagne wist 52% van de doelgroep dat meer bewegen diabetes type 2 kan voorkomen. Dat was in 2007 nog 32%! Ook de kennis over de combinatie van gezond gewicht en meer bewegen steeg significant. De luchtige toon die bewust voor deze campagne gekozen is op basis van voorafgaand onderzoek, blijkt bij deze doelgroep goed aan te slaan. De campagne zal in 2011 worden voortgezet, waarbij opnieuw gekeken zal worden naar manieren om de impact te verhogen.

14


Traploopweek

Diner Pensant: tien goede voornemens van bedrijven In maart 2010 vond in het Olympisch Stadion het Diner Pensant plaats, dat het Diabetes Fonds samen met NISB organiseerde. Doel was om met bedrijven in gesprek te gaan over mogelijkheden om bewegen in bedrijven te stimuleren om diabetes type 2 te voorkomen. Daarbij werd aansluiting gezocht bij het Olympisch Plan 2028, waarin ook een rol voor bedrijven is weggelegd. De inspirerende avond met deelnemers uit zeer verschillende sectoren, leidde tot de formulering van tien goede voor nemens, die in 2011 een vervolg krijgen bij een tweede diner. De deelnemers waardeerden de kruisbestuivingen en de inspiratie die zij opdeden vanuit de andere sectoren. Tijd voor MAX: de impact van diabetes centraal In 2010 nam het Diabetes Fonds voor de tweede keer deel aan het programma Tijd voor MAX. Daarin was veel aandacht voor de gevolgen van diabetes. Het programma werd goed bekeken (circa 500.000 kijkers) en leverde ruim 1.000 reacties van kijkers op.

Traploopweek: 280.000 werknemers in beweging In 2010 organiseerde het Diabetes Fonds samen met NISB de vierde Traploopweek voor bedrijven, met als doel om mensen op een ludieke manier bewust te maken van het belang van meer bewegen om diabetes te voorkomen. 440 bedrijven namen deel met in totaal meer dan 800 bedrijfslocaties en 280.000 werknemers. Daaronder weer veel grote bedrijven zoals KLM, ABN AMRO, Rabobank, KPN en Akzo. De kick-off vond plaats in Hoog Catharijne in Utrecht, met ambassadeur Barry Atsma, en leidde tot veel media-aandacht. Zo was Barry te zien bij Paul de Leeuw en was er aandacht voor de Traploopweek bij Giel Beelen op Radio 3, in het programma Ochtendspits op Nederland 1 en op vrijwel alle bekende radiostations en enkele regionale tv-omroepen. Uit een enquête achteraf bleek dat bedrijven enthousiast zijn over het initiatief, met name omdat het goed past in hun gezondheidsbeleid.Of de Traploopweek in 2011 een vervolg krijgt is erg afhankelijk van de financiële steun van partners.


15

3.3 Kwaliteit van Leven 3.3.1 Wetenschappelijk onderzoek Doelstellingen 2010 • Het volgen van de start en voortgang van het onderzoek naar Leven met Diabetes • Toekennen van drie tot vier subsidies binnen het onderzoeksprogramma Stem van de Patiënt en het evalueren van het programma Stem van de Patiënt • Uitreiken van de Diabetes Fonds Onderzoeksprijs aan het meest veelbelovende onderzoek voor de diabetespatiënt

Leven met diabetes

Uiteindelijk wil het Diabetes Fonds een toekomst zonder diabetes bewerkstelligen. Maar tot dat is gelukt willen we er ook voor zorgen dat de mensen die op dit moment met diabetes leven zo min mogelijk last hebben van hun aandoening. Onder de noemer Kwaliteit van Leven financiert het Diabetes Fonds onderzoek dat moet leiden tot een leven waarbij het niet uitmaakt of iemand diabetes heeft of niet. Dat er toch nog wel verschillen zijn blijkt uit onderzoek van prof. dr. Frank Snoek dat hij in 2010 afrondde. Hij vond dat ruim 16% van de jongeren met diabetes type 1 ook last had van depressieve klachten. Reden te meer om in de zorg voor deze groep rekening te houden met andere aandoeningen dan alleen diabetes.

16


Een ander onderzoek bij jongeren met diabetes dat in 2010 is afgerond was gericht op de vraag hoe vrienden van jongeren met diabetes te betrekken zijn bij zelfmanagement. Dit onderzoek van dr. Van Kesteren en collega’s liet duidelijk zien dat er grote verschillen zijn in hoe jongeren met hun diabetes omgaan; sommigen zijn hier heel open over, terwijl anderen het meer voor zich houden en vooral niet gezien willen worden als ‘anders’. Ook herkennen de jongeren zich niet in woorden als steun en hulp, deze woorden vinden zij te zwaar klinken. Ze benoemen wel gerelateerde thema’s zoals acceptatie, interesse en normaal behandelen. Dit zijn twee voorbeelden waaruit blijkt dat het niet altijd even makkelijk is om diabetes te hebben en dat er momenten zijn dat de bestaande medische zorg niet toereikend is. Juist daarom is zelfmanagement zo’n belangrijk onderdeel van de diabeteszorg. Een patiënt heeft immers ook buiten de spreekkamer te maken met diabetes en zal er dus voor moeten zorgen dat hij of zij zelf de juiste kennis en middelen heeft zodat de diabetes geen nadelig effect heeft op de kwaliteit van leven. Programma Leven met Diabetes Het Diabetes Fonds heeft eind 2009 een toezegging gedaan aan een consortium van onderzoekers aan drie universiteiten om in de komende jaren in totaal € 1 miljoen op te halen voor onderzoek gericht op het verbeteren van de kwaliteit van

Stem van de Patiënt Sinds 2005 heeft het Diabetes Fonds elk jaar subsidie beschikbaar gesteld voor onderzoek dat op korte termijn tastbare resultaten voor patiënten moet opleveren. Aanvragen binnen dit programma ‘Stem van de Patiënt’ worden beoordeeld door een commissie bestaande uit mensen met diabetes en wetenschappers. In 2010 heeft een evaluatie van dit programma laten zien dat zowel het aantal aanvragen als de kwaliteit van de aanvragen met de jaren sterk is toegenomen. De commissie heeft ook in 2010 weer moeilijke keuzes moeten maken tussen goede aanvragen aangezien er veel meer aanvragen waren dan er van de beschikbare € 380.000 te financieren zijn. Het Diabetes Fonds ziet het als een van de successen van het programma Stem van de Patiënt dat dit onderzoeksveld zo gegroeid is, maar tegelijkertijd is het een enorme motivatie om meer geld op te halen voor het onderzoek binnen het programma Stem van de Patiënt. In 2010 is er bij het programma Stem van de Patiënt subsidie toegekend aan vier projecten. De onderwerpen van de projecten die financiering hebben ontvangen lopen uiteen van het inzetten van de praktijkondersteuner voor optimaal zelfmanagement tot verbetering van de geestelijke gezondheidszorg voor mensen met diabetische complicaties. Het Diabetes Fonds gaat deze projecten de komende tijd volgen en we verwachten in de komende twee à drie jaar de resultaten te kunnen publiceren. Kwaliteit van leven betekent niet alleen een goed psychosociaal welzijn, maar ook de afwezigheid van complicaties. De afgelopen jaren heeft het Diabetes Fonds veel onderzoek naar het ontstaan en de behandeling van diabetische complicaties gefinancierd. In 2010 zijn een aantal van deze onderzoeken afgerond. Zo presenteerde in december prof. dr. Gert-Jan Biessels op de jaarlijkse bijeenkomst van de Nederlandse Vereniging van Diabetes Onderzoekers zijn onderzoek naar cognitie en diabetes. De afgelopen jaren heeft prof. dr. Biessels met geld van het Diabetes Fonds hier grondig onderzoek naar kunnen doen. Hij vond onder andere dat diabetes het voorkomen van dementie op oudere leeftijd met 50 tot wel 100% verhoogt. Ook is het zo dat mensen met diabetes op oudere leeftijd vaker te maken hebben met een slechtere cognitie (zoals geheugen en snelheid van informatieverwerking) dan leeftijdsgenoten zonder diabetes. Het is echter nog niet duidelijk wanneer dit verschil precies ontstaat; het zou kunnen dat bijvoorbeeld de diabetes al vroeg

de hersenen licht aantast maar dat dit pas op oudere leeftijd merkbaar wordt. Meer onderzoek zal dit moeten uitwijzen. In 2010 heeft het Diabetes Fonds ook een onderzoek gefinancierd dat gaat kijken naar chronische vermoeidheid bij mensen met diabetes. Uit verhalen van zowel artsen als patiënten is naar voren gekomen dat mensen met diabetes vaker dan gemiddeld over vermoeidheid klagen. Het is algemeen bekend dat een laag bloedglucosegehalte een moe gevoel kan veroorzaken maar er is niet bekend of langdurige (chronische) vermoeidheid ook vaker voorkomt bij mensen met diabetes. Onderzoek van dr. Knoop uit Nijmegen moet laten zien of dit inderdaad een probleem is bij diabetes en of dit gezien moet worden als een (vooralsnog onbekende) complicatie van diabetes. Een complicatie waarvan wel bekend is dat deze veel voorkomt bij mensen met diabetes is chronische pijn (neuropathie). Een nieuw onderzoek dat financiering heeft ontvangen binnen het programma Stem van de Patiënt zal gaan kijken hoe mensen met deze pijn omgaan. Eerder onderzoek liet zien dat vooral de angst die mensen kunnen hebben voor deze pijn een beperkende factor is in hun dagelijks leven. Dr. Ruijgrok en collega’s uit Maastricht gaan kijken hoe deze angst te meten is zodat er uiteindelijk ook een effectieve behandeling ontwikkeld kan worden.

Leven met diabetes

leven voor mensen met diabetes. Dit consortium onder leiding van prof. dr. Guy Rutten (Julius Centrum, UMC Utrecht) zal in de periode 2010-2014 in totaal drie nieuwe programma’s ontwikkelen en testen die erop zijn gericht om het leven van mensen met diabetes te verbeteren. In 2010 is er al € 450.000 opgehaald voor dit onderzoek en is het onderzoek ook echt van start gegaan. De komende jaren zal het Diabetes Fonds de voortgang op de voet blijven volgen.


17

In 2010 zijn de volgende toekenningen gedaan voor onderzoek naar kwaliteit van leven Onderzoeker (instituut)

Titel


Prof. G.E.H.M. Rutten Whatever happens… Interventions to improve (UMC Utrecht) self-management and quality of life of patients with type 2 diabetes mellitus through the course of illness Dr. S.F.E. Praet (Erasmus MC) Does an AGE-test predict achilles tendinopathy in type 1 and type 2 diabetes patients? Dr. H. Knoop Chronic fatigue in Diabetes type 1: Is it a problem and can (UMC St. Radboud) fatigue maintaining factors be identified? Prof. dr. R.O. Schlingemann CTGF pathway inhibition to prevent blindness from fibrosis (AMC) in proliferative diabetic retinopathy Dr. J.O. Fledderus Molecular mechanisms impairing the Nrf2-ARE pathway (UMC Utrecht) in the diabetic vascular wallv Programma Stem van de Patiënt Dr. J.M. Ruijgrok Leren leven en bewegen met chronische pijn bij diabetes (Maastricht UMC+) Prof. dr. F.J. Snoek Psychosociale hulp voor diabetespatiënten met chronische (VUMC) complicaties: een inventarisatie van zorgbehoefte en zorgaanbod in Nederland Prof. G.E.H.M. Rutten Het gebruik van een patiëntenportaal binnen een diabetes ketenzorgprogramma (UMC Utrecht) Prof. dr. J.T.H.M. van Eijk Omgaan met diabetes in het dagelijkse leven: effectiviteit van zelfmanagement ondersteuning (SMS) uitgevoerd door (Maastricht UMC+) praktijkondersteuners in de huisartsenpraktijk

450.000 (1.000.000 over 4 jaar) 45.000 44.997 45.000 45.000

69.944 72.972

117.084 120.000

In 2010 zijn de volgende onderzoeken op het gebied van kwaliteit van leven afgesloten

18

Onderzoeker (instituut)

Titel

Dr. J.J. van Lieshout (AMC) Dr. J.C. Keers (UMC Groningen) Prof. dr. F.J. Snoek (VUMC) Prof. dr. J.C. Seidell (VU) Prof. dr. N.C. Schaper (MUMC+) Prof. dr. K. Stronks (AMC) Dr. G.J. Biessels (UMC Utrecht) Dr. M.P.M. Koeners (UMC Utrecht) Dr. N.M.C. van Kesteren (TNO)

Stroke prevention versus cerebral hypoperfusion 196.618 - the therapeutic dilemma Wat helpt mensen met diabetes zich aan hun 43.907 medicatieplan te houden? Het dilemma van therapietrouw en zelfmanagement Psychisch welbevinden bij adolescenten met type 1 25.000 diabetes; een survey naar depressieve klachten en kwaliteit van leven Actualisering Voedingsrichtlijn NDF 27.570 Het Diabetes Interactief Educatie Programma voor 15.000 allochtone Nederlanders Soekroe? Het perspectief van Afro Surinamers en 100.000 Hindoestaans Surinamers op diabetes, medicatie en leefstijl, en mogelijkheden om voorlichting daarop af te stemmen Cognitive dysfunction in type 2 diabetes mellitus: course 350.000 of development and relation to vascular disease Role of nNOS derived nitric oxide in the onset of 45.000 hyperfiltration in diabetes Op welke manier kan de betrokkenheid van vrienden/- 71.639 vriendinnen op een positieve manier bijdragen aan het diabeteszelfmanagement van jongeren (FRIENDS)?



3.3.2 Voorlichting Kwaliteit van Leven Doelstelling 2010 • Actualisering en uitbreiding van voorlichtingsmaterialen om de preventie van complicaties breder onder de aandacht te brengen van mensen met diabetes Ondersteuning DVN In 2011 ondersteunde het Diabetes Fonds opnieuw de patiëntenvereniging Diabetesvereniging Nederland (DVN) met een bijdrage van € 219.321. Hiermee wordt onder andere de Diabetes Informatielijn en het documentatiecentrum van de vereniging gefinancierd. Daarnaast droeg het Diabetes Fonds ook op andere wijze bij aan de realisatie van de doelstellingen van de DVN. Het Diabetes Fonds steunde het jubileumcongres met een financiële bijdrage en bood daar ook de voorstelling Candy aan voor de vrijwilligers van de DVN. Daarnaast werden advertenties geplaatst in het blad Diabc en werd regelmatig een redactionele bijdrage geleverd. In totaal werd circa € 50.000 extra geïnvesteerd in deze activiteiten, waarmee de totale steun aan de DVN op circa € 270.000 komt.

Voedingsrichtlijn: de nieuwste inzichten In 2010 werd onderzoek gedaan om de bestaande voedingsrichtlijn voor professionals te actualiseren. Op basis van de resultaten werd eind 2010 een nieuwe richtlijn voor professionals geschreven, die door de NDF wordt uitgebracht. Daarnaast werd een nieuwe consumentenversie gemaakt, die begin 2011 wordt uitgebracht. Samenwerkingen met intermediaire groepen Het streven was om de samenwerking met professionals, zoals artsen en apothekers, in 2010 verder vorm te geven. Gezien de veelheid aan projecten is daar geen invulling aan gegeven. Wel is het project Apotheeklinq, waarbij via de apotheek informatie voor nieuwe patiënten beschikbaar wordt gesteld, gecontinueerd. Verder is er met de DVN gesproken over samenwerking rond mijnDVN.nl (inmiddels omgedoopt in mijndiabetes.nl), in samenwerking met de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP). Dat heeft tot nu toe nog niet tot concrete acties geleid, het vervolg is afhankelijk van de planning van DVN.

Dominocampagne in emotioneler jasje De Dominocampagne die in 2008 van start ging, werd in 2010 emotioneler van toon. Met de tv-spot ‘Een dag geen diabetes’ werd op meer emotionele wijze invulling gegeven aan het dominothema en werd de impact van diabetes indringend onder de aandacht gebracht. De campagne werd positief ontvangen en leidde tot substantieel meer bezoek op de website (zie ook hoofdstuk 4.11). Het aantal nieuwe donateurs naar aanleiding van de campagne bleef wat achter bij de verwachtingen.


19

“Eén dag niet letten op wanneer ik eet.”

“Vandaag wil ik geen diabetes. Even één dag niet.” letten, elke dag de angst voor de mogelijke gevolgen. Dat verdient niemand. Daarom doet het Diabetes Fonds onderzoek naar oplossingen voor diabetes. Strijd mee voor een toekomst zonder diabetes en kijk op www.diabetesfonds.nl.

Advertentie Dominocampagne

Iemand met diabetes leeft continu met de gedachte aan diabetes. Overal en op elk moment van de dag vraagt deze aandoening om aandacht en beperkt ze de levensvrijheid van de patiënt: elke dag insuline spuiten of medicijnen innemen, elke dag op je eten

Elke oplossing begint met onder zoek

Diabetes&Leven_Adv_220x280mm.indd 1

20


12-10-10 15:14

3.4 Nationaal Actieprogramma Diabetes Binnen het Nationaal Actieprogramma Diabetes (NAD) heeft het Diabetes Fonds de coördinatie van het onderzoeksprogramma op zich genomen. Onderdeel van dit programma is de NAD-monitor die het Diabetes Fonds in 2010 heeft uitgezet. Met deze monitor wordt geïnventariseerd in hoeverre er in Nederland volgens de diabetes zorgstandaard wordt gewerkt en waar de knelpunten liggen. Begin 2011 zullen de resultaten bekend zijn en deze zullen verdere activiteiten binnen het NAD informeren.

Naast de NAD-monitor heeft het Diabetes Fonds in 2010 ook een aantal NAD- subsidieprogramma’s opgezet, waarbinnen onderzoek van start is gegaan dat belangrijke kennislacunes in de Nederlandse diabeteszorg en -preventie moet gaan invullen. Zo wordt er bijvoorbeeld gekeken hoe de leefom geving ingericht kan worden om gezond gedrag te stimuleren. Dit kan een belangrijke bijdrage opleveren voor de preventie van diabetes. Ook is er onderzoek uitgezet om te kijken hoe het online zelfmanagement programma Diabetergestemd geïmplementeerd kan worden. Prof. dr. Frank Snoek heeft al eerder subsidie van het Diabetes Fonds ontvangen om dit programma te ontwikkelen en met de subsidie die in 2010 is toegekend hoopt hij en zijn team het programma nu beschikbaar te maken voor een grote groep mensen met diabetes in Nederland. Het onderzoek binnen het NAD zal in de komende twee jaar de resultaten publiceren. Naast de coördinatie van het onderzoeksprogramma van het NAD is het Diabetes Fonds ook betrokken bij de verschillende themacommissies die zijn opgezet. De activiteiten van deze themacommissies dragen bij aan het overall doel van het NAD: de ontwikkeling en implementatie van een complete en up-to-date zorgstandaard diabetes. Het Diabetes Fonds draagt onder meer bij aan de commissies “Preventie’’, ‘‘Positie van de patiënt’’ en ‘‘Kwaliteit, Organisatie en Kennis’’.

In 2010 zijn de volgende toekenningen gedaan voor onderzoeksprojecten binnen het Nationaal Actieprogramma Diabetes: Onderzoeker (instituut)

Titel

Prof.dr. H.J.G. Bilo (Isala Klinieken) Dr. S.P.J. Kremers (Universiteit Maastricht) Prof. dr. F.J. Snoek (VUMC) Drs. J. Lakerveld (VUMC)

Perceptions of patients with insulin-treated diabetes about self-monitoring of blood glucose and the development and validation of an instrument measuring the perceptions, barriers and facilitators of self-monitoring practice Evaluatie Nationaal Actieprogramma Diabetes


Implementation of a Web-based Cognitive Behavioral Self-Management Program (Diabetergestemd.nl) in Routine Diabetes Care Environmental changes to improve healthy lifestyle behaviors in low socioeconomic neighborhoods: Determinants of successful implementation and perspectives of the target population

76.222

145.240 150.000

238.661


21

Onderzoeksprijs 2010 (v.l.n.r.): prof.dr. Gerlach Cerfontaine, mr. drs. Bert kuipers, prof. dr. Reinier Schlingemann, drs. Susanne de Joode, prof.dr. A.C. Nieuwenhuijzen Kruseman, Maaike Ligthart

3.5 Onderzoeksprijs In 2010 heeft het Diabetes Fonds voor de tweede maal veelbelovend toegepast diabetesonderzoek in de spotlights kunnen zetten door het uitreiken van de Onderzoeksprijs. Een onafhankelijke jury onder leiding van dr. Gerlach Cerfontaine heeft alle aanmeldingen beoordeeld en uiteindelijk heeft de jury twee onderzoekers genomineerd. Op een bijeenkomst in het Centraal Museum in Utrecht is de prijs uiteindelijk toegekend aan prof. dr. Reinier Schlingemann voor zijn onderzoek naar oogproblemen bij mensen met diabetes

22


(diabetische retinopathie). Zijn onderzoek heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van een nieuw medicijn dat gebruikt kan worden om het zicht van mensen met diabetische retinopathie te verbeteren. De prijs van € 50.000 zal prof. dr. Schlingemann gebruiken om zijn onderzoek naar de oorzaken en behandeling van diabetische retinopathie voort te zetten. Het succes van de Diabetes Fonds Onderzoeksprijs voor toegepast onderzoek heeft ertoe geleid dat er in 2011 samen met een trouwe donateur een prijs beschikbaar gesteld zal worden voor fundamenteel diabetesonderzoek.

3.6 Impact en Transparantie Het Diabetes Fonds heeft in 2010 grote stappen kunnen zetten in het beter inzichtelijk maken van de resultaten uit onderzoek. Al eerder is met het project Resultaat in Beeld een start gemaakt met het opstellen van samenvattende teksten met daarin de onderzoeksresultaten van door het Diabetes Fonds gefinancierd onderzoek. Daarnaast is in 2010 de website www.LeesbaarOnderzoek.nl gelanceerd. Dit project is een samenwerking tussen het Diabetes Fonds, het ministerie van VWS en OCW en de uitgeverijen Springer en Elsevier. Met deze partners is een website ontwikkeld waarop mensen met een interesse in diabetes lekensamenvattingen van wetenschappelijke artikelen kunnen lezen om zo op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen binnen de wetenschap. Naast de samenvatting die geschreven is door een wetenschapsredacteur van het Diabetes Fonds kunnen gebruikers dankzij de samenwerking met de twee grootste medische uitgeverijen ook toegang krijgen tot de volledige wetenschappelijke tekst. In oktober 2010 is een eerste evaluatie uitgevoerd en deze heeft laten zien dat de website veel bezocht wordt (30.000 unieke bezoekers in de eerste zes maanden) en dat gebruikers de informatie op de site bijzonder positief waarderen. Uit de enquête bleek dat bezoekers nieuwe dingen over diabetes leren en dat zij deze kennis kunnen gebruiken in hoe ze met hun diabetes omgaan.

Eind 2010 is er naast LeesbaarOnderzoek.nl samen met de Nederlandse Diabetes Federatie een tweede online portaal gelanceerd. Op www.DiabetesDossiers.nl wordt per thema informatie gepresenteerd die van belang is voor mensen die beroepsmatig met diabetes bezig zijn. Het Diabetes Fonds gaat deze site gebruiken om aan zorgverleners en anderen te laten zien hoe het onderzoek aansluit op ontwikkelingen in de preventie, zorg en behandeling van diabetes. In 2011 zal dit portaal verder ontwikkeld worden.

Met Resultaat in Beeld, LeesbaarOnderzoek.nl en DiabetesDossiers.nl kan het Diabetes Fonds per doelgroep beter laten zien welke resultaten er uit het onderzoek komen en hoe deze resultaten aansluiten op de dagelijkse praktijk. Dit geldt niet alleen voor toegepast onderzoek, wat per definitie vaak beter aansluit op de praktijk, maar ook voor fundamenteel onderzoek. Het fundamenteel onderzoek van vandaag moet immers leiden naar het toegepast onderzoek van morgen en de oplossing voor diabetes van overmorgen.


23

4. Inkomsten en Communicatie De doelstelling van het Diabetes Fonds voor 2010 was om opnieuw een groei van ongeveer 10% in inkomsten uit eigen fondsenwerving te realiseren, conform de doelstelling van het meerjarenplan 2008-2011. Die doelstelling is in 2010 niet gehaald, maar dankzij de groei in subsidie-inkomsten en acties van derden, zijn de totale inkomsten toch ruimschoots boven de doelstellingen van het meerjarenplan uitgekomen. De inkomsten uit eigen fondsenwerving bleven met name achter door tegenvallende inkomsten uit de collecte en uit nalatenschappen. De loterij-inkomsten bleven op een vergelijkbaar relatief hoog niveau als het voorgaande jaar. Per saldo stabiliseerden de inkomsten uit eigen fondsen werving zich op het niveau van 2009. Met het resultaat zijn we gezien de economische situatie zeker niet ontevreden, maar het maakt ook duidelijk dat we alle zeilen bij moeten zetten om de groei te realiseren die nodig is om de groei van diabetes een halt toe te roepen. Regelgeving rond fondsenwerving Voor de fondsenwerving houdt het Diabetes Fonds zich aan de gedragscode van het Nederlands Genootschap voor Fondsenwervers (sinds kort het Instituut Fondsenwerving), waarin professioneel gedrag en zorgvuldigheid centraal staan. Daarnaast hanteert het Diabetes Fonds een eigen code voor externe communicatie, waarin is vastgelegd hoe de communicatie met externe belanghebbenden dient te verlopen. Daarin wordt onder andere verwezen naar de geldende weten regelgeving op het gebied van telemarketing, brievenbusreclame en privacywetgeving. Het Diabetes Fonds houdt zich aan de regelgeving van het Bel-me-niet register waar het gaat om telemarketingactiviteiten.

4.2 CBF In 2009 werd het CBF-keurmerk opnieuw toegekend voor een periode van vier jaar, tot 1 januari 2013. Het CBF-percentage komt in 2010 uit op 22,6%. Daarmee blijven we ruim binnen de norm van 25%.

Collecte

4.1 Fondsenwerving

4.3 Collecte Doelstelling 2010 • 3% groei ten opzichte van 2009 Werving collectanten 2010 was het eerste volledige jaar waarin we te maken hadden met het nieuwe Bel-me-niet register. Dat heeft een flinke impact gehad op de inkomsten uit de collecte, ondanks verschillende alternatieve acties die we hebben ingezet om de inkomsten op peil te houden. Er werd een breed scala aan wervingsacties uitgezet om nieuwe collectanten te werven onder de eigen achterban. Zo hebben we mensen benaderd die al eerder interesse in het Fonds hebben getoond, bijvoorbeeld door het aanvragen van informatie of door een donatie. Hoewel deze acties veel nieuwe collectanten opleverden, konden ze de impact van het Bel-me-niet register niet volledig compenseren. Het aantal collectanten dat we konden werven via zogenoemde ‘koude’ telemarketingacties waren er 1.000 minder dan gewenst. Mede door de hoge uitval van reeds bestaande collectanten gingen er uiteindelijk 2.500 mensen minder op pad dan in 2009. Dat verklaart de tegenvallende collecte-inkomsten: een daling van ruim 7%. De trouwe collectanten bleken wel in staat opnieuw een hoge busopbrengst te realiseren van circa € 68. Een prachtig resultaat, waar we onze collectanten dankbaar voor zijn. Mede door hun inzet is de terugval in inkomsten uit de collecte beperkt gebleven. Wellicht heeft de extra ondersteuning door lokale aandacht voor de collecte daarbij geholpen. Bovendien weten we ons gesteund door deze trouwe groep. Dat biedt een goede basis voor het komende jaar, waarin consolidatie van de collecte-organisatie centraal zal staan.

24


Vrijwilligersprijs 2010

Binding van collectanten Gezien de hiervoor geschetste ontwikkeling is binding van de bestaande collectanten belangrijker dan ooit. In 2010 kwamen de regiocoördinatoren opnieuw tweemaal bij elkaar, om ervaringen en ideeën uit te wisselen. Nieuwe en innovatieve manieren van werven zijn daarbij besproken.

In 2010 werd voor de derde keer de Vrijwilligersprijs uitgereikt, dit keer aan de school voor praktijkonderwijs in Middelharnis. Leerlingen van de praktijkafdeling economie van deze school zetten zich samen met collecteleider Gep van Middelkoop in om geld in te zamelen voor het Diabetes Fonds. Een bijzonder initiatief dat navolging verdient en daarom de prijs in de wacht sleepte. Er werd een inhaalslag gemaakt in de gegevensverwerking van collectanten in de database. Dankzij deze up-to-date database zijn we nu in staat de collectanten beter te informeren en te betrekken bij de activiteiten van het Fonds, tegen zeer beperkte kosten. Daardoor weten we de collecte-organisatie nog steeds beperkt te houden tot twee betaalde krachten. Verhoging efficiency De nieuwe internetsite die begin 2010 werd gelanceerd biedt betere mogelijkheden voor de collecte. In 2010 heeft dit onderdeel van de site verder vorm gekregen, waardoor we mensen beter kunnen verwijzen naar de site. Ook de digitalisering van collectematerialen is in 2010 verder doorgezet. Nieuwe manieren van werven Gezien de invloed van het Bel-me-niet register heeft het Fonds in 2010 nadrukkelijk gekeken naar nieuwe manieren van ‘collecteren’. Zo is voor maatschappelijke stages een pakket ontwikkeld, waarin de theatervoorstelling Candy centraal staat. Scholen krijgen de educatieve voorstelling aangeboden, en organiseren een actie in een door hen zelf te bepalen vorm om inkomsten voor het Diabetes Fonds te realiseren. In 2011 zal dit pakket uitgerold worden naar meer scholen. Maar ook andere mogelijkheden, zoals sms doneren,

worden bekeken om de terugvallende inkomsten van de collecte te compenseren. Daarnaast zijn verschillende vrijwilligers ook op andere manieren actief voor het Fonds. Zij organiseren bijvoorbeeld lokale activiteiten om geld in te zamelen, zoals het jaarlijkse Handwerkfestijn in Bunschoten, dat in 2010 een recordbedrag van € 7.200 opbracht. Ook assisteren vrijwilligers wanneer nodig bij acties, zoals de bemanning bij een stand voor de Gooische Wandelvierdaagse die in 2010 voor de tweede maal plaatsvond, met het Diabetes Fonds als vast goed doel. De vele sportieve wandelaars liepen € 6.000 bij elkaar. Iets verder wandelden twee sportieve mannen uit Den Helder: een voetreis naar Rome leverde bijna € 5.800 op. Zo waren er vele kleinere en grote evenementen die dankzij de inzet van vrijwilligers in totaal circa € 24.000 opleverden.

4.4 Donateurs Doelstelling 2010 • Groei naar € 1.58 miljoen De inkomsten uit donateurs lagen met € 1.69 miljoen in 2010 ruim boven de begroting van het meerjarenplan. Dat is mede te danken aan de flinke groeispurt die we in 2009 maakten. In 2010 bedroeg de groei ca. 5%, gezien de veranderende marktomstandigheden een mooi percentage. In 2010 werd vooral ingezet op telemarketing en huis-aanhuiswerving, gezien de goede resultaten in de jaren ervoor. De invloed van het Bel-me-niet register was ook hier merkbaar: de resultaten bleven in sommige gevallen achter bij de verwachtingen, hoewel later in het jaar wel een inhaalslag gemaakt werd. Er werd geïnvesteerd in verschillende pilot-projecten om nieuwe methoden te testen of bestaande middelen verder te optimaliseren. In een aantal gevallen leidde dit tot mooie resultaten, die uiteraard worden meegenomen in acties in 2011. Het programma Tijd voor MAX leidde tot veel reacties van consumenten. Ruim 1.000 mensen meldden zich naar aanleiding hiervan aan als donateur. Hoewel dit aantal lager was dan het spectaculaire aantal aanmeldingen in 2009, is het een resultaat waar we zeker tevreden mee zijn. Online werving was in 2010 een belangrijk punt van aandacht. Gedurende het hele jaar en met name rond de collecteweek werden verschillende online media ingezet. Ook social media zoals Hyves, Facebook en Twitter worden actief ingezet. De resultaten zijn nog steeds wisselend, maar de investeringen zijn ook beperkt. In 2011 verwachten we een meer geïntegreerd online wervingsplan uit te kunnen rollen.


25

Uiteraard investeren we ook in het behoud van donateurs. Zo is het welkomsttraject voor nieuwe donateurs verbeterd en kregen donateurs die de digitale nieuwsbrief ontvangen de mogelijkheid een gratis kerstkaart te verzenden, in samenwerking met een van onze bedrijfspartners. De inkomsten uit Bestemmingsgiften groeiden in 2010 met 9% naar € 440.882. Dat is mede te danken aan het speciale Bestemmingsfonds diabetes type 1, waarmee we donateurs die wat meer willen schenken de kans bieden dat specifiek voor diabetes type 1 te doen. Het geld uit dit Bestemmingsfonds komt ten goede aan het onderzoek naar de genezing van diabetes type 1, zoals dat binnen de speerpunten van het Diabetes Fonds is gedefinieerd. De nieuwe versie van de database die eind 2009 in gebruik werd genomen vergde in 2010 opnieuw een forse tijdsinvestering. Met name de rapportage van gegevens vergde veel aandacht. Eind 2010 zijn stappen genomen om tot een werkbare situatie te komen, de verwachting is dat dit in 2011 minder tijd zal vergen.

Het middle donorprogramma dat in 2009 voorzichtig werd opgestart, kreeg in 2010 meer vorm. Het Diabetes Fonds organiseerde in totaal tien kleinschalige bijeenkomsten op bijzondere locaties, zoals de Kristalblazerij in Leerdam. Dankzij medewerking van de Kristalblazerij konden we de kosten hiervoor zeer beperkt houden. Doel van de bijeen komsten was vooral om nader kennis te maken met trouwe donateurs en hen iets extra’s te bieden. Tijdens de bijeen komsten was er ruim aandacht voor de stand van zaken in wetenschappelijk onderzoek. Ruim vierhonderd mensen bezochten deze bijeenkomsten en de evaluaties waren zeer positief. In 2011 wordt het programma voortgezet.

Doelstellingen 2010 • Groei met twee Fondsen op Naam • Groei met 15% per jaar van notariële schenkers • Groei in nalatenschappen naar € 1.367 miljoen

Naar aanleiding van de uitkomsten uit eerder onderzoek en de toenemende vraag van donateurs is in 2010 een bestemmingsfonds voor onderzoek naar diabetes type 1 ingericht. Mensen die een groter bedrag willen schenken (meer dan € 250) specifiek voor onderzoek naar diabetes type 1, kunnen het geld aan dit fonds doneren. De gelden in dit fonds en het rendement komt geheel ten goede aan de onderzoeksspeerpunten op het gebied van diabetes type 1 zoals het Diabetes Fonds die heeft gedefinieerd. Mede hierdoor zagen we in 2010 al een verschuiving optreden van algemene giften en schenkingen naar bestemmingsgiften.

In 2010 werden twee nieuwe Fondsen op Naam geregistreerd, waarmee de doelstelling op dat punt werd behaald. In 2010 werd ook een strategisch plan ontwikkeld voor de benadering

De inkomsten uit nalatenschappen bleven in 2010 achter bij de begroting. Dit lijkt een ontwikkeling waar meer fondsen mee te maken hebben. Het aantal nalatenschappen is vrij

Romelopers Karel Loete en Rein Wentink

4.5 Major donors en nalatenschappen

26

van zogenoemde ‘major donors’, mensen die het Fonds met een substantieel bedrag willen steunen. Dit plan vormt de basis voor de definitieve uitrol van dit programma in 2011.


constant, de omvang per nalatenschap is wel lager, met name door de daling van de huizenprijzen en beleggingen. In 2010 namen we opnieuw deel aan de gezamenlijke nalatenschapscampagne van inmiddels ruim dertig goede doelen. Dit leidde tot ongeveer zes vernoemingen in testamenten, volgens de (anonieme) rapportage van deel nemende notarissen aan de Week van het Testament. In 2011 zal een actief nalatenschapsprogramma worden opgezet, met als doel om donateurs van het Diabetes Fonds bewust te maken van de mogelijkheden van opname van het Fonds in hun testament.

Minder succesvol was de beginnende samenwerking met het bedrijf Upstairs, dat de grootste trap ter wereld bouwde om door heel Nederland een Traploopevenement te organiseren. Upstairs ging helaas dit jaar failliet. Financieel was er voor het Diabetes Fonds gelukkig nauwelijks schade, behalve een investering in tijd. Maar de verwachte opbrengsten bleven hierdoor natuurlijk uit.

Er werden verschillende acties opgesteld om notarieel schenkers te werven. Dat leidde tot een groei van 24% in inkomsten uit notarieel schenken. Met name de bijsluiteractie bij de nieuwsbrief Dialoog was succesvol en leverde vijftig nieuwe notariële schenkers op.

Bedrijfsgiften De inkomsten uit bedrijfsgiften lagen in 2010 met circa € 27.000 fors lager dan het jaar daarvoor. Dat heeft ongetwijfeld te maken met de financiële situatie bij bedrijven, maar ook met het feit dat het Diabetes Fonds hier geen actief beleid op heeft gevoerd en zich meer gericht heeft op sponsorinkomsten. Bekeken wordt hoe deze categorie giften meer aandacht kan krijgen.

4.6 Samenwerking met bedrijven Doelstelling 2010 • Groei inkomsten naar € 100.000 In 2010 werd een tweesporenbeleid gevoerd in de samenwerking met bedrijven. Enerzijds werden bedrijven benaderd voor een financiële bijdrage van specifieke evenementen, zoals de voorstelling Candy. Anderzijds werd het beleid van 2009 voortgezet, waarbij vooral een bijdrage in natura werd gevraagd. Verschillende bedrijven bleken bereid de voorstelling Candy te steunen. Met name het bedrijf Mediq leverde hieraan een grote bijdrage, door zelf acht voorstellingen te laten spelen en ongeveer vijf extra voorstellingen mogelijk te maken die vooral bij scholen en in ziekenhuizen werden gespeeld. De locatie voor de première van Candy, de Van Nelle Ontwerp fabriek in Rotterdam, werd kosteloos ter beschikking gesteld, een mooie vorm van steun in natura. Meer bedrijven en organisaties leverden in 2010 een bijdrage. Het evenement rondom de uitreiking van de onderzoeksprijs in Utrecht werd mogelijk gemaakt door Lilly en uitgeverij Bohn Stafleu van Lochem. In het museum Corpus lanceerden we in september de Diabetes Balance Battle, mogelijk gemaakt met een financiële bijdrage van de stichting Zabawas. De Traploopweek die we in september voor de vierde maal organiseerden, in samenwerking met het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen, werd onder andere mogelijk gemaakt door Budget Banners en Vitamine & Zo. De glasfabriek in Leerdam stelde kosteloos de locatie ter beschikking voor vijf bijeenkomsten voor middle donors. En verschillende partijen bleken bereid ons te steunen door het beschikbaar stellen van prijzen. Nieuw was de verkoop van de Goede Doel Bedel, die in 2010 ruim € 4.500 opleverde.

In totaal ontving het Diabetes Fonds naast de financiële bijdrage van circa € 200.000 van bedrijven circa € 35.000 steun in natura. Daarmee is de doelstelling ruimschoots behaald.

Onderzoeksinstituten Steeds meer onderzoeksinstituten zetten zelf actief wervingsprogramma’s op. In 2010 was het Fonds zijdelings betrokken bij een van deze programma’s, waardoor extra gelden voor een onderzoek binnen konden worden gehaald dat het Fonds ook financiert. Het Diabetes Fonds heeft contacten met een aantal van deze partijen en gaat in 2011 bekijken of een pilot voor gezamenlijke werving zinvol is.

4.7 Giften en schenkingen Doelstelling 2010 • Groei inkomsten naar € 440.000 De inkomsten uit giften en schenkingen lagen met € 416.684 dichtbij de verwachtingen. Door de inrichting van het bestemmingsfonds voor diabetes type 1 is een verschuiving te zien naar meer geoormerkte giften onder bestemmingsgiften.


27

4.8 Acties derden: Sponsor Bingo Loterij, Lotto en Krasloterij Doelstelling 2010 • Inkomsten van circa € 1.7 miljoen Doel voor 2010 was een stabilisatie van de inkomsten uit de loterij, die doelstelling is gehaald. Het Diabetes Fonds nam geen deel aan bijzondere acties van de loterijen, maar was wel actief in het werven van geoormerkte gevers voor de Sponsor Bingo Loterij (nu VriendenLoterij). De inkomsten handhaafden zich op het niveau van de begroting, rond € 1.3 miljoen, maar lagen daarmee wel ongeveer 9% lager dan in 2009. Begin 2011 heeft een herpositionering van de loterij plaatsgevonden naar de Vriendenloterij. De verwachting is dat dit een nieuwe impuls aan de verkoop gaat geven. Naast de Sponsor Bingo Loterij ontving het Diabetes Fonds ook een bijdrage uit de Lotto. In 2010 bedroeg die bijdrage ruim € 420.000, een groei van 3,7%. Daarmee is de Lotto eveneens een belangrijke supporter voor het Diabetes Fonds. Overige inkomsten uit acties van derden Naast de loterijen ontving het Diabetes Fonds in 2010 ook geld uit andere door derden georganiseerde acties. Zo leverde deelname aan de Telegraaf puzzelactie een bedrag van maar liefst € 85.000 op. Vaste supporter van het Diabetes Fonds is de stichting Kovamo, die in 2010 zorgde voor een opbrengst van € 10.000 uit de inzameling van kleding. Mede door deze bijdragen groeiden de totale inkomsten uit acties van derden naar € 1.967 miljoen.

28


4.9 Inkomsten uit beleggingen Doelstelling 2010 • Beleggingsresultaat € 420.000 Met een totaal resultaat van ongeveer € 650.000 hebben we die verwachting meer dan waargemaakt. Met een direct beleggingsresultaat van ruim € 290.000 (rente en dividend) en een waardestijging van de portefeuille van ruim € 350.000 wordt het verlies van 2009 voor een deel gecompenseerd. We blijven voorzichtig optimistisch voor een verder herstel van de waarde van de beleggingsportefeuille in 2011.

4.10 Beleggingsbeleid Wat beleggen we? Het Diabetes Fonds besteedt het geld dat het inzamelt met name aan onderzoek. De onderzoeksprojecten die gefinancierd worden duren in de meeste gevallen vier jaar, soms ook langer. Per jaar wordt circa € 4 miljoen aan verschillende onderzoeken toegekend, een groot deel daarvan wordt gereserveerd en gedurende de looptijd van het onderzoek in gedeelten uitbetaald. Daarnaast is het Diabetes Fonds volgens de regels van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) verplicht om een financiële reserve aan te houden om eventuele onvoorziene tegenvallers op te kunnen vangen en te zorgen dat het Diabetes Fonds zijn werkzaamheden kan blijven voortzetten, een zogenaamde continuïteitsreserve. De Commissie Herkströter heeft hiervoor in 2003 een advies opgesteld en er een maximum aan verbonden namelijk anderhalf maal de jaarkosten van de organisatie. Het Diabetes Fonds hanteert voor het vaststellen van de hoogte van deze reserve eenmaal de omvang van de jaarkosten van de organisatie en blijft hiermee ruimschoots binnen de norm. Het gereserveerde geld wordt verantwoord belegd, om te zorgen dat we aan onze verplichtingen kunnen blijven voldoen.

Waarom beleggen we? Als Diabetes Fonds willen we verantwoord met het geld van onze donateurs omgaan. We willen voorkomen dat de waarde door inflatie wordt uitgehold en ervoor zorgen dat we aan de verplichtingen die we zijn aangegaan kunnen blijven voldoen. Dat doen we door het geld te beleggen, maar wel op een verantwoorde manier. Daarmee bedoelen we dat we streven naar een redelijk rendement, hoger dan een gewone spaar rekening, maar met een minimum aan risico. Hoe beleggen we? Het Diabetes Fonds kiest voor een risicomijdende manier van beleggen. Dat doen we door te beleggen in obligaties, deposito’s, spaarrekeningen en garantieproducten. In aandelen wordt zeer beperkt belegd: momenteel is ongeveer 17% van het vermogen belegd in aandelen. Duurzaamheid is een belangrijk aspect bij de keuze waarin wordt belegd. Daarnaast beleggen we niet in bedrijven die betrokken zijn bij kinderarbeid of de tabaks-, wapen- porno-, of gokindustrie. Het beleggingsbeleid is vastgelegd in een beleggingsstatuut. De beleggingsportefeuille wordt sinds 2006 beheerd door TriodosMeesPierson onderdeel van ABN AMRO, die zich daarbij houden aan de criteria zoals vastgelegd in het beleggingsstatuut. In 2010 hebben we deelgenomen aan een onderzoek van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO), waaruit opnieuw werd bevestigd dat we duurzaam en transparant beleggen. Het Diabetes Fonds ontvangt regelmatig nalatenschappen, waarvan beleggingen een onderdeel vormen. Als het gaat om beleggingen die niet passen binnen ons beleggingsbeleid, worden deze zo snel mogelijk verkocht.

4.11 Communicatie Doelstellingen 2010 • Groei van de totale bekendheid naar 90% (jan. 2009: 86%, 2008: 91%) • Versterken van het imago van het Diabetes Fonds: – 50% van de Nederlandse bevolking weet dat het Diabetes Fonds wetenschappelijk onderzoek financieel steunt (jan. 2009: 48%, 2008: 48%) 62% van de Nederlandse bevolking ziet het Diabetes Fonds als een betrouwbare organisatie (jan. 2009: 60%) – 54% van de Nederlandse bevolking ziet het Diabetes Fonds als een autoriteit op diabetesgebied (jan. 2009: 52%) – 47% van de donateurs ziet het Diabetes Fonds als een organisatie die resultaten boekt met zijn werk (jan. 2009: 45%) De verschillende campagnes en andere activiteiten van het Diabetes Fonds leidden in 2010 tot een bekendheid van 92%, waarmee we de doelstelling voor dit jaar realiseren. Daarmee is de bekendheid vergelijkbaar met die van andere gezondheidsdoelen van vergelijkbare omvang. Er is dit jaar geen meting gedaan op de verschillende specifieke imago-aspecten, maar uit het jaarlijkse Charicomonderzoek blijkt dat het algemene imago van het Diabetes Fonds goed is en stabiel door de tijd. Met een rapportcijfer van 7,2 scoren we vergelijkbaar als in 2009. Campagnes In 2010 werden de twee bestaande preventiecampagnes voortgezet (zie paragraaf 3.2.2) en werd een vervolg gegeven aan de lopende dominocampagne, die rond de collecteweek wordt ingezet om aandacht te vragen voor het diabetesprobleem. De impact van diabetes staat daarin centraal en kreeg dit jaar een meer emotionele vertaling in een indringende commercial (één dag geen diabetes). De campagne zorgde voor veel extra bezoek op de website, in totaal 130.000 bezoekers, wat lager dan de doelstelling van 150.000. Met name de verhalen van patiënten uit de commercials werden veel bekeken. Nieuw was de actieve inzet van social media, zoals Twitter, wat leidde tot veel reacties op de spot, met een overwegend positief karakter. Vooral jongeren reageerden met lof op de spot.


29

De acteurs van Candy: Floris van Tilburg en Izaira Kersten, met achteraan ambassadeur Barry Atsma 30

Ambassadeurs Onze vaste ambassadeurs Izaira Kersten, Barry Atsma en Jan Douwe Kroeske zetten zich ook in 2010 weer enthousiast in voor het Diabetes Fonds. Izaira ontwikkelde samen met acteur Floris van Tilburg en partner Barry Atsma de theatervoorstelling Candy, die in april in première ging en in 2010 vele malen werd gespeeld. Met name in de voorlichting naar jongeren over diabetes is dit een goed instrument, waarop jongeren zeer positief reageren. Het Diabetes Fonds investeerde in 2010 in een tijdelijke extra medewerker om de voorstelling te coördineren.

PR en mediacontacten Het Diabetes Fonds haalde in 2010 verschillende malen de pers. In totaal werden ongeveer zestien persberichten verstuurd, over uiteenlopende onderwerpen. Dat leidde in bijna alle gevallen tot artikelen in de media. Zo publiceerde de Telegraaf uitgebreid een door het Diabetes Fonds gefinancierd onderzoek onder 400 schoolkinderen naar de rol van emoties en verstand in het eetgedrag. Ook de Traploopweek en de theatervoorstelling Candy leidden tot veel media-aandacht. Met de Traploopweek haalden we verschillende landelijke en regionale radio en tv-zenders.

Barry Atsma was in 2010 verschillende malen bereid op te treden namens het Diabetes Fonds. Dankzij zijn optreden bij de kick-off van de Traploopweek kregen we veel persaandacht.

Ook de lancering van de site www.LeesbaarOnderzoek.nl leverde veel publiciteit op, onder andere met een artikel in het Algemeen Dagblad, en in diverse regionale bladen, zoals de Stentor en het Nederlands Dagblad.

Jan Douwe Kroeske was weer vele malen de ‘stem’ van het Diabetes Fonds, bij onze radio- en tv-spots.

Daarnaast kwam het Diabetes Fonds in november positief in het nieuws. In Trouw werd een top 50 van goede doelen


gepubliceerd, op basis van een onafhankelijk onderzoek naar de maatschappelijke impact van goede doelen. Het Diabetes Fonds stond zevende in de lijst van in totaal 150 goede doelen.

4.12 Communicatie met belanghebbenden Communicatie met alle belanghebbenden van het Fonds is een belangrijk aandachtspunt voor het Diabetes Fonds. Om die reden wordt er snel gereageerd op vragen en klachten, meestal ver voor de termijn van drie weken die volgens de officiële procedure geldt. Indien nodig wordt naar collegaorganisaties verwezen, zoals de Diabetes patiëntenvereniging (DVN) of de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF).

Afhandeling vragen In 2010 werden 340 publieksvragen geregistreerd. In vergelijking met 2009 is er een stijging van het aantal vragen (van 258 naar 340). Opvallend is dat het aantal vragen van scholieren toeneemt. Vragen die doorverwezen worden naar andere organisaties zijn hierin niet meegenomen. Vragen worden in veel gevallen door de wetenschaps redacteur afgehandeld, in sommige gevallen door andere medewerkers, afhankelijk van de aard van de vraag.

Vragen hebben vaak betrekking op wetenschappelijk onderzoek. Indien nodig wordt research gedaan om een vraag goed te beantwoorden, of worden externe specialisten geraadpleegd. De aard van de vragen en klachten is voor het Diabetes Fonds een belangrijke bron van informatie, daaruit kunnen we afleiden welke onderwerpen leven bij onze donateurs en andere belanghebbenden. Die informatie wordt meegenomen bij de ontwikkeling van campagnes en voorlichtingsmaterialen. Voeling met de achterban houden we door persoonlijke beantwoording van vragen, maar ook door onderzoek dat we geregeld doen om ontwikkelingen te volgen. Campagnes worden meestal vooraf getest, om te bepalen of de boodschap goed overkomt en of er geen irritatie ontstaat. Indien nodig wordt er bijgesteld. Met de vrijwilligers is zeer regelmatig contact vanuit de collecteorganisatie. Ook hun mening wordt jaarlijks gepeild door middel van een enquête, na afloop van de collecte. Afhandeling klachten In 2010 zijn in totaal 62 klachten geregistreerd. In 2009 waren dat er nog 76, er is dus sprake van een lichte daling. Klachten kunnen mondeling of schriftelijk bij het Diabetes Fonds worden ingediend. De aard van de klachten waren zeer verschillend in 2010: eenvoudig op te lossen zaken in de administratieve sfeer, maar ook klachten met een emotionele lading, die met een zorgvuldig opgestelde brief beantwoord zijn. Alle klachten zijn individueel beantwoord, meestal per mail en soms telefonisch of per brief. Waar nodig worden klachten of vragen meegenomen op de website bij veelgestelde vragen. Het aantal klachten over de campagnes was zeer beperkt. In enkele gevallen worden klachten gemeld over benadering door huis-aan-huiswervers of door telemarketingbureaus. In die gevallen wordt altijd contact opgenomen met de betreffende organisaties om te zorgen dat herhaling wordt voorkomen. Indien nodig wordt dit ook teruggekoppeld naar de klager.


31

5. Personeel en Organisatie 5.1 Personeelsbeleid Op het gebied van P&O werken het Diabetes Fonds en de Nederlandse Diabetes Federatie nauw samen. Zo delen we dezelfde arbeidsvoorwaarden en besteden we de loon administratie gezamenlijk uit. De stafmedewerker P&O wordt gedeeld en voert werkzaamheden uit voor beide organisaties. Voor de salarisverwerking is in 2010 een nieuw systeem gebruikt. Dit functioneert naar wens. In 2009 heeft het Diabetes Fonds samen met de Federatie en de Diabetesvereniging Nederland een medewerkers tevredenheidsonderzoek uitgevoerd waar een hoge tevredenheidsscore uitkwam. De resultaten van dit onderzoek waren in 2010 de basis voor het doorvoeren van een aantal verbeteringen zoals betere informatie over ieders rol binnen de organisatie, verbetering van het reserveringssysteem van vergaderruimtes enzovoort. In 2010 is er weer 3% van de bruto salarissen uitgegeven aan gerichte opleidingen van het personeel. Te denken valt hierbij aan opleidingen direct gericht op de functie maar ook op het persoonlijk functioneren van de medewerkers. 5.1.1 Medewerkers In 2010 is het aantal medewerkers licht gegroeid van 26.8 naar 27.1 fte. Er was een normaal verloop. De verhouding man/vrouw is nu 9:26 en daarmee is er een lichte relatieve groei van het aantal mannen. De gemiddelde leeftijd van de medewerkers is 41.3 jaar en gelijk gebleven ten opzichte van 2009. Samenstelling MT in 2010 • De heer mr. drs. H.P. Kuipers, algemeen directeur • Mevrouw drs. J.W.M. Dessing, hoofd Communicatie & Relatiemanagement, adjunct directeur • De heer dr. D.M. Hettinga, hoofd Wetenschappelijke Onderzoek en Preventie • De heer E.J. Rougoor, hoofd Algemene Zaken

5.1.2 Vertegenwoordiging Diabetes Fonds Naast de nevenfuncties van de algemeen directeur was het Diabetes Fonds in diverse organen vertegenwoordigd: • Stuurgroep en projectgroepen LekkerLangLeven: de heer dr. D.M. Hettinga, mevrouw drs. F. Koning en mevrouw drs. M. Schrijver; • SGF Commissie Wetenschappelijk Onderzoek: mevrouw dr. C. Stevens en de heer dr. D.M. Hettinga; • SGF Commissie Preventie: mevrouw. drs. M. Schrijver; • PreventieConsult, voorzitter werkgroep communicatie: mevrouw drs. F. Koning; • Stuurgroep Orgaandonatie: mevrouw drs. J.W.M. Dessing; • Bestuur Nederlandse Diabetes Federatie: de heer drs. F. Th. Gubbi, plaatsvervanger de heer dr. H.J. Aanstoot; • Programma Commissie Nationale Diabetes Dag 2010: mevrouw dr. C. Stevens en mevrouw drs. Ç. Yaka; • NAD Themacommissies: mevrouw drs. M. Schrijver (themacommissies 1: Preventie), mevrouw drs. J.W.M. Dessing (themacommissie 2: Positie van de patiënt), de heer dr. D.M. Hettinga (themacommissie 3: Kwaliteit, organisatie en kennis). 5.1.3 Arbeidsvoorwaarden Het Diabetes Fonds wordt geleid vanuit het kantoor in Amersfoort en krijgt geen rechtstreekse overheidssubsidie en is afhankelijk van giften van particulieren en bedrijven. Om dit geld zo zorgvuldig mogelijk te besteden, zijn er betaalde medewerkers in dienst. De meeste van hen werken in deeltijd. Door de inzet van goed gekwalificeerd personeel kan continuïteit en een zo efficiënt mogelijke besteding van gelden voor onderzoek en voorlichting rondom diabetes worden gewaarborgd. Het Diabetes Fonds heeft zijn eigen arbeidsvoorwaarden die jaarlijks getoetst worden aan weten regelgeving en na overleg met het personeel worden vastgesteld door het bestuur. In de arbeidsvoorwaarden probeert het Diabetes Fonds een maatschappelijk verantwoorde werkgever te zijn.

Medewerkers Diabetes Fonds Aantal medewerkers Aantal fte Man/vrouw Gem. leeftijd Gem. bezetting Instroom Uitstroom

32


31-12-2006 29 23,2 7m/22v 41,5

31-12-2007 28 21,7 5m/20v 43,2

31-12-2008 28 23,0 6m/22v 41

31-12-2009 32 26,8 7m/25v 41

31-12-2010 35 27,1 9m/26v 41

2006 22,17 17,8% 2,7%

2007 23,1 7,8% 14,7%

2008 21,9 20,6% 14,4%

2009 24,8 19,3% 3,7%

2010 27,2 12,8% 9,1%

De brutosalarissen per maand, bij een voltijd aanstelling, zijn als volgt Functie Algemeen directeur Management Beleidsmedewerkers Administratief personeel Overig personeel

van € 6.700 € 3.750 € 2.500 € 2.050 € 1.900

Tot € 9.200 € 6.000 € 3.600 € 3.000 € 2.500

Naast salaris ontvangt het personeel 8% vakantiegeld en een aantal secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals een pensioenregeling (PGGM), een tegemoetkoming in de reiskosten en sportkosten, een fietsregeling en goede opleidingsmogelijkheden. Het Diabetes Fonds kent geen dertiende maanduitkering of andere bonusregelingen. Er geldt een regeling ongewenste omgangsvormen en er is een geschillenregeling ingesteld. Intern zijn er twee vertrouwenspersonen (man en vrouw) aangesteld en er is ook een externe, onafhankelijke vertrouwenspersoon die geraadpleegd kan worden. Bezoldiging directie De Raad van Toezicht heeft het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigings componenten vastgesteld. Het beleid wordt periodiek geactualiseerd. Bij de bepaling van het bezoldigingsbeleid en de vaststelling van de beloning volgt het Diabetes Fonds de Adviesregeling Beloning Directeuren van Goede Doelen van VFI en de Code Wijffels (zie www.vfi.nl). De Adviesregeling geeft aan de hand van zwaartecriteria een maximumnorm voor het jaarinkomen. De weging van de situatie bij de algemeen directeur van het Diabetes Fonds vond plaats door de Raad van Toezicht. Dit leidde tot een zogenaamde BSD-score van 470 punten met een maximaal jaarinkomen van EUR 124.233 (1 fte/12 maanden). Het voor de toetsing aan VFI-maxima relevante werkelijke jaarinkomen van de directie bedroeg in 2010 voor de heer mr. drs. H.P. Kuipers (0,6 fte/12 maanden): € 69.099. Deze beloning bleef ruim binnen VFI-maxima. De hoogte en samenstelling van de bezoldiging wordt in de jaarrekening toegelicht in de staat van baten en lasten. 5.1.4 Vrijwilligers Voor het Diabetes Fonds zijn veel vrijwilligers actief. Zij ontvangen hiervoor geen beloning. De leden van de Raad van Toezicht, van de Wetenschappelijke Advies Raad (WAR) en Advies Commissies (WAC’s), de commissie Stem van de Patiënt, de ambassadeurs en de wetenschappelijke referenten (ook internationaal) verrichten hun inspanningen op vrijwillige basis. Het Diabetes Fonds werft actief vrijwilligers en hierdoor wordt het bureau versterkt met een zestal

vrijwilligers als onder andere data-invoerders, een boekhouder, receptioniste en klusjesman. De grootste groep vrijwilligers wordt gevormd door de collectanten, de collecteleiders, de wijkhoofden en de regiocoördinatoren. Het Diabetes Fonds is een van de laatste fondsen waar de collecte, op uitvoerend niveau, louter met vrijwilligers plaatsvindt. Ongeveer 27.000 vrijwilligers zijn actief rondom de collecte. De collecteorganisatie wordt vanuit het bureau ondersteund met 2 fte. De overige logistiek wordt verzorgd door ongeveer 25 vrijwillige regiocoördinatoren (rc’s). Jaarlijks worden deze rc’s tweemaal uitgenodigd op het kantoor in Amersfoort voor een informatieve bijeenkomst en om kennis en ervaringen uit te wisselen. De resultaten die het Diabetes Fonds boekt met de financiering van wetenschappelijk onderzoek vallen of staan met de selectie van het beste en meest relevante onderzoek, uit de grote hoeveelheid onderzoeksvoorstellen die het Diabetes Fonds jaarlijks ontvangt. Bij deze selectie zijn ieder jaar ook meer dan honderd verschillende nationale en internationale wetenschappers vrijwillig betrokken. Zij worden gevraagd om hun medewerking vanwege hun wetenschappelijke en professionele expertise. De Wetenschappelijke Advies Raad en Adviescommissies en de adviescommissie Stem van de Patiënt zijn van grote waarde voor de kwaliteit van het werk van het Diabetes Fonds. Het Diabetes Fonds waardeert alle inzet van vrijwilligers zeer en probeert daarom de voorzieningen voor vrijwilligers zo goed mogelijk te verzorgen. Zo krijgen vrijwilligers (indien gewenst) onkosten die zij maken vergoed en wordt zo veel mogelijk gezorgd voor goede instructies en middelen. Voor vrijwilligers die direct met de organisatie in contact staan of op het bureau werkzaam zijn, is de gedragscode van toepassing. Ook zij kunnen een beroep doen op de klachtenregeling.

5.2 Interne Organisatie 5.2.1 Administratieve processen PriceWaterhouseCoopers (PWC) heeft tijdens de interimcontrole de beheersing van de administratieve processen met een goed beoordeeld. De aanbevelingen van PWC uit eerdere jaren waren grotendeels opgevolgd en er zijn een aantal aanbevelingen geformuleerd. We hebben in 2010 de planning- en controlcyclus door een externe deskundige laten evalueren en ook hier kwam een goede beoordeling uit en een aantal aanbevelingen om het proces nog efficiënter in te richten. In 2011 zullen deze aanbevelingen worden meegenomen bij de ontwikkeling van een nieuw financieel administratief systeem dat vanaf 2012 gebruikt zal gaan worden.


33

We hebben dit jaar veel tijd geïnvesteerd in het verbeteren van de relatiedatabase waarmee sinds 2009 wordt gewerkt. Deze database is een belangrijk middel ten behoeve van de fondsenwerving.

ruimd te houden, rekening houdend met de wettelijke bewaarplicht maar anderzijds ook met het feit dat er steeds meer digitaal bewaard wordt. Voor het ‘‘oudere’’ archief wordt extern een goedkopere archiefruimte ingehuurd.

In 2010 zijn we ook overgestapt op Diabase, de nieuwe subsidiedatabase. Eind 2010 waren nog niet alle functionaliteiten van deze database volledig bruikbaar en de verwachting is dat dit in het eerste kwartaal van 2011 wel het geval zal zijn.

5.2.5 Inkoop In VFI-verband maakt h et Diabetes Fonds gebruik van kortingsregelingen, maar ook in kleinere verbanden wordt geprobeerd inkoopvoordeel te behalen. Het initiatief om gezamenlijk met andere fondsen een raamovereenkomst af te sluiten voor mailings heeft ook in 2010 weer tot een forse besparing geleid. In het Huis voor de Gezondheid worden ook een aantal zaken gedeeld, bijvoorbeeld het glasvezelcontract, en wordt onderzocht hoe we op andere vlakken voordeel kunnen behalen door de gezamenlijkheid.

Door de overname van het salarisverwerkingsbedrijf is er in 2010 een nieuw salarisverwerkingssysteem in gebruik genomen dat goed heeft gefunctioneerd. 5.2.2 Huisvesting Het Diabetes Fonds en de Nederlandse Diabetes Federatie zijn samen gehuisvest in een pand aan het Stationsplein van Amersfoort. In hetzelfde pand zijn ook het Fonds Psychische Gezondheid en het Astmafonds gehuisvest. De Maag Lever Darm Stichting en Stichting Alzheimer voegen zich hierbij, in respectievelijk 2011 en 2012. Op deze manier wordt er een Huis voor de Gezondheid in Amersfoort gerealiseerd waar faciliteiten worden gedeeld en waar een aantal gezondheidsorganisaties gaan kijken hoe zij gezamenlijk kunnen bijdragen aan de gezondheid van iedereen. Ook zijn de Long Alliantie Nederland en het Nationaal Hepatitis centrum gevestigd in hetzelfde pand. Het ligt in de bedoeling dit Huis voor de Gezondheid de komende jaren verder uit te breiden met andere organisaties, meer hierover in paragraaf 5.4. 5.2.3 ICT Begin 2009 is het Diabetes Fonds overgestapt op een nieuw ICT-systeem, waarbij we zijn overgegaan op VoIP-telefonie, de server in een datacenter hebben geplaatst en met virtuele desktops zijn gaan werken waardoor pc’s op de werkplek overbodig werden. Door deze overgang kan iedereen op welke werkplek dan ook zijn eigen ICT-werkomgeving creëren. Het is een systeem dat gemakkelijk uitgebreid of ingekrompen kan worden. Het systeem wordt gehuurd waardoor er dus geen grote investeringen zijn gedaan. De performance van het systeem is ondanks de herhaalde toezeggingen van de leverancier achtergebleven bij de verwachtingen. Dit heeft geleid tot veel ongemakken voor medewerkers en vermindering van productiviteit. Omdat de situatie ondanks grote inspanning eind 2010 nog niet echt is verbeterd, is besloten om versnelde vervanging van het systeem te onderzoeken. 5.2.4 Archief Steeds meer wordt hardcopy archiveren vervangen door digitaal archiveren. Toch zullen we een hardcopy-archief houden waarbij wel geprobeerd wordt dit beperkt en opge-

34


Verder blijft het Diabetes Fonds voortdurend alert op kosten bij de selectie van leveranciers, die in veel gevallen bereid zijn tegen lagere charitatieve tarieven te werken.

5.3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Het Diabetes Fonds is ervan overtuigd dat we een zoveel mogelijk maatschappelijk verantwoord draaiende organisatie moeten hebben. Dat heeft de organisatie altijd al gedaan, niet omdat het beleid was maar gewoon omdat dat past bij de organisatie. In 2009 heeft een inventarisatie plaatsgevonden met een door VFI opgestelde checklist en deze bevestigde dat het Diabetes Fonds al jaren veel doet aan MVO. Op basis van de inventarisatie is er in 2010 een MVO-beleid ontwikkeld waarmee we willen proberen om MVO in nog meer bedrijfsprocessen een vaste plek te geven. Gestart is er met een aantal quickwins, zoals het nog verder verminderen van onder andere papierverbruik, CO2-compensatie voor vliegreizen, verbeteren van de luchtkwaliteit in het pand en een kostenneutrale verbetering van de arbeidsvoorwaarden. Een concreet voorbeeld van een quickwin is het terugdringen van papierverbruik. Hiertoe heeft er in 2010 een nulmeting plaatsgevonden en de werknemers hebben tips ontvangen voor het verminderen van het papierverbruik. De afname zullen we in 2011 toetsen. In 2011 zullen we dit evalueren en bekijken op welke terreinen we meer kunnen betekenen op het gebied van duurzaamheid. Daarnaast belegt het Diabetes Fonds alleen in duurzame beleggingsproducten.

5.4 Samenwerkingsverbanden Het jaar 2010 was een jaar van samenwerking, we hebben samengewerkt met uiteenlopende partijen binnen verschillende verbanden en projecten.

Diabetesveld Het Diabetes Fonds participeert actief binnen de Nederlandse Diabetes Federatie, in 2010 is een intensieve samenwerking met de NDF geweest op gebieden zoals preventie en verspreiding van onderzoeksresultaten. Het projectleiderschap van de campagne ‘Kijk op Diabetes’ van de NDF wordt ingevuld door de teamleider Preventie van het Diabetes Fonds op detacheringbasis. Ook is gezamenlijk met de NDF de website www.DiabetesDossiers.nl ontwikkeld om de informatieverstrekking voor zorgverleners en onderzoekers in het diabetesveld te verbeteren. Daarnaast hebben we samengewerkt met de DVN rond het DVN-jubileumcongres en de informatievoorziening van artikelen op LeesbaarOnderzoek.nl via MijnDiabetes.nl. Het overleg tussen de besturen en directies van de DVN en het Diabetes Fonds is in 2010 voortgezet. Ook hebben we regelmatig contact onderhouden met onder andere Stichting DON, de Bas van de Goor Foundation en de nieuwe stichting Sugarfriends. Binnen het diabetesveld is het al genoemde Nationaal Actieprogramma Diabetes (NAD) een belangrijk speerpunt, waarin het Diabetes Fonds in 2010 een actieve rol heeft gespeeld.

Gezondheidsfondsen De achttien gezondheidsfondsen in ons land zijn de laatste jaren in toenemende mate rond steeds meer onderwerpen met elkaar gaan samenwerken. Het Diabetes Fonds is daarbij een actieve partner, onder andere via inbreng op bestuurlijk niveau en deelname aan diverse commissies, zoals die inzake preventie, communicatie en wetenschappelijk onderzoek. In 2010 is de Vereniging Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF) een eigen juridische entiteit geworden los van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI). In 2010 is de SGF verhuisd naar het Huis voor de Gezondheid. Het Diabetes Fonds neemt actief deel aan de commissies Onderzoek en Preventie van de SGF en is de directeur van het Diabetes Fonds penningmeester van het bestuur van de SGF. In 2011 zal de directeur het voorzitterschap van het bestuur van de SGF op zich nemen. Door deze deelname onderhoudt het Diabetes Fonds goed contact met andere gezondheidsfondsen en kan er gezamenlijk gewerkt worden op gebieden zoals preventie, orgaandonatie en bekostiging van wetenschappelijk onderzoek. Het secretariaat van de Stichting Loterijacties Volksgezondheid (SLV) werd in 2010 (tegen vergoeding) binnen het Diabetes Fonds gevoerd. Er werd, naast reguliere bestuurlijke participatie, actief deelgenomen aan het Presidium en de marketingcommissie binnen dit gremium.

Het LekkerLangLeven programma met de Hartstichting en de Nierstichting is in 2010 zijn derde jaar ingegaan. Er was veel aandacht voor de start van het PreventieConsult en de Checkstandaard die daar onderdeel van uitmaakt. Huis voor de Gezondheid In 2009 is een start gemaakt met de geleidelijke realisatie van het Huis voor de Gezondheid. Inmiddels zijn naast het Diabetes Fonds en de Nederlandse Diabetes Federatie de volgende partijen in het pand Argonaut gehuisvest, te weten: Fonds Psychische Gezondheid, Long Alliantie Nederland, Longpatiëntenvereniging, Astma Fonds, het Hepatitiscentrum Nederland. Begin 2011 zal de Maag Lever Darm Stichting zich hier ook vestigen en in 2012 Stichting Alzheimer. Doelstelling is het Huis voor de Gezondheid in 2012 definitief gerealiseerd te hebben. Eind 2010 is een gezamenlijke missie en visie opgesteld en zijn verschillende praktische projecten opgepakt. Met de projecten willen we snel tot enkele ‘quickwins’ komen, die alle organisaties voordeel opleveren, financieel, in efficiency, op het gebied van kennisuitwisseling of op andere wijze. Ook wordt gewerkt aan meer zichtbaarheid naar buiten toe, waarbij speciale aandacht uitgaat naar de inrichting van een ontvangstruimte. Daarnaast blijven we werken aan het aantrekken van nieuwe participanten. Andere partijen Met het NISB hebben we een Diner Pensant georganiseerd, waarbij met bedrijven het nut en de noodzaak van een actief beweegbeleid bij bedrijven is besproken. Ook is met het NISB de vierde Traploopactie voor bedrijven georganiseerd, waaraan in totaal 400 bedrijven deelnamen. Rond de campagne Orgaandonatie hebben we nauw samengewerkt met een aantal gezondheidsfondsen en het ministerie van VWS.


35

6. Bestuur en Governance De eenhoofdige Raad van Bestuur wordt gevormd door de algemeen directeur. De algemeen directeur bestuurt het Diabetes Fonds en heeft eindverantwoordelijkheid voor de leiding en uitvoering van het beleid en de activiteiten; onder toezicht van een Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht is belast met het integraal toezicht houden op het beleid en wordt bijgestaan door een Financiële Audit Commissie. De Raad van Bestuur laat zich, ten behoeve van besluitvorming over subsidies voor wetenschappelijke onderzoeksprojecten, adviseren door een adviesraad en adviescommissies van het Diabetes Fonds, waaronder de Wetenschappelijke Advies Raad (WAR). De organisatie bestaat uit drie afdelingen: Wetenschappelijk Onderzoek & Preventie, Communicatie en Relatiemanagement en Algemene Zaken. Een organogram is opgenomen in de bijlagen.

6.1 Governance Het Diabetes Fonds wil op een verantwoorde manier met de bijdragen van donateurs en andere inkomsten omgaan en laat graag zien in welke mate de inspanningen bijdragen aan het voorkomen en genezen van diabetes en complicaties. Het Diabetes Fonds probeert daarom zo transparant mogelijk te werken en volgt de door de branche vastgestelde richtlijnen betreffende goed bestuur. Meer over het bestuur en de Raad van Toezicht staat vermeld in de verantwoordingsverklaring

6.2 Verslag Raad van Bestuur De Raad van Bestuur is belast met de (dagelijkse) besturing van het Diabetes Fonds, het richting geven aan de organisatie. De Raad van Bestuur zorgt voor de werving, besteding en het beheer van financiële middelen en de vertegenwoordiging van

Raad van Toezicht. Achteraan (v.l.n.r.): P.H. Vergeer, J.R. Brakema, E.C. Klasen, F.Th. Gubbi. Vooraan (v.l.n.r.): A. van Leeuwen, S.M. Dekker (voorzitter), H.J. Aanstoot.

36


de organisatie. Ook zorgt de Raad van Bestuur voor het adequaat functioneren van de organisatie in het algemeen, daarvoor stelt de Raad van Bestuur het meerjarenbeleidsplan, jaarplan en begroting op, deze worden ter goedkeuring voorgelegd aan de Raad van Toezicht. Over de uitvoering van het jaarplan wordt periodiek gerapporteerd aan de Raad van Toezicht. De Raad van Bestuur van het Diabetes Fonds werd in 2010 gevormd door mr. drs. H.P. Kuipers. Tot de meest belangrijke aandachtspunten van de Raad van Bestuur behoorden dit jaar: • Samenwerking met verschillende partijen in het diabetesveld. In 2010 heeft intensieve samenwerking plaatsgevonden met de NDF op gebieden zoals preventie, zorg en het verspreiden van kennis uit onderzoek. Daarnaast heeft de Raad van Bestuur regelmatig contacten onderhouden met de Diabetesvereniging Nederland en Stichting Diabetes Onderzoek Nederland. • Beleid onderzoek, preventie en communicatie • Samenwerking Gezondheidsfondsen • Huis voor de Gezondheid • Ontwikkeling van een Major donor programma

De Raad van Bestuur heeft onder andere de volgende stukken in 2010 vastgesteld: de formatie van de bezetting op kantoor in 2010, jaarverslag 2009, jaarplan 2011, algemene arbeidsvoorwaarden 2011, toekenning van onderzoeksprojecten, goedkeuring en afwijzing van onderzoeksrapportages en (her)benoemingen van leden van de adviescommissies en Wetenschappelijke Advies Raad.

6.3 Verantwoordingsverklaring De Raad van Toezicht en Raad van Bestuur van het Diabetes Fonds onderschrijven de principes van goed bestuur zoals die zijn opgenomen in het toetsingskader van het CBF-Keur. Zoals de toetsingssystematiek van het CBF voorschrijft, legt de Raad van Toezicht verantwoording af over drie principes: 1. Onderscheid de functies toezicht houden, besturen en uitvoeren 2. Optimaliseer de effectiviteit en efficiency van bestedingen 3. Optimaliseer de omgang met belanghebbenden Scheiding toezicht, bestuur en uitvoering Het Diabetes Fonds maakt een heldere scheiding tussen de functies toezicht houden, besturen en verantwoorden. De principes van goed bestuur zijn verankerd in het bestuursmodel. De Raad van Bestuur bestuurt de stichting en geeft de organisatie richting. De Raad van Toezicht is belast met het integraal toezicht houden op het beleid van de Raad van Bestuur en de algemene gang van zaken binnen de stichting.

De Raad van Toezicht volgt de organisatie van het Diabetes Fonds met diverse middelen. Minimaal vijf keer per jaar vergadert de Raad van Toezicht. In een vaste vergaderstructuur zijn onder andere campagnes en kwartaalrapportages opgenomen. Hierbij worden ter goedkeuring het meerjaren beleidsplan, het jaarplan, de begroting, het jaarverslag en de jaarrekening voorgelegd aan de Raad van Toezicht. Daarnaast agendeert de Raad van Toezicht onderwerpen naar inzicht en actualiteit. De algemeen directeur en adjunct-directeur wonen alle vergaderingen bij. De leden van het MT lichten waar nodig de schriftelijke rapportages toe. De Raad van Toezicht overtuigt zich er met regelmaat van of de ingebouwde controles functioneren, ook een jaarlijkse zelfevaluatie maakt hier onderdeel van uit. Bijzondere aandachtspunten voor de Raad van Toezicht in 2010 waren: de samenwerking met verschillende partijen in het diabetesveld, het Huis voor de Gezondheid, zichtbaar maken van resultaten, financiële zaken en nieuwe ontwikkelingen binnen fondsenwerving. Samenstelling Raad van Toezicht De Raad van Toezicht van het Diabetes Fonds bestaat uit zeven personen. Allen zijn vrijwillig lid en ontvangen geen bezoldiging. Indien de leden van de Raad van Toezicht daar prijs op stellen ontvangen zij een reiskostenvergoeding. Leden van de Raad van Toezicht worden benoemd voor een periode van vier jaar en zijn eenmaal herbenoembaar. Er is een rooster van aftreden, waarbij ook de herbenoemingen worden vastgelegd. De leden van de Raad van Toezicht worden benoemd en ontslagen door de Raad van Toezicht en geworven aan de hand van een profielschets. Bij de benoeming van leden wordt gelet op een evenwichtige samenstelling van leden met expertise op een (of meerdere) van de volgende disciplines: wetenschappelijk onderzoek binnen het diabetesveld, marketing, media, bedrijfsleven, financiën en ervaringsdeskundigheid. Er wordt voorts gestreefd naar diversiteit op basis van onder andere leeftijd, geslacht en maatschappelijke achtergrond. De leden dienen te beschikken over bestuurlijke kwaliteiten en blijk te geven van betrokkenheid bij diabetes en het Diabetes Fonds. In 2010 hebben zich geen wijzigingen in de samenstelling van de Raad van Toezicht voorgedaan. In de Raad van Toezicht van het Diabetes Fonds hebben de volgende personen zitting: • mevrouw S.M. Dekker (voorzitter); • de heer dr. H.J. Aanstoot; • de heer mr. J.R. Brakema; • de heer drs. F. Th. Gubbi; • de heer prof. dr. E.C. Klasen; • mevrouw drs. A. van Leeuwen MCC; • de heer P.H. Vergeer.


37

Zelfevaluatie Raad van Toezicht Naast de evaluatie van het beleid en het functioneren van de Raad van Bestuur evalueert de Raad van Toezicht ook eenmaal per jaar zijn eigen functioneren. In de zelfevaluatie 2010 is aandacht besteed aan: • de rol van de individuele leden; • de wijze waarop de raad als geheel zijn taken met betrekking tot toezicht, advies, werkgeverschap en integriteit van de organisatie heeft uitgevoerd; • de prioriteiten en aandachtspunten voor de daarop volgende periode; • de informatievoorziening vanuit de Raad van Bestuur en het MT. De conclusies van de zelfevaluatie worden separaat opgenomen in de notulen. Raad van Bestuur en MT De Raad van Bestuur is eenhoofdig en wordt gevormd door de (statutair) algemeen directeur. De algemeen directeur is eindverantwoordelijke en legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht. De algemeen directeur heeft een dienstverband voor onbepaalde tijd. De Raad van Toezicht evalueert jaarlijks het functioneren van de algemeen directeur, dit gebeurt in afwezigheid van de directeur. Het jaarlijkse functioneringsgesprek wordt gevoerd met de voorzitter van de Raad van Toezicht en de voorzitter van de Financiële Audit Commissie (FAC). De uitkomsten en afspraken worden opgetekend in een gespreksverslag, dit wordt opgenomen in het personeelsdossier. De directeur stelt het beleid vast van het Diabetes Fonds. Het beleid wordt ontwikkeld in overleg met de adjunct-directer en het MT. Het MT bestaat uit: • de heer mr. drs. H.P. Kuipers, algemeen directeur; • mevrouw drs. J.W.M. Dessing, hoofd Communicatie & Relatiemanagement en adjunct-directeur; • de heer dr. D.M. Hettinga, hoofd Wetenschappelijke Onderzoek & Preventie; • de heer E. Rougoor, hoofd Algemene Zaken.

38

van de vermogensbeheerder en de interne administratieve organisatie. Daarnaast is de Audit Commissie belast met het beoordelen van de risico’s. De Audit Commissie doet verslag richting de voltallige Raad van Toezicht. De effectiviteit en efficiency van de bestedingen van het bureau zijn een belangrijk aandachtspunt bij de toetsing. De wijze van fondsenwerving heeft voortdurend de belangstelling van de Raad van Toezicht. Hierbij worden de beleidsdoelstellingen op het gebied van onderzoek en voorlichting als toetssteen gehanteerd. Er zijn geen leningen, voorschotten en garanties verstrekt aan bestuur en individuele toezichthouders. Financiële Audit Commissie De FAC bestaat uit tenminste drie leden, de leden worden benoemd, geschorst en ontslagen door de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht benoemt de voorzitter van de FAC in functie. De Audit Commissie wordt gevormd door twee leden van de Raad van Toezicht, de heer Gubbi (voorzitter) en de heer Vergeer. Vanuit het bureau neemt de algemeen directeur, de heer Kuipers deel aan de FAC. Het hoofd Algemene Zaken licht de financiële situatie toe in de vergaderingen. In 2010 is de FAC viermaal bijeengekomen. Externe controle CBF en accountant Tweemaal per jaar wordt een accountantscontrole uitgevoerd door PricewaterhouseCoopers. De goedkeuring van de jaarrekening geschiedt door de Raad van Toezicht in aanwezigheid van de externe accountant. Daarnaast voert het Centraal Bureau Fondsenwerving jaarlijks een controle uit op de jaarrekening en vindt eenmaal in de vijf jaar een uitgebreide controle plaats. In 2009 is het Diabetes Fonds hertoetst, het CBF heeft het Keur opnieuw toegekend.

Optimale besteding van middelen Het Diabetes Fonds heeft een heldere planning- en controlcyclus, gebaseerd op het meerjarenbeleidsplan en de jaarplannen. De effectiviteit en efficiency worden in de eerste plaats gemeten aan de realisatie van de doelstellingen uit het meerjarenbeleidsplan en de precisering daarvan in het jaarplan en de begroting.

Doelbesteding De geworven fondsen dienen zoveel mogelijk te worden besteed aan de primaire doelstellingen van het Diabetes Fonds: voorlichting en onderzoek. Het Diabetes Fonds streeft er naar om de kosten aan administratie en beheer zo laag mogelijk te houden. Toekenning van onderzoeksprojecten geschiedt na een zeer zorgvuldige beoordelingsprocedure waarbij externe deskundigen en een wetenschappelijke adviescommissie nauw betrokken zijn. De voortgang van de toegekende onderzoeksprojecten worden nauw gevolgd middels rapportages en werkbezoeken. De resultaten van de projecten wordt bekendgemaakt bij relevante doelgroepen, zoals publiek, patiënten en zorgverleners. De Raad van Toezicht benadrukt de noodzaak van zichtbare resultaten terugkerend in de vergaderingen en vraagt regelmatig om extra toelichtingen.

In het toezicht op de financiën van het Diabetes Fonds wordt voorzien, door interne controlemaatregelen zoals vastgelegd in de AO IC-omschrijving. De Financiële Audit Commissie toetst de kwartaalrapportages van het bureau, de rapportages

Omgang met belanghebbenden Het Diabetes Fonds is een organisatie met maatschappelijke doelstellingen en heeft derhalve vele belanghebbenden van donateurs tot overheden, van onderzoekers tot leveranciers.


Bij het opstellen van beleidsplannen wordt vooraf een inventarisatie van de belanghebbenden en doelgroepen gemaakt, hun standpunten en belangen worden in het beleid meegewogen. Het Diabetes Fonds probeert zoveel mogelijk ruimte te geven aan wensen, vragen en klachten van belanghebbenden. Patiënten, donateurs, wetenschappers en pers kunnen eenvoudig via de website of telefonisch contact met ons opnemen, daarnaast is er op beurzen en evenementen ruimte voor persoonlijk contact. De Raad van Toezicht is zich bewust van de verschillende groepen belanghebbenden en houdt de verschillende perspectieven scherp in de gaten. Donateurs, patiënten en wetenschappers De grootste groep belanghebbenden zijn voor het Diabetes Fonds in de eerste plaats mensen met (kans op) diabetes en donateurs. Bij iedere actie of uiting van het Diabetes Fonds wordt gekeken naar de impact hiervan op deze twee doelgroepen. Een tweede belangrijke groep belanghebbenden zijn de onderzoekers die een beroep doen op de onderzoeksgelden die het Diabetes Fonds toekent. Het Diabetes Fonds is zich ten volle bewust van de wederzijdse afhankelijkheid en zorgt actief voor een goede relatie met deze doelgroep door heldere informatie over het beleid van het Diabetes Fonds en regelmatige ontmoetingen. Ook kennen we een bezwaarprocedure voor onderzoekers bij de toekenning van subsidies. In de samenstelling van de adviesorganen wordt rekening gehouden met een vertegenwoordiging vanuit de patiënten, geneeskundige en wetenschappelijke hoek.

Het Diabetes Fonds ziet voor zichzelf ook een belangrijke rol waar het gaat om het verspreiden van kennis naar zorg verleners en onderzoekers en het vertalen van wetenschappelijke inzichten naar bruikbare informatie voor mensen met diabetes. Vrijwilligers Naast de donateurs en de wetenschappers kent het Diabetes Fonds een groep zeer betrokken belanghebbenden, de vrijwilligers. Jaarlijks gaan ruim 27.000 mensen de straat op om te collecteren voor het Diabetes Fonds. De collectanten krijgen informatie middels een collectantenkrant. Daarnaast wordt er indirect persoonlijk contact onderhouden via regiohoofden en collecteleiders. Het Diabetes Fonds is zeer zuinig op de grote groep zeer betrokken belanghebbenden. Werknemers Ook het belang van medewerkers van het Diabetes Fonds wordt onderkend, eind 2009 is een medewerkerstevredenheidsonderzoek uitgevoerd. Door dit onderzoek is de relatie met de medewerkers als belanghebbende duidelijker geworden. In 2012 zal dit onderzoek opnieuw worden uitgevoerd. Tenminste eenmaal per jaar wonen twee leden van de Raad van Toezicht een bureauoverleg met het voltallige personeel bij. In 2010 hebben mevrouw Dekker en de heer Gubbi het bureauoverleg bijgewoond.


39

6.4 Adviescommissies Wetenschappelijke Adviesraad (WAR) Voorzitter Prof. dr. A.C. Nieuwenhuijzen Kruseman; KNMG en MUMC+ Interne Geneeskunde Leden • Mw. dr. G.M. Dallinga-Thie; AMC Vasculaire Geneeskunde • Mw. prof. dr. M. Diamant; VUmc Diabetologie • Mw. prof. dr. E.J.M. Feskens; WUR Voeding en Epidemiologie • Dr. R. Goldschmeding; UMC Utrecht Pathologie • Prof. dr. A.K. Groen; UMCG Kindergeneeskunde • Dr. F. Holleman; AMC Interne Geneeskunde, namens het NVDO • Dr. B.P.C. Koeleman; UMCU, WKZ, Medische Genetica • Dr. E.J.P. de Koning; LUMC Nierziekten • Dr. P.J.M. Leenen; Erasmus MC Immunologie • Prof. dr. M.G.A.A.M. Nijpels; VUmc GNK Huisartsgeneeskunde • Dr. F. Pouwer; UvT Medische Psychologie • Prof. dr. H. Pijl; LUMC Endocrinologie • Prof. dr. C.D.A. Stehouwer; AZM Interne Geneeskunde Commissie Stem van de Patiënt Voorzitter • Prof. dr. F.J. Snoek; VUmc Medische Psychologie Leden • Dr. Y. Groeneveld; Huisarts en docent bij NHG kaderopleiding diabetes • Mw. R. Käser; Ervaringsdeskundige, OLVG Psychosociaal hulpverlener • Mw. E. Barents; Ervaringsdeskundige, DVN Beleidsadviseur • Mw. I. Miedema; Ervaringsdeskundige, Hanzehogeschool Docent Voeding en Diëtetiek

Wetenschappelijke Adviescommissie (WAC) Type 1 diabetes Voorzitter • Prof. dr. A.C. Nieuwenhuijzen Kruseman; KNMG en MUMC+ Interne Geneeskunde Leden • Dr. E.J.P. de Koning; LUMC Nierziekten • Dr. R. Goldschmeding; UMC Utrecht Pathologie • Dr. P.J.M. Leenen; Erasmus MC Immunologie • Mw. dr. M.H.M. Wauben; Universiteit Utrecht Diergeneeskunde • Dr. B.P.C. Koeleman; UMCU, WKZ, Medische Genetica

40


Wetenschappelijke Adviescommissie Type 2 diabetes Voorzitter • Mw. prof. dr. M. Diamant; VUmc Diabetologie Leden • Prof. dr. H. Pijl; LUMC Endocrinologie • Mw. prof. dr. E.E. Blaak; Universiteit Maastricht Humane Biologie • Mw. dr. G.M. Dallinga-Thie; AMC Vasculaire Geneeskunde • Prof. dr. A.J. Scheurink; Rijksuniversiteit Groningen Neuroendocrinologie • Prof. dr. A.K. Groen; UMCG Kindergeneeskunde • Dr. F. Holleman; AMC Interne Geneeskunde, • Prof. dr. C.D.A. Stehouwer; AZM Interne Geneeskunde

Wetenschappelijke Adviescommissie Preventie Voorzitter • Mw. prof. dr. E.J.M. Feskens; WUR Voeding en Epidemiologie Leden • Prof. dr. A.J. Scheurink; Rijksuniversiteit Groningen Neuro-endocrinologie • Mw. prof. dr. E.E. Blaak; Universiteit Maastricht Humane Biologie • Prof. dr. M.G.A.A.M. Nijpels; VUMC GNK Huisartsgeneeskunde • Prof. dr. ir. J. M. Dekker; VUmc EMGO Diabetesepidemiologie

Wetenschappelijke Adviescommissie Leven met diabetes Voorzitter • Prof. dr. M.G.A.A.M. Nijpels; VUMC GNK Huisartsgeneeskunde Leden • Dr. F. Pouwer; UvT, Medische Psychologie • Dr. J.C. Keers; UMC Groningen • Mw. dr. Christel Hendrieckx; Vrije Universiteit Brussel Psychologie • prof. dr. A.A. Kaptein; LUMC Medische Psychologie

Wetenschappelijke Adviescommissie Complicaties Leden • Dr. R. Goldschmeding; UMC Utrecht Pathologie • Mw. dr. G.M. Dallinga-Thie; AMC Vasculaire Geneeskunde • Prof. dr. A.K. Groen; UMCG Kindergeneeskunde • Mw. prof. dr. M. Diamant; VUmc Diabetologie • Dr. F. Holleman; AMC Interne Geneeskunde • Prof. dr. C.D.A. Stehouwer; AZM Interne Geneeskunde

Bijlagen bij jaarverslag


41

Bijlage organogram 2010

Raad van toezicht Raden van advies

Algemeen directeur *

Algemene Zaken Hoofd*

Adjunct directeur * Afdelingssecretaresse AZ

Beleidsmedewerker Directiesecretaresse Officemanager Functioneel beheerder Stafmedewerker P&O Sr. financieel medewerker Telefonist/adm. medewerker

Communicatie en Relatiemanagement Hoofd**

Wetenschappelijk Onderzoek en Preventie Hoofd*

Afdelings secretaresse C&R

Afdelings secretaresse WO en Preventie

Teamleider Communicatie (plv. hoofd)

Teamleider Fondsenwerving

Teamleider Collecte

Teamleider Preventie***

Teamleider Communicatie (plv. hoofd)

Webcoördinator. Wetenschaps redacteur. Medewerker Communicatie en PR. Jr. communicatie medewerker.

Relatiemanager. Jr. fondsenwerver. Medewerker relatiebeheer.

Medewerker Collecte.

Medewerker Preventie.

Beleidsmedewerkers researchprojecten (2x). Beleidsmedewerker Research. Secretaresse.

* lid MT ** Adjunct-directeur is tevens Hoofd Communicatie en Relatiemanagement *** Werkzaam in nauwe samenhang met NDF team Preventie

42


Bijlage overzicht nevenfuncties bestuur en Raad van Toezicht Dhr. mr. drs. H.P. Kuipers

Mw. drs. A. van Leeuwen MCC

Algemeen Directeur sinds 1 september 2006, directeur sinds april 2002 • Directeur Nederlandse Diabetes Federatie (twee dagen per week); tot 1 januari 2011 • Secretaris Stichting Chimaera, Steunfonds Nederlandse Diabetes Federatie • Penningmeester bestuur Vereniging Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF) • Presidium Lid Stichting Loterijacties Volksgezondheid • Member External Scientific Advisory Group Inter Act Project (EU subsidiegelden) • Voorzitter bestuurlijk overleg PreventieConsult

Sinds 1 september 2006 tot mei 2013 • Eigenaar Simply Communicate - interim management

Mw. S. M. Dekker – oud-minister VROM Voorzitter sinds 1 maart 2007 tot maart 2011, 1 termijn aansluitend • Voorzitter Strategische Adviesraad Bouw en Ondergrond, TNO • Voorzitter Raad van Toezicht AMFO (Antiliaanse MedeFinancieringsOrganisatie) • Voorzitter Stichting Talent naar de Top • Voorzitter Raad van Toezicht Kadaster • Voorzitter Tafel van Borging Maasvlakte II • Lid Raad van Commissarissen van BNG • Lid Raad van Commissarissen DHV • Lid Raad van Commissarissen Kristal NV, tot 1 april 2010 • Lid Raad van Commissarissen AkzoNobel Nederland, tot 1 juli 2010 • Lid van de Raad van Toezicht Kennis voor Klimaat

Dhr. dr. H.J. Aanstoot Sinds 1 september 2006 tot september 2014 • Kinderarts-diabetoloog, • Lid Raad van Bestuur Diabeter • Lid Directie Diabstore BV • Bestuurslid Nederlandse Diabetes Federatie

Dhr. drs. F. Th. Gubbi Sinds 1 september 2006 tot juni 2011 • Bestuurslid Nederlandse Diabetes Federatie • Bestuurslid VVD afdeling Capelle aan den IJssel

Dhr. P.H. Vergeer Sinds 2 november 2006 tot november 2014 • Erelid Diabetesvereniging Nederland • Voorzitter Stichting Gilde Utrecht • Voorzitter Vereniging van eigenaren Radboudveste • Member of the Guidelines Group International Diabetes Federation.

Dhr. prof. dr. E.C. Klasen, Sinds 1 maart 2007 tot maart 2011, 1 termijn aansluitend • Hoofdfunctie: Lid Raad van Bestuur Leids Universitair Medisch Centrum, tevens decaan • Voorzitter Strategische Adviesraad TNO Kwaliteit van Leven • Voorzitter Raad van Toezicht van het Netherlands Proteomics Centre • Voorzitter programmacommissie ‘Sport Bewegen en Gezondheid’, ZonMw • Lid Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) • Lid Bestuur Stichting Curium • Lid Bestuur Stichting Trombosedienst Leiden e.o. • Lid Bestuur Barge’s Anthropologica • Lid Bestuur Stichting Kennisontwikkeling HBO (SKO) • Lid NWO-commissie Beroep- en Bezwaarschriften • Lid NWO-Themaraad ‘Nieuwe instrumenten voor de Gezondheidszorg’ • Lid Kaderbrede Commissie Preventie ZonMw • Lid Raad van Toezicht Universitair Medisch Centrum Trinity Health, Dublin (Ierland) • Lid bestuur Stichting Ronald McDonald Huis Leiden • Lid Begeleidingscommissie Wetsevaluatie WMO bij ZonMw • Lid Werkgroep Implementatie Onderzoeksresultaten KWF • Lid Algemeen Bestuur Nether namens de NFU

Dhr. mr. J.R. Brakema, Sinds 1 september 2006 tot september 2011 • Partner Egon Zehnder International • Lid van het Bestuur van de Stichting Vrienden van de Nieuwe Kerk te Amsterdam • Lid van de Raad van het Leids Universiteitsfonds • Lid Raad van Toezicht van Bright Foundation te Leiden


43

44


Jaarrekening 2010 Jaarrekening: Balans

p 46

Staat van Baten en Lasten

p 47

Algemene toelichting

p 48

Toelichting op de balans

p 50

Toelichting op de staat van baten en lasten

p 57

Overige gegevens: Voorstel verwerking resultaat

p 69

Gebeurtenissen na balansdatum

p 69

Accountantsverklaring

p 70

Begroting 2011

p 72

Bijlage:


45

Diabetes Fonds Balans 31/12/2010 Refnr. ACTIVA

2010 €

2009 €

Materiële vaste activa 1 Inventaris Computerapparatuur en -programmatuur Kantoorinventaris Totaal Materiële vaste activa

133.391 98.559 33.157 265.107

151.314 153.116 42.075 346.505

Financiële vaste activa 2 Aandelen Obligaties Alternatieve beleggingen Garantieproducten Totaal Financiële vaste activa

2.102.735 4.711.060 1.037.899 847.873 8.699.567

1.303.697 4.130.143 497.150 825.703 6.756.693

Vorderingen en overlopende activa

3

2.048.983

2.702.231

Liquide middelen

4

3.865.969

5.298.205

TOTAAL

14.879.626

15.103.634

5 Reserves Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve t.b.v. de doelstelling Reserve waardeverschillen beleggingen Totaal Reserves

3.272.777 664.485 254.442 4.191.704

3.151.763 311.701 152.260 3.615.724

Bestemmingsfondsen 6 Bestemmingsfondsen Totaal Bestemmingsfondsen Totaal Reserves en Bestemmingsfondsen

40.000 40.000 4.231.704

30.000 30.000 3.645.724

Langlopende schulden 7 Subsidieverplichtingen lange termijn Overige langlopende schulden Totaal Langlopende schulden

5.136.035 110.000 5.246.035

5.155.140 20.000 5.175.140

Kortlopende schulden 8 Subsidieverplichtingen korte termijn 9 Overige kortlopende schulden Totaal Kortlopende schulden

4.718.953 682.934 5.401.887

5.507.778 774.992 6.282.770

TOTAAL

14.879.626

15.103.634

PASSIVA Reserves en Bestemmingsfondsen

46


Diabetes Fonds Staat van Baten en Lasten 2010 Refnr. BATEN

Realisatie 2010 €

Begroting 2010 €

Realisatie 2009 €

Baten eigen fondsenwerving Collecte 10 1.836.189 2.185.545 1.976.143 Donateurs 11 1.692.815 1.581.710 1.612.165 Bestemmingsgiften 11 440.882 500.000 405.335 Giften en schenkingen 11 416.684 441.054 440.432 Sponsorbijdragen 12 199.234 125.000 49.309 Nalatenschappen 13 920.558 1.367.631 1.034.038 Inkomsten Fondsen op Naam 6 50.000 30.000 20.000 Totaal Baten eigen fondsenwerving 5.556.362 6.230.940 5.537.422 Subsidie-inkomsten 14 872.222 964.973 22.585 Aandeel acties derden 15 Inkomsten acties derden 1.967.792 1.750.000 2.062.328 Inkomsten samenwerkingsverbanden 32.793 0 600.000 Totaal Aandeel acties derden 2.000.585 1.750.000 2.662.328 Baten uit Beleggingen 16 649.991 420.000 859.663 Som der baten 9.079.160 9.365.913 9.081.996 LASTEN Besteed aan doelstelling Wetenschappelijk onderzoek 17 3.702.254 3.821.420 3.238.477 Preventie 18 821.602 1.112.493 1.372.082 Voorlichting 19 2.157.246 2.326.291 2.091.974 Totaal Besteed aan doelstelling 6.681.102 7.260.204 6.702.533 Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 20 1.253.111 1.489.713 1.301.167 Kosten actie derden 15 60.227 90.000 371.433 Kosten beleggingen 81.227 66.000 81.280 Totaal Werving baten 1.394.565 1.645.713 1.753.880 Beheer en administratie 21 417.513 439.996 471.806 Som der lasten 8.493.180 9.345.913 Resultaat 585.980 20.000

8.928.219 153.777

Resultaatbestemming 2010 € Toevoeging/onttrekking aan: Continuïteitsreserve 121.014 Bestemmingsreserve t.b.v. de doelstelling 352.784 Reserve waardeverschillen beleggingen 102.182 Fonds op Naam 10.000 585.980 Diabetes Fonds Jaarverslag 2010

47

Algemene toelichting en waarderingsgrondslagen

wordt vermeld, de aan het boekjaar toe te rekenen baten en lasten opgenomen.Beleggingsbeleid

Doelstelling De missie van de Stichting Diabetes Fonds luidt:

Beleggingsbeleid Het Diabetes Fonds kent een beleggingsstatuut waarvan het belangrijkste uitgangspunt het vermijden van risico’s is. Ook wordt er alleen in duurzame beleggingsproducten belegd. De samenstelling van de portefeuille reflecteert deze uitgangspunten, zo bestaat het grootste gedeelte van de portefeuille uit vastrentende producten en slechts een beperkt deel is belegd in aandelen.

Naar een toekomst zonder diabetes Het Diabetes Fonds maakt zich sterk om diabetes en complicaties te voorkomen en te genezen, We geven mensen met diabetes nu en in de toekomst een betere kwaliteit van leven. Hiertoe werft het Diabetes Fonds gelden voor wetenschappelijk onderzoek en voorlichting, want elke oplossing begint met onderzoek.

Het Diabetes Fonds stelt zich ten doel het verwerven, bewaken en toewijzen van geldmiddelen ten behoeve van door derden uit te voeren wetenschappelijk onderzoek naar de medische behandeling en bestrijding van diabetes en daarmee verband houdende complicaties, alsmede het onderzoek naar de sociale en maatschappelijke consequenties van diabetes voor de patiënt en zijn naaste omgeving, het publiceren van onderzoeksuitkomsten, het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek op het gebied van diabetes door deskundigheidsbevordering van (aanstaande) onder zoekers en het geven van voorlichting en preventie in de meest ruime zin op het gebied van diabetes. Waarderingsgrondslagen De in de balans opgenomen activa en passiva zijn, voor zover niet anders wordt vermeld, tegen nominale waarde opgenomen. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de aanschafwaarden minus de afschrijvingen. De afschrijvingen zijn lineair en de afschrijvingspercentages per jaar zijn als volgt: • Inventaris 10% • Computerapparatuur en –programmatuur 33,33% • Kantoormachines 20% • Vervoermiddelen 20% In het jaar van aanschaf wordt over zes maanden afgeschreven. Beleggingen De beleggingen zijn gewaardeerd tegen de beurswaarde per balansdatum. Zowel de gerealiseerde als de niet-gerealiseerde resultaten ten gevolge van koerswijzigingen worden in de staat van baten en lasten verantwoord. Het niet-gerealiseerde beleggingsresultaat wordt gedoteerd of onttrokken aan de reserve waardeverschillen beleggingen, voor zover deze reserve een positief saldo heeft. Bij de bepaling van het resultaat zijn, voor zover niet anders

48


Subsidieverplichtingen De in een boekjaar aangegane subsidieverplichtingen worden in dat jaar in het geheel ten laste van de staat van baten en lasten gebracht. Deze verplichtingen worden gedeeltelijk in het lopende jaar en gedeeltelijk in volgende jaren afgewikkeld. De in de loop van het jaar werkelijk betaalde voorschotten en afrekeningen worden met de subsidieverplichtingen verrekend. Baten uit nalatenschappen Baten uit nalatenschappen worden verantwoord in het jaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Aandeel acties derden Ontvangen bijdragen uit acties van derden worden, voor zover mogelijk, verantwoord in het jaar waarop de bijdragen betrekking hebben. Uitvoeringskosten Onder uitvoeringskosten verstaan we de kosten van personeel, huisvesting, kantoorkosten en algemene kosten. Deze uitvoeringskosten worden op basis van de bezetting (het aantal fte’s) toegerekend aan Fondsenwerving, Beheer en Administratie, Wetenschappelijk Onderzoek, Preventie en Voorlichting. Als basis voor de toebedeling van uitvoeringskosten aan Beheer en Administratie geldt de volgende bezetting: directeur 100%, financieel medewerker 100%, directie secretaresse 100%, de adjunct directeur 50% en de twee andere afdelingshoofden en de beleidsmedewerker Algemene Zaken 25%. Dit resulteert in een toebedeling van 15% van de uitvoeringskosten aan Beheer en Administratie, terwijl Fondsenwerving 22%, Wetenschappelijk Onderzoek 26%, Preventie 10% en Voorlichting 27% van de uitvoeringskosten krijgen toebedeeld. Kosten van Beheer en Administratie De richtlijn RJ650 schrijft voor dat de kosten voor Beheer en Administratie apart worden vermeld. Dit zijn de kosten die de organisatie maakt in het kader van de interne beheersing en administratievoering en niet worden toegerekend aan fondsenwerving of doelstelling. Naast directe kosten zoals kosten van bestuur en Raad van Toezicht, kosten Planning en Control en verslagleggingkosten,

Het Diabetes Fonds volgt in deze de richtlijn van het VFI en schematisch ziet de verdeling er als volgt uit: Kostensoort Bestuur / Raad van Toezicht Directie Algemeen secretariaat Financiën, planning & control ICT Huisvesting en facilitair Personeelszaken Personeelskosten Juridische kosten Communicatie Donateuradministratie Projectadministraties

Toerekening aan Beheer & Administratie 100% 100% 100% 100% 15% 15% 15% 15% 15% gedeeltelijk - -

wordt ook een deel van de uitvoeringskosten toegerekend aan Beheer en Administratie. Voor de toegepaste toerekeningpercentages zie hierboven onder Uitvoeringskosten. Het Diabetes Fonds stelt als norm dat de kosten voor Beheer en Administratie maximaal 6,5% van de totale lasten mogen zijn. In 2010 was dit percentage 4,9%. Pensioenen Het Diabetes Fonds heeft de pensioenregeling van alle medewerkers ondergebracht bij het Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFWZ) op basis van het standaard pensioen reglement van PFWZ (middelloonregeling). Richtlijn 271 biedt de mogelijkheid om deze regeling als een toegezegde bijdrageregeling te verwerken omdat:

Toelichting/opmerking alle directe kosten alle directe kosten alle directe kosten alle directe kosten op basis van aantal fte op basis van aantal fte op basis van aantal fte op basis van aantal fte op basis van aantal fte kosten jaarverslaglegging en alg. marktonderzoek toegerekend aan fondsenwerving en voorlichting volledig toegerekend aan de betreffende projecten

De (pre-)pensioenregeling van PFWZ voldoet aan beide voorwaarden. De regeling mag derhalve onder RJ 271 verwerkt worden als een toegezegde-bijdrageregeling. Dit betekent dat de premienota’s van PFWZ onder de pensioenlasten verwerkt zijn en het nog niet betaalde deel van de premienota’s onder kortlopende schulden Toelichting op de balans en staat van baten en lasten Op pagina 50 tot en met 56 volgt een toelichting op de balans en van pagina 57 tot en met 67 op de cijfers uit de staat van baten en lasten. De nummers verwijzen naar het referentienummer in de balans en de staat van baten en lasten.

a) Het Diabetes Fonds is aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds (PFWZ) en past tezamen met andere rechtspersonen dezelfde pensioenregeling toe; b) Het Diabetes Fonds heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen, niet zijnde een verhoging van toekomstige premies als sprake is van een tekort bij PFWZ.


49

Toelichting op de balans 1. Materiële vaste activa Meubilair Computers € €

Kantoor inventaris €

Totaal

Boekwaarden per 1 januari 2010 151.313 153.115 42.076 Mutaties 2010: Investeringen 7.071 10.626 2.584 Desinvesteringen Afschrijvingen -24.993 -65.182 -11.503 Boekwaarden per 31 december 2010 133.391 98.559 33.157

346.504

Stand per 31 december 2010 Cumulatieve aanschafwaarden 352.455 638.243 Cumulatieve afschrijvingen -219.064 -539.684 Boekwaarden per 31 december 2010 133.391 98.559

-101.678 265.107

1.109.662 -844.555

33.157

265.107

In 2010 zijn er weinig investeringen gedaan met name omdat er in het voorgaande jaar, tijdens de verhuizing, uitgebreid geïnvesteerd is.


20.281

118.964 -85.807

De materiële vaste activa worden aangewend in het kader van de bedrijfsvoering.

50

€

2. Financiële vaste activa Aandelen €

Alternatieve beleggingen €

Garantie- producten Obligaties Totaal € € €

Waarde per 1 januari 2010 Herbelegging Verkopen/afloop Aankopen Niet-gerealiseerde waardeverschillen

1.303.697 497.150 825.703 4.130.143 1.718 0 0 0 -309.539 490.580 532.620 0 869.810 306.740 8.129 22.170 20.646

6.756.693 1.718 -309.539 1.893.010 357.685

Waarde per 31 december 2010

2.102.735

1.037.899

847.873

4.711.060

8.699.567

31-12-2006 €

31-12-2007 €

31-12-2008 €

31-12-2009 €

31-12-2010 €

1.906.083 0 0 0 6.177.796 6.341.699

1.434.387 539.670 945.762 0 5.288.285 5.151.551

1.173.977 524.260 814.521 0 7.332.632 2.774.080

1.303.697 497.150 825.703 0 4.130.143 5.298.205

2.102.735 1.037.899 847.873 0 4.711.060 3.865.969

14.425.578

13.359.655

12.619.470

12.054.898

12.565.536

2006 €

2007 €

2008 €

2009 €

2010 €

Samenstelling portefeuille

Aandelen Alternatieve beleggingen Garantieproducten Aandelen in vastgoedfondsen Obligaties Liquide middelen

Totaal

Beleggingsresultaat

Direct beleggingsresultaat Interest 357.864 437.533 453.670 346.641 269.534 Dividenden 59.452 38.343 34.724 23.744 22.898

Totaal direct beleggingsresultaat

417.316

475.876

488.394

370.385

292.432

Indirect beleggingsresultaat Gerealiseerd resultaat 35.669 28.901 0 66.805 -126 Niet-gerealiseerd resultaat -281.526 -228.972 -1.344.954 422.473 357.685 Totaal indirect beleggingsresultaat -245.857 -200.071 -1.344.954 489.278 357.559 Totaal resultaat beleggingen Totaal rendement excl niet gerealiseerd resultaat

171.459

275.804

-856.560

859.663

649.991

3,1%

3,8%

3,9%

3,6%

2,3%

Het herstel van de beleggingsmarkt dat in 2009 schoorvoetend begon, heeft in 2010 doorgezet. In 2010 is er weer actiever gehandeld om de portefeuille beter te laten aansluiten aan de beleggingscriteria. Het totale rendement van de beleggingsportefeuille kwam in 2010 uit op 5,2%. Kijken we naar het rendement exclusief het niet-gerealiseerde deel dan komen we voor 2010 op 2,3% uit. Het gemiddelde gerealiseerde rendement in de periode 2006-2010 ligt op 3,3%.


51

3. Vorderingen en overlopende schulden Vorderingen en overlopende activa Debiteuren Nalatenschappen Sponsorloterij Samenwerkingsverbanden Interest obligaties Krasloterij en Lotto Overige vorderingen Interest Najaarsmailing/collecte ZonMw Dividendbelasting

Totaal Vorderingen en overlopende activa

31-12-2010 € 642.521 564.051 307.438 187.192 136.037 98.000 75.456 13.424 10.867 10.340 3.657

2.048.983

31-12-2009 € 184.394 1.057.756 347.324 0 118.362 102.000 828.689 43.414 890 10.340 9.062

2.702.231

Het grootste gedeelte van de vorderingen bestaat uit debiteuren, voornamelijk betrekking hebbend op door het Diabetesfonds uitgevoerde projectactiviteiten. Daarnaast staat er nog een groot bedrag aan nalatenschappen open. De betaling voor het vierde kwartaal van de loterijen moet nog gebeuren. In het kader van LekkerLangLeven moet de afrekening voor 2010 nog betaald worden door de partners. De rente op obligaties wordt eenmaal per jaar uitbetaald. Op 31/12 is er daardoor nog een bedrag te vorderen.

4. Liquide middelen Aan het einde van het jaar stonden de liquide middelen grotendeels op direct opvorderbare, rentedragende rekeningen.

52


5. Reserves Reserves 31-12-2010 31-12-2009 € € Continuïteitsreserve Stand per 1 januari 3.151.763 2.915.228 Mutaties 121.014 236.535 3.272.777 Stand per 31 december Bestemmingsreserve t.b.v. de doelstelling Stand per 1 januari 311.701 Mutaties 352.784

3.151.763

Stand per 31 december 664.485 Reserve waardeverschillen beleggingen Stand per 1 januari 152.260 Mutaties 102.182

311.701

Stand per 31 december Totaal Reserves

353.240 -41.539

83.479 68.781

254.442

152.260

4.191.704

3.615.724

2010 is ondanks de gevolgen van de recessie die zich nu ook in de goede doelen branche laten voelen, een goed jaar geweest voor het Diabetes Fonds. De opbrengsten laten nog steeds een mooie stijgende lijn zien en we hebben de uitgaven ten behoeve van de doelbesteding op het begrote peil gehouden en daarmee het jaar met een overschot af kunnen sluiten. Een overschot dat voor een groot deel is ontstaan door het uitstellen van een preventieactiviteit en door een nog niet gerealiseerde toename van de waarde van de beleggingen. Het Diabetes Fonds houdt een aantal reserves aan. De reserves bestaan uit de volgende posten: • Continuïteitsreserve; • Bestemmingsreserve ten behoeve van de doelbesteding; • Reserve waardeverschillen beleggingen. Continuïteitsreserve De continuïteitsreserve (€ 3.272.777) heeft als doel de voortgang van de werkzaamheden van het Diabetes Fonds voor enige tijd veilig te stellen. De hoogte van de reserve valt binnen de door de commissie Herkströter aanbevolen norm en is vastgesteld op de omvang van de uitvoeringskosten, de directe kosten beheer en administratie, vermeerderd met de directe kosten Fondsenwerving, Wetenschappelijk Onderzoek en Voorlichting van het boekjaar. In 2010 bedragen de uitvoeringskosten (€ 2.304.275 -/- € 140.777 = € 2.163.498), de directe kosten Beheer en Administratie (€ 79.107) en de overige directe kosten (€ 1.031.170) tezamen € 3.272.777. Het bedrag van de uitvoeringskosten hebben we verminderd met de eenmalige projectkosten en kosten van tijdelijke projectmedewerkers, in totaal € 140.777. Om de continuïteitsreserve op peil te kunnen houden zal ook een deel van het overschot gedoteerd worden aan de continuïteitsreserve. Bestemmingsreserve ten behoeve van de doelstelling De bestemmingsreserve ten behoeve van de doelstelling is tijdelijk en wordt gebruikt om een overschot in enig jaar te bestemmen ten behoeve van de doelstelling in het daaropvolgende jaar. € 300.000 van het overschot is ontstaan door het uitstellen van een preventieactiviteit naar 2011. Dat deel wordt daar in 2011 aan besteed. In mei 2011 wordt een beslissing genomen over de besteding van het restant van ruim € 350.000 van deze reserve. Reserve waardeverschillen beleggingen De reserve waardeverschillen beleggingen, die dient ter dekking van niet-gerealiseerde beleggingsresultaten, is wederom naar boven bijgesteld en bedraagt nu ruim € 250.000.


53

6. Bestemmingsfondsen Inmiddels kent het Diabetes Fonds een viertal Fondsen op Naam. Deze fondsen bestaan uit een leningdeel en een vermogensbestanddeel. Gezamenlijk zorgen deze voor ruim € 40.000 extra inkomsten ten behoeve van onderzoek.

7. Langlopende schulden Subsidieverplichtingen lange termijn Per 31 december 2010 bedragen de subsidieverplichtingen voor wetenschappelijk onderzoek in totaal € 9.854.988. Het Diabetes Fonds splitst de subsidieverplichtingen in twee categorieën: af te wikkelen na een jaar na de balansdatum (lange termijn) en af te wikkelen binnen een jaar (korte termijn). Op basis van de looptijd van en de voortgang in de afwikkeling van de subsidieverplichtingen is de omvang van de subsidieverplichtingen op lange termijn € 5.136.035. Voor een specificatie van de lopende subsidieverplichtingen wordt verwezen naar onderstaand schema. Overige langlopende schulden Deze post bevat het langlopende leningsdeel van de verschillende Fondsen op Naam. Het in het komende jaar af te lossen gedeelte is onder overige kortlopende schulden verantwoord.

54


8. Subsidieverplichtingen korte termijn Deze subsidieverplichtingen moeten binnen een jaar betaald worden en zijn in totaal € 4.718.953. Voor een specificatie van de lopende subsidieverplichtingen wordt verwezen naar onderstaand schema.

Specificatie lopende subsidieverplichtingen Openstaand Toegezegd Uitbetaald Vrijval Openstaand eind 2009 in 2010 in 2010 2010 eind 2010 Open competitie € € € € € Researchprojecten 5.704.194 1.750.000 -2.305.611 -102.720 5.045.863 Stimuleringssubsidies 2.065.723 317.606 -577.012 1.806.317 Institutionele activiteiten 24.610 0 -9.732 -4.879 10.000 Stem van de Patiënt 593.119 382.505 -336.111 -14.705 624.808 Onderzoek naar preventie 2.275.272 610.123 -516.915 -480 2.368.000 Totaal verplichtingen Onderzoek 10.662.918 3.060.234 -3.745.380 -122.784 9.854.988 waarvan 67.500 t.b.v. derden en 55.284 t.b.v. Diabetes Fonds

Verdeling lange en korte termijn verplichting Openstaand Subsidie-verplichting Subsidie-verplichting eind 2010 korte termijn lange termijn € € € Open competitie Researchprojecten 5.045.863 2.548.660 2.497.202 Stimuleringssubsidies 1.806.317 734.508 1.071.810 Institutionele activiteiten 10.000 10.000 0 Stem van de Patiënt 624.808 389.988 234.819 Onderzoek naar preventie 2.368.000 1.035.797 1.332.204 Totaal verplichtingen Onderzoek 9.854.988 4.718.953 5.136.035


55

9. Overige kortlopende schulden Crediteuren Nog te betalen bedragen Kortlopende schulden FoN WO/Voorlichtingsverplichting Loonbelasting/SV/PZW

31-12-2010 € 226.704 254.902 81.558 75.000 44.771

31-12-2009 € 402.734 233.875 20.000 75.000 43.383

682.934

774.992

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Het Diabetes Fonds heeft met Meeùs Facility Midden B.V. een onderhuurovereenkomst afgesloten voor de huur van de tweede en een deel van de negende verdieping van het gebouw ‘De Argonaut’, Stationsplein 139 te Amersfoort, met een kantoorruimte van 1140 m². De oorspronkelijke overeenkomst is ingegaan op 1 maart 2003 en is inmiddels verlengd tot 30 oktober 2012. De huurprijs per 1 maart 2010 bedraagt € 196.659 per jaar. Naast de huurprijs is het Diabetes Fonds jaarlijks een bedrag van € 41.301(inclusief BTW) inzake de vergoeding door of vanwege de verhuurder verzorgde bijkomende leveringen en diensten verschuldigd. Ten behoeve van de huurovereenkomst zijn er bankgaranties van € 72.350 afgegeven aan de verhuurder. De Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) huurt in totaal 1/3 van het totale gehuurde oppervlak en hiervoor wordt door het Diabetes Fonds 1/3 van de totale huurprijs inclusief servicekosten aan de NDF in rekening gebracht. In het kader van het nieuwe speerpunten beleid zijn er in 2008 en in 2009 een aantal grotere meerjarige subsidies toegekend aan Expert Centers. Een deel van deze toekenningen is voorwaardelijk en afhankelijk van de voortgang van het onderzoek en de voorwaarde dat het Diabetes Fonds over toereikende inkomsten blijft beschikken om de onderzoeken te kunnen blijven financieren. In totaal gaat het om toekenningen van € 2.6 miljoen in 2008 en € 2 miljoen in 2009 waarvan eind 2010 nog € 1.5 miljoen voorwaardelijk is.

56


Toelichting op de staat van baten en lasten Algemeen De totale inkomsten van het Diabetes Fonds stabiliseerden in 2010 op het niveau van het voorgaande jaar. De totale baten uit eigen fondsenwerving zijn in 2010 lager dan begroot, met name doordat inkomsten uit de collecte en nalatenschappen achterbleven. De kosten eigen fondsenwerving is ruim binnen de begroting gehouden en dit heeft geresulteerd in een CBF percentage van 22,6%. In 2010 hebben we in de vorm van projectsubsidies wel een nieuwe vorm van fondsenwerven aangeboord. In 2010 ontvingen we subsidies vanuit het Nationaal Actieplan Diabetes (NAD) en van het ministerie van OCW met betrekking tot LeesbaarOnderzoek. De inkomsten uit loterijen komen ruim boven de begroting uit maar zijn ten opzichte van 2009 met 8% afgenomen. Ondanks het actief werven is de opbrengst uit geoormerkte loten niet gestegen in 2010. Onder de opbrengsten uit acties van derden zijn ook de inkomsten verantwoord uit samenwerkingsverbanden met andere gezondheidsfondsen. Het gemiddelde gerealiseerde rendement op onze beleggingen was met 2,3% lager dan in 2009. In 2010 is de waarde van de beleggingen gestegen met ruim € 350.000. Rekenen we dit nog niet gerealiseerde resultaat mee komen we op een overall rendement van 5,2 %.

Baten uit eigen Fondsenwerving 10. Collecte De collecteopbrengsten zijn met 7,1% gedaald. Het aantal collectanten hebben we niet op peil weten te houden. De gemiddelde busopbrengst is gelukkig wel gelijk gebleven. Een van de oorzaken voor de terugval van het aantal collectanten is het Bel-me-niet register waardoor het werven van collectanten een stuk moeilijker en duurder wordt. De collecteorganisatie draait naast de ondersteuning van twee betaalde krachten vanuit het kantoor geheel op vrijwilligers. In 2010 was door ziekte de capaciteit van het collecteteam beperkt.

11. Donateurs, bestemmingsgiften en giften en schenkingen Het behouden en uitbreiden van het bestand van vaste donateurs was in 2010 opnieuw een belangrijk doel en heeft tot een toename van 5% van de opbrengsten geleid. Hiermee is de al stevige basis voor de baten in de komende jaren nog meer versterkt. We zijn dit jaar doorgegaan met het versturen van gerichtere mailings wat tot kostenbesparing leidt. Doordat we meer inzetten op het binden van vaste donateurs en minder in het werven van bestemmingsgiften zijn deze inkomsten achtergebleven bij de begroting. Dit jaar geen grote meevallers bij de giften en een lichte daling ten opzichte van de begroting en 2009.

12. Sponsorbijdragen Sponsoringinkomsten zijn in 2010 boven de begroting uitgekomen. Een groot deel van de sponsoring was ten behoeve van de uitvoering van het theaterstuk Candy. Een ander deel was sponsoring in de vorm van gratis adverteren in het Financieele Dagblad. Wel zet de trend van sponsoring in natura door, bijvoorbeeld in de vorm van prijzen voor deelnemers aan activiteiten of in menskracht. Hoewel deze opbrengsten niet zichtbaar zijn in de cijfers, vertegenwoordigen ze in 2010 een waarde van circa € 35.000.

13. Nalatenschappen De totale opbrengst uit nalatenschappen bedraagt ruim € 920.000. Dat is een kleine daling ten opzichte van 2009 en lager dan begroot. Er werd een gemiddeld aantal nalatenschappen ontvangen maar er zat geen uitschieter tussen zoals in voorgaande jaren.


57

14. Subsidie-inkomsten In 2010 ontving het Diabetes Fonds twee subsidies. Van de Nederlandse Diabetes Federatie ontving het Diabetes Fonds subsidie voor het coördineren en uitvoeren van onderzoeksactiviteiten in het kader van het Nationaal Actieplan Diabetes (NAD). In 2010 heeft een groot deel van de toekenningen voor het NAD plaatsgevonden, die de komende twee jaar uitgevoerd zullen worden. Van de ministeries van OCW en VWS werd een subsidie ontvangen voor het programma Leesbaar Onderzoek voor het ontwikkelen van een website met lekensamenvattingen van wetenschappelijke onderzoeksresultaten. Realisatie 2010 Subsidie-inkomsten € Inkomsten NAD 647.441 Inkomsten LeesbaarOnderzoek 224.781 Totaal Subsidie-inkomsten 872.222

Begroting 2010 € 704.973 260.000

Realisatie 2009 € 22.585 0

964.973

22.585

15. Aandeel acties derden In 2010 zijn de opbrengsten uit aandeel acties derden licht gedaald ten opzichte van 2009. De opbrengsten uit de Sponsor Bingo Loterij en de Krasloterij zijn wat terug gelopen terwijl de opbrengsten van de Lotto een mooie groei lieten zien. Het Diabetes Fonds heeft in 2010 minder sterk ingezet dan in 2009, op het actief werven van kopers van voor het Diabetes Fonds geoormerkte loten. Daarmee was het niet mogelijk op het peil van 2009 te blijven. Van Kovama ontving het Diabetes Fonds € 10.000 in 2010. Dit jaar was het Diabetes Fonds beneficiant van de Telepuzzel uit de Telegraaf. In totaal heeft dat € 85.000 extra inkomsten opgeleverd. Onder Aandeel acties derden hebben we naast de inkomsten uit loterijen en dergelijke, ook de inkomsten verantwoord uit samenwerkingsverbanden met andere gezondheidsfondsen. Voor het samenwerkingsverband op het gebied van preventie tussen de Nederlandse Hartstichting, de Nierstichting en het Diabetes Fonds, voert het Diabetes Fonds een aantal onderzoeksprojecten uit die medegefinancierd worden door beide eerdergenoemde organisaties. Dergelijke inkomsten zijn hier verantwoord. Realisatie 2010 Begroting 2010 Realisatie 2009 Aandeel acties derden € € € Diverse acties Telepuzzel 85.048 0 0 Kovamo 10.000 0 20.000 95.048 0 20.000 Sponsor Bingo Loterij SBL geoormerkte loten 667.431 640.000 764.987 689.488 700.000 745.659 SBL ongeoormerkte loten 1.356.919 1.340.000 1.510.646 Via Stichting Loterijacties Volksgezondheid Krasloterij 30.748 40.000 40.366 Lotto 390.944 370.000 365.996 Nabetaling voorgaande jaren 94.133 125.320 Totaal Stichting Loterijactie Volksgezondheid 515.825 410.000 531.682 Totaal Inkomsten acties derden 1.967.792 1.750.000 2.062.328 Inkomsten samenwerkingsverbanden 32.793 0 600.000 Totaal Aandeel actie derden 2.000.585 1.750.000 2.662.328 Totaal Kosten acties derden 60.227 90.000 371.432 58


16. Baten uit beleggingen Het gemiddelde gerealiseerde rendement op onze beleggingen was met 2,3% iets lager dan in 2009. Maar net als in 2009 is een deel van de waardedaling als gevolg van de kredietcrisis ook in 2010 gecompenseerd door een waardestijging van ruim € 350.000 en daarmee komen we op een overall rendement van 5,2 %.

Baten uit eigen beleggingen Gerealiseerd beleggingsresultaat Interest deposito’s Verkoop aandelen Dividenden Interest obligaties Verkoop obligaties

Realisatie 2010 €

Begroting 2010 €

Realisatie 2009 €

67.160 0 22.898 202.374 -126

128.089 -15.884 23.744 218.552 82.689

292.306 420.000 Totaal Gerealiseerd beleggingsresultaat Ongerealiseerd beleggingsresultaat Aandelen 306.740 Alternatieve beleggingen 8.129 Obligaties 20.646 Garantieproducten 22.170 Totaal Ongerealiseerd beleggingsresultaat 357.685 0

437.190

422.473

Totaal Baten uit eigen beleggingen

859.663

649.991

420.000

274.421 -27.110 163.980 11.182


59

Besteed aan de doelstelling Algemeen In 2010 is het Diabetes Fonds voorzichtig omgegaan met de bestedingen. Met zorg is er gekeken naar de kosten van de eigen organisatie, maar ook naar die van derden die in onze opdracht activiteiten uitvoeren. De totale bestedingen aan Wetenschappelijk Onderzoek in 2010 zijn ongeveer gelijk aan de begroting. Een aantal onderzoeken zijn voor minder uitgevoerd dan het toegekende bedrag en hierdoor viel een deel vrij. Van de bestedingen ten behoeve van Preventie is dit jaar het grootste deel besteed aan preventiecampagnes en slechts een klein deel aan onderzoek dat het Diabetes Fonds uitvoert in het kader van het programma LekkerLangLeven, een samenwerking met de Hartstichting en de Nierstichting, waarvan ook de kosten worden gedeeld. Een onderzoeksactiviteit werd doorgeschoven naar 2011 waardoor er in 2010 € 300.000 minder werd besteed. De bestedingen ten behoeve van voorlichtingsactiviteiten zijn ongeveer € 50.000 lager dan begroot. Deze onderbesteding is ontstaan door een bewuste sturing op de bestedingen. De totale besteding aan de doelstelling afgezet tegen de totale baten is met 73,5% wat lager dan in 2009 (78,5%) en ongeveer gelijk aan de begroting.

17. Wetenschappelijk Onderzoek Realisatie 2010 Doelbesteding WO € Researchprojecten t.b.v. speerpunten 1.750.000 317.606 Overige researchprojecten Stem van de Patiënt 382.505 Directe kosten WO 108.516 Onderzoek naar preventie 610.123 Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. WO 588.788 Totaal toekenningen WO 3.757.537 Vrijval WO projectverplichtingen -55.284 Totaal doelbesteding WO 3.702.254

Begroting 2010 € 1.750.000 320.000 380.000 89.617 670.000 611.803

Realisatie 2009 € 1.200.000 1.436.152 407.821 53.984 0 563.563

3.821.420

3.661.520

0

-423.043

3.821.420

3.238.477

De bestedingen zijn geheel volgens begroting uitgevoerd. Doordat de uitvoeringskosten lager waren dan begroot en er een aantal projecten zijn afgesloten met een vrijval zijn de totale bestedingen zo’n € 120.000 lager dan begroot.

60


18. Preventie Realisatie 2010 Doelbesteding Preventie € Preventieprojecten 562.898 Onderzoek naar preventie 32.793 Directe kosten preventie 0 Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. preventie 225.911 Totaal Doelbesteding Preventie 821.602

Begroting 2010 € 580.000 300.000 3.500 228.993

Realisatie 2009 € 534.917 600.000 0 237.165

1.112.493

1.372.082

Er zijn dit jaar twee grote preventiecampagnes uitgevoerd, een gericht op bloedverwanten en een andere gericht op de risicogroep 25- tot 45-jarigen. Daarnaast is er een extra onderzoekstoekenning geweest, die in het kader van LekkerLangLeven wordt uitgevoerd.


61

19. Voorlichting Realisatie 2010 Doelbesteding voorlichting € Eigen voorlichtingsprojecten 985.514 LeesbaarOnderzoek 123.597 Verstrekte voorlichtingssubsidies 227.421 Directe kosten voorlichting 18.130 Doorbelaste fondsenwervingskosten t.b.v. voorlichting 170.867 Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. voorlichting 631.717 Totaal Doelbesteding Voorlichting

2.157.246

Begroting 2010 € 986.521 239.600 228.800 17.000 229.063 625.307

Realisatie 2009 € 1.083.376

2.326.291

2.091.973

224.521 15.497 176.839 591.740

Eigen voorlichtingsprojecten Voorlichting werd in 2010 uitgevoerd in een aantal campagnes. Ook dit jaar werd deelgenomen aan een uitzending van Tijd voor MAX over diabetes. Deze uitzending was minder succesvol dan die van 2009. Een belangrijk voorlichtingsmiddel was de theatervoorstelling Candy die zo’n dertig keer gespeeld werd. Door goed op de kosten te letten zijn deze activiteiten ruim binnen de begroting uitgevoerd. Verstrekte voorlichtingssubsidies Aan de Diabetesvereniging Nederland is subsidie van € 219.321 verstrekt bestemd voor de voorlichting aan en de welzijnsbehartiging van de individuele mensen met diabetes. Daarnaast zijn er kleinere subsidies verstrekt aan de NDF. Naast bovengenoemde bestedingen worden er ook directe kosten gemaakt met betrekking tot voorlichtingsactiviteiten. Ook wordt een deel van de fondsenwervings- en uitvoeringskosten toegerekend aan voorlichting.

62


20. Kosten eigen Fondsenwerving en Voorlichting Omdat Fondsenwerving en Voorlichting vaak nauw met elkaar samenhangen wordt een deel van de gemaakte kosten van eigen Fondsenwerving doorbelast aan Voorlichting. De regel voor de doorbelasting is als volgt: Van de met de collecte samenhangende kosten wordt 5% doorbelast aan Voorlichting en van de rest van de kosten Fondsenwerving (kosten donateurs, bestemmingsgiften, giften en schenkingen, sponsoring, nalatenschappen en overige kosten fondsenwerving) wordt 25% doorbelast aan Voorlichting. De kosten van Fondsenwerving waren in 2010 lager dan begroot. Enerzijds doordat er gestuurd werd op de kosten is er bespaard. Maar ook doordat een aantal activiteiten minder uitgevoerd konden worden als gevolg van het Bel-me-niet register. Kosten eigen Fondsenwerving Kosten collecte Doorbelasting collectekosten

Realisatie 2010 € 276.323 -13.816

Begroting 2010 € 345.000 -17.250

Realisatie 2009 € 229.507 -11.475

Totale kosten collecte

262.507

327.750

218.032

Kosten donateurs Acties bestaande donateurs Kosten bestemmingsgiften Kosten giften en schenkingen Bedrijfsgiften Kosten nalatenschappen Overige kosten fondsenwerving Doorbelasting wervingsacties

323.935 75.844 104.641 90.793 7.297 24.780 911 -157.050

407.500 165.250 155.000 67.000 17.500 32.500 2.500 -211.811

373.368 132.195 91.231 46.844 1.759 13.416 2.642 -165.364

Totale kosten wervingsacties 471.151 635.439 Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. fondsenwerving 519.453 526.524 Totaal Kosten eigen fondsenwerving 1.253.111 1.489.713

496.091 587.044 1.301.167

CBF-percentage In 2010 heeft het Diabetes Fonds een percentage kosten werving eigen baten ten opzichte van de baten eigen Fondsenwerving van 22,6%. Dit percentage was 17% in 2008 en 23,5% in 2009. Hiermee komt het gemiddelde percentage over de afgelopen 3 jaar op 21%.


63

21. Beheer en Administratie Kosten Beheer en Administratie zijn de kosten die de organisatie maakt in het kader van de interne beheersing en administratievoering en niet worden toegerekend aan fondsenwerving of doelstelling. Naast de directe kosten zoals kosten van bestuur en Raad van Toezicht, kosten Planning en Control en verslagleggingskosten wordt ook een deel van de uitvoeringskosten toegerekend aan Beheer en Administratie. Uitvoeringskosten worden op basis van het aantal fte’s verdeeld. Als basis voor de toebedeling van uitvoeringskosten aan Beheer en Administratie geldt het volgende: directeur 100%, adjunct directeur 50%, financieel medewerker 100%, directiesecretaresse 100%, de afdelingshoofden en de beleidsmedewerker Algemene Zaken 25%. Dit resulteert in 2010 in een toebedeling van 15% van de uitvoeringskosten aan Beheer en Administratie, terwijl Fondsenwerving 22%, Wetenschappelijk Onderzoek 26%, Preventie 10% en Voorlichting 27% van de uitvoeringskosten krijgen toebedeeld.

Kosten Beheer en Administratie Bestuurskosten Planning en Control Verslaglegging Overige kosten beheer en administratie Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. Beheer en Administratie Totaal Kosten Beheer en Administratie

Realisatie 2010 € 5.740 39.218 21.945 12.204

Begroting 2010 € 6.000 41.000 27.500 22.500

Realisatie 2009 € 8.651 49.114 32.076 13.302

338.406

342.996

368.663

417.513

439.996

471.806

Het Diabetes Fonds stelt als norm dat de kosten voor Beheer en Administratie maximaal 6,5% van de totale lasten mogen zijn. In 2010 was dit percentage 4,9%.

64


3.702.254 821.602 2.157.246 1.253.111 60.227 81.227 417.513 Totale kosten % Besteding doelstelling t.o.v. totale baten % Besteding doelstelling t.o.v. totale lasten CBF percentage % Kosten Administratie en Beheer t.o.v. totale lasten

9.345.914 74,2% 77,7% 24,9% 5,7%

8.493.181 73,6% 78,7% 22,6% 4,9%

73,8% 93,9% 23,5% 5,3%

7.136.047

Onderzoek Preventie Voorlichting Fondsen- Acties Beleggingen Beheer Totaal Budget Totaal werving derden en Adm 2010 2010 2009 € € € € € € € € € € BESTEDINGEN Subsidies 3.060.234 32.793 227.421 0 0 0 0 3.320.449 3.648.800 3.868.494 Vrijval -55.284 -55.284 0 -423.043 Voorlichtingsactiviteiten 0 562.898 1.109.112 0 0 0 0 1.672.009 1.806.121 1.618.293 Publiciteit en communicatie 0 170.867 733.658 60.227 0 0 964.752 1.282.252 1.262.394 Uitvoeringskosten Personeelskosten 435.001 166.904 466.717 383.776 0 0 250.017 1.702.415 1.708.457 1.601.620 Huisvesting 48.862 18.748 52.425 43.108 0 0 28.083 191.226 194.667 333.608 Kantoor en algemene kosten 78.944 30.290 84.700 69.648 0 0 45.373 308.955 357.500 329.973 Afschrijving en rente 25.981 9.969 27.875 22.921 0 0 14.933 101.679 75.000 82.974 Totaal uitvoeringskosten 588.788 225.911 631.717 519.453 0 0 338.406 2.304.275 2.335.624 2.348.175 Directe kosten 108.516 18.130 0 81.227 79.107 286.980 273.117 253.906

Volgens de richtlijn moeten de lasten toebedeeld worden aan werving baten, doelstelling en aan Beheer en Administratie. Onderstaand schema geeft deze verdeling weer. Daaronder staan een aantal kengetallen betrekking hebbend op de besteding in 2010.

Lastenverdeling 2010


65

Uitvoeringskosten Personeelskosten De gemiddelde personeelsbezetting in 2010 bedroeg 27,2 fulltime arbeidsplaatsen. De gemiddelde personeelskosten exclusief uitzendkrachten en inclusief opleidingskosten en overige personeelskosten per fulltime arbeidsplaats bedroegen € 61.430 en zijn daarmee lager dan de gemiddelde kosten in 2009. Dit heeft met de instroom van vooral ondersteunende medewerkers te maken. De gemiddelde leeftijd bleef 41,3 jaar. Voor meer informatie over salarisschalen wordt verwezen naar de website www.diabetesfonds.nl. Overall zijn de personeelskosten binnen de begroting gebleven. Directiebezoldiging De algemeen directeur is voor onbepaalde tijd aangesteld voor drie dagen per week en valt onder de algemene arbeidsvoorwaarden van het Diabetes Fonds. Het bruto jaarsalaris bedroeg in 2010 € 69.099. Het jaarsalaris van de algemeen directeur blijft binnen het maximum van € 140.046 (1 fte/12 maanden) volgens de VFI-beloningsregeling. Voor een toelichting op het beleid en de uitgangspunten voor de directiebezoldiging verwijzen we naar hoofdstuk 5.1.3 Arbeidsvoorwaarden van het jaarverslag. Aan de algemeen directeur zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Directiebezoldiging Naam H.P. Kuipers Functie Algemeen directeur Dienstverband Looptijd Onbepaald Uren 38 uur Parttime % 60% Periode 1/1/2010-31/12/2010 Bezoldiging Bruto loon € 64.099 € 4.998 Vakantiegeld Totaal jaarinkomen € 69.097 Sociale lasten (werkgever deel) € 4.305 Belastbare vergoedingen 0 € 9.675 Pensioenlasten (werkgever deel) Totaal bezoldiging 2010 € 83.077 Totaal bezoldiging 2009

€ 78.898

Huisvestingskosten Overeenkomstig de begroting maar in vergelijking met 2009 een stuk lager toen er in verband met de verhuizing en verbouwing extra kosten werden gemaakt. Kantoor en algemene kosten en afschrijving Kantoor en algemene kosten zijn mooi binnen de begroting gebleven terwijl de afschrijvingskosten door een extra investering in de ICT eind 2009, hoger zijn dan de begroting. Per saldo zijn de totale uitvoeringskosten binnen de begroting gebleven en lager dan in het voorgaande jaar.

66


Uitvoeringskosten Personeelskosten Salarissen Sociale lasten Pensioenpremie Reiskosten Uitzendkrachten/tijdelijk personeel Overige personeelskosten

Realisatie 2010 € 1.254.656 160.276 151.696 42.526 31.535 61.726

Begroting 2010 € 1.205.767 142.241 140.208 38.718 36.872 144.651

Realisatie 2009 € 1.131.191 142.968 131.276 32.469 48.395 115.321

1.702.415

1.708.457

1.601.620

Huisvestingskosten Huur Schoonmaak Overige huisvestingskosten

155.653 12.848 22.725

159.084 14.583 21.000

176.698 17.346 139.563

Totaal Huisvestingskosten

191.226

194.667

333.608

Kantoor en algemene kosten ICT-beheer Overige kantoorkosten Algemene kosten

232.445 15.387 61.123

222.000 21.000 114.500

229.810 27.493 72.671

Totaal Kantoor en algemene kosten

308.955

357.500

329.973

Afschrijving Totaal Afschrijvingskosten

101.679

75.000

82.974

2.304.275

2.335.624

2.348.175

Totaal Personeelskosten

Totale uitvoeringskosten te verdelen


67

Kasstroomoverzicht Onderstaand kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Kasstroomoverzicht

2010 € €

2009 €

€

Exploitatieresultaat 585.980 153.777 Afschrijving 101.678 + 82.974 + 687.658 236.751 Mutaties langlopende schulden 70.896 -518.375 Mutaties kortlopende schulden -880.883 700.443 Toename financiële activa -1.942.873 + 3.088.697 + -2.752.860 3.270.765 Toename vorderingen 653.247 -703.631 Investeringen -20.281 + -279.760 + 632.966 -983.391 -1.432.236 2.524.125 Mutatie liquide middelen Beginbalans liquide middelen 5.298.205 2.774.080 Eindbalans liquide middelen 3.865.969 5.298.205 -1.432.236 2.524.125

68


Overige gegevens Voorstel verwerking resultaat

De continuïteitsreserve wordt aangepast aan het huidige niveau van de organisatiekosten en ook de reserve waardeverschillen beleggingen wordt verhoogd tot het niveau van de niet-gerealiseerde waardestijging van onze beleggingsportefeuille. Een afgesproken deel van de opbrengsten van het Hamers Douma Fonds wordt toegevoegd aan het Fonds als vermogensbestanddeel. De bestemmingreserve doelbesteding wordt verhoogd waarmee onder andere de uitgestelde preventieactiviteiten in 2011 worden gefinancierd.

Resultaatbestemming 2010

€

Toevoeging/onttrekking aan: Continuïteitsreserve 121.014 Bestemmingsreserve t.b.v. de doelstelling 352.784 Reserve waardeverschillen beleggingen 102.182 Fonds op Naam 10.000

Gebeurtenissen na balansdatum

585.980

Er hebben zich geen gebeurtenissen na balansdatum voorgedaan, die hier vermeld dienen te worden.


69

Accountantsverklaring

70



71

Bijlage begroting 2011 BATEN

€

Baten eigen fondsenwerving Collecte Donateurs Bestemmingsgiften Giften en schenkingen Sponsorbijdragen Nalatenschappen Inkomsten Fondsen op Naam

2.000.000 2.000.000 875.000 475.000 150.000 1.518.070 50.000

Totaal baten eigen fondsenwerving

7.068.070

Subsidie-inkomsten Aandeel acties derden Baten uit beleggingen

30.000 1.700.000 275.000

Som der baten

9.073.070

LASTEN Besteed aan doelstelling Wetenschappelijk onderzoek Gesubsidieerde projecten Preventie Voorlichting Nader in te vullen

3.738.669 47.310 721.152 2.242.475 25.000

Totaal besteed aan doelstelling

6.774.606

Werving baten

Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten beleggingen

Totaal werving baten Beheer en administratie Som der lasten

RESULTAAT

72


1.617.702 90.000 78.000 1.785.702 512.762 9.073.070

0

Colofon Heeft u vragen of wilt u informatie ontvangen? Bel (033) 462 20 55 of mail naar [email protected]. Financieel steunen? Maak uw gift over op giro 5766, t.n.v. Diabetes Fonds, Amersfoort Voor specifieke vragen over nalaten of speciale vormen van doneren, bel of mail naar Kaat Burbidge, fondsenwerver, via (033) 422 65 20 of [email protected]. Wilt u collecteren? De vrijwilligerscoördinator brengt u graag in contact met de collecteleid(st)er bij u in de buurt. Bel of mail naar Henriëtte Bijl, vrijwilligerscoördinator, via (033) 422 65 20 of [email protected]. Wilt u subsidie aanvragen voor wetenschappelijk onderzoek? Kijk op www.DiabetesDossiers.nl/wetenschap of neem contact op met de afdeling Kennis & Onderzoek (wetenschappelijk onderzoek). Bel (033) 422 65 21 of mail naar [email protected] t.a.v. Jeanette Rothuizen. CBF Het Diabetes Fonds kreeg in 1996 als één van de eerste charitatieve instellingen in Nederland het keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving. Het CBF geeft het keurmerk aan een instelling die voldoet aan de strenge eisen en criteria ten aanzien van beleid, fondsenwerving, bestedingen en verslaglegging. Her keurmerk is verlengd tot 1 januari 2013.

Mei 2011 Diabetes Fonds Stationsplein 139 3818 LE Amersfoort Telefoon (033) 462 20 55 Fax (033) 461 08 73 www.diabetesfonds.nl


73

Stationsplein 139 3818 LE Amersfoort Telefoon (033) 462 20 55 Fax (033) 461 08 73 www.diabetesfonds.nl

Jaarverslag 2010 Vastgesteld door de Raad van Bestuur, Amersfoort, 12 april 2011 Goedgekeurd door de Raad van Toezicht, Amersfoort, 21 april 2011

Recommend Documents