J v Gennip, Uithoornstraat 35, 1078 ST Amsterdam. J W Reijntjes, Legmeerdijk 3, 1432 JA Aalsmeer

DE GIERZWALUW

De Gierzwaluw R e d a k t i e : Jan J o o s t Bakhuizen, A l f r e d B l o k , Kees Hazevoet, Jan v Laar, Wim vd Schot, W i l l e m vd Waal K e d a k t i e a d r e s : K e r k s t r a a t 380/1, 1017 JB Amsterdam, 020-235049 Adres voor ruilabonnementen ( t e v e n s b i b l i o t h e e k VWGA): Do Beckers, Nijenburg 25, 1081 GD Amsterdam, 020-422608 Bestuur KNNV-VWG Amsterdam Kees Hazevoet - v o o r z i t t e r H e n r i e t t e Postma - s e c r e t a r i s Menno H u i z i n g a - penningmeester Overige b e s t u u r s l e d e n - Frank van Groen, Henk de G r o o t , A n n e l i e s Romer Adres s e c r e t a r i s : Govert F l i n c k s t r a a t 350/2, 1074 CG Amsterdam, 020-628003 Adres penningmeester: G e r r i t van der V e e n s t r a a t 111/1, 1077 DV Amsterdam, 020-647604 Het lidmaatschap/abonnement b e d r a a g t : voor n i e t - l e d e n KNNV Amsterdam ƒ voor leden KNNV Amsterdam ƒ jeugdleden t/m 18 j a a r ƒ huisgenootleden ƒ B e t a l i n g e n : g i r o 5060400 t . n . v . Vogelwerkgroep Amsterdam t e Amsterdam

20,— 15,— 15,— 7,50

WaarneminRensecretaris: W i l l e m vd Waal, Laagte Kadijk 11/2, 1018 BA Amsterdam, 020-272129

NIEUWE LEDEN: J v Gennip, U i t h o o r n s t r a a t 35, 1078 ST Amsterdam.

C Andries, Damrak 1 2 " , 1012 LG Amsterdam,

Tom Damm, U i l e n s t e d e 37, 1183 AB Amstelveen.

H v Noord, van Woustraat 162, 1073 LW Amsterdam.

M Plooy & H Bakker, Botteskerksingel 1 3 " " , 1069 XR Amsterdam.

J W Reijntjes, Legmeerdijk 3, 1432 JA Aalsmeer.

M Haverkamp, P r o f D o n d e r s s t r a a t 17, 1221 HM H i l v e r s u m . J L Snoep, Churchilllaan 2 " " , 1078 EE Amsterdam.

M Hoogendorp, S t e e n d e r e n s t r a a t 73, 1107 LB Amsterdam. J Vingerhoed, Benedenlangs 171, 1025 KB Amsterdam.

Rombout de Wijs, Jacob O b r e c h t s t r a a t 7 1 " " , 1071 KJ Amsterdam.

R v Westrienen, Adriaan V i s , van B r e e s t r a a t 9hs, Trompenburgstraat 135' 1079 TW Amsterdam. 1071 ZH Amsterdam. VERHUISD: Frank v Groen, Camperstraat 17F, 1091 AD Amsterdam.

Henk Klumper, B i j l a n d p a a l 6, 1316 JB Almere-Stad.

P Westra, v Weerden-Poelmanlaan 13, 1185 HA Amstelveen.

Edwin de G r a a f f , Nassaukade 2 2 " ', 1052 CH Amsterdam.

Greta Z i k k e n , Rosmalenstraat 10, 0061 GV H a s s e l t .

Ineke R i d d e r , Oostzanerdijk 4, 1035 RD Amsterdam.

Rocco vd T e r p , W o r m e r v e e r s t r a a t 158hs, 1013 SL Amsterdam.

NIEUW TELEFOONNUMMER:

LID AF WEGENS WANBETALING:

Menno H u i z i n g a : 647604

M B i s c e g l i a , H S m i t , F vd Veen

De Gierzwaluw 22 (1984), n r . 3

Plan voor helicopterhaven op kop van de Oostelijke Handelskade U i t de kranten hebben we kunnen vernemen dat er plannen zijn voor een h e l i copterhaven i n Amsterdam-Oost voor t o e r i s t i s c h e vluchten naar Marken en Volendam. Een en ander b l i j k t u i t een advies van de Dienst Ruimtelijke Ordening aan de a f d e l i n g Economische Zaken van de Gemeente Amsterdam* Een merkwaardig advies omdat het college van B & W zowel bij de Tweede Kamer a l s bij de regering g e p l e i t heeft voor stopz e t t i n g van t o e r i s t i s c h e en reclamevluchten boven Amsterdam. Erger nog zijn de v o o r u i t z i c h t e n a l s een vergunning wordt afgegeven voor een h e l i haven, tijdelijk op het KNSM-terrein op het Oostelijk I J - e i l a n d , d e f i n i t i e f op de kop van de Oostelijke Handelskade.. De eerste keus was het Steenen Hoofd

maar deze i s v e r v a l l e n doordat omwonenden een bezwaarschrift i n d i e n den. Vooruitzichten op geluidsoverl a s t voor de d i r e c t e woonomgeving en voor de bewoners van Nieuwendam, op v e r s t o r i n g van de r u s t i n landel i j k Noord en Waterland, v e r s t o r i n g ook voor de vogels i n deze gebieden. Plus de gedachte dat a l s d i t doorgaat en commercieel lonend b l i j k t , een prededent geschapen wordt voor vluchten boven de Amsterdamse binnenstad. Willen wij d i t a l l e s ? Moeten zulke plannen n i e t bestreden worden? Bezwaarschriften kunnen g e r i c h t worden aan het college van B & W, zowel c o l l e c t i e f a l s op persoonlijke t i t e l I ! Pat de Ruig, Amsterdamse Natuurhistorische Raad.

OOSTELIJK HAVENGEBIED - De kop van de Oostelijke Handelskade is dë meest geschikte plaats voor de uiteindelijke vestiging van een helicopterhaven. Dit staat in een advies van de dienst ruimtelijke ordening aan de afdeling économische zaken van de gemeente. Het adviés, dat door de bewonersgroep van het Oostelijke Havengebied boven water is gehaald, geeft de firma Velbema het groene licht voor een toeristische route met helicopters naar Marken en Volendam. Het plan voor een tijdelijke helihaven op het IJ-eiland en een definitieve vestiging op de Oostelijke Handelskade werd afgelopen zondag, tijdens een discussiemiddag over de toekomst van het Oostelijk Havengebied, door de bewonersgroep met grote verontwaardiging aan de aanwezige gemeenteraadsleden getoond. Begin augustus werd bekend dat de Haagse financieringsmaatschappij Velbema, eèn helihaven wil gaan aanleggen, ondermeer als uitvalsbasis voor toeristische vluchten. De gemeente stond positief tegenover het plan en wees' drie mogelijke iokatles voor een tijdelijke helihaven aan. BIJ proefvluchten over het IJ werden geluidsmetingen verricht, de plannen voor een tijdelijke haven op

overrompeld door de gemeentelijke plannen. Volgens de heer Reijnaarts van, de dienst ruimtelijke ordening konden de bewoners van het Oostelijk Havengebied niet op de hoogte worden gebracht, omdat zij in juni het overleg met de ambtenaren hebben opgezegd. Reijnaarts: „Het was ons plan om het tijdens de vergaderingen in juli of augustus te vertellen, hei is logisch dat ze er nu niets van weten."

De bewonersgroep Oostelijk Havengebied, waarin toekomstige en huidige bewoners van het gebied zijn vertegenwoordigd, vindt het 'absolute waanzin' om op deze plek een helicopterhaven te plannen. Volgens henzijn de plannen die voor het Havengebied het Stenenhoofd bij de Westerdoksdijk worden ontwikkeld toch al zonder enibrachten de omwonenden ertoe een ge beleidsvisie. bezwaarschrift in te dienen. Ook hier voelden de bewoners, verenigd in het Amsterdams Stadsblad actiecomité Zeeheldenbuurt, zich 19 september 1984

Dit bleek in juni uit een nota van de stadsdeelwerkgroep, waarin ambtenaren de plannen voor het Oostelijk Havengebied bespreken. Volgens de bewoners was deze nota gespeend van uitgangspunten, en vonden zij hierin niets terug van het overleg dat de afgelopen jaren tussen de verschillende partijen is gevoerd. Zij schortten het overleg op en stuurden een adres aan de gemeenteraad. Op verzoek van economische zaken heeft de dienst ruimtelijke ordening een advies gemaakt, waarin staat dat een tijdelijke plek voor de helihaven op het KNSM-terrein het snelst te realiseren is op het Oostelijk IJ-eiland. Een definitieve plek zou dan op de kop van de Oostelijke Handelskade komen, waar de gemeente enige hoge gebouwen heeft gepland. Reijnaarts: „Er was al een Amerikaanse maatschappij die hier een hotel wilde neerzetten. Dat is door een verslechterde koers van de dollar niet doorgegaan. Maar de eerste die nu met een plan komt, kan beginnen met bouwen." Dat het Oostelijk Havengebied een toekomstige woonwijk is hoeft volgens Reijnaarts geen bezwaar te zijn: „De eerste woningen die we verwachten staan 300 tot 400 meter verderop, We zién later wel welke voorwaarden we moeten stellen aan de vliegroutes om het geluidsoverlast te beperken. Je kunt ook denken aan geluidsarme helicopters. In New York blijkt het te kunnen dus waarom hier niet?"

(,

0i


KONTAKTAVONDEN 9 november - Op deze avond gaan we weer i e t s verder van huis. Eerst z a l de heer J. Swaab een serie dia's vertonen van vogels die hij tijdens de t r e k i n Israël waarnam. Vervolgens l a a t Jowi de Roever ons meegenieten van zijn r e i s naar Siberië en Mongolië die hij verleden jaar ondernam. Beide bovenstaande gebieden herbergen vele soorten die we i n ons land a l s dwaalgast kunnen waarnemen en het programma z a l ons dan ook helpen bij het leren herkennen van zeldzame gasten. 13 december - Enige jaren geleden was de diaavond verzorgd door René Pop een groot succes, die aanleiding gaf t o t groot enthousiasme over de k w a l i t e i t van het gebodene. Op veler verzoek komt René Pop op deze avond een nieuwe veelheid aan schitterend materiaal vertonen, waarbij het accent z a l liggen op de herkenning van leeftijden en geslachten van de vogels. BOVENSTAANDE AVONDEN VINDEN PLAATS IN HET PAVILJOEN IN HET AMSTELPARK, AANVANG 20.00 UUR. 11 januari 1985 - Gezamelijke avond met de a f d e l i n g Amsterdam van de KNNV. I n september 1984 ging de Nederlandse versie van de nieuwe f i l m van W i l l van Schieveen,"De Oostvaardersplassen, een levend verleden", i n premiere. Het thema van deze f i l m i s t e l a t e n zien hoe de Nederlandse moerasgebieden er vroeger w e l l i c h t u i t hebben gezien. Daarbij treedt vooral de r o l van de Grauwe Gans a l s terreinbeheerder op de voorgrond. Ook de grote zoogdieren komen aan de orde. Verder l a a t de f i l m u i t e r a a r d vooral het rijke vogelleven zien van d i t grote natuurgebied. Na de pauze volet dp f i l m "Op het oude wildspoor", die handelt over de (vooral grote") zoogdieren die nog t o t i n h i s t o r i s c h e tijden i n ons land voorkwamen. W i l l van Schieveen filmde ze i n de spaarzame Europese gebieden waarin ze t o t op vandaag stand hebben weten te houden, waarbij we een indruk krijgen van ons land i n vroeger tijden. DEZE AVOND VINDT PLAATS IN DE PORTIELJEZAAL VAN ARTIS, INGANG PLANTAGE MIDDENLAAN 41. AANVANG 20.00 UUR. JAARVERGADERING: 31 j a n u a r i 1985 i n het Paviljoen, Amstelpark, aanvang 20.00 uur. EXCURSIES Zondag 11 november - Amsterdamse Waterleidingduinen. Langs de kanalen gaan we op zoek naar de vaste wintergast van de AW-duinen: de Waterspreeuw. Tegelijkertijd l e t t e n we op I j s v o g e l s en Roodkeel- en Parelduikers. We vertrekken om 9.00 van Station Sloterdiik-Zuid. Eigen vervoerders zien we om 10.10 bij de ingang Oase, indien ze n i e t om 9.00 eventueel enkele mensen bij het s t a t i o n oppikken. Zaterdag 1 december - IJmuiden en Duin & Kruidberg. Vertrek om 9.00 met de bus van de Marnixstraat naar IJmuiden. Eigen vervoerders zien we om 10.00 bii Paviljoen Zuidpier. Zaterdag 22 december - Ganzenexcursies naar Flevoland. Natuurlijk zijn er veel Grauwe Ganzen, maar we zullen onze aandacht vooral r i c h t e n op de gemengde groepen K o l - R i e t - en Brandganzen met daartussen misschien wel een Sneeuwgans of z e l f s een Dwerggans voor degenen die extra hun best doen. We vertrekken om 9.00 van het Amstelstation. Zondag 20 j a n u a r i - PWN Duinreservaat. We beginnen het nieuwe jaar met een wandeling door de PWN-duinen, met kans op Roerdomp, Waterral, I j s v o g e l en Roodkeel- en Parelduiker. We vertrekken om 9.00 van het Centraal S t a t i o n , verzamelen bij de kaartverkoop. Castricum: 9.30.


NEDERLANDS COMITÉ

BESCHERMING TREKVOGELS

Het Nederlands Comité Bescherming Trekvogels v i e r t d i t jaar haar t i e n j a r i g bestaan. Sinds haar o p r i c h t i n g i n 1974 heeft het comité een prominente r o l vervuld bij de bestrijding van de gevaren die trekvogels bedreigen. Vogels d i e i n Europa broeden en i n A f r i k a overwinteren, maken immers twee levensgevaarlijke reizen per j a a r . De jacht optrekvogels i n de landen rond de Middellandse Zee vormt op deze tochten een levensgroot gevaar. De vogelmoord v i n d t i n deze landen op a l l e mogelijke manieren plaats; met geweren, klemmen, s t r i k k e n , netten en lijmstokken. I n a l l e betrokken landen gaat het om een zuivere p l e z i e r j a c h t waarbij het t o t a a l aantal s l a c h t o f f e r s op enige honderden miljoenen per jaar wordt geschat. Aan deze praktijken probeert het comité een eind t e maken. De succesvolle formule van het comité houdt i n dat vogelbeschermers i n het mediterrane gebied worden gesteund met geld, ideeën" en materiaal. Zij moeten t e r plekke het werk doen; d i t i s de enige manier om op termijn r e s u l t a t e n t e boeken. Met de door haar ingezamelde gelden heeft het comité de afgelopen jaren 70 projecten kunnen f i n a n c i e r e n . Hiermee was een bedrag van ca. ƒ 500.000,= gemoeid. Met d i t geld worden o.a. reservaten gesticht waar de trekvogels een v o l l e d i g e bescherming genieten. Maar ook i s een belangrijk deel besteed aan educatieve projecten, o.a. het uitbrengen van eenvoudige^vogelgidsjes. Het belangrijkste i s echter wel dat door het werk van het comité i n de mediterrane landen een krachtige natuurbeschermingsbeweging i s ontstaan. Gestimuleerd door deze successen heeft het ondersteunend werk van de Noord-Europese landen zich sinds k o r t u i t g e b r e i d t o t een groot aantal landen i n A f r i k a , zodat nu de gehele Europees-Afrikaanse trekbaan bestreken wordt. Het werk dat t i e n jaar geleden i n Nederland begon heeft dus een enorme vlucht genomen! Ter gelegenheid van het 1 0 - j a r i g bestaan heeft het comité een brochure u i t g e geven die g r a t i s t e verkrijgen i s v i a : Nederlands Comité Bescherming Trekvogels, Driebergseweg 16c, 3708 JB Z e i s t .

HANDBOEK VOOR VOGELINVENTARISATIE Begin 1985 verschijnt het "Handboek voor v o g e l i n v e n t a r i s a t i e " . De prijs van d i t werk z a l ƒ 55,= gaan bedragen. Voor de vogelwerkgroepen bestaat de mogelijkheid het v i a Vogelbescherming t e krijgen voor ƒ 37,50. Bovendien kan bij b e s t e l l i n g van grotere aantallen een k o r t i n g op de portokosten gegeven worden. Geef uw b e s t e l l i n g daarom nu op bij de secretaresse:Jet Postma, t e l e f o o n 628003

De Gierzwaluw 22 (1984), nr. 3

BROEDVOGELINVENTARISATIE EENDRACHTSPOLDER

Frank v Groen

I n 1984 heb i k de Eendrachtspolder, gelegen tussen Geuzenveld en Halfweg, op broedvogels geinventariseerd. Deze polder wordt i n het westen begrensd door Halfweg, i n het zuidwesten door de Osdorperweg, i n het zuiden door de VT Osdorp, i n het oosten door Sportpark De Eendracht en i n het noorden door de Haarlemmerweg. S t r i k t genomen liggen ook de volkstuinen, het Bijenpark en Sportpark De Eendracht i n de Eendrachtspolder. Alleen het gedeelte met een echt polderkarakter i s geinventariseerd. Door de polder lopen twee wegen en verschillende sloten. Het geinventariseerde gebied beslaat zo'n 80 ha, waarvan ongeveer 25 ha grasland. Wegen, bomenrijen en bosjes beslaan ongeveer 13 ha. De overige 42 ha bestaat u i t akkers. Hiervan was i n 1984 9 ha mais, 10 ha aardappelen, 10 ha tarwe en 13 ha bieten. Bij elkaar een afwisselend geheel met r e l a t i e f k l e i n e akkers en percelen grasland met r i e t kragen, bosjes en bomenrijen. Het gehele gebied wordt, behalve i n het westen, omgeven door bomen. De Eendrachtspolder i s ontstaan door vervening, waarbij door het wegbaggeren van de veenlaag de onderliggende k l e i bloot kwam. Toen het vervenen beëindigt werd was er een grote waterplas over die vervolgens drooggemalen i s , met de huidige k l e i p o l d e r a l s r e s u l t a a t .

Biotoopkaart

Eendrachtspolder,

Amsterdam-West, 1984.

1 - onbegraasd g r a s l a n d , 2 - door koeien begraasd g r a s l a n d , 3 - b i e t e n , 4 - a a r d a p p e l e n , 5 - tarwe, 6 - raais, 7, 8 S 9 wegbeplanting ( e s 8 i e p ) , 10 - w i l g e n b o s j e , 11 - wegbeplanting ( p o p u l i e r ) , 12 - s t r u i k g e w a s , 13 v o l k s t u i n e n omzoomd door opgaande b e p l a n t i n g . f f M M : g r e n s g e i n v e n t a r i s e e r d g e b i e d , y X K X X ' : s l o t e n b r e d e r dan 1,5 m met weinig oeverbegroeiing, ondiepe, s l i k k i g e s l o t e n ; vanaf e i n d mei b e g r o e i d , . JZZ. : k l e i n e s l o t e n met permanent water en w e e l d e r i g e begroeiing.

^j^T^f •


METHODE De broedvogelinventarisatie van de Eendrachtspolder werd gedaan i n het kader van het SOVON Broedvogel Monitoring Project (BMP). De gegevens zijn dan ook verzameld volgens de methode van de BMP-handleiding. Ook het bepalen van het aantal broedparen gebeurde aan de hand van de i n de BMP-handleiding gegeven r i c h t l i j n e n . Het i s de bedoeling het gebied ook de komende jaren t e i n v e n t a r i seren. Het doel van het BMP i s aantalsveranderingen van algemene broedvogels vast t e leggen. Hiertoe worden j a a r l i j k s enkele honderden terreinen i n heel Nederland geinventariseerd. I n het voorjaar van 1984 werden 8 inventarisatiebezoeken afgelegd. Deze bezoeken v i e l e n op de volgende data en tijdstippen: 5.35-7.10 16 mei 11.40-12.55 21 maart 20.30-21.40 22 mei 10.45-12.00 7 april 9.35-11.10 31 mei 18.30-14.40 14 a p r i l 21.15-22.20 9 j u n i 6.407.55 3 mei Er werd dus maar driemaal 's ochtends vroeg geinventariseerd. Voor de zangvogelsoorten z a l daardoor het aantal t e r r i t o r i a lager uitgekomen zijn dan i n werkelijkheid het geval i s . I n de Eendrachtspolder gaat het echter vooral om de weidevogels waarvoor d i t bezwaar n i e t g e l d t . BROEDVOGELS Bergeend: 3 paar Wilde Eend: 17 paar Slobeend: 1 paar Patrijs: 4 paar Fazant: 3 paar Waterhoen: 34 paar Scholekster: 13 paar Kluut: 8 paar K i e v i t : 43 paar Grutto: 2 paar Tureluur: 8 paar Houtduif: 5 paar

Kluut

Grote Bonte Specht: 2 paar Winterkoning: 1 paar Roodborst: 1 paar Merel: 5 paar T u i n f l u i t e r : 2 paar Zwartkop: 1 paar T j i f t j a f : 1 paar Koolmees: 3 paar Ekster: 2 paar Zwarte Kraai: 1 paar Ringmus: 4 paar Kneu: 3 paar

Leo Heemskerk


ENKELE NIET-BROEDVOGELS Lepelaar: enkele foeragerende exemplaren W i n t e r t a l i n g : t o t h a l f a p r i l enkele paren aanwezig Boomvalk: foeragerend; broedt Sportpark Eendracht Torenvalk: foeragerend; idem Oeverloper: i n t r e k t i j d exx aanwezig Holenduif: foeragerend; broedt i n omgeving Koekoek: enkele waarnemingen, eenmaal een ex rosse fase Groene Specht: aanwezig op de volkstuinen, regelmatig roepend Gele Kwikstaart: i n de t r e k t i j d meerdere exx

Torenvalk

gehoord

Christiaan Marx

BIOTOOPKEUZE VAN KIEVIT, SCHOLEKSTER, TURELUUR EN KLUUT Omdat K i e v i t , Scholekster, Tureluur en Kluut allemaal i n de polder broeden heb i k wat aandacht besteed aan de biotoopkeus van deze soorten. K i e v i t , Scholekster en Kluut vertoonden een voorkeur voor bouwland. De Tureluur vertoonde geen duidelijke voorkeur. Het percentage op grasland waargenomen Tureluurs i s ongeveer even groot a l s het percentage bouwlandwaarnemingen. Voor de Kluut geldt dat zijn voorkeursbiotoop, s l i k k i g e s l o t e n , zich t e midden van bouwland bevinden. De Kluten werden dan ook voornamelijk langs de sloten waargenomen. Zowel oude a l s jonge Kluten foerageerden regelmatig i n deze s l o t e n . De op de akkers waargenomen Tureluurs zaten ook voornamelijk vlakbij of i n deze sloten. Voor Tureluur en Kluut wordt de verspreiding over het bouwland dus bepaald door de aanwezigheid van geschikt f o e r a g e e r t e r r e i n . De K i e v i t en Scholekster vertonen een l i c h t e voorkeur voor mais en aardappelakkers. Het i s verrassend dat i n de Eendrachtspolder akkers de voorkeur hebben boven grasland. Opvallend i s voorts dat de dichtheden i n het oostelijk deel van het gebied het grootst zijn.


TABEL 1

Kievit

Scholekster

Tureluur

Kluut

aantal waarnemingen

229

40

35

44

grasland 25 ha (37%)

57 (25%)

6 (15%)

14 (40%)

1 (2%)

bouwland 42 ha (63%)

172(75%)

' 34(85%)

21 (60%)

43(98%)

mais 9 ha (13%)

46 (20%)

9 (22,5%)

1 (3%)

1(2%)

tarwe 10 ha (15%)

36 (16%)

5 (12,5%)

1 (3%)

3(7%)

aardappelen 10 ha (15%)

43 (19%)

11(27,5%)

8 (23%)

15(34%)

bieten 13 ha (20%)

47 (20%)

9 (22,5%)

11 (31%)

24(55%)

Het voor landbouw gebruikte oppervlakte wordt hier op 100% gesteld. De overige 13 ha wordt buiten beschouwing gelaten omdat deze v i e r soorten daar n i e t aang e t r o f f e n werden.

Kievit

Leo Heemskerk


Op de onderstaande soortkaarten geven de cijfers het inventarisatiebezoek aan waarop de betreffende waarneming i s gedaan. Alleen paren, baltsgedrag en jongen werden genoteerd.

Frank van Groen, Camperstraat 17F, 1091 AD Amsterdam,


DE AMSTERDAMSE GORZEN

Willem vd Waal

Iedereen d i e i n de omgeving van Amsterdam naar vogels kijkt weet dat de Rietgors een algemene verschijning i s die we vooral vinden op plaatsen waar r i e t en natte bosjes groeien* Het i s een algemene broedvogel die we het gehele jaar waar kunnen nemen, a l kost dat 's winters wat meer moeite. I n strenge winters kan hij geheel ontbreken.

an

Rietgors

^

v

Laar

Een andere, vroeger vrij algemene, gors i s de Sneeuwgors,. Degenen d i e a l wat langer vogelen herinneren zich vast nog wel de grote groepen van zo'n 50 exemplaren d i e 's winters op de toenmalige opspuitterreinen ten westen van Sloterdijk verbleven. De Sneeuwgors kunnen we vanaf oktober t o t i n maart zien. De vroegste waarneming u i t de omgeving van Amsterdam i s 20 oktober 1968, 2 ex Sloterdijk (Med Blad KNNV VWG 7 ( 1 ) : 36). De l a a t s t e datum i s 12 a p r i l 1944, 1 ex Rothoek (Med Centr I n s t 6: 7 ) . De l a a t s t e jaren i s de Sneeuwgors een vrij zeldzame verschijning i n onze omgeving. Het i s voor deze soort van belang dat er grote velden met onkruidzaden aanwezig zijn. Misschien zullen toekomstige opspuitterreinen weer grotere aantallen Sneeuwgorzen t e zien geven dan we momenteel gewend zijn. Van de overige gorzen geef i k hieronder het aantal waarnemingen per maand. IJSGORS november 1

december 2

januari

februari 4 -

maart 2

april 1


GEELGORS I n 1945 broedde de Geelgors ïn de Noorder Legmeerpolder bij Bovenkerk, i n dat jaar waren daar minstens 3 t e r r i t o r i a . I n hetzelfde jaar broedde hij bij Badhoevedorp (Med Centr I n s t 7: 5 ) . Frieswijk (1968) vermeld voor deze soort: Broedvogel (voormalige), voor zover na t e gaan van 1947 t o t 1961. I n 1947 aangeduid a l s nieuwe broedvogelsoort voor het Amsterdamse Bos, i n de jaren daarvoor wel enige zangwaarnemingen. Het grootste aantal t e r r i t o r i a werd m 1949 vastgesteld, namelijk 7. I n 1961 waren er nog 2 t e r r i t o r i a , daarna i s de soort nog maar enkele malen i n het Amsterdamse Bos waargenomen. januari 3

februari 1

maart 3

april 1

mei 2

juni 2

juli -

augustus -

september 1

oktober november december 1 5 3 De l a a t s t e jaren wordt de Geelgors a l l e e n tijdens de voor- en najaarstrek waargenomen . ORTOLAAN mei juni 7 -

juli -

augustus 1

september 1

oktober 2

Opvallend i s het grote aantal mei-waarnemingen. Verder i s het opmerkelijk dat het aantal waarnemingen de l a a t s t e jaren toeneemt, hetgeen ongetwijfeld een gevolg i s van de toegenomen waarnemingsintensiteit en zeker geen weerspiegeling i s van het voorkomen van de Ortolaan i n het geheel. Zoals bekend heeft de soort het n i e t gemakkelijk en nemen de aantallen, ook buiten Nederland, sterk at,


GRAUWE GORS Van de Grauwe Gors heb i k de volgende waarnemingen u i t onze regio kunnen v i n den: 7 a p r i l 1937 1 ex Grote IJpolder 6 & 7 f e b r u a r i 1938 8 ex Amsterdammer Polder 7 mei 1967 1 zingend ex Balkan, Asd Bos 1 t/m 25 j a n u a r i 1968 1 ex Sloterdijk 10 j a n u a r i 1969 1 ex Sloterdijk 13 oktober 1980 1 ex Sloterdijk/Halfweg Bovendien i s er nog een waarneming van een Dwerggors: 1 mei 1892 sterdam' (Snouckaert van Schauburg 1908).

1 <j> 'bij Am-

Voor het verzamelen van bovenstaande waarnemingen werd gebruik gemaakt van: Jaarbericht Club Ned Vogelk, Limosa, Vogeljaar, De Waarnemer, Med Centr Inst Flor Faun onderzoek Groot-Amsterdam, Med Blad KNNV VWG Amsterdam, De Gierzwaluw. Het overzicht pretendeert n i e t v o l l e d i g t e zijnl Verwijzingen Frieswijk, J J 1968 De vogelwereld van het Amsterdamse Bos. Wet Med KNNV 74. Snouckaert van Schauburg, R C E G J Baron, 1908 Avifauna Neerlandica. Leeuwarden. Willem vd Waal, Laagte Kadijk 1 1 " , 1018 BA Amsterdam.

Ortolaan, 11 mei 1982, omgeving gemaal Halfweg.


WAARNEMINGEN I N DE REGIO AMSTERDAM JUNI T/M AUGUSTUS 1984

Gebruikte afkortingen: JB - Jan Joost Bakhuizen FG - Frank van Groen MH - Menno Huizinga KH — Kees Hazevoet WW - Willem vd Waal WAP - Waarnemers Amstelveense parken VOD - Vogeloverleg Diemen Samengesteld door Willem vd Waal, Laagte Kadijk 1 1 " , 1018 BA Amsterdam, t e l . 020-272129. De volgende periode beslaat de maanden september t/m november. Graag uw waarnemingen ZO SPOEDIG MOGELIJK na 30 november naar bovenstaand adres!

Geoorde Fuut 26/6 4 ad Haven B a l l a s t (VOD) 8/8 1 ad & 2 -juv Vijfhoek (VOD) 24/8

1 ex ruiend naar winterkleed, Markerdijk (Bouwman)

Roerdomp 24/6 1 ex omgeving gemaal Halfweg (FG) 30/6 1 ex Lange Bretten (MH) 25/8 1 ex NO Viifhoek (VOD) 7/?

1 ad overvliegend 0 Amstelkade + 15.00 uur (Oreel)

Koereiger 4/6

1 ex Overdiemerpolder (Schrama, med. VOD)

Purperreiger ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ZW; 4/8 1 ex ( l e k j ) NO; 14/8 1 ex ( l e k j ) W & 1 ex ( l e k j ) t p ; 15/8 1 e W; 21/8 1 ex ZW Vijfhoek (VOD) 21/7 1 ad & 1 juv Noorderpolder Muiden (WW) 12/8 1 ex overvliegend Muiderberg (JB) 2

Grauwe Gans „../•. i /tmrw 3/8 & 8/8 1 ex tussen Knobbelzwanen IJmeer bij Vijfhoek (.VUL»; Nylgans 1/6 1 ex P o e l r u i t e r p l a s , Spaarnwoude (R. vd Berg) 26/6 2 ex Overdiemerpolder (VOD) 4/7 2 ex Haven B a l l a s t (VOD) 9/7 1 ex aldaar (VOD) 22/7 2 ex Diemerpolder (VOD) 2/8 2 ex W Vijfhoek (VOD) 3/8 1 ex Vijfhoek (VOD) „ 9/8 t/m 28/8 3 ex Australiëhaven (v Blanken, JB, WW)

(

k

)


Casarca' 18/8 1 ex Diemerzeedijk (VOD) Smient 18/8 & 19/8 1 6 Vijfhoek (VOD) 22/8 1 6 & 1 <j> NW Vijfhoek (VOD) 12/8 13/8 14/8 28/8

1 5 3 1

6 eclipskleed Vijfhoek (JB) ex W Viifhoek (VOD) ex NO Viifhoek (VOD) <j> Aziehaven (FG)

Zomertaling 6/6 1 o & 7 p u l l i Oeverland Liede (KH) 17/6 gehoord Diemerpolder (VOD) 19/6 1 6 & 1 o omgeving gemaal Halfweg (v Blanken) 18/7 1 ex Viifhoek (VOD) 21/7 & 24/7 4 ex PEN-weiland & 1 ex ZW Vijfhoek (VOD) 23/7 1 6 & 1 o Vijfhoek (VOD) 3/8 1 ex NW Viifhoek (VOD) 8/8 1 ex W & 2x 9 ex W Vijfhoek (VOD) 27/8 2 o Viifhoek (VOD) 30/8 7 ex omgeving Spaarnwoude (FG) Krooneend 8/8 2 6 i n eclipskleed Viifhoek (VOD) 16/8 3 o i n eclipskleed Binnenbraak Waterland & 1 ex Markerdijk (JB) 18/8 2 ex & 1 6 i n eclipskleed Viifhoek (VOD) Tafeleend 13/7 1 ex met p u l l i omgeving gemaal Halfweg (Kamp) 7/8 1 (j> & 5 p u l l i Machineweg (JB) Middelste Zaagbek 16/8 1 ex IJsselmeer hoek Marken/Markerdijk (JB) Wespendief 9/7 2 ex NW Vijfhoek (VOD) 22/7 2x 1 ex WNW Diemen (VOD) 15/8

t

1 ex schroefend boven G o l f t e r r e i n Diemen (Andries e)

Blauwe Kiekendief Eerste najaarswaarneming: 9/8 1 ex i n o-kleed omgeving Aziehaven (JB, WW) 18/8 1 ^ 0 Vijfhoek (VOD) Havik ' 3/8 1 ad o 0 Vijfhoek (VOD) 8/8 1 6 W Viifhoek (VOD) 10/8 1 ex van Viifheok naar Strekdam B a l l a s t (VOD) 13/8 1 ad 6 Hertenkamp, Asd Bos (Andriese) +

Sperwer *vua*" 27/7 1 ex De Braak Amstelveen (WAP) 4/8 1 ex l e k j WNW Vijfhoek, verder nog op minstens 7 dagen i n augustus aldaar (VOD) 18/8

1 ex Recreatiegebied Spaarnwoude thv Buitenhuizen (Kamp)

Buizerd 17/7 1 ex 17/7 1 ex 22/7 1 ex 29/7 1 ex

omgeving Meeuweneiland Asd Bos (Marx) boven oude dorp Amstelveen (WAP) boven Saxen Weimarlaan (Tang) boven De Braak Amstelveen (WAP)


7/8 1 ex schroevend boven Halfweg (JB) 14/8 1 ex boven De Braak Amstelveen (WAP) 15/8 1 ex NW Vijfhoek (VOD) 18/8 1 ex boven Recreatiegebied Spaarnwoude thv Buitenhuizen (Kamp) 18/8 1 ex Z Vijfhoek (VOD) Roodpootvalk 18/8 4 ex i n een groep van 10 valken, waaronder 3 Torenvalken (R. v Beusekom, med. Oreel) Boomvalk Hiervan kwamen zeer veel waarnemingen binnen u i t de gehele r e g i o . Waterral 30/6

2x

1 ex gehoord P o e l r u i t e r p l a s Spaarnwoude (MH)

Kwartelkoning 12/6 1 ex roepend Verenigde Binnenpolder langs Spaarndammerdijk thv Crayenstein (KH, Haafkens) 19/6 1 ex Verenigde Binnenpolder (MH) Kluut Bullewijk Bijlmermeer minstens 6 broedgevallen (VOD) Langs Australiëhavenweg minstens 5 en Aziëhaven minstens 3 broedgevallen (WW) Kleine Plevier Veel waarnemingen omgeving Australiëhavenweg en Aziehaven alwaar 4-5 broedparen (v Blanken, JB, FG, WW) 7/6 1 ad & 2 j u v Overdiemerpolder (VOD) 23/7 1 alarmerend ex Haven B a l l a s t (VOD) 28/7 enkele ex De Toekomst Duivendrecht (Andriese) 5/8 2 ex Zandput Nieuwe Meer (JB)Bontbekplevier Regelmatig Australiëhavenweg en Aziëhaven (v Blanken, JB, FG, WW) 26/6 vermoedelijk broedgeval Overdiemerpolder (VOD) 28/7 enkele ex De Toekomst Duivendrecht (Andriese) Strandplevier Omgeving Australiëhavenweg minstens 3 broedgevallen (WW) ^ Voorlopig l a a t s t e waarneming: 9/8 2 ad & 1 j u v Australiëhavenweg (JB) Goudplevier Veel waarnemingen u i t Waterland, Spaarnwoude en Osdorperpolders e.o. Zilverplevier 3/8 • 6 ex ZW; 4/8 6 ex Z-,.10/8 1 ex W; 12/8 2 ex NNW; 15/8, 25/8 & 27/8 gehoord overvliegend Vijfhoek (VOD) Kanoetstrandloper 13/8 1 ex ZW Vijfhoek (VOD) Krombekstrandloper 9/8

1 ex zomerkleed

Australiëhavenweg (JB, WW)

Bonte Strandloper 16/8

1 ex l e k j

strandje doodlopende dijk Marken (JB)

Kemphaan Zeer veel waarnemingen u i t Spaarnwoude, Waterland en Diemerpolder.


Rosse Grutto 22/7 1 ex W; 23/7 8 ex W & 11 ex NW; 29/7 2 ex ZW; 4/8 (VOD) Regenwulp Verschillende waarnemingen van overvliegende exemplaren. 21/7 1 ex P o e l r u i t e r p l a s Spaarnwoude (R vd Berg) Zwarte Ruiter 17/6 2 ex W Vijfhoek (VOD) 28/7 enkele ex De Toekomst Duivendrecht (Andr iese) 7/8 1 ex W P o e l r u i t e r p l a s Spaarnwoude (JB) 17/8 2 ex winterkleed alÖaar (JB) 25/8 4 ex Osdorper Binnenpolder (v Blanken) 30/8 2 ex Lange Bretten (FG) 31/8 3 ex ZW Viifhoek (VOD)

1 ex ZW

Vijfhoek

Groenpootruiter 4/8 1 ex De Toekomst Duivendrecht (Andriese) 9/8 3 ex Aziëhaven (JB, WW) 16/8 3 ex Markerdijk (JB) 17/8 4 ex Australiëhavenweg (JB) 20/8 3 ex aldaar (MH) verder veel waarnemingen Diemen en omgeving. Witgatje 18/6 1 ex Lutkemeerpolder (KH) 8/7 1 ex Houtrakpolder (KH) 28/7 enkele ex De Toekomst Duivendrecht (Andriese) 7/8 1 ex Australiëhavenweg & 3 ex Aziëhaven & 1 ex Halfweg & 2 ex Houtrakpolder (JB) 9/8 6 ex Australiëhavenweg (JB, WW) 11/8 2 ex P o e l r u i t e r p l a s Spaarnwoude (R vd Berg) 17/8 6 ex Houtrakpolder & 6 ex Australiëhavenweg (JB) 20/8 2 ex Australiëhavenweg (MH) 24/8 3 ex aldaar (v Blanken) Bosruiter >t

>t

1/8

gehoord overvliegend Viifhoek (VOD)

Zwartkopmeeuw 16/6 1 ex 2e k j W 15/8

Hembrug (WW)

I ex ruiend van l e zomer- naar 2e winterkleed ZW

Vijfhoek (VOD)

Dwergmeeuw 22/7

1 èx

2e zomerkleed fouragerend Diemerpolder en Asd-Rijnkanaal (VOD)

Noordse Stern 11/8 1 ad ex NO Vijfhoek (VOD) Witvleugelstern 29/7 1 j u v Marken (Oreel) 5/8 1 j u v Marken (WW) 11/8 1 ex l e k j NNW Vijfhoek (VOD) Zwarte Stern Veel waarnemingen u i t Waterland/Marken, Vijfhoek en Aziëhaven alwaar regelmatig 150-200 ex fourageerden en waar zich ook een slaapplaats bevond. Tortelduif 23/6 2 ex Amstelveense Poel (FG) 9/8 6 ex Aziëhaven (JB, WW)


11/8 16/8 18/8 24/8

2 1 1 1

ex ex ex ex

O Vijfhoek (VOD) Marken (JB) ZW Vijfhoek (VOD) WNW Vijfhoek (VOD)

Steenuil 16/6 1 ex Noorderweg Houtrakpolder ( J . Mulder, med KH) Bosuil 3/7 jongen gehoord Tasmanstraat (FG) (Nieuwe v e s t i g i n g , t o t nu toe n i e t bekend, med. Buker) Ijsvogel Vele waarnemingen, hieronder een overzicht per waarnemingsplaats: Broersepark A'veen De Braak A'veen Thijssepark A'veen 27/7, 29/8 & 31/8 Tweede h e l f t j u l i 16/6 1 ex (KH, Haafkens) 1 ex (WAP) regelmatig 1 ex (WAP) 9/7 & 30/7 1 ex (WAP) 3/8 & 21/8 1 ex (WAP) 24/8 1 ex (WAP) Vogeleiland Asd Bos 7/7 1 ex (KH, Haafkens) 28/8 1 ex gehoord (Andriese) Eind j u l i & eerste h e l f t augustus diverse waarnemingen (Topsvoort, med v Drooge) I n augustus regelmatig bij huis De Groot & Amstelveense Poel (med v Drooge) 22/7 t/m 28/8 1 ex & 19/8 2 ex Vijfhoek (VOD)

Groene Specht 20/6 1 ex Noordkant Asd Bos (v Blanken) 9/7 & 21/8 1 ex Thijssepark A'veen (WAP) 28/7 1 ex I r e n e s t r a a t hoek Beethovenstraat (Andriese) 10/8 1 ex Amstelpark (Andriese) 11/8 3 ex G o l f t e r r e i n Duivendrecht (Andriese) 15/8 1 ex voormalige snelweg Duivendrecht (Andriese) 28/8 1 ex Omoricapad Asd Bos (v Drooge) Gehele periode 1-2 ex Bijenpark & VT Eendracht (KH) Kuifleeuwerik 23/6 1 ex p a r k e e r t e r r e i n Gaasperdammerweg (Kamp) 9/8 2 ad & 1 j u v Australiëhavenweg (JB, WW) 28/8 nog één ex aldaar (WW) Oeverzwaluw 9/6 1 ex omgeving gemaal Halfweg (FG) 25/6 3 ex aldaar (v Blanken) 8/7 2 ex aldaar (FG) 7/8 3 ex Z Aziëhaven (JB) Waarschijnlijk geen broedgevallen i n de regio d i t j a a r . Duinpieper 15/8 4x l e x ; 18/8 2 ex gehoord; 22/8 1 ad ex ZW; 25/8 gehoord; 28/8 4 ex ZW waarvan minstens 2 ad Vijfhoek (VOD) Boompieper Eerste najaarswaarneming: 15/8 4x 1 ex Vijfhoek (VOD) Grote Gele Kwikstaart 31/8 1 ex ZW Vijfhoek (VOD)


Nachtegaal 23/6 t/m 11/7 zingend ex Broersepark A'veen (WAP) Blauwborst 28/6

1 ex gehoord omgeving M o t o r c i r c u i t Sloterdijk (FG)

Zwarte Roodstaart Nog twee t e r r i t o r i a werden bekend: I J - e i l a n d & Laagte Kadijk (WW) Gekraagde Roodstaart 27/8 1 ex o-kleed Vijfhoek (VOD) Paapje Eerste najaarswaarneming: 14/8 1 ex PEN-Centrale (VOD) 17/8 1 ex o-kleed Australiëhavenweg (JB) 23/8 2 ex Haven B a l l a s t (VOD) 25/8 2 <j> omgeving Spaarnwoude (v Blanken) +

Roodborsttapuit 28/8

l e x Zandput Nieuwe Meer (FG)

Tapuit Eerste najaarswaarneming: 9/8 1 ex omgeving Battery Halfweg (Marx) Verder verschillende waarnemingen u i t de gehele r e g i o . Kramsvogel Eerste najaarswaarneming: 8/8 2 ex ZW Vijfhoek (VOD) 15/8 1 ex Z sportpark Spieringhorn (WW) 28/8 10 ex omgeving Aziëhaven (v Blanken, FG) Sprinkhaanrietzanger 28/8 1 ex zang bij Maxis (VOD) Spotvogel 28/6 1 ex zingend Centrale Hemweg & 1 ex Ringdijk Sloten (Kamp) 6/7 1 ex Haarlemmerweg (FG) Fluiter 3/6

1 ex zang

Paddestoel 32, Asd Bos (JB)

Grauwe Vliegenvanger 12/7 t/m 20/7 ad & juv G e r r i t vd Veenstraat (MH) Begin augustus steeds 1 ad & 3 j u v Hortusplantsoen/Nwe Keizersgracht (WW) Eerste h e l f t augustus ad & juv Kerkstraat 380 (KH) T e r r i t o r i a : Beethovenstraat/Apollolaan, Boerhavekliniek-J Vermeerstraat, Herengracht tussen Wolvenstraat en Hartenstraat (Andriese) Bonte Vliegenvanger 22/8 & 24/8 2 ex Kerkstraat 380 (KH, Haafkens) Wielewaal 1/6 nest gevonden omgeving Elzenspeelplaa'ts, Asd Bos (Marx, l a Fontaine) 3/6 3 zingende ö ten zuiden van Bosbaan, Asd Bos (JB) 18/6 1 ex Westgaarde (KH) 8/7 2 ex resp. Openluchttheater en Dalletje. PB (v Drooge) 12/8 1 j u v & 1 ad ZO-punt Koekamp & 1 bedelend juv bij Zwart jesbrug, Asd Bos (v Drooge) Het aantal t e r r i t o r i a i n het Asd Bos bedroeg minstens 5, n l Noordkant 1, Midden 2', Schinkelpolder 2 (v Drooge) Spreeuw 26/7 t/m 28/7 1 ex met zéér lange, kromme snavel Zwanenburg (Leyen)


Vink 9/7 1 ex zingend

VT Tigeno Eendrachtpolder (KH)

AANVULLINGEN OP DE VORIGE PERIODE: Sperwer 31/5 1 ex OverbruR, A'veen (WAP) Buizerd 30/5

1 ex boven De Braak A'veen (WAP)

Houtsnip 30/5

1 ex De Braak A'veen (WAP)

Tortelduif Eerste waarneming: 22/4 1 ex Kleine Noordijk Asd Bos (v Drooge) i p v 19/5 Usvogel 25/5

1 ex ThijsseparkA'veen (WAP)

Nachtegaal Aantal t e r r i t o r i a voor het gehele Asd Bos bedroeg 7-8 (v Drooge) Grote Karekiet 31/5

1 ex zingend Lange Bretten bij hutjes (R vd Berg)

Braamsluiper Eerste waarneming: 23/4 1 ex Twikkel, Buitenveldert (v Drooge) i p v 14/5 Fluiter VERSLAG VWG-JUBILEUMEXCURSIE BOS 19 MEI 1984 5/5 t/m 7/5 1 ex Openluchttheater AMSTERDAMSE Asd Bos (v Drooge) J. Andriese Aanvankelijk leek de opkomst k l e i n maar om 7.00 uur waren toch 15 mensen aanwezig, waaronder de v o l t a l l i g e feestcommissie. De tocht ging v i a de Oeverlanden langs de weilanden naar boerderij Meerzicht. Het weer was helaas zwaar bewolkt en de temperatuur kwam naar ons gevoel de 10 graden nauwelijks t e boven. Gelukkig was er geen noordenwind waardoor het lawaai van Schiphol beperkt bleef en de vogelgeluiden t o t de toehoorder kon doordringen, van deskundig kommentaar voorzien door Hank de Groot. Natuurlijk werd er i n het begin s t i l g e s t a a n bij de kaalgekapte bosgedeelten die zowel bij de aanwezigen a l s i n de media voor nogal wat opschudding hadden gezorgd. De eerste vogels die de aandacht trokken waren de tamme ganzen die ons enige tijd l u i d snaterend vergezelden. Een Fuut met een v i s j e i n de bek bleek een nest onder een afhangende t a k i n een s l o o t t e hebben, geflankeerd door het nest van een Meerkoet. Voorbij de klapbrug stonden we s t i l bij een machtige w i l g d i e gelukkig nog n i e t door de bosboeren was geveld. Deze boom bevatte veel gaten van de Grote Bonte Specht die nu door Spreeuwen waren bezet. Op de Nieuwe Meer waren natuurlijk ook Futen aanwezig en verschillende paren Kuifeenden. Ook zat er op een paal aan de rand van de Oeverlanden een Aalscholver zich t e drogen. I n de bossages langs de Oeverlanden hoorden we Kleine Karekiet, T u i n f l u i t e r , Winterkoning, Zwartkop en de wat bescheidener Rietgors. Achter ons l i e t de Grote Bonte zich ook n i e t onbetuigd,en lawaaide er een paar Vlaamse Gaaien. Onder de excursiegangers bleken er toch nog t e zijn

Aalscholver

Christiaan Marx

die moeite hadden met de zang van T u i n f l u i t e r en Zwartkop, Het klapstuk van de excursie was wel het paar Bruine Kiekendieven, die na een afwezigheid van enkele t i e n t a l l e n jaren weer een broedpoging deden i n de Oeverlanden. Enkele malen werd het mannetje gezien. Op het excursiepad werd n i e t veel zang gehoord op een enkele Kleine Karekiet en een Rietgors na. Bij de weilanden van Meerzicht waren we getuige van de amoreuze betrekkingen die maar l i e f s t 7 rammelaars t r a c h t t e n aan t e gaan met een moerhaas, maar door maar steeds rondjes t e blijven draaien kregen de meeste rammelaars er tabak van en bleven achter. Wat de vogels b e t r e f t was er erg veel jong spul t e z i e n , onder andere van Meerkoet en Waterhoen en van K i e v i t , Grutto en Tureluur. Na de k o f f i e genoten t e hebben gingen we weer op de terugweg. Via het Bovenste Bos gingen we weer r i c h t i n g Tribune. Op de weilanden deed een Scholekster verwoede pogingen een k a l f t e verdrijven dat kennelijk t e d i c h t bij het nest kwam. De Scholekster sprong l u i d roepend op de neus en de kop van het k a l f , echter zonder veel r e s u l t a a t . Ook wat de planten betrof l i e t Henk de Groot ons n i e t i n de steek. Het f l u i t e k r u i d stond prachtig i n b l o e i . I n de buurt van de Oeverlanden gekomen hoopten we nog wat van de kiekendieven t e zien. We werden ruim beloond want beide exemplaren showden z i c h op een bijzonder mooie manier. We zagen ze met nestmateriaal v l i g e n en konden daardoor ongeveer bepalen waar het nest werd gebouwd. Bovendien hoorden we een Boomvalk d i e neerstreek i n de bomen i n het Oeverland. Bij de klapbrug l i e t e n Nachtegaal en Boomkruiper zich nog horen. Om ongeveer 12.00 uur waren we weer terug en konden terugzien op een zeer geslaagde excursie, met dank aan Henk de Groot.


VERSLAG VWG-KAMPEERWEEKEND DRENTE 9-11 JUNI

Menno Huizinga

Het tentopzetten op het natuurkampeerterrein "Meindersveen" bij Borger bleek n i e t iedereen even gemakkelijk af t e gaan. Peter bijvoorbeeld creëerde van grondzeil, tentdoek en scheerlijnen een Denig-versie van de zo authentieke Drentse plaggenhut. Jan Joost ("Jee Jee") kwam bij het laarzen aantrekken elke keer enthousiast t o t de ontdekking dat tentdoek n i e t dezelfde stugheid b e z i t a l s die vertrouwde Amsterdamse bakstenen muren. Het natuurkampeerterr e i n deed z'n naam eer aan. Het waren zeker n i e t de minsten die klaagden over slaapgebrek a l s gevolg van lawaaiige Goudvinken, Gekraagde Roodstaarten en die vervelende Tortelduiven met hun gekoer om vijf uur 's ochtends. De boswachterijen rond het kampeerterrein werden enkele malen bezocht. Het meest memorabel was ongetwijfeld een groep van ongeveer 40 i n het zonnetje zittende Kruisbekken die een berkeboom omtoverden i n een sappige vruchten dragende perzikboom. Even l a t e r "kiepten" ze door een l a r i x p l a n t a g e en waren de juvenielen, mannetjes en vrouwtjes voor iedereen goed waar t e nemen. Behalve he bekende "kiep-kiep" werden toen ook de wat minder bekende babbelende geluiden gehoord. Eén dag werd besteed aan een bezoek aan één van de l a a t s t e hoogvenen i n Nederland, het Amsterdamse en Schoonerbeeker Veld. Naast een enkele Wespendief werden h i e r zeer f r a a i mannetje en vrouwtje Blauweborst waargenomen. Landschappelijk was het gebied zeer aantrekkelijk en het verbaasde ons dat n i e t meer dagjesmensen h i e r van de mooie Pinksterdag wilden genieten. Er werd een avondexcursie gemaakt naar de Dollard om Kwartelkoning, Kwartel en Grauwe Gors t e horen. Er was slechts één Kwartelkoning bereid voor ons een deuntje t e kreksen, hetgeen Ton prompt deed verzuchten dat hij, na zoveel jaar i n t e n s i e f vogelen, deze soort eindelijk op zijn Nederlandse l i j s t kon bij turven. De Kwartel l i e t het afweten en de Grauwe Gors zweeg i n a l l e t a l e n , maar deze komen ongetwijfeld volgend jaar aan bod. De soortenlijst van het kampeerweekend zag er zo u i t : Dodaars Fuut Blauwe

Reiger

Kievit

K l e i n e Bonte

Grasmus

Vink

Kanoetstrandloper

Kuifleeuwerik

Tuinfluiter

Groenling

Boomleeuwerik

Zwartkop

Sijs

Bonte

Strandloper

Specht

Kemphaan

Veldleeuwerik

Tjiftjaf

Kneu

Knobbelzwaan

Houtsnip

Oeverzwaluw

Fitis

Kruisbek

Bergeend

Grutto

Boerenzwaluw

Goudhaan

Goudvink

Wintertaling

Rosse

Huiszwaluw

Vuurgoudhaan

Geelgors

Boompieper

Grauwe

Rietgors

Wilde Eend

Grutto

Wulp

Slobeend

Vliegenvanger

Kuifeend

Zwarte R u i t e r

Graspieper

Bonte

Wespendief

Tureluur

Gele

Glanskop

Dwergmeeuw

Witte

Kokmeeuw

Winterkoning

Kuifmees

Havik

Zilvermeeuw

Heggemus

Z w a r t e Mees

Sperwer

G r o t e Mantelmeeuw

Roodborst

Pimpelmees

Buizerd

Visdief

Blauwborst

Koolmees

Torenvalk

Zwarte

Bruine Blauwe

Kiekendief Kiekendief

Boomvalk Fazant

Kwikstaart

Zwarte

Stern

Vliegenvanger

Matkop

Kwikstaart

Boomkruiper

Roodstaart Roodstaart

Wielewaal

Holenduif

Gekraagde

Houtduif

Roodbor s t t a p u i t

Vlaamse Gaai

Tapuit

Ekster

Merel

Kauw

Turkse

Waterhoen

Tortelduif

Meerkoet

Koekoek

Zanglijster

Roek

Bosuil

Grote

Zwarte K r a a i

Gierzwaluw

Kleine

Zwarte

Spotvogel

Huismus

Braamsluiper

Ringmus

Kluut Kleine

Plevier

Zilverplevier

j

-

Kwartelkoning

Scholekster

„

Tortel

Specht

G r o t e Bonte

Specht

Lijster

Spreeuw

Karekiet

I

iSSBr

g i !

'U1


VERSLAG VWG-JUBILEUMEXCURSIE NAARDERMEER 1 J U L I

H. Kamp

De stapvoets varende hakkepuf kan 40 personen vervoeren; 19 VWG'ers gaven zich op waarvan er u i t e i n d e l i j k slechts 13 bij Amstelstation stonden. De gids van Natuurmonumenten vond het maar een k l e i n gezelschap. De thuisblijvers bleken weer eens ongelijk t e hebben. Alleen a l dat h a l f u u r t j e i n de waarneraingshut aan de rand van de aalscholverkolonie maakte deze koele zondagmorgen t o t een.bijzondere belevenis. Aalscholvers doen mij a l t i j d denken aan een vriendelijk soort voorhistorische r e p t i e l e n , gevleugeld en voorzien van haaksnavels. Gefascineerd werden wij door de honderden rondscharrelende jongen, a l t i j d tuk op een v o l l e krop van de oudervogels. Die geur van vogelmest tussen kale, s t e r vende bomen, dat koor van bedelroepen, oergeluiden u i t a l l e windstreken. Onze gids was constant aan het woord, ging u i t v o e r i g i n op a l l e vragen, ook op het gebied van planten i n die rijke moerasvegetatie. Maar het bleef de dag der Aalscholvers, bij t i e n t a l l e n zwevend op de thermiek tegen de Hollandse wolkenlucht. Hun g r i l l i g e vliegformaties deden ons de Lepelaars haast vergeten en compenseerden het gemis van fouragerende Zwarte Sterns, die d i t jaar wel werden gesignaleerd, maar i n het Naardermeer n i e t t o t broeden kwamen. Het ringen van jonge Lepelaars bleek h i e r een tijdrovend en r i s k a n t karwei. Vaak eerst per v l i e g t u i g de kolonie verkennen eb fotograferen en daarna met enkele mensen met loopplanken het zompige moeras i n . Een misstap betekend een welriekend modderbad, waarba de hulp van collega's n i e t kan worden gemist. Onze romantische tocht ging verder temidden van w a t e r l e l i e s en gele plomp door een wirwar van ondiepe sloten en kreken. De Bruine Kiekendief mag natuurlijk i n zo'n r i e t l a n d n i e t ontbreken en de Havik was eveneens met twee broedparen aanwezig. Onze gids vertelde i e t s over de waterhuishouding, die problemen geeft i n verband met dieper ontwaterende aangrenzende weidegebieden. De zandige bodem van het meer l a a t meer water door dan gewenst en i n droge zomers daalt het waterp e i l t o t een t e laag niveau, zodat vers water moet worden ingepompt. Om i n l a a t van t e voedselrijk water tegen t e gaan bouwt Rijkswaterstaat een z u i v e r i n g s i n s t a l a t i e die een s t a b i e l e r e s i t u a t i e moet brengen. Helaas worden nu en dan draads l a c h t o f f e r s langs de spoorlijn gevonden met een hoog percentage roofvogels die op aas afkomen. Ook u i l e n worden langs de lijn gevonden en eens reed een lokomot i e f Hilversum binnen met een dode Lepelaar op de voorbumper. Een korte wandel i n g langs de ringdijk bracht ons temidden van de rijke plantenfamilies i n het r i e t , waarbij een wat trage jonge Aalscholver een onderwaterzemtocht ondernam naar v e i l i g e r oorden. De Purperreigers hebben het ook i n het Naardermeer moeil i j k . Evenals elders daalt het aantal broedparen. De hoofdoorzaak schijnt t e l i g gen i n de Afrikaanse overwinteringsgebieden die a l enkele jaren door droogte worden g e t e i s t e r d . Ons entousiaste bezelschap zette na een vaartocht van d r i e uur tussen manshoge rietkragen weer voet aan wal. We v e r l i e t e n deze oase van r u s t en natuurlijke r i j k dommen, eigenlijk onbegrijpelijk tussen spoorlijnen, snelwegen en hoogspanningsl e i d i n g e n . I n de auto werden we weer spoedig opgenomen i n de lawaaierige maalstroom van alledag.


VERSLAG VWG-EXCURSIE FLEVOLAND 19 AUGUSTUS

Ronald Hofmeester

Tegen 8 uur 's ochtends kwamen we met twee auto's en zeven man aan bij de Keersluisplas. De zon stond nog laag achter ons en werd door en dunne laag waterdamp g e f i l t e r d . Er zaten a l verschillende mensen door telescopen t e t u r e n . Toen we "uitgepakt" waren stonden er nog v i e r bij en kon het speuren naar de S t e l t k l u u t beginnen. Hij werd a l snel gevonden, a l l i e p hij helemaal aan de overkant van de plas. Het was n i e t de enige vogel die er waadde. Er l i p e n cq stonden vele Kluten, Grutto's en Kemphanen. Zwarte- en Groenpootr u i t e r s waren ook redelijk vertegenwoordigd terwijl er enkele Oeverlopers, Bontbekplevieren en Witgatjes rondzwierven. I n de lucht waren Zwarte Sterns en Borenzwaluwen a c t i e f . Aangetrokken door een ogenschijnlijk andere r u i t e r l i e p e n we naar de hoek waar het werkershuisje staat om de vogel aan een nader onderzoek t e onderwerpen. Vlak bij de plas stonden t r a k t o r e n met karren er achter. Vanaf de karren hadden we een prima u i t z i c h t op de r i e t k r a a g en een s l i k ernaast. De r u i t e r was snel gevonden en bleek gewoon een Groenpootr u i t e r t e zijn. Op het s i k j e werd een k l e i n s t e l t l o p e r t j e gesignaleerd. Op een afstand van ongeveer 10 meter paradeerde het voor ons. Na intensieve observatie en naslag i n diverse gidsen waren de deskundigen het erover eens dat het een Amerikaanse Gestreepte Strandloper moest zijn, een soort die i n weerwil van zijn naam overigens ook i n Siberië voorkomt. Een u i t v o e r i g e beschrijving van deze vogel v i n d t u verderop. Ondertussen waren er ook nog Bruine Kiekendieven en een mannetje Blauwe Kiekendief gezien. Na de koffiepauze besloten we naar een ander gedeelte van de Knardijk t e gaan. We hoopten dat door de warme l u c h t de Buizerden l o s zouden komen. Dat gebeurde nog n i e t . Wel kwamen we langs een boerderij waarvan het dak van de schuur v o l zat met Oeverzwaluwen. Ook boven het maisveld e r naast wemelde het ervan. We waren het erover eens dat we nog n o o i t zoveel Oeverzwaluwen bij elkaar hadden gezien. We reden terug naar de Keersluisplas. Toen we er aan kwamen c i r k e l d e n er vijf Buizerden boven ons waarvan er één opmerkelijk l i c h t was. Verder zagen we h i e r nog Bonte Strandlopers en Kleine PLevieren. Daarna was de schuilhut aan de beurt. Op een s l i k j e liepen op nog geen 5 meter afstand een s t e l Zwarte Ruiters die even l a t e r gezelschap kregen van een Bosruiter en een Tureluur. Op het water dobberden Pijlstaarten en Slobeenden en aan de overkant foerageerden een aantal Lepelaars. Na de hut hebben we nog het Bovenwater (ook wel Surfwater genoemd) en de Lepelaarspiassen bekeken. Hier werden nog een Geoorde Fuut, Dodaarzen en Krakeenden gezien. De lichtomstandigheden werden echter steeds slechter. Om ongeveer h a l f v i e r waren we terug op het Stadionplein en konden terug zien op een zeer geslaagde, warme excursie. Om t o t s l o t een indruk t e krijgen van wat we verder gezien hebben vermeld i k nog enkele soorten: Tapuit, W i n t e r t a l i n g , Patrijs, Gele Kwik, T o r t e l d u i f , Goudplevier, Rietzanger, Kleine Kar, V i s d i e f , Grauwe Gans en nat u u r l i j k vele Aalscholvers. I n t o t a a l werden er i e t s meer dan 60 soorten genoteerd.

WAARNEMING VAN EEN AMERIKAANSE GESTREEPTE STRANDLOPER Menno Huizinga Op 19 augustus 1984, van ongeveer 8.30 t o t 9.30 werd i n het meest zuidelijke gedeelte van de Keersluisplas (Oostvaardersplassen, Flevopolder) op c i r c a 10 meter afstand een s t e l t l o p e r CotixbUó waargenomen. De vogel l i e p aanvankelijk


a l l e e n en maakte geen schuwe indruk. Met behulp van diverse kijkers en t e l e s copen konden i n het veld de volgende kenmerken genoteerd worden. Grootte en bouw: I n grootte tussen Kemphen en Bonte Strandloper ( d i r e k t e vergelijking met beiden mogelijk). De bouw leek i e t s plomper dan van een Bonte Strandloper. Bij vermeend gevaar (bv roofvogels, vogelaars) werd de hals ges t r e k t en wekte zo een wat slankere indruk. De vogel leek ook i e t s hoger op de poten t e staan dan een Bonte Strandloper. Verenkleed: Kop, nek, rug en vleugels waren rossig b r u i n t o t grijsachtig b r u i n gestreept. A l l e dekveren waren met een l i c h t e rand omzoomd. De vleugels raakten de s t a a r t p u n t . Op de kop was duidelijk een l i c h t e wenkbrauwstreep zichtbaar, die door l i e p t o t de snavelbasis. Rond de snavelbasis was een l i c h t e vlek zichtbaar. De keel was l i c h t . De borst was l i c h t g r i j s met donkere fijne " v e r t i c a l e " streepj e s , duidelijk afgesneden van en contrasterend met de l i c h t e buik. Naakte delen: De ogen waren donker. De pootkleur was geelachtig (door sommigen a l s meer okergeelachtig, door anderen a l s meer groengeelachtig beschreven). De snavel was, vergeleken met die van een Bonte Strandloper, r e l a t i e f k o r t met een i e t s neergebogen snavelpunt, echter minder duidelijk gebogen dan de snavel van een Bonte Strandloper. De snavel maakte een dunne indruk en werd naar de punt toe duidelijk donkerder van k l e u r . Op grond van bovenstaande knemerken werd de vogel gedetermineerd a l s Amerikaanse Gestreepte Strandloper CaLicULi melanotoA. Om de waarneming t e bevest i g e n werden enige andere vogelaars erbij gehaald d i e , onafhankelijk van ons, de s t e l t l o p e r voor een Amerikaanse Gestreepte Strandloper. hielden. Omstreeks 10.00 werd de vogel waargenomen op het strandje d i r e c t langs de Knardijk i n de Keersluisplas tussen Bonte Strandlopers. Op grond van de omzoomde veren was het mogelijk een j u v e n i e l ( l e k j ) exemplaar. De meningen hierover liepen echter u i t e e n . Het weer was helder, w i n d s t i l en er was nog geen t e g e n l i c h t . Waarnemers waren (o.a.) J.J. Bakhuizen, R v.d. Berg, J. v Gennip, R. Hofmeester, M. Huizinga en W. vd Waal.

Torenvalk


83

VERSLAG VWG-EXCURSIE MAASVLAKTE 2 SEPTEMBER

Willem vd Waal

Op 2 september 1984 konden slechts vijf VWG'ers i n één auto gepropt op excursie naar de Maasvlakte. Er bleken meer deelnemers dan autoplaatsen t e zijn zodat verschillende mensen moesten worden t e l e u r g e s t e l d . Het v e r t r e k vanaf het Stadionplein v o l t r o k zich onder zonnige omstandigheden, maar voorbij Dën Haag zat het d i c h t van de mist. De Maasvlakte z e l f was somber en grauw. Er werd begonnen met het uitkammen van de bosjes bij de Westplaat. D i t leverde op: T j i f t j a f , Grasmus, Gekraagde Roodstaart, T u i n f l u i t e r , d r i e Bonte Vliegenvangers en enkele Boompiepers. Op de Westplaat z e l f liepen grote groepen waadvogels alsmede sterns, meeuwen en eenden i n diverse pluimage. D i t a l l e s ver weg en door de mistige omstendigheden n i e t goed t e determineren. Dan maar r i c h t i n g k l e i p u t t e n . Die zaten v o l met Tapuiten, Gele Kwikken en Graspiepers. En toen begon de zon door t e breken en kwam een Visarend r u s t i g overvliegen. Hij vloog r i c h t i n g Westplaat en veroorzaakte daar de nodige paniek. De Visarend z e l f begon t e vissen en eenmaal moe gevist ging hij z i t t e n rusten op een paal. I n middels was het warm geworden en werd er besloten eens achter de centrale t e gaan kijken. Daar zagen we een Zwarte Roodstaart en i n de haven achter de cent r a l e zwom een Roodhalsfuut en ook een zonnende Harder, de potentiële prooi van de Visarend. Daarna r i c h t i n g vuurtoren om Morinellen t e zoeken. Bij de vuurtoren liepen twee Kuifleeuweriken. Er zaten vijf Morinellen, d i e zeer mak waren en z i c h t o t op één meter l i e t e n benaderen, t e dichtbij om f o t o ' s t e nemen. Z i t t e n d tussen de Morinellen a t i k een boterham. En ach, een experiment i s nooit weg en daarom besloot i k m'n brood met ze t e delen. Maar niks hoor, brood dat moesten ze n i e t . Misschien het beleg? Dat bestond u i t kaas en dat gleed e r i n ! Heerlijk smulden ze van de kaas. Nou was het geen gewone kaas hoor, het was pikant belegen goudse van Klaas van de Dappermarkt. Als aanvulling op het Handbook kan i k dus melden: zij eten geen volkorenbrood maar wel kaas van Klaas.

Morinelplevier

Willem vd Waal

Na d i t c u l i n a i r e avontuur gingen we r i c h t i n g Waterweg om eventuele zeevogels te zien. Eerste zagen we nog een Geelpootmeeuw tussen een groep Z i l v e r - en Kleine Mantelmeeuwen. Bij de ingang van de Waterweg foerageerden duizenden sterns met daartussen enkele jagers die door de grote afstand n i e t konden worden gedetermineerd. Wel vloog er een grote groep Zwarte Zeeëenden langs. Deze mooie zomerdag werd besloten met de stand van 57 soorten.


KNIPSELKRANT ?arool

\-hlBl8H

Jaarlijkse spreeuwenplaag bij Centraal Station

De aantocht begint al rond half negen. Dan wordt de lacht boren het Amsterdamse Centraal Station zwart van de spreeuwen. Tienduizenden van die vogels trekken uit alle delen van de stad naar de bomen voor het station. Daar maken ze sich luid kwetterend gereed om de nacht gezamenlijk door te brengen. Onder die bomen doorlopen houdt dan ook enig risico in. Pas tegen half tien, als het donker wordt, is het weer stil bij het station. Het tafereel herhaalt zich elke nazomer, waarna de spreeuwen naar Zuid-Europa trekken om de winter door te brengen. Zij worden opgevolgd door een tweede golf spreeuwen uit Scandinavië. FOTO MARTUN DE JONGE. Leeuwarder C«ur*euvt

g meeuwen is afhankelijk van onderzoek DEN HAAG - De beslissing om de kok- en zilvermeeuwen buiten de broedtijd in 1985 en 1986 al dan niet onbeschermd te verklaren, is afhankelijk van de gegevens uit een onderzoek naar de schade en overlast die deze vogels voornamelijk op landbouwgronden veroorzaken. Het onderzoek wordt dit voorjaar in grote delen van Nederland uitgevoerd door de directie Staatsbosbeheer van het ministerie van Landbouw en Visserij. Minister Braks (Landbouw) antwoordt dit op schriftelijke vragen van het Tweede Kamerlid Waalkens (VVD). Kok- en zilvermeeuwen richten vooral'grote schade aan de velden met zomertarwe aan.


gf

MEREL-ZANG De merels, die zkh ophou?' , de» in de bebouwde kom, zingen anders dan de merels in het boa. Volgens dr. Mauri' ce Martens, die zich op de afdeling Botanie van de Katholieke Universiteit Nijmegen onder andere bezig houdt met geluidonderzoek, kunnen vogels zich aanpassen aan de akoestische eigenschappen van de omgeving, waarin ze •.. zich ophouden. Het Vakblad voor Biologen • maakt melding van onderzoek naar de demping van .. BfiW,..ORDIUA\RE STADSLUI geluid in de natuur. Men heeft daarbij gevonden, dat de bodem vooral lage tonen dempt. De hoge tonen daarentegen worden in bossen door bladeren tegen gehouden. Bosvogels lijken nu juist het overgebleven geluidvenster te gebruiken om hun lied te fluiten, waarbij de frequentie van hun zang zich tussen dé 1000 en 2000 Hertz beweegt. In de bebouwde kom is de bovengrens veel minder duidelijk begrensd. We zouden dus eigenlijk van een stadsmerel en een bosmerel moeten spreken. .

Buitendijkse deel van Wadden wordt beschermd gebied

GRONINGEN (ANP) — De regering heeft het buitendijkse deel van de Wadden officieel aangewezen ab beschermd natuurgebied inliet kader van de Wetlands-conventie.; Minister Braks van Landbouw en Visserij heeft dat maandag bekend gehaakt tijdens de openingszitting van de internationale Wetlands-conventie in Groningen. Mogelijk worden nog vier gebieden aangewezen ab „wetland": de Oosterschelde, het Markiezaatsmeert de Oostvaardersplassen en het Zwanenmeer. Daarover weordt op de departementen nog overlegd. De Wetlandi-conventie is een in 1971 opgestelde internationale overeenkomst om waterrijke gebieden te beschermen. Alle bij de conventie aangesloten landen hebben zich verplicht eenmaal aangewezen gebieden te vrijwaren van de nadelige invloed van de westerse beschaving. Nederland is in 1980 toegetreden tot de conventie en' heeft tot nu toe zes gebieden als wetlands aangewezen: de Boschplaat en de Griend (Friesland), de Weerribben (Overijssel), het Naardermeer, de Groote Peel en een deel van de Biesbosch. De Landelijke Vereniging tot Behoud van de Waddenzee is tevreden over de aanwijzing van de Waddenzee als wetland. „De aanwijzing is echter wel wat laat gekomen", vindt Clarisse Nienhuis van de Vereniging. „Het lijkt er op alsof men eerst nog snel de inpoldering van duizend hectare Waddenzee in Friesland en de aanleg van een oliepijpleiding heeft willen regelen".

„We wisten niet vyat we zagen", vertelde v de 38-jarige Gonnie BrouwerStoltenberg. „Toen m'n man' één dezer dagen de motorkap Van mijn auto opende, had een vogel z'n nest tussen de motor gebouwd". Haar auto. een witte Ford Fiësta, stona drie dagen ongebruikt op de parkeerplaats van hun flat Ruimzicht aan

de Sloterplas. Lang genoeg voor ëen vogelpaar om het voertuig als broedplaats voor hun nakomelingen uit te kiezen. Eén dezer dagen opende Frits Brouwer de motorkap en deed de vreemde ontdekking. „Het nest is dusdanig stevig bevestigd, dat, ondanks het feit, dat er met de auto gereden moest worden, het na een paar ritjes door de stad nog steeds op z'n plaats zit. Het ouderpaar is jammer genoeg niet meer komen opdagen , vertelt de vindster, die haar ogen nog steeds niet kan geloven.

peÊch
ujjl81

tj£


Vogelliefhebbers verzetten zich fel uur Door PATRICK WORSHIP

vooral voor trekvogels. Een geweer is makkelijk te krijgen en ieder jaar op 18 augustus, als het -jachtseizoen geopend wordt,' zwermen de jagers snel in alle richtingen uit. Als ze geen wilde dieren kunnen vinden deinzen : sommigen er niet voor terug om een tamme huiskat neer te schieten. Ook worden er herhaaldelijk, per ongeluk mensen gedood of gewond. Francesco Mezzatesta, algemeen secreatris van de Lipu, zegt dat de lust om te jagen een maatschappelijk verschijnsel is, vooral in het zuiden van het land. "Het geweer is . hier een symbool van kracht'', zei hij in het hoofdkwartier van de bond in deze Noord-Italiaanse stad.

Bij plaatselijke verkiezingen in het stadje Villa San Giovanni bij Reggio Calabria bekladden zo veel kiezers hun stembiljet met de tekst "lang leve de jacht" dat de jagers, aldus de- kranten, nu de derde grootste "partij" zijn in het gebied. "Er is' een énorme onwetendheid, en die is zo algemeen verbreid dat we hier nog in de , meest duistere periode van de Middeleeuwen zitten , aldus een woédende Mezzatesta die in Galabrische dagbladen heftig .door ingezonden brievenschrijvers werd aangevallen. • < • -;

• PARMA, 30 juli — Vogelliefhebbers zijn voor de een sympathieke en voor de ander bespottelijke figuren, maar in Italië ging iemand zelfs zo ver een bomaanslag op hem te plegen. De bom ging af op een nacht in mei voor het kantoor van de Italiaanse Bond voor de Bescherming van Vogels (Lipu) in Pellaro bij Reggio Calabria in de teen van Italië. Deuren en ramen werden vernield, maar er vielen geen slachtoffers. De explosie vond plaats enkele uren voordat plaatselijke vogelliefhebbers een demonstratie hielden tegen de ; De wespendief is evenals alle, jaarlijkse jacht op wespendiefjes, andere roofvogels en andere vogels die elk voorjaar vanuit soorten vogels in Italië beAfrika naar Midden-Europa \ schermd. Het schieten in mei is trekken. illegaal omdat het tevens Hoorndrager 4 : dubbel buiten het in, maart aflopende Plaatselijke jagersverenigingen wezen de verantwoordelijkheid Volgens vogelbeschermers jachtseizoen wordt gedaan. > voor de explosie van de hand,' 'schieten de jagers in Calabrië i . . \ :.^.'K'.'! ij.l ,,ï maar hét incident gaf een dra- ' ieder,, jaar zo'n 1QQÖ wespendief- ; De huidige Italiaanse wetgematische wending aan het jong- jes vanuit strategisch neergezet- ving op dit gebied dateert van ste conflict over de Italiaanse te schuilplaatsen aan de kust. vl977 en daarnaast is er een uit jachtwetten tussen bet Italiaanse Iedereen die er niet in slaagt een 1982 daterende uitspraak van schuttersleger en het groeiende vogel neer te'halen is een "cor- het hooggerechtshof die volgéns aantal voorstanders van natuur- nuto" (letterlijk hoorndrager) én vogelliefhebbers minstens zo bebehoud. Italië heeft deze wetten, . dat is zo ongeveer het ergste langrijk is en die bepaalt dat alle de afgelopen jaren aanzienlijk'! i scheldwoord dat een Italiaan' wild staatseigendom is en dat verscherpt, maar de machtige ja- naar zijn hoofd kan krijgen. het doden van beschermde soorgers-lobby probeert nu een nieuDe Calabriërs ontkennen deze ten dientengevolge een érnstige we wet door het parlement te aantijgingen, maar een plaatselij- ; overtreding is. j krijgen die hun ten dele een gro- ke jagersvereniging schreef iri i _ Parlementariër Giacomo Rosi-i tere mate van vrijheid geeft. een ingezonden brief in een dag- ni,"vice-voórzitter van de jagersr Het onderwerp maakt heel blad dat het neerschieten van federatie, 'diende dit jaar een wat emoties los. Italië, waar 1,7 wespendieven — een fraaie, cho-. wetsontwerp in dat er volgens de miljoen mensen een jachtvergun-, coladebruin met witte roofvogel; Lipu op neer komt dat iemand ning hebben, geldt sinds lang als' met heldergele ogen — èen tra- die de wet overtreedt alleen nog een kerkhof voor alles wat er aan ; ditje . was en - ''een ,, bron van maar een boete kan krijgen en dieren in de natuur leeft, en vreugde en vermaak". ' geen gevangenisstraf. :

r

'Parool

Het ontwerp riep een storm van protest op onder natuurbeschermers en het populaire natuurtijdschrift Airone (reiger) verzamelde 200.000 handteke-' ningen tegen het voorstel. Rosini en Airone hebben nu gezamenlijk een nieuwe versie opgesteld waarin de lijst met "speciaal beschermde" vogelsoorten en andere dieren is uitgebreid en waarin op het doden of gevangen nemen van zo'n beschermde soort maximaal twee jaar gevangenisstraf staat. Hierdoor is verdeeldheid ontstaan onder natuurbeschermers, waarbij de Lipu en andere radicale groeperingen protesteren dat de nieuwe versie het schieten van veel niet "speciaal beschermde" soorten nog steeds niet als diefstal van staatseigendom bestempelt. Zij zeggen dat dit een principiële zaak is omdat de naleving van de wetten in veel gebieden toch niet wordt gecontroleerd. u Mezzatesta zegt dat een miljoen Italianen tegen de jacht zijn. Bladen als Airone zijn populair geworden en een paar jaar geleden werden er 850.000 handtekeningen verzameld voor een petitie tegen de oude Italiaanse jachtwet. Maar de natuurbeschermers zijn volgens hem slecht georganiseerd in vergelijking met de jagers die een krachtige lobby in het parlement hebben en bovendien de macht van de wapenindustrie achter zich weten. (Reuter)

H$l}o/8ii

Smokkelaars van valken gepakt METZ (AFP) - De Franse douane , heeft bij Metz vier Arabieren aangehouden die in hun (luxueuze) , auto vier slechtvalken vervoerden. De beschermde vogels kosten per stuk ongeveer 25.000 gulden. De Fransen konden niet achter de herkomst van de vogels komen. In West-Duitsland bestaat een levendige illegale handel in valken.

Whitelaw mist hoen, maar raakt jagers LONDEN (Renter) - Lord Whitelaw, Engelands ex-minister van binnenlandse taken, heeft het afgelopen weekeinde par ongeluk twee vrienden verwond tijdens een jachtpartij waarbij korhoenders het doelwit waren. Whitelaw, tegenwoordig voorzitter van het Hogerhuis, gleed uit terwijl hij aanlegde waarbij

het geweer afging en de industrieel Sir Joseph Nlckerson en de geweerlader van het jachtgezelschap, Lindsay Waddell, door hagelkorrels werden getroffen. Lord Whitelaw was zeer van streek door het gebeurde, aldus een woordvoerder, maar opgelucht dat de verwondingen niet ernstig waren.


Vorig jaar vooral gif

f

nu schot hagel in gebruik Van onze verslaggever Jan Wierenga •

.,..>.:/•»:-

EMMEN/ASSEN - De methodiek Hjkt enigszins gewijzigd, de resultaten zijn dezelfde: Nog altijd wordt in Drenthe roofvogels onifc legale wijze net leven bénomen. Vorig jaar gebruikten de daders vooral het snelwerkende gif parathion, tegenwoordig gaat de voorkeur uit naar een schot hagel. Ook worden nesten en broedsels van roofvogels verstoord door de bomen om te kappen. Een lik carboleum over de stronk, dan valt het niet zo op. Een cijfer: in 1983 werd bij zo'n veertig dode roofvogels door het Centraal Diergeneeskundig Instituut een onnatuurlijke dood geconstateerd. Oorzaken: Gif en schotwonden. — — _ Wat dit jaar tot nog toe de tol is van moedwillig van het leven beroofde dieen is niet bekend; wel komen uit diverse delen van de provincie de meldingen binnen. Zo registreerde alleen al de post Norg van de Rijkspolitie veertien gevallen van nestvernieling. Over de identiteit van de daders lopen de meningen uiteen. Het wachten is op het moment waarop er een paar in de kraag worden gevat. Dat is een kwestie van tijd want de autoriteiten zijn op het oorlogspad. Politie en Staatsbosbeheer, officiële natuurbeschermers en vogelwachters. Allemaal zijn ze er op gebrand de mannen achter de verboden praktijken te ontmaskeren. „Ik hoop van ganser harte dat daar geen jager of jachtopzichter by is," klinkt het oprecht uit de mond van ir. C. Wind, voorzitter van de regio Drenthe van de Koninklijke Nederlandse Jagers Vereniging (KNJV). De voorzitter heeft reden tot enige ongerustheid. Vanaf het moment dat verontwaardigde vogelbeschermers de aanslagen op het Drentse roofvogelbestand naar buiten brachten, gingen de beschuldigende blikken vooral uit naar de jagers. Waterdichte bewijzen zijn niet te leveren, maar feit is wel dat diverse jagers niet onverdeeld gelukkig zijn met de opleving van het roofvogelvolk en die mening niet voor zich houden.

Fazanten Al te vaak werden dode roofvogels het gaat vooral om buizerds en haviken - gevonden in een jachtveld waarvan bekend is dat er fazanten worden uitgezet. Ter plekke doodgebleven, naast een opengesneden en met parathion besproeid kadaver van een houtduif of meeuw. Pure broodnijd van de jagers, stellen de vogelbeschermers. Gewoon niet kunnen hebben dat ook buizerds en haviken meeëten uit de welgevulde ruif van moeder natuur.

Domoren De meeste jagers overigens veroordelen het afschot van roofvogels en bezondigen zich er niet aan. Het zal als zo vaak wel weer gaan om het relatief klein getal der domoren, dat liever niet wil begrijpen dat niet alleen de eigen jachtacte op het spel gezet wordt, maar dat boyendien het aanzien van een hele groep wordt geschaad, zegt men in jagerskringen. Wind vindt ook dat er nog wel andere mogelijke daders kunnen zijn. Wat bijvoorbeeld te denken van stropers. De theorie is dan dat de illegaal bemachtigde roofvogels in geprepareerde vorm voor flinke bedragen worden verkocht. Veel mensen vinden immers zo'n machtig dier met wijd gespreide vleugels en felle namaakogen vastgenageld op een mooi stukje hout, een sieraad voor hun huiskamer. De voorman van de jagers neigt er zelfs toe, de voornaamste schuld bij de stropers te leggen. Een bewijs voor deze stelling ziet hij in het feit dat er volgens hem vrywel geen gedode vogels meer worden aangetroffen.

Assen vult dat rijtje aan met Ruinen, Dwingeloo en Westerbork. Hy verzekert dat de politie scherper controleert. Dat past helemaal binnen het kader van een samenwerkingsverband dat diverse organisaties tót stand hebben gebracht en dat onder de naam Werkgroep Roofvogelsterfte vorig jaar is gestart. De politie doet daar aan mee, evenals onder meer het Drents Landschap, Natuurmonumenten en de inspecteurs Vogélwet in Drenthe. Het secretariaat heeft Staatsbosbeheer.

Veerkracht Heeft het illegaal afschot ook gevolgen voor de roofvogelstand? De Wilde gelooft niet dat daar al sprake van is. „Moeilyk te zeggen, maar wel weten we dat de natuur een enorme veerkracht heeft en wel een stootje kan verdragen." Volgens de woordvoerder van Staatsbosbeheer is er van de andere kant ook geen sprake van dat er teveel roofvogels zijn. „Als in het veld veel roofvogels zijn, betekent dat dat er ook veel wildaanbod is. Genoeg voor mens en dier, zo simpel is dat".

De heer W. de Wilde van Staatsbosbeheer is met Wind van oordeel dat de illegale praktijken een wat ander karakter hebben gekregen. De Wilde verbindt daar echter geen conclusies omtrent de schuldvraag aan. Gif wordt minder vaak toegepast, daarentegen worden er veel meer pogingen gedaan de dieren direct „aan de veren" te komen. Nesten worden vernield, een (broedend) wijfje op de eieren doodgeschoten. Regelmatig wordt een eenzaam mannetje ontdekt, terwijl zijn levensgezellin spoorloos verdwenen is. In sommige gebieden is er kennelijk heel gericht jacht gemaakt op roofvogels. De Wilde noemt met name de omgeving van Veenhuizen en Een. Luitenant R. Karstens van de Rijkspoltie in

IvVctuj? bloei wem

gff De Gierzwaluw 22 (1984), nr. 3

SCHELTEAAA HOLKEMA VERMEULEN B.V. van Aalscholver tot

1

Zwartsnavel koekoek ruime sortering VOeciboeken op onze Algemene afdeling

s c h e l t e m a h o l k e m a V e r m e u l e n b.v. boekverkopers sedert 1853 spuilO, 1012 WZ amsterdam tel.020-2672 12


ONTVANGEN LITERATUUR

beschreven door Do Beckers

De Korhaan (VWG het Gooi e.o.), j r g . 18 (1984), n r . 3 - Een Grote Pijlstormvogel boven het Laarder Wasmeer. - Braakbalgegevens van enkele Gooise uilesoorten. - Vogels kiiken vanuit de t r e i n . De Korhaan j r g . 18 (1984) nr. 4 - Broedvogels op de Zanddijk en de Noordermeent i n 1983 - Gegevens over het voorkomen van enkele broedvogelsoorten langs de Gooimeerkust. - Broedvogels van de Wolfskamer (Huizen) i n 1983. - B r o e d v o g e l i n v e n t a r i s a t i e stranden Stichtse Brug 1984 - Watervogeltellingen van Gooi- en Eemmeer, 1983-84. De Winterkoning (VWG Castricum), nieuwsbrief nr. 12, aug. 1984 - Vinkenbaanverslag 1983. - Kruisbekken i n het Noordhollands Duinreservaat i n 1983 - Over herkomst en t r e k van bij Castricum geringde Merels en Zanglijsters. De Grauwe Gors (Avifauna Groningen), i r g 12 (1984) nr. 2 - Zeetrektellingen bij de Eemshaven, h e r f s t 1983, - IJsduiker i n Sasserihein-Zuid. - I n v e n t a r i s a t i e i n het Glimmerbos. - Doodsoorzaken van Kerkuilen. - De Stormmeeuw i n het zuideliik Westerkwartier. De Skor (VWG Texel), i r g . 3 (1984), n r . 4 - Zeetrektellen op Texel, j u n i - j u l i 1984. - Onderzoek naar het gebruik van het Waalenburgerdijkje door vogels. - De broedvogels van de Dennen 3. De Meerkoet (Natuur- en m i l i e u f e d e r a t i e Wierhaven), j r g . 8 (1984), n r . 1 - Raadselzanger i n het Robbenoordbos. - De Davidsplassen, zomer 1983. - Buizerds steeds t a l r i i k e r . Ficedula (Twentse VWG), j r g . 13 (1984), n r . 2 - Twentse Avifauna. - S t e l t l o p e r s op de vloeivelden van de Krim. - Het Twnetse Broedvogelonderzoek (BMP). -Albinisme bij S t e l t l o p e r s . - Een voorjaarswaarneming van Roodkeelpiepers i n Twente.. Dutch Birding (Dutch B i r d i n g Association), j r g . 6 (1984), n r . 2 - Harlekijneend t e IJmuiden,winter 1982-83. - Occurrence of Harlequin Duck i n Europe. - Rare b i r d s i n the Netherlands i n 1982. - Broedgeval vam Bijeneter op Texel 1983. - Woestijntapuit t e Eindhoven nov. 1970. - Witkruingors t e Spaarndam winter 1981-82. Dutch Birding, j r g . 6 (1984), n r . 3 - F i e l d i d e n t i f i c a t i o n of P i n t a i l Snipe. - Hybriden Grote Z i l v e r i g e r x Blauwe Reiger i n Flevoland. - Juveniel K l e i n s t Waterhoen t e Harderwijk augustus 1983. - Grote Jager doodt Zeekoet. - Verenkleed van juveniele Reuzenstem. - Voorkomen van Krekelzanger i n Nederland.

<j

0


Milieucontact,(Contact Milieubescherming Noord-Holland), j r g . 4 (1984), nrs.,2&3 Nieuwsbrief ( S t i c h t i n g v r i j w i l l i g natuur- en landschapsbeheer Noord-Holland), nrs. 1 & 2, j a n u a r i & i u n i 1984. ROM, magazine voor ruimtelijke ordening en milieubeheer, 1984, n r s . 5, 6 & 7. Rijksinstituut voor Natuurbeheer, jaarverslag 1983. Outdoor recreation and birds: conflict or symbiosis? door A.N. van der Zande. Gevolgen van de b u i t e n r e c r e a t i e op dichtheden en broedsucces van vogels i n bos- en duingebieden i n Nederland.

Uil Peultjes had ik gezaaid en toen we merkten dat allerlei vogels voortdurend de pas opgekomen plantjes tot op de grond opvraten, kochten we in het tuincentrum een net en spanden dat over het zaaibed. Een paar dagen later ontdekten we 's ochtends wat we hadden aangericht. De verkeerde vogel, die part noch deel had aan de misdaden tegen onze peultjes, had zich met zijn poten en één vleugel wanhopig in het net verstrikt. Het was de steenuil, die waarschijnlijk een veldmuis had willen grijpen en niets vermoedend naar beneden was gedoken, in het net terecht was gekomen en in paniek was geraakt, waardoor hij steeds vaster was komen te zitten. Een kleine gevlekte boeienkoning leek hij, wiens truc jammerlijk was mislukt. Met de tuinschaar knipten we een cirkel rondom hem uit het net en daarna nam mijn vrouw het dier met het stuk net en al als een kind op schoot. De vleugel kregen we met de hand los, maar zijn poten waren zo verward geraakt, dat er een

nagelschaartje aan te pas moest komen. Hij zat half rechtop, terwijl mijn vrouw draadje voor draadje lospeuterde. Eerst keek lüj voor zich uit, maar toen we hem sussend toespraken draaide hij iangzaam zijn nek, zoals alleen een uil zijn nek kan draaien en keek naar ons omhoog met wat Bibeb in interviews altijd een 'onbeschrijfelijke blik' noemt. Heel stil lag hij, als een zoete patiënt, die weet dat alles voor zijn bestwil gebeurt. Na een kwartier was eindelijk het laatste draadje verwijderd en kon hij zijn benen strekken, die al die tijd verkrampt over elkaar hadden gezeten. We zetten hem voorzichtig op de rand van de dakgoot, spraken hem nog één keer bemoedigend toe, hü keek ons met zijn grote, gele ogen aan, nam toen een. sprongetje en ging er vandoor met die merkwaardige hortende manier van vliegen die we al zo vaak van hem gezien hadden. Later op de dag heeft hij vanaf de nok van de schuur langdurig op ons zitten schelden.

PETER VAN STRAATEN

architectura + natura i n t e r n a t i o n a l b o o k a a l l a r a 1015 DH Amsterdam • Leliegracht 44 - tel. 020-23 61 86

ENORME SORTERING VOGELBOEKEN! Een

greep u i t enige recente &

nieuwe

titels:

The Shell Guide to the Birds of Britain & Ireland. Ferguson-Lees, W i l l i s & Sharrock. Alom geprezen a l s de beste nieuwe veldgids! Meer dan 500 soorten beschreven, met tekeningen van de belangrijkste kleden, ƒ 44,90 NIEUW: Field Guide to the Birds of North America. National Geographic Society. Beschrijving van meer dan 800 soorten! De meest complete gids voor N Amerika, Veel soorten die Europa a l s dwaalgast bereiken. ƒ 44,95 NIEUW: Thieme's Vogeltrek Atlas. B J Speek & G Speek. Een overzicht van meer dan 70 jaar ringonderzoek i n Nederland. 301 kaarten.met terugmeldingen. ƒ 42,50 NIEUW: A Field Guide to the Birds of the USSR. V E F l i n t . V e r t a l i n g van het i n 1968 verschenen Russische boek. Bijgewerkt en herzien voor de Engelse uitgave. 728 soorten. +ƒ 250,= NIEUW: Coastal Waders and Wildfowl in Winter. R R Every e.a. Overzicht van gedrag en ecologie van s t e l t l o p e r s , eenden en ganzen i n de w i n t e r . ƒ 134,50

INHOUD De Gierzwaluw 22 (1984). nr. 3 Plan voor helicopterhaven. Pat de Ruig

59

Kontaktavonden & excusies

60

Nederlands Comité Bescherming Trekvogels

61

Broedvogelinventarisatie Eendrachtspolder. Frank v Groen

62

De Amsterdamse gorzen. Willem vd Waal

68

Waarnemingen i n de Regio Amsterdam. Willem vd Waal

71

Verslag VWG-jubileumexcursie Amsterdamse Bos. J. Andriese

77

Verslag VWG-kampeerweekend Drente. Menno Huizinga

79

Verslag VWG-jubileumexcursie Naardermeer. H. Kamp

80

Verslag VWG-excursie Flevoland. Ronald Hofmeester

81

Waarneming van een Amerikaanse Gestreepte Strandloper. Menno Huizinga 81 Verslag VWG-excursie Maarvlakte. Willem vd Waal

83

Knipselkrant

84

Ontvangen l i t e r a t u u r . Do Beckers

89

U i l . Peter van Straaten

90

J v Gennip, Uithoornstraat 35, 1078 ST Amsterdam. J W Reijntjes, Legmeerdijk 3, 1432 JA Aalsmeer

Recommend Documents