BIJLAGE Bijlage nr. 1
Jaarplan 2014 STRAATHOEKWERK JES: Grootstedelijk welzijnsgericht straathoekwerk met focus op jongeren 1. Straathoekwerk in het Brussel hoofdstedelijk gewest JES straathoekwerk richt zich op Brusselse jongeren uit de kanaalwijken via enerzijds individueel vraaggericht werk, aanbodgericht competentiewerk en beleidswerk. De werking is, net zoals de volledige organisatie, gebaseerd op enkele essentiële krachtlijnen, namelijk geïntegreerd werken, participatie van de doelgroep en geïntegreerd werken. Dit uit zich in levensbreed werken, zowel binnen het team als in nauwe samenwerking met andere deelwerkingen van JES en het breder netwerk. Concreet wil dit bijvoorbeeld zeggen dat een gast zowel sociale begeleiding krijgt bij het straathoekwerk, vrijwillig engagement opneemt in een buurtproject en actief begeleidt wordt naar werk via vorming of trajectbegeleiding. Door aanwezig te zijn in hun respectievelijke wijken zijn de straathoekwerkers natuurlijke actoren. Ze zijn vertrouwenspersonen van hun gasten. Vanuit die vertrouwensrelatie probeert de straathoekwerker om individuele trajecten met de gasten af te leggen. De doelen en het ritme van deze trajecten worden bepaald door de gasten zelf. De straathoekwerker fungeert als coach, hij of zij luistert, reikt de gast informatie aan, stimuleert of geeft net dat ene zetje dat nodig is om bepaalde drempels over te raken. Binnen deze relatie kunnen onderwerpen aan bod komen over werk, schulden, gezondheid of justitie maar ook over sport, vrije tijd, relaties en dromen. Deze relatie behelst een integrale benadering: de gasten worden niet gereduceerd tot hun problemen, maar kunnen ook hun positieve kanten en aspiraties aan bod laten komen. Er wordt altijd gestreefd naar een maximale levenskwaliteit bij gasten: door middel van doorverwijzing, begeleiding, en soms ‘harm reduction’1 of een babbel. Het uiteindelijk doel: maximale zelfstandigheid, herstel van het vertrouwen in zichzelf en de maatschappij en dit door vrijwilligerswerk, opleiding, werk, inzet in vrijetijd… De focus ligt hierbij op jongeren (12-35) en hun netwerk. Straathoekwerk gaat ‘aanklampend’ te werk, hiervoor steunen we op vier noodzakelijke pijlers: o “Vindplaatsgericht werken”: straathoekwerkers zijn aanwezig zijn in de leefwereld van de doelgroep. Concreet betreft dit hangplekken in Kuregem, Harm Reduction verwijst naar sociale of gezondheidsmaatregelen bedoeld om de schadelijke gevolgen van risicogedrag of druggebruik te verminderen om binnen het gegeven kader maximale levenskwaliteit te bieden
1
1
Brussel Stad en Historisch Molenbeek waar jongeren aanwezig zijn (pleintjes, internetcafés, sportvelden, sociale woonblokken,…) o “Proactief werken”: actief op zoek gaan naar de doelgroep en niet wachten tot een jongere met zijn vraag naar de werker komt. o “Oprechtheid”: de straathoekwerker is eerlijk en open over de mogelijkheden, de gevolgen en de inzet van gestelde handelingen en trajecten. Hij of zij zet daarbij maximaal in op de eigen verantwoordelijkheid van de gast. o “Onvoorwaardelijkheid”: straathoekwerkers laten de gast niet vallen, op basis van gestelde gedragingen. Als vertrouwenspersoon staat de straathoekwerker naast zijn of haar gast, als brug naar verschillende instanties en netwerken. Het team bestaat uit 5 straathoekwerkers, 2 groepswerkers een signaalwerker en een coördinator.
2. Individueel sociaal straathoekwerk De straathoekwerkers nemen binnen de hulpverleningscontext een positie in buiten de geïnstitutionaliseerde werkingen (OCMW, CAW, VDAB, schuldbemiddeling,…). De straathoekwerker bevindt zich als het ware tussen straat en diensten en is in deze positie een cruciaal vertrouwensfiguur voor jongeren in de wijk. De straathoekwerkers zijn expliciet geen trajectbegeleiders, sociaal assistenten of dossierbeheerders, maar versterken deze werkingen wel. Jongeren die behoefte hebben aan dergelijke diensten, worden daarheen actief doorverwezen. 5 straathoekwerkers Taken: Mensen uit de doelgroep opzoeken in hun leefomgeving en werken aan een vertrouwensrelatie, zicht krijgen op de situatie van deze mensen en hun context, de jongeren ondersteunen en stimuleren om terug een plek in de samenleving te verwerven; werken aan competentieherkenning en ontwikkeling; door samenwerking, signaalfunctie en belangenbehartiging de lokale maatschappelijke voorzieningen beïnvloeden zodat er een betere aansluiting en betrokkenheid ontstaat tussen de doelgroep en de voorzieningen; administratie bijhouden (registratie en dagboek), Indicatoren: Wij zetten vijf straathoekwerkers in in de precairste wijken van het Brussels hoofdstedelijk gewest. Twee mensen in Laag Molenbeek, één in Kuregem en twee in Brussel Centrum. Dit wordt zowel beschrijvend kwantitatief2 als kwalitatief3 geregistreerd met het nieuwe registratiesysteem (cf. infra).
2 3
Aantal straathoekwerkers: 5 Bereik: 50 intensieve trajecten per straathoekwerker Doorstroom: doorverwijzing, bemiddeling en toeleiding naar instanties die relevant zijn inzake bestendiging van het individueel traject (bv. OCMW’s, Actiris, Werkwinkels/Mission Locale, opleidingsinstanties, afkickcentra, medische instanties, Integrale Jeugdhulp,…4).
Registratie naar vindplaats, leeftijd, huisvestingssituatie, afkomst, aard hulpvraag,… Registratie naar beschrijving van hulpvraag, begeleidingsgeschiedenis en structurele drempels (signalen) 2
Rapportage via jaarverslag aan de hand van profiel van de gasten, aantal en aard van de contacten en ondernomen acties.
3. Groepswerk: competentietrajecten Naast de individuele contacten en trajecten, geloven we in de complementariteit van groepswerk. Jongeren uit de verschillende wijken waar we actief zijn, worden door onze groepswerker meegenomen in competentietrajecten. Het leren kennen van de eigen talenten en mogelijkheden en het versterken van deze competenties staan in deze trajecten centraal. Het gaat om sociale activering in de brede zin van het woord. 2 Groepswerkers telkens ondersteund door een straathoekwerker: Taken: De groepswerker heeft twee opdrachten. Enerzijds ondersteunt hij, via outreachende activiteiten, de straathoekwerkers bij het contact leggen met groepen jongeren. Anderzijds zet hij competentietrajecten op waarbij een groep jongeren (door de verschillende straathoekwerkers aangebracht) samen een doelgericht programma doorlopen, gebaseerd op het verwerven van competenties in informele en non-formele context (EVC). Competentieherkenning en –ontwikkeling, aan de hand van uitgewerkte en vooropgestelde methodieken, staan hier centraal. Waar mogelijk worden linken gelegd met opleidingen, onderwijs of arbeidsmarkt. Indicatoren: 1. Focus 18-25: socioprofessionele screening waarbij gasten gedurende een week getest worden op allerhande individuele en groepscompetenties in een arbeidsetting. Daarna volgt een individuele opvolging in de zoektocht naar werk of opleiding. De groepswerker van straathoekwerk zet mee in bij het contact leggen en blijvend motiveren van de jongeren. Elke deelnemer wordt door de medewerkers “BOOT” van JES individueel nabegeleid in de zoektocht naar werk, school, opleiding of vorming. Om dit project alle kans op slagen te geven willen we met Tracé en DBROEJ een proces opstarten van gestructureerde samenwerking en expertise-deling.
Intensiteit: 2 trajecten ; 6 maand begeleiding/traject Bereik: 8 jongeren, 18-25 jaar Partners: BOOT (Brussels Opleidings Tewerkstellingsteam JES) , Tracé, DBROEJ Middelen: UB35
Orientatie
en
2. Papenvest: jongeren uit de Brusselse Haard verzorgen intergenerationele/interculturele animatie in de sociale blokken, zowel voor de kinderen als voor de senioren. Plan op lange termijn is een dynamiek op gang te brengen in en rond de sociale blokken, zodat zij zelf actor worden in het sport- en vrijetijdsaanbod. Tegelijkertijd wordt aan de leefbaarheid gewerkt door het verbeteren van de wederzijdse beeldvorming bewoners/jongeren/senioren. Tenslotte wordt in het kader van Wijkcontract Bloemenhof de kinderen, jongeren en volwassen betrokken via participatietrajecten bij de herinrichting van zowel de fysieke ruimte als het sociaal weefsel. Dit gebeurt aan de hand van inspraakmomenten, overleg met betrokken instanties om voorstellen te realiseren en realisatie van voorstellen met doelgroep zelf. 4 5
Niet exhaustieve lijst Vroegere VIA3 middelen 3
Intensiteit: 30 woensdagnamiddagen; 1 maand zomerprogramma, 4 vormingsweekends, maximale deelname en organisatie van verschillende inspraak- en veranderingsmomenten Bereik: 8 animatoren, 30 individuele kinderen, 20 individuele bewoners Partners: Habitat et Rénovation, Yota Middelen: VGC aparte subsidies Jeugd en Welzijn (2012-2015)
3. Springplank aan de Zenne : jongeren (18-25) uit de Brusselse Haard worden ingezet voor renovatiewerken in de appartementsblokken van de Papenvest. Zij hebben geen middelbaar diploma en zijn werkzoekend. Naast de uitvoering worden de jongeren actief betrokken in de oorbereiding en de evaluatie. Daarbij wordt er aandacht besteed aan de sleutelcompetenties (op tijd komen, omgaan met kritiek, elkaar evalueren,…) als aan de technische competenties (schilderen, netheid,…) aan bod. Het benoemen leidt enerzijds tot een bijsturen of appreciëren van besproken competenties, en anderzijds tot het zelf benoemen van opgedane competenties (bewustmaking). Dit laatste is vooral van belang bij het opstellen van een CV, wat telkens na het beëindigen van de werken wordt gedaan met de jongeren. Toeleiding naar werk, vorming of opleiding staat centraal bij de natrajecten.
Intensiteit: 3 trajecten; 5 weken; 6 maand nabegeleiding Bereik: 6 jongeren/traject, 18-25 jaar Partners: Buurtwinkel (technische omkadering), Habitat et Rénovation Middelen: Brusselse Haard
4. Brussels Cup: een ploeg jongeren van Maritiem en Anneessens neemt deel aan de Brussels Homeless Cup, georganiseerd door Buurtsport en Hobo. Er wordt gestreefd naar maximale zelforganisatie van de 8 deelnemende jongeren.
Intensiteit: wekelijkse training, geprogrammeerde matchen Bereik: 8 jongeren Partners: Hobo, Buurtsport, Boule de Neige Middelen: VGC Welzijn (Convenant)
5. St Remi: buurtgerichte en participatieve uitbating van nieuwe sporthal in Maritiemwijk. Opzetten van nieuwe groepswerking met aandacht voor individuele sociale vragen, revitalisatie van directe omgeving en competentiegerichte vrijwilligerswerking.
4. Signaalwerk: werken aan structurele verandering Jaarlijks bereiken de straathoekwerkers een 300-tal gasten. De individuele trajecten die daaruit voortvloeien zijn de kern van ons werk. De signaalwerking is complementair: het helpen wegnemen van structurele obstakels geeft ons werk meer draagwijdte. Voor deze functie is ons team versterkt door één signaalwerker (4/5) (ondersteund door straathoekwerkers). Taken: De ruimere maatschappelijke problemen waarmee de straathoekwerkers geconfronteerd worden signaleren bij de betrokken overheden en voorzieningen. Het organiseren van gerichte acties; deelname aan overleg; schrijven van signaalnota’s. Daarnaast ondersteunt de signaalwerker de straathoekwerkers bij het opnemen van hun lokale signaalfunctie. De signaalwerker neemt deel aan tal van thematische overlegtafels 4
(Thuislozenoverleg, Brussels platform armoede, Ministerie van de wooncrisis…) en deelt daar de bevindingen vanuit het straathoekwerk. - Realisaties: o Huisvestingstekort en toegankelijkheid sociale huisvesting: Project Leeggoed beoogt het onderhandelen van tijdelijk gebruik van leegstand voor groepen in precaire huisvestingsomstandigheden, te vergelijken met antikraak, met een sociale dimensie. (ism Pigment vzw, Samenlevingsopbouw Brussel, Fébul). Indicatoren: 2 bewoonde panden Publicatie 2014 Aansluiting wordt gezocht naar sociale verhuurkantoren (Baita,...), initiatieven Gewest,... o Jeugdwerkloosheid: er wordt een actieonderzoek gevoerd binnen JES (over de deelwerkingen en de drie steden (Antwerpen, Brussel en Gent)) naar jeugdwerkloosheid waarvan een studiedag plaatsvindt in 2014. o Detentie en rehabilitatie: er wordt een een actie-onderzoek opgezet gekoppeld aan een beleids- en publiekscampagne ter verbetering van het huidige reïntegratiebeleid alsook van de perceptie rond ex-gedetineerden en hun kansen. I.s.m Liga van de Rechten van de Mens. - Expertisedeling: o We willen de informatie die we opdoen aan de onderkant van de samenleving tot op beleidsniveau tillen, bijvoorbeeld door een inbreng te doen voor thematische armoederapporten. o De straathoekwerkers zijn lokaal ingebed in relevante overlegplatforms (zie 6). Hun inbreng in deze vergaderingen is uniek omdat het inzicht biedt in vaak verborgen drempels die de doelgroep ervaart. De signaalwerker ondersteunt de straathoekwerkers bij hun lokale signaalfunctie. o Daarnaast werken we aan een genuanceerde beeldvorming over de doelgroep. We organiseren daarom gerichte acties om onze signalen duidelijk te maken, die inspelen op bepaalde trends in de actualiteit en de media.
5. Ondersteuning: Vorming, training, opleiding en coaching 1 coördinator Taken: Inhoudelijke en administratieve opvolging en ondersteuning van het team (teamvergaderingen, individuele werkbesprekingen en evaluatiegesprekken, opvolging vorming en opleiding), deelname aan overlegplatforms (VIA-B, Thuislozenoverleg, Brusselse Welzijns- en Gezondheidsraad…), visie- en methodiekontwikkeling; externe profilering van het straathoekwerk; jaarverslag, organiseren van intervisie; uitwerken, opvolgen en evalueren van projecten, meedenken en –werken aan de ontwikkeling van JES als organisatie. VTO 5
1.
2.
Er staan inhoudelijke teamvergaderingen op de agenda, waarbij telkens een spreker wordt uitgenodigd om zijn visie of werking rond armoede te komen uitleggen. Deze uitwisselingsmomenten staan open voor werkers uit partnerorganisaties. Elke straathoekwerker volgt één of meer vormingen betreffende onderwerpen die gelinkt zijn aan zijn of haar doelgroep en wijk.
3.
Het team participeert aan de driedaagse JES-kadervorming.
4.
In november wordt een evaluatietweedaagse gehouden.
5.
Enkele straathoekwerkers zullen VLASTROV (cf. infra) volgen.
inhoudelijke de
plannings-
en
opvolgingscursus
van
6. Samenwerking met diverse partners om tot een effectievere vorm van armoedebestrijding te komen De samenwerkingsverbanden op lokaal en bovenlokaal vlak worden onderhouden, verdiept en uitgebreid. Dit met het oog op het verhogen van de toegankelijkheid van voorzieningen, de doorverwijzing, de afstemming, de samenwerking en de gezamenlijke signaalfunctie. Onze partners zijn divers: Met wie D’BROEJ
Habitat et Rénovation ABAKA/SOS Jeunes Meeting Samenlevingsopbouw Pigment Bonnevie Vk* concerts Dokters van de Wereld Med’immigrant Buurtwinkel
Doel Afstemmen nuldelijnszorg met oog op betere toeleiding gasten naar arbeidsmarkt. Meldpunt Politiegeweld Organiseren intergenerationeel project en Springplank aan de Zenne Stuurgroep onderzoek ‘La passage difficile entre minorité et majorité’ (GGC) Lid stuurgroep, samenwerking inzake rapport ‘Dringende Medische Hulpverlening’ Samenwerking Project Leeggoed Samenwerking Project Leeggoed Participatie jongeren bij heraanleg as Graaf Van Vlaanderen – Voltaire inzake Wijcontract Bellevue Toeleiding/omkadering jongeren inzake vrijwilligerstrajecten in de Vk* samenwerking inzake rapport ‘Dringende Medische Hulpverlening’ samenwerking inzake rapport ‘Dringende Medische Hulpverlening’ Samenwerking rond wijkcontract Bloemenhof – Fontainaspark Springplank aan de Zenne
6
Brusselse Haard Leefmilieu Brussel Brussel BRAVVO Cel ter Bestrijding Uitsluiting Molenbeek VLASTROV Brusselse Welzijnsraad Leerrecht Ribeaupôle/Riboutique
van
Springplank aan de Zenne – Participatie heraanleg Site Papenvest Acties rond Dauwpark Anderlecht Opzetten traject rond Gemeenschapsvorming/centrum in de Zennewijk Sociale Samenwerking Jongeren/Politie
Service Droits de Jeunes Dune/reseau Nomade Comète AMO Tracé Brussel Liga van de Rechten van de Mens Time-out Brussel
Ondersteuning, signaalwerk en vorming Thuislozenoverleg Stuurgroep Leerrecht Stuurgroep/Raad van Bestuur inzake interventies rond Ribeaucourt Overleg Jongeren/politiegeweld Werkgroep Peerhulp voor doelgroep Activiteiten Anneessenswijk Afstemmen nuldelijnszorg met oog op betere toeleiding gasten naar arbeidsmarkt. Samenwerking Detentie en rehabilitatie Samenwerking schooluitval en spijbelpreventie
7. Meetindicatoren Het momenteel operationeel registratieprogramma wordt verder verfijnd. Voorts wordt op vraag van partnerorganisaties nagegaan of het programma converteerbaar is voor hun werkingen. Gezien om gevoegd te worden bij Collegebesluit houdende de goedkeuring van het jaaractieplan 2014 van vzw JES - straathoekwerk nr. 20132014-0369 van 27-02-2014
De collegeleden,
Bruno DE LILLE
Brigitte GROUWELS
Guy VANHENGEL
7
