JAARREKENING 2014 Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam
Immanuel Kant
Susan Neiman
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam INHOUDSOPGAVE
Activiteitenverslag Stichting Internationale Spinozaprijs 2014
2
Jaarrekening 2014
7
Balans per 31 december 2014
8
Staat van baten en lasten over 2014
10
Toelichting algemene zaken
11
Toelichting op de balans per 31 december 2014
12
Toelichting op de staat van baten en lasten over 2014
13
1
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam
Activiteitenverslag 2013 – 2014 - Lesbrief Immanuel Kant - Uitreiking Spinozalens 2014 aan Susan Neiman
2
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam
Algemeen
De Stichting Internationale Spinozaprijs is opgericht op 25 november 1997 en is sindsdien gevestigd te Amsterdam. Ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Amsterdam onder nummer 3398972. De stichting heeft ten doel het bevorderen van de reflectie op de ethische grondslagen van de samenleving. De stichting beoogt het algemeen belang te dienen. De stichting tracht dit doel te bereiken door de toekenning van een tweejaarlijkse prijs, genaamd de ‘Spinozalens’ en de organisatie van activiteiten rond de prijsuitreiking, zoals een debat en lezingen met en over de laureaat en zijn of haar werk, voor verschillende fora. In 2011 is besloten een relevant thema te kiezen en in verbinding daarmee jaarlijks een denker te eren rond de geboortedag van Spinoza, op 24 november. Alternerend zal het gedachtegoed van een historische en een hedendaagse denker onder de aandacht worden gebracht. De dode denker wordt geëerd met een lesbrief bestemd voor leerlingen in het voortgezet onderwijs en de hedendaagse denker met de Spinozalens. Bestuursleden worden benoemd voor een periode van ten minste drie jaar. Zij treden af volgens een door het bestuur op te maken rooster. Een aftredende bestuurder is in beginsel herbenoembaar. Aan het bestuurslidmaatschap zijn geen beloningen verbonden. Het bestuur van de stichting heeft in 1997 een jury ingesteld. Doelstelling van de jury is het stimuleren van een debat over ethiek in de samenleving middels het vaststellen van een actueel thema waarbinnen vervolgens de ‘dode’ denker en de laureaat voor de tweejaarlijkse Spinozalens worden gekozen. De leden van de jury zijn vooraanstaande filosofen dan wel beoefenaren van de geesteswetenschappen in brede zin, afkomstig uit Nederland en Vlaanderen. De jury bestaat uit vijf leden. Er wordt gewerkt aan de hand van een juryreglement. Voor hun werkzaamheden ontvangen de juryleden geen vergoeding. De Spinozalens is de naam van de tweejaarlijkse prijs voor een internationaal vermaard denker, die in 1999 voor het eerst werd toegekend. Deze prijs is door het bestuur inmiddels acht keer uitgereikt. Het financiële beleid van de stichting is erop gericht om de prijsuitreiking en de activiteiten mogelijk te maken. De stichting beschikt vooralsnog niet over een eigen vermogen. De inkomsten bestaan uit subsidies, giften en donaties van instellingen, bedrijven en particulieren. In 2008 verkreeg de stichting op basis van het ingediende beleidsplan een ANBI-beschikking van de Belastingdienst. De stichting kan hierdoor vrijstelling van schenkings- of successierecht krijgen voor schenkingen en erfenissen die zij ontvangt. Particulieren kunnen hierdoor giftenaftrek krijgen voor de inkomstenbelasting. Dat geldt ook voor bedrijven voor de vennootschapsbelasting. De financiële administratie wordt jaarlijks door een accountant-administratieconsulent beoordeeld.
Bestuur
Het bestuur is als volgt samengesteld: Dr. Sijbolt J. Noorda, voorzitter Mr. Frans Tilman, penningmeester Mevrouw drs. Daan M.G. Roovers Mevrouw Hella Liefting Drs. Harry Starren Het bestuur kwam in 2013 en 2014 in totaal negen keer in vergadering bijeen.
Raad van Advies
In de Raad van Advies hebben zitting: Prof. dr. Herman Wijffels (voorzitter), Prof. dr. Robbert Dijkgraaf, Mr. J. Cohen, Prof. dr. Mark Eyskens, drs. Cateautje Hijmans van den Bergh en Monika, barones van Paemel. Voorafgaand aan de uitreiking van de Spinozalens 2014 kwam de Raad van Advies en het bestuur van de Stichting Internationale Spinozaprijs in vergadering bijeen. 3
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam
Jury
De jury voor de periode 2013-2014 was als volgt samengesteld: Prof. Dr. Frank Vandenbroucke, voorzitter, verbonden aan de faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de KU Leuven en als bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam; Dr. Tinneke Beeckman, doctor in de Moraalwetenschappen en auteur Door Spinoza’s lens; René Gude, Denker des Vaderlands; Prof. Dr. Ingrid Robeyns, hoogleraar Ethics of Institutions, Universiteit van Utrecht; Prof. Dr. Antoon Vandevelde, decaan van de faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de KU Leuven, filosoof en econoom. Voor het vaststellen van een actueel thema en de selectie en benoeming van de laureaten is de jury vijf keer in vergadering bijeengeweest. Bij de beraadslagingen was telkens een lid van het bestuur van de stichting als toehoorder aanwezig.
Ondersteuning Voor ondersteuning van de activiteiten van bestuur en jury van de Stichting Internationale Spinozaprijs is cultureel organisatiebureau Visser’s Latijn te Amsterdam de opdrachtnemer.
Thema, bekendmaking ‘dode’ denker 2013 en laureaat 2014 Als thema dat voor zowel de dode als voor de hedendaagse denker kenmerkend is, heeft de jury gekozen voor: ‘Goed & Kwaad in de 21e eeuw. De betekenis van politieke idealen’. In Museum Bredius te Den Haag vond op 24 november - de geboortedag van Spinoza - een bijeenkomst plaats waarbij juryvoorzitter Frank Vandenbroucke in aanwezigheid van Ingrid van Engelshoven, loco-burgemeester Den Haag, leden van bestuur en jury en enkele opiniemakers, het thema toelichtte. Voorts beargumenteerde jurylid Tinneke Beeckman de keuze van de ‘dode’ denker 2013, de verlichtingsfilosoof Immanuel Kant, onder meer met: ‘Kant toont hoe de menselijke rede zowel actief als activerend is. Zijn denken heeft dan ook niets aan actualiteit ingeboet: het blijft appel doen aan ons betere zelf. Het spoort ons blijvend aan tot waardigheid, vanuit het besef dat we niet alleen ons eigenbelang mogen najagen, maar het ook kunnen overstijgen. Zo tonen we ook onze vrijheid: door voor rechtvaardigheid te kiezen’. Aansluitend vond onder leiding van bestuurslid Daan Roovers, hoofdredacteur Filosofie Magazine, een levendige discussie plaats met Sjoerd de Jong, NRC Handelsblad, Beate Roessler, hoogleraar ethiek Universiteit van Amsterdam en Denker des Vaderlands René Gude over het thema en de relevantie van het gedachtegoed van Kant.
Activiteiten rond Immanuel Kant
In navolging van de succesvolle lesbrief in eerdere jaren over Spinoza en Rousseau voor leerlingen en studenten in het voortgezet en hoger onderwijs werd ook aan de nu gekozen dode denker een lesbrief gewijd. De lesbrief werd wederom geschreven door Hans Dijkhuis, filosoof en publicist, en auteur van onder meer De machtige filosoof (2008) en Honger van de geest (2005). In de loop van 2014 kwam de lesbrief in druk én digitaal beschikbaar, met dank aan het Prins Bernhard Cultuurfonds, het Mr. C.R.C. Wijckerheld Bisdom Fonds en Van Dijk Educatie. Ook belichtte Denker des Vaderlands René Gude aan de hand van een aantal vragen het gedachtegoed van Immanuel Kant in een kort filmpje. In het najaar 2014 werden op verzoek ruim 7.300 lesbrieven gedistribueerd naar docenten filosofie, levensbeschouwing en maatschappijleer via een e-mailing door de stichting, door Van Dijk Educatie, door ProDemos/het Huis voor Democratie en Rechtstaat en door uitgeverij Boom tijdens een bijscholingsdag voor filosofiedocenten. Daarnaast benaderde Van Dijk Educatie duizenden scholieren en studenten rechtstreeks met de digitale lesbrief en het filmpje via hun digitale nieuwsbrief. Vandaar dat er gekozen is voor een (schermvullende) oblong uitvoering van de lesbrief.
4
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam In de Rode Hoed in Amsterdam werd in november 2014 een drukbezochte debat- en lezingenavond over Kant georganiseerd in samenwerking met Filosofie Magazine, het Humanistisch Verbond en uitgeverij Boom.
Spinozalens laureaat 2014
Ingrid van Engelshoven, locoburgemeester Den Haag maakte op de eerder genoemde bijeenkomst in Museum Bredius de Spinozalens laureaat 2014 bekend: de Amerikaanse filosofe Susan Neiman, directeur van het research instituut Einstein Forum te Potsdam, in Duitsland. Voor Neiman is Kant een grote inspiratiebron. Zij bracht zijn denken begin deze eeuw uitgebreid opnieuw onder de aandacht. Neiman schreef onder meer het voor een groot publiek toegankelijke boek Morele Helderheid in de 21e eeuw. Eerder publiceerde zij The Unity of Reason: Rereading Kant.
Foto: Michiel Goudswaard v.l.n.r.: Ingrid van Engelshoven, Daan Roovers, Sjoerd de Jong, Beate Roessler en René Gude.
Susan Neiman treedt in het voetspoor van Spinozalens laureaat Pierre Rosanvallon (2012), Richard Sennett (2010), Michael Walzer (2008), Donna Dickenson (2006), Tzvetan Todorov (2004), Avishai Margalit (2002) en de inmiddels overleden Edward Said, 1999.
Activiteiten rond Susan Neiman
De uitreiking van de Spinozalens 2014 vond plaats tijdens een feestelijke bijeenkomst op maandag 24 november 2014 in de Nieuwe Kerk te Den Haag. Naast de officiële genodigden waren lezers van de Groene Amsterdammer en Filosofie Magazine, op de hoogte gebracht via lezersoproepen. Ook waren leden van het Humanistisch Verbond uit de regio Den Haag uitgenodigd. Uit handen van burgemeester Jozias van Aartsen ontving Neiman een cheque ter waarde van € 10.000 en een sculptuur van Spinoza vervaardigd door kunstenaar Nicolas Dings. De laureaat hield een lezing Coming of Age, Riffing on Kant waarna een gesprek volgde met essayist Bas Heijne. Na afloop werd met de laureaat in klein gezelschap gedineerd in Museum Bredius. Dinsdag 25 november hield Susan Neiman in de Promotiezaal van de Universiteit in Leuven de lezing voor een gehoor van ruim 200 studenten en belangstellenden. Op woensdag 26 november hield de laureaat de lezing in een meer dan volle aula (270) voor de Studium Generale aan de Universiteit van Utrecht waarna zij met de aanwezigen een levendige discussie voerde. Speciale uitgave laureaat Om een breed publiek kennis te laten maken met het gedachtegoed van Susan Neiman is in samenwerking met Uitgeverij Boom te Amsterdam een boekuitgave, getiteld Afgezien van de feiten, samengesteld en uitgegeven. Hierin zijn drie essays van de laureaat gebundeld. De uitgave werd tijdens de prijsuitreiking in de Nieuwe Kerk gepresenteerd en aan media en relaties toegezonden. De uitgave die door Uitgeverij Boom wordt gesponsord is verkrijgbaar via de Nederlandse en Vlaamse boekhandel. Daarnaast verscheen bij Uitgeverij Ambo|Anthos Waarom zou je volwassen worden van de hand van de laureaat. Interviews en publiciteit Vele media waaronder Vrij Nederland, Filosofie Magazine, Trouw, NRC Handelsblad, NRC Next, de Volkskrant, De Standaard en De Morgen en de Groene Amsterdammer hebben een interview met Neiman gepubliceerd waarin ruim aandacht aan de laureaat, de publicaties en haar gedachtegoed besteed. Het Humanistische Verbond publiceerde de lezing van Neiman op hun website. 5
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam De website spinozalens.nl is informatief over de doelstelling, prijs, activiteiten en de laureaten. Ook zijn de lesbrieven over Spinoza, Rousseau en Kant te downloaden. De uitreiking, discussies, lezingen en de speciale uitgave hebben veel publiciteit gegenereerd.
Fondswerving en sponsoring
De voorbereidende activiteiten voor de lesbrief over Kant en de Spinozalens 2014, de uitreiking en de evenementen werden financieel mede mogelijk gemaakt door: SHV Holdings NV (hoofdsponsor), Van Dijk Educatie (hoofdsponsor), Gemeente Den Haag, Prins Bernhard Cultuurfonds en Mr. C.R.C. Wijckerheld Bisdom Fonds, Humanistisch Verbond, M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, de Universiteit van Leuven en Utrecht en Uitgeverij Boom Amsterdam. De sponsor- en fondswerving lagen geheel in handen van het bestuur.
Toekomst
De lesbrieven blijken een goed en zeer gewaardeerd middel om leerkrachten en leerlingen in het voortgezet en hoger onderwijs te bereiken. Het bestuur beraadt zich om ook in de toekomst studenten in Vlaanderen bij de activiteiten van de stichting te betrekken. Daarnaast worden plannen ontwikkeld om de lesbrief ook op VMBO-niveau te laten vervaardigen.
6
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam
Jaarrekening 2014
7
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam
BALANS 31 december 2014
31 december 2013
Euro
Euro
1.000
0
Bank
37.724
40.278
Totaal activa
38.724
40.278
Activa Vlottende activa Overige vorderingen
Liquide middelen
8
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam
BALANS 31 december 2014
31 december 2013
Euro
Euro
27.861
29.987
Passiva Eigen vermogen Reserves
Vreemd vermogen Nog te betalen bedragen
10.863
10.291
Totaal passiva
9
10.863
10.291
38.724
40.278
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam
STAAT VAN BATEN EN LASTEN 01-01-2014 t/m 31-12-2014
01-01-2013 t/m 31-12-2014
01-01-2013 t/m 31-12-2014
01-01-2011 t/m 31-12-2012
Realisatie
Realisatie
Begroting
Realisatie
Euro
Euro
Euro
Euro
Baten Sponsorbijdragen en donaties Rente spaarrekening
74.550 125
104.978 125
119.700 0
81.100 0
Totaal baten
74.675
105.103
119.700
81.100
Administratie- en bureaukosten Organisatiekosten Promotie Prijsuitreiking Lezingen Bundel over het leven en werk laureaat Educatieproject Onvoorzien
561 18.735 704 34.264 0 12.500 10.037 0
1.165 34.182 2.505 34.714 0 12.500 10.037 0
1.400 44.000 2.500 34.300 15.000 12.500 7.000 3.000
824 28.156 1.410 18.299 0 12.500 6.685 585
Totaal lasten
76.801
95.103
119.700
68.459
Saldo
-2.126
10.000
0
12.641
Lasten
10
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam
Toelichting op de algemene zaken Algemeen Deze jaarrekening omvat de periode 1 januari 2014 tot en met 31 december 2014. In de cijfers zijn baten en lasten opgenomen die verband houden met de uitreiking van de “Spinozalens 2014”. Waarderingsgrondslagen Vlottende activa, liquide middelen en vreemd vermogen De vlottende activa, liquide middelen en vreemd vermogen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Resultaatbepaling Met inachtneming van het voorgaande is het resultaat bepaald door de baten, bestaande uit sponsorbijdragen, te verminderen met de lasten die verband houden met de bedrijfsvoering.
11
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam
Toelichting op de balans per 31 december 2014 Activa 31 december 2014
31 december 2013
Euro
Euro
1.000
0
21.659 16.065
28.440 11.838
37.724
40.278
31 december 2014
31 december 2013
Euro
Euro
Beginsaldo Resultaat
29.987 -2.126
17.861 12.126
Eindsaldo
27.861
29.987
Nog te betalen bedragen Te betalen organisatiekosten
10.863
10.291
Vorderingen Nog te ontvangen Sponsorbijdrage Gravin van Bylandt Stichting
Liquide middelen Bank Bestuursrekening Spaarrekening
Passiva Eigen vermogen Reserves
12
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam
Toelichting op de staat van baten en lasten over 2014 01-01-2014 t/m 31-12-2014
01-01-2013 t/m 31-12-2014
01-01-2013 t/m 31-12-2014
01-01-2011 t/m 31-12-2012
Realisatie
Realisatie
Begroting
Realisatie
Euro
Euro
Euro
Euro
15.000 15.000 18.300 12.500 3.000 6.300 3.500 950 0
30.000 30.000 18.728 12.500 3.000 6.300 3.500 950 0
30.000 30.000 18.300 12.500 4.000 0 0 0 24.900
30.000 15.000 0 12.500 4.000 8.600 3.500 0 7.500
74.550
104.978
119.700
81.100
Baten Sponsorbijdragen SHV Holdings N.V. (hoofdsponsor) Van Dijk Educatie (hoofdsponsor) Gemeente Den Haag (hoofdsponsor) Uitgeverij Boom Gravin van Bylandt Stichting Prins Bernhard Cultuurfonds Humanistisch verbond Ambo|Anthos uitgevers Overige sponsoren
De bijdrage van Uitgeverij Boom en de bijdrage van de Gemeente Den Haag worden verstrekt in de vorm van diensten. In het jaarverslag zijn de verrichte diensten opgenomen in de lasten en de waarde daarvan opgenomen onder de sponsorbijdragen
Lasten
01-01-2014 t/m 31-12-2014
01-01-2013 t/m 31-12-2014
01-01-2013 t/m 31-12-2014
01-01-2011 t/m 31-12-2012
Realisatie
Realisatie
Begroting
Realisatie
Euro
Euro
Euro
Euro
Administratie- en bureaukosten Jaarverslag Kantoorkosten Rente en bankkosten
Organisatiekosten Inhuur diensten Vissers Latijn Jurykosten Overige
363 150 48
726 310 129
561
1.165
16.090 2.641 4
30.383 3.694 105
18.735
34.182
44.000
28.156
704
2.505
2.500
1.410
Promotie Website
13
714 136 -26 1.400
824
25.668 2.466 22
Stichting Internationale Spinozaprijs te Amsterdam
Prijsuitreiking Prijzengeld Prijsuitreiking en bekendmaking Interview laureaat Reis- en verblijfkosten
Educatieproject Productie lesbrief Auteur Kosten film
01-01-2014 t/m 31-12-2014
01-01-2013 t/m 31-12-2014
01-01-2013 t/m 31-12-2014
01-01-2011 t/m 31-12-2012
Realisatie
Realisatie
Begroting
Realisatie
Euro
Euro
Euro
Euro
11.600 18.300 1.250 3.114
11.600 18.300 1.250 3.564
12.500 18.300 0 3.500
10.000 5.159 0 3.140
34.264
34.714
34.300
18.299
2.987 1.000 6.050
2.987 1.000 6.050
0 0 0
5.685 1.000 0
10.037
10.037
7.000
6.685
Amsterdam,
Dr. S.J. Noorda (voorzitter)
Mr. F.Ch.M.Tilman (penningmeester)
H.Liefting (bestuurslid)
drs. D. Roovers (bestuurslid)
drs. H. Starren (bestuurslid)
14