JAARVERSLAG 2007 REKENKAMERCOMMISSIE
GOEREE-OVERFLAKKEE
Maart 2008
Inhoudsopgave Voorwoord 1. Onderzoek 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6.
Onderzoeksprogramma Goedereede onderbouwde leges Middelharnis kostprijsberekening: dak of fundament Oostflakkee riolering in het buitengebied Quick scan jaarstukken 2006 Ouderenbeleid
2. Overige activiteiten 2.1. 2.2. 2.3. 2.4.
Communicatie Auditcommissies Interne organisatie Kennisuitwisseling
3. Financiën 2007
J a a r v e r s la g 2 0 0 7
2
Voorwoord
Dit is het tweede jaarverslag van de rekenkamercommissie Goeree-Overflakkee. Hierin legt de commissie verantwoording af over haar werkzaamheden in 2007. Stond het jaar 2006 in het teken van de opbouw van de rekenkamercommissie, in 2007 hebben alle vier de gemeenten op Goeree-Overflakkee kennis kunnen maken met het instrument rekenkamercommissie. Van alle gemeenten zijn het jaarverslag en de jaarrekening 2006 op leesbaarheid en informatiewaarde beoordeeld. Aan de gemeenteraad van Goedereede is het rapport onderbouwde leges aangeboden en aan de gemeenteraad van Middelharnis het rapport kostprijsberekening: dak of fundament. Bij de gemeente Oostflakkee is gestart met het onderzoek naar de riolering buitengebied. Alle documenten zijn te vinden op de site van de rekenkamercommissie www.rcgo.nl. Afgelopen jaar is duidelijk geworden dat voor een rekenkameronderzoek een ruimere doorlooptijd moet worden aangehouden. Het maken van de onderzoeksopzet tot aan de presentatie aan de gemeenteraad neemt gemiddeld 9 maanden in beslag. Deels hangt dit samen met het gegeven dat het onderzoek bevindingen oplevert welke tot nadere vragen aanleiding geven. Zo is bijvoorbeeld in het onderzoek naar de subsidierelatie tussen de gemeente Middelharnis en de stichting Companen besloten het fusieproces van de stichting mee te nemen. Maar ook het opvragen van informatie en het toetsen van bevindingen vergt de nodige tijd. Om te voorkomen dat uit de pas wordt gelopen met de meerjaren onderzoeksprogrammering is daarom eind 2007 extra onderzoekscapaciteit ingehuurd en wordt thans gezocht naar versterking in de vorm van een junior onderzoeker. In het jaar 2008, staat een nieuw onderzoek bij alle gemeenten op het gebied van ouderenbeleid voor de boeg. Verder zal gekeken worden naar de verbeteringen die zijn aangebracht in het jaarverslag en de jaarrekening 2007, naar aanleiding van de quick scan op de jaarstukken van 2006. Het wordt wederom een uitdagend jaar.
Eline Vree Voorzitter rekenkamercommissie Goeree-Overflakkee
J a a r v e r s la g 2 0 0 7
3
1.
Onderzoek
1.1
Onderzoeksprogramma
De rekenkamercommissie bestaat uit drie externe leden te weten: mevrouw drs. C.J. Vree RA (voorzitter), de heer A.L. Koole en de heer dr. R. Teijl. De rekenkamercommissie heeft tot taak het toetsen van het door het gemeentebestuur gevoerde bestuur op drie onderdelen: 1. doelmatigheid: is de voorbereiding en uitvoering van beleid efficiënt verlopen? 2. doeltreffendheid: zijn de beoogde effecten van het beleid ook daadwerkelijk behaald? 3. rechtmatigheid: voldoet de uitvoering aan de wettelijke kaders en regelgeving? Om het instrument rekenkameronderzoek te introduceren heeft de commissie besloten om in het eerste onderzoeksjaar 2006-2007 per gemeente met een verzoekprocedure te starten. Dit heeft in 2006 voor de gemeente Dirksland in een afgerond rapport over grondpolitiek geresulteerd. In 2007 zijn in de gemeente Goedereede bouwleges en in de gemeente Middelharnis budgetsubsidies onderzocht. In de gemeente Oostflakkee loopt een onderzoek naar de riolering in het buitengebied. Tabel A – overzicht status onderzoeken 2006-2007 Gemeente Dirksland Goedereede Middelharnis
Onderwerp (ge)grond beleid – onderzoek naar de grondpolitiek Onderbouwde leges – onderzoek naar de bouwleges Subsidierelatie met stichting Companen
Oostflakkee
Riolering buitengebied
Status afgerond – nov. 2006 afgerond – april 2007 afgerond – december 2007 in onderzoek – publicatie voorjaar 2008
Voor het tweede onderzoeksjaar 2007–2008 stond gepland een quick scan op de jaarrekening en het jaarverslag (individueel) en een gezamenlijk onderwerp en/of een benchmark onderzoek (gezamenlijk). De quick scans op leesbaarheid en informatiewaarde van de jaarstukken 2006 zijn afgerond. Om een onderzoeksthema te kunnen bepalen voor een eilandbreed onderzoek is een viertal mogelijke onderzoeksthema’s verkend. Op grond hiervan is het thema ouderenbeleid geselecteerd. Tabel B – overzicht status onderzoeken 2007-2008 Gemeente Oostflakkee Goedereede Middelharnis Dirksland Alle gemeenten
1.2
onderwerp Quick scan jaarstukken Quick scan jaarstukken Quick scan jaarstukken Quick scan jaarstukken Ouderenbeleid
Status afgerond - mei 2007 afgerond - mei 2007 afgerond - juni 2007 afgerond - juni 2007 start – januari 2008
Goedereede onderbouwde leges
Op 15 mei 2007 heeft de rekenkamercommissie in de raadscommissie Grondgebiedzaken van de gemeente Goedereede het rapport onderbouwde leges gepresenteerd. De rekenkamercommissie heeft de volgende aanbeveling gedaan:
J a a r v e r s la g 2 0 0 7
4
1. De raad zal zijn doelstellingen ten aanzien van de kostendekkendheid van (bouw)leges dienen te expliciteren. Hierbij dient geformuleerd te worden of op verordeningniveau kostendekkendheid nagestreefd wordt, wat het gewenste percentage van kostendekkendheid is en in welk tijdspad dit gerealiseerd dient te worden. 2. Het college dient het beleidsproces rond het bepalen en vaststellen van de tarieven van bouwleges adequaat uit te werken. Hierbij dient aandacht besteed te worden aan het op juiste wijze doorbereken van indirecte kosten aan bouwleges en een vertaling van de kosten van het product bouwvergunningen naar de tarieventabel. Ook dient evaluatie van de doelstellingen plaats te vinden. 3. Het college dient te onderzoeken of efficiency verbeteringen mogelijk zijn in het bedrijfsproces. Voorts beveelt de commissie aan bij grote investeringsprojecten (zoals aanschaf van software) een kosten-baten analyse te maken. Op 31 mei 2007 is het rapport in de gemeenteraadsvergadering besproken en hebben alle fracties met de aanbevelingen ingestemd. Het college heeft toegezegd met een nadere uitwerking te komen.
1.3
Middelharnis kostprijsberekening: dak of fundament
Op 6 december 2007 heeft de rekenkamercommissie het rapport naar de subsidierelatie tussen de gemeente Middelharnis en de stichting Companen aan de gemeenteraad aangeboden. De rekenkamercommissie beveelt aan - indien de gemeenteraad vast wil houden aan haar ingezette beleidslijn om geen open eindfinanciering meer te hebben bij omvangrijke subsidiebedragen – om te investeren in de subsidierelatie. Dit heeft als consequentie dat de gemeente haar regierol in moet vullen, zich niet meer bemoeit met bedrijfsvoeringaangelegenheden van de stichting en op korte termijn invulling dient te geven aan haar welzijnsbeleid. Hierbij noemt de commissie ook de uitdrukkelijke noodzaak om commitment van de stichting Companen te verkrijgen voor de eisen die het systeem van budgetsubsidie stelt. Indien de subsidierelatie in de vorm van budgetsubsidie wordt gecontinueerd, beveelt de rekenkamercommissie aan om een onafhankelijk onderzoek in te laten stellen naar de financiële (start)positie van de stichting. Tevens geeft de rekenkamercommissie in overweging om begrotingsrichtlijnen vast te stellen op basis waarvan subsidieaanvragers de begrotingen op kunnen stellen. De rekenkamercommissie heeft toelichting gegeven op het rapport in de informatieve en opiniërende raad op 10 januari 2008. In zijn vergadering van 17 januari 2008 heeft de raad ingestemd met de aanbevelingen van de commissie.
1.4
Oostflakkee riolering in het buitengebied
In augustus 2007 is de rekenkamercommissie gestart met een onderzoek naar het project riolering in het buitengebied. Daarbij zal worden gekeken welke kaders de raad heeft gesteld voor de voorbereiding en uitvoering van grote projecten in het algemeen en het project ‘riolering buitengebied’ in het bijzonder. Verder zal de vraag aan de orde komen op welke wijze de voorbereiding en uitvoering van het project ’riolering buitengebied’ heeft plaatsgevonden en of de raad hierover tijdig en volledig is geïnformeerd.
J a a r v e r s la g 2 0 0 7
5
1.5
Quick scan jaarstukken 2006
In de periode april-juli 2007 heeft de rekenkamercommissie van alle gemeenten het jaarverslag en de jaarrekening 2006 op leesbaarheid en informatiewaarde beoordeeld. Het oordeel van de commissie over de leesbaarheid varieerde van matig tot goed. Ten aanzien van de informatiewaarde varieerde het oordeel van onvoldoende tot goed. In navolging op de quick scan op de jaarstukken 2006 zal de rekenkamercommissie voor alle vier de gemeenten in 2008 nagaan in hoeverre de aanbevelingen geleid hebben tot verbetering van de kwaliteit van de jaarstukken 2007. Dit onderzoek zal gerapporteerd worden in de vorm van een brief met bevindingen.
1.6
Ouderenbeleid
De rekenkamercommissie heeft een groslijst met mogelijke onderwerpen opgesteld aan de hand van verschillende informatiebronnen waaronder raadsnotulen, notulen van collegevergaderingen, beleidsdocumenten van de gemeenten en het ISGO en landelijke ontwikkelingen. Uit deze groslijst heeft de commissie vier concrete onderwerpen geselecteerd die mogelijk in aanmerking zouden komen voor een onderzoek. Deze onderwerpen zijn afkomstig uit de aandachtsgebieden ouderen, jongeren, economie en werkgelegenheid en betreffen: Wet werk en bijstand; Leerplichtwet; Ouderenbeleid; Economische ontwikkeling. Voor deze onderwerpen heeft de rekenkamercommissie een selectietoets uit laten voeren. Voor ieder onderwerp is een situatieschets van het onderwerp gemaakt. Daarnaast is het substantieel belang van het onderwerp afgewogen. Het substantieel belang onderscheidt zich in maatschappelijk belang, financieel belang en organisatorisch belang. In deze afweging is tevens meegewogen welke inspanningen de gemeenten momenteel op het onderwerp uitvoeren. Zie voor een uitgebreide toelichting: http://www.rcgo.nl/planning_verantwoording.html De rekenkamercommissie heeft gekozen voor het onderwerp ‘ouderenbeleid’. Het beleid voor wonen, zorg en welzijn voor ouderen staat in toenemende mate in de belangstelling. De samenleving vergrijst. In 2025 is 20% van de Nederlandse bevolking 65 jaar of ouder. Bovendien is er een verandering in behoeften van ouderen waarneembaar. Daarbij vormt op het eiland verdergaande ontgroening en het verdringen van de ‘eigen’ bevolking door kapitaalkrachtige senioren en woonforensen een bedreiging voor de sociale kwaliteit en de leefbaarheid van de kernen. Het onderwerp ‘Ouderenbeleid’ heeft derhalve een groot substantieel belang; ouderenbeleid (wonen én zorg én welzijn) is op het eiland een zeer maatschappelijk relevant onderwerp. Financieel zal het beleidsveld ook van aanzienlijke omvang worden. Om te komen tot een afbakening van het onderzoeksthema heeft de rekenkamercommissie besloten eerst een aantal interviews met betrokken beleidsambtenaren te voeren alsook met het ISGO en daarnaast de relevante beleidsstukken te bestuderen. Op die wijze kan het onderzoek worden toegespitst op die aspecten van het ouderenbeleid waar naar verwachting ook relevante lessen te trekken zijn.
J a a r v e r s la g 2 0 0 7
6
2
Overige activiteiten
2.1
Communicatie
De rekenkamercommissie hecht waarde aan transparantie. Daartoe zijn alle documenten met betrekking tot de rekenkamercommissie Goeree-Overflakkee te vinden op de website www.rcgo.nl. Hier wordt informatie over de opzet en uitkomsten van het onderzoek van de rekenkamercommissie geplaatst. Ook zijn er links naar de vier gemeenten en sites met achtergrondinformatie over rekenkamercommissies te vinden. Na publicatie van een rapport verzorgt de rekenkamercommissie steeds een toelichting voor de raadsleden in een raads- of commissievergadering. De onderzoeksrapporten worden daarbij ook steeds aan de eilandelijke pers verstrekt. Hiernaast worden de onderzoeksrapporten ook standaard aangeboden aan de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVVR) en de Lokale Rekenkamer.
2.2
Auditcommissies
In de gemeente Middelharnis heeft een lid van de rekenkamercommissie in 2007 drie keer een vergadering bijgewoond en in de gemeente Oostflakkee twee keer. In de voorjaarsvergadering van de auditcommissie heeft de rekenkamercommissie een toelichting gegeven op het rapport quick scan jaarrekening. In de andere vergaderingen heeft de rekenkamercommissie desgewenst geadviseerd bij agendapunten en is informatie verstrekt over de voortgang van het in de betreffend gemeente lopende onderzoek.
2.3
Interne organisatie
In het jaarverslag over 2006 kondigden wij aan om op piekmomenten extra onderzoekscapaciteit in te huren. Omdat het onderzoek in de gemeente Middelharnis meer tijd vergde en daarnaast het onderzoek in de gemeente Oostflakkee werd opgestart, is ten behoeve van de onderwerpselectie van een volgend rekenkameronderzoek extra onderzoekscapaciteit ingehuurd. Deze onderzoeker zal ook betrokken zijn bij de uitvoering van onderzoek op het gebied van ouderenbeleid. Ook is aangekondigd dat zou worden geëvalueerd of er administratieve ondersteuning aangetrokken zou moeten worden. De administratieve werkzaamheden van de rekenkamercommissie blijven op zich te gering om daar een aparte kracht voor aan te trekken. In combinatie met aanvullende onderzoeksactiviteiten ziet de commissie wel mogelijkheden. Het is in 2007 nog niet gelukt om een geschikte junior onderzoeker aan te trekken. Gepoogd wordt om dit begin 2008 alsnog te realiseren.
2.4
Kennisuitwisseling
De rekenkamercommissie acht het van belang dat het op de hoogte blijft van actuele ontwikkelingen alsmede kennis en ervaring uitwisselt met andere rekenkamercommissies. Daartoe hebben in 2007 de voorzitter en een lid van de rekenkamercommissie de vierde Dag van de Lokale Rekenkamer bezocht, heeft een lid deelgenomen aan het Weekend van de Effectiviteit georganiseerd door de Lokale Rekenkamer en heeft de voorzitter deelgenomen aan een workshop over de WMO, tevens heeft de voorzitter een regionale bijeenkomst bezocht van de rekenkamercomissie in Zwijndrecht.
J a a r v e r s la g 2 0 0 7
7
3
Financiën 2007 rekening 2007
Budget Budget Budget Budget
Dirksland (17,37%) Goedereede (24,31%) Middelharnis (37,13%) Oostflakkee (21,19%)
€ € € €
16.792 23.502 35.904 20.491
totaal baten
€ 96.689
Vergoeding leden rekenkamercommissie Kosten drukwerk & kantoorartikelen
€ 65.473 € 1.430
Inhuur externe onderzoeker
€ 2.400
totaal lasten
€ 69.303
Saldo
€ 27.386
De budgetten zijn door de gemeente ter beschikking gesteld. Het bedrag per inwoner is conform de samenwerkingsovereenkomst in 2007 verhoogd met 1,5%. Hiermee komt het budget op € 2,03 per inwoner. Bij de berekening van het budget is tevens rekening gehouden met het aantal inwoners per 1 januari 2007. Op grond van artikel 6 van de verordening op de rekenkamercommissie Goeree-Overflakkee is ook de vergoeding van de leden van de rekenkamercommissie geïndexeerd met het percentage. De indexering is gebaseerd op tabel IV Vergoeding commissieleden van het rechtspositiebesluit raad-en commissieleden. Dit percentage is per 1 januari 2007 vastgesteld op 1,8% waardoor de vergoeding uitkomt op € 61,10 per uur. De commissie dient de budgetten zodanig te besteden dat het per gemeente ter beschikking gestelde budget voor onderzoek aan de vier afzonderlijke gemeenten is besteed, gerekend over een periode van vier jaar. De verdeling van de besteding van de budgetten is als volgt: Dirksland
Oostflakkee
Totaal
€ (6.879) € 16.792
€ 11.079 € 23.502
€ 29.359 € 35.904
€ 18.087 € 20.491
€ 51.646 € 96.689
Te besteden Besteding
€ 9.913 € 5.555
€ 34.581 € 21.237
€ 65.263 € 29.220
€ 38.578 € 13.291
€ 148.335 € 69.303
Saldo 2007
€ 4.358
€ 13.344
€ 36.043
€ 25.287
€ 79.032
Saldo 2006 Budget 2007
Goedereede Middelharnis
De commissie rekent op basis van een verdeelsleutel de algemene kosten van de commissie (zoals organisatie van de commissie, opstellen jaarplan, jaarverslag, bijwonen van bijeenkomsten, drukwerk, et cetera) toe aan de gemeenten. Deze verdeelsleutel is gelijk aan het percentage van het ingebrachte budget. Daarnaast worden uren specifiek aan de gemeenten toegerekend die verband houden met de onderwerpselectie, het onderzoek en bijvoorbeeld de auditcommissie. De ter beschikking gestelde budgetten over de jaren 2006 en 2007 zijn door de rekenkamercommissie nog niet volledig benut. De oorzaak is gelegen in de eerder genoemde langere doorlooptijd die voor de uitvoering van de onderzoeken nodig blijkt te zijn. Het onderzoek van de gemeente Oostflakkee loopt bijvoorbeeld nog door in 2008. De rekenkamercommissie verwacht in 2008 door inhuur van externe onderzoekers weer in lijn te komen met de planning.
J a a r v e r s la g 2 0 0 7
8
