Jaarboek Integrale Geneeskunde

Jaarboek Integrale Geneeskunde 2005– 2006 Voeding, Licht, Leven en Gezondheid

Tijdschrift voor Integrale Geneeskunde Jaargang 21, 22

Jaarboek Integrale Geneeskunde 2005–2006 Voeding, Licht, Leven en Gezondheid

Tijdschrift voor Integrale Geneeskunde Jaargang 21, 22

Een uitgave van Stichting Tijdschrift voor Integrale Geneeskunde in samenwerking met Supplement BV

ISBN 90-810186-2-0 Copyright © 2006 Stichting TIG, Postbus 133, 3840 AC Harderwijk, The Netherlands Uitgever: Supplement BV, Parnassusweg 14-3, 1076 AN Amsterdam, tel . 020 670 50 00, [email protected] Vormgeving: Per Ontwerp, Utrecht, [email protected] Druk: Drukkerij Salland de Lange, Deventer Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

Voorwoord: een Integrale visie

Deze jaareditie (21 en 22) van TIG werpt licht op ge-

fotonenmeting te meten. Het verlies van samen-

zondheid en voeding. Dit is letterlijk op te vatten: er

hang van licht is een maat voor gezondheid. De

is interessant onderzoek over de relatie tussen licht

kwaliteit van gewassen en hun vruchten is daarmee

en gezondheid. Dit jaarboek brengt een serie artike-

te bepalen. Voeding is daarmee meer dan ‘vulspul

len samen waarin diverse facetten van dit onder-

voor de maag’, waarin toevoegmiddelen mogelijk

zoek worden belicht. Recent onderzoek naar bio-

wel de kwantiteit maar niet de kwaliteit verhogen.

fotonen speelt daarin een belangrijke rol. Dit vormt

Het gaat erom hoe voeding de kwaliteit van ons

een basis voor het verkennen van een samenhang

leven zelf voedt.

tussen licht, leven, gezondheid en voeding.

Daarin komen de trefwoorden van dit TIG-thema-

De artikelen lopen uiteen van fundamenteel onder-

nummer samen: Licht, Leven, Gezondheid en

zoek aan biofotonen, naar het begrip van licht als

Voeding.

teken van leven, en het nieuwe begrip van gezondheid in termen van coherentie van dit vitale licht.

De eerste serie van artikelen trekt de grens van de

Het gaat ook in op de manier waarop de gezond-

huidige kennis door naar het scherp van de snede:

heid van mensen, dieren, planten en ook de grond

de frontlinie van het steeds voortschrijdend onder-

van de aarde in deze termen is te meten. ‘Stralende

zoek. Er zijn fascinerende ontwikkelingen gaande,

gezondheid’ gaat niet alleen op voor de meting van

waardoor onze begripshorizon zich verlegt.

de grond, de gewassen en hun vruchten, maar ook

(Goethe: “Er zijn mensen met een begripshorizon

voor de betekenis die deze hebben voor ons li-

van radius nul; dat noemen ze hun standpunt.”)

chaam in de vorm van onze voeding. Het is door dit

Recent onderzoek heeft ertoe geleid dat we vele ba-

onderzoek heel duidelijk geworden dat het niet

sale inzichten moeten herzien. En opvallend ge-

erom gaat dat een voedingsproduct er mooi uitziet,

noeg steeds meer lijken uit te komen op wat oude

maar dat het een interne samenhang heeft (die

culturen al beschreven: de directe samenhang tus-

meetbaar is in het licht dat het uitstraalt) welke

sen materie en bewustzijn. Met licht ook als een

onze lichaamsvitaliteit onderbouwt. In een science-

manifestatie van leven: de vitaliteit van materie in

fiction-achtige toekomstvisie kunnen we een

organismen. Het is daarbij gemakkelijk om aanslui-

samenleving voorzien waarmee aan de hand van

ting te vinden tussen de nieuwe fysica en licht.

een biofotonenmeter in een broche of armband de

Daardoor kunnen we ook begrijpen op welke ande-

koper de kwaliteit van de verse koopwaar bepaalt…

re manieren we kunnen kijken naar leven. Het leidt

Biofotonenonderzoek biedt inzicht in een meetbare

tot een interessante vervolgstap: we kunnen de

kwaliteit van voeding. Integere samenhang in de

kwaliteit van leven meten in de voeding, door het

lichtcommunicatie tussen cellen lijkt een maat voor

meten van licht. Dat biedt een ongewone andere

gezondheid. ‘Gezonde voeding laat een gezonde

visie op voeding, met implicaties voor de manier

samenhang stralend zien’: in de biofotonenstraling

waarop we ermee omgaan, in de productie en de

is die te meten.

bereiding. Die inzichten hebben directe relevantie

Licht is daarmee een interessante, en meetbare,

in het omgaan het gezondheid: het be-leven van

maat voor de kwaliteit van leven. Deze is door bio-

leven in ons lichaam.

Dit is de samenhang die in dit jaarboek wordt gebo-

den zien die niet in elk artikel evident zijn, maar die

den: de ontdekking van de samenhang tussen voe-

in hun samenhang wel kan worden begrepen. Op

ding, leven, gezondheid en licht.

die manier verbinden redactionele reflecties bij-

In deze volgorde zijn de artikelen in dit nummer ge-

voorbeeld artikelen over voeding met de studies

rubriceerd. Tussen de artikelen vindt u redactionele

van licht, of ze leggen een verband naar gezond-

commentaren, die de rode draad van de verbinden-

heid en leven. Hierdoor wordt beoogd de artikelen

de gedachte van dit jaarboek doortrekt. Alle artike-

meer in hun samenhang te kunnen begrijpen, maar

len zijn vanuit hun eigen expertisegebied door de

ook in verband met hun belang voor de gezond-

auteurs beschreven. Maar in hun samenhang in dit

heidspraktijk.

jaarboek betekenen ze nog meer: ze laten verban-

>

Inhoud

1

inleiding —Thema: voeding, licht, leven en gezondheid; regulatie-aspecten

11

Omvang alternatieve geneeswijzen in Nederland

13

P. van Dijk 2

Allochtone geneeswijzen

23

P. van Dijk

deel 1 —Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde

31

3

Voeding en gezondheid

34

—Het toenemend verschil tussen levensmiddelen, etensmiddelen, voedingswaar, en nutriënten O. van Nieuwenhuijze 4

Gezondheidsbevorderende effecten van het Mediterrane dieet

56

F.A.C. Wiegant 5

Voeding als basistherapie

65

H. van Montfort 6 Mesologie bij functiestoornissen van de dunne darm bij melkconsumptie

75

—Mesologie bij melkovergevoeligheid B. Martinus 7

Voeding en voedingssupplementen bij agressief gedrag

88

G.E. Schuitemaker 8 De rol van voeding in sociaal gedrag

94

—Een recept voor vrede? Een samenvatting van het werk van Bernard Gesch O. van Nieuwenhuijze, G.E. Schuitemaker 9 Boekbespreking E. Best, M. de Goeij, O. van Nieuwenhuijze

101

>

10 Het belang van evenwichtige voeding (eiwitten en mineralen)

106

R. Havinga 11 De voordelen van voedselbeperking

114

M. Noorman, F.A.C. Wiegant 12 De Cholesterol-fabel

124

J. Beunk 13 Bestaat er rondom de fluoride een ‘doofpot cultuur’?

131

F. Neelissen 14 Gifstoffen in ons bloed

139

—Een samenvatting van het onderzoeksrapport van Sauer, Peters en Meijer (2004) O. van Nieuwenhuijze

deel 2 —Op zoek naar een nieuw concept van voedselproductie: gezonde bodem,

145

gezonde voeding 15 Biologische landbouw, voedingskwaliteit en gezondheid

147

—Een samenvatting van 15 jaar aan onderzoeksresultaten J.D. van Mansvelt, O. van Nieuwenhuijze 16 De Aquarius-landbouw klinkt als een klok…

158

J. van Bruchem 17 Bestaat er een kwaliteitsmaat voor voedsel?

185

E.P.A. van Wijk, R. van Wijk

deel 3 —Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

18 Basis-bioregulatiesysteem

195 198

R. van Wijk 19 Stromende energie binnen het lichaam

213

N. Westerman 20 Neuraaltherapie H.J. Lamers

240

<

21 Over gewrichtsklachten, onderzoek en therapie

257

—Een manueel therapeutische visie G. van der Bijl 22 Inleiding tot de natuurgeneeskunde

270

H. van Waning 23 Energie Psychologie

286

—Een nieuwe ontwikkeling in de psychotherapie P. B aldé 24 Placebo en zelfheling

300

E.P.A. van Wijk

deel 4 —Op zoek naar begrip van de rol van coherentie in gezondheid en ziekte

25 Licht en gezondheid

313 315

E.P.A. van Wijk, R. van Wijk 26 Het eigen licht van de mens

323

R. van Wijk, E.P.A. van Wijk 27 Integraal onderwijs in integrale geneeskunst O. van Nieuwenhuijze

332

>

Inleiding Thema: Voeding, licht, leven en gez ondheid; Regulatie-aspecten

11

tig jaargang 21|22

Inleiding: Voeding, licht, leven en gezondheid; Regulatie-aspecten

>

Ten geleide

Integrale Geneeskunst is het onderwerp van TIG.

gaan. Niet alleen de behandelwijze is verschillend;

In de 20+ jaren sinds de oprichting van Stichting

er staat ook een heel andere gedachtewereld ach-

TIG heeft zich veel op dit gebied ontwikkeld.

ter. Om die te begrijpen i s het nodig zich in te leven

P. van Dijk biedt een perspectief op de toename van

in de andere cultuur. Het artikel brengt in gedachte

geneeswijzen uit andere culturen in ons land. Ten

hoe belangrijk de cultureel antropologische aspec-

dele heeft dit te maken met de toename van het

ten zijn bij een integratie van geneeswijzen.

aantal immigranten: ze maken ook hier gebruik van

Binnen het kader van dit jaarboek geven deze twee

de hun vertrouwde geneeswijze. Het heeft ook te

artikelen inzicht in de keuze aan geneeswijzen die

maken met het verschil in benadering, de manier

we hebben.

waarop de mens wordt beschouwd, en de wijze

In de rest van het jaarboek is te zien hoe ons li-

waarop de geneeswijzen daarin verschillen. De con-

chaam daarmee omgaat. Specifiek komt aan bod

sument heeft daardoor steeds meer keuze in het

hoe ons regulatiesysteem daarin een bepalende rol

vinden van de passende geneeswijze. Ook de thera-

speelt. Het is de integrerende factor voor de inte-

peuten geven blijk van een toenemende interesse

gratie van al deze geneeswijzen.

in de geneesmethoden die andere culturen hebben te bieden. In het tweede artikel (‘Allochtone Geneeswijzen’)

De Redactie

geeft P. van Dijk een voorbeeld van de andere ma-

R. van Wijk, Hoofdredacteur

nier waarop andere geneeswijzen met mensen om-

O. van Nieuwenhuijze, Eindredacteur

12

tig jaargang 21|22

Inleiding: Voeding, licht, leven en gezondheid; Regulatie-aspecten

>

Deel 1 Voeding in gezondheidszorg en de gen eeskunde

31

tig jaargang 21|22

Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde

>

32

Ten geleide —Deel 1

Deel 1 van dit jaarboek gaat in op voeding. Wat is

nen.

voeding? Hoe voedt voeding onze gezondheid?

Eén van de bekende voorbeelden van immuunver-

Een inleidende beschouwing over voeding wordt ge-

storing in de darm is het drinken van koemelk. In

boden door redactielid O. van Nieuwenhuijze. Hij

TIG 19(1) is daar al uitgebreid aandacht aan gege-

stelt de vraag aan de orde welke relatie voeding

ven. Astma, eczeem en allergie zijn direct gevolg

heeft met gezondheid en in hoeverre voeding mo-

van de aantasting van de darmwand door lichaams-

menteel een risico lijkt voor de volksgezondheid.

vreemd eiwit. B. Martinus beschrijft een benadering

Door het reductionistisch denken is er een stapsge-

voor dit probleem op grond van de mesologie. Deze

wijze verandering, waarbij levensmiddelen eerst als

geneeskundige visie tracht de reguliere en alterna-

voedsel, toen steeds meer als voedingswaar, en re-

tieve benaderingen te ïntegreren, met het zelfregu-

cent vooral als nutriënten werden beschouwd.

lerend vermogen als de basis voor genezing. Aan de

Daarmee is stapsgewijs ook een overstap gemaakt

hand van het voorbeeld koemelk-allergie wordt dit

van een beleving van de natuur, naar de keuken,

beschreven.

naar de handel, naar de wetenschap. De weten-

De rol van onze lichaamsregulatie komt in beeld

schappelijke visie is bepalend geworden voor de

door een studie naar, impliciet, de zelfregulatie van

manier waarop de voedingsindustrie de handel is

ons lichaam. Studies met knaagdieren lieten zien

gaan bepalen. Er is een groot aantal producten dat

dat die langer en gezonder leven als zij minder

als ‘voedsel’ wordt verkocht zonder die ‘voeding’ te

eten. Het leidt tot het inzicht dat niet alleen de kwa-

bieden. Vulmiddelen en andere stoffen bieden gro-

liteit van onze voeding een rol speelt, zoals de eer-

tere omzet, maar geen betere gezondheid.

dere artikelen lieten zien. Ook de kwantiteit is be-

Van een aantal culturen is bekend dat hun voedsel

palend. Het ontlasten van de metabole cycli van

bijdraagt aan hun volksgezondheid. F.A.C. Wiegant

voeding die niet in balans is, speelt daar een rol in.

beschrijft de gezondheidsbevorderende effecten

M. Noorman en F.A.C. Wiegant beschrijven diverse

van het Mediterrane dieet. Hij bekijkt de samenstel-

aspecten van onderzoek op dit gebied. Het biedt in-

ling van die maaltijden en de manier waarop ons li-

zicht in de betekenis van een vastenkuur, zoals die

chaam ermee omgaat. De hogere levensduur en be-

in diverse traditionele geneeswijzen gebruikt wordt.

tere gezondheid zijn daaruit te begrijpen.

Voeding heeft dus terdege effect op ons lichaam.

Het maakt dus wel degelijk uit wat we eten, en hoe

Voeding kan onze gezondheid verstoren. Voeding

we eten. J. van Montfort gaat expliciet in op de ma-

kan ook onze psychische toestand verstoren. G.E.

nier waarop stoffen in de voeding ook onze gezond-

Schuitemaker beschrijft hoe door de voeding niet

heid kunnen schaden. In veel voeding komen stof-

alleen de darmen maar ook andere organen overbe-

fen voor waar ons lichaam niet mee kan omgaan.

last en verstoord kunnen raken. Zo kunnen tekorten

Ons immuunsysteem reageert niet adequaat, met

in de voeding de groei en ontwikkeling van de her-

als gevolg dat het lichaam soms in een chronische

senen verstoren. Het verstoorde metabolisme kan

toestand van stress komt. Typerend is een chro-

leiden tot interne onrust en extern agressief gedrag.

nisch subklinisch ontstekingsbeeld in de darm.

Omgekeerd betekent dit ook dat agressief gedrag

Vaak wordt die niet onderkend omdat de stoffen die

door goede voeding is te verhelpen.

dit uitlokken niet opvallen: men eet toch gewone

Een bijlage ingebracht door dezelfde auteur is door

gezonde voeding? Dankzij de ontwikkeling van Ig-

de redactie bewerkt en opgenomen in dit jaarboek

test apparatuur zijn de IgG- en IgE-immuunstoffen

omdat het hetzelfde inzicht op een praktische ma-

te onderkennen die aangeven dat er een probleem

nier laat begrijpen. Bij adolescenten komt veel

is met de voeding. Door het dieet aan te passen

agressiviteit voor, als hun voeding tekortschiet tij-

kunnen veel chronische ziekten, vaak snel, verdwij-

dens de groeiveranderingen in de puberteit. Het be-

tig jaargang 21|22



<

treft hier een studie van Gesh die liet zien dat in ge-

al in ons eigen lichaam geproduceerd wordt, is het

vangenissen het crimineel gedrag afnam indien

reduceren van cholesterol in de voeding maar ten

deze balans in het lichaam door goede voeding

dele een hulp. Vanuit de industrie zijn er choleste-

werd hersteld. Het is te hopen dat de plannen om

rolverlagende middelen ontwikkeld. Echter, over-

dit resultaat ook in Nederland verder te onderzoe-

eenkomstig met wat hierboven al gezegd is: voe-

ken en toe te passen worden bewaarheid.

ding heeft niet alleen effect op ons lichaam, maar

Een korte boekbespreking door de redactie van het

ook op onze geest. Het artikel geeft daarvan een

boek van Schuitemaker over dit onderwerp geeft

duidelijk voorbeeld, en laat zien dat een verhoogde

verdere aanknopingspunten op dit gebied.

cholesterolspiegel een symptoom is, waarvan de

Aansluitend hieraan worden meerdere boeken be-

oorzaak kan worden begrepen.

sproken, die alle ingaan op het belang van voeding.

Het artikel daarop laat zien dat wat gezegd wordt

Belangrijk is dus wat we eten, en hoe we eten.

soms zelfs onwaar is. Het behandelt fluor, dat in de

R. Havinga brengt dat met meer diepgang in beeld

tandheelkunde gebruikt wordt. F. Neelissen gaat in

door in te gaan op de manier waarop voeding niet

op de argumenten waarom de stof in tandpasta en

alleen moet aansluiten op de natuurlijke lichaams-

mondspoelmiddelen gebruikt wordt: er zijn diverse

processen, maar omgekeerd dat voeding ook deel

industrieën (aluminium, kunstmest) die als restpro-

is van natuurlijke groeiprocessen in een ‘gezonde’

duct het giftige fluor produceren, en het anders

omgeving. In die zin vormt voeding een brug, of een

tegen hoge kosten moeten laten verwijderen. Voor

sluitsteen, tussen onze interne en externe voedsel-

het lichaam blijft de stof echter giftig, en detectie-

kringloop. Als de voeding die overbrugging niet

methoden zoals de meting van Voll kunnen worden

biedt, raakt de mens verstoord in de omgeving. Er

gebruikt om dat te laten zien. Neelissen stelt de

ontstaat stress in het lichaam, zoals hierboven om-

vraag waarom veel tandartsen ondanks de vele lite-

schreven. Het lichaam moet daarvoor compenseren.

ratuur toch nog menen fluor te moeten g ebruiken.

Het zou de basis kunnen vormen van een grote ver-

Van fluor is bekend dat we het in ons lichaam krij-

zameling ziekten, uiteenlopend van vetzucht (obe-

gen. Er zijn veel stoffen waarvan niet bekend is dat

sitas) tot onrust (ADHD), die dan door g oede voe-

we het innemen: het komt mee met de voeding die

ding zijn te verhelpen. Havinga biedt een overzicht

we eten, of door contact met onze omgeving. Het

van verschillende studies die de samenhang tussen

gaat hier vooral over bestrijdingsmiddelen zoals die

voeding en natuur laten zien. Het artikel slaat ook

in overvloed worden gebruikt in de landbouw, of

een brug naar de studies over de rol van fotonen in

oplosmiddelen die worden gebruikt in schoon-

ons lichaam door in te gaan op de rol van elektro-

maakmiddelen of de industrie. De aanname dat ze

magnetische velden in moleculaire metabole cycli.

onschuldig zijn voor de gezondheid lijkt niet gefun-

Dat inzichten kunnen veranderen en niet alles wat

deerd: Greenpeace liet hier onderzoek naar doen.

gezegd wordt waar behoeft te zijn, wordt geschetst

Sauer, Peters en Meijer publiceerden de resultaten.

door C. Beunk. Hij geeft aandacht aan een in onze

De resultaten liegen er niet om: veel van de stoffen

samenleving vaak beschreven probleem: het cho-

zijn in ons bloed te vinden. Zelfs stoffen die niet

lesterolniveau. Cholesterol is een duidelijk voor-

meer mogen worden gebruikt zijn in ons bloed nog

beeld van de verwevenheid van metabole cycli, en

steeds aantoonbaar. Het heeft directe betekenis

de manier waarop we via onze voeding met onze

voor de volksgezondheid.

omgeving zijn verbonden. Cholesterol is een belangrijk onderdeel van het hormonale regelsysteem

De Redactie

in ons lichaam. Het is op meerdere manieren met


onze voedselvertering verbonden. Doordat het voor-


tig jaargang 21|22


33

>

Deel 2 Op zoek naar een nieuw concept van voedsel productie: gezonde bodem, gezonde voeding

145

tig jaargang 21|22

Deel 2: Een nieuw concept van voedselproductie

>

146


Het tweede deel van het jaarboek vervolgt de ge-

Sinds korte tijd is er een ander inzicht aan het ont-

dachte dat onze voeding deel is van de voedsel-

staan over de verbondenheid van leven en haar om-

kringloop. De metabole cycli in ons lichaam zijn een

geving. E. van Wijk en R. van Wijk vatten het onder-

voortzetting van de kringlopen waarin dieren leven

zoek hiernaar samen. In de zestiger jaren begin dit

van elkaar en van planten die leven van Aarde.

onderzoek, dat gebruik maakte van de nachtkijkers

Belangrijker dan de diverse vormen van voeding is

van het leger. Vanuit natuurkundig onderzoek wer-

de continuïteit en integriteit van deze ‘grotere’

den in diverse landen een nieuwe technologie ont-

metabole kringlopen van moleculen waarop ons be-

wikkeld. Deze leidde tot instrumenten waarvan de

staan gebaseerd is. Het is de samenhang van die

lichtuitstraling van levende wezens is te meten, ook

moleculen, en die kringlopen, die het behoud van

van de mens. Veel metingen zijn inmiddels gedaan,

samenhang in de natuur en in ons lichaam bepaalt.

en langzaamaan daagt een begrip wat de meetre-

Gezondheid is hierdoor direct met onze omgeving

sultaten betekenen. Duidelijk is al dat de coheren-

verbonden. Het artikel van Havinga (zie Deel 1)

tie van het licht samenhangt met onze gezondheid.

legde al de relatie tussen de voeding en de land-

Het is nog niet duidelijk hoe, of wanneer, dit inzicht

bouw. J. D. van Mansvelt maakt de samenhang

voldoende zal zijn ontwikkeld om het te kunnen ge-

meer expliciet door de traditionele landbouw met

bruiken voor het gericht diagnosticeren van ziekte,

de tegenwoordige industrie-variant ervan te verge-

of herstel van gezondheid.

lijken. Het is opvallend dat de industrie-variant (met

De onderlinge verbondenheid vormt ook de basis

kunstmest, verdelgingsmiddelen, en ten dele ook

waarop kwaliteit van voedsel kan worden beschre-

genetische manipulatie) tegenwoordig al als ‘na-

ven. Kwaliteitsanalyse bevindt zich in een dilemma.

tuurlijk’ wordt beschouwd. En de traditionele land-

De gangbare kwaliteitsbeschrijving gaat veelal uit

bouw als alternatief wordt bezien; maar nog steeds

naar het opsporen in het voedsel van voor gezond-

bio-logisch wordt genoemd.

heid schadelijke stoffen. E. van Wijk en R. van Wijk

J. van Bruchem gaat in op het belang van die traditi-

illustreren dat kwaliteit van levensmiddelen niet al-

onele aanpak om daarmee weer een g ezonde land-

leen bepaald wordt door de inhoudsstoffen. De be-

bouw te bereiken. De natuurlijke landbouw is geba-

tekenis van voeding voor de consument moet wor-

seerd op een natuurlijk samenspel tussen de Aarde

den gezien in een nieuw concept, dat van ordening.

(grond), planten, dieren en mensen die zich over

Aan de hand van het werk van de Nobelprijs-

langere tijd instelt. Opvallend is daarbij dat terug-

winnaars Schrödinger en Prigogine wordt duidelijk

keer tot de traditionele methoden niet alleen de

dat voeding de geordendheid van het systeem moet

biologische, natuurlijke ontwikkeling van producten

verbeteren. De consument moet leren dat ordening

herstelt, dus verbetert; ook de opbrengt gaat vaak

belangrijker is dan energietoevoer. Het is niet een-

(weer) omhoog. Van belang is dat het niet alleen

voudig in deze gedachtegang tot methoden te

gaat om het herstel van de oude methode van om-

komen die de voeding reeds op deze aspecten kun-

gaan met het land door de boeren. Het gaat ook

nen beoordelen. Een moderne methode die hier-

over het herstel van de rol van de landbouw in de

voor wordt ontwikkkeld en getoetst, is een methode

samenleving als geheel. Steeds speelt de integrale

die beoordeelt hoe een voedingsmiddel energie

samenhang de bepalende rol. Als de stedelingen

(met name licht) kan vasthouden.

de boeren niet ondersteunen, zal mettertijd onze samenleving mogelijk geen gezonde voeding meer

De Redactie

kennen. Voeding is niet het eten van nutriënten,


maar het bewaren van de (metabole) verbonden-


heid met onze omgeving.

tig jaargang 21|22

Deel 2: Een nieuw concept van voedselproductie

>

Deel 3 Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

195

tig jaargang 21|22

Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid

>

196


Deel 3 van dit jaarboek verdiept het ontstane in-

zoals die in het eerste deel over voeding impliciet al

zicht: onze gezondheid wordt gevoed door onze

werden beschreven. Die processen betreffen mole-

voeding (Deel 1). Onze voeding is een deel van de

culen die in elkaar transformeren, en daardoor de

kringlopen op aarde (Deel 2). Die kringlopen lopen

metabole cycli vormen die de fysiologie van het li-

door in ons lichaam (Deel 3).

chaam bepalen. De regelsystemen die dat coördine-

Samenhang is de essentie. Dat is in de kwaliteit

ren, opereren op een dieper nive au: als elektromag-

van de producten te zien en in de lichtuitstraling te

netisch systeem. Een soort van elektrische rivier in

meten. Dat is de conclusie van het tweede deel van

een magnetische bedding. Het zijn deze stromen

dit jaarboek. Dit betekent dan ook dat het bewaren

die onze lichaamssamenhang en gezondheid bepa-

van die samenhang de essentie is voor het bewaren

len. Het artikel legt ook een relatie met de, in ande-

van gezondheid. Het gaat hier om de samenhang

re hoofdstukken besproken, lichtemissie van het

van het lichaam, met haar omgeving, met de voed-

menselijk lichaam.

selkringloop van onze omgeving zoals die in ons li-

Er wordt veel gespeculeerd over een sturende rol

chaam doorloopt, en van de metabole cycli in ons

van het zwakke lichtveld in ons lichaam. Zelfs doe-

lichaam. Een trefwoord is ‘systeemregulatie’. Het is

men er al therapievormen op die claimen van dit

dit begrip dat een basis biedt voor een meer funda-

nieuwe concept gebruik te maken. E. van Wijk en R.

menteel begrip van/voor gezondheid. Het gaat niet

Van Wijk stellen dat men hierin terughoudend moet

om ons lichaam als object (een anatomische con-

zijn. Het onderzoek van het menselijk lichtveld is in

structie), maar om het lichaam als systeem – en als

volle gang. De auteurs geven een beeld van de

deel van de omgeving.

historische, moeizame, ontwikkeling en beschrijven

De systeembenadering is in de vorige eeuw al ont-

kort de laatste gegevens.

wikkeld. Ook is veel bekend over een verwante be-

Een specifiek voorbeeld van een informa-

schouwing: de systeemregulatie. Het derde deel

tie/communicatie-therapie die van deze samenhan-

van dit TIG-jaarboek geeft voorbeelden van manie-

gende energiestromen gebruik maakt, is de neu-

ren waarop de systeemregulatie van ons lichaam

raaltherapie. H. Lamers beschrijft de oorsprong en

kan worden begrepen, en gebruikt kan worden om

historie van deze methode, waarbij lokale injecties

te genezen. Genezing is daarbij het vermogen om

met procaïne een plaatselijke her-afstemming kun-

de integrale samenhang van de regelprocessen van

nen bewerkstelligen waardoor de samenhang van

het lichaam (zich) te (laten) herstellen; als deel van

grotere verbanden van hetzelfde systeem worden

de omgeving. Van belang is dat daarin dus niet

hersteld.

meer ziekte centraal staat, maar gezondheid. Van

De beschouwing van het lichaam als systeem wordt

belang is ook dat het accent niet ligt op de anato-

ook goed geïllustreerd in de samenhang en regula-

mie en de vaste structuren, maar juist in de speci-

tie van onze gewrichten. G. van der Bijl beschrijft

fieke relatie tussen structuur en informatie.

dit vanuit zijn jarenlange ervaring met manuele the-

R. van Wijk beschrijft dit in zijn uitleg van het basis-

rapie. Verstoringen in de gewrichten hebben daarin

bioregulatiesysteem (BBRS). Dit systeem is interes-

te maken met veranderingen van spanningspatro-

sant; niet alleen omdat het reeds langdurig onder-

nen in de betreffende spieren (ag onisten en anta-

werp is van onderzoek, maar ook door de vele raak-

gonisten). De spanningen in spieren worden op hu n

punten die het heeft met verschillende alternatieve

beurt ook door andere (bijvoorbeeld neuronale en

behandelmethoden.

hormonale) deelsystemen bepaald. Beweging van

N. Westermann maakt dit expliciet door zijn be-

de botten ter plaatse van de gewrichten heeft daar-

schrijving van de ‘energie-doorstroming’ in het li-

om niet alleen te maken met lokale en niet-lokale)

chaam. Het gaat hierbij om dynamische processen,

spanningen in de spieren, maar ook met tijdelijke

tig jaargang 21|22



<

of chronische spanningen tussen organen. Deze

dom Technique), één van de nieuwe methoden

meer omvattende benadering zou tot een verbete-

waarbij psychologische technieken met het kloppen

ring van de resultaten kunnen leiden

van meridiaanpunten worden gecombineerd. In de

Volgens H. van Waning is de klassieke natuurge-

praktijk blijken deze methoden snel en effectief te

neeskunde het meest fraaie voorbeeld van het the-

werken.

rapeutische gebruik van de grote regelsystemen die

Als we nog een stap verder gaan in de rol van de

het lichaam bevat en tegelijkertijd van de afstem-

psyche, dan komen we terecht bij de regulatie die

ming op een natuurlijke leefstijl. Deze thearpie sluit

zich afspeelt onder het niveau van ons omgevings-

aan bij de zienswijze die ook door Van Bruchem

bewustzijn en ons zelfbewustzijn. Dit regulatie-

voor de landbouw is uiteengezet. Ook hier is een

systeem coördineert de processen waarop onze be-

klassieke benadering dat het lichaam ontdaan

leving gebaseerd is. Het gaat hier om de autonome

wordt van schadelijke stoffen en opnieuw wordt af-

processen van lichaamsinformatie en -organisatie

gestemd, rekening houdend met een ‘natuurlijke’

die de samenhang van materie (ons lichaam) bepa-

stressvolle leefstijl.

len. E. van Wijk laat zien dat dit vermogen nauw

Psychologische factoren zijn niet eerder in deze

verband houdt met het placebo-verschijnsel. Het

reeks artikelen ter sprake gekomen. Er is al veel be-

gaat erom dit vermogen te leren gebruiken.

kend over de invloed van de psyche op de gezond-

In het laatste deel (4) van dit jaarboek wordt dan

heid. Het is onze psychologische gesteldheid, die

nog verder bekeken hoe licht een integrerende rol

de aansturing van ons regelsysteem bepaald. De

speelt in het in dit deel (3) besproken lichaamsre-

manier waarop we triggers uit de omgeving interpre-

gulatiesysteem.

teren (als stimulus, of als stress) bepaalt hoe ons neuro-humorale systeem reageert: ‘fight, flight, fear of faint’. Zoals overal zijn ook op dit gebied nieuwe ontwik-

De Redactie

kelingen. P. Baldé beschrijft de TFT (Thought Free-

R. van Wijk, Hoofdredacteur O. van Nieuwenhuijze, Eindredacteur

197

tig jaargang 21|22


>

Deel 4 Op zoek naar begrip van de rol van coherentie in gezondheid en ziekte

313

tig jaargang 21|22

Deel 4: Op zoek naar begrip van de rol van coherentie in gezondheid en ziekte

>


Het laatste deel van dit jaarboek gaat in op de es-

dere manier moeten leren denken, om om te gaan

sentie. In Deel 1 werd besproken hoe voeding een

met deze andere inzichten in ons lichaam. Parallel

basis is voor onze gezondheid. Deel 2 liet zien dat

aan de opbouw van ons lichaam als anatomie op

onze voeding deel is van het leven op aarde. Deel 3

grond van fysiologie op grond van het bioregulatie-

besprak de integrale rol van ons regulatiesysteem

systeem dat door onze beleving mede bepaald

voor onze gezondheid.

wordt, stelt hij een vorm van onderwijs voor waarin

Dit afsluitende Deel 4 gaat dieper in op de recente

de betreffende verschillende manieren van denken

ontwikkeling in het onderzoek naar biofotonen. De

kunnen worden bestudeerd en geleerd. Daarbij

artikelen in dit deel van het jaarboek vatten de be-

blijkt dat dit niet alleen een integratie biedt van de

langrijkste ontwikkelingen samen. Het samenspel

genoemde organisatieniveaus in ons lichaam, maar

tussen elektronen in atomen wordt door fotonen

ook tussen de verschillende vormen van weten-

bepaald. De samenhang tussen atomen, en dus van

schap zoals die in het westen werden ontwikkeld,

moleculen, heeft te maken met een nog onbegre-

en de verschillende vormen van geneeswijzen zoals

pen systeem van licht. Uit metingen kwam men te

die over de wereld worden gebruikt. Het biedt daar-

weten dat leven en gezondheid samengaat met…

mee een basis om de integratie van de geneeswij-

samenhang in dat licht. Coherentie in het lichtveld,

zen in de praktijk te gebruiken.

lijkt een maat voor gezondheid. Dit maakt de studie naar de relatie tussen licht en leven een fascine-

De Redactie

rend terrein, waarin nog veel valt te leren.


Ons lichaam is tastbaar, fysiek: dat lijdt geen enke-


le twijfel. Ons lichaam is echter geen object: de fysieke vorm, zelfs de materialen, zijn opgebouwd van binnenuit, door interactieve cellen. Onze fysiologie bouwt en onderhoudt onze anatomie door middel van complexe cycli, waarin moleculen worden gevormd en vervormd. Tegelijkertijd wordt die fysiologie zelf door een net zo complex regulatiesysteem onderbouwd. Bij de coördinatie van dat re-

314

gulatiesysteem spelen, lijkt het, fotonen een belangrijke of bepalende rol. Het eerder genoemde onderzoek naar biofotonen laat daarmee zien dat voor ons lichaam coördinatie belangrijker is dan de materie. De samenhang wordt door het samenspel van ritmen (de cycli) bepaald. Interes sant is dat blijkt dat de ritmen die daarin een bel angrijke rol spelen, overeenkomen met die welke te meten zijn in het licht van de zon. R van Wijk en E van Wijk beschrijven onderzoek dat hier naar is gedaan. Een relatie tussen de biofotonen en zonlicht valt daarmee te verwachten. Het geeft mogelijk een letterlijke betekenis aan ‘ge-zond’. O. van Nieuwenhuijze sluit het jaarboek af met een integrale visie. Hier wordt gesteld dat we op een an-

tig jaargang 21|22

Deel 4: Op zoek naar begrip van de rol van coherentie in gezondheid en ziekte

Jaarboek Integrale Geneeskunde

Recommend Documents