Humanistisch Verbond
Jaarbeeld 2005 Waar bemoei je je mee?
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 1
11-05-2006 13:27:13
Humanistisch Verbond
Afkortingen
Inhoudsopgave
Colofon
pagina 2
Het Humanistisch Verbond hanteert veel afkortingen. Voor de duidelijkheid een lijstje met enkele begrippen in dit Jaarbeeld: ALV
Algemene Ledenvergadering
HA
Humanistische Alliantie
HB
Hoofdbestuur
HGV
(Dienst) Humanistische
Het Jaarbeeld 2005 is een uitgave
Geestelijke Verzorging
van het Humanistisch Verbond
HKRM
hoofd krijgsmachtraadsman
Postbus 75490, 1070 AL Amsterdam
HUB
Humanistische
Telefoon: 020 521 90 00
Uitvaartbegeleiding
E-mail:
[email protected]
HV
Humanistisch Verbond
www.humanistischverbond
HVO
Stichting Humanistisch
Redactie
hvo
Vormingsonderwijs Saskia Markx
onderwijs LB
Eindredactie Machteld Bouman Vormgeving De Zagerij ontwerpbureau Druk Drukkerij De Raat & De Vies
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 2
humanistisch vormings-
Afkortingen Voorwoord Kees Schuyt ontvangt de dr. J.P. van Praag-prijs Campagne Waar bemoei je je mee Humanisme en religie In de Vereniging Jong HV Communicatie Humanistische diensten Hoofdbestuur en Landelijk Bureau Steunfonds Humanisme Financieel
2 3
LVHVO
4
OR
Landelijk Bureau Landelijke Vereniging Humanistisch Vormingsonderwijs
RWU
6 8 10 11 12 14
Ondernemingsraad Regionale Werkgroepen Uitvaartbegeleiding
SOM
Samenwerkende Organisaties Maatschappelijk Activeringswerk
UvH VGVZ
Universiteit voor Humanistiek Vereniging voor Geestelijk Verzorgers in Zorginstellingen
16 18 19
VHGW
(Netwerk) Vrijgevestigd Humanistisch Geestelijk Werk
11-05-2006 13:27:15
Voorwoord Waar bemoei je je mee?
Jaarbeeld 2005
pagina 3
Dat is de grote vraag die in 2005 centraal staat. In de campagne over humanisme en opvoeden, bij het beoordelen van nieuwsfeiten waar je als organisatie op wilt reageren. Ook bij het versterken van de humanistische diensten, het faciliteren van de vereniging en het bestendigen van de banden met onze werkstichtingen en andere relatieorganisaties speelt deze vraag een rol. Opvoeden speelt ook een rol bij de criteria waarmee de jury, onder leiding van Paul Schnabel, op zoek gaat naar een kandidaat voor de Van Praag-prijs. We zijn er trots op dat deze geweldig jury de Van Praag-prijs 2005 toekent aan Kees Schuyt. Met zijn mooie rede, zijn pleidooi voor het benadrukken van kleine deugden in de opvoeding en met zijn welwillendheid zijn ideeën over mens en samenleving voor het voetlicht te brengen, heeft hij de campagne een geweldige impuls gegeven. Bovendien is de uitreiking een feestelijke gebeurtenis waarover veel is geschreven in diverse media. Ook in de Vereniging is veel georganiseerd onder de vlag van de campagne en daarbuiten. Het is zeer stimulerend te zien hoe de afdelingen zich inzetten voor verschillende activiteiten. Een gezamenlijk project is de vernieuwde website waar ook de afdelingspagina’s bijdragen tot een goed beeld van humanistische activiteit. Op het landelijk bureau hebben directie, bestuur en medewerkers de fundamenten gelegd voor een kleiner en slagvaardiger bureau. Helaas ging dat niet zonder ontslagen. Het dwingt ons keuzes te maken, waar zetten we ons blijvend voor in, wat laten we los en hoe krijgen we het voor elkaar het humanisme in Nederland meer gezicht te geven en eigen standpunten te formuleren en naar buiten te brengen. Gezamenlijk kiezen we voor autonomie als thema voor 2006, het jubileumjaar, waarin het Verbond 60 jaar bestaat. Autonomie, één van de belangrijkste waarden en idealen binnen de humanistische traditie is aan een herwaardering toe. Op verschillende momenten en manieren staan het definiëren, denken en praten over autonomie op het jubileumprogramma. Bijvoorbeeld bij de uitreiking van de extra Van Praag-prijs 2006, op de website en in een bundel die het HV gaat uitgeven. Aan het eind van 2005 is het Humanistisch Verbond klaar om te groeien, met een vernieuwd bureau en een vernieuwd bestuur. Kranten en radioprogramma’s melden zich al, nieuwe leden dienen zich aan. In 2006 bouwen we voort op het fundament, gelegd in 2005, om het humanisme als beweging blijvend te laten meetellen in onze samenleving. Ineke de Vries
voorzitter Humanistisch Verbond
directeur Humanistisch Verbond
Foto: Anna Kooij
Rein Zunderdorp
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 3
11-05-2006 13:27:15
Kees Schuyt ontvangt de dr. J.P. Van Praag-prijs
pagina 4
Humanistisch Verbond
De Van Praag-prijs is sinds 2005 een project op zichzelf geworden, met een eigen gezicht en eigen doelstellingen. Op woensdag 11 mei eert het Humanistisch Verbond prof. dr. mr. Kees Schuyt met de dr. J.P. van Praag-prijs 2005. Kees Schuyt ontvangt die avond in de Amsterdamse Rode Hoed uit handen van juryvoorzitter Paul Schnabel een bronzen beeld, gemaakt door Sigurdur Gudmundsson. Kees Schuyt krijgt de prijs niet alleen vanwege zijn maatschappelijke verdiensten, maar ook omdat zijn werk sterke verwantschap vertoont met het gedachtegoed van Jaap van Praag en het campagnethema Waar bemoei je je mee? Over humanisme
Kees Schuyt. Foto: Joop Reyngoud.
en opvoeden. Dat wij ons graag laten inspireren door zijn ideeën over kleine waarden en grote deugden, bewijst de brochure Waar bemoei je je mee? die medio 2005 verschijnt. De uitreiking is net zoals voorgaande jaren een feestelijke aangelegenheid. De Rode Hoed is tot de nok toe gevuld met humanisten, zowel leden als donateurs en Alliantiepartners. Maar er zijn ook veel mensen
De jury van de Van Praag-prijs van links
gekomen van buiten de Humanistische
naar rechts: Paul Schnabel, Liesbeth Brandt
Alliantie. De aanwezigen krijgen de verkorte
Corstius, Bas Levering, Sonja de Leeuw,
versie van Niets verwachten, alles hopen te
zittend Hans Alma. Foto: Jerome de Lint.
zien, een documentaire over Jaap van Praag, gemaakt door de collega’s van de Humanistische Omroep. Er is muziek en een optreden van Sanne Wallis de Vries. Alle bezoekers krijgen het boekje In alle bescheidenheid, Van kleine deugden tot grote waarden cadeau, met daarin informatie over de jury en haar werkwijze, het juryrapport, de acceptatierede en een artikel van Kees Schuyt. Ook krijgt iedereen een cd met een radio-interview van Theodor Holman met Schuyt, dat daags voor de uitreiking is uitgezonden. Omdat Kees Schuyt columnist is geweest van de Volkskrant, brengt deze krant samen met Meulenhoff, speciaal voor deze gelegenheid een bundeling van Schuyts columns uit in de serie Luis in de Pels.
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 4
11-05-2006 13:27:17
Jaarbeeld 2005
pagina 5
Het boek heet De Stuifzandsamenleving en blijkt zo succesvol dat het aan het eind van het jaar een herdruk beleeft. Alle nieuwe leden van het Verbond krijgen het boek cadeau. Er is veel aandacht voor de Van Praagprijs in de kranten, op de radio en zelfs op de televisie. Een deel van de acceptatierede wordt afgedrukt in de Volkskrant, in Parool 11 mei 2005
hun bijlage Het Betoog. De persberichten die het HV verzendt, resulteren in 27 nieuwsberichten. Twee dagbladen besteden er extra aandacht aan in de vorm van een interview met Kees Schuyt (Het Parool en Het Nederlands Dagblad). Ook is er veel aandacht op diverse sites voor de Prijs. Op de dag van de uitreiking, 11 mei, ver-
Het gevoel voor verhoudingen onder burgers is zoek
schijnt op de voorpagina’s van Trouw, de
De welgestelde, oer-Hollandse culturele elite zoekt te veel het conflict, stelt Kees Schuyt, maar
Volkskrant en NRC Handelsblad een kleine moet jongeren uit families van immigranten juist veel meer speelruimte geven. advertentie met daarop een aankondiging van de prijsuitreiking. www.vanpraagprijs.nl, een aantal pagina’s op de website het HV die helemaal zijn ingericht voor de Van Praag-prijs, speelt een belangrijke rol in de informatievoorziening aan de pers. De stukken over de Prijs, de jury en het beeld worden soms letterlijk overgenomen. < Voor de Van Praag-prijs ontwierp en maakt Sigurdur Gudmundsson (Reykjavik, 1942) dit bronzen beeld. Hij liet zich daarbij inspireren door wat hij het belangrijkste vindt binnen het
‘Als men de autonome, assertieve persoonlijkheid als de uitdrukking van een vrij mens ziet, en daar is heel veel voor te zeggen, dan veronderstelt dit wel een belangrijke bereidheid tot coöperatie en een goed ontwikkeld gevoel voor proporties: wat kan wel, wat kan echt niet, wat kan nog net wel? Het gaat om humane waarden als tolerantie en constructief omgaan met onvermijdelijke conflicten, waarin tegenstellingen niet worden verdraaid of verdoezeld, maar hanteerbaar gemaakt. Hoe kunnen dergelijke waarden in onderwijs en opvoeding worden gecultiveerd? Allereerst zou ik zeggen: door ze voor te doen. Vervolgens door niet in gemakkelijke tegenstellingen te denken.’ (fragment uit de acceptatierede) de Volkskrant 11 mei 2005
Strijden voor nuance in de stuifzandsamenleving Kees Schuyt, winnaar humanistische oeuvreprijs DOOR PIET H. DE JONG Bekende mensen onder wie Simon Carmiggelt, Hella Haasse, Otto van der Gablentz, Max van der Stoel gingen hem voor als winnaar van de ‘dr. J.P. van Praag-prijs’. Deze prijs, vernoemd naar de oprichter van het Humanistisch Verbond, is een levensprijs, bestemd voor iemand die zich langere tijd heeft ingezet vor humanisering van de samenleving. Afgelopen woensdag viel de eer te beurt aan de (rechts)socioloog prof. Dr. Mr. C.J.M. (Kees) Schuyt. Schuyt (Leidschendam, 1943) was ‘zeer aangenaam verrast’ toen Paul Schnabel, de voorzitter van de jury, het hem vertelde. ‘Ik moest hem bekennen niets van de prijs af te weten en wist ook niet wie Van Praag was. Ook ben ik niet bij het Humanistisch Verbond aangesloten.’ Nederlands Dagblad, 14 mei 2005
humanisme: autonomie, eigenheid en verbondenheid. De relatie van mens en natuur bracht hij tot uitdrukking in de boomstam van waaruit de hoofden rijzen.
> Het logo van de Van Praag-prijs > Advertentie op de voorpagina van Trouw, de Volkskrant en NRC Handelsblad
‘In de Nederlandse sociologie behoort Kees Schuyt tot de meest uitgesproken vertegenwoordigers van een wetenschapsopvatting die respect voor de feiten paart aan respect voor de mensen en hun lot. Zijn onorthodoxe zienswijzen, vernieuwende ideeën en perspectieven zijn gebaseerd op waarden die van groot belang zijn voor het humanisme.’ [Paul Schnabel namens de jury over Kees Schuyt]
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 5
11-05-2006 13:27:19
Campagne Waar bemoei je je mee?
pagina 6
Humanistisch Verbond
Het jaar 2005 staat in het teken van de
De Humanist
campagne Waar bemoei je je mee? Over
Het HV draagt bij aan een themanummer
humanisme en opvoeden. De verschil-
van de Humanist (no. 2 april 2005) over
lende afdelingen van het HV werken aan
opvoeden. Esther Wit pleit in dit
deze campagne en ontwikkelen de
artikel voor een herwaardering van het
volgende activiteiten en producten.
Bildungsideaal. Bildung richt zich op het individu en diens ontplooiing en ontwikke-
Brochure, advertenties en website
ling. Het humanistische ideaal van opvoe-
Het HV maakt een brochure met tips hoe je den is het ontwikkelen van een kind tot een als opvoeder deugden en waarden kunt
autonoom én betrokken mens.
vlechten in je opvoeding en hoe je op humanistisch geïnspireerde manier kinderen
Wereldburgerfestival
kunt begeleiden tot democratisch wereld-
Op 18 juni vindt het Wereldburgerfestival
burger. Er bestaat grote belangstelling
plaats, georganiseerd door de Humanisti-
voor. Samen met Bureau Dexter ontwikkelt
sche Alliantie en Hivos. Het HV bereidt een
het HV een advertentiereeks waarin de
bijdrage voor, die bestaat uit een interview
waarden centraal staan die humanisten be- van Harry Kunneman met Kees Schuyt. langrijk vinden in de opvoeding. In een se-
Schuyt laat zijn gedachten gaan over de
rie van zes advertenties, geplaatst in J/M,
waarden en deugden die in een tijd van
vakblad voor ouders, beeldt de denkbeel-
groeiende interculturele spanningen en
dige familie Humaantjes met humor een
dreigend terrorisme meer aandacht zouden
aantal dilemma’s rond deze waarden uit.
moeten krijgen. Daarnaast leidt Rein
Vanaf september laten we de Humaantjes
Zunderdorp, samen met Kees Schuyt, die
los en plaatsen we in J/M twee keer een
dag een workshop over integratie. Samen
grotere advertentie om aandacht te vragen
met het HV reikt Stichting Humanistisch
voor de themabrochure.
Vormingsonderwijs (HVO) aan 35 kinderen
Ook krijgt de campagne Waar bemoei je je
van groep 8 van een basisschool in Emmen
mee? een apart onderdeel op de website
wereldburgercertificaten uit. Zij hebben op
toebedeeld. Op deze site, www.waarbe-
hun school humanistisch vormingsonder-
moeijejemee, vinden opvoeders informatie
wijs (hvo) gevolgd. De teams Visie en
over een humanistische visie op opvoeden, Regionale Activering hebben daarvoor een leestips, een opvoedingsquiz en een mo-
mooi ritueel bedacht en de kinderen krijgen
gelijkheid de brochure te bestellen.
van het HV een wereldbol cadeau.
> Brochure Waar bemoei je je mee; >> Affiche voorleesmiddag; >>> Advertentie in J/M, juni 2005. Ontwerp: De Zagerij ontwerpbureau. Illustratie advertentie: Mike Maddamin
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 6
11-05-2006 13:27:20
Jaarbeeld 2005
pagina 7
Ter ondersteuning van Wereldhumanisme-
communicatie van het Landelijk Bureau
dag verschijnt in het juninummer van J/M
ontwikkelt met ontwerpbureau De Zagerij
een advertentie waarin wereldburgerschap
voor deze afdelingen posters, flyers en
en humanistisch vormingsonderwijs
publiciteitsmateriaal voor de campagne-
centraal staat.
activiteit Voorlezen in de regio.
Activiteiten in de regio
• Op talloze plaatsen vieren afdelingen op
Veel afdelingen sluiten zich aan bij het
of rond 21 juni Wereldhumanismedag.
campagnethema 2005 Waar bemoei je je
Een schitterende gelegenheid om de
mee? Over humanisme en opvoeden.
internationale verbondenheid tussen
Een greep uit de vele activiteiten rond dit
mensen te vieren en om jaarlijks als hu-
thema:
manistische beweging acte de présence te geven. Verschillende afdelingen zien
• Veel afdelingen en vrijwilligers organise-
kans om in de periode rond Wereld-
ren en financieren samen met de Stich-
humanismedag een mooie activiteit
ting Humanistisch Vormingsonderwijs
rond ‘waarden in de opvoeding’ neer te
(HVO) thema-avonden voor ouders en
zetten.
opvoeders onder de titel Alstublieft dank u wel. Ouders gaan met elkaar in ge-
• Groningen organiseert samen met HVO
sprek over de waarden en normen die
een kinderlagerhuisdebat met 45 leerlin-
ze hanteren bij de opvoeding van hun
gen/finalisten en zo’n honderdvijftig
kinderen. Op 27 scholen geven HVO-
(groot)ouders en andere belangstellen-
leerkrachten deze workshop en bereiken
den als toeschouwers. In de aanloop
zo ongeveer duizend ouders.
naar dit evenement organiseren Groningse hvo-docenten voorrondes in
• Door het hele land lezen 35 vrijwillige
hun lessen. De dialoog tussen jongeren
voorlezers voor aan zo’n driehonderd
over controversiële onderwerpen biedt
kinderen en praten met hen over waar-
opvoeders inzicht in de moraliteit van
den met een universeel en tijdgebonden
jonge mensen.
karakter. Onderwerpen die aan de orde Twee cartoons uit de serie van zes over de
komen zijn vriendschap, eerlijkheid,
Humaantjes. Ontwikkeld met Bureau Dexter.
trouw, verbondenheid, vrijheid, maar ook
HVO en het Try-Out-theater een try-out
Illustraties: Mike Maddamin
pesten, liegen en stelen. De afdeling
inspringtheater Dat maak ik zelf wel uit
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 7
• Apeldoorn organiseert samen met
11-05-2006 13:27:21
Humanistisch Verbond
voor een groep van ongeveer zeventig leerlingen van een VMBO-school. Rode draad in de voorstelling is de vraag of je bereid bent/het gewenst is verantwoording af te leggen van je daden en of je anderen kunt aanspreken op hun gedrag. • Zutphen organiseert een publieksbijeenkomst Socratisch gesprek met kinderen voor leerkrachten en opvoeders. De bijeenkomst vormt een uitstekende oriëntatie op het belang van een open dialoog tussen opvoeders en kinderen over waarden en deugden.
De wereldbol die de 35 kinderen cadeau kregen bij het in ontvangst nemen van het
• Haarlemmerland organiseert een bijeen-
Wereldburgercertificaat
Humanisme en religie
pagina 8
komst over Humanisme en opvoeden en werkvormen rond waarden en deugden van het humanistisch vormingsonderwijs. • De Grift Vallei organiseert een schrijf• Amsterdam organiseert een café over
wedstrijd met het thema Echte Vriend-
Respect!. Zijn we in de jaren zestig te
schap, door dik en dun, samen met
ver doorgeschoten met de liberale op-
Humanitas Neder-Veluwe, het
voeding van onze kinderen? Wat zijn de
Humanistisch Vormingsonderwijs en
omgangsvormen in onze huidige maat-
de Bibliotheek Cultura in Ede. Met de
schappij en waar komen ze vandaan?
wedstrijd moedigen de organisatoren
Moet je nu wel of niet iemand terecht-
kinderen aan om over iets belangrijks,
wijzen op zijn gedrag en zo ja, hoe kun
zoals vriendschap, hun eigen gedachten
je dat het beste inkleden. De bijeen-
op te schrijven en op een speelse wijze
komst nuanceert al te stellige stand-
ideeën van kinderen over vriendschap te
punten rond een actuele waarde.
laten zien en te delen.
Het Humanistisch Verbond laat het humanistische geluid overal klinken door op allerlei manieren deel te nemen aan het maatschappelijk debat.
Advertentie in J/M. Illustratie: Mike Maddamin
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 8
11-05-2006 13:27:23
Jaarbeeld 2005
Het HV is bezorgd over de toenemende
pagina 9
Vrijheid
polarisering in de samenleving tussen
ste in een reeks landelijke, regionale en lokale ontmoetingen en kringgesprekken
verschillende bevolkingsgroepen en
Alle mensen worden vrij en gelijk in
tussen mensen van verschillende levens-
over de rol van religies. In 2005 zet het
waardigheid en rechten geboren.
beschouwingen en religies.
HV zich dan ook in voor verbinding tus-
Zij zijn begiftigd met verstand en
Daarnaast heeft het HV samen met COC
sen en met andere religies en levensbe-
geweten, en behoren zich jegens
Leiden in deze plaats twee lokale dialoog-
schouwingen en neemt actief deel aan
elkaar te gedragen in een geest van
bijeenkomsten georganiseerd over homo-
verschillende bijeenkomsten.
broeder- en zusterschap.
seksualiteit en geloof.
Beatrix
En ieder heeft recht op vrijheid van
Kerken Humanisten Vakbonden (KHV)
Een van de hoogtepunten in 2005 is de
mening en meningsuiting.
Het HV zit in de voorbereidingsgroep en
deelname van het HV aan de interlevens-
Dit recht omvat de vrijheid om
neemt deel aan de tweejaarlijkse KHV-
beschouwelijke ontmoeting op 15 decem-
zonder inmenging een mening te
conferentie van de Raad van Kerken, FNV,
ber in de Dom in Utrecht ter gelegenheid
koesteren en door alle middelen en
Humanitas en HV. Bestuursleden, directies
van het regeringsjubileum van koningin
ongeacht grenzen, inlichtingen en
en inhoudelijk medewerkers van deze
Beatrix. Thema van de bijeenkomst is In
denkbeelden op te sporen, te
organisaties gaan in gesprek met als doel
vrijheid verbonden. In deze ontmoeting,
ontvangen en door te geven.
inspiratie op te doen en een gezamenlijke
waar zevenhonderd vertegenwoordigers
(Bron: Universele Verklaring van de Rechten
visie te ontwikkelen. Wat kunnen onze or-
van diverse religieuze en levensbeschou-
van de Mens)
ganisaties doen om het afnemend vertrou-
welijke stromingen aanwezig zijn, staat de
wen van mensen in de samenleving te her-
wens centraal om bij te dragen aan een
En wanneer wij zeggen, dat de mens
stellen? Een interessante uitkomst van
vreedzame samenleving en tolerantie van
verantwoordelijk is voor zichzelf,
deze conferentie is dat het erg belangrijk is
mensen ten opzichte van elkaar en elkaars
bedoelen wij niet dat de mens ver-
trouw te blijven aan de eigen uitgangspun-
religie of levensovertuiging. Vanuit joodse,
antwoordelijk is voor zijn individuali-
ten en te zoeken naar antwoorden in de
islamitische, christelijke, boeddhistische,
teit zonder meer, maar dat hij verant-
eigen traditie en wortels. Met de inspiratie
hindoeïstische en humanistische tradities
woordelijk is voor alle mensen. (......)
die je daaruit haalt, inspireer je elkaar en
worden bijdragen gegeven in woord en
Ik kan mijn vrijheid niet als doel
de samenleving.
muziek.
stellen indien ik niet tevens de
De bijeenkomst wordt bijgewoond door
vrijheid van anderen als doel stel.
Raad voor Levensbeschouwing en
leden van de koninklijke familie en tal van
(Bron: Jean-Paul Sartre (1905-1980),
Religie
bestuurders, hoogwaardigheidsbekleders
L’existentialisme est un humanisme. Collection
Het HV maakt deel uit van de landelijke
en vertegenwoordigers van de grote le-
Pensées, 7e édition, Nagel, Genève 1946)
Raad voor Levensbeschouwing en Religie
vensbeschouwelijke stromingen in Neder-
en humanisten nemen in twaalf plaatsen
land. Namens de humanistische beweging
deel aan lokale raden. Het HV ondersteunt
leest Ineke de Vries (directeur HV) passa-
De Dialoog voortgezet
deze groep met een jaarlijkse bijeenkomst.
ges voor uit de Universele verklaring van
Samen met COC Nederland en Stichting
Het jubileumthema autonomie wordt geïn-
de rechten van de mens en enkele citaten
Yoesuf is een plan ontwikkeld voor een
troduceerd en de Dialoog weer onder de
uit het werk van Sartre. Harry Kunneman
vervolg op de Brede Maatschappelijke
aandacht gebracht. Daarnaast beraadt de
(voorzitter HA) en Rein Zunderdorp (voor-
Dialoog over homoseksualiteit, religie,
groep zich tijdens deze bijeenkomst over
zitter HV) nemen deel aan het plaatsen van levensbeschouwing en ethiek. Na lange
doel, werkwijze en functioneren van de
het symbool – een glazen sculptuur van
onderhandelingen met het ministerie van
Raad.
het internationale logo van de humanisti-
VWS is de financiering van dit driejarige
sche beweging – en brengen de vredes-
project voor de zomer rondgekomen.
groet aan de koningin.
Het centrale thema blijft homoseksualiteit
De zichtbaarheid van het humanisme als
in relatie tot religie, levensbeschouwing,
een van de grote levensbeschouwelijke
cultuur en ethiek. In de nieuwe dialoog ligt
stromingen in Nederland leidt tot veel
de nadruk meer op de participatie van
positieve reacties van binnen en buiten
jongeren en vrouwen.
de vereniging.
Op 15 december vindt een gezamenlijke
de sculptuur op
landelijke startbijeenkomst plaats, de eer-
televisie
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 9
11-05-2006 13:27:24
In de Vereniging
pagina 10
Humanistisch Verbond
Koerswijziging
lingen zijn beveiligde pagina’s op de web-
De koerswijziging van het Humanistisch
site gezet met logo’s, lijsten met sprekers,
Verbond leidt in 2005 tot een betrokken
verenigingsdocumenten en een agenda-
deelname van actieve leden aan de dis-
archief.
cussie over de toekomst van de vereniging. De leden voeren de discussie zowel
De zaakjes op orde
in de afdelingen als op de website en tij-
De afdelingsbesturen leveren een bijzon-
dens een conferentie op 2 juli, voorbereid
dere inspanning om hun huishoudelijke
en georganiseerd door twee ledenwerk-
zaken goed op orde te krijgen. Dat is no-
groepen in samenwerking met het Lande-
dig voor het behoud van het voor het HV
lijk Bureau. Hoe leden betrokken kunnen
zo belangrijke CBF-keurmerk. Het gaat om
worden bij het ontwikkelen en uitdragen
het tijdig inleveren van werkplannen en be-
van een humanistische visie op maat-
grotingen, het houden van minimaal één
schappelijke gebeurtenissen is een be-
jaarlijkse ledenvergadering en het streven
langrijk discussiepunt. Dat gaat in 2006
naar een gekozen dagelijks bestuur.
een plaats krijgen in de aanpak van de
De besturen maken veel werk van het be-
publieke dialoog. In 2005 zet de vereniging schrijven van de afdeling en van de voorbelangrijke stappen om de koerswijziging
nemens voor 2006. Bijna 80 procent blijkt
vorm te geven en dat leidt eind 2005 al
dankzij die inspanningen in staat om volle-
onmiskenbaar tot een sterkere inhoudelij-
dig aan alle reglementaire voorwaarden te
ke uitgangspositie.
voldoen. Het denken over en doorvoeren van de kerntaken van het HV op plaatselijk
De afdelingen op de website
niveau leidt bij ruim de helft van de afde-
Elke plaatselijke HV-afdeling heeft een
lingen in ruste tot een hernieuwde activiteit
webmaster, die de eigen pagina’s van de
en opkomend nieuw elan. Over de hele
afdeling op www.humanistischverbond.nl
linie is de positie van afdelingen sterker
beheert en ervoor zorgt dat wat er vanuit
geworden, ondanks of dankzij de verlang-
humanistische hoek gebeurt, makkelijk te
de extra inspanningen en de toenemende
vinden is. Plaatselijke besturen en leden
zorg over maatschappelijke ontwikkelin-
richten zich steeds meer op het becom-
gen. De discussie over de ‘zin van het
mentariëren van de samenleving vanuit
bestaan’ van het HV lééft!
humanistisch perspectief en op concrete
Het denken over en doorvoeren van de kerntaken van het Humanistisch Verbond op plaatselijk niveau leidt bij ruim de helft van de afdelingen in ruste tot een hernieuwde activiteit en opkomend nieuw elan.
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 10
oplossingen voor misstanden. Met eigen
De echte zaak
forums voeren sommige afdelingen het
Het gaat de afdelingen in de eerste plaats
publieke gesprek met gelijkgestemden en
om het vormgeven van inhoudelijke activi-
andersdenkenden. Op internet is iedere
teiten rond belangrijke levensbeschouwe-
afdeling ‘baas in eigen huis’.
lijke onderwerpen en het bieden van een
Steeds meer afdelingen en actieve leden
thuis voor de leden. Veel afdelingen zoe-
ontdekken dat grote voordeel en maken er
ken het publieke debat, organiseren pu-
gebruik van.
blieks- en ledenactiviteiten en gespreks-
Velen binnen de vereniging denken en
groepen. Zij bieden cursussen aan rond
werken hard mee aan praktische oplossin-
humanisme, filosofen en andere onder-
gen voor complexe zaken rond de presen-
werpen die vanuit levensbeschouwelijk
tatie van het HV. In het najaar krijgen de
gezichtspunt interessant zijn. De humanis-
webmasters van de afdelingen een cur-
tische cafés trekken veel belangstelling
susdag aangeboden. Zij leren hoe ze de
met hun levensbeschouwelijke debatten.
agenda kunnen gebruiken en hoe ze een
Voorts nemen zo’n vijftien afdelingen deel
eigen afdelingspagina kunnen opzetten en
aan plaatselijke raden voor levensbeschou-
bijhouden. Ter ondersteuning van de afde-
wing en religie.
11-05-2006 13:27:25
Jong HV
Jaarbeeld 2005
pagina 11
Dankzij alle actieve leden is Jong HV
• Tijdens het Voorjaarsweekend in Den
in 2005 veranderd van een soms wat
Haag over rituelen gaan de twintig deel-
besloten vriendengroepje in een laag-
nemers voor zichzelf na of zij rituelen
drempelige club waar jonge mensen
hebben en wat deze rituelen voor hen te
kennis kunnen maken met humanisme
betekenen hebben. Het blijkt dat je ritu-
en (andere) humanisten.
elen zeer breed kunt opvatten, als de ‘rituele handeling’ voor een individu
Jong HV is gegroeid en dat is te merken
maar meer dan een puur functionele rol
aan de drukbezochte weekenden en het
heeft.
gestegen aantal bezoekers aan de website • Samen met HV-afdeling Haaglanden www.jonghv.nl. In 2005 waren dat er
organiseert Jong HV een kennismakings-
17.603, tegenover 6.707 in 2004.
avond in Den Haag voor jonge mensen uit Noord- en Zuid-Holland. Ruim twintig
Activiteiten
deelnemers komen hierop af. Na een
• Voordracht voor het kabinet-Balkenende,
kennismaking en uitleg rond het ennea-
door de voorzitter van Jong HV tijdens
gram praten we over de verschillen en
Prinsjesdag. Centraal in deze voordracht
overeenkomsten tussen mensen en hoe
staat de wens om conflicten niet direct
je hiermee kunt omgaan.
op de spits te drijven maar beter naar
• Muzikaal najaarsweekend: dertig
elkaar te luisteren. Hierbij draagt Willem
deelnemers laten de zintuigen werken
Roeterdink onderstaand gedicht voor
en gaan na wat muziek voor ze kan
van Henriëtte Roland Holst.
betekenen.
• Manifestatie Gluren bij andere Culturen: tachtig deelnemers gaan in discussie
Wil je meer weten over wat er de afgelo-
over de verschillen en overeenkomsten
pen twee jaar gebeurd is? Download dan
tussen westerse en niet-westerse huma- ons eigen jaarverslag 2004 en 2005 van nistische stromingen. Met o.a. bijdragen
www.jonghv.nl
van Fons Elders, de Jonge Alevieten en de Soka Gakkai.
Zachte krachten De zachte krachten zullen zeker winnen
Laten we conflicten niet direct op de spits drijven en beter naar elkaar luisteren.
in ‘t eind dit hoor ik als een innig fluist’ren in mij: zoo ‘t zweeg zou alle licht verduist’ren alle warmte zou verstarren van binnen. De machten die de liefde nog omkluist’ren zal zij, allengs voortschrijdend, overwinnen, Willem Roeterdink
dan kan de groote zaligheid beginnen die w’als onze harten aandachtig luist’ren in alle teederheden ruischen hooren als in kleine schelpen de groote zee. Liefde is de zin van ‘t leven der planeten en mensche’ en diere’. Er is niets wat kan storen ‘t stijgen tot haar. Dit is het zeek’re weten: naar volmaakte Liefde stijgt alles mee. Henriëtte Roland Holst (1869-1952)
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 11
11-05-2006 13:27:25
Communicatie
pagina 12
Humanistisch Verbond
De afdeling Communicatie van het
stelling dat het HV meer van zich moet la-
Landelijk Bureau heeft tot taak het beeld
ten horen maakt een levendige discussie
van het HV te versterken en onder de
wakker, net als een stelling over het belang
aandacht te brengen bij pers en publiek.
van openbaar onderwijs. Begin september wordt de agenda in ge-
Dit doet zij door het verzorgen van publici-
bruik genomen. Gevoed met de activiteiten
teit en voorlichting rondom debatten, ron-
van de afdelingen, de campagne, het Lan-
detafelgesprekken, prijsuitreikingen en
delijk Bureau en Jong HV geeft de agenda
(thema)campagnes. Daarnaast heeft zij een
een helder beeld van een actieve vereni-
informerende en ondersteunende functie
ging. De agenda biedt een goede mogelijk-
voor leden en niet-leden van het HV. Haar
heid om gericht te zoeken naar activiteiten
staan daarbij de website, het ledentijd-
in de eigen regio.
schrift Humus, het jaarverslag en een vaste pagina in het publiekstijdschrift De Huma-
Op de ALV in november presenteert Marc
nist ter beschikking. Daarnaast verzorgt zij
Willemsen, webmaster van het Landelijk
de communicatie met de afdelingen van
Bureau, belangrijke wijzigingen in de vorm-
het HV en vertegenwoordigt zij het HV in
geving. De navigatie en leesbaarheid van
het Alliantie-brede communicatie-overleg.
de website zijn verbeterd. Ook worden dan de eerste resultaten van de rubriek ‘Veel
Website
gestelde vragen’ getoond. Met deze rubriek
Het HV heeft een grote prioriteit gegeven
wil het HV kennis over het humanisme be-
aan de ontwikkeling van de website. Het
ter toegankelijk maken. Met name scholie-
jaar begint goed met de oplevering van het
ren en mensen die denken over een lid-
forum. Het forum biedt aan leden en niet-
maatschap maken hiervan gebruik.
leden de mogelijkheid in discussie te gaan over een stelling. De stelling (kort, duidelijk
Hiermee is 2005 een jaar van groei voor de
en actueel) wordt toegelicht en verdedigd
website. Een jaar met meer bezoekers, met
door een terzakekundige die zich op eigen
meer afdelingen die werken aan hun pagi-
initiatief heeft aangediend of speciaal door
na’s en met meer informatie. Een jaar ook
het HV is uitgenodigd. Waar nodig of ge-
waarin de website binnen de eigen gelede-
wenst reageert de terzakekundige op de
ren steeds meer geaccepteerd is als een
reacties. Vanaf januari staat met grote re-
belangrijk medium voor het verbreiden van
gelmaat een nieuwe stelling op de site. De
het humanistische geluid.
^ Advertenties geplaatst in Trouw, NRC Handelsblad en de Volkskrant > De vier covers van de Humus 2005 en het Jaarbeeld 2004. Fotografie Humus (behalve nummer 1/2005): Joop Reyngoud. Ontwerp: De Zagerij ontwerpbureau.
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 12
11-05-2006 13:27:26
Jaarbeeld 2005
Enkele cijfers
pagina 13 ontvangen 55 leden die al vijftig jaar lid
in. Zo’n 1.200 mensen bellen voor meer
zijn een felicitatiebrief en een handgemaakt informatie over het HV, de diensten, Op 1 januari 2005 telt het HV 11.300 leden. zilveren HV-speldje, als blijk van dank en
afdelingsactiviteiten en over humanisme in
Op 31 december is dat afgenomen tot
waardering voor hun loyaliteit. Naast de
het algemeen. In toenemende mate mailen
10.670. De meeste uitschrijvingen zijn, net
leden kent het HV in 2005 ruim 4.300 do-
mensen naar de infopostbus om aan
als vorig jaar, een gevolg van het overlijden
nateurs. Ongeveer 800 mensen vragen in
gewenste informatie te komen. Hieronder
van leden en het opheffen van een mede-
2005 een informatiepakket aan, waarna
zijn ook 750 scholieren die een werkstuk of
lidmaatschap. Het HV kent van oudsher
ongeveer een kwart lid wordt. In totaal
spreekbeurt houden over humanisme en
een groot, trouw ledenbestand: in 2005
schrijft het HV in 2005 336 nieuwe leden
het landelijk bureau om informatie vragen.
26.000 gezichten
van Humus draait om een thema en heeft
thema en neemt een voorschot op 2006,
Op initiatief van het HV, doet Roger van
de vorm van een ‘special’.
het jaar waarin het Verbond zestig jaar
Boxtel op 29 juni mee aan het VARA-debat
De eerste Humus nieuwe stijl verschijnt in
bestaat en waarin het onderzoeken van
op de televisie over de 26.000 uitgeproce-
april en is een special over Jaap van Praag,
het begrip autonomie de verschillende
deerde asielzoekers. Van Boxtel roept het
de naar hem vernoemde prijs en over Kees
jubileumactiviteiten zal verbinden.
kabinet op om alsnog een generaal pardon
Schuyt die de prijs een maand later ont-
te verlenen aan de groep asielzoekers uit
vangt. De Humus die uitkomt in juni draait
Jaarbeeld 2004
de oude regeling. Volgens hem wordt bij
om wereldburgerschap en de activiteiten
Jaarbeeld 2004 verschijnt in mei 2005.
de huidige ‘systeembenadering’ van deze
van 21 juni: Wereldhumanismedag.
Leden, donateurs, partners van de
asielzoekers de menselijke maat uit het
Het septembernummer staat in het teken
Humanistische Alliantie en andere gerela-
oog verloren. “Strijk gewoon een keer over
van de reorganisatie van het Landelijk
teerde organisaties ontvangen het samen
je hart, en zeg ‘ik wil dit gewoon nu oplos-
Bureau en zijn nieuwe kerntaken: het ver-
met de voorjaarsmailing.
sen’ en dan zijn we ook af van dat per dos- sterken van de humanistische diensten en sier – waar allemaal mensen achter zitten -
bijdragen aan de maatschappelijke dis-
De Humanist
door te modderen”.
cussie. Met hierin veel aandacht voor het
Uitgeverij SWP brengt in 2005 zes num-
HV als vereniging: waar staan we nu en
mers uit van de Humanist. De afdeling
Humus
waar willen we naartoe? De (op dat mo-
Communicatie vult de vaste HV-pagina
Het ledenblad Humus verschijnt in 2005 in
ment nog) vice-voorzitter Rein Zunderdorp
met inhoudelijke stukken, campagne-
de vernieuwde opzet vier keer. Deze opzet
geeft zijn visie op de situatie waarin de
gerelateerde advertenties en advertenties
sluit beter dan voorheen aan bij de nieuwe
vereniging verkeert, de dilemma’s en de
om lid of donateur te worden van het HV.
en meer interactieve website. Er is meer
toekomstmogelijkheden.
Daarnaast speelt zij tips door voor de
ruimte voor achtergrond en inhoudelijke
Het laatste nummer van dit jaar staat in
zoom- en agendarubriek van de Humanist.
artikelen. Agenda en nieuwsberichten zijn
het licht van (vormen van) autonomie,
immers op de site te vinden. Ieder nummer
werpt een blik vooruit op het jubileum-
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 13
11-05-2006 13:27:29
Humanistisch Verbond
Het ei van Erasmus In september 2005 komt plotseling een
Media om minder zendtijd toe te kennen.
einde aan de wekelijkse radiorubriek
Op de gedegen onderzoeken die de
over specifieke activiteiten in of vanuit
Humanistische Omroep laat uitvoeren
de humanistische beweging. Door het
om de achterban in kaart te brengen, is
verlies aan zendtijd sneuvelt Het ei van
in drie uitzendingen specifiek ingegaan.
Erasmus, na ruim negen jaar een vaste
Humanistisch raadsman Erwin Kamp
plek te hebben ingenomen bij de publie- vertelt in juni over zijn ervaringen als ke omroep (de eerste jaren onder de ti-
geestelijk verzorger bij de strijdkrachten
tel Kwartier humanisme).
op de Nederlandse Antillen. HV-directeur Ineke de Vries bezoekt het
Op allerlei gebied leveren humanisten een
IHEU-congres in Parijs en doet daarvan
bijdrage aan de humanisering van onze
samen met Bert Gasenbeek, directeur
samenleving. Dit programma zoekt naar
van het Humanistisch Archief, verslag in
illustraties daarvan. In Het ei van Erasmus
de allerlaatste uitzending, op zaterdag
vertellen humanisten wat zij doen, en
3 september. Thema van dit vierjaarlijkse
vooral ook waarom.
internationale congres van humanisten is
Het HV komt tot september 2005 met ver-
de scheiding van kerk en staat.
schillende activiteiten in de uitzendingen aan bod. Zo is er aandacht voor de uitrei-
Telkens blijkt de slogan van het HV – zelf
king van de Van Praag-prijs aan socioloog
denken samen leven – het richtsnoer voor
Kees Schuyt. Joep Schrijvers laat zich in-
de motivatie van duizenden vrijwilligers
terviewen als nieuwe voorzitter van de af-
en beroepskrachten om vanuit een huma-
deling Amsterdam. In andere uitzendingen
nistische beweging de maatschappij te
komen de Humanistische Jongerendag in
verrijken. Typische trefwoorden die in
Utrecht en het debat over media en macht
Het ei vaak te horen waren: zelfbeschik-
dat HV en Vredesberaad gezamenlijk hou-
king, betrokkenheid, tolerantie, diversiteit
den in Apeldoorn aan bod. Voorzitter Ro-
en vooral het perspectief van menselijke
ger van Boxtel geeft zijn kritische kijk op
waardigheid.
Humanistische diensten
pagina 14
het besluit van het Commissariaat voor de
De vraag in hoeverre een zekere mate van commercialisering doorgevoerd moet worden bij de uitvaartbegeleiding is even relevant als gevoelig.
Website HV verder verbeterd in 2005. Webmaster: Marc Willemsen.
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 14
11-05-2006 13:27:33
Jaarbeeld 2005
pagina 15
Het HV zet in 2005 activiteiten ter
conferentie voor geestelijk verzorgers in de In het najaar organiseert het HV in samen-
ondersteuning van de uitvoerders van
gezondheidszorg, bij justitie en defensie.
werking met de VGVZ de conferentie Het
de humanistische diensten op de oude
Het onderwerp is Zingeving en zelfzorg.
geheim van wijsheid, voor geestelijk ver-
voet voort. Tegelijkertijd wordt een
Na een inleiding in de ochtend door Joep
zorgers in de gezondheidszorg. Het doel
begin gemaakt met verheldering en
Dohmen, docent UvH, over ethiek en zelf-
van deze conferentie is het zoeken naar
aanscherping van de rol van het HV in
zorg, belichten in het middaggedeelte een
bronnen van inspiratie en wijsheid voor het
deze ondersteunende activiteiten.
aantal geestelijk verzorgers vanuit de
dagelijks werk van de raadslieden. Hans
praktijk de betekenis van zelfkennis en
Alma (hoogleraar Psychologie en Zingeving
Belangrijke onderwerpen van gesprek
zelfzorg als voorwaarde voor professionele
aan de UvH) ziet praktische wijsheid als
daarbij zijn: definiëring van de humanisti-
identiteit.
een levenshouding die wordt gekenmerkt
sche signatuur en afstemming van de
door aandacht, zelfarticulatie en erkenning,
verantwoordelijkheden tussen HV en de
verbeelding als brug tussen het ik en de
diverse werkvelden en werkstichtingen.
Enkele cijfers
ander, engagement en kritisch onderscheidingsvermogen. Jan Hein Mooren (univer-
Geestelijke verzorging
In de gezondheidszorg en ouderenzorg
sitair docent Psychologie van zingeving en
Naast de individuele ondersteuning van de
blijft het aantal banen voor humanistisch
levensbeschouwing aan de UvH) noemt
geestelijk verzorgers werkzaam in verzor-
geestelijk verzorgers in 2005 stabiel:
kennis, (zelf)reflectie en dienstbare betrok-
gings- en ziekenhuizen, zet het HV zich in
28 plaatsen in verpleeghuizen, 53 plaat-
kenheid voorwaarden om wijs en professio-
voor behoud en acquisitie van werkplek-
sen in bejaardenhuizen, 30 plaatsen in
neel te kunnen handelen.
ken. Vanuit het HV wordt bij vertrek van
ziekenhuizen en 13 plaatsen in de
een geestelijk verzorger vroegtijdig gerea-
psychiatrische zorg.
Netwerk vrijgevestigd humanistisch
geerd om te voorkomen dat banen ver-
Daarnaast zijn bijna 40 raadslieden
geestelijk werk (NVHGW)
dwijnen. Daarnaast probeert het HV waar
werkzaam bij defensie en ruim 45 bij
In het voorjaar starten gesprekken met de
mogelijk nieuwe plaatsen te realiseren.
justitie.
VGVZ over de mogelijkheid geestelijk ver-
De betrokkenheid van het HV bij de dien-
Het aantal aanvragen voor relatievierin-
sector bij deze beroepsvereniging aan te
sten geestelijk verzorging justitie en defen-
gen dat in 2005 op het landelijk bureau
sluiten. Ondanks het feit dat de VGVZ hier-
sie is in 2005 vooral gericht op overleg
binnenkomt, blijft gelijk aan de voor-
over uiteindelijk pas in 2006 zal besluiten,
met de ministeries van Justitie en Defensie
gaande jaren (ca. 30). Opvallend is de
wordt het Netwerk in de oude organisatie-
over een nieuwe verdeling van het aantal
hoge waardering van de ‘afnemers’ van
vorm opgeheven. Vanaf dan biedt het HV
formatieplaatsen. Bij de dienst geestelijke
deze dienst, die blijkt uit de evaluatie-
hen dezelfde ondersteuning als de raads-
verzorging van justitie wordt een nieuw
formulieren.
lieden in de zorg. Het aantal bij het HV
zorgers met een eigen praktijk als aparte
hoofd van dienst aangesteld: R.J. (Hans) Schepers.
geregistreerde vrijgevestigden blijft stabiel Het aantal uitvaarten, waarbij een
(circa 40).
humanistische uitvaartbegeleider Het HV constateert de noodzaak van actu-
betrokken is, zakt van 2000 in 2004
Humanistische Uitvaartbegeleiding
alisering van de inhoudelijke benoemings-
naar ongeveer 1800 in 2005.
Bij de Stichting HUB ligt de nadruk in 2005
procedure. Een commissie (van hoofden
Om dit tij te keren maakt de HUB af-
vooral op consolidatie en opbouw van de
van dienst, oud-geestelijk verzorgers en
spraken met grote uitvaartondernemin-
stichting zelf. Dit proces wordt intensief
‘wijze humanisten’) adviseert het Hoofd-
gen. Gesprekken met Yarden, Monuta
ondersteund door het HV. De WA-verzeke-
bestuur over de benoembaarheid van
en Dela leiden tot interviews in hun
ring voor vrijwilligers wordt geactualiseerd.
kandidaten. De inhoudelijke benoeming is
ledenbaden. Vervolgens wordt bekeken
Er worden afspraken met de fiscus ge-
voorwaarde om als humanistisch geeste-
of er een nauwere samenwerking moge-
maakt en uitgevoerd. Bij het ministerie van
lijk verzorger aan het werk te kunnen. In
lijk is. Met de uitvaartondernemer Cuvo
Financiën wordt BTW-vrijstelling voor de
2005 wordt gestart met het doorlichten
(in en om Den Haag) wordt gesproken
Stichting aangevraagd en verkregen. Een
van de procedure. Dit zal in 2006 leiden
over mogelijke samenwerking in 2006,
groot en noodzakelijk succes voor het
tot aanbevelingen voor herziening.
zoals het organiseren van herdenkings-
voortbestaan van de stichting, die vooral
bijeenkomsten.
met vrijwiligers werkt. Daarnaast wordt
Conferenties
een begin gemaakt met het formeel onder-
Samen met de Universiteit voor Humanis-
brengen van de regionale administraties
tiek (UvH) organiseert het HV de voorjaars-
onder die van de Stichting.
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 15
11-05-2006 13:27:34
Veel aandacht gaat uit naar twee regionale werkgroepen die om verschillende redenen stoppen: Twente (gebrek aan aanvragen) en Utrecht (gebrek aan bestuurders). Zij worden bij andere werkgroepen ondergebracht, waardoor een schaalvergroting optreedt. Voor de werkgroep Gelderland betekent dat niet alleen een naamsverandering: Werkgroep ‘Midden-Nederland’. Ook start zij samen met het stichtingsbestuur een pilot om nieuwe werkwijzen uit te proberen. De vraag in hoeverre een zekere mate van commercialisering doorgevoerd moet worden bij de uitvaartbegeleiding is even relevant als gevoelig. Enerzijds is die commercialisering nodig om de sprekers te behouden die anders voor zichzelf beginnen, anderzijds om klanten, vaak de uitvaartondernemers, meer dan nu tevreden te stellen. Toch zien de werkgroepleden er weinig in. Reden voor het bestuur ‘MiddenNederland’ af te treden, waarna een nieuw bestuur wordt geïnstalleerd.
Humanistisch Verbond
Hoofdbestuur en Landelijk Bureau
pagina 16
Reorganisatie 2005 is voor het Humanistisch Verbond een jaar van afbouwen en opbouwen, van loslaten en aanleren. De dagelijkse werkzaamheden van het Landelijk Bureau worden gedomineerd door een pijnlijke reorganisatie waarbij gedwongen ontslagen onvermijdelijk zijn. De reorganisatie is nodig om de bekendheid van het HV als levensbeschouwelijke organisatie te vergroten en de teruglopende inkomsten het hoofd te bieden. Om een maatschappelijke rol van betekenis te kunnen spelen en de continuïteit van de vereniging te kunnen waarborgen is verbreding van de achterban nodig en verhoging van de inkomsten. In totaal is een bezuiniging van zes ton noodzakelijk, verspreid over 2006 (vier ton) en 2007 (twee ton). De reorganisatie moet leiden tot drie herkenbare taken: · het actief uitdragen van humanistische perspectieven als antwoord op actuele
Samen met Stichting HVO wordt de begin-
maatschappelijke en persoonlijke
nerscursus en het materiaal voor aspirant
levensvragen die de maatschappelijke
sprekers bij uitvaarten vernieuwd, waarbij
discussie stimuleren;
meer aandacht is voor kwaliteit en het
· het versterken en profileren van de
humanistische gedachtegoed.
humanistische diensten: geestelijk werk
In 2005 vinden twee beginnerscursussen
(zorg, justitie, defensie), uitvaartbegelei-
spreken bij uitvaarten plaats, waarna on-
ding, relatieviering en humanistisch
geveer 20 aspirant-sprekers bij uitvaarten
vormingsonderwijs;
aan de stage in hun werkgroep beginnen. De landelijke ontmoetingsdag wordt georganiseerd door de werkgroep Limburg. De dag vindt plaats in oktober in schuilkerk In de Driehoek in Utrecht en heeft als thema: Eenheid in verscheidenheid. Fons Elders, oud-UvH docent, speelt in zijn lezing met de titel en geeft zijn filosofische kijk op ‘verscheidenheid in eenheid’. In de middag presenteren de negen werkgroepen zich aan elkaar. De actieve en ludieke in-
· intensivering van de fonds-en leden-
Door onze krachten te bundelen en nadrukkelijker dan voorheen aanwezig te zijn in het publieke debat geven we mensen de kans de waarden van het humanisme (opnieuw) te leren kennen.
werving. Deze kerntaken zijn leidraad voor het reorganisatieplan dat in de eerste maanden van 2005 is opgesteld door bestuur en directie. In overleg met de ABVAKABO is een Sociaal Plan gerealiseerd, waarover in april 2005 overeenstemming met de medewerkers is bereikt. Ook zijn nieuwe functies ontwikkeld en vastgelegd in een Functieboek HV. Dit boek is onderdeel van
breng van leden van de RWU Limburg en
het Uitvoeringsplan waarin de procedures
overige werkgroepen wordt zeer gewaar-
en spelregels voor de reorganisatie zijn
deerd.
uitgewerkt.
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 16
Nieuwe bestuursleden: Rein Zunderdorp
Na een aantal moeizame maanden is de
(voorzitter), Rob Buitenweg en Heleen Pott.
OR eind mei akkoord gegaan met de plan-
Illustraties: De Zagerij ontwerpbureau
nen van het bestuur en de directie. Het feit
11-05-2006 13:27:34
Jaarbeeld 2005
pagina 17
dat er 3,8 fte moet worden ingeleverd valt
Bestuurswisselingen
HV in de Alliantie
zwaar. Het betekent dat afscheid moet
Op de Algemene Ledenvergadering neemt
Met de Humanistische Alliantie (HA) en de
worden genomen van negen gewaardeer-
Roger van Boxtel na drie jaar afscheid als
leden van de HA wordt gewerkt aan ver-
de medewerkers.
voorzitter van het HV. Hij komt tot dit be-
sterking van de samenwerking en het over
In juni start een uitgebreide plaatsings- en
sluit omdat hij zijns inziens onvoldoende in
en weer beter benutten van deskundigheid
selectieprocedure, waarbij gebruik wordt
staat is de verwachtingen ten aanzien van
en kennis. Bundeling van krachten is nodig
gemaakt van assessments. Na afronding
zijn rol in de profilering van het HV waar te
om de humanistische perspectieven op
van de plaatsingsprocedure, begin septem-
maken. Nu het HV intern (financieel en
maatschappelijke vragen en dilemma’s
ber, bestaat het nieuwe Landelijk
organisatorisch) beter op orde is – een
beter naar buiten te brengen en om de rol
Bureau uit programmamedewerkers voor
taak die hij drie jaar geleden met inzet op
van de humanistische beweging in de sa-
maatschappelijke discussie en humanisti-
zich heeft genomen – vindt hij het een
menleving te versterken. Ineke de Vries
sche diensten, een fonds- en ledenwerver,
goed moment om te stoppen. Ook Tryntsje (directeur HV) heeft als secretaris van het
notarieel fondswervers en medewerkers
de Groot en Marijke Verstappen nemen af-
dagelijks bestuur van de HA een actieve
voor facilitering van de vereniging, commu-
scheid van het bestuur. Tryntsje omdat
inbreng in dit proces.
nicatie en secretariaat en een directeur
haar twee termijnen vol zijn en Marijke
Belangrijk onderwerp in 2005 is het toe-
(twaalf medewerkers; 9,8 fte) De nieuwe
omdat ze de uitvaartbegeleiding verkiest
werken naar een gezamenlijke huisvesting
functies zijn ingegaan op 1 november 2005. boven het besturen. Beiden hebben zich
in 2007 van het Bureau van de HA, het
Voor de boventallige medewerkers voorziet
zeer verdienstelijk gemaakt voor het HV.
Landelijk Bureau HV, landelijke projecten
het Sociaal Plan in onder meer outplace-
Tryntsje de Groot met name als vertegen-
van Humanitas en (onderdelen) van de
ment en een beëindigingsvergoeding.
woordiger van het HV in de European Hu-
Humanistische Omroep.
De reorganisatie trekt een zware wissel op
manist Federation en Marijke Verstappen
Daarnaast worden plannen gemaakt voor
alle betrokkenen, zowel op de medewer-
in het begeleiden van de met faillissement
regionale en lokale alliantieverbanden (drie
kers als op directie en bestuur. Dat neemt
bedreigde Stichting Beheer HVO en de
pilots) en voor vernieuwing van de HA-
niet weg dat we er met elkaar in zijn ge-
overgang naar de Landelijke Vereniging
website onder de naam Human.nl, onder
slaagd om eind 2005 een basis voor de
HVO.
leiding van de Humanistische Omroep.
toekomst te leggen en klaar te staan voor
Vice-voorzitter Rein Zunderdorp wordt
Ook de toekomst en het behoud van het
2006, het jubileumjaar waarin het HV haar
gekozen tot voorzitter. Zijn belangrijkste
Humanistisch Archief en het Tijdschrift
zestigjarig bestaan viert.
speerpunt is het uitdragen van het huma-
voor Humanistiek, de kennisproducten van
nistische gedachtegoed in de maatschap-
de HA, staan hoog op de agenda.
pelijke discussie.
In 2005 gaan bovendien een HA-commu-
Verder treden toe tot het bestuur: Heleen
nicatie-overleg (voorjaar) en visie-overleg
Pott, onder meer hoogleraar Kunst en sa-
(najaar) van start. Doel is medewerkers
menleving in humanistisch perspectief aan
van de grote lidorganisaties meer te be-
de Erasmus Universiteit Rotterdam en Rob trekken bij HA-activiteiten. HV-medewerBuitenweg, voormalig hoofddocent Men-
kers vervullen een actieve rol in beide
senrechten en politieke filosofie aan de
overleggen.
Universiteit voor Humanistiek, voorzitter
In 2005 is met name de samenwerking
Humanistisch Overleg Mensenrechten en
met de Humanistische Omroep versterkt.
vice-voorzitter van de International Huma-
Voor de Van Praag-prijs heeft de omroep
nist and Ethical Organisation. Beide be-
een televisiedocumentaire gemaakt over
stuursleden hebben hun sporen verdiend
Kees Schuyt, een film over Van Praag voor
met het ontwikkelen van humanistische
de prijsuitreiking en een bijdrage geleverd
perspectieven.
aan de Van Praag-website.
Daarmee bestaat het hoofdbestuur uit Rein Het HV heeft op zijn beurt via de website Zunderdorp (voorzitter), Ben Elkerbout (al-
en Humus leden betrokken bij acties van
gemeen secretaris), Jan van Oudenaarden
de Humanistische Omroep om de zendtijd
(penningmeester), Saskia Daru, Adriaan
te behouden. Daarnaast is Ineke de Vries
van Geest, Heleen Pott en Rob Buitenweg. benoemd tot voorzitter van de ProgrammaHet bestuurslidmaatschap is onbezoldigd.
raad. Zij maakt als zodanig deel uit van het
Het HV kent wel een declaratieregeling
bestuur van de omroep.
voor onder meer reis- en telefoonkosten.
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 17
11-05-2006 13:27:35
Steunfonds Humanisme
pagina 18
Humanistisch Verbond
Het Steunfonds Humanisme werft geld
Executeur-testamentair
voor het Humanistisch Verbond. Het
Steeds meer mensen – leden en niet-leden
Verbond zelf ontvangt in 2005 inkomsten
– kiezen ervoor om het Steunfonds Huma-
uit de contributies van de leden, uit een
nisme in hun testament op te nemen als
bescheiden overheidssubsidie en – voor
erfgenaam of legataris. In ruil voor een
de laatste keer – uit de Algemene Loterij
(deel van een) nalatenschap of een legaat
Nederland. Dat is niet voldoende voor
biedt het Steunfonds aan om op te treden
alle activiteiten. Actief extra geld werven
als executeur-testamentair.
is dus nodig.
Het werven van inkomsten uit nalatenschappen en het afwikkelen van nalaten-
Het Steunfonds Humanisme doet dit door
schappen is een steeds belangrijkere
tweemaal per jaar een brief naar alle leden
activiteit van het Steunfonds.
en donateurs te sturen met het verzoek om een extra bijdrage. In het voorjaar vraagt
Een deel van de inkomsten draagt het
het HV aandacht voor de noodzaak in actie Steunfonds af aan het Humanistisch te komen om de achterban te vergroten.
Verbond, een deel wordt gespaard en een
De actiebrief gaat vergezeld van Jaarbeeld
deel wordt belegd in obligaties en aandelen
2004. De opbrengst is bijna 24.000 euro.
om te zorgen dat het Verbond ook op lan-
Een tweede actie, in het najaar, levert
gere termijn kan blijven werken. De op-
44.000 euro op, bestemd voor het verster-
gaande lijn die in 2003 is ingezet en in 2004
ken van de humanistische diensten, met
vervolgd, zet ook in 2005 door en er is op-
name van de humanistische geestelijke
nieuw sprake van een positief resultaat op
verzorging.
het zorgvuldig uitgezette vermogen.
Op de achterzijde van de actiebrief staat vermeld wat je moet doen om een notariële akte Naast het eigen vermogen beheert het ten gunste van het Steunfonds af te sluiten.
Steunfonds ook de gelden voor 22 afdelin-
Steeds meer mensen maken gebruik van
gen van het HV en vier aanverwante
deze fiscaal aantrekkelijke schenkingsmoge-
humanistische organisaties.
lijkheid. In 2005 zijn er 52 notariële schenkingsakten met een totaalbedrag van 24.500
Het Steunfonds Humanisme dankt alle
euro per jaar. Een andere, meer structurele,
mensen van harte die het Steunfonds in
bron van inkomsten vormen de automati-
2005 hebben gesteund met een bijdrage.
sche overschrijvingen naar het Steunfonds.
Het Humanistisch Verbond kun je ook steunen door een notariële akte ten gunste van het Steunfonds af te sluiten. Steeds meer mensen ontdekken deze fiscaal aantrekkelijke schenkingsmogelijkheid.
Advertentie Steunfonds Humanisme
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 18
11-05-2006 13:27:40
Financieel
Jaarbeeld 2005
pagina 19
Met dank aan …
2005 in cijfers
Het HV zet zich ook in 2005 in voor een
Het HV eindigt 2005 met een negatief sal-
humane samenleving. Dat wordt mede
do van € 9.041. Dit is inclusief de kosten
mogelijk gemaakt door financiële bijdra-
voor de reorganisatie (uitvoering Sociaal
gen van leden, donateurs, het Steunfonds
Plan, juridisch advies) van € 204.464.
Humanisme, het ministerie van Volksge-
Het HV is er derhalve in geslaagd de
zondheid en Sport (VWS) via Samenwer-
reorganisatiekosten grotendeels binnen
kende Organisaties (SOM) en projectsub-
de begroting 2005 te realiseren.
sidie voor De Dialoog, de Algemene Loterij Nederland (ALN), de Algemene Spaarbank
De Jaarrekening 2005 van de Vereniging
Nederland (ASN) en bijdragen uit nalaten-
Humanistisch Verbond en de geconsoli-
schappen.
deerde jaarrekening (HV en Steunfonds
De uitreiking van de dr. J.P. van Praag-prijs Humanisme) verschijnen in juli 2006 en zijn werd daarnaast mede mogelijk gemaakt
opvraagbaar bij het Landelijk Bureau.
door Human, drukkerij De Raat & De Vries, Van Dijk Multimedia en De Eetteam. Daarnaast ontvangt het Verbond inkomsten uit eigen bijdragen en verkopen, onder andere van de Stichting Humanistische Uitvaartbegeleiding voor geleverde ondersteunende diensten. In 2005 is wederom sprake van teruglopende inkomsten uit contributies.
LB
Afdelingen
Totaal
€ Inkomsten in 2005 (in euro’s x 1000)
Contributies
510
59
510
Subsidiebaten
342
1
343
Steunfonds
910
15
925
27
65
92
1.789
140
1.870
Personeel
644
3
647
Huisvesting
140
12
152
Algemeen/organisatie
553
47
600
Verenigingsactiviteiten
94
71
165
Projecten en diensten
240 29
118
162
1.922
Diversen
Uitgaven in 2005 (in euro’s x 1000)
Overige
89
Afdelingen
59 1.819
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 19
240
11-05-2006 13:27:41
pagina 20
Humanistisch Verbond
Humanistisch Verbond Postbus 75490
adres Het Humanistisch Verbond is lid van de logoʼs Humanistische en Alliantie
1070 AL Amsterdam Telefoon: (020) 521 90 00 E-mail:
[email protected] www.humanistischverbond.nl
HV Jaarbeeld 2005-opmaak.indd 20
11-05-2006 13:27:42