Jaarbeeld. Humanistisch Verbond. vernieuwend vanuit traditie

Humanistisch Verbond vernieuwend vanuit traditie

Jaarbeeld

2009

Levenskunst

Voorwoord

3

Voorwoord Beste leden, donateurs en relaties,

Het humanistische geluid | Publiek humanisme 4 Het humanistische geluid | In de media

9

Extistentieel humanisme

10

Ledenwerving

12

De vereniging

13

Humanistische dienstverlening

15

Samenwerking

18

De eigen media

20

Inkomsten uit acties en nalatenschappen

21

Hoofdbestuur en landelijk bureau

22

2009 is het derde jaar in de uitvoering van het Meerjarenprogramma 2007-2012, ‘Zelf denken samen leven’. En het is het derde opeenvolgende jaar dat we afsluiten met een flinke ledenwinst, een teken dat humanisme in Nederland leeft.

Privacy

De Economische crisis

In dit Jaarbeeld leest u over de belangrijkste activiteiten, diensten en thema’s, zoals levenskunst, waardig levenseinde, het bewaken van privacy en over de lessen van de economische crisis. Deze thema’s lagen ten grondslag aan de Van Praagprijs 2009, activiteiten georganiseerd door afdelingen, de Socrateslezing 2009 en aan de informatievoorziening op onze website. U vindt eveneens een overzicht van wat we ons ten doel hebben gesteld en welke resultaten er zijn behaald. Het jaar overziend kunnen we vaststellen dat ‘vernieuwing’ een terugkerend thema is. Zo werken we met humanistische dienstverleners aan nieuwe vormen van ondersteuning, met name in de zorg, bij justitie en defensie. Met leden werken we hard aan een nieuwe structuur voor de vereniging en aan nieuwe manieren om activiteiten vorm te geven, te organiseren en te bekostigen. Ook is een nieuwe wervingscampagne gestart, om het begrip ‘humanisme’ beter uit te leggen en nieuwe mensen te binden aan het Verbond. Ineke de Vries

Pagina

Anders dan anders verschijnt dit Jaarbeeld nu al. We vinden het belangrijk dat u als lid, donateur of relatie eerder dan eind mei hoort wat het Verbond het voorgaande jaar heeft gedaan. Dit betekent wel dat wij in dit Jaarbeeld geen jaarcijfers kunnen opnemen, omdat de accountantscontrole eind april wordt afgerond. Zodra de jaarrekening echter beschikbaar is, berichten wij hierover op onze website, in de digitale HV-nieuwsbrief en in het ledenblad HUMUS.

Colofon

Humanistisch Verbond Jaarbeeld 2009

Het Jaarbeeld 2009 is een uitgave van het Humanistisch Verbond Postbus 75490 1070 AL Amsterdam Bezoekadres: Weteringschans 259, Amsterdam Telefoon: (020) 521 90 00 E-mail: [email protected] www.humanistischverbond.nl Redactie: Saskia Markx Eindredactie: Josephine Krikke Vormgeving: Wilbert Ulaen | Kreativatie Druk: Drukkerij De Raat & De Vries

2

Doelstellingen meerjarenprogramma 2007-2012: • Een herkenbare rol van de humanistische levensbeschouwing als een morele en zinvolle levensvisie in de publieke, maatschappelijk-politieke discussie: het publieke humanisme; • Het in beeld brengen en op eigentijdse wijze benutten van de rijke traditie aan humanistische inspiratiebronnen bij maatschappelijke en persoonlijke zingevingsvragen: existentieel humanisme; • Versterking van het draagvlak voor en aanbod van humanistische diensten en het ontwikkelen van een meer inhoudelijke relatie tussen HV en de humanistische dienstverleners: gezonden en verbonden; • Een grotere betrokkenheid van leden bij de verdieping en profilering van de humanistische levensbeschouwing en versterking van de samenwerkingsrelaties binnen en buiten de Humanistische Alliantie: van verbond naar netwerk.

Wilt u de ‘highlights van 2009’ ook op een andere manier bekijken, dan kunt u via de website de film zien die ter gelegenheid van de Ledendag/Algemene Ledenvergadering in november 2009 is gemaakt. Veel leesplezier gewenst. Ineke de Vries directeur

Rein Zunderdorp voorzitter

3

Rein Zunderdorp | foto: Marsel Loermans

Inhoud

Een waardig levenseinde

Het humanistische geluid|Publiek humanisme

Privacy

Doelstelling: Het versterken van het publieke humanisme op drie terreinen: 1. Levensbeschouwing in het publieke domein; 2. Handhaving rechtsstaat en fundamentele vrijheden; 3. Zorg en ondersteuning in de verzorgingsstaat.

Doelstelling: Een discussieproject starten met als doel: De veranderingen op het gebied van privacy onder de aandacht te brengen van het brede (geïnteresseerde) publiek; De reflectie over privacy stimuleren, op een manier die aansluit bij de belevingswereld.

In vier projecten: • Het recht op privacy in relatie tot overheidsmaatregelen (eerder ‘mensenrechten en antiterrorismewetgeving’); • Zelfbeschikking en het levenseinde, landelijk en regionaal; • Humaan vreemdelingenbeleid; • De Dialoog over homoseksualiteit en levensbeschouwing.

Resultaat: Oprichting privacyplatform tijdens ‘De gescande mens’

met ruime belangstelling voor de publieksactiviteiten: • Minimaal 100 bezoekers bij debat bijeenkomsten; • Minimaal 450 bezoekers bij de Van Praagprijsuitreiking; • Minimaal 250 bezoekers bij de Socrateslezing.

Resultaat:

Publieke bijeenkomsten Het verspreiden van het humanistische geluid is een belangrijk onderdeel van het werk op het landelijk bureau en binnen de vereniging. Het is een opmerkelijke trend dat steeds meer afdelingen erin slagen grotere publieksbijeenkomsten te organiseren die een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat. In dit Jaarbeeld lichten we er een aantal uit op zowel landelijk als regionaal niveau:


Darwin Day In 2009 was het tweehonderd jaar geleden dat Charles Darwin werd geboren. Daarnaast bestond ‘On the Origin of Species’ 150 jaar, het werk waarin hij de evolutietheorie ontvouwde. Het HV organiseerde daarom samen met de Verlichtingshumanisten Darwin Day en het symposium ‘De Brave Aap’. Tijdens de bijeenkomst ging het om de vraag: is de mens een brave aap of juist een kwade? En komt de moraal van boven (van God, de rede) of van beneden (uit de genen)?

4

Het humanistische geluid|Publiek humanisme

Datum: 12 februari Plaats: Amsterdam Aantal bezoekers: 300 Het humanistische geluid: • Opiniestuk in Trouw van Herman Philipse, geschreven in opdracht van het HV; • Brievenbusstickers ‘NEE Géén creationisme |JA Wél Darwin’ door Coen Brummer, gericht tegen het ontvangen van de scheppingsbrochure ‘Wat geloof jij?’ Het Verbond verspreidde een persbericht met een weerlegging van deze brochure, die in veel kranten letterlijk werd overgenomen; • Vervolgens ging de campagne ‘Er is waarschijnlijk geen god’ van een drietal atheïstische organisaties van start. Rein Zunderdorp sloot zich namens het Verbond aan bij het comité van aanbeveling. Dat leverde veel publiciteit op, waaronder een artikel in Trouw, waarvoor Rein Zunderdorp geïnterviewd werd; • Diverse websites (waaronder die van de Universiteit Gent) namen de tekst over en op diverse blogs werd erover gesproken.

Privacy is één van de kernonderwerpen van het Verbond. De Socrateslezing 2008 belichtte dit thema vanuit verschillende invalshoeken. Voor velen was deze lezing een ‘eyeopener’. Weinig mensen, zo is gebleken, zijn zich bewust van (inbreuk op) hun privacy, omdat ze denken niets te verbergen te hebben. Aanleiding voor de afdelingen Amsterdam Amstelland en Haaglanden samen met het centrum Felix Meritis een symposium organiseren, ‘De gescande mens’. De bijeenkomst spitste zich toe op bewaking van de burgerrechten in een samenleving met steeds meer (gedigitaliseerde) controle. De afdeling Amsterdam richtte samen met het Verbond tijdens die bijeenkomst het Platform Bescherming Burgerrechten op, waar organisaties die zich bezighouden met privacy elkaar kunnen vinden. Het idee is gezamenlijk burgers te informeren over privacy en hen bewust te maken van het belang om die te bewaken.

In de regio Afdeling Rotterdam van het Humanistisch Verbond hield in Zaal De Unie een debat over privacy met wethouder Jantine Kriens, Simon Matthijssen (plaatsvervangend ombudsman) en Rein Zunderdorp. Aanleiding was het veiligheidsbeleid van de gemeente Rotterdam, waarbij de grenzen van de wet worden opgezocht: cameratoezicht en controle achter de voordeur. Maar hoe ver mag de overheid gaan? Datum: 11 februari Plaats: Rotterdam Aantal bezoekers: 75 Conclusie: Het individu moet de regie

houden over eigen gegevens.

Datum: 17 mei Waar: Felix Meritis, Amsterdam Aantal bezoekers: ongeveer 250 Het humanistische geluid: Joyce Hes, actief HV-lid, initiatiefnemer en coördinator van het platform, was te gast bij EenVandaag en werd geïnterviewd door Spits en AT5. Ineke de Vries was te horen op BNR-radio en werd geïnterviewd voor het Nederlands Dagblad. Vanwege het belang van kennisontwikkeling over het bewaken van privacy sponsorde het Verbond het 25e congres van het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) op 8 oktober. Titel van het symposium: ‘Bescherming van persoonsgegevens’.

Mensen zijn zich weinig bewust van privacy.

5

Het humanistische geluid|Publiek humanisme Uitreiking Van Praagprijs 2009 aan Karin Spaink

‘Alles wat ze doet, komt voort uit engagement. Zowel in haar artistieke profilering als in haar persoonlijke leven is ze de beste. Een voorbeeld van levenskunst.’ In een toespraak in de vorm van een monoloog uit een toneelstuk, belichtte juryvoorzitter Cox Habbema de vele kwaliteiten van publiciste Karin Spaink, winnares van de Van Praagprijs 2009. Ontroerd ging Spaink in haar aanvaardingsrede in op wat haar drijft in haar werk. ‘Om een rond en vol leven te hebben kun je de dingen die scheef zitten en schuren maar beter niet wegmoffelen.´

‘Ik ervaar de prijs als lovend en lavend. Het is een eer dat ik voor dit werk word gewaardeerd. Soms vraag ik me wel eens af of ik met mijn onderwerpen niet tegen de klippen op werk. Met deze prijs voel ik me aangemoedigd om door te gaan.’ Karin Spaink over de Van Praagprijs, op Human.nl Spaink ontving deze twintigste Van Praagprijs, die in het teken stond van levenskunst. De Van Praagprijs is een oeuvreprijs die sinds 1971 door het HV wordt uitgereikt aan personen of organisaties die zich inzetten voor een menswaardige samenleving. De digitale bezoekersenquête (112 mensen vulden hem in) wees uit dat er grote tevredenheid was over de avond, dat meer dan de helft meer te weten was gekomen over het humanisme en dat het overgrote deel graag nog eens een bijeenkomst van het Humanistisch Verbond bezoekt.

Het humanistische geluid|Publiek humanisme Socrateslezing 2009 ‘Economie en ethiek: vrienden of vijanden?’ De Socrateslezing, die een maatschappelijk vraagstuk vanuit een humanistisch oogpunt belicht, werd in 2009 georganiseerd door het Verbond, de Humanistische Alliantie en HV Haaglanden. Politiek filosoof Rutger Claassen en econoom Arnold Heertje spraken over de financieel-economische crisis vanuit ethisch perspectief. Om wat voor crisis gaat het: een economische, een ethische of een combinatie van beiden? Hoe hangen markt en moraal samen en hoe zouden ze samen moeten hangen?

Datum: 20 mei Waar: M uziekgebouw aan ’t IJ

te Amsterdam Aantal bezoekers: 400, leden en niet-leden Het humanistische geluid: Diverse media, waaronder radioprogramma’s, vele websites, kranten en tijdschriften besteedden aandacht aan de prijs, de winnaar en het thema.

Karin Spaink | foto: Rob Bronshof


Debat over waardig levenseinde In 2008 heeft het Humanistisch Verbond samen met omroep HUMAN en de NVVE een maatschappelijk debat op gang gebracht over het waardig levenseinde, onder andere naar aanleiding van de film ‘Mag ik dood’. Ook was het Verbond betrokken bij de documentaire ‘Voor ik het Vergeet’ van de NCRV, over het zelfgekozen levenseinde bij dementie. Wat volgde waren Kamervragen, een debat en veel publiciteit. In 2009 werd de discussie voortgezet en kwamen de psychiaters in beweging. In de regio • Drie afdelingen, Haarlem, Alkmaar en Rosmalen, hielden een grootschalig regionaal debat naar aanleiding van de film ‘Mag ik dood’. Met grote opkomst en publiciteit. Ook andere regio’s (zoals Utrecht en

6

Het Humanistisch Verbond dankt drukkerij De Raat & De Vries en Muziekgebouw aan ‘t IJ voor sponsoring van de Van Praagprijs.

Den Bosch) vertoonden de films over het waardig levenseinde en organiseerden er debatten over; • Samen met de NVVE en Stichting De Einder organiseerden de desbetreffende afdelingen in het laatste kwartaal in 2009 in de steden Utrecht, Amsterdam en Nijmegen een debat rond dementie en het waardig levenseinde. Op elke bijeenkomst kwamen tussen de 150 en 200 bezoekers af.

En verder: • Het Jaarcongres van de Nederlandse Vereniging van Psychiaters op 3 april agendeerde het thema ‘Hulp bij zelfdoding’ en de rol die zij kunnen spelen bij een menswaardig levenseinde; • Interview met Rein Zunderdorp in de Staatscourant; • Studiedag ‘Je moet de stervenswens serieus nemen’. Op 24 juni spraken humanistisch geestelijk verzorgers samen met het Verbond tijdens een studiedag over de mogelijke rol van humanistisch geestelijk verzorgers (hgv’ers) bij hulp bij

Rutger Claassen

Datum: 18 november Plaats: Sociëteit De Witte te Den Haag Aantal bezoekers: 250

Arnold Heertje

‘Markten zouden moeten opereren onder een morele vergunning, die zij verkrijgen van de samenleving waarin ze zijn ingebed.’ Filosoof Rutger Claassen tijdens de Socrateslezing

zelfdoding. Aanleiding was het onderzoek van Meggie van den Bogaard uit 2008 over dit onderwerp. Datum: 24 juni Waar: Utrecht Aantal bezoekers: 40 Samenwerking: UvH, NVVE, VGVZ

Opbrengst:

• N a de studiedag meldden bijna tien mensen zich aan voor een werkgroep, die in samenwerking met het HV verder aan de slag gaat met de rol van hgv’ers bij hulp bij zelfdoding aan psychiatrisch patiënten; • Er werd besloten tot ontwikkeling van deskundigheidsbevordering in samenwerking met het Praktijkcentrum Zingeving en Professie van de Universiteit voor Humanistiek; • In samenwerking met het Praktijkcentrum is er een cursus ontwikkeld om hgv’ers beter voor te bereiden op een eventuele vraag over hulp bij zelfdoding.

twee succesvolle afdelingsbijeenkomsten uitgelicht ‘De kracht van de jeugd’ was de titel van een bijeenkomst georganiseerd door de afdelingen Arnhem en Apeldoorn. Hoe groot is de kloof tussen volwassenen en jongeren eigenlijk? Wat vinden jongeren belangrijk en hoe staat het met hun rechten? De inleidingen werden verzorgd door Carla van Os van Defence for Children Nederland over de rechten van kinderen, Marijke van Meenen van HVO, humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding, en Martine Delfos, psychologe en schrijfster, over het communiceren met pubers en adolescenten. De lezingen werden afgewisseld met filmfragmenten uit de serie ‘Mensjesrechten’ van omroep HUMAN. Datum: 21 juni, Wereldhumanismedag Plaats: Arnhem Aantal bezoekers: 50

7

Het humanistische geluid|Publiek humanisme e afdeling Baarn/Soest bestond zestig jaar en vierde dat D met een interessante en goedbezochte bijeenkomst over mensenrechten. De inleidingen van Eduard Nazarski, directeur van Amnesty International, en van Rein Zunderdorp gingen over de vraag hoe mensenrechten beter beschermd kunnen worden. Te gast was de gevluchte Iraanse schrijver Kader Abdollah. Geloof is voor hem iets noodzakelijks, iets persoonlijks en iets menselijks, vertelde hij. Datum: 22 september Plaats: Baarn Aantal bezoekers: 150 Het humanistische geluid: Veel publiciteit

in de regionale kranten rond Baarn/Soest.

De Dialoog

‘Het is makkelijk om moralistisch te zijn en vanuit je eigen stoel thuis te roepen dat homoseksualiteit geaccepteerd moet worden vanuit het oogpunt van medemenselijkheid en omdat het een mensenrecht is. Maar als je ziet dat op andere plekken de emancipatie en acceptatie hapert, zou je daar als humanist ook nog wat aan kunnen dóen. Door jezelf binnen andere groepen hoorbaar te maken, zonder dicterend te zijn. En dat willen wij stimuleren.’ Sharon Polak, HV-medewerker voor De Dialoog, op Human.nl

Doelstelling: Meer religieuze en levensbeschouwelijke groepen bij De Dialoog betrekken en de binding met gemeentelijk homo-emancipatiebeleid te versterken.

Resultaat:


De Dialoog: anderen enthousiasmeren Al jaren is het Humanistisch Verbond actief partner in de Brede Maatschappelijke Dialoog over Homoseksualiteit, Religie, Levensbeschouwing, Cultuur en Ethiek (De Dialoog). De Dialoog beoogt homoseksualiteit (seksuele diversiteit) bespreekbaar te maken, daar waar dit taboe is. Doel van De Dialoog in 2009 was om betrokken organisaties te enthousiasmeren en toe te rusten om zelf dialogen te organiseren. Daarnaast wilde het Verbond dit jaar het humanistische geluid in het project versterken. Daarom zijn diverse acties ondernomen:

Dialoogbijeenkomsten: Migrantenorganisaties Leiden Het HV organiseerde samen met COC Nederland een lokale bijeenkomst voor migrantenorganisaties in Leiden om hen te betrekken bij De Dialoog. Voor het verslag zie de website www.dialoog.nu.

8

Datum: 21 februari Plaats: Leiden Aantal bezoekers: 35

Humanistische achterban De ‘eigen’ dialoogbijeenkomst van het Verbond vond plaats in Utrecht, met als belangrijkste doel partners te vinden voor De Dialoog binnen de humanistische beweging. Actieve leden die zelf een dialoog willen organiseren zijn tijdens deze dag geïnformeerd hoe dit aan te pakken. Deelnemers hebben een methodiekboek gekregen. Aan deze HV-dialoog werkte D66-Europarlementariër en HUMAN-voorzitter Sophie in ’t Veld mee, evenals UvH-docenten Joep Dohmen en Joachim Duyndam en oud-HV-voorzitter Rob Tielman. Datum: 26 september Plaats: Spoorwegmuseum te Utrecht Aantal bezoekers: 50

Een greep uit de Andere Dialoogactiviteiten: • De Dialoogmedewerkers ontwikkelden een methodiekboek voor personen en organisaties die zelf een dialoog willen organiseren. • Met Jong HV bereidden zij een serie lokale dialoogbijeenkomsten voor, voor jongeren met andere levensbeschouwelijke achtergronden. Deze dialogen zullen in 2010 plaatsvinden. • De Dialoogmedewerkers maakten samen met Tolerance United de dvd ‘Geloof in Liefde’. De dvd bestaat uit interviews met mensen met verschillende achtergronden die vertellen over hoe zij over homoseksualiteit denken.

•O pen up! Eind juli 2009 ging de driejarige landelijke campagne ‘Open up!’ van start, van de Nationale Jeugdraad. Het Verbond hielp met het opzetten van activiteiten waarbij de methode van De Dialoog wordt ingezet. ‘Open Up!’ wil jongeren laten nadenken over hun houding ten opzichte van seksuele diversiteit. De campagne is er vooral op gericht gekke, aandachttrekkende acties te houden.

In de regio De afdelingen Zuid-Limburg, Groningen, Deventer, Eindhoven, De Grift Vallei en Arnhem hielden zich bezig met dialoogactiviteiten en werden hierbij ondersteund vanuit De Dialoog.

Een humaan vreemdelingenbeleid Doelstelling: • Schendingen van de mensenrechten in het vreemdelingenbeleid en de vreemdelingenbewaring aan de orde stellen op de HV-website, via persberichten en door deelname aan acties van derden. Uitbouwen van het webdossier ‘Humaan vreemdelingenbeleid’. En een accent leggen op: • De problematiek van onuitzetbare vreemdelingen en statelozen;

• Het onder de aandacht brengen van de persoonlijke verhalen van de vreemdelingen bij politici, burgers en betrokken beroepsgroepen.

Resultaat: Behalve het bijhouden van berichtgeving over vreemdelingendetentie en een persbericht daarover, kon het HV wegens capaciteitsgebrek bovenstaande doelstelling niet realiseren. De bedoeling is samen met HGV-justitie en Amnesty International dit thema in 2010 verder uit te werken.

Het humanistische geluid | In de media Doelstelling: • Groei in de aandacht voor de humanistische levensbeschouwing en het HV in de media (landelijk en regionaal/lokaal): • Media benaderen het HV minimaal vijf keer per jaar voor opinie- en andere bijdragen; • Minimaal tien keer per jaar verschijnen opiniebijdragen, ingezonden brieven en artikelen in landelijke dagbladen en minimaal twee keer in een week- of maandblad; • Minimaal een keer neemt het HV of een betrokkene bij HV-activiteiten, deel aan een relevant actualiteitenprogramma op tv; • Minimaal vijf keer per jaar neemt het HV of een betrokkene bij HV-activiteiten, deel aan een radioprogramma; • Free publicity: minimaal zeventig berichten in de landelijke gedrukte media en minimaal 500 in de regionale media.

Resultaat: Het Verbond verstuurde negen persberichten en twee ingezonden artikelen. Daarnaast werden Rein Zunderdorp en Ineke de Vries geïnterviewd over verschillende onderwerpen voor verschillende diverse media. Verscheidene media benaderden het Verbond in totaal 31 maal. De belangrijkste onderwerpen waren daarbij: • Darwin Day, de creationismefolder en de atheïstische buscampagne; • Geweld tegen hongerstakers in asielzoekerscentra; • De resolutie die de Mensenrechtenraad aannam over het strafbaar stellen van het beledigen van religies; • De uitreiking van de Van Praagprijs; • Waardig levenseinde. Aanleiding was de hulp die Gerard Schellekens verleende aan een verpleeghuispatiënte met een serieuze doodswens. Dit leidde tot een rechtszaak, waarbij hij en zijn Stichting Vrijwillig Leven (SVL) werden aangeklaagd en veroordeeld.

• ‘Gelegitimeerde homodiscriminatie’ op bijzondere scholen; • Het oprichten van het Platform Bescherming Burgerrechten; • De Socrateslezing 2009. Het Verbond wilde hiermee zoveel mogelijk een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat. Dit leverde de volgende ‘gratis publiciteit’ op: Totaal 2009

Totaal 2008

Televisie, voorzitter, directeur, Eveline van Dijck

3

1

Radio-interview voorzitter, directeur, Socrateslezers, Karin Spaink, vertegenwoordiger HV

10

3

Interview/artikel/ingezonden brieven voorzitter/directeur/vertegenwoordiger HV in gedrukte media (Socrateslezer)

13

12

Humanistisch Verbond in gedrukte landelijke media

63

72

Humanistisch Verbond in gedrukte regionale media

489

440

Gratis publiciteit

Drie vertegenwoordigers van het HV waren op televisie te zien: Eveline van Dijck over een waardig levenseinde bij EenVandaag, Joyce Hes over het oprichten van het Platform Bescherming Burgerrechten bij Netwerk en Rein Zunderdorp over verschillende stellingen op televisiezender ‘Het Gesprek’. Op de website van het Verbond is een overzicht te vinden van alle uitingen in de gedrukte media waarin het HV een rol speelt. Dit wordt maandelijks aangevuld. Beschikt u niet over internet, dan kunt u het overzicht van media-uitingen 2009 opvragen bij het secretariaat via telefoonnummer 020 521 90 00.

9

Existentieel humanisme Humanisme als voedende levensbeschouwing

Mensen worden niet alleen lid van het HV om het publieke, humanistische geluid te steunen. Eén van de meest gehoorde motivaties voor het lidmaatschap is dat zij graag hun persoonlijk humanisme willen ontwikkelen. Zowel landelijk als regionaal werd aan dit existentieel humanisme ruimschoots aandacht besteed.

Resultaat:

met iedereen even makkelijk over kan praten. Door via Google te zoeken, kwam ik op de website van het Humanistisch Verbond terecht. Ik dacht: “is het niks, dan is het niks. Als het wel wat is, dan is het leuk meegenomen”. Ik ging er redelijk blanco heen. Wel had ik van tevoren nog even een boek over humanisme bij de bieb gehaald.’ Baukelien Vogelaar (27) in gesprek met Maartje Liebregts in HUMUS 1/2010. Na het volgen van de cursus persoonlijk humanisme is zij lid geworden van het Verbond.

Humanisme en levenskunst Doelstelling: In 2009 werd een meerjarig levenskunstproject ontwikkeld (2009-2011), geïnspireerd op humanistische bronnen, kunst en literatuur. Met aandacht voor omgaan met tijd, vriendschap, milieu, opvoeding, consumentisme en voor het maken van verantwoorde keuzes vanuit je eigen levensstijl. Deze aandacht moet ook zichtbaar worden in een webdossier en in HUMUS.

Lancering Humanistische Canon

Filosofie is ‘hot’

Resultaat:

Op 21 juni, Wereldhumanismedag, is op www.humanistischecanon.nl de Humanistische Canon gelanceerd. In 35 vensters beschrijft deze canon de geschiedenis én de actualiteit van het humanisme. De belangrijkste stromingen, denkers, filosofen en kunstenaars en hun werken komen aan bod. Zo is er aandacht voor de Renaissance, de wetenschappelijke revolutie, rede en emotie, vrijdenkers en humanistische psychologie. Humanistischecanon.nl, een initiatief van het HV en het Humanistisch Archief, is een dynamische website die niet alleen informatie biedt maar ook wil inspireren. Tweewekelijks wordt een venster of een werk belicht op de HV-website en op Human.nl. Tot eind 2011 zullen de vensters en de werken binnen de vensters verder worden uitgewerkt.

Op verschillende plaatsen in het land boden afdelingen of ledengroepen filosofiecursussen aan. Zo organiseerde de werkgroep HV Utrecht een lezingencyclus getiteld HuMaU (Humanisme op maandag in Utrecht). Te gast was onder anderen filosoof, vrijdenker en essayist Floris van den Berg. Hij vertelde over zijn streven naar een religieus neutrale staat en een minder dominante rol van religie in de samenleving. Ook sprak Frouk Weidema (humanistisch raadsvrouw en bekroond onderzoeker) over barmhartigheid, liefde en goeddoen in de ouderenzorg. Bert Gasenbeek, onderzoeker Geschiedenis van het humanisme aan de UvH en directeur van het Humanistisch Archief, vertelde over de humanistische traditie in Nederland en Humanitas-directeur Lodewijk de Waal sprak over armoede in ons land.

Naast de al eerdergenoemde filosofiecursussen was er zowel landelijk als regionaal aandacht voor levenskunst:

Datum: 21 juni Plaats: www.humanistischecanon.nl Aantal bezoekers: Vanaf juni (lancering) tot

Datum: Door het hele jaar Plaats: UvH, te Utrecht Aantal bezoekers: 35-40 personen per avond

en met december trok de site ruim 14.000 bezoekers.

Basiscursus persoonlijk/publiek humanisme De ledengroep Scholing ontwikkelde een cursus voor nieuwe leden en leden die hun ‘humanisme’ willen verdiepen.


Existentieel humanisme

Datum: Verschillende data door het hele land, drie bijeenkomsten per cursus. Plaats: In vijftien afdelingen werd de basiscursus persoonlijk humanisme geprogrammeerd. Gemiddeld aantal deelnemers per cursus:

15

Plaats: De cursus publiek humanisme werd

in zes afdelingen gegeven.

Gemiddeld aantal deelnemers per cursus:

11

‘Ik was bezig met vragen als “hoe geef je je leven zin?”, de wat diepere en lastigere vragen waar ik niet

‘Met mijn bijdragen aan humanistische cafés of afdelingsbijeenkomsten, kom ik tegemoet aan de behoefte van leden inhoudelijk gevoed te worden. Ik let vooral op de belevingsdimensie, bijvoorbeeld door te spreken over rituelen, een dimensie die veel humanisten zeggen te missen. Ik vind het geven van lezingen niet alleen leuk, ik vind het ook een taak voor UvH-docenten: we bestaan immers dankzij de leden.’

• Op de website is een webdossier ’Levenskunst’ aangelegd met inhoudelijke informatie. In dit dossier vinden leden en belangstellenden een tekst waarin levenskunst gedefinieerd is en hoe vanuit humanistisch perspectief over dit thema kan worden gedacht. Regelmatig zijn nieuwe items toegevoegd. Ter inspiratie is er een overzicht gemaakt met literatuur en films. • Filosoof Joep Dohmen verzorgde op het landelijk bureau een college voor medewerkers om met elkaar het thema te verkennen. • Het Verbond stelde een schrijversgroep samen van humanistisch geestelijk verzorgers (hgv’ers). Hun werd gevraagd een column te schrijven over welke rol levenskunst speelt in hun werk, zoals bij dienstverlening aan ouderen, zieken, gedetineerden en militairen. Centraal stond het thema ‘tijd voor…’. Hgv’ers in de zorg en raadslieden bij Justitie en

• Afdeling Brabant organiseerde een ledenweekend ‘Levenskunst’ in Brabant, waar zo’n veertig deelnemers bij aanwezig waren. • Tijdens de Ledendag stond het inhoudelijke deel van de bijeenkomst in het teken van levenskunst. • Levenskunst stond zowel bij de Van Praagprijs 2009 als op de themadag van de humanistische uitvaartbegeleiding centraal. • Het Verbond heeft zich aangesloten bij de filosofische lezingen van Studium Generale in Utrecht. Joep Dohmen en Maarten van Buuren hielden voordrachten over levenskunst. Deze werden op de HV-website bekendgemaakt, de sprekers zijn van tevoren geïnterviewd en er verschenen verslagen op de site. De lezingen zijn integraal op video vastgelegd, waarvan de links zijn vermeld op de site. Studium Generale Utrecht besteedde aandacht aan ons webdossier ‘Levenskunst’. Datum: vanaf 8 september maandelijks, 10 keer Plaats: Universiteit Utrecht Aantal bezoekers: ruim 300 per lezing, via

de website nog eens 400 belangstellenden (bij de eerste lezing).

Jan Hein Mooren, docent aan de UvH, over zijn motivatie om vijf lezingen te geven op uitnodigingen van verschillende afdelingen.

Eigentijds humanisme In 2009 heeft het HV de toelichting op de Beginselverklaring geactualiseerd met de tekst ‘Eigentijds humanisme’. Deze tekst is met de aanwezige leden op de ALV besproken. Inmiddels hebben humanistisch geestelijk verzorgers en studenten zich erover uitgesproken tijdens verschillende bijeenkomsten. De bedoeling is met de aanvullingen de tekst af te ronden en naar alle leden te sturen. Ook wordt er gewerkt aan een animatie op de website. Webpagina ‘Humanistische Canon’

10

Defensie schreven onder andere over onvervulde verlangens, reflectie en tijd om plannen te maken een ander leven te gaan leiden (na detentie), de waarde van een goed gesprek over ‘ouder worden’, over de afwezigheid van tijd in de gevangenis en over verloren tijd.

Uitsnede boekomslag ‘Het leven als kunstwerk’ door Joep Dohmen.

11

Ledenwerving

De vereniging

Doelstelling:

Nieuwe campagne

Een netto ledenwinst van 5 procent (600 leden) ten opzichte van 2008.

Resultaat:

Een groeiende vereniging In 2009 hebben we met de radiospot ‘Zonder uw steun is het humanisme aan de goden overgeleverd’ weer veel nieuwe leden aangetrokken. Deze is op 58 dagen te horen geweest op Radio 1 en 2 en in totaal rond de 370 keer uitgezonden. Ruim duizend mensen hebben zich opgegeven als nieuw lid, waarmee het totaal aantal leden eind 2009 op 12.800 stond.

Gelooft u ook meer in het leven vóór de dood? Het Humanistisch Verbond dankt reclamebureau Imagine voor zijn belangeloze inzet voor de nieuwe campagne ‘Gelooft u ook meer in het leven vóór de dood?’

Uit het onderzoek van Motivaction naar de (potentiële) humanistische achterban blijkt dat veel mensen niet bekend zijn met het humanisme, maar wel dezelfde waarden aanhangen als humanisten. Daaruit hebben we kunnen concluderen dat wij veel meer moeten uitleggen wat humanisme is, waar humanisten voor staan en hoe deze levensbeschouwing richtinggevend kan zijn in het vormgeven van een zinvol leven. We hebben reclamebureau Imagine opnieuw bereid gevonden een campagne te ontwikkelen om dit uit te leggen. Resultaat daarvan is de campagne ‘Gelooft u ook meer in het leven vóór de dood?’ De nieuwe campagne bestaat vooralsnog uit een poster en een paginagrote advertentie met een tekst die uitlegt wat humanisme is en die humanisten oproept om lid te worden van het Verbond. De advertentie is (een of meerdere keren) geplaatst in De Groene Amsterdammer, Filosofie Magazine, Mens en Natuur, het Historisch Nieuwsblad, HUMAN, Trouw en de VPRO-gids. Daarnaast zijn er kaarten en boekenleggers verspreid met de pakkende kop ‘Gelooft u ook meer in het leven vóór de dood?’ De posters, kaarten en boekenleggers zijn ook regionaal door de verschillende afdelingen ingezet. In 2010 werken we met Imagine aan een nieuwe reclameboodschap, die naast de huidige spot zal worden uitgezonden op de radio.

Doelstelling:

Toekomst Humanistisch Verbond

• Op grond van drie onderzoeken - het onderzoek naar de vereniging (2008), het ledenonderzoek naar de motivatie voor en verwachtingen van het HV-lidmaatschap (Movisie 2009) en het onderzoek van Motivaction (2008) naar de humanistische achterban in Nederlandwordt een toekomstscenario/strategie ontwikkeld voor en met de vereniging. Besluitvorming hierover vindt plaats op de ALV; • Verenigingsdemocratie: het Landelijk Bureau onderzoekt andere vormen van inspraak; • Van ALV naar ‘landelijke HV-ontmoetingsdag’; • Ledengroepen: in 2009 ondersteunt het HV de drie ledengroepen Scholing, Europa en Kunst.

Op grond van de enquête onder HV-leden, het onderzoek van Motivaction naar de humanistische achterban en de peiling van de succes- en faalfactoren binnen de vereniging, zijn verschillende perspectieven voor de toekomst van het HV ontwikkeld en besproken. De notitie ‘Toekomst HV’ van het bestuur, geschreven na werksessies met actieve leden, medewerkers en bestuursleden, is uitvoerig besproken tijdens vier regionale bijeenkomsten. In totaal deden hier 150 leden aan mee. Op de Algemene Ledenvergadering (ALV) zijn de voornaamste uitkomsten van dit interactieve traject gepresenteerd en heeft het bestuur een globale koers geschetst, die zijn weerslag zal vinden in toekomstig beleid, waaronder het volgende meerjarenprogramma. Andere vormen van inspraak zullen hierin worden meegenomen. Uit het onderzoek is onder meer gebleken dat het steeds moeilijker is afdelingsbestuurders te vinden. Daarom is er ruimte gecreëerd voor leden om activiteiten te organiseren, die via een ‘experimenteerregeling’ kunnen worden bekostigd.

Resultaat:

Ledenonderzoek Kennis- en adviesbureau Movisie onderzocht wat de belangrijkste motieven voor en verwachtingen zijn van het lidmaatschap. Maarliefst 1700 leden, die samen een goede afspiegeling vormden van het ledenbestand, deden mee aan het onderzoek. Voor 94 procent is het humanistische geluid in de samenleving de belangrijkste reden om lid te zijn. Daarnaast wil 84 procent van de respondenten meer weten over het humanisme. Ongeveer 50 procent zegt de humanistische dienstverlening het belangrijkst te vinden. Uiteraard zijn de uitkomsten van dit onderzoek van groot belang voor de toekomst van het Verbond.

Ledendag De ALV, gehouden in november 2009, had dit jaar meer het karakter van een ontmoetingsdag voor leden, met naast de gebruikelijke jaarvergadering een serie inspirerende workshops en een lezing van filosoof Joep Dohmen. De dag stond in het teken van levenskunst en werd door tweehonderd mensen bezocht. Het Humanistisch Verbond zal vanwege het succes de komende jaren deze vorm handhaven.

betalende leden bij en af 2002 t/m 2009

1.800 1.590

1.600 1.400 1.200 1.000


1.124

1.046

642

600

805

800

788

800

317

400

826 711

548

1.018

565 578

333

582

200 0

netto netto netto netto netto netto netto netto 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

-404

-240

-483

totaal (betalende) leden bij

-472

+115

+1025

+659

+436

totaal (betalende) leden af In de film ‘Hoogtepunten 2009’ hoofdbestuurslid Saskia Daru aan het woord over de vereniging.

12

13

De vereniging

Rosanna van Oudenaarden | voorzitter Jong HV

• Tien leden gingen op 27 juni vliegeren en vervolgens borrelen aan het Scheveningse strand. • Drie gespreksgroepen waren in 2009 actief: Brabant, Utrecht en Den Haag en omstreken. Deze werkten zelfstandig. • Op 23 augustus vond er een lunch plaats tussen leden van de afdelingen en de stuurgroep. • Het aantal nieuwe leden dat zich aansloten bij Jong HV in 2009 was 83. Helaas waren er daarnaast 32 opzeggingen. • Er was veel interesse in het boekje ‘Hoezo humanisme?’ van Bas van der Sijde. Het werd 21 keer verkocht. • De tweemaandelijkse digitale nieuwsbrief bereikte zo’n 550 leden en geïnteresseerden. • Het ledenblad Spino verscheen twee keer.

Betrokken leden

Najaarsweekend

Een greep uit de vele publieksbijeenkomsten georganiseerd door de afdelingen is te lezen onder het hoofdstuk ‘Het humanistische geluid’. Twee ledengroepen waren succesvol: de ledengroep Humanisme en kunst, die een virtuele galerie beheert waarin vier keer per jaar nieuwe kunstenaars(collectieven) exposeren. In het ledenblad HUMUS is aandacht besteed aan deze tentoonstellingen. De ledengroep Scholing heeft met succes de basiscursus humanisme ontwikkeld, die op vele plaatsen in het land is gegeven.

Op het programma van het geslaagde najaarsweekend stonden onder andere een workshop ‘Frustraties’ van Bianca Lugten en een spoedcursus humanisme door Jan Wouter van der Straaten. Mede dankzij een aantal gemotiveerde actieve leden is het een groot succes geworden.

Jong HV Jonge humanisten (tot 35 jaar) zijn verenigd in Jong HV. Zij organiseerden eigen activiteiten, waaronder gespreksgroepen (in Brabant, Utrecht en Den Haag), borrels - bijvoorbeeld in de Utrechtse Winkel van Sinkel - en het traditionele najaarsweekend. De stuurgroep van Jong HV veranderde van samenstelling en bestond uit twee personen: Rosanna van Oudenaarden (voorzitter en medewerker Jong HV) en Hermen Jansen.

Activiteiten:


Humanistische dienstverlening

Datum: 23-25 oktober Plaats: Nabij Ommen Aantal bezoekers: 20 Jong-HV’ers

Doelstelling: • Het vak humanistisch geestelijke begeleiding staat voor de uitdaging een antwoord te vinden op veranderingen in de zorg, in de vraag van cliënten, zorginstellingen en financiers. Ook binnen Defensie en Justitie dient deze begeleiding zich te verhouden tot nieuwe eisen vanuit de departementen inzake de organisatie van de Diensten GV, aansturing en competenties. Daarom ligt prioriteit voor de HGV in 2009 bij de strategische beleidsvorming; • Het Verbond investeert in een goede relatie met de humanistisch raadslieden. Dat betekent voor 2009 een groeiende belangstelling voor landelijke HV-activiteiten voor de geestelijke begeleiding en andere belanghebbenden; • Minimaal 125 deelnemers aan het Voorjaarssymposium GV Zorg, Justitie, Defensie; • Minimaal 80 deelnemers aan het Najaarssymposium GV Zorg.

‘Het humanisme is voor mij een inspiratiebron, een drijfveer, een levensinstelling. Tevens geeft het mij een achterban, waar je op terug kunt vallen en waar je inspiratie bij op kunt doen.’ Margreet Bruens (1980) ging dit jaar als humanistisch geestelijk begeleider aan het werk. Op het raadsliedenforum vertelde ze wat humanisme voor haar betekent.

Resultaat:

Vernieuwing in humanistisch geestelijke verzorging Bezuinigingen, fusies en eisen van meetbaarheid en efficiency hebben een effect op de humanistisch geestelijke begeleiding in de zorg. Daarom investeerde het Verbond in het ontwikkelen van een nieuwe strategie en vernieuwing binnen het dienstenaanbod van de geestelijk verzorgers. Het voorjaarssymposium ‘Zoeken naar nieuwe wegen’ stond

dan ook in het teken van vernieuwende projecten en de noodzaak jezelf en het dienstenaanbod goed te profileren. Voorbeelden van nieuwe dienstverlening zijn: positieve beïnvloeding van het werkklimaat door bijvoorbeeld het trainen van verplegend personeel, een bijdrage leveren aan moreel beraad, nazorg bieden aan ex-gedetineerden om recidive te voorkomen, zorgen voor erkenning en waardering voor veteranen en het opzetten van een Dienst voor Levensoriëntatie en Geestelijke Verzorging. Titel: ‘Zoeken naar nieuwe wegen’ Datum: 24 april Plaats: Utrecht Aantal bezoekers: 95

Vernieuwing en kwaliteitsbewaking samen met UvH • Het Verbond heeft samen met het Praktijkcentrum van de Universiteit voor Humanistiek coaching en mentorschap ontwikkeld voor startende geestelijk verzorgers; • Daarnaast hield het Verbond zich samen met het Praktijkcentrum bezig met de ontwikkeling van ‘Learning communities’, met als doel het vergroten van externe profilering en kwaliteit. In mei en juni hebben vier bijeenkomsten met GV Zorg plaatsgevonden ter introductie van dit traject. Ruim een derde van de geestelijk verzorgers heeft deze bijeenkomsten bezocht. In het najaar gingen de eerste Learning Communities van start.

HV kernpartner van Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen Op 9 september trad het HV toe als kernpartner van het Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen. Dit netwerk is erop gericht het belang van aandacht voor levensvragen bij ouderen te agenderen bij zorgen welzijnsinstellingen en bij zorgverzekeraars. Het biedt kansen voor het Verbond, met name voor geestelijk begeleiders, om de eigen dienstverlening onder de aandacht te brengen, deel uit te maken van een groter verband en kennis te delen.

• J ong HV bood een cursus humanisme aan voor leden en andere geïnteresseerden. Er was veel belangstelling voor deze cursus (21 aanmeldingen), die gegeven werd door Martijn Rozing, programmamedewerker Humanistische Diensten van het HV. De cursusbijeenkomsten vonden plaats op de UvH in september, oktober en november. Op verzoek van enkele deelnemers wordt er nu gekeken naar de mogelijkheid om een vervolgcursus aan te bieden. • J ong HV maakte een nieuwe flyer gemaakt over thema levenskunst. Deze werd in groten getale verspreid. •O p 6 juni vond de workshop toekomstdromen plaats, in aansluiting op het ledenblad Spino van Jong HV, dat rond dit thema was verschenen. Elf Jong-HV’ers deden hieraan mee. Uit de film ‘Hoogtepunten 2009’: stills over vernieuwing.

14

15

Humanistische dienstverlening Andere activiteiten voor de dienstverleners en cijfers:

HGV bij de Krijgsmacht: dicht op gebeurtenissen in de wereld

•H et landelijk bureau investeerde flink in het Raadsliedenforum, het extranet voor de humanistisch geestelijk verzorgers: hier vinden zij nieuws, materiaal dat zij direct kunnen gebruiken en columns van collega’s. • E lke week ontvingen de raadslieden een nieuwsbrief. • E r zijn 22 nieuwe (waaronder ook tijdelijke) bevoegdheidsverklaringen afgegeven voor startende geestelijk verzorgers; •D e benoemingscommissie heeft de volgende benoemingen afgegeven: in de zorg negen, waarvan een functie op twee verschillende werkplekken (dus acht hgv’ers). Bij Defensie zijn drie tijdelijke benoemingen na afronding opleidingstraject en na een tweede gesprek met de bevoegdheidscommissie omgezet in benoemingen voor onbepaalde tijd. Bij Justitie: een, afkomstig van de HGV Zorg; •D e Bestuursadviescommissie HGV heeft een advies uitgebracht over de toekomst van humanistisch geestelijke verzorging in de zorg. Dat is meegenomen bij het ontwikkelen van een nieuwe strategie voor het humanistisch raadswerk in de zorg; •P er 31 december waren er 101 geestelijk verzorgers werkzaam in de zorg (een toename van acht ten opzichte van vorig jaar), 29 vrijgevestigd humanistisch geestelijk verzorgers (vier meer dan een jaar eerder), en waren 51 raadslieden werkzaam bij Justitie en 38 bij Defensie; •H et Verbond ontwikkelde een nieuwe folder voor geestelijk verzorgers in de zorg: ‘Even op adem komen’.

‘Gaan waar militairen gaan’ is een belangrijk motto van de Dienst Humanistisch Geestelijke Verzorging bij de Krijgsmacht. Ook in 2009 waren humanistisch raadslieden weer met eenheden in het buitenland mee op oefening en uitzending. Of het nu gaat om het bestrijden van piraten voor de kust van Somalië, de viering van de vierhonderdjarige vriendschappelijke betrekkingen met de stad New York of het zorgen voor stabiliteit en veiligheid in Afghanistan, humanistisch raadlieden gaan met militairen mee. Daarnaast was er ook aandacht voor veteranen. Een van de raadslieden maakte een indrukwekkende reis naar Libanon met veteranen die na ruim vijfendertig jaar weer terugkeerden naar de plaats waar zij ooit dienden. En laten we vooral het ‘gewone’ werk op de kazernes en bases in Nederland niet vergeten. Ook hier kregen militairen en hun thuisfront aandacht. Ten slotte verschenen er vanuit de dienst steeds meer publicaties over humanistisch raadswerk binnen de krijgsmacht: Immy Bijer bracht evenals Bart Hetebrij een boek over veteranen uit en Erwin Kamp tekende zijn ervaringen op in het boek ‘Raadsman heeft u nog raad?’ over de afgelopen tien jaar als humanistisch raadsman bij het Korps Mariniers. Kortom: humanistisch raadslieden bij de Krijgsmacht zitten dicht op de gebeurtenissen in de wereld.

Humanistische dienstverlening gedetineerden: de BajesHumanist. Een visueel aantrekkelijk magazine, met onder andere: - Ervaringen van gedetineerden; - Poëzie; - Tips voor het zitten; -H umanistische bronnen van zin voor gedetineerden; - Interviews met bekende Nederlanders.

De dienst executeur van het Steunfonds In ruil voor een (deel van een) nalatenschap of een legaat biedt het Steunfonds aan om op te treden als executeur. Er is een groeiende vraag naar het persoonlijk en zorgvuldig uitvoeren en afwikkelen van testamenten. Niet iedereen kan voor het executeurschap terugvallen op familie of vrienden en bovendien is het voor hen in veel gevallen een te grote belasting. Het Steunfonds Humanisme is gespecialiseerd in het zorgvuldig en op persoonlijke wijze afwikkelen van nalatenschappen. Een juridisch medewerker van het Steunfonds kan desgewenst langskomen voor een oriënterend en vrijblijvend gesprek, waarin de verwachtingen over en weer aan de orde komen. In veel gevallen leidt een dergelijk gesprek tot de keuze voor het Steunfonds als executeur.


Humanistisch geestelijke verzorging ‘in de bajes’

Rein Zunderdorp neemt eerste exemplaar in ontvangst.

16

Het humanistisch geestelijk raadswerk bij Justitie staat net als in de zorg onder druk. De bekendheid van het humanisme en de humanistisch geestelijke verzorging is bij gedetineerden niet groot. Bij binnenkomst kiezen zij voor ondersteuning op islamitische, protestante, katholieke of humanistische basis. Vervolgens mogen zij binnen de instelling alleen de diensten van die ‘denominatie’ volgen. Sinds 2008 vindt jaarlijks een voorkeursmeting onder gedetineerden plaats. Op grond daarvan bestaat het gevaar dat formatieplaatsen verdwijnen. Samen met het Verbond ontwikkelde de Dienst Humanistisch Geestelijke Verzorging bij Justitie een strategie om de mogelijke reductie van formatieplaatsen te voorkomen. Vanuit het Verbond betekende dat een politieke lobby en voor de geestelijk verzorgers een noodzaak tot verbreding van het aanbod, zoals naast een-op-een gesprekken met gedetineerden het houden van bezinningsbijeenkomsten. Daarnaast investeerde de Dienst Humanistisch Geestelijke Verzorging bij Justitie in een geweldige uitgave speciaal voor

17

Samenwerking Het Humanistisch Verbond hecht veel waarde aan samenwerking binnen en buiten de humanistische beweging. Een overzicht van onze partners:

Stichting Humanistische Uitvaartbegeleiding Het Humanistisch Verbond adviseerde het stichtingsbestuur en organiseerde samen met een van de acht Regionale Werkgroepen van de stichting de jaarlijkse themadag. In 2009 organiseerde het Verbond in opdracht van het stichtingsbestuur voor het eerst twee informatiemiddagen om nieuwe vrijwillige uitvaartbegeleiders te werven. Daarnaast voerden we communicatieve taken uit, waaronder het onderhoud van de website, vier nieuwsbrieven en twee nummers van het Contactblad.

Uitgeverij Boom en omroep HUMAN voor tijdschrift HUMAN Samen met Uitgeverij Boom bracht het Verbond in 2009 drie keer het tijdschrift HUMAN uit. HUMAN is de opvolger van de Humanist. De drie themanummers gingen over de thema’s groei, emotie en privacy en namen de lezer mee in ‘alles wat de mens beweegt’. Met diepte-interviews, lange artikelen, vaste columns zoals die van de gebroeders Meester en uitgelichte activiteiten binnen en buiten de humanistische beweging, berichtte HUMAN over humanisme, filosofie en maatschappij. Het beoogde resultaat van ‘crossmedialiteit’ die nagestreefd wordt tussen de betrokkenen - het Verbond, Uitgeverij Boom en omroep HUMAN - is nog niet behaald. De plannen voor 2010 om dat te verbeteren zijn eind 2009 gepresenteerd, evenals een verbeterde redactionele formule die het humanistische karakter van het tijdschrift zal versterken.


De Humanistische Alliantie Het Humanistisch Verbond is actief partner van de Alliantie en Ineke de Vries maakt deel uit van het Alliantiebestuur. •O p de jaarlijkse Alliantiedag getiteld ‘Virtuele ontmoetingen’ was Ineke de Vries dagvoorzitter. Centraal stond de vraag welke kansen internet biedt voor humanisten en humanistische organisaties. Datum: 20 maart Plaats: Museum voor Communicatie te

Den Haag

Aantal bezoekers: 150 •R ein Zunderdorp en Lodewijk de Waal spraken op een grote politieke en culturele manifestatie georganiseerd door de

18

Samenwerking Alevitische Federatie HAKDER, een van de ruim vijftig Alliantiepartners. Het inhoudelijke deel van de bijeenkomst stond in het teken van de verhouding tussen burgerschap, vrijheid en religie. Datum: 28 juni Plaats: Lucent Danstheater te Den Haag Aantal bezoekers: 800-1000

Omroep HUMAN De samenwerking met HUMAN is in 2009 krachtig voortgezet. Zo is Ineke de Vries lid van de redactieraad van de omroep. Daarnaast is er veelvuldig overleg over het inzetten documentaires, blogs en nieuws voor het maatschappelijk debat en over de inrichting van de website human.nl. Over en weer linken we naar berichten op de websites van de omroep en Verbond. Ook worden plannen gemaakt voor 2010.

Stichting HVO Samen met stichting Humanistisch Vormingsonderwijs vierde het Verbond de structurele financiering van het vormingsonderwijs en het veertigjarig bestaan ervan.

Universiteit voor Humanistiek Met de Universiteit voor Humanistiek tekende het Verbond een nieuwe samenwerkingsovereenkomst.

Nederlandse Vereniging voor een vrijwillig levenseinde (NVVE) Met de NVVE stelde het Verbond een programma op voor publieksdebatten over een waardig levenseinde.

Politiek Als voorgenomen is geïnvesteerd in contacten met politici: • Met PvdA-Kamerleden was er regelmatig contact over medisch-ethische kwesties; • Het Verbond stuurde een brief aan staatssecretaris Albayrak van Justitie over de onmenselijke situatie in de vreemdelingendetentie; • Kamerlid Boris van der Ham bracht namens D66 een werkbezoek aan het Landelijk Bureau van het Verbond; • Vertegenwoordigers van D66 spraken ter voorbereiding van hun verkiezingsprogramma met het Verbond over de grondslagen van D66 en in hoeverre het humanisme een inspirerende bron kan zijn; • Ineke de Vries bezocht samen met HUMAN-voorzitter Sophie in ’t Veld en HUMAN-directeur Bert Janssens minister Plasterk van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, om onder meer te praten over de humanistische achterban en de toekomst van levensbeschouwelijke omroepen, waaronder - uiteraard - HUMAN.

Interlevensbeschouwelijke/ maatschappelijke netwerken Interlevensbeschouwelijke Prinsjesdagviering Voor de tiende keer vond de Prinsjesdagviering plaats. In de Grote Kerk van Den Haag waren vertegenwoordigers van religies en levensbeschouwingen bijeen om samen met politieke vertegenwoordigers en burgers het parlementaire jaar ‘spiritueel’ in te luiden. Thema was ‘De armoede van rijkdom.’ Namens het Humanistisch Verbond sprak de secretaris van de afdeling Haaglanden, Wessel Jenner-Klarenbeek. ‘Werkelijke rijkdom is omzien naar anderen en streven dat een ieder op eigen wijze een goed leven kan leiden.’ Datum: 15 september Plaats: Den Haag Aantal bezoekers: ongeveer 1000

KHV Het Verbond nam deel aan het tweejaarlijks congres voor Kerken, Humanisten en Vakbonden (KHV). Herman Wijffels, voormalig bewindvoerder van de Wereldbank, schetste in zijn inleiding een zorgelijk beeld. Hij vindt dat ons financiële en economische systeem nodig aan verandering toe is. ‘Alles in de wereld is te zeer met elkaar verbonden om nog geleid te worden door de homo economicus, de mens die alleen aan zijn eigenbelang denkt. Bovendien zijn onze bronnen eindig en daardoor is een economie gericht op groei onhoudbaar.’ De enige uitweg is een economisch systeem dat op duurzaamheid is gericht, meende Wijffels. Een wereld die draait om voldoening, geluk en betekenisgeving. Ook Rein Zunderdorp toonde zich, als coreferent tijdens het congres, bezorgd. Volgens de HV-voorzitter hebben we minstens met vier vormen van crisis te maken: een economische, een ecologische, een leiderschapscrisis en een identiteits- en globaliseringscrisis. Naast (of achter) economische problemen schuilen morele en culturele problemen. Zunderdorp riep op om ons gezamenlijk in het publieke debat te mengen. ‘De situatie vraagt om moreel leiderschap. Alleen door onze gezamenlijke waarden te expliciteren, kunnen we populisme, decadentie en fatalisme tegengaan.’

HV internationaal: IHEU en EHF Het Verbond is internationaal actief en lid van twee internationale organisaties, the International Humanist and Ethical Union (IHEU) en the European Humanist Federation (EHF). • Op 5 en 6 mei nam hoofdbestuurslid Rob Buitenweg deel aan een bijeenkomst van het Platform van Fundamentele Rechten van de Europese Unie. Dit platform bestaat uit vertegenwoordigers van niet-gouvernementele organisaties die actief zijn op het terrein van mensenrechten. • Jaarlijks houden de beide organisaties een algemene vergadering. Het HV was hierbij aanwezig, dit jaar van 5 tot 9 juni in Londen. Rob Buitenweg vertegenwoordigde het Verbond. Ook verschillende Nederlandse geestelijke verzorgers bezochten de vergadering. • Op 2 en 3 juli namen een vertegenwoordiging van het humanistisch vormingsonderwijs en het Verbond deel aan een conferentie in Berlijn over humanistische educatie. • David Pollock en Rob Buitenweg, president en vicepresident van de Europese Humanistische Federatie, vertegenwoordigden de EHF tijdens een werklunch op 26 juni met de voorzitter van de Europese Commissie en twee andere commissieleden. Er waren verschillende non-confessionele organisaties aanwezig. Pollock en Buitenweg stelden aan de orde dat de scheiding van kerk en staat een belangrijk principe is dat evenwel in verschillende landen onvoldoende in acht wordt genomen. Ze verwachtten dat de Commissie het belang van dit principe deelt en daarnaar handelt. Buitenweg wees er ook op dat het nieuwe Handvest van Grondrechten van de Europese Unie de zogenaamde economische, sociale en culturele rechten onvoldoende serieus neemt, terwijl die rechten van wezenlijk belang zijn voor een menswaardig bestaan.

Datum: 15 december Plaats: Utrecht Aantal bezoekers: 30

19

De eigen media

Inkomsten uit acties en nalatenschappen Extra giften uit de vooren najaarsactie

Doelstelling:

Twee keer per jaar ontvangen alle leden en donateurs een brief met het verzoek om een (extra) gift ten behoeve van een of meerdere activiteiten of diensten van het Verbond. Deze vooren najaarsacties zijn gericht op de noodzaak om het humanistische geluid te laten klinken waar morele dilemma’s spelen en waar humanistische waarden in het geding zijn. Zoals zelfbeschikking en gelijkwaardigheid.

• Vernieuwde website; • Verbeteren van de digitale HV-nieuwsbrief; • Aantal bezoekers van de HV-website en het aantal bekeken pagina’s groeit met 15 tot 20 procent ten opzichte van 2008; • Voor HUMUS: samenstelling schrijverspool (humanistisch dienstverleners); • Versterken van tijdschrift HUMAN.

Resultaat: Het Verbond investeert elk jaar in de eigen communicatiemiddelen, zoals het ledenblad HUMUS, dat vier keer uitkomt, de HV-nieuwsbrief, folders en brochures.


Website HV •D e website is begin 2009 vernieuwd. Naast een nieuwe vormgeving is gewerkt aan een gebruiksvriendelijker indeling, die meer recht doet aan de verschillende onderdelen van de site en voor een frisse vormgeving zorgt. De statistieken laten zien dat de ‘gemiddelde bezoeker’ ongeveer vier pagina’s aanklikt tijdens een bezoek aan de website. Het aantal bezoeken per dag varieert van meer dan zevenhonderd na een belangrijk evenement als de uitreiking van de Van Praagprijs tot negentig op vakantiedagen. De doelstelling, een groei van ongeveer 10 procent in pageviews en bezoeken, is daarmee - meer dan - gerealiseerd. • Vanaf juni verscheen een maandelijkse nieuwsbrief in een nieuwe opmaak, met nieuws van en over het Humanistisch Verbond en de humanistische beweging. Op dit moment zijn er meer dan 500 nieuwsbrieflezers. Ook kan men zich via de site abonneren op RSS-feeds met actueel nieuws. • H et aantal websitebezoekers is in 2009 met ongeveer 18 procent toegenomen. Van hen was 65 procent voor het eerst op de site. Gemiddeld bleven mensen 2,5 minuut op de website. Humanistischverbond.nl trekt gemiddeld meer dan 320 bezoekers per dag. Naast de actuele nieuwsberichten zijn populaire pagina’s: de dossiers, het weblog van de voorzitter, de veelgestelde vragen en de informatie over het HV en het humanisme.

Overig websitenieuws •H umanistischerbond.nl werd in 2009 steeds vaker gebruikt voor evenementen en voor evaluaties via enquêtes. Daarbij is ook regelmatig van audio en video gebruikgemaakt. •O ok werd de website het meest gebruikt bij het aanmelden als nieuw lid. Van alle nieuwe HV-leden gaf 90 procent zich in 2009 op via deze weg.

20

Voorjaarsactie

Ledenblad HUMUS De leden van het Verbond ontvingen vier keer het ledenblad HUMUS, aan het begin van ieder seizoen. De ontwikkeling naar een blad met langere artikelen werd dit jaar doorgezet. Korte nieuwsberichten werden vaker vermeld op de website van het Verbond. Met vier bekende Nederlanders werd gesproken over de humanistische invalshoeken in hun leven. Van de geïnterviewden waren mooie uitspraken afkomstig, die ook op de cover kwamen te staan: • ‘Ik ben de baas van mijn eigen gedachten’ - Jan Jaap van der Wal; • ’Lezen maakt mondig’ - Marjan Berk; • ’Hopen is ook een soort geloof’ - Boudewijn de Groot; • ‘Je hebt alleen maar jezelf en de twijfel’ - Nelleke Noordervliet. De thema’s uit het meerjarenprogramma van het Humanistisch Verbond vormden een leidraad bij het samenstellen van de kopij. Veel onderwerpen die ieder mens raken, zoals privacy, het menswaardig levenseinde maar ook het goede leven, kwamen aan de orde. Daarnaast waren er natuurlijk de vaste bijdragen, zoals een persoonlijk redactioneel van directeur Ineke de Vries, prikkelende columns van Joep Schrijvers en artikelen over de dagelijkse praktijk van humanistisch geestelijk verzorgers. In HUMUS is ook ruimte voor de ontwikkelingen binnen de vereniging en de activiteiten van de individuele ledengroepen, zoals die van de ledengroep Humanisme en kunst. Deze groep leverde vier maal materiaal aan voor een virtuele tentoonstelling op de website. Jong HV zorgde voor originele verhalen en in Onder ons werd in ieder nummer een afdeling in de schijnwerper gezet.

Tijdschrift HUMAN m de ‘crossmedialiteit’ van tijdschrift HUMAN te versterO ken, maken medewerkers van de afdeling communicatie vanaf eind 2009 deel uit van de redactie van het tijdschrift en van de webredactie van human.nl.

Er is in 2009 veel gesproken over de oorzaken en oplossingen van de crisissen die zich wereldwijd voordoen. In de voorjaarsactie stelden we dat we hier echter vooral met morele vraagstukken te maken hebben en dat minachting voor duurzame vormen van economische ontwikkeling met name een politiek-morele keuze is. Vanuit onze waarden en deugden pleiten wij voor: duurzame economische ontwikkeling; een rechtvaardige verdeling van welvaart in de wereld; het respecteren van de rechten van alle mensen. Machthebbers in de economie en de politiek zullen hun morele verantwoordelijkheid moeten nemen. Alleen dan kan het ideaal van een mooi, goed, zinvol en waardevol leven op basis van zelfbeschikking voor iedereen in beeld komen. Hiervoor is een (extra) bijdrage gevraagd. De mailing bereikte zo’n twaalfduizend leden en donateurs.

Doelstelling van de actie:

Resultaat:

E en opbrengst van minimaal € 40.000,-

e totale opbrengst van de D voorjaarsactie was ruim € 40.000,-, waarvan € 1.125,aan notariële schenkingsakten per jaar.

E en respons van minimaal 15 procent

uim 13 procent reageerde R met een gift van gemiddeld 26 euro

E en gemiddelde gift van minstens € 24,00

T wee procent doneerde meer dan € 50,-

Najaarsactie In de najaarsactie stond de humanistische geestelijke zorg, één van onze belangrijkste humanistische diensten, centraal. De ouderensector moet meer en meer bezuinigen, terwijl er juist hogere eisen worden gesteld aan kwaliteit en verantwoording. Disciplines die niet aan directe fysieke zorg verbonden zijn, zoals geestelijke verzorging, worden het eerst wegbezuinigd. Dat is zorgwekkend. Ouderen blijven bovendien langer zelfstandig wonen en geestelijk begeleiders moeten daar op kunnen inspringen.

Expliciet werd tijdens deze najaarsactie gevraagd om een (extra) bijdrage om in te kunnen spelen op de ontwikkelingen in de zorg en de zo noodzakelijke humanistisch geestelijke verzorging te kunnen blijven bieden. 12.000 leden, donateurs en erfstellers werden aangeschreven. Van de aangeschrevenen reageerde 2,5 procent met een gift van vijftig euro of méér; goed voor 42 procent van de totale opbrengst!

Doelstelling van de actie:

Resultaat:

E en opbrengst van minimaal € 40.000,-

e totale opbrengst was D € 55.016,69

E en respons van minstens 14 procent

E en respons van ruim 18 procent

E en gemiddelde gift van minimaal € 24,-

Gemiddelde gift € 25,17

Inkomsten uit nalatenschappen Naast contributie-inkomsten, vaste donaties en giften naar aanleiding van de vooren najaarsacties, zijn ook inkomsten gegenereerd uit nalatenschappen en legaten. De Stichting Steunfonds Humanisme werft bij particulieren ten behoeve van de diensten en activiteiten van het Humanistisch Verbond. Een groot deel van zijn inkomsten draagt het Steunfonds direct af aan het Verbond. Een deel wordt gespaard en een deel wordt – duurzaam - belegd in obligaties en aandelen om te zorgen dat het Verbond ook op lange termijn kan blijven werken. Steeds meer mensen nemen het Steunfonds in hun testament op als erfgenaam of legataris. Dit zijn leden van het Humanistisch Verbond maar ook niet-leden. In 2009 zijn nalatenschappen geworven via informatie op de website en via advertenties en vermeldingen in dertien verschillende bladen, gidsen en op meerdere relevantie sites. De advertentie ‘Als nalaten u een zorg is’ bevatte een bon waarmee de brochure ‘Bijdragen aan een traditie van menswaardigheid’ kon worden aangevraagd. Ruim 60 procent van de aangevraagde brochures bij het Steunfonds werd gedaan in reactie op deze advertentie. In totaal is de brochure ‘Bijdragen aan een traditie van menswaardigheid’ 450 keer aangevraagd. Deze informeert belangstellenden onder andere over de dienst executeur van het Steunfonds.

Het Humanistisch Verbond en het Steunfonds danken alle mensen die ons in 2009 hebben gesteund met een (extra) bijdrage.

21



Hoofdbestuur

Andere extra bijeenkomsten

De hoofdbestuursleden discussieerden meerdere keren over de relatie tussen humanisme, atheïsme, agnosticisme en religie. Aanleiding is de reacties van leden en niet-leden op de steun van het HV aan de campagne van de Verlichtingshumanisten, ‘Er is waarschijnlijk geen god’. De visie van het bestuur is dat het humanisme een niet-godsdienstige levensbeschouwing is, met ruimte voor religieuze en spirituele beleving. We hechten belang aan de scheiding van kerk en staat, maar religieuze argumenten in het publieke en politieke debat zijn mogelijk en welkom. Er bestaat een fundamentele vrijheid van levensbeschouwing en religie. Ook is het humanisme meer dan een beschouwing die uitsluitend gebruik maakt van de rede en wetenschappelijke kennis. Een levensbeschouwing biedt ook houvast bij bestaansvragen zoals de vraag hoe je als mens een goed en zinvol leven leidt. En biedt inspiratie door de vele bronnen die de literatuur, kunst en cultuur bieden en de relaties met en betrokkenheid op anderen. Om humanistische standpunten ook opgenomen te zien in verkiezingsprogramma’s, startte het bestuur eind 2009 met een het samenstellen van een politieke agenda voor een politieke lobby. Deze komen grotendeels overeen met de thema’s uit het Meerjarenprogramma. Natuurlijk kwamen ook vele andere zaken aan de orde:


Financieel Het bestuur bekeek mogelijkheden om bestaande HV-activiteiten meer en beter te gelde te maken en mogelijke nieuwe inkomstenbronnen. Met het bestuur van het Steunfonds Humanisme is overeen gekomen dat het Verbond vanaf 2010 de wervingsactiviteiten gaat uitbreiden. Het Steunfonds zal zich voortaan richten op de afhandeling en het beheer van nalatenschappen Daarnaast stelde het bestuur dit jaar voor het eerst een Verantwoordingsverklaring op; dit vanwege nieuwe CBFcriteria. In deze verklaring van het Verbond en het Steunfonds werd verwoord hoe we tegemoet komen aan de principes van scheiding van functies, doelbereik en efficiënte middelenbesteding en van een heldere omgang met belanghebbenden. En hoe we dat inzichtelijk maken. Een samenvatting van de Verantwoordelijkheidsverklaring werd opgenomen in het bestuursverslag bij de geconsolideerde jaarrekening 2008.

Ledenwerving en de toekomst van de vereniging Eén van de conclusies uit de onderzoeken van de onderzoeksbureaus Movisie en Motivaction was dat het begrip humanisme meer uitleg nodig heeft. Op grond daarvan besloot het bestuur tot een nieuwe wervingscampagne ‘Gelooft u ook meer in een leven vóór de dood?’. Daarnaast gingen

22

bestuursleden met leden van verschillende afdelingen in gesprek over de toekomstscenario’s die samen met Movisie werden ontwikkeld. Het bestuur stelde mede op grond hiervan tijdens de ALV een stimuleringsregeling voor, waardoor ledeninitiatieven bekostigd kunnen worden.

Toekomst humanistisch geestelijke begeleiding Mede op grond van een notitie van de in 2008 ingestelde bestuursadviescommissie besprak het bestuur de notitie ‘Toekomstvisie GV zorg’. In april en juni vonden hierover twee aparte bestuursbijeenkomsten plaats. Essentieel voor de toekomst van de geestelijke begeleiding zijn vernieuwing en een goede samenwerking met de Universiteit voor Humanistiek. Jelle Los lichtte de visie van het bestuur toe op de voorjaarsconferentie van de geestelijk verzorgers. Bovendien besteedde het bestuur aandacht aan de ambtelijke binding en de kwaliteit van de inhoudelijke benoemingen.

Drie bestuursleden waren aanwezig bij de beleidsdag met medewerkers van het landelijk bureau, om te praten over de toekomst van de vereniging. Ook kwamen zij apart bij elkaar met de directie voor twee evaluatiebijeenkomsten over het eigen functioneren en de relatie bestuur-directie. Deze bijeenkomsten waren niet alleen nuttig, maar ook zeer inspirerend voor een goede samenwerking.

Portefeuilleverdeling Algemene bestuurstaken Voorzitter Rein Zunderdorp Algemeen secretaris Magdeleen Sturm Penningmeester Jan van Oudenaarden

Inhoudelijke taken

Werkstichtingen Vanaf september kreeg godsdienstig- en humanistisch vormingsonderwijs op openbare basisscholen een landelijke financiering. Dat vereiste een nieuwe organisatiestructuur. Zo werd een Dienstencentrum G/HVO opgericht onder verantwoordelijkheid van de zendende instanties. Het bestuur benoemde Nico Stuij als vertegenwoordiger van het Verbond in het bestuur van dit Dienstencentrum. Het bestuur ging een nieuwe samenwerkingsovereenkomst aan met het Stichtingsbestuur van de Universiteit voor Humanistiek, keurde de statutenwijziging van de universiteit goed en ging akkoord met het profiel toezichthoudend bestuur. Voorts kwamen samenwerking en bestuursbenoemingen van stichting Humanistische Uitvaartbegeleiding, het bestuur van de stichting HVO primair en HUMAN aan de orde.

Bestuursleden actief Ook naast de vergaderingen zetten de bestuursleden zich in voor het Verbond. Zo vertegenwoordigde Rob Buitenweg het Verbond internationaal en leverde Rein Zunderdorp een bijdrage aan vele bijeenkomsten in het land, bijvoorbeeld op het symposium ‘De Brave Aap’, de Humanistische Alliantie, de KHV-conferentie, de opening Academisch jaar van de Universiteit voor Humanistiek en de opening van hun nieuwe pand en de interlevens-beschouwelijke bijeenkomst over mensenrechten van de afdeling Deventer. Daarnaast overlegde hij met zendende instanties over de reorganisatie Geestelijke Verzorging Defensie en was hij betrokken bij het overleg van zendende instanties met Minister Hirsch Ballin. Saskia Daru lanceerde tijdens een symposium in Amsterdam over Privacy het Platform Bescherming Burgerrechten, waaraan het Verbond ook financieel bijdraagt.

Steunfonds Humanisme als junior notariëel juridisch medewerker. Het verzuimpercentage is met 8.97 procent iets afgenomen ten opzichte van vorig jaar, maar nog steeds vrij hoog, veroorzaakt door twee langdurig zieken.

Bijeenkomsten met bestuur • 25 mei personeelsbijeenkomst met Magdeleen Sturm; • 2 juli gezamenlijke beleidsdag over de toekomstscenario’s en over de uitvoering van het Meerjarenprogramma. Het jaarlijkse personeelsuitje met als thema levenskunst vond plaats op 9 november met een high tea en tocht door de Jordaan met allerlei opdrachten.

Bert Boelaars

maatschappelijke discussie en communicatie

Paulien Boogaard

maatschappelijke discussie

Hanneke Bruinsma

nalatenschappen, executeur

Roeland Ensie communicatie

Ineke Huizinga

nalatenschappen, executeur

Maartje Liebregts

ontwikkeling vereniging

Saskia Markx communicatie

John Min

webredacteur, communicatie

Machteld van Muiswinkel nalatenschappen, executeur

Wilma Reinders

vacature

humanistische diensten

Humanistische diensten - Geestelijke verzorging - Uitvaartbegeleiding - Relatieviering

Annemarie Rohlfs

fondsen- en ledenwerving

Martijn Rozing


Fondswerving, marketing, communicatie

vacature

Maatschappelijke discussie

Rob Buitenweg

Loes Thewissen Rein Zunderdorp

Jan van Oudenaarden

secretariaat

Ineke de Vries directeur

Esther Wit

maatschappelijke discussie

Barbara Zabel

- Levensbeschouwing - Internationaal

Verenigingszaken

Landelijk bureau (16fte)

secretariaat

Saskia Daru

Rob Buitenweg

Saskia Daru

- Communicatie - Diversiteitsbeleid - Jong HV

Freelance medewerkers: Els Brunt

secretariaat

Liesbeth Mulder


Bij de ALV op 29 november werden Jan van Oudenaarden als penningmeester en Saskia Daru herbenoemd in het bestuur.

Landelijk bureau De medewerkers van het landelijk bureau werkten in 2009 aan de doelstellingen uit het Meerjarenprogramma 2007-2012, uitgewerkt in het Jaarprogramma 2009. De formatie beslaat eind 2009 16 fte. Twee nieuwe medewerkers traden toe: Dzana Nukic is sinds eind april op secretariaat verantwoordelijk voor relatiebeheer en Niki Kruter versterkt sinds 18 december het

Sharon Polak Magdaleen Sturm

Jelle Los

In Memoriam

Jelle Los

Hoofdbestuurslid Jelle Los overleed zeer plotseling in oktober. Jelle werd pas vorig jaar als bestuurslid benoemd, en hij beheerde de portefeuille Geestelijke Verzorging. Jelle was een betrokken, warm en sympathiek mens en een bekwaam bestuurder.

Het bestuurslidmaatschap is onbezoldigd. Het Humanistisch Verbond kent wel een declaratieregeling voor onder meer reis- en telefoonkosten.

maatschappelijke discussie / De Dialoog

Ryan Sitaldin secretariaat

Ankie Spelbrink

maatschappelijke discussie/ waardig levenseinde

Vrijwilligers: Simone van Muiswinkel

maatschappelijke discussie/ vreemdelingenbewaring

23

Humanistisch Verbond Postadres: Postbus 75490 1070 AL Amsterdam


Bezoekadres: Weteringschans 259 1017 XJ Amsterdam tel: +31 (0)20 521 90 00 fax: +31 (0)20 521 90 80 email: [email protected] www.humanistischverbond.nl

Het Humanistisch Verbond is lid van de Humanistische Alliantie

24

Jaarbeeld. Humanistisch Verbond. vernieuwend vanuit traditie

Recommend Documents