jaarrekening 2011
Oikocredit Nederland FONDS
Inhoud
Verslag van de beheerder
1. Verslag van de beheerder 2 2. Vergelijkend overzicht 4 3. Jaarrekening 2011 5 Balans per 31 december 2011 5 Winst- en verliesrekening over 2011 6 Kasstroomoverzicht 7 Toelichting op de Jaarrekening 2011 8 Toelichting op de Balans 9 Toelichting op de Winst- en verliesrekening 12 Overige gegevens 13
• • •
3. Toelichting Oikocredit UA 13 4. Accountantsverklaring 14
De beheerder van het Oikocredit Nederland Fonds (ONF) kijkt met gemengde gevoelens terug op het jaar 2011. Enerzijds zijn wij verheugd dat de financiële positie van het fonds solide is gebleven, ondanks de voortwoekerende eurocrisis en de naweeën van de kredietcrisis. Ook de intrinsieke waarde van de aandelen Oikocredit International (hierna: Oikocredit UA), de belangrijkste belegging van het fonds, bleef stabiel. Anderzijds is het minder positief dat de groei van het fonds terugviel tot 5,0%, terwijl in 2010 een groei van boven de 10% werd gerealiseerd. Begin 2011 heeft de bewaarder van het fonds, Pettelaar Effectenbewaarbedrijf NV, ons laten weten de activiteiten niet te willen continueren. Tijdens de participantenvergadering van 23 mei 2011 is de beheerder gemachtigd om, binnen bepaalde voorwaarden, een nieuwe bewaarder aan te stellen. Per 1 januari 2012 is de nieuw opgerichte Stichting Bewaarder Oikocredit Nederland Fonds de bewaarder van het ONF. Deze stichting wordt bestuurd door ANT Custody B.V. De kosten van het bestuur zullen worden gedragen door de beheerder. Tevens is per 1 januari 2012 een nieuwe vermogensbeheerder aangesteld voor de obligatieportefeuille van het ONF: ASN Vermogensbeheer. Tot dusver werd de portefeuille beheerd door SNS Securities. ASN Vermogensbeheer is binnen de SNS Groep de enige vermogensbeheerder die vermogensbeheer conform de ASN duurzaamheidscriteria uitvoert. Ook de kosten van de vermogensbeheerder zullen worden gedragen door de beheerder. De koers van de participaties ontwikkelde zich zoals verwacht. Oikocredit UA keerde in juni 2% dividend uit over 2010, het interim-dividend kon op het gebruikelijke verwachte niveau van € 3,10 (1,55%) worden gehandhaafd.
Resultaten Het fondsvermogen groeide in 2011 met 5,0% tot € 76,9 miljoen (2010: +11,0%). De instroom als gevolg van koop van participaties bedroeg € 7,9 miljoen en was 22% lager dan in 2010. De uitstroom als gevolg van terugkoop van participaties bedroeg € 4,3 miljoen en was 47,5% hoger dan in 2010. De verschillen ten opzichte van 2010 worden met name veroorzaakt door een bancaire partij die in 2010 voor € 1,2 miljoen participaties aankocht om deze in 2011 weer te verkopen. Ook als de invloed van dit distributiekanaal wordt geëlimineerd, is er sprake van een terugvallende groei: van 9,2% in 2010 tot 6,8% in 2011. Het ONF sluit 2011 af met een positief resultaat van € 1,2 miljoen. Van dit bedrag is € 1,1 miljoen uitbetaald als interimdividend. Het resterende onverdeelde resultaat bedraagt € 98.755 (2010: € 58.206). Het onverdeelde resultaat versterkt de financiële positie van het fonds en komt tot stand doordat het rendement op de obligaties hoger is dan dat op de aandelen Oikocredit UA.
Interne beheersing Het bestuur onderkent een aantal risico’s die zich van buitenaf of intern kunnen voordoen. Deze worden periodiek besproken 2
en waar nodig wordt actie ondernomen. Bovendien zijn in de gehanteerde procedures waarborgen opgenomen waardoor deze risico’s worden gereduceerd. ONF belegt voor maximaal 90 procent in aandelen Oikocredit UA. De belangrijkste risico’s van Oikocredit UA zijn het landenrisico, valutarisico en projectenrisico en juridische risico’s zoals nader beschreven in het prospectus. De marktwaarde van de beleggingen in obligaties en aandelenfondsen kan fluctueren, samenhangend met de marktrente en de kwaliteit van de debiteuren. Als algemeen risico geldt dat bij het beleggen in aandelen rekening gehouden dient te worden met de gebruikelijke risico’s die verbonden zijn aan het beleggen in aandelen, zoals ongunstige ontwikkelingen in economische omstandigheden. Aangezien de beleggingen risicodragend kapitaal betreffen, staat ONF bloot aan economische factoren zoals rentestijging, teruggang van de economie en/of het beursklimaat of een verslechtering van de situatie van de beleggingen in portefeuille, faillissement van beleggingen in portefeuille of verslechtering van de markten waarop de beleggingen in portefeuille actief zijn. Dit betekent dat aandeelhouders hun inleg op een aandeel ten dele of zelfs volledig kunnen verliezen; ongunstige ontwikkelingen in lokale marktomstandigheden; ongunstige ontwikkelingen in de toepasselijke wet- en regelgeving; de nadelige gevolgen van de illiquiditeit van de beleggingen. Aandelen Oikocredit UA worden aan andere beleggers en/of Oikocredit UA verkocht. Dit kan meer tijd vergen. In de regel tracht ONF dit risico te beperken door tijdelijk saldi bij banken aan te houden. De obligaties zijn direct verhandelbaar; hierop bestaat een risico van koersverlies.
•
• • •
Als specifieke risico’s kunnen genoemd worden: prijsrisico: omvat niet alleen de kans op verliezen maar ook de kans op winsten. Oikocredit UA verhandelt haar aandelen tegen de koers van € 200. Dit geldt echter alleen zolang de intrinsieke waarde en het saldo van in- en uitstroom dit toelaten. De obligaties worden verhandeld tegen marktwaarde, die maandelijks wijzigt; liquiditeitsrisico: het risico dat de rechtspersoon niet de mogelijkheid heeft om de financiële middelen te verkrijgen die nodig zijn om aan de verplichtingen uit hoofde van de financiële instrumenten te voldoen. In het prospectus is voorzien dat bij een grotere inkoop dan verkoop van participaties het ONF tijdelijk dicht kan gaan om tekorten in liquiditeiten te voorkomen. De obligaties zijn direct verhandelbaar; kredietrisico: het risico dat de ene contractpartij van een financieel instrument niet aan haar verplichtingen zal voldoen, waardoor de rechtspersoon een financieel verlies te verwerken krijgt. De effecten waarin het Fonds belegt kunnen beperkt liquide en verhandelbaar zijn, waardoor het Fonds slechts met inachtneming van voorwaarden en beperkingen participaties zal inkopen. Het kredietrisico voor de obligaties is gering, omdat de obligaties allemaal een triple A rating hebben. concentratierisico: grote posten kunnen leiden tot concentratierisico. Om te bepalen welke posten hieronder vallen, moeten per beleggingscategorie alle instrumenten met dezelfde debiteur worden opgeteld. Als grote post
•
•
•
•
• •
wordt aangemerkt elke post die meer dan 2% van het balanstotaal uitmaakt. In het algemeen geldt dat concentratierisico kan optreden als een adequate spreiding van activa en passiva ontbreekt. Voor het fonds betreft dit de beleggingspositie Oikocredit UA. renterisico: over het algemeen kan gesteld worden dat een stijging van de rente een negatieve invloed heeft op de koersontwikkeling van ter beurze genoteerde obligaties; valutarisico: het risico dat de waarde van een financieel instrument zal fluctueren als gevolg van veranderingen van valutawisselkoersen. De aandelen Oikocredit UA en de obligaties worden in euro’s aangehouden.
Om de gevolgen van deze risico’s te beperken houdt Oikocredit UA een reserve aan. Deze reserve wordt in stand gehouden door een jaarlijkse toevoeging van niet als dividend uitgekeerd resultaat. Mede als gevolg van deze reserve heeft Oikocredit UA sinds haar oprichting in 1975 steeds haar eigen aandelen kunnen inkopen voor de nominale waarde. Het dividend is gedurende vele jaren constant gehouden op 2%, met uitzondering van de jaren 1998 en 1999, in welke jaren het dividend 1% bedroeg. Wij beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering, die voldoet aan de eisen van de Wet op het financieel toezicht (Wft) en het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo). In 2009 is een externe compliance officer aangesteld om de bedrijfsvoering te beoordelen en zo nodig de procedures aan te passen. Wij hebben kennis genomen van zijn bevindingen over het boekjaar 2011 en van de bevindingen van de accountant bij de controle van de jaarrekening over 2011. Op grond hiervan hebben we geconstateerd dat de beschrijving van de inrichting van de bedrijfsvoering voldoet aan het bepaalde ingevolge artikel 3:17, tweede lid, onderdeel c, en 4:14, eerste lid van de Wft en hebben wij geconcludeerd dat de bedrijfsvoering van ONF in materieel opzicht effectief en overeenkomstig de beschrijving functioneert.
Vooruitzichten Ook voor 2012 verwacht het bestuur een gestage verder gaande groei van het ONF. We gaan in 2012 door op dezelfde voet om de bijzondere positie van Oikocredit UA en het Fonds als beleggingsinstelling onder de aandacht te brengen. De achterban zal gevraagd worden ons ook in 2012 weer volop te blijven ondersteunen. De stichting zal haar beleid ook in 2012 doorzetten. De heer E. Kok is na goedkeuring door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in april 2011 in het bestuur van Stichting Beheer ONF benoemd. Utrecht, april 2012
Het bestuur Stichting Beheer Oikocredit Nederland Fonds mr. E.C. Udo, voorzitter drs. M. Glazener, secretaris drs. J. van Eeghen, penningmeester mr. M.P. den Ottolander, bestuurslid ir. E.H. Kok, bestuurslid
3
VERGELIJKEND OVERZICHT (* € 1.000) 2011
2010
2009
2008
2007
73.240
66.000
60.348
53.327
45.238
7.860 -13
10.078 -55
8.518 -27
9.342 270
9.832 32
1.577
1.465
1.322
1.162
1.024
82.664
77.488
70.161
64.101
56.126
4.272 332
2.897 307
2.948 276
2.643 253
1.834 218
1.132
1.044
937
857
747
76.928
73.240
66.000
60.348
53.327
Beleggingen Liquide middelen Saldo vorderingen en schulden
75.929 1.093 -94
72.396 914 -70
65.125 1.052 -177
59.543 831 -26
53.034 504 -211
Fondsvermogen einde jaar
76.928
73.240
66.000
60.348
53.327
8.994 380.609,5 205,77
8.675 362.665,40 205,58
8.202 326.757,40 205,63
8.182 298.903,90 205,48
7.363 265.411,50 204,50
203,10
203,10
203,10
203,10
203,10
Fondsvermogen bij aanvang jaar Plaatsing participaties Gerealiseerde en ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen Inkomsten
Terugname participaties Kosten beheer, bewaargeving en administratie Vermogensmutatie uitgekeerde inkomsten Fondsvermogen einde jaar Samenstelling van het fondsvermogen
Participanten, Intrinsieke Waarde en Koers Aantal deelnemers Aantal participaties Intrinsieke waarde per participatie volgens het prospectus Koers
4
Jaarrekening 2011 Balans per 31 december 2011
(vóór winstbestemming)
ACTIEF Financiële vaste activa Aandelen (1) Obligaties (2) Vorderingen Lopende rente (3) Rekening-courant Oikocredit Nederland
Liquide middelen Spaarrekeningen (4) Rekening-courant banken (5)
TOTAAL ACTIEF Eigen Vermogen (6) Uitgegeven participaties Overige reserves Onverdeeld resultaat
Kortlopende schulden Rekening-courant Oikocredit Nederland (7) Rekening-courant Stichting Beheer ONF (7) Nog te betalen terugkoop uitgegeven participaties (8) Overige schulden (9)
TOTAAL PASSIEF
31-12-11 EUR
31-12-10 EUR
68.200.000 7.729.009 75.929.009
65.000.000 7.395.674 72.395.674
176.522 0 176.522
167.830 175 168.005
250.000 843.252 1.093.252
250.000 663.926 913.926
77.198.783
73.477.605
76.121.899 707.250 98.755 76.927.904
72.533.085 649.044 58.206 73.240.335
86.043 5.125 130.614 49.097 270.879
0 27.199 135.707 74.364 237.270
77.198.783
73.477.605
5
Winst- en verliesrekening over 2011
Baten Opbrengsten uit beleggingen Dividend (10) Saldo Opgelopen Verwacht Dividend (11) Rente obligaties (12) Rente banken (13) Koersresultaat (14) Som der bedrijfsopbrengsten Lasten Beheerskosten SBONF (15)
Resultaat 2010
1.215.050 77.515 276.491 5.547
1.097.506 97.570 253.516 15.695
-12.852
18.472
1.561.751
1.482.759
329.735
307.233
Som der lasten Resultaat
329.735
307.233
1.232.016
1.175.526
Voorgestelde verdeling resultaat Interimdividend
1.133.261
1.043.887
98.755
58.206
1.232.016
1.102.093
6
Resultaat 2011
Onverdeeld resultaat
Kasstroomoverzicht
Kasstroom uit beleggingsactiviteiten Aankoop aandelen Oikocredit Verkoop aandelen Oikocredit Herbelegd dividend Overboeking
Aflossing / verkoop obligaties Aankoop obligaties Meegekochte rente Ontvangen rente Ontvangen dividend Herbelegd dividend
Beheerskosten SBONF Aflossing rekening-courant gelieerde organisaties Interimdividend Herbelegd dividend Netto kasstroom uit beleggingsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Uitgifte participaties
Herbelegd dividend Overboeking participaties
Inkoop participaties Meegekocht dividend/uitbetaald dividend
Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten
2011
2010
-4.200.000 1.000.000 700.000 0
-6.600.000 727.506 83.209 -2.500.000 1.468.000 -1.814.187 -11.262 285.183
1.215.050 -700.000
-5.789.285 849.000 -1.574.299 -23.951 278.329 1.097.506 -727.506
515.050 -329.735 58.476 -1.133.261 746.380
370.000 -304.540 -22.489 -1.043.887 711.971
-386.881 -2.715.356
-331.916 -6.549.151
7.860.363
10.078.480
-746.380 0
-711.971 -83.209 7.113.983 -4.271.549 52.248
9.283.300 -2.977.518 105.295
2.894.682
6.411.077
Mutatie periode
179.326
-138.074
Liquiditeiten Liquide middelen begin periode Mutatie periode
913.926 179.326
1.052.000 -138.074
1.093.252
913.926
Liquide middelen einde periode
7
Toelichting op de jaarrekening 2011 Oprichting van het Fonds Het Fonds is eind 2002 opgericht op initiatief van Oikocredit Nederland (ON). Het voor de beheerder van het fonds, Stichting Beheer Oikocredit Nederland Fonds (SBONF), benodigde vermogen werd beschikbaar gesteld door ON. Het Oikocredit Nederland Fonds (ONF) is statutair gevestigd in Utrecht, Herculesplein 207a, 3584 AA Utrecht.
Karakter van het Fonds ONF is een fonds voor gemene rekening. Het beheer van de bezittingen geschiedt door de SBONF en de bewaring geschiedt door een bewaarder. In 2011 was Pettelaar Effectenbewaarbedrijf N.V. de bewaarder van ONF. Deze bewaarder heeft te kennen gegeven de activiteiten voor ONF niet te willen voortzetten, daarom is per 1 januari 2012 de Stichting Bewaarder Oikocredit Nederland Fonds als bewaarder van ONF aangesteld. Deze stichting wordt bestuurd door ANT Custody B.V. De kosten van het bestuur zullen worden gedragen door de beheerder. ONF is een open end beleggingsfonds, zoals in het prospectus aangegeven. ONF is een fonds waarbij conform het prospectus één keer per maand uitgifte en inkoop van participaties plaatsvindt. In bijzondere gevallen kan de beheerder uitgifte en inkoop van participaties beperken. Met inachtneming van het bepaalde in paragraaf 2.5 en 2.6 van het prospectus zal het ONF te allen tijde bereid zijn tot uitgifte en inkoop van participaties over te gaan, behalve: indien in redelijkheid verwacht kan worden dat de uitgifte van participaties tot gevolg zal hebben dat de belangen van de meerderheid van de bestaande participanten onevenredig worden geschaad; of indien belegging van het door uitgifte van participaties te ontvangen bedrag, gelet op marktomstandigheden, onverantwoord of onmogelijk is; of indien de beheerder de berekening van de intrinsieke waarde per participatie heeft opgeschort op gronden zoals gesteld in paragraaf 2.4 ‘Waardebepaling Participaties’ van het prospectus; of indien Oikocredit UA de inkoop van aandelen Oikocredit UA geheel of gedeeltelijk heeft opgeschort.
• • • •
SBONF heeft op 29 juni 2006 de vergunning van de AFM verkregen. De jaarrekening van de beheerder is in te zien via www.oikocreditnederlandfonds.nl (Documenten ONF) of op te vragen via Oikocredit Nederland, Postbus 85015, 3508 AA in Utrecht.
Conform het beleggingsbeleid uit het prospectus is maximaal 90% van het vermogen belegd in aandelen Oikocredit UA en minimaal 10% in obligaties. Deze worden belegd volgens de criteria van de beheerder aangevuld met de ASN Beleggingscriteria. ONF is een belastingplichtig lichaam voor de vennootschapsbelasting, echter met ingang van 1 januari 2008 heeft de inspecteur een beschikking afgegeven voor ONF als Vrijgestelde Beleggingsinstelling voor de Vennootschapsbelasting. De aandelen transacties worden conform het prospectus afgehandeld tegen een maandelijks wisselende koers (inclusief aangegroeid dividend). Alle overige transacties vinden plaats via de beheerder. Door de beheerder wordt een beheervergoeding in rekening gebracht bij het ONF.
Kosten ten laste van de participant De beheerder is conform het prospectus bevoegd om een jaarlijkse beheervergoeding in rekening te brengen bij het ONF. Gestreefd wordt naar een maximum beheervergoeding van 0,45% over het gemiddeld belegd vermogen. Indien blijkt dat bovengenoemde beheervergoeding ontoereikend is en de beheerkosten derhalve meer bedragen dan het saldo van bovengenoemde beheervergoeding, is de beheerder bevoegd deze overschrijding van de beheervergoeding tot een maximum van 1,25% van de gemiddelde waarde van de uitstaande participaties ten laste van het Fonds te brengen. Deze overschrijding betreft slechts die kosten die door de beheerder in redelijkheid zijn gemaakt of gemaakt zullen worden. Bovengenoemde percentages zijn gebaseerd op een schatting van de kosten in relatie tot het verwachte toekomstige vermogen van het ONF. Er worden geen transactiekosten in rekening gebracht aan de participant. Er worden geen op- en afslagen berekend.
Total Expense Ratio Bij beleggingsfondsen geldt de Total Expense Ratio (TER) als indicatie van de kosten van een belegging. De TER is de verhouding tussen het totaal van de kosten en het gemiddeld belegd vermogen. De TER voor ONF is 0,45%.
Intrinsieke Waarde Conform het prospectus wordt bij de berekening van de intrinsieke waarde voor de participaties rekening gehouden met het te verwachten dividend dat op de aandelen Oikocredit UA geacht wordt te zijn genoten, verminderd met het saldo van het meegekochte dividend dat door nieuwe beleggers reeds betaald is en het aan beleggers reeds uitbetaalde dividend bij verkoop van participaties. Het saldo hiervan is op de balans opgenomen onder Schulden.
Berekening Intrinsieke Waarde Totale Intrinsieke Waarde van het ONF -/- mutatie participaties -/- opgelopen verwacht Dividend +/+ dividend Oikocredit UA Totale Intrinsieke Waarde volgens prospectus Aantal participaties Intrinsieke Waarde van de participaties ONF
8
2011
2010
2009
76.927.904 1.838.075 -49.868 1.314.000 76.453.697 371.557 205,77
73.240.335 2.171.793 -74.364 1.215.050 72.357.956 351.967 205,58
66.000.514 2.243.627 -66.639 1.097.500 64.921.026 315.809 205,63
De intrinsieke waarde per Participatie is gelijk aan de intrinsieke waarde van het Fonds gedeeld door het aantal uitstaande Participaties. De intrinsieke waarde van het Fonds is gelijk aan het saldo van de bezittingen vermeerderd met ‘Verwacht Dividend Oikocredit’ (VDO) minus de schulden. Bij de vaststelling van zowel de bezittingen als de schulden zullen balansposten die betrekking hebben op reeds ontvangen of vooruitbetaald ‘Opgelopen Verwacht Dividend’ (OVD) buiten beschouwing blijven (prospectus 1 januari 2011). De participaties worden conform het prospectus op de laatste werkdag van de maand uitgegeven nadat de Intrinsieke Waarde bepaald is. Voor de berekening van de Intrinsieke Waarde geldt het aantal op dat moment reeds uitgegeven participaties.
Gelieerde partijen Oikocredit UA SBONF is lid van de coöperatieve vereniging Oikocredit UA en heeft één stem in de Annual General Meeting van Oikocredit UA. In 2011 heeft ONF aandelen gekocht van Oikocredit UA, verder hebben er geen transacties plaats gevonden. Oikocredit UA betaalt een fee (plaatsingsfee) voor het voeren van de administratie en de promotie aan SBONF. Deze vergoeding is niet at arm’s length vastgesteld. Deze vergoeding bestaat uit een vergoeding voor de netto aanwas (plaatsingsvergoeding), een vergoeding over het aantal beleggers en het netto ingelegd vermogen per begin van het boekjaar, volgens een afgesproken staffelopstelling. Oikocredit Nederland (ON) De administratie en marketing van ONF is uitbesteed aan Oikocredit Nederland. De gerelateerde kosten worden door ON in rekening gebracht bij SBONF. Hiertegenover ontvangt SBONF een beheervergoeding van ONF ter dekking van deze marketing- en administratiekosten en een plaatsingsfee van Oikocredit UA. Stichting Beheer Oikocredit Nederland Fonds (SBONF) Door de SBONF wordt maandelijks een beheervergoeding in rekening gebracht bij ONF. Deze vergoeding dekt de kosten van ONF die door SBONF betaald worden. Door SBONF wordt jaarlijks een plaatsingsfee ontvangen van Oikocredit UA. Het betreft een vergoeding voor de netto aanwas en een vergoeding over het aantal beleggers en het netto ingelegd vermogen per begin van het boekjaar. De door SBONF ontvangen plaatsingsfee voor 2011 bedraagt € 156.511 (2010: € 140.442). Pettelaar Effectenbewaarbedrijf N.V. Pettelaar Effectenbewaarbedrijf N.V. trad in 2011 op als onafhankelijk bewaarder van alle vermogenswaarden die deel uitmaken of gaan uitmaken van ONF. Er hebben geen transacties plaatsgevonden met de bewaarder. Per 1 januari 2012 is de Stichting Bewaarder Oikocredit Nederland Fonds de bewaarder van ONF. Stichting Bewaarder Oikocredit Nederland Fonds Deze stichting is per 1 januari 2012 aangesteld als de nieuwe bewaarder van het ONF. De directie van de stichting wordt gevoerd door ANT Custody B.V.
Grote beleggers Er zijn geen participanten die meer dan 25% in het eigen vermogen van het Fonds vertegenwoordigen. Waarderingsgrondslagen De jaarrekening is opgesteld volgens de voorschriften die zijn vastgelegd in Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, Wft en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, in het bijzonder Richtlijn 615 Beleggingsinstellingen. Ten opzichte van het voorgaand jaar hebben geen wijzigingen in de grondslagen plaatsgevonden. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. Balans De financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de reële waarde per balansdatum; de aandelen Oikocredit UA tegen de verkrijgingsprijs of lagere intrinsieke waarde. De obligaties tegen de beurswaarde. De vorderingen worden gewaardeerd tegen de actuele waarde per balansdatum. De kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan een jaar. Winst- en verliesrekening De baten en lasten worden verantwoord in de periode waarop zij betrekking hebben. De hoogte van het dividend wordt bepaald na het moment van vaststelling. Niet gerealiseerde waardemutaties worden als koersverschillen in de Winst- en verliesrekening opgenomen.
Toelichting op de balans Actief Financiële Vaste Activa Met de door participanten ingelegde gelden worden door ONF aandelen Oikocredit UA gekocht. Oikocredit UA koopt participaties in microfinancieringsinstellingen in ontwikkelingslanden.
Risico’s Als algemeen risico geldt dat bij het beleggen in aandelen rekening gehouden dient te worden met de gebruikelijke risico’s die verbonden zijn aan het beleggen in aandelen, zoals ongunstige ontwikkelingen in economische omstandigheden. Aangezien de beleggingen risicodragend kapitaal betreffen, staat ONF bloot aan economische factoren zoals rentestijging, teruggang van de economie en/of het beursklimaat of een verslechtering van de situatie van de beleggingen in portefeuille, faillissement van beleggingen in portefeuille of verslechtering van de markten waarop de beleggingen in portefeuille actief zijn. Dit betekent dat aandeelhouders hun inleg op een aandeel ten dele of zelfs volledig kunnen verliezen; ongunstige ontwikkelingen in lokale marktomstandigheden; ongunstige ontwikkelingen in de toepasselijke wet- en regelgeving; de nadelige gevolgen van de illiquiditeit van de beleggingen. Aandelen Oikocredit UA worden aan andere beleggers en/of Oikocredit UA verkocht. Dit kan meer tijd vergen. In de regel tracht ONF dit risico te beperken door tijdelijk saldi bij banken aan te houden. De obligaties zijn direct verhandelbaar; hierop bestaat een risico van koersverlies.
•
• • •
9
Als specifieke risico’s kunnen genoemd worden: prijsrisico: omvat niet alleen de kans op verliezen maar ook de kans op winsten. Oikocredit UA verhandelt haar aandelen tegen de koers van € 200. Dit geldt echter alleen zolang de intrinsieke waarde en het saldo van in- en uitstroom dit toelaten. De obligaties worden verhandeld tegen marktwaarde, die maandelijks wijzigt; liquiditeitsrisico: het risico dat de rechtspersoon niet de mogelijkheid heeft om de financiële middelen te verkrijgen die nodig zijn om aan de verplichtingen uit hoofde van de financiële instrumenten te voldoen. In het prospectus is voorzien dat bij een grotere inkoop dan verkoop van participaties het ONF tijdelijk dicht kan gaan om tekorten in liquiditeiten te voorkomen. De obligaties zijn direct verhandelbaar; kredietrisico: het risico dat de ene contractpartij van een financieel instrument niet aan haar verplichtingen zal voldoen, waardoor de rechtspersoon een financieel verlies te verwerken krijgt. De effecten waarin het Fonds belegt kunnen beperkt liquide en verhandelbaar zijn, waardoor het Fonds slechts met inachtneming van voorwaarden en beperkingen participaties zal inkopen. Het kredietrisico voor de obligaties is gering, omdat de obligaties allemaal een triple A rating hebben. concentratierisico: grote posten kunnen leiden tot concentratierisico. Om te bepalen welke posten hieronder vallen, moeten per beleggingscategorie alle instrumenten met dezelfde debiteur worden opgeteld. Als grote post wordt aangemerkt elke post die meer dan 2% van het balanstotaal uitmaakt. In het algemeen geldt dat concentratierisico kan optreden als een adequate spreiding van activa en passiva ontbreekt. Voor het fonds betreft dit de beleggingspositie Oikocredit UA.
•
1. Aandelen
31-12-10
Aankoop
Verkoop
31-12-11
Aandelen Oikocredit UA
65.000.000
4.200.000
1.000.000
68.200.000
•
•
•
31-12-10
2. Obligaties
BNG BNG BNG BNG BNG BNG BNG BNG BNG BNG BNG NL NL NL NWB NWB NWB
27-jan-2011 15-apr-2011 15-feb-2012 13-sep-2012 21-feb-2013 4-jul-2013 16-dec-2013 14-mrt-2014 15-jul-2014 15-jan-2015 30-mrt-2017 15-jul-2011 15-jul-2014 15-jul-2015 12-mrt-2013 4-jun-2015 19-jan-2016
460.460 561.292 637.050 650.876 572.032 622.450 662.823 240.061 409.253
Aankoop
De verkrijgingsprijs van de aandelen Oikocredit UA bedraagt € 200. De aandelen Oikocredit UA worden uitgegeven en ingekocht tegen maximaal de nominale waarde van de aandelen, zijnde € 200. De intrinsieke waarde van de aandelen Oikocredit UA bedraagt per 31 december 2011 € 222,61. Er worden geen transactiekosten in rekening gebracht door Oikocredit UA.
Vorderingen 3. Lopende rente Onder de lopende rente is een vordering van € 170.634 aan opgelopen rente op de obligaties opgenomen (eind 2010: € 163.391). Daarnaast is de rentevordering op de internetspaarrekeningen per balansdatum € 5.888 (eind 2010: € 4.439).
Liquide middelen 4. Spaarrekening Dit betreft het saldo op een internetspaarrekening bij de ASN Bank ( € 150.000) en bij de ING Bank ( € 100.000). Deze tegoeden zijn per direct opvraagbaar. De rente is variabel, deze wordt periodiek vastgesteld.
Aflossing
gerealiseerd koersresultaat
ongerealiseerd koersresultaat
31-12-11
460.000 558.000
-2.235 12.286
450.000
-20.750
1.775 -15.578 -14.632 -16.802 -11.118 -6.608 -7.686 484 -2.457 20.036 8.871 10.400 7.366 13.320 -12.921 8.956 14.441
0 0 622.418 634.074 560.914 615.842 655.137 609.499 525.400 672.717 362.631 0 486.090 599.678 608.290 204.180 572.140
1.468.000
-10.699
-2.153
7.729.009
368.953 118.605 652.681
353.760 460.350 478.724 586.358 621.211 195.224 557.699 7.395.674
1.814.187
Er worden geen transactiekosten in rekening gebracht aan ONF. De kosten van de vermogensbeheerder worden door SBONF voor haar rekening genomen. 10
5. Rekening-courant Banken Dit betreft rekening-courant rekeningen bij de ING Bank. Deze rekeningen maken deel uit van rente- en saldocompensatie. Verder vallen hieronder voor het vermogensbeheer een zakenrekening en een effectenrekening bij SNS Bank. Deze saldi zijn per direct opvraagbaar. De rente op de rekeningcourant is variabel en wordt periodiek vastgesteld.
Passief 6. Eigen vermogen
In aantallen Aantal participaties In euro's Uitgegeven participaties Overige reserves Resultaat Interimdividend Onverdeeld resultaat Saldo van het Fonds
31-12-10
Uitgifte
Inkoop
362.665,4
39.301,8
-21.357,7
380.609,5
72.533.085
7.860.363
-4.271.549
76.121.899
649.044
Resultaat
58.206
58.206 73.240.335
Resultaat verdeling
7.860.363
-4.271.549
31-12-11
707.250
-58.206
1.232.016 -1.133.261 98.755
98.755
0
98.755
76.927.904
Kortlopende schulden 7. Rekening-courant verhoudingen De rekening-courant schuld aan ON ter grootte van € 86.043 (eind 2010: vordering van € 175) heeft betrekking op bedragen die door ONF ontvangen zijn ten behoeve van ON en op te betalen terugkopen in verband met duurzame beleggingen. De rekening-courant schuld aan SBONF ter grootte van € 5.125 (2010: € 27.199) bestaat uit te betalen beheerkostenvergoeding aan SBONF . 8. Voor balansdatum verwerkte participaties Voor balansdatum hebben participanten te kennen gegeven participaties aan te bieden aan het ONF. In overeenstemming met de administratieve voorwaarden zoals vermeld in het prospectus, worden in te kopen participaties aan het eind van de betreffende maand verwerkt. Naast het onder deze post genoemde bedrag van € 130.614 (2010: € 135.707) is er ook nog een bedrag van € 31.812 aan nog te betalen terugkoop uitgegeven participaties waarbij ON de crediteur is. Dit bedrag is begrepen in Rekening-courant Oikocredit Nederland (zie toelichting 7). 9. Overige schulden Dit betreft de ‘Egalisatierekening eigen aandelen’. Door de uitgifte en inkoop van participaties is er een bedrag van € 111.170 (eind 2010: € 98.414 ) ontvangen uit hoofde van het Opgelopen Verwacht Dividend (OVD) op uitgifte van participaties en een bedrag van € 61.302 (eind 2010: € 24.050) uitbetaald op ingekochte participaties conform het prospectus. Deze bedragen zijn gesaldeerd in de egalisatierekening. Tevens is er onder deze post een debet bedrag van € 771 opgenomen. 11
Toelichting op de Winst- en verliesrekening
• De accountant,
BATEN 10. Dividend Het dividend betreft het door Oikocredit UA vastgestelde dividend over het boekjaar 2010. Op 1 juni 2011 heeft Oikocredit UA het dividend over het boekjaar 2010 vastgesteld op 2%. Het dividend is eind juni aan de aandeelhouders uitbetaald. Het ontvangen dividend is gestegen door het gestegen aantal aandelen Oikocredit UA.
•
11. Saldo Opgelopen Verwacht Dividend (OVD) Dit betreft het saldo tussen ontvangen OVD en uitgekeerd OVD (9) in de periode tussen de uitkeringen van interim-dividend voor zover de ontvangen en uitgekeerde bedragen betrekking hadden op de uitkering van interim-dividend in juli 2011.
•
12. Rente obligaties Dit betreft de op obligaties verdiende rente.
•
13. Rente banken Dit betreft rente en kosten op de spaarrekeningen en de rekeningen-couranten bij de banken.
•
14. Koersresultaat De obligaties worden tegen marktwaarde op de balans opgenomen. Het verschil tussen de oorspronkelijke aankoopprijs en de verkoopprijs c.q. aflossing vormt het gerealiseerde koersresultaat. Het verschil tussen de aankoopprijs en de marktwaarde vormt het niet-gerealiseerde koersresultaat. Bij verkoop c.q. aflossing leidt het gerealiseerde koersresultaat tot een correctie op het nietgerealiseerde koersresultaat in dit jaar c.q. voorgaande jaren.
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. verricht de accountantscontrole van de jaarrekening SBONF en ONF en geeft de accountantsverklaring bij het prospectus af. De accountantskosten voor SBONF en ONF bedragen € 20.487 (2010: € 6.247). De toename van de accountantskosten wordt veroorzaakt doordat PWC voor het jaar 2011 de controle tarieven heeft verhoogd en in 2011 zijn voor een bedrag van € 8.664 extra accountantskosten gemaakt als gevolg van werkzaamheden met betrekking tot de implementatie van de nieuwe bewaarder per 1 januari 2012. Toezichthouder De AFM houdt toezicht op het ONF. De kosten voor 2011 bedragen € 14.414 (2010: € 14.031). Compliance De kosten voor compliance bedragen in 2011 € 19.473 (2010: € 9.639). In 2011 zijn extra compliance kosten gemaakt als gevolg van werkzaamheden met betrekking tot de implementatie van een nieuwe bewaarder per 1 januari 2012. Distributiekosten In 2011 bedroegen de distributiekosten ING € 0,- (2010: € 1.084). Vermogensbeheer Het vermogensbeheer van de obligatieportefeuille is uitbesteed aan SNS vermogensbeheer op basis van de beleggingscriteria volgens het prospectus met aanvullende ASN beleggingscriteria op het gebied van sociaalethische en duurzaamheidvoorwaarden. De kosten voor 2011 bedragen € 30.020 (2010: € 27.613). Per 1 januari 2012 is het vermogensbeheer overgenomen door ASN vermogensbeheer.
Portfolio Turnover Ratio De Portfolio Turnover Ratio (PTR) laat het volgende beeld zien:
LASTEN 15. Beheerkosten SBONF is belast met het beheer over het Fonds. De vergoeding voor het beheer wordt conform het prospectus maandelijks berekend op 0,45% van het aantal uitstaande participaties maal de nominale waarde van de participaties (basiscomponent) en als last in de Winst- en verliesrekening verwerkt voor die betreffende maand, op jaarbasis 0,45%. Uit de vergoeding dienen alle kosten van SBONF voor de beheerder, de bewaarder, de accountant, de toezichthouder, de vermogensbeheerder en de distributeurs te worden voldaan. Ook de kosten voor marketing en administratie, waarvan de dienstverlening is uitbesteed aan Oikocredit Nederland, worden gedekt door deze vergoeding. De beheerkosten zijn gestegen ten opzichte van 2010 als gevolg van de stijging van het aantal participaties. SBONF heeft de volgende kosten verantwoord voor de hieronder genoemde partijen. Dit betreft de kosten van externe dienstverleners en toezichthouders ten behoeve van het ONF. Bewaarder De bewaarder, Pettelaar Effectenbewaarbedrijf N.V., heeft geen kosten in rekening gebracht bij SBONF. Volgend jaar zullen er wel kosten in rekening gebracht worden door de nieuwe bewaarder.
•
12
T1: totaalbedrag effectentransacties (aankopen en verkopen) T2: totaalbedrag transacties deelnemingsrechten X: gemiddelde intrinsieke waarde Portfolio Turnover Ratio
2011
2010
8.482.187
9.023.299
12.131.912
12.975.345
75.192.815
69.330.315
-4,85%
-5,70%
De omloopfactor, ofwel de Portfolio Turnover Ratio geeft de omloopsnelheid van de activa weer en wordt als volgt berekend: [(T1-T2) / x] * 100. T1: het totaalbedrag aan effectentransacties (effectenaankopen + effectenverkopen van de beleggingsinstelling gedurende het jaar. T2: het totaalbedrag aan transacties (uitgifte + inkopen) van deelnemingsrechten van de beleggingsinstelling gedurende het jaar. X: de gemiddelde intrinsieke waarde van de beleggingsinstelling. Dit is de som van de intrinsieke waarden gedeeld door het aantal waarnemingen. Hierbij
• • •
wordt de som van de intrinsieke waarden gebaseerd op de cijfers per 31 december van het voorgaande boekjaar, 31 maart, 30 juni, 30 september en 31 december van het onderhavige boekjaar of vergelijkbare data bij een afwijkend boekjaar. Het aantal waarnemingen is altijd 5. De waarnemingen worden als gewogen gemiddelde beschouwd, waarbij de bedoelde tijdstippen worden gewogen in de verhoudingen 0,5:1:1:1:0,5.
Bestuurdersbelangen c.q. bezoldiging bestuurders Het bestuur van SBONF bestaat uit vrijwilligers. Er vinden geen betalingen plaats anders dan vergoeding van gemaakte kosten aan de bestuurders van SBONF. In 2011 en 2010 zijn er geen onkostenvergoedingen uitbetaald aan de bestuurders. De bestuurders van SBONF hebben 272 participaties in het ONF (2010: 2 participaties). ONF heeft in 2011 geen personeelsleden in dienst gehad (eind 2010: 0 personeelsleden).
Overige gegevens Verwerking resultaat Het onverdeelde resultaat over 2011 bedraagt € 98.755. Het bestuur heeft een interim-dividend vastgesteld van 1,55% op dividenddatum 1 juli 2011. Het interim- dividend bedraagt € 1.133.261 en is uitbetaald in contanten of is herbelegd in de maand juli 2011. Op het dividend wordt geen dividendbelasting ingehouden conform de regels voor Vrijgestelde Beleggingsinstellingen (VBI). Gebeurtenissen na balansdatum Er hebben zich na 31 december 2011 geen gebeurtenissen voorgedaan die van belang zijn voor jaarcijfers 2011.
Toelichting Oikocredit UA
Aandelen Oikocredit UA bij ONF (waarde) Aandelenkapitaal Oikocredit UA (waarde) Percentage belang Intrinsieke waarde aandeel Oikocredit UA Beleggingsportefeuille Oikocredit UA (*)
31-12-11
31-12-10
€ 68.200.000 € 514.200.000
€ 65.000.000 € 477.332.000
13,26% € 222,61
13,62% € 222,51
€ 110.492.000
€ 1.846.000
(*) Hieronder een verloopoverzicht van de beleggingsportefeuille Oikocredit UA:
€ 1.846.000 105.947.000 2.719.000 -1.012.000 1.006.000 -14.000 110.492.000
Balans 1-1-2011 Reclassificatie 4F-Euro en 4F USD Funds Investeringen Desinvesteringen Herwaardering Koersverschil Balans 31-12-2011
Het 4F Fund is een van de eerste en grootste duurzame obligatiefondsen in Europa en is in 1998 opgestart door Oikocredit UA. Het 4F Fund is een ethische obligatieportefeuille gericht op ondersteuning van sociale ontwikkeling. Sinds 2003 draagt het fonds het Ethibel EXCELLENCE label. Sinds het begin was IMS beleggingsadviseur en begin 2011 werd het 4F Fund in beheer gegeven aan IMS. Maandelijks worden alle portefeuillebewegingen en posities door Forum ETHIBEL nagetrokken en IMS stelt hiervoor alle nodige en opgevraagde informatie ter beschikking. Het beleggingsresultaat 2011 bedroeg € 3.828.000.
Verkorte Balans en Winst- en verliesrekening Oikocredit UA Conform de goedkeuring van de AFM belegt het ONF voor maximaal 90% in aandelen Oikocredit UA. Oikocredit UA is in 1975 opgericht op initiatief van de Wereldraad van Kerken om arme mensen in ontwikkelingslanden te helpen door aan kerken en kerkgerelateerde organisaties een alternatieve investeringsmogelijkheid te bieden. Oikocredit UA is gevestigd in Nederland (Amersfoort). SBONF is de beheerder van ONF en één van de meer dan 600 leden van de coöperatie Oikocredit UA. Er zijn geen afspraken omtrent kostentoedeling gemaakt tussen Oikocredit UA en ONF. Oikocredit UA betaalt aan SBONF een plaatsingsfee van 0,3% over de nettokapitaalinstroom van ONF. Daarnaast ontvangt SBONF een bestandsfee over het aantal beleggers in ONF en het belegd vermogen per 1 januari van het kalenderjaar. Oikocredit UA heeft een door de AFM goedgekeurd prospectus. De jaarrekening en het halfjaarverslag van Oikocredit UA zijn via het ONF, postbus 85015, 3508 AA Utrecht op te vragen of te downloaden van de website www.oikocredit.org. Teneinde het inzicht in het belangrijkste actief van ONF te verbeteren volgt onderstaand enige kwantitatieve informatie van Oikocredit UA.
Balans Actief Beleggingen Overige Vorderingen Liquide Middelen Passief Eigen Vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Winst- en Verliesrekening Opbrengsten Kosten Voorziening verliezen op verstrekte financiering Belastingen Resultaat deelnemingen Netto resultaat
31-12-11 * 1.000 euro
31-12-10 * 1.000 euro
576.147 14.868 38.413 629.428
522.389 12.102 44.049 578.540
572.324 0 42.106 14.998 629.428
531.068 0 31.790 15.682 578.540
42.491 -17.746 -10.147 0 1.289 15.887
38.813 -14.927 -9.449 0 1.657 16.094
13
14
15
Oikocredit, een van de grootste particuliere financiers van de micro kredietsector ter wereld, werkt al vanaf 1975 aan armoedebestrijding door leningen ter beschikking te stellen aan ondernemende mensen. Oikocredit is ervan overtuigd dat arme mensen in ontwikkelingslanden zelf in staat zijn een beter bestaan op te bouwen. Dankzij microfinanciering kunnen ze voor hun eigen inkomen zorgen.
Coverfoto: Dit is Don Domingo. Hij is eigenaar van een kleine koffieplantage en al vele jaren lid van een koffiecoöperatie in Chajul, Guatemala. Dit is een van de bijna driehonderd coöperaties waarin Oikocredit investeert. ‘Voor de coöperatie er was, werkte ik als landarbeider in de oogsttijd. We liepen tien dagen op blote voeten naar de plantage en werden slecht betaald. Nu verkopen we onze eigen koffie en kunnen mijn kinderen studeren.’ Foto: Tom Barber.
Oikocredit is een coöperatieve financiële instelling die – onder eerlijke voorwaarden – leningen of investeringskapitaal verstrekt aan microfinancieringsinstellingen, (fair trade-) coöperaties en midden- en kleinbedrijf in ontwikkelingslanden. Het kapitaal daarvoor trekt Oikocredit wereldwijd aan door de uitgifte van aandelen. Nederlandse particulieren, organisaties, bedrijven en overheden kunnen investeren in het Oikocredit Nederland Fonds (ONF), een erkend sociaalethisch beleggingsfonds. De Stichting Beheer Oikocredit Nederland Fonds beschikt over een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten op grond van de Wet op het financieel toezicht. Het prospectus en de financiële bijsluiter zijn te downloaden van www.oikocreditnederlandfonds.nl of op te vragen bij Oikocredit Nederland. Oikocredit Nederland, een vereniging met ongeveer 8.400 leden en ruim 160 vrijwilligers, geeft bekendheid aan Oikocredit en verzorgt de administratie van het ONF.
www.oikocreditnederlandFONDS.nl
Oikocredit Nederland Fonds
Bezoekadres:
E:
[email protected]
Postbus 85015
Herculesplein 207 A
I: www.oikocreditnederlandfonds.nl
3508 AA Utrecht
(Galgenwaard Noord)
Bankrekening: 23 66 503
T: 030 234 10 69
3584 AA Utrecht
K.v.K. nr. 30 18 39 62
