J A A R V E R S L A G en J A A R R E K E N I N G

JAARVERSLAG en JAARREKENING 2006

INHOUD Vanwege het weglaten van enkele blanco pagina's in deze digitale versie zal de nummering van de pagina's niet aansluiten bij de inhoudsopgave

Deel I Algemeen

Pagina

1 Voorwoord

7

2 Leeswijzer

9

3 Resultaat

11

Deel II Jaarverslag 1 Programmaverantwoording

15

2 Paragrafen

45

Deel III Jaarrekening 1 Programmarekening en toelichting 2 Balans en toelichting

77 101

3 Bijlagen 1a Grondslagen b Tabel afschrijvingstermijnen c Staat van gewaarborgde geldleningen

113 117 120

2 Lopende investeringen/kredieten

122

3 Reserves en voorzieningen, aard, reden en verloop

125

4 Algemene dekkingsmiddelen

130

5 Post onvoorzien

133

6 Toelichting op de kostenplaatsen

135

7 Bijlage Single Information Single Audit

139

8 Matrix beleidsvelden en producten

140

Deel I

1 Voorwoord 2 Leeswijzer 3 Resultaat

Algemeen

I.1 Voorwoord Met dit verslag legt het college van de gemeente Heusden verantwoording af aan de gemeenteraad over het bereiken van de doelstellingen en de wijze waarop dit is gebeurd. Dit jaar is het derde jaar, dat de programmarekening nieuwe stijl verplicht is. Ook zijn alle verplicht voorgeschreven paragrafen opgenomen. De programmarekening 2006 sluit qua uitvoering aan op de begroting 2006. Het jaar 2006 Op veel verschillende terreinen zijn in 2006 resultaten bereikt. In de programmaverantwoording is per beleidsveld aangegeven welke zaken in 2006 gerealiseerd zijn. Voor een volledig beeld wordt hiernaar verwezen. Op het gebied van de bedrijfsvoering is ook een aantal belangrijke resultaten behaald. Dit is terug te vinden in de paragraaf bedrijfsvoering. Resultaat Het resultaat van de jaarrekening 2006 is het derde resultaat dat gepresenteerd wordt volgens de nieuwe financiële voorschriften. Hierbij de opbouw van het resultaat: Het “gezuiverd” resultaat, dat wil zeggen zonder winstneming grondexploitatie en voor bestemming, geeft een batig saldo van

€ 1.396.962,--

Het resultaat uit grondexploitatie 2006 is (voordelig)

€

Het jaarrekeningresultaat 2006 vóór bestemming is voordelig)

€ 1.516.237,--

Het saldo van stortingen in en beschikkingen over reserves in 2006 (functie 980) beïnvloeden het resultaat met (voordelig)

€

Het jaarrekeningresultaat 2006 ná bestemming is (voordelig)

€ 2.433.494,--

119.275,--

917.257,--

Het resultaat na bestemming Voorgesteld wordt het rekeningresultaat 2006 van € 2.433.494,-- te storten in de algemene reserve. Procedure De definitieve vaststelling van de jaarrekening 2006 staat voor 26 juni 2007 op de agenda van de raad. Ook de eerste bestuursrapportage 2007 komt in deze vergadering aan de orde. De procedure voor de behandeling van de onderhavige stukken zal nader met u worden afgestemd. Het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven

de burgemeester, drs. H.P.T.M. Willems

I.2 Leeswijzer Door de nieuwe wetgeving van het dualisme is er een duidelijker onderscheid gemaakt tussen informatie aan de raad en het college. Bij de voorjaarsnota 2002 zijn voor het eerst 15 beleidsvelden geïntroduceerd. Alle actiepunten uit het raadsprogramma komen terug in één van deze beleidsvelden. Vanaf 2003 zijn deze beleidsvelden (programma’s) gebruikt voor de samenstelling van de programmabegroting en programmajaarrekening. De jaarrekeningstukken bestaan uit 2 boekwerken. Deze sluiten aan bij de voorschriften en bij het onderscheid in informatie bedoeld voor de raad en informatie bedoeld voor het college. Het eerste boek betreft de raadsinformatie en bestaat uit het jaarverslag en de jaarrekening en wordt gebaseerd op de beleidsvelden/ programma’s. Het tweede boek bevat de informatie voor het college en is gebaseerd op de producten. Dit is een gedetailleerd niveau onder de beleidsvelden. Daarnaast is een aantal bijlagen opgenomen. Indeling Jaarstukken 2006 Boek 1 – Het jaarverslag en de jaarrekening, bestaat uit de volgende onderdelen. I – Algemeen -Voorwoord -Leeswijzer -Resultaat II – Het Jaarverslag - De programmaverantwoording In de 15 beleidsvelden (programma’s) vindt de kern van de verantwoording met betrekking tot de jaarrekening plaats. Namelijk de vergelijking tussen de voorgenomen beleidsvoornemens uit het raadsprogramma (vanuit de begroting 2006) en de realisatie. - De paragrafen In dit onderdeel zijn de voorgeschreven paragrafen opgenomen. Achtereenvolgens volgt informatie over de paragraaf lokale lasten, de paragraaf weerstandsvermogen, de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen, de financieringsparagraaf, de paragraaf bedrijfsvoering, de paragraaf verbonden partijen, de paragraaf grondbeleid en de paragraaf rechtmatigheid. III – De jaarrekening - De programmarekening met toelichting Hier zijn de lasten, baten en saldi van de diverse beleidsvelden / programma’s bijeengebracht in één overzicht. In de toelichting worden de cijfermatige verschillen geanalyseerd en wordt ingegaan op de algemene dekkingsmiddelen en de post onvoorzien.

- De balans met toelichting De balans is een belangrijk onderdeel van de jaarrekening. De balans geeft een overzicht van bezittingen, vreemd en eigen vermogen (activa en passiva) van de gemeente. De toelichting op de balans gaat nader in op de mutaties per onderdeel van de balans, die hebben plaatsgevonden tussen de begin- en eindbalans. - Bijlagen In dit onderdeel is informatie opgenomen met betrekking tot de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling, de afschrijvingstermijnen, de lopende kredieten, de reserves en voorzieningen, de algemene dekkingsmiddelen, de post onvoorzien en een toelichting op de kostenplaatsen.

Boek 2 – De productenrekening en de niet verplichte bijlagen worden niet vastgesteld door de raad, maar door het college. Dit boekwerk bevat in principe uitvoeringsinformatie. Derhalve zijn kengetallen en prestatie-gegevens níet opgenomen bij de beleidsvelden, maar zijn terug te vinden in het boekwerk productenrekening. Deze gegevens zijn per product opgenomen. Dit boekwerk kan dan ook door de raad gezien worden als een naslagwerk.

I.3 Resultaat Nadere beschouwing van het resultaat Hieronder wordt in het kort weergegeven hoe financieel gezien het jaar 2006 is verlopen vanaf de primaire begroting. Voor een nadere specificatie van de wijzigingen in de loop van het jaar wordt verwezen naar het overzicht van de posten onvoorzien verderop in dit boekwerk. Cijfermatig ziet dat er in de tijd als volgt uit:

(bedragen x € 1.000,-)

De programmabegroting 2006 sloot met een saldo van Voor onvoorziene uitgaven was in de begroting beschikbaar: - structureel - incidenteel

€ €

30 200

47

230

Startpositie primitieve begroting

€

277

De effecten van de eerste bestuursrapportage 2006 waren:

€

43

Vanuit de voorjaarsnota zijn de volgende aanpassingen gedaan:

€

- 678

De effecten van de tweede bestuursrapportage 2006 waren:

€

70

Overige begrotingswijzigingen 2006:

€

2.721

Saldo na begrotingswijzigingen/ te verwachten resultaat

€

2.433

Het resultaat van de jaarrekening bedraagt uiteindelijk € 2.433.494,--. De verschillen worden nader verklaard in de analyse op hoofdlijnen en per beleidsveld/ programma in de jaarrekening. Veel van de per beleidsveld/ programma vermelde verschillen zijn te verklaren als onderlinge verschuivingen vanwege het tijdschrijven (zie de toelichting op de kostenplaatsen), de budgetoverhevelingen en door verrekeningen met reserves via functie 980, beleidsveld 15. In de analyse op hoofdlijnen zijn dergelijke effecten gesaldeerd en/of niet meegenomen, omdat ze budgettair verlopen. Effecten naar de toekomst In de eerste en tweede managementrapportage van het jaar 2006, alsmede bij de samenstelling van de begroting 2007 zijn eventuele structurele ontwikkelingen (zowel positief als negatief) verwerkt in de begroting 2007 en volgende jaren. Uit de analyses blijkt, dat er geen grote aanvullende structurele mutaties zijn.

Deel II

Jaarverslag

1 Programmaverantwoording 2 Paragrafen

Deel II.1

Programmaverantwoording

1

Bestuur en communicatie

2

Burgerdiensten

3

Openbare orde en veiligheid

4

Verkeer en vervoer

5

Gebouwenbeheer en eigendommen

6

Economische zaken

7

Onderwijs

8

Cultuur en toerisme

9

Sport

10 Beheer groen en vesting Heusden 11 Werk en inkomen 12 Zorg en welzijn 13 Milieu en afval 14 Bouwen en wonen 15 Financiering en belastingen

Beleidsveld 1: Bestuur en Communicatie Beschrijving

‘Bestuur’ betreft het functioneren van de bestuursorganen. Deze bestuursorganen krijgen ambtelijke ondersteuning, advies over algemeen bestuurlijke aangelegenheden en over juridische zaken. ‘Communicatie’ met de inwoners, publieksgroepen, instellingen en bedrijven is een belangrijke taak van het bestuur. Zodoende behoren deze twee onderwerpen tot één beleidsveld.

Ontwikkelingen

Nvt

Beleidsvoornemens/raadsprogramma

Bestuurlijke en Juridische Zaken Doelmatigheid/doeltreffendheid Op basis van art. 213a gemeentewet worden er jaarlijks onderzoeken naar doelmatigheid en doeltreffendheid uitgevoerd. Twee doeltreffendheidsonderzoeken (digitaal loket en verbonden partijen) en drie doelmatigheidsonderzoeken teams zijn in 2006 gestart en worden in 2007 afgerond. Dualisme De Rekenkamerfunctie is in 2006 geïnstalleerd. Op dit moment voeren zij het eerste onderzoek uit naar de WVG.


Communicatie Relatie burger - bestuur Het dualisme en de ontwikkeling van interactieve beleidsvorming vragen een goede communicatie met de inwoners. Een werkgroep uit de raad heeft zich gebogen over de gewenste hoofdlijnen van communicatie. De discussie hierover in de raad vormt de basis voor het op te stellen communicatiebeleidsplan (inclusief mediabeleid). Internationale samenwerking In 2003 is de samenwerking gestart met de stad Otjiwarongo in Namibië. De samenwerking staat in het teken van het versterken van het gemeentelijk functioneren en de strijd tegen HIV/AIDS en zal worden gecontinueerd. Informatievoorziening Het digitaal loket is een steeds belangrijker middel in de communicatie met de burger. Enerzijds geven we steeds verdergaande informatie via de digitale snelweg, anderzijds communiceert de burger via het digitaal loket met de gemeente. In 2006 zijn alle gemeentelijke verordeningen en beleidsregels op de website geplaatst. Ook bekendmakingen zijn via de website ontsloten. Alle vergunningen, die digitaal worden afgehandeld, worden op de website gepubliceerd. De aanvragers zelf, maar bij vergunningen op gebied van bouwen en wonen, milieu en APV ook andere burgers, hebben on line toegang tot de digitale dossiers. Op deze wijze is de beschikbaarheid en toegankelijkheid van informatie verder verbeterd.

Beleidsvoornemens

•

Normenkader rechtmatigheid 2006

bestuurlijk afgerond In 2006 niet gehaald

• • •

Financiën ( x € 1.000)

Lasten Baten Saldo

Communicatiebeleid (geplande raadsvergadering: nog nader te bepalen 2007) Evaluatie verordeningen artikel 212/213/213a Gemeentewet (geplande raadsvergadering september 2007) Burgerparticipatie:oriëntatie fase (geplande raadsvergadering: november 2007)

Jaarrekening 2005 3.125 3 -3.122

Primaire begroting

Begroting incl. wijzigingen

2006 3.401 4 -3.397

2006 4.076 4 -4.072

Jaarrekening 2006 4.056 0 -4.056

Beleidsveld 2: Burgerdiensten Beschrijving

De gemeente Heusden brengt de dienstverlening dichter bij de inwoners d.m.v. dienstverlening op diverse servicepunten. Daar zijn onder andere rij- en reisdocumenten te verkrijgen. In de backoffice van burgerdiensten gaat het om zaken zoals het uitvoeren van de gemeentelijke basisadministratie (G.B.A.); het beheren van de basisregistraties objecten, natuurlijke en niet natuurlijke personen, burgerlijke stand, naturalisaties, de organisatie van de verkiezingen voor bestuursorganen en de uitvoering van autonome taken (opstellen statistieken, verzorgen huisnummering en straatnaamgeving).

Ontwikkelingen

Trouwen op locatie In 2005 is een proef gedaan met trouwen op locatie, namelijk het Land van Ooit. Begin 2006 is het trouwen op locatie geëvalueerd. Zowel voor de gemeente als voor de bruidsparen was het een geslaagde proef. Het college heeft begin 2006 dan ook ingestemd met het definitief mogelijk maken om te trouwen op een niet vaste gemeentelijke trouwlocatie. Een verzoek voor een nieuwe locatie wordt de eerste keer getoetst aan een aantal criteria, zoals geschiktheid, bereikbaarheid. Daarna wordt het college voorgesteld om de locatie voor de duur van de huwelijksvoltrekking als gemeentehuis aan te merken. Momenteel liggen er verschillende verzoeken voor nieuwe locaties. In 2006 is voor het trouwen op locatie alleen gebruik gemaakt van het Land van Ooit. Naturalisatie ceremonie Het Rijk heeft in 2006 besloten dat het overhandigen van het besluit waarmee iemand de Nederlandse Nationaliteit verkrijgt tijdens een naturalisatie ceremonie plaats moet vinden. De gemeente moet minimaal eens per 6 weken hiervoor een ceremonie organiseren. Vaker is voor onze gemeente zeker niet nodig. Sinds 24 augustus 2006 zijn nieuwe Nederlanders verplicht tijdens zo’n ceremonie hun besluit persoonlijk in ontvangst te nemen. Daarnaast moet elke gemeente op 24 augustus een bijeenkomst organiseren voor alle nieuwe Nederlanders die het jaar daarvoor genaturaliseerd zijn. Deze bijeenkomst is niet verplicht. Het animo hiervoor was ook in onze gemeente klein. Tijdens de eerste bijeenkomst is slechts 25% van de genodigden gekomen. Rijbewijzen en reisdocumenten In augustus 2006 zijn de nieuwe reisdocumenten met biometrische gegevens geïntroduceerd en in oktober 2006 is het nieuwe rijbewijs geïntroduceerd. Omdat aan deze documenten meer (veiligheids-)eisen worden gesteld zijn de kosten voor een paspoort gestegen (van € 39,40 naar € 47,45). De consequenties m.b.t. het nieuwe rijbewijs worden nog in beeld gebracht.

Beleidsvoornemens / raadsprogramma

Begraafplaatsen Het integraal begraafplaatsenplan is in december 2005 vastgesteld. Hierin wordt speciaal aandacht besteed aan de algemene begraafplaats Buytenhove te Heusden, omdat wordt verwacht dat deze begraafplaats rond 2010 vol is. Inmiddels heeft een inventarisatie plaatsgevonden in relatie tot het ruimen van graven op Buytenhove. Dit

heeft veel respons opgeleverd. Motie harmoniseren leges voor trouwen & initiatiefvoorstel huwen in bezoekerscentrum De raad is in februari 2006 akkoord gegaan met het harmoniseren van de leges voor het trouwen binnen onze gemeente. De nieuwe regeling is ingegaan op 30 juni 2006. Daarmee is de toeslag voor het huwen in het gouverneurshuis in Heusden vesting vervallen. Wel is de zaterdagtoeslag voor alle locaties blijven bestaan. In hetzelfde voorstel heeft het college laten weten dat vanaf 30 juni 2006 trouwen in het bezoekerscentrum, het voormalige stadhuis van Heusden, mogelijk is. Sindsdien kent de gemeente 4 vaste trouwlocaties: de gemeentehuizen in Vlijmen en Drunen, het Gouverneurshuis en het bezoekerscentrum in Heusden. Beleidsvoornemens bestuurlijk afgerond

•


Lasten Baten Saldo

Motie harmoniseren leges voor trouwen

Jaarrekening 2005 2.144 753 -1.391

Primaire begroting


2006 1.677 723 -954

2006 1.693 693 -1.000

Jaarrekening 2006 1.774 768 -1.006

Beleidsveld 3: Openbare orde en Veiligheid Beschrijving

Openbare orde en veiligheid is gericht op het voorbereiden en uitvoeren van het beleid op het gebied van: de brandbestrijding, hulp- en dienstverlening, rampenbestrijding en preventieadvisering. Daarnaast subsidieert de gemeente het regionale Halt-project voor jeugdigen en voert zij de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en de bijzondere wetten uit.

Beleidsvoorne- Brandveiligheid en hulpverlening mens/ raadspro- Het brandweerbeleidsplan is in januari 2006 vastgesteld en tevens in de meerjarenbegroting opgenomen. Vanaf het jaar 2006 is meer capaciteit vrijgemaakt gramma

voor een preparatie medewerker brandweer en een ambtenaar rampenbestrijding. Materialen worden steeds meer aangeschaft in regionale samenwerking. Inmiddels is een mantelovereenkomst gesloten, dat voor de deelnemende gemeenten een besparing in de aanschafkosten zal opleveren. Het terreinvoertuig van de brandweer is overgedragen aan Otjowarongo. In intergemeentelijke samenwerking is een plan opgesteld om uniforme aanvalsplannen c.q. bereikbaarheidskaarten te ontwikkelen. Gezocht wordt om deze ook centraal te laten produceren. Rampenbestrijding OOP In 2006 zijn 2 oefeningen georganiseerd inzake de rampenbestrijding. 1 oefening betrof de bestuurlijke oefening, de andere oefening had betrekking op het proces opvang en verzorging. In verband met de landelijke GRIP-regeling is opnieuw in 2006 het rampenplan vastgesteld. Wanneer zich een incident voordoet dan vindt opschaling plaats door middel van de GRIP-regeling. De regeling bestaat uit een viertal niveaus, aan elk niveau zijn verschillende inzetten gebonden van de hulpverleningsdiensten en de gemeenten. In 2006 zijn rampenbestrijdingsteams geformeerd. Deze teams kunnen ingezet worden ten tijde van een ramp voor de ondersteuning en advisering van de gemeente waar de ramp plaatsvindt. De vogelgriep heeft ervoor gezorgd dat er middelen zijn aangeschaft voor o.a. de bescherming van de medewerkers. Daarnaast is een draaiboek opgesteld inzake de preventieve maatregelen die genomen dienen te worden bij Vogelgriep.

Beleidsvoorne- Integraal veiligheidsbeleid OOP mens/ raadspro- In september 2006 is gestart met het casusoverleg huiselijk geweld. Hierin worden casussen besproken die betrekking hebben op huiselijk geweld. Voor 2007 is een gramma

bedrag op de begroting gereserveerd waardoor het casusoverleg door kan gaan. In oktober 2006 zijn voorbereidingen getroffen voor het opstellen van een convenant inzake de aanpak van illegale hennepteelt. In februari 2007 is het convenant ondertekend door Openbaar Ministerie, Politie, Woningcorporatie Woonveste en Omnia, Essent en de gemeente. In mei 2006 is gestart met het Straat Groepen Overleg Jeugd, deelnemers van dit overleg zijn Stichting Sphinx, Politie, Jeugd Preventie Programma en gemeente. Hierin worden groepen jeugd besproken die maatschappelijk gezien overlast kunnen veroorzaken. In 2006 zijn voorbereidingen getroffen om in 2007: • aan te kunnen sluitien tot het veiligheidshuis inzake jeugd en veelplegeraanpak; • het Politie Keurmerk Veilig Wonen te implementeren. In 2006 heeft het bedrijvenpark het Hoog het Keurmerk Veilig Ondernemen certificaat behaald. Beleidsvoornemens bestuurlijk afgerond

•

Amendement inzake brandweerbeleidsplan

In 2006 niet gehaald

•

Evenementenbeleid (geplande raadsvergadering december 2007)


Lasten Baten Saldo

Jaarrekening 2005 1.868 19 -1.849

Primaire begroting


2006 2.355 46 -2.309

2006 2.288 22 -2.266

Jaarrekening 2006 2.271 28 -2.243

Beleidsveld 4: Verkeer en Vervoer Beschrijving

De gemeentelijke organisatie draagt zorg voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte (onder andere de wegen en pleinen) binnen de gemeente. De zorg voor de verkeersafwikkeling, de afwikkeling van het parkeren in het openbaar gebied is ook een taak van de gemeentelijke organisatie. Hierbij staan ordelijkheid en veiligheid voorop. Er worden ook voorwaarden geschapen voor goed openbaar vervoer in de gemeente Heusden.

Ontwikkelingen

Verkeer- en vervoerplan Voor de uitvoering van het gemeentelijk Verkeers- en vervoerplan geldt dat voor projecten, die passen binnen een regionale beleidsagenda, subsidie beschikbaar wordt gesteld. Dat is sinds 2005 onderdeel van een regionaal afwegingsproces. De projecten van de gemeente Heusden worden in dit kader met subsidie gehonoreerd. In 2006 betreft het onder ander de volgende projecten; • Vrijliggende fietspaden Wolput te Vlijmen • Aanleg fietsstroken Dillenburgstraat te Drunen • 1ste fase parallelstructuur tussen Nieuwkuijk en Drunen Kwaliteitsbepaling wegen De landelijke werkgroep CROW heeft in 2005 besloten om de landelijke gemiddelde kwaliteitswaarden van wegen naar beneden bij te stellen. In het beleidsplan wegen wordt bepaald welke normen wij in Heusden hanteren. De gemeente heeft de normen naar beneden toe bijgesteld, behoudens de fietspaden. De fietspaden houden we op een hoger niveau, voor de veiligheid en het comfort voor de fietsers. Openbaar vervoer Vanuit de Provincie Noord-Brabant is gestart met een onderzoek naar de lijnvoering 136/137 met het doel een verbeteringsslag voor de reiziger te verkrijgen. De mogelijkheden van een snelle lijnvoering langs de kernen aan de lijn Tilburg – ’sHertogenbosch wordt onderzocht.


Beleidsplan wegen In 2005 is het beleidsplan wegen geactualiseerd. De vaststelling betreft de periode tot en met 2014. Herijking verkeers- en vervoersplan De herijking van het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVVP) is in 2006 gestart. ParalIelstructuur In 2006 is uitvoering gegeven aan de realisatie van fase 1a en 1b van de Parallelstructuur Drunen-Vlijmen. Dit gedeelte omvat de Parallelstructuur tussen de Jhr. De la Courtstraat en de Vimmerik, de rotonde Jhr. De la Courtstraat en de kruising Jhr. De la Courtstraat/Wolput te Vlijmen. Ook de werkzaamheden aan de rotonde zijn gestart. Fase 1c (het gedeelte Vimmerik – Parklaan) wordt in de periode 2008/2009 uitgevoerd.

Motie geluidsoverlast A59 Met betrokkenheid van direct belanghebbenden is overleg gevoerd met Rijkswaterstaat over de A59 en specifiek geluidsoverlast, ter uitvoering van de motie. Rijkswaterstaat heeft inmiddels enkellaags Zoab (zeer open asfaltbeton) aangebracht, dit beperkt de geluidsoverlast. Monitoring centrumplan Drunen: In 2006 is een extra verkeersonderzoek uitgevoerd. In 2007 zal dit tot besluitvorming leiden over verkeerscirculatie in het centrum met verwerking van de voorstellen voor integrale toegankelijkheid/sociale veiligheid (waartoe begin 2006 is besloten).

Beleidsvoornemens bestuurlijk afgerond

•

Motie geluidsoverlast door snelweg A59 (Handelswijze Rijkswaterstaat m.b.t A59)


•

Actualisatie Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan: GVVP (geplande raadsvergadering november 2007) Parkeerbeleidsplan, onderdeel van GVVP (geplande raadsvergadering november 2007) Amendement Ruijsdaelstraat en Brakenstraat (geplande raadsvergadering: over ‘evaluatie van uitvoering’ in november 2007) Beleidsplan Civieltechnische kunstwerken (geplande raadsvergadering december 2007)

• • •


Lasten Baten Saldo

Jaarrekening 2005 7.969 110 -7.859

Primaire begroting


2006 3.330 152 -3.178

2006 3.714 169 -3.545

Jaarrekening 2006 3.608 214 -3.394

Beleidsveld 5: Gebouwenbeheer en eigendommen Beschrijving

Op het gebied van beheer en onderhoud van gemeentelijke panden en gronden/ landerijen heeft de gemeente als taak de juridische en administratieve transacties af te wikkelen.

Ontwikkelingen

Ombuigingstaakstelling In 2006 is een bedrag € 333.000,- verkocht aan eigendommen, in het kader van de ombuigingstaakstelling is tot op heden een totaal van circa € 1.100.000,- verkocht.


Verkoop pachtvrije cultuurgronden De kavelruil van het jaar 2005 is afgerond. In 2007 wordt een nieuwe kavelruil gestart, deze loopt samen met de aankoop in het kader van de ecologische verbindingszones. Accommodatiebeleid Door het college is opdracht gegeven een (globaal) plan van aanpak op te stellen voor het accommodatiebeleid. Tevens heeft het college besloten de volgende aanbevelingen uit te voeren: • Centraliseer de beleidsmatige taak gemeentelijke panden v.w.b.functie, aankoop en afstoten van panden, de keuzes welk gebruik in welk pand komt. • Breid de registratietaak uit van de registratie van het eigendom naar de registratie van het eigendom én gebruik én contracten. • Formuleer doelstellingen en de (maatschappelijke) effecten, inclusief de verantwoording over het behalen van de doelstellingen en effecten. • Zorg ervoor dat de contracten allemaal getekend worden. Het accommodatiebeleid wordt in 2007 geformuleerd en verder op sectoraal niveau uitgewerkt. Hierbij zullen ook de gemeentelijke panden worden betrokken. Panden die primair niet dienen ter ondersteuning van het gemeentelijk beleid maar die de gemeente om redenen toch aan zichzelf wil houden of juist af wil stoten. Hierbij is de onderstaande planning het uitgangspunt. • registratie gemeentelijke panden september 2007 • beleid op hoofdlijnen inclusief voorstel organisatiestructuur oktober 2007 (raad) • implementatie organisatiestructuur november 2007 Illegaal grondgebruik Inzake het proefproject herstel eigendomsgrenzen (illegaal grondgebruik) is door het college een tussentijdse evaluatie vastgesteld. Deze is op verzoek van het presidium toegestuurd aan de raad. De evaluatie geeft aan dat er gedurende het jaar belangrijke voortgang is geboekt in gedeelten van het Vermeerplantsoen in Drunen.


•

Tussentijdse evaluatie illegaal grondgebruik


Lasten Baten Saldo

Jaarrekening 2005 659 2.410 1.751

Primaire begroting


2006 595 1.466 871

2006 603 783 180

Jaarrekening 2006 548 883 335

Beleidsveld 6: Economische Zaken Beschrijving

De gemeente voert overleg met het bedrijfsleven om zodoende maatregelen te treffen ter verbetering van de economische situatie in de gemeente.

Ontwikkelingen

Bedrijven De noodzaak van kleinere bedrijfslocaties in aanvulling op de beschikbare lokaties op bedrijvenpark Het Hoog diende zich in 2006 aan. Dit komt doordat bedrijvenpark Het Hoog een regionaal park is, bedoeld voor grotere bedrijven in een zwaardere categorie. De ervaring leert echter dat er lokaal veel vraag is naar kleinere kavels voor bedrijven van een betrekkelijk lichte categorie en met een bescheiden grondbehoefte. Kermissen Eind 2006 is besloten om de organisatie van alle zeven kermissen in de gemeente te gaan uitbesteden. Ondertussen heeft deze uitbesteding voor 2007 vorm gekregen. Voor deze uitbesteding heeft het college zich duidelijk uitgesproken dat het aantal kermissen gelijk moet blijven. Door uitbesteding is het streven de kermissen dichter bij de burger te brengen met meer particulier initiatief. De samenwerking tussen de kermisexploitanten en de locale ondernemers in een kern zal hiermee een impuls krijgen.


Sociaal-economisch plan Het sociaal-economisch plan 2007-2011, dat in 2006 met betrokkenheid van diverse belangengroepen tot stand is gekomen, is in januari 2007 door de Raad vastgesteld. De doelstellingen zijn globaal geformuleerd en dienen nog vertaald te worden naar een of meerdere actieplannen. Het meest omvangrijk project dat uit het sociaal-economisch plan voortvloeit en waarvoor in 2007 de voorbereidingen starten is de revitalisering van de bestaande bedrijventerreinen. Verder uitvoeringsplannen die voor 2007 – 2011 gepland worden zijn, naast revitalisering bedrijventerreinen: • Samenwerking: bijeenkomst bedrijfsleven-gemeente inzake parkmanagement. • Onderzoek naar leegstand bedrijfsgebouwen. • Plan van aanpak arbeidsmarktbeleid • Actieplan industrie, bouw en groothandel • Actieplan detailhandel • Actieplan toerisme en recreatie • Actieplan land- en tuinbouw


•


Sociaal-Economisch Plan 2007-2011

Jaarrekening

Primaire begroting


Jaarrekening

2005

2006

2006

2006

Lasten Baten Saldo

204 44 -160

187 43 -144

197 43 -154

248 39 -209

Beleidsveld 7: Onderwijs Beschrijving

Uitvoering geven aan de Wet op het Primair Onderwijs en de Verordening Huisvesting Onderwijs, op het gebied van openbaar onderwijs, bijzonder basisonderwijs, bijzonder speciaal onderwijs en bijzonder voortgezet onderwijs. Daarnaast voert de gemeente het beleid uit met betrekking tot nieuwe ontwikkelingen op het gebied van primair- en voortgezet onderwijs.

Ontwikkelingen

Autonomievergroting Als gevolg van het enige jaren geleden ingezet overheidsbeleid vindt er een steeds verdergaande autonomievergroting bij de schoolbesturen plaats. Per 1 augustus 2006 is de lump-sum financiering voor het basisonderwijs ingevoerd. Daarnaast gaan er gelden voor schoolbegeleiding en achterstandsbestrijding op de scholen sinds 1 augustus 2006 rechtstreeks naar de schoolbesturen. De gemeente blijft de gelden voor de voorschoolse educatie ontvangen. Multifunctionele accommodaties In de loop van 2006 is de verdere voorbereiding van MFA Palet Vliedberg ter hand genomen. Aangezien het definitief ondertekenen van de contracten met Sphinx en Woonveste pas op 9 februari 2007 heeft plaatsgevonden, kan thans pas een start worden gemaakt met de realisatie. Wij hopen nog dit jaar te starten met de bouw zodat in de loop van 2008 oplevering kan plaatsvinden. Met de voorbereiding van een MFA in Oudheusden en Venne-West3 is in 2006 gestart. Naar aanleiding van de opinierende raadsvergadering van 4 januari 2007 is besloten dat met Venne-West 3 kan worden doorgegaan op de ingeslagen weg, maar dat voor Oud-heusden een 0-meting moet worden opgesteld. Dit is inmiddels in gang gezet. Daarnaast hebben wij besloten om in afwachting hiervan tijdelijke huisvesting te realiseren voor basisschool de Nieuwenrooy. Wij hopen dat deze in augustus 2007 in gebruik genomen kan worden.


Speciaal onderwijs In augustus 2005 is de Ireneschool uit Waalwijk verhuisd naar Oud-Heusden en onder de naam de Leilinde met 4 lokalen van start gegaan. Per 1 januari 2006 is, zoals was gepland, de Regenboog uit Waalwijk verhuisd naar Drunen en gehuisvest in het gebouw van Albert Schweitzerschool. Hiermee beschikt onze gemeente met ingang van 2006 over 2 scholen voor speciaal basisonderwijs binnnen onze gemeentegrenzen. Onderwijskundige vernieuwingen In 2006 zijn volgens planning de laatste gelden voor de aanpassing van schoolgebouwen in verband met onderwijskundige vernieuwingen beschikbaar gesteld. Een enkele school is nog de aanpassingen aan het afronden. In de loop van 2007 zijn alle schoolgebouwen aangepast aan de eisen van de huidige tijd. Onderwijsachterstanden In het najaar 2006 heeft een evaluatie plaatsgevonden van het

onderwijsachterstandenbeleid 2002-2006. De lokale educatieve agenda voor de periode 2007-2010 wordt in de loop van 2007 vastgesteld.


•

De wijziging van de Verordening huisvesting onderwijs 2006 is door uw raad op 1 juni 2006 vastgesteld.


•

Onderwijsachterstandenbeleid 2007-2010 is nog niet vastgesteld: De wetgeving heeft te laat duidelijkheid gegeven. (geplande raadsvergadering november 2007)


Lasten Baten Saldo

Jaarrekening 2005 4.948 1.206 -3.742

Primaire begroting


2006 5.014 818 -4.196

2006 4.841 998 -3.843

Jaarrekening 2006 4.842 1.040 -3.802

Beleidsveld 8: Cultuur en toerisme Beschrijving

De gemeente ontwikkelt in samenwerking met andere partijen het toeristisch-recreatief beleid voor inwoners en bezoekers van de gemeente Heusden. Zij subsidieert daarnaast het lokale Heusdens Buro voor Toerisme en vormt het coördinatiepunt en de postbus op de taakvelden toerisme en recreatie in de regio ’s-Hertogenbosch samenwerkende gemeenten. Recreatie: het bieden van mogelijkheden met betrekking tot recreatie en ontspanning in de openlucht. De gemeentelijke organisatie houdt de openbare bibliotheek in stand in de kernen Drunen, Vlijmen en Oudheusden en geeft uitvoering aan maatregelen gericht op het instandhouden van culturele activiteiten en voorzieningen.

Ontwikkelingen

Toerisme In 2006 is berekend dat het economisch belang van de toeristische en vrijetijdssector in Noord-Brabant maar liefst 11,5 miljard euro omvat. Lokale gegevens zijn niet beschikbaar. Met ingang van 1 augustus 2008 wordt de Wet op de Openluchtrecreatie (WOR) ingetrokken. De gemeente dient hierdoor nieuw beleid te formuleren over de openluchtrecreatie. Met ingang van 1 januari 2008 komt er een nieuw kampeerbeleid. Bibliotheekwerk De openbare bibliotheek Heusden is een zelfstandige basisbibliotheek geworden. Samenwerking op dit gebied met andere bibliotheken uit naastliggende gemeenten is niet doorgegaan. De openbare bibliotheek Heusden participeert in provinciale en landelijke ontwikkelingen op het gebied van bibliotheekvernieuwing. Centrum voor Muziek en Dans De gemeente Loon op Zand is per 1 januari 2006 formeel uit de Gemeenschappelijke Regeling gestapt, maar heeft in 2006 nog wel lesuren afgenomen van het CMD. Medio 2006 heeft de gemeenteraad van Heusden besloten om definitief niet te kiezen voor regionale samenwerking. Momenteel wordt de vorming van een lokaal instituut voor muziek- en creativiteitsonderwijs, waarin de docenten van het CMD (uiteindelijk) worden ondergebracht, nader onderzocht. Cultuureducatie Voor cultuureducatie is er een cultuurcoördinator aangenomen die de stuurgroep cultuureducatie Heusden ondersteunt en adviseert. Er zijn diverse activiteiten georganiseerd omtrent de implementatie van cultuureducatie op alle basisscholen in de gemeente.


In 2006 is in het kader van bibliotheekvernieuwing het fiat gegeven door het college van Heusden voor het opzetten van het pilotproject UITpunt (informatievoorziening) in de openbare bibliotheek Heusden, dat wordt gestart in 2007.

In 2006 niet

•

Organisatievorm muziekonderwijs CMD (geplande raadsvergadering 3e kwartaal 2007)

gehaald

• •

•


Lasten Baten Saldo

2007) Nota cultuur (geplande raadsvergadering 3e kwartaal 2007) Nota kampeerbeleid (/Verordening recreatie en toerisme) (geplande raadsvergadering december 2007). Met ingang van 1-1-’08 wordt de WOR ingetrokken. In 2006 is daarom gestart met de ontwikkeling van kampeerbeleid (4e kwartaal 2007) Expositiebeleid Bezoekerscentrum (geplande raadsvergadering nog onbekend)

Jaarrekening 2005 3.632 452 -3.180

Primaire begroting


2006 3.212 465 -2.747

2006 3.602 490 -3.112

Jaarrekening 2006 3.528 495 -3.033

Beleidsveld 9: Sport Beschrijving

Ontwikkelingen


Voorbereiding en uitvoering van het beleid met betrekking tot de sport in het algemeen en het beheer van binnen- en buitensportaccommodaties en zwembaden. Het subsidiëren van sportverenigingen ter stimulering van sport in verenigingsverband op basis van de vastgestelde subsidie- en accommodatienota. Breedtesportimpuls en BOS impuls In 2006 is een subsidie in het kader van de BOS impuls (Buurt, onderwijs en sport) aangevraagd en gekregen. De BOS-impuls heeft onder andere tot doel het stimuleren van beweging en sport door jongeren. In 2007 worden de voorbereidingen voor het uitvoeren van de projecten afgerond zodat eind 2007 begin 2008 begonnen kan worden met de uitvoering van de projecten. Sportloket Het Sportloket is in 2006 van start gegaan, naast een digitaal loket bestaat het loket uit een vast aanspreekpunt voor de sportverenigingen. Zwembad “het Run” In augustus 2006 is begonnen met de renovatie van het zwembad door het vernieuwen van de gebouwen en het uitvoeren van groot onderhoud aan de bassins. De gemeenteraad heeft ook een besluit genomen over aanpassing van de infrastructuur binnen en buiten het bad waarmee eind 2006 begonnen is.


• • • •

•


Lasten Baten Saldo

Het sportbeleid zal aan de raad worden aangeboden (geplande raadsvergadering tweede helft van 2007) Sporthal Onder de Bogen, medio 2006 is besloten de realisatie van de sporthal door te schuiven naar 2008. Beleidsplan onderhoud en beheer van buitensportaccommodaties (geplande raadsvergadering juli 2007) Motie sportvelden RKDVC en Haarsteeg. Momenteel zijn de voorbereidingen om te komen tot kunstgras op de sportparken RKDVC en Haarsteeg in volle gang. In de raadsvergadering van 22 mei zal een voorstel over dit onderwerp aan de raad worden aangeboden. De insteek hierbij is om nog dit jaar de kunstgrasvelden te kunnen realiseren. Sporthal Onder de Bogen / Sport- en recreatiepark De Schroef. Het vorige college heeft de realisatie van de sporthal doorgeschoven naar 2008. Op dit moment loopt ook het onderzoek naar een mogelijke combi tussen de sporthal en de Voorstel Venne. Jaarrekening 2005 5.180 1.580 -3.600

Primaire begroting


2006 3.979 1.660 -2.319

2006 3.992 1.605 -2.387

Jaarrekening 2006 4.184 1.594 -2.590

Beleidsveld 10: Beheer groen en Vesting Heusden Beschrijving

Het onderhoud van het openbaar groen, bos, landschapselementen, bermen en de waterpartijen/vijvers/watergangen binnen de gemeente Heusden, inclusief de vesting, wordt door de gemeentelijke organisatie verzorgd. Dit geschiedt middels het opstellen en actualiseren van beleidsplannen. Het beleid wordt geconcretiseerd in de vorm van beheerplannen.


Vesting Heusden Voor de vesting Heusden is gewerkt aan een integraal beleidsplan openbare ruimte, vanwege het unieke karakter van de vesting Heusden. Dit leidt tot speciale vormgeving en toepassing van afwijkende materialen ten opzichte van de rest van de gemeente, gerelateerd aan de sfeer van de vesting. De vaststelling van het beleidsplan openbare ruimte is uitgesteld naar april 2007. Groenstructuurplan Het Groeninstrumentarium Heusden, ook wel bekend als het Groenstructuurplan wordt herzien. Hierbij worden de ruimtelijke “groene en blauwe” kaders van de gemeente beschreven. Tevens wordt het gebied buiten de bebouwde kom meegenomen. Ook wordt beleid gevormd over conflictsituaties tussen groenstructuren en wegverhardingen en verkeerssituaties. Het plan zal in de 2e helft van 2007 vastgesteld worden. In 2006 heeft er uitbreiding plaatsgevonden van groenaanplant buiten de bebouwde kom.


• •


Lasten Baten Saldo

Beleidsplan openbare ruimte Vesting Heusden (geplande raadsvergadering april 2007) Groenstructuurplan (geplande raadsvergadering oktober 2007)

Jaarrekening 2005 3.953 228 -3.725

Primaire begroting


2006 3.969 203 -3.766

2006 3.823 194 -3.629

Jaarrekening 2006 3.618 150 -3.468

Beleidsveld 11: Werk en Inkomen

Beschrijving

Het betreft hier de uitvoering van Rijksregelingen en – wetten. De gemeente voert een arbeidsmarktbeleid uit dat gericht is op het zo snel en blijvend mogelijk opheffen van de afhankelijkheid van een uitkering door uitkeringsgerechtigden. De gemeente geeft ook maatschappelijke zorg en begeleiding. Dit houdt in: •

• •

Ontwikkelingen

het vormgeven van beleid van de gemeente voor de inwoners die belemmeringen ondervinden bij het zich verplaatsen (verstrekken van hulpmiddelen), bij het vervoer (deeltaxi / eigen vervoer) en bij het wonen. Het geheel in het kader van de uitvoering van de Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg). het voorkomen dan wel oplossen van problematische schulden van inwoners. het bieden van een inkomensgarantie op grond van de Zorgwet / Vvtv aan verblijfsgerechtigden.

Uitkeringsgerechtigden De categorie bemiddelbaren van de uitkeringsgerechtigden heeft in 2006 kunnen profiteren van de aantrekkende economie. Het aantal is afgenomen en bestaat voor het overgrote deel uit personen die jonger zijn dan 45 jaar. Voor personen boven deze leeftijd is de weg naar arbeid aanmerkelijk minder goed geplaveid en is er vaak sprake van de nodige belemmeringen. Circa de helft van het totale bestand bestaat uit personen voor wie werk vooralsnog niet haalbaar is. De 45-plussers hebben hierin een aandeel van 76%. Deze categorie profiteert nog onvoldoende van het aantrekken van de economie en de arbeidsmarkt. Op 1 september 2006 is in de vorm van een pilot gestart met een team bemiddeling. Vier klantmanagers begeleiden op een intensieve manier de beter bemiddelbaren op weg naar werk, daarbij ondersteund door een accountmanager


Hieronder een paar conclusies uit het jaarverslag van de ISD. Voor uitgebreide informatie wordt verwezen naar het jaarverslag 2006 van de ISD. • De uitstroomdoelstelling van 150 personen naar werk is gerealiseerd • De inzet van accountmanagement aan de poort bleek effectief te zijn • De herstructurering van de voormalige WIW- en ID-banen leidde tot de gewenste daling van de kosten, vooral op de langere termijn. • Het aantal uitkeringen is gedaald met 6,5% ofwel met 87 • De gemiddelde afdoeningstermijn van een aanvraag levensonderhoud is 28 dagen. • Hoogwaardige handhaving wordt planmatig verder geconcretiseerd in de bedrijfsvoering. • Verdere verbetering van de dienstverlening wordt nagestreefd waarbij gebruik wordt gemaakt van de informatie uit het klanttevredenheidsonderzoek 2006. In de raad van december is in vervolg op de motie ‘tegemoetkoming armoedebestrijding’ de kwijtscheldingsregeling opnieuw vastgesteld. Dit betekent dat

jaarlijks tot 75 % van de verschuldigde afvalstoffenheffing en rioolrecht als kwijtschelding verleend kan worden. Financiën ( x € 1.000)

Lasten Baten Saldo

Jaarrekening 2005 5.559 413 -5.146

Primaire begroting


2006 2.192 0 -2.192

2006 9.250 7.267 -1.983

Jaarrekening 2006 9.225 7.353 -1.872

Beleidsveld 12: Zorg en Welzijn Beschrijving

De gemeente subsidieert de activiteiten van een regionale instelling voor algemeen maatschappelijk werk en het ouderenbeleid . Zij faciliteert het lokale sociaal-cultureel werk (waaronder de professionele instellingen en het vrijwilligerswerk) door middel van subsidieverlening en de instandhouding van de wijkcentra. De gemeente stimuleert en subsidieert recreatieve en sociaal-culturele activiteiten voor jeugd en jongeren. Zij houdt op basis van een gemeenschappelijke regeling een Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD) in stand, conform de bepalingen die staan in de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV).

Ontwikkelingen

Wet maatschappelijke ondersteuning(Wmo) De Wet maatschappelijke ondersteuning is niet op 1 juli 2006 maar pas op 1 januari 2007 in werking getreden. Wijkvisie Oudheusden, fase 1 is inmiddels in een ver gevorderd stadium. Het ontwerp van de woningen is gereed. Er ligt een inrichtingsplan voor de woonomgeving. Ook is al meer dan de helft van de huurders inmiddels verhuisd en is er overeenstemming over de helft van het aandeel koopwoningen. Als alle huurders zijn verhuisd en alle woningen zijn aangekocht kan pas worden gestart met de realisatie. De oplevering is op zijn vroegst begin 2009 gepland. Integraal jeugdbeleid In december 2005 is de nota integraal jeugdbeleid vastgesteld door de gemeenteraad. Vanaf 2006 is invulling gegeven aan de daarin vastgelegde beleidsvoornemens. Over de stand van zaken van de uitvoering van deze voornemens is de gemeenteraad met een notittie over de stand van zaken in februari 2007 geïnformeerd.


Wet Maatschappelijke Ondersteuning In het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning is een notitie Beleidskaders Wmo, een Wmo-verordening en een Wmo-besluit vastgesteld. Zorgloket Wegwijs Binnen het kader van de Wmo is het de bedoeling om het zorgloket Wegwijs toe te laten groeien naar de lokale ingang voor alle zorgvragen van de burger op het gebied van wonen en welzijn in combinatie met zorg. In 2006 is er een start gemaakt met de verbreding van het Zorgloket Wegwijs naar een Loket Maatschappelijke Ondersteuning. Integraal jeugdbeleid Vanaf 2006 is invulling gegeven aan de in de nota Integraal Jeugdbeleid vastgelegde beleidsvoornemens. Over de stand van zaken van de uitvoering van deze voornemens is de gemeenteraad middels een stand van zaken notitie in februari 2007 geïnformeerd.

Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG) De maatregelen om tot de beoogde bezuinigingstaakstelling in het kader van de WVG te kunnen komen, zijn ingevoerd. Beleidsvoornemens bestuurlijk afgerond

• • • • •


Lasten Baten Saldo

In het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning is een notitie Beleidskaders Wmo, een Wmo-verordening en een Wmo-besluit vastgesteld. Wijkvisie Oudheusden fase 1 Er is een start gemaakt met de verbreding van het Zorgloket Wegwijs naar een Loket Maatschappelijke Ondersteuning. De maatregelen om tot de beoogde bezuinigingstaakstelling in het kader van de WVG te kunnen komen, zijn ingevoerd. Vanaf 2006 is invulling gegeven aan de in de nota IJB vastgelegde beleidsvoornemens.Over de stand van zaken van de uitvoering van deze voornemens is de gemeenteraad middels een stand van zaken notitie in februari 2007 geïnformeerd. Jaarrekening 2005 4.452 813 -3.639

Primaire begroting


2006 7.180 893 -6.287

2006 7.539 1.041 -6.498

Jaarrekening 2006 7.784 1.469 -6.315

Beleidsveld 13: Milieu en afval Beschrijving

Het beleid van de gemeente met betrekking tot milieu en afval is gericht op het stimuleren van bewustwording en gedragsverandering ten aanzien van natuur en milieu door voorlichting, normstelling en handhaving.

Ontwikkelingen

Milieustraat De nieuwe milieustraat is in 2006 operationeel geworden. Handhaving Onze organisatie voldoet voor 100% aan de kwaliteitseisen van VROM. Het verdere beleid is erop gericht om dit vast te houden. Geluid Vanaf 1 januari 2007 is de Herziening Wet geluidhinder van kracht. Hierdoor zijn enkele taken van provincie naar gemeente gegaan en zijn enkele rekenmethodes gewijzigd. De omvang en de financiële consequenties van het nieuwe beleid zijn nu nog niet in te schatten.


Afval Op 4 oktober 2005 heeft de gemeenteraad besloten diftar in te voeren. Op 12 december 2006 heeft de gemeenteraad een krediet beschikbaar gesteld voor de invoering van diftar en de aanschaf van nieuwe containers met chips voor € 1.700.000,-. Lucht Gemeente Heusden heeft in 2006 een jaarrapportage over het jaar 2005 opgesteld. Daarnaast wordt een luchtkwaliteitplan opgesteld. Momenteel ontbreekt een actieplan met begroting. Het beleid dient vastgesteld te worden door de Raad. Het landelijk beleid blijft in ontwikkeling. Milieu De voorbereidingen voor het nieuwe milieubeleidsplan zijn in 2006 nog niet opgestart. Dit heeft te maken met een overdracht tussen medewerkers en het lopende project diftar. In 2006 is gestart met het opstellen van het bodembeleidsplan 2007- 2010. In 2007 zal het plan worden vastgesteld. Beheerplan riolering In 2006 is het conceptbeheerplan riolering opgesteld. Dit wordt oktober 2007 voorgelegd aan het college.


•

Besluit tot invoering diftar


• •


Lasten Baten Saldo

Bodembeleidsplan (geplande raadsvergadering september 2007) Milieubeleidsplan (geplande raadsvergadering december 2007)

Jaarrekening 2005 8.219 7.100 -1.119

Primaire begroting


2006 9.193 7.494 -1.699

2006 9.316 7.524 -1.792

Jaarrekening 2006 8.435 7.028 -1.407

Beleidsveld 14: Bouwen en Wonen Beschrijving

De gemeentelijke organisatie stelt beleidsvisies, bestemmingsplannen, uitvoeringsplannen en wijzigingsplannen op, begeleidt processen en geeft ruimtelijke ordeningsadviezen. Zij staat een doelmatige voorziening in de plaatselijke woningbehoefte voor en wil de inwoners hierover informeren. Daarnaast vervult zij een toetsende rol met betrekking tot aspecten van planologische, esthetische, milieuhygiënische en bouwen woningtechnische aard. De gemeentelijke organisatie voert een gemeentelijk grondbeleid, in zowel actieve als passieve vorm, waardoor de bouw van woningen en bedrijfsruimten tot stand kan komen.

Ontwikkelingen

Ontwikkelingsgerichte bestemmingsplannen Het bestemmingsplan voor het centrum Vlijmen is in 2006 vastgesteld. Helaas werd echter aan het ontwikkelingsgerichte deel van het plan goedkeuring van de provincie onthouden. Inmiddels is begonnen aan de ontwikkeling van een nieuw bestemmingsplan voor het centrumgebied op basis van een herzien stedenbouwkundig concept. Mede als gevolg van het faillissement, is het Land van Ooit er niet in geslaagd om (volgens afspraak) een ontwerpbestemmingsplan af te laten ronden door bureau Croonen. Omdat vooralsnog onduidelijk is welke ambities door het Land van Ooit de komende jaren kunnen worden waargemaakt, zijn de werkzaamheden aan het bestemmingsplan voorlopig stilgelegd. Het bestemmingsplan voor de wijkvisie OudHeusden is eind 2006 in procedure gebracht, evenals het bestemmingsplan voor Bedrijvenpark Het Hoog ll Structuurvisie De structuurvisie werd in het eerste kwartaal van 2006 vastgesteld. Omdat deze visie in de ogen van de nieuwe raad echter ontoereikend was, is deze kort na het aantreden van het nieuwe college weer ingetrokken. De verwachting is dat de nieuwe structuurvisie in de zomer van 2007 in procedure zal zijn gebracht.


Actualisatie bestemmingsplannen Voor de actualisatie van bestemmingsplannen is een nieuwe planning gemaakt. Vlijmen Vliedberg en Drunen Noord konden niet in 2006 in procedure worden gebracht. De voorbereiding voor het bestemmingsplan buitengebied is in 2006 gestart. Inmiddels zijn de beleidsinventarisatie en de inventarisatie van alle handhavingsdossiers in het buitengebied afgerond. Alle bestemmingsplannen die vanaf 2006 geactualiseerd zijn en worden aangeleverd zijn geschikt voor digitale raadpleging


• • • • • •

Reparatieplannen Elshout en Haarsteeg zijn vastgesteld. Bestemmingsplan Heesbeen is vastgesteld Bestemmingsplan Het Hoog ll is in procedure gebracht Bestemmingsplan Castellum Oud Heusden is in procedure gebracht Nieuwe bestemmingsplan methodiek voor komplannen is ontwikkeld tbv bestemmingsplan Vlijmen Vliedberg Actualisatie Structuurvisie Plus Heusden (afgerond, maar weer ingetrokken)

• • •


•

Stedenbouwkundige visie Wijkvisie Oudheusden Operatie Hartje Vlijmen (Bestemmingsplan, Stedenbouwkundige visie, krediet aankoop panden plangebied) Afgerond zijn de beleidsinventarisatie voor het bestemmingsplan buitengebied en de analyse van de handhavingsdossiers Niet afgerond is het in procedure brengen van bestemmingsplan Vlijmen Vliedberg (geplande raadsvergadering 4e kwartaal 2007) en het in procedure brengen van de bestemmingsplannen Drunen Noord en Drunen Zuid (geplande raadsvergadering december 2007).

Financiën ( x € 1.000) Omschrijving

Lasten Baten Saldo

Jaarrekening 2005 7.914 7.017 -897

Primaire begroting


2006 22.664 21.584 -1.080

2006 23.336 21.662 -1.674

Jaarrekening 2006 11.701 10.100 -1.601

Beleidsveld 15: Financiering en belastingen Beschrijving

De belangrijkste inkomstenbron van de gemeente is de uitkering uit het gemeentefonds. De gemeente wordt 3 à 4 keer per jaar door het rijk over de stand van zaken geïnformeerd. Naast de algemene uitkering heft de gemeente belastingen en rechten. Zij stelt hiervoor belastingverordeningen op. De gemeente beschikt over ‘algemene baten en lasten’. Dit betreft baten en lasten, die niet onder de overige beleidsvelden zijn te verantwoorden. Zo is een bedrag voor onvoorziene uitgaven opgenomen.

Ontwikkelingen

Wet WOZ/OZB Ingaande het jaar 2006 is de gebruikersheffing van woningen afgeschaft. De gemeenten worden hiervoor gecompenseerd via de Algemene uitkering. Onze gemeente wordt gezien als een zogenaamde “voordeel” gemeente. Het voordeel zal dan echter gefaseerd over een lange periode (25-30 jaar) naar onze gemeente toekomen. Algemene uitkering Het meerjarenbeeld van de algemene uitkering is gewijzigd door een herverdeling van de gelden voor het cluster Bijstand en Zorg. Dit heeft uiteindelijk een negatief effect van € 300.000,-. De eventuele gevolgen van de (invoering van de) Wet Maatschappelijke Ondersteuning zijn nog niet nader bekend. De behoedzaamheidsreserve is voor 11% uitgekeerd als gevolg van onderuitputting op de rijksuitgaven. Intergas N.V. Heusden heeft 315 aandelen Intergas n.v.. Voorheen waren dat 61 aandelen. In het jaar 2006 heeft een herfinanciering plaatsgevonden, die tevens leidde tot een herverdeling van aandelen. De netto-opbrengst van deze actie leverde voor onze gemeente ongeveer € 2,5 miljoen op.


Beleidsveld 15, exclusief resultaatbestemming Lasten, excl. fnc 980 Baten, excl. fnc 980 Subtotaal Beleidsveld 15, resultaatbestemming Lasten, fnc 980 Baten, fnc 980 Subtotaal Saldo

Jaarrekening

Primaire begroting


Jaarrekening

2005

2006

2006

2006

1.459 34.357 32.898

427 34.670 24.243

896 34.897 34.001

690 36.868 36.178

3.043 7.667 4.624 37.522

1.968 1.167 -801 33.442

1.301 3.077 1.776 35.777

1.938 2.855 917 37.095

Deel II.2

Paragrafen

1

Lokale lasten

2

Weerstandsvermogen

3

Onderhoud kapitaalgoederen

4

Financiering

5

Bedrijfsvoering

6

Verbonden partijen

7

Grondbeleid

8

Rechtmatigheid

II.2.1 Paragraaf : Lokale lasten Algemeen Belasting betalen vindt niemand leuk. De “pijn” kan verzacht worden door duidelijk te maken waar de burgers en de bedrijven belastingen voor betalen. Dit houdt dus in principe in, dat tegenover de belastingverhogingen aanwijsbare uitgaven dienen te staan. De belastingverhogingen in onze gemeente zijn de afgelopen jaren dan ook meestal verhoogd met het inflatiepercentage. Ondanks alle pogingen om de uitgaven te drukken en zo efficiënt mogelijk met de middelen om te gaan, ontkomt ook onze organisatie niet aan loon- en prijsstijgingen. Voor wat betreft de dienstverleningen zoals het ophalen en afvoeren van afvalstoffen, het onderhoud van riolen en het afvoeren van rioolwater, de leges, rechten en de marktgelden is de afspraak gemaakt met de raad, dat zoveel mogelijk kostendekkende tarieven zullen worden toegepast. Het uitgangspunt “de vervuiler betaalt” is algemeen aanvaard. Indien met een lagere kostendekking genoegen wordt genomen houdt dit in, dat er een negatief saldo in de begroting ontstaat, dat door een extra verhoging van de tarieven van de onroerende zaakbelastingen opgevangen dient te worden. Tarievenbeleid 2006 De belastingen die tot woonlasten leiden, zijn in de gemeente Heusden de onroerendezaakbelastingen voor eigenaar, (de heffing van de gebruiker van woningen is afgeschaft), de afvalstoffenheffing en het rioolrecht. Bij de exploitatie over het jaar 2006 is voor wat betreft de belastingen en heffingen uitgegaan van de door de gemeenteraad vastgestelde tarieven voor het jaar 2006. In het kader van de tarifering van de onroerende zaakbelastingen is de gemeenteraad voor het jaar 2006 ten opzichte van het jaar 2005 uitgegaan van een meeropbrengst aan ozb van 4,25%. Dit betekent doorberekening van het te verwachten inflatiepercentage van 1,25%, alsmede een beleidsmatige verhoging met 3% ter dekking van de kosten van ingezet beleid. De basis voor de berekening van de ozb is de waarde die voor een onroerende zaak is vastgesteld. Bij de rechten zoals afvalstoffenheffing en het rioolrecht streeft de gemeente naar een kostendekkend niveau. De tarieven voor de afvalstoffenheffing werden voor 2006 verlaagd in verband met de invoering van een tarief per kilo voor het aanleveren van restafval bij de milieustraat. Het rioolrecht werd verhoogd met 1,25% ter dekking van de gestegen kosten , waarbij uitgegaan werd van beschikking over de egalisatiereserve om volledige kostendekking te bereiken. Gemeentelijke belastingen en rechten Onderstaand treft u de belastingen en rechten aan, die door de gemeente Heusden geheven zijn in 2006, met daarbij vermeld de gerealiseerde inkomsten en uitgaven in 2006. Publiekrechtelijke heffingen: - Onroerende-zaakbelastingen: De opbrengsten hebben € 3.654.000,-- bedragen, geraamd was een opbrengst van € 3.656.000,--.

-

-

Reinigingsheffingen: De kosten van vuilophalen en-verwerken bedroegen in 2006 € 4.852.491,--, de opbrengsten op basis van de tarieven 2006 bedroegen € 4.652.000,-- geraamd werd € 4.923.000,-- ; Rioolrechten: De kosten van de riolering bedragen € 2.266.700,--; de opbrengsten op basis van de tarieven 2006 bedragen € 2.188.000,--, raming € 2.190.000,--; Begrafenisrechten: afgesproken is, dat in de jaren 2004 tot en met 2007 de tarieven extra verhoogd worden om te komen tot kostendekkende tarieven. Voor het jaar 2006 is een opbrengst gerealiseerd van € 244.000,--, raming € 223.000,--. In 2004 is een afzonderlijk tarief vastgesteld voor het begraven op een speciaal deel van de begraafplaats op islamitische wijze. In 2006 is een begin gemaakt met een begraafplaatsenplan waarbij ook de tarieven in ogenschouw genomen worden. Parkeerbelasting: De opbrengst parkeerbelasting en parkeerboetes bedroeg € 104.000,-- terwijl de opbrengst geraamd werd op € 108.000,--. Hondenbelasting: In 2006 is een opbrengst hondenbelasting gerealiseerd van € 252.000,--, raming € 242.000,--. Wegaanlegbelasting: in het jaar 2006 bedroeg de geraamde opbrengst € 424--. Over 2006 zijn de laatste aanslagen opgelegd voor deze door de voormalige gemeente Vlijmen ingevoerde belasting. Leges; De tarieven 2006 zijn met het inflatiepercentage ad 1,25% verhoogd. Marktgelden en standplaatsen: De uitgaven voor 2006 bedroegen € 53.220,--; de inkomsten op basis van de tarieven 2006 (inclusief 1,25% verhoging) bedroegen voor marktgelden € 21.000,-- en voor standplaatsen € 17.805,--. Rechten brandweer: Deze rechten worden geheven voor het verwijderen van een oliespoor door de brandweer. Heffing is slechts mogelijk, indien de veroorzaker van grove nalatigheid beschuldigd kan worden. De betreffende opbrengst is dus geheel afhankelijk van het aantal malen dat door de brandweer een dergelijke dienst wordt verricht. In verband hiermee zijn geen opbrengsten gerealiseerd.

Afschaffing van de onroerende-zaakbelastingen voor woningen. De in het algemeen stijgende gemeentelijke lastendruk voor de burgers houdt de gemoederen bezig. De laatste jaren vertonen de tarieven in veel gemeenten een stijgende lijn. Deze wordt mede veroorzaakt door de overdracht van taken door de rijksoverheid naar gemeenten en herverdeling van de middelen uit het Gemeentefonds. In het Hoofdlijnenakkoord van het 2e kabinet Balkenende is vastgelegd, dat het gebruikersdeel van de onroerende-zaakbelastingen (OZB) voor woningen wordt afgeschaft. Dit voornemen is op 1 januari 2006 gerealiseerd. De overige onroerendezaakbelastingen blijven bestaan, zij het met een gemaximeerd tarief. Met het afschaffen van het gebruikersdeel voor woningen is een amendement aangenomen waarbij ook het gebruik van een woning in een gecombineerd object wonen-bedrijf vrijgesteld wordt. Afschaffing van het gebruikersdeel woningen van de OZB heeft voor de gemeente grote gevolgen, zowel op financieel als ook op beleidsmatig gebied. Het gaat ten koste van de gemeentelijke beleidsruimte. Op dit moment wordt nog onderzoek gedaan naar een alternatief belastinggebied voor de gemeenten ter compensatie van wegvallende belastinginkomsten door de afschaffing van de OZB voor het gebruik van woningen. Uitvoering kwijtscheldingsbeleid. De gemeente is op grond van de Gemeentewet bevoegd om kwijtschelding van gemeentelijke heffingen te verlenen. Kwijtschelding kan in onze gemeente worden

aangevraagd door particuliere belastingplichtigen voor de afvalstoffenheffing en het rioolrecht voor 75% en de belasting voor de eerste hond voor maximaal 50%. Van de geboden mogelijkheden is door ongeveer 400 belastingplichtigen gebruik gemaakt. De uitgaven 2006 voor verleende kwijtschelding bedroegen € 95.000,--, raming € 95.000,--.

II.2.2 Paragraaf : Weerstandsvermogen 1. Weerstandscapaciteit Middels de nota Reserves en voorzieningen heeft uw raad een beleidslijn omtrent de incidentele en structurele weerstandscapaciteit vastgesteld. Onderstaand wordt ingegaan op deze beleidslijn in relatie tot de jaarrekening 2006. 1.1 Incidentele weerstandscapaciteit In de nota Reserves en voorzieningen is een deel van de algemene reserve ter grootte van € 10 miljoen aangewezen voor de opvang van incidentele risico’s. Dit deel fungeert daardoor als algemene risicoreserve. Daarnaast is nog een deel van de algemene reserve tot een bedrag van € 500.000,- aangewezen als buffer in relatie tot de gedeeltelijke inzet in de begroting van de behoedzaamheidsreserve uit de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Specifiek voor de risico’s uit de grondexploitatie is een algemene reserve bouwgrondexploitatie gevormd, waarvan de minimale en de maximale hoogte zijn vastgesteld op respectievelijk € 2 miljoen en € 4 miljoen. Per 31 december 2006 beloopt deze reserve € 4.000.000,--. Tenslotte behoort tot de incidentele weerstandscapaciteit de in de begroting 2006 geraamde post voor incidentele onvoorziene uitgaven. Deze bedraagt € 200.000,--. Ten opzichte van de situatie ten tijde van de vaststelling van de nota Reserves en voorzieningen hebben zich geen wijzigingen voorgedaan in de voor de incidentele weerstandscapaciteit relevante risico’s, die noodzaken tot aanpassing van de vastgestelde beleidslijn. In aanmerking genomen het deel van de reserve dat als risicoreserve in stand moet blijven, zijn de mogelijkheden van vrije inzet van de algemene reserve beperkt. 1.2 Structurele weerstandscapaciteit De structurele weerstandscapaciteit wordt gevormd door het totaal van de onbenutte belastingcapaciteit en van de in de begroting geraamde post voor structurele onvoorziene uitgaven. De onbenutte belastingcapaciteit is het verschil tussen de door het rijk vastgestelde norm voor de gemeentelijke belastingheffing en de feitelijke belastingheffing door de gemeente. Omdat voor dienstverleningen het uitgangspunt van kostendekkende heffingen geldt, zit de belastingcapaciteit met name in de onroerende zaakbelastingen (ozb). In het kader van de afschaffing van de gebruikersheffing van de ozb zijn met ingang van het jaar 2006 door het rijk maximaal toegestane tarieven voor de ozb vastgesteld. Ten opzichte van deze maximale tarieven bedraagt de onbenutte belastingcapaciteit met ingang van 2006 € 1.684.000,-. Voor structurele onvoorziene uitgaven is in de begroting 2006 € 30.000,- geraamd. Met inachtneming van de systeemwijziging van de ozb in 2006 bedraagt de totale structurele weerstandscapaciteit per 31 december 2006 derhalve € 1.714.000,--. In de nota Reserves en voorzieningen werd de structurele weerstandscapaciteit becijferd op € 3,4 miljoen. De verlaging van de capaciteit wordt met name veroorzaakt door de afschaffing van het gebruikersdeel van de ozb. Wij achten de beschikbare structurele weerstandscapaciteit ruim voldoende in relatie tot de risico’s.

2. Risico’s De risico’s die relevant zijn voor de weerstandscapaciteit zijn de risico’s die niet anderszins zijn ondervangen. Reguliere risico’s (risico’s die zich regelmatig voordoen en die veelal vrij goed meetbaar zijn) maken geen deel uit van de risico’s in de paragraaf weerstandsvermogen.

Hiervoor kunnen immers verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen worden gevormd. Onderstaand zijn de risico’s die wij in dit kader relevant achten opgesomd. Wij hebben daarbij een onderscheid gemaakt tussen de risico’s die gerelateerd zijn aan de incidentele weerstandscapaciteit en de risico’s die zijn gerelateerd aan de structurele weerstandscapaciteit. 2.1 Risico’s gerelateerd aan de incidentele weerstandscapaciteit 2.1.1 Grondexploitatie De gemeente tracht door strategische aankopen van grond in de toekomstige bouwlocaties een goede grondpositie te verwerven, waardoor optimale sturing en beheersing van de toekomstige ontwikkelingen mogelijk is. De keerzijde van deze positie is, dat in een vroegtijdig stadium investeringen worden gedaan, die door de rentebijschrijving verder oplopen, waardoor op den duur de boekwaarde hoger kan worden dan de economische waarde. De risico’s in deze dienen te worden bezien tegen de achtergrond van de bouwprognoses op middellange en lange termijn. Voor deze risico’s is een afzonderlijke reserve (algemene reserve bouwgrondexploitatie) gevormd. 2.1.2 Toerekening exploitatiekosten aan investeringen/Grondbedrijf In de begroting worden apparaatskosten toegerekend aan investeringen en aan de grondexploitatie. Deze berekening is gebaseerd op de in de beleidsplanning voorgenomen activiteiten. Bij een substantiële afname van de activiteiten voor investeringen en grondexploitatie kunnen minder apparaatskosten aan die activiteiten worden toegerekend, dat tijdelijk tot een hogere toerekening aan de jaarlijkse exploitatie kan leiden. Dit is het geval wanneer de vermindering van de personele capaciteit die door de afname van de activiteiten mogelijk is, niet onmiddellijk kan worden gerealiseerd. Er is dan dus sprake van tijdelijke frictiekosten. 2.1.3 Gemeente-eigendommen De gemeente beheert een aantal gebouwen en openbare voorzieningen (wegen, rioleringen etc.). Het onderhoud en beheer hiervan geschiedt op basis van beheerplannen. Voor de kosten van de uitvoering van de beheerplannen zijn voorzieningen getroffen. Er bestaat altijd het risico van het ontstaan van calamiteiten die kosten met zich meebrengen die niet uit de voorzieningen kunnen worden bestreden. 2.1.4 Uitvoering werken Inherent aan het uitvoeren van publieke taken is dat er risico’s zijn bij die uitvoering. Hieruit kunnen –ook door een toenemend claimbewustzijn bij burgers- claims en rechtsgedingen voortvloeien, waarvan de eventuele financiële consequenties niet altijd door een verzekering (kunnen) worden gedekt. 2.1.5 Bodemvervuilingen Voor de thans bekende saneringsgevallen inzake bodemvervuiling is het treffen van een voorziening niet noodzakelijk omdat niet bekend is of en zo ja met welke vervolgkosten nog rekening zou moeten worden gehouden. Er zit overigens altijd een onzekerheid in de inschatting van de omvang van de vervuiling. Daarnaast blijkt soms dat saneringen nodig zijn op niet-geprogrammeerde plaatsen. 2.1.6 Planschadevergoedingen Op 1 juli 2005 is een wetswijziging inzake planschadevergoedingen in werking getreden. Deze wijziging behelst onder andere dat de gemeente de bevoegdheid heeft gekregen tot het sluiten

van planschadevergoedingsovereenkomsten. Ook geldt voortaan een verjaringstermijn van 5 jaar voor het indienen van planschadeclaims en moet bij het indienen van een verzoek tot planschade een bedrag van € 300,- (dat wordt gerestitueerd als de aanvrage geheel of gedeeltelijk wordt gehonoreerd), worden betaald. Door deze bepalingen wordt het risico dat de gemeente loopt uit hoofde van planschadeclaims beperkt. De kosten van de onafhankelijke advisering over het verzoek tot planschade zijn wel voor rekening van de gemeente. 2.1.7 Centrumplan Vlijmen Kortheidshalve verwijzen wij naar de toelichting bij de paragraaf Grondbeleid. 2.1.8 Stadsgewest ‘s-Hertogenbosch Door de raden van de deelnemende gemeenten is in 1997 besloten de samenwerking op basis van de gemeenschappelijke regeling Stadsgewest ‘s-Hertogenbosch per 1 januari 1999 te beëindigen. Het Stadsgewest blijft tot het moment van overdracht van de voormalige vuilnisstortplaats De Vlagheide aan de provincie (waarschijnlijk per 1 januari 2011) verantwoordelijk voor de financiële administratie, de begroting, de jaarrekening en de nazorg daarvan. In dit kader meldt het bestuur van het Gewest een risico. Er dient een doelvermogen beschikbaar te zijn waaruit de kosten van de nazorg gedurende een periode van 300 jaar (= eeuwigdurend) betaald kunnen worden. De provincie heeft berekend dat hiervoor in 2010 een doelvermogen beschikbaar moet zijn van € 31,75 miljoen. Het Stadsgewest gaat op basis van een reële inschatting uit van maximaal € 21,46 miljoen. Voor het verschil is geen voorziening gevormd. 2.1.9 Naheffing omzetbelasting De belastingdienst heeft een boekenonderzoek voor de omzetbelasting ingesteld over de jaren 1997 tot en met 2001. Naar aanleiding van dit onderzoek zijn naheffingsaanslagen ter behoud van rechten opgelegd tot een totaalbedrag van € 555.000,--. Daartegenover heeft de gemeente aan de belastingdienst een aanvullende teruggaaf van € 276.000,--gevraagd van omzetbelasting die is begrepen in in de jaren 2001 en 2002 betaalde huisvestingskosten (met name verbouwing gemeentehuizen). Tegen de naheffingsaanslagen is bezwaar gemaakt. Inmiddels heeft een afrondende bespreking met de belastingdienst plaatsgevonden, waarbij de belastingdienst heeft toegezegd dat de naheffingsaanslagen op een aantal onderdelen opnieuw zullen worden bekeken en dat de door de gemeente gevraagde aanvullende teruggaaf waarschijnlijk grotendeels zal worden gehonoreerd. Het resultaat van de toezegging van de belastingdienst is nog niet bekend. Binnen de bouwgrondexploitatie is, gezien de toenmalig geldende zeer gecompliceerde regels voor het in aftrek brengen van omzetbelasting (de zogenaamde resolutie BTW-28) voor niet aftrekbare omzetbelasting een budget geraamd. 2.2 Risico’s gerelateerd aan de structurele weerstandscapaciteit 2.2.1 Renterisico In de begroting is uitgegaan van een rentepercentage voor aan te gane langlopende geldleningen van 5%. Hierdoor is al een veiligheidsmarge ingebouwd ten opzichte van de huidige marktrente. Er is een (gering) risico dat ten tijde van het afsluiten van een vaste geldlening de marktrente hoger is dan 5%. In het jaar 2006 is tot een bedrag van € 20 miljoen aan vaste geldleningen aangetrokken. De verschuldigde rente blijft beneden de geraamde 5%. Het hieruit voortvloeiende voordeel is verwerkt in de post “onderuitputting kapitaallasten”.

2.2.2 Beleid van de rijksoverheid De gemeente wordt voortdurend geconfronteerd met de effecten van het gevoerde rijksbeleid. De belangrijkste risico’s die daarbij aan de orde zijn betreffen: a. Bijstelling gemeentefonds De hoogte van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds is mede afhankelijk van de toe- of afname van de rijksuitgaven (trap-op/trap-af). Afhankelijk van de economische ontwikkeling kunnen daarom extra kortingen en/of toevoegingen aan de algemene uitkering plaatsvinden. De behoedzaamheidsreserve 2006 is vanwege de lagere rijksuitgaven slechts tot 11% uitgekeerd. Dit leidde tot een negatieve bijstelling van ongeveer € 315.000,--. b. Huisvesting onderwijs Vanaf 1 januari 1997 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de huisvesting van onderwijsinstellingen. De vergoeding hiervoor is opgenomen in de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. De huisvesting bevat drie onderdelen, te weten de bouw en uitbreiding van scholen, het (buiten)onderhoud van de scholen en de klassenverkleining. De toekomst zal uitwijzen of de door het rijk beschikbaar gestelde middelen voldoende zullen zijn. c. Openeindregelingen Voor een aantal door het rijk aan de gemeenten overgedragen overheidstaken ontvangt de gemeente middelen via de algemene uitkering uit het gemeentefonds. De gemeente is bij de uitvoering van die taken gebonden aan regelgeving van het rijk en heeft daardoor slechts in beperkte mate greep op de omvang van de uitgaven. Dit speelt onder meer bij: de kosten van de Wet Voorzieningen Gehandicapten; ook de demografische ontwikkelingen spelen hierbij een rol; de kosten van bijstandsverlening; onderwijs. d. BTW-compensatiefonds Per 1 januari 2003 is het BTW-compensatiefonds (BCF) ingevoerd. De gemeenten kunnen hierdoor de betaalde omzetbelasting voor een groot deel declareren bij het BTWcompensatiefonds, waardoor deze omzetbelasting geen kostenpost meer vormt. Daartegenover staat een korting op de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Deze korting is gelijk aan het beroep dat de gezamenlijke gemeenten in 2003 doen op het BTWcompensatiefonds. Bij de invoering van het BCF is de algemene uitkering gekort op basis van een schatting van het totaal door de gemeenten in 2003 te declareren bedrag. Tot op heden is er nog geen definitieve korting vastgesteld. Het risico bestaat dat de definitieve korting afwijkt van de schatting die tot nu toe is gehanteerd. e. Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) Per 1 januari 2007 is de wet Maatschappelijke Ondersteuning in werking treden. De financiële en organisatorische gevolgen van de invoering van de WMO zijn nog niet helemaal bekend. Naar het zich nu laat aanzien lijkt het structureel uitvoeringsbudget aan de krappe kant zeker omdat er nog geen duidelijkheid is over de backofficekant van de zorgtaken. In de loop van het 3e kwartaal 2007 ontstaat hierover meer duidelijkheid. Op dit moment is het ook nog te vroeg om te beoordelen of de ontvangen Rijksbijdrage voor de regeling “Hulp bij het Huishouden” toereikend is voor de vergoedingen. 2.2.3 Onkruidbestrijding Momenteel maakt de gemeente bij het onderhoud van de groenvoorzieningen en verhardingen nog gebruik van chemische middelen. Het betreft voor de groenvoorziening het middel Casoron en voor de verhardingen het middel Round Up. Deze middelen zijn thans door het College voor de toelating van bestrijdingsmiddelen toegestaan tot 2008 respectievelijk 2012. Of het gebruik van deze middelen eerder of later wordt verboden, is niet voorspelbaar. Een verbod leidt tot hoge meerkosten en/of kwaliteitsverlies.

2.2.4 Beveiliging De gemeente moet, ter waarborging van de continuïteit van de dienstverlening, beschikken over een actueel bovensectoraal beveiligingsplan. In het kader van een actualisatie wordt momenteel een audit uitgevoerd, waar mogelijk acties uit zullen voortkomen.

II.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen

1. Inleiding De gemeente heeft kapitaalgoederen in bezit. De belangrijkste daarvan zijn wegen (inclusief civieltechnische kunstwerken), riolering (inclusief rioolgemalen en bergbezinkbassins), water, groen- en sportvoorzieningen en gebouwen. Deze kapitaalgoederen moeten worden onderhouden om de kwaliteit op niveau te houden en de waarde in stand te houden. De lasten van het onderhoud komen op diverse programma’s in de begroting voor. Met het onderhoud van de kapitaalgoederen is een substantieel gedeelte van de begroting gemoeid. Een helder overzicht is daarom van belang voor een goed inzicht in de financiële positie. In deze paragraaf worden het beleidskader omtrent het onderhoud van kapitaalgoederen en de vertaling daarvan weergegeven.

2. Beleidsuitgangspunten Het beleidskader voor het onderhoud van de kapitaalgoederen wordt gevormd door beleidsplannen. In deze beleidsplannen zijn de uitgangspunten welke bij het onderhoud worden gehanteerd, vastgelegd. In essentie gaat het daarbij om een afweging tussen de na te streven kwaliteit en de beschikbare c.q. in te zetten middelen. Voor de volgende kapitaalgoederen zijn beleidsplannen beschikbaar: - Wegen - Openbare verlichting - Overige voorzieningen aan wegen (verkeersvoorzieningen en straatmeubilair) - Riolering - Groen - Gebouwen Een drietal beleidsplannen is in voorbereiding: - Beleidsplan onderhoud en beheer van buitensportaccommodaties (voorziene vaststelling door de raad medio 2007) - Beleidsplan Civieltechnische kunstwerken (afronding gepland in 2008) - Beleidsplan Openbare Ruimte Vesting Heusden (afronding gepland medio 2007)

3. Vertaling van het beleidskader in de begroting 3.1 Algemeen Ten behoeve van de feitelijke uitvoering van het onderhoud worden de beleidsplannen vertaald in beheerplannen, waarin per jaar de uit te voeren onderhoudsmaatregelen en de daaraan verbonden kosten zijn weergegeven. Voor wegen, openbare verlichting, overige voorzieningen aan wegen en gebouwen zijn onderhoudsvoorzieningen gevormd, die jaarlijks (op basis van de gemiddelde onderhoudskosten zoals die uit het beheerplan blijken) worden gevoed ten laste van de exploitatie en waaraan de werkelijke onderhoudskosten worden onttrokken, zodat

budgettair gezien een egalisatie van de onderhoudskosten wordt bereikt. Het dient dan te gaan over verplichtingen, samenhangend met het in de tijd onregelmatig gespreid zijn van kosten. Dit betekent dat de voorziening alleen betrekking dient te hebben op groot onderhoud en rehabilitatie en dat het dagelijks onderhoud ten laste van de exploitatie gebracht moet worden. In de begroting 2007 is deze methodiek bij het onderhoud van wegen en straatverlichting ook daadwerkelijk toegepast. Voor de gebouwen zal dit gaan gebeuren ingaande het begrotingsjaar 2008. Het onderhoud van de riolering wordt ten laste van de exploitatie gebracht. De budgettaire egalisatie, die ook van belang is om schommelingen in het tarief van het rioolrecht te voorkomen, wordt hier bereikt door middel van een egalisatiereserve. 3.2 Wegen In december 2005 is een geactualiseerd beleidsplan wegen vastgesteld. Dit beleidsplan is toegesneden op de Heusdense situatie waarin een relatief gering gedeelte (circa 20% en vooral doorgaande wegen met een hoge verkeersintensiteit) van de wegen wordt gerehabiliteerd (vervanging van de verharding met inbegrip van de fundering) en de overige wegen (woonstraten en verblijfsgebieden) in stand worden gehouden door het uitvoeren van groot onderhoud. Het beleidsplan richt zich op de eerste plaats op het voorkómen van wegen met een slechte kwaliteit. Voorts is het uitgangspunt van beleid om vrijliggende fietspaden op een hoger kwaliteitsniveau te brengen en te houden. De beheermaatregelen die voortvloeien uit het beleidsplan zijn nader uitgewerkt in het beheerplan wegen 2006-2010. Openbare verlichting Het beleidsplan openbare verlichting is vastgesteld in februari 2005 en heeft een looptijd van 2005 t/m 2014. In het beleidsplan wordt gestreefd naar een éénduidig beheer en onderhoud voor de complete openbare verlichting. In de begroting 2007 is een toevoeging aan de voorziening voor vervanging van lichtmasten/armaturen van € 187.000,-- geraamd. Voor onderhoudskosten is een bedrag van € 116.000,-beschikbaar. De in het leven geroepen voorziening heeft de functie van een kostenegalisatievoorziening en betreft geen onderhoudsvoorziening. Civiele Kunstwerken In 2008 zal het beleidsplan civiele kunstwerken ter vaststelling worden aangeboden. In dit plan zullen uitgangspunten voor het beheer en onderhoud van de civiele kunstwerken worden geformuleerd. Ook de financiële consequenties zullen in beeld gebracht worden. Het gaat hier onder meer om vaste en beweegbare bruggen, kademuren en vlonders. 3.3 Riolering Het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP-3 2004-2008) geeft aan op welke wijze de gemeente haar zorgplicht voor een doelmatige inzameling en transport van het binnen de gemeente Heusden vrijkomende afvalwater gedurende de looptijd van het plan zal gaan invullen. Dit gebeurt o.a. door het opheffen van ongezuiverde lozingen, het terugdringen van vuiluitworp uit de overstorten en het doelmatig beheren en onderhouden van de riolering.

Als uitvloeisel van het beleidsplan wordt momenteel een beheerplan opgesteld. In dit plan wordt het beleid vertaald naar programma’s voor onderhoud, waarbij worden onderscheiden preventief/periodiek onderhoud, inspectie en monitoring alsmede correctief onderhoud. Het beheerplan zal naar verwachting in december 2007 kunnen worden vastgesteld. 3.4 Water De gemeente is op dit moment bezig met het opstellen van een waterplan. Het waterplan geeft de gemeentelijke visie op het water en alles wat daarmee te maken heeft weer. Daarnaast worden in het uitvoeringsprogramma de waterprojecten opgenomen die voor de korte en middellange termijn noodzakelijk zijn. Het waterplan zal gereed zijn in 2007 en 1e kwartaal 2008 vastgesteld worden. Naast het waterplan is de implementatie van de KaderRichtlijn Water (KRW) in volle gang. De gemeenten zijn daarvoor nu aan zet om maatregelen en doelen te bepalen die in 2015 gerealiseerd moeten zijn. Het is van groot belang om dit goed op te pakken omdat er sprake is van een resultaatsverplichting waarop de Europese unie gaat handhaven. De gemeente neemt deel in het KRW-proces en koppelt dit, waar mogelijk, aan het waterplan. In 2007 en 2008 zullen de gevolgen van de KRW in beeld gebracht worden. 3.5 Groen- en sportvoorzieningen De gemeente beschikt voor alle kernen over een groenstructuurplan en een groenbeheerplan. In het groenbeheerplan is onder meer het nagestreefde onderhoudsniveau vastgelegd. Om genoemde plannen te plaatsen binnen een beleidskader en om de samenhang tussen de plannen te waarborgen, is in oktober 2004 een groenbeleidsplan vastgesteld. In de begroting zijn de middelen om uitvoering te geven aan het groenbeheerplan geraamd. De totstandkoming van het beleidsplan voor beheer en onderhoud van de buitensportaccommodaties bevindt zich momenteel in een vergevorderd stadium. Naar verwachting kan het beleidsplan medio 2007 aan de raad worden aangeboden. 3.6 Gebouwen Het Beleidsplan beheer en onderhoud gemeentelijke gebouwen omvat het onderhoud van een 130-tal gemeentelijke gebouwen. De uitgangspunten voor het beheer en het onderhoud van de gebouwen, zoals die in het beleidsplan omschreven zijn, betreffen: de instandhouding van de bruikbaarheid de veiligheid en de gezondheid van de gebruikers de representativiteit toekomstgericht beleid kostenbewust en verantwoord onderhouden en beheren nivelleren van de onderhoudskosten door middel van onderhoudsvoorzieningen Op basis van het beleidsplan zijn in de begroting toevoegingen aan de onderhoudsvoorzieningen geraamd, gebaseerd op het 10 jaarlijks gemiddelde van de onderhoudskosten.

II.2.4 Financiering In de financieringsparagraaf wordt verantwoording afgelegd, over de uitvoering van de financieringsfunctie. Allereerst staan de algemene ontwikkelingen op het gebied van treasury beschreven. Vervolgens vindt verantwoording over de gekozen rentevisie, financieringsbeslissingen en beheersmaatregelen plaats.

1. Treasurybeleid De gemeente Heusden heeft een goedkope leningenportefeuille. Door de renteontwikkeling in 2006 zullen deze goedkope leningen in de toekomst tegen slechtere condities geherfinancierd moeten worden. Dit heeft negatieve gevolgen voor het renteresultaat. De leningenportefeuille is goedkoop door het lage renteniveau van de afgelopen drie jaar. Van deze lage rente is geprofiteerd bij het aangaan van vaste geldleningen. Vanaf 2004 is de leningenportefeuille met € 32,5 miljoen toegenomen tegen een gewogen gemiddelde rente van 3,68%. De ingenomen posities zullen in de toekomst echter door duurdere leningen vervangen moeten worden. In 2006 heeft de Europese Centrale Bank (ECB) met een vijftal opwaartse rentestappen namelijk een eind aan de lage rente gemaakt. Ook na 2006 zal de rente naar verwachting stijgen. In februari 2006 heeft de VNG het ministerie van BZK geadviseerd over de berekening van een nieuwe renterisiconorm. Deze norm stelt grenzen aan het renterisico dat gemeenten op langlopende leningen mogen lopen. Deze potentiële wijziging zal voor de gemeente Heusden niet tot een overschrijding van de renterisiconorm leiden. Vanaf 2008 komt er definitief een verbod op de verstrekking van hypothecaire leningen aan eigen personeel. De gemeente Heusden was hier al mee gestopt en heeft slechts een vijftal verstrekte hypotheken in portefeuille. Er zijn geen onrechtmatigheden bij de uitvoering van de financieringsfunctie geconstateerd. Dit is de eindconclusie van de rechtmatigheidscontrole 2006. De controle toont aan dat weten regelgeving met betrekking tot de financieringsfunctie nageleefd is.

2. Rentevisie Aan de boekwaarde van de activa en van grondexploitaties wordt rente toegerekend via een rekenrente. Het verschil tussen de rekenrente en de werkelijke rente leidt in 2006 tot een positief renteresultaat van circa € 3,7 miljoen. De gewogen gemiddelde rente van de leningenportefeuille is in 2006 gestegen van 3,62% naar 3,78%. Dit wil zeggen dat de rentevergoeding voor iedere geleende euro met € 0,0016 is toegenomen. Op een leningenportefeuille van € 46,75 miljoen betekent dit een stijging van € 74.800 op jaarbasis. De stijging van de gemiddelde rente is het gevolg van rentestappen door de ECB. Hierdoor zijn leningen in 2006 tegen een hoger renteniveau aangetrokken dan gemiddeld.

3. Risicobeheer De wet Financiering decentrale overheden (Fido) verplicht gemeenten tot actief risicobeheer. Uitgangspunt hierbij is dat gemeenten risico`s zo veel mogelijk uitsluiten. De gemeente Heusden heeft dit in 2006 op de volgende manieren gedaan: 1) De 4 opgenomen geldleningen zijn alle lineair en de rentetypische looptijd is gelijk aan de liquiditeitstypische looptijd. Dit betekent dat de rente gedurende de gehele looptijd van de lening vast staat. Hierdoor leidt een stijgende rente niet tot hogere rentelasten. 2) Er is gevarieerd in de looptijd van afgesloten leningen. Hierdoor ontstaat spreiding in de leningenportefeuille. 3) De kasgeldlimiet is niet overschreden. Dit duidt erop dat de gemeente Heusden de risico`s op de kortlopende verplichtingen heeft beperkt. 4) In figuur 1 is te zien dat het renterisico dat de gemeente op haar langlopende verplichtingen loopt, ruim onder de renterisiconorm is gebleven. Hierdoor wordt vermeden dat in enig jaar een onevenredig groot deel van de leningenportefeuille moet worden geherfinancierd of aan renteherziening onderhevig is. 5) In figuur 2 is het kredietrisico te zien Figuur 1 Renterisiconorm

2006

Renterisico op vaste schuld 2. Netto renteherziening op vaste schuld 4. Netto nieuw aangetrokken vaste schuld 5. Betaalde aflossingen 6. Herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7. Renterisico op vaste schuld (2 + 6)

0 20.000 4.500 4.500 4.500

8. Stand van de vaste schuld per 1 januari 9. Het bij ministeriële regeling vastgestelde percentage 10. Renterisiconorm

31.250 20% 6.250

11. Ruimte(+) / Overschrijding(-) (10 - 7)

+1.750

Figuur 2 Kredietrisico op verstrekte gelden

Risicogroep - gemeenten / provincies - sportverenigingen met garantie WFS - woningcorporaties met garantie WSW - semi overheidsinstellingen - financiële instellingen (A rating en hoger) - toegestane instellingen conform treasurystatuut - niet toegestane instellingen, volgens treasurystatuut Totaal

Zekerheden WSW garantie -

Restant schuld (x € 1.000) 635

3.093

4. Gemeentefinanciering In de begroting is rekening gehouden met een financieringsbehoefte in 2006. Om in deze behoefte te voorzien zijn vier leningen met een totale waarde van € 20 miljoen aangetrokken. De leningen zijn gespreid in het jaar aangegaan, ter aanvulling van het saldo op de betaalrekening. Om spreiding in de leningenportefeuille te krijgen, is gekozen voor afwisseling in de looptijd van de leningen. In paragraaf 2 is aangegeven dat de nieuw afgesloten leningen een negatieve invloed op de gemiddelde rentevoet van de gehele portefeuille hebben. Er zijn geen nieuwe geldleningen verstrekt. Door aflossingen is het saldo verstrekte langlopende geldleningen met circa € 81.000 afgenomen tot circa € 215.000.

II.2.5 Paragraaf : Bedrijfsvoering 1. Voorgeschiedenis Na afronding van de gemeentelijke herindeling bleef de organisatie in beweging. Met de Heusdense Manier van Werken zijn begin 2002 een werkwijze en werkomgeving geïntroduceerd, die de dienstverlening aan de klanten (en wat daar intern voor nodig is) beter dan daarvoor faciliteerde. Bovendien was de nieuwe vorm van dienstverlening innovatief, onder andere door de vergaande digitalisering van informatie en diensten. Begin 2002 is besloten in welke richting de gemeentelijke organisatie zich in de toekomst moest ontwikkelen, met de volgende drie doelen: • De burger staat centraal • Integraal werken • Locatieongebonden diensten verlenen. Om deze doelen te bereiken is in 2005 de organisatiemissie, visie en dienstverleningsnormen herijkt. Ook zijn kernwaarden en ordenings- en besturingsprincipes bepaald. Daarna is een ontwerp gemaakt voor een herinrichting van de organisatie.

2. Klantgerichte organisatie In oktober 2005 is de inrichting van de organisatie geïmplementeerd. Bij de nieuwe organisatiestructuur staan de klant en de klantvraag zichtbaar centraal. Processen worden ingedeeld naar teams voor de frontoffice, beleid en projecten (met onder meer een strategische functie), publieksdiensten (klantoriëntatie), Buiten, Interne services en Planning en Control (die de interne bedrijfsvoering vormen). Bij deze inrichting van teams is uitgegaan van zowel klantoriëntatie, procesoriëntatie als ook de grootte van de teams (span of control van de leidinggevenden). Medio 2006 is er een wijziging gekomen in de aansturing van de organisatie. Voorheen was sprake van een meerhoofdige directie. Thans is de gemeentesecretaris tevens directeur en als enige eindverantwoordelijk voor de organisatie. Het frontoffice neemt in de organisatie een centrale positie in. De klant komt hier “binnen”, telefonisch, aan de balie of digitaal. Het managen van klantencontacten door het frontoffice krijgt steeds meer gestalte. Het frontoffice heeft in 2006 een duidelijke regierol vervuld in het informatieproces. Dit proces zorgt ervoor dat alle binnenkomende mailtjes en telefoongesprekken inmiddels binnen gemiddeld 2,4 dag beantwoord worden. In 2006 is gestart met het dienstverleningsconcept. Het dienstverleningsconcept leidt er in 2007 toe dat de klant al bij de frontoffice afspraken kan maken over uit te voeren taken in de backoffice. De frontoffice houdt in de gaten dat deze afspraken nagekomen worden. Integrale dienstverlening komt goed van de grond op het niveau van accountmanagement, op het werkterrein van bedrijven. Door de accountmanager bedrijven worden complexe meervoudige vragen integraal behandeld. Hierdoor heeft de klant maar één aanspreekpunt.

In 2006 is een aantal concrete dereguleringsacties uitgevoerd. Zo hoeft de klant voor een kleinschalig evenement geen vergunning meer aan te vragen en worden sneltoetscriteria gebruikt om niet alle bouwplannen meer door welstand te laten beoordelen. De invulling van de versterking van de strategische functie zoals vermeld in de begroting 2006 wordt langs meerdere lijnen vorm gegeven: • Het leveren van integrale beleidsadvisering op majeure trajecten, voorbeelden: aanpassing structuurvisie +, accommodatiebeleid, grondbeleid, WMO, sociaal economisch beleid en volkshuisvestingsbeleid. • Het bundelen van projecten in een programma op terreinen als volkshuisvesting (gerichte bouwprogrammering), Oudheusden en leefbaarheid/wijkgericht werken. • Het bevorderen van strategisch denken door met regelmaat brainstormsessies (ambtelijk, bij tijd en wijle ook met participatie van collegeleden) te organiseren. 2.1 Klanttevredenheidsonderzoek In 2005 is een uitgebreid klanttevredenheidsonderzoek gehouden. Op diverse gebieden heeft de organisatie deze resultaten in 2006 vertaald in concrete acties ter verbetering van de klanttevredenheid. Een aantal belangrijke acties betroffen de volgende onderwerpen: • verbeteren van het proces informatievoorziening klant: beoogt een snellere en geborgde afdoening van inkomende telefoontjes en e-mails; • accountmanagement: beoogt kanalisering van contacten met doelgroepen binnen de gemeente (bedrijven, sport); • cultuur binnen de organisatie: beoogt te stimuleren dat medewerkers elkaar meer aanspreken en naar de klant toe meer gericht zijn op oplossingen en resultaat; • de structuur van de organisatie: beoogt de organisatie in te richten op de diensten aan de klant; • verbeteren van de (digitale) informatievoorziening: beoogt verbetering en uitbreiding van de communicatie(kanalen) van de gemeente, zoals website, Digitaal Loket, Gemeentepagina, e.d. • de verbetering van integrale handhaving: beoogt verschillende disciplines samen te laten werken in de interactie van de klanten. 2.2 Leiderschap en personeel De leiderschapsstijl binnen onze organisatie betekent leiderschap waarin perspectief geboden wordt aan medewerkers en klanten. Ook op het terrein van resultaten en strategische beleidsvorming staat de klant centraal, worden verantwoordelijkheden genomen en knopen doorgehakt. Deze leiderschapsstijl is uitgangspunt voor alle leidinggevenden in onze organisatie. Om deze kwaliteitsdoelstelling te bereiken zijn in 2005 competentieprofielen opgesteld voor de leidinggevende functies en nemen alle leidinggevenden vanaf medio 2006 deel aan een Managementontwikkelingstraject. In dit traject, dat doorloopt in 2007, wordt aandacht besteed aan zowel de bedrijfsmatige (veranderkundige) kant als aan de coachende kant van leidinggeven. Sturen op resultaten en ontwikkelen van medewerkers naar de gewenste samenwerkingscultuur, met de focus op de klant, vraagt om sterk leiderschap binnen de organisatie. De thema’s klanten resultaatgerichtheid zijn geïntegreerd in een aantal

personeelsinstrumenten, waaronder de RGA/POP’s (resultaatafspraken en persoonlijke ontwikkelplannen). In de doorontwikkeling van RGA/POP, met onder meer training en scholing, zal dit ook benadrukt worden. Het management heeft de taak medewerkers doorlopend te coachen op deze thema’s, de kernwaarden van onze organisatie en de benodigde competenties. In 2006 (doorlopend in 2007) is gestart met het beschrijven van alle functies. Het gaat om generieke beschrijvingen in zgn. functiefamilies. Ook deze beschrijvingen vormen de basis voor doorontwikkeling van RGA/POP.

3. Planning en control Planning en control is sterk gerelateerd aan de Plan Do Check en Act (PDCA)-cirkel. Bij het volgen van deze PDCA-cirkel wordt gewaarborgd dat als aan een verbetering wordt bedacht (plan) en uitgevoerd (do) ook een evaluatie (check) en nieuwe verbetering (act) volgt. Dit is nodig om meer grip te krijgen op processen en projecten en deze te verbeteren. 3.1 Procesgericht werken en informatievoorziening Het procesgericht werken en het digitaal loket zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden in deze organisatie. Door een proces in de organisatie digitaal en procesmatig af te handelen en gelijktijdig de burger de mogelijkheid te geven via het digitaal loket elektronisch zaken met de gemeente te doen bereiken we twee doelen: tevreden klanten en een efficiënte werkuitvoering. Via het digitaal loket beschikt de burger over een grote hoeveelheid productinformatie en daarnaast kan hij direct, online aanvragen indienen. Ook directe betaling via de internetkassa is mogelijk. Samen met de proceseigenaar (de teammanager) en medewerkers worden bedrijfsprocessen opnieuw ontworpen. Het hoofddoel hierbij is concentratie en integratie van dienstverlening in en door de frontoffice, waarbij het digitaal loket een belangrijke plaats heeft. De totale dienstverlening wordt verbeterd door een gestructureerde afhandeling via het workflowmanagementsysteem. Momenteel worden ca. 50 processen digitaal afgehandeld via workflow. Dit zijn er 10 meer dan in het jaar ervoor. In 2006 hebben we de digitalisering van het besluitvormingsproces opgestart. Dit proces omvat de hele keten van het opstellen tot en met het vaststellen van voorstellen door de burgemeester, het managementteam, het college en/of de raad. Begin 2007 zal dit systeem in gebruik worden genomen. In 2006 hebben we sterk ingezet op verbetering van de elektronische informatievoorziening en op verhoging van de digitale interactie. In de vernieuwde website zijn nieuwe functies en meer informatie beschikbaar. In dit kader zijn ook vier spitsprojecten van het programmabureau Advies.Overheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken afgerond. Vergunningen, bekendmakingen en alle gemeentelijke verordeningen zijn nu on line beschikbaar. En door koppeling van productcatalogi is productinformatie van Heusden automatisch gekoppeld aan informatie van andere overheden. Bij het publiceren van vergunningen hebben we een bijzonder resultaat geboekt. Alle vergunningen, die digitaal worden afgehandeld, worden op de website gepubliceerd. De aanvragers zelf, maar bij vergunningen op gebied van bouwen en wonen, milieu en APV ook andere burgers, hebben on line toegang tot de digitale dossiers. Het vergroten van de toegankelijkheid van overheidsinformatie heeft als belangrijkste doel een betere dienstverlening aan de klant en een hogere klanttevredenheid. Zo geeft Heusden concreet invulling aan het begrip transparante overheid.

Onderdeel van de website is het Raadsinformatiesysteem (RIS). Verbeterde ontsluiting, uitgebreide zoekfunctie en audioverslagen van raadsvergaderingen zijn belangrijke vernieuwingen, die in 2006 gerealiseerd zijn. In januari 2007 is het vernieuwde RIS beschikbaar gekomen. Ter bevordering van het procesmatig werken en het borgen van de PDCA-cirkel is het nodig om de beschikbare managementinformatie (MIS) in onze organisatie te optimaliseren. Via het MIS moet het management de komende jaren meer informatie krijgen over de prestaties om op te sturen. Het instrument MIS is in 2006 ingezet ter verbetering van o.a. het verkorten van de doorlooptijden van de afhandeling van processen zoals bezwaar Awb en WOZ, crediteuren/facturen, gehandicaptenvoorzieningen, informatievragen van de klant, etc. Met de onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid versterken wij de verantwoording die wij afleggen over het gevoerde beleid. Maar daarnaast is ons belangrijkste doel: systematisch aandacht hebben voor doelmatigheid en doeltreffendheid. Dit impliceert een leerproces, waarbij onderzocht wordt waar verbeteringen mogelijk zijn. De onderzoeken zijn bedoeld om een bijdrage te leveren in de verbetering van het gemeentelijk handelen. In 2006 zijn de rapportages over de doeltreffendheid van het peuterspeelzaalwerk, de doeltreffendheid van eigendom en gebruik van gebouwen, de tussentijdse rapportage verbonden partijen en de doorlichting van het team FAZA vastgesteld. De stand van zaken van de uitvoering van de aanbevelingen is onderaan in paragraaf 6 aangegeven. 3.2 Projectmatig werken De afgelopen jaren is de structuur van het projectmatig werken opgezet. In 2006 is het projectmatig werken geëvalueerd en er zijn verbeterpunten geformuleerd in relatie tot de sturing van de projecten. In 2007 is gestart met extra coaching en een sterkere beheersing van de projecten. Voor het borgen van de PDCA-cirkel is het nodig dat de bestuurlijke informatie gericht op de voortgangsbewaking van beleidsvoornemens uit het ambitieakkoord “Ambities Raad Heusden 2006-2010”, de begroting, aangenomen moties, projecten, opdrachten, afspraken en toezeggingen gebundeld wordt in één monitoringsysteem. In 2007 wordt een nieuw, transparant, toegankelijk en up to date (beheerd) planningsen monitoringssysteem van alle bestuurlijke afspraken opgeleverd. In 2006 is hier reeds mee gestart. Hiermee wordt het voor raad, college en organisatie mogelijk geïnformeerd te worden en blijven over c.q. (pro-actief) te kunnen sturen op de voortgang van bestuurlijke afspraken. Een aantal fracties heeft hiervoor in 2006 ideeën en wensen ingebracht.

4. Risicomanagement Het risicomanagement is in 2005 opgepakt en loopt door in 2006 en volgende jaren. Bij het risicomanagement worden niet alleen de financiële, maar ook de overige risico’s bekeken. Het is van belang dat op systematische wijze interne en externe bedreigingen van de gemeentelijke doelstellingen transparant en beheersbaar worden. De jaren erna zal dit steeds verder vormgegeven worden.

Het eerste onderdeel van het risicomanagement is het opstellen geweest in 2005 van het interne controleplan. Voor onderliggende jaarrekening 2006 zijn de belangrijkste processen gecontroleerd op getrouwheid en rechtmatigheid, door een beoordeling van het controleproces binnen het totaalproces en een steekproef. De aanbevelingen uit de rapportages zullen onderdeel zijn van een totaalinventarisatie van de risico’s.

5. Privatisering Op 24 mei 2005 is het beleidskader privatisering vastgesteld. Dit kader geeft handreikingen om te toetsen of het in een bepaald geval wenselijk is om te privatiseren. In de begroting 2006 zijn de volgende onderwerpen opgenomen: de doorontwikkeling sportbedrijf (Horeca B.V.) en catering/ schoonmaak gemeentelijke gebouwen en het kerntaken onderzoek bij de buitendienst. In 2006 is het onderzoek naar de clustermogelijkheden van de diverse horecafaciliteiten bij de sportaccommodaties en de catering van de werkcafé’s van de gemeentehuizen afgerond door middel van een rapportage aan het college. Het besluit is genomen om geen horeca BV op te richten maar de verzelfstandiging/uitbesteding van de horeca van de binnensportfaciliteiten verder te onderzoeken. Op dit moment wordt door de concerncontroller daartoe onderzoek verricht naar de mogelijkheden bij die Heygrave. De uitbesteding van de schoonmaak van gemeentelijke gebouwen is in 2006 gerealiseerd. Het kerntakenonderzoek bij de buitendienst is op dit moment, mede gezien de nieuwe accommodatie, niet meer aan de orde. Verbeterpunten zijn reeds zo veel als mogelijk doorgevoerd. Er is voortdurend aandacht om te komen tot een hogere efficiëncy.

6. Stand van zaken uit de aanbevelingen van de onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid (art 213a gemeentewet). In deze bijlage wordt verantwoording afgelegd over de uitvoering van de aanbevelingen van de onderzoeken uit het jaar 2005 en 2006. Het college heeft de aanbevelingen overgenomen en wil over de stand van zaken in deze paragraaf verantwoording afleggen. Doeltreffendheidsonderzoek eigendom en gebruik gemeentelijke accommodaties Stand van zaken Het onderzoek is uitgevoerd in het jaar 2005. In 2006 is de rapportage vastgesteld door het college en ter kennisname gebracht van de raad. Welke aanbevelingen zijn uitgevoerd? Nvt. Welke aanbevelingen dienen nog uitgevoerd te worden? • Centraliseer de beleidsmatige taak gemeentelijke panden v.w.b.aankoop en afstoting van panden, de keuzes welk gebruik in welk pand komt. • Formuleer doelstellingen en de (maatschappelijke) effecten, inclusief de verantwoording over het behalen van de doelstellingen en effecten. In de raad van oktober 2007 zal een voorstel voor het centrale beleid voorgelegd worden, met de centrale doelstellingen en effecten en de structuur van verantwoordelijkheden. Daarna wordt het beleid verder sectoraal uitgewerkt, met meer gedetailleerde doelstellingen en effecten. •

Breid de registratietaak uit van de registratie van het eigendom naar de registratie van het eigendom én gebruik én contracten. In september 2007 zal dit zijn afgerond. • Zorg ervoor dat de contracten allemaal getekend worden. Vindt plaats na de registratie in september 2007. Doeltreffendheidsonderzoek Peuterspeelzaalwerk Stand van zaken Het onderzoek is uitgevoerd in het jaar 2005. In 2006 is de rapportage vastgesteld door het college en ter kennisname gebracht van de raad. Welke aanbevelingen zijn uitgevoerd, cq afgerond? • Integreer in het nieuwe jeugdbeleid de beleidsvelden peuterspeelzaalwerk en vooren vroegschoolse educatie en het gemeentelijk onderwijs achterstandenbeleid. (reeds uitgevoerd) • Integreer de beleidsvelden op ambtelijk niveau en op het niveau van de portefeuillehouder. (op collegeniveau is dit geïntegreerd, op ambtelijk niveau niet)

De beleidsinhoudelijke integratie is grotendeels gerealiseerd met de vaststelling van het integraal jeugdbeleid in de raad van 20 december 2005. In de Lokale Educatieve Agenda, vast te stellen door de raad in het voorjaar 2007, zal de integratie van het peuterspeelzaalwerk, vooren vroegschoolse educatie en het gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid afgerond worden. Bestuurlijke integratie van de beleidsvelden is gerealiseerd doordat nu één wethouder verantwoordelijk is voor de genoemde beleidsvelden. De aanbeveling om ook op ambtelijk niveau de genoemde beleidsvelden te integreren blijkt niet mogelijk te zijn, omdat het hele beleidsveld teveel is voor één persoon. Inhoudelijk wordt wel samengewerkt. • Formuleer en meet de effecten van het beleid. De evaluatie gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid 2002-2006 is 12 december 2006 in de raad behandeld. De effecten van de vooren vroegschoolse educatie zijn hierin gemeten en benoemd. Ook naar de toekomst zijn meetbare resultaten vastgelegd met een doorkijk naar 2010. Welke aanbevelingen dienen nog uitgevoerd te worden? • Zorg voor duidelijke criteria voor de subsidies, bij verschillen tussen instellingen of locaties. Deze aanbeveling wordt meegenomen in het subsidiebeleid. Uiterlijk 1 januari 2008 wordt het beleid vastgesteld. Doelmatigheidsonderzoek team Faza Stand van zaken Het onderzoek is uitgevoerd in het jaar 2005. In 2006 is de rapportage vastgesteld door het college en ter kennisname gebracht van de raad. Het verbeterplan is nog niet vastgesteld door de wisseling van teammanager. Welke aanbevelingen dienen nog uitgevoerd te worden • Onderzoek wat de waardering door de interne klanten is en gebruik dit voor de beleidsbepaling en inrichting van de processen. • Onderbouw de budgetten en benodigde uren per product. Pak dit op samen met het team bedrijfseconomisch control. Gebruik deze informatie om de efficiency te verbeteren. Stuur, daar waar andere teams de kosten maken, de uitgaven met duidelijke afspraken met de andere teams. • Check gedurende het jaar de uitvoering of nakoming van afspraken in het eigen teamplan, het arboplan, de procesbeschrijvingen, het WBO-onderzoek en de functioneringsgesprekken. • Inventariseer de uitzonderingen in de processen en zorg voor een heldere afweging tussen de belangen van de gebruiker/klant en het belang van efficiency. • Beperk het risico op wisselende kwaliteit van de eindproducten dat ontstaat door de mondelinge en meer vluchtige overdracht van de informatie. Vooral de uitzonderingen in de processen verdienen hierbij aandacht.

Doeltreffendheidsonderzoek verbonden partijen (regiefunctie jeugdgezondheidszorg) Stand van zaken Het onderzoek is uitgevoerd in het jaar 2006. In 2006 is de tussentijdse rapportage vastgesteld door het college en ter kennisname gebracht van de raad. Welke aanbevelingen dienen nog uitgevoerd te worden • Ontwikkel een regiefunctie voor de jeugdgezondheidszorg In het verbeterplan wordt de regiefunctie breder geformuleerd omdat de jeugdgezondheidszorg slechts één van de beleidsterreinen is, waarbij de gemeentelijke regiefunctie in ontwikkeling is. Het doel van het verbetertraject is om de regiefunctie van de beleidsterreinen rond welzijn, zorg en onderwijs te organiseren. Een aantal fases wordt onderkend: Fase 0: voorbereiding, eerste oriëntatie Fase 1: ontwikkelen kader regiefunctie (eind 2008) Fase 2: per beleidsterrein concretiseren regiefunctie en afspraken participanten (2008 e.v.). Doelmatigheidsonderzoek team OOR Stand van zaken Het onderzoek is in 2006 uitgevoerd. Gestart is met het opstellen van een verbeterplan. Daarna wordt de rapportage voorgelegd aan het college. Doeltreffendheidsonderzoek digitaal loket Stand van zaken Het onderzoek is in 2006 uitgevoerd. Gestart is met het opstellen van een verbeterplan. Daarna wordt de rapportage voorgelegd aan het college. Doelmatigheidsonderzoek team KC Stand van zaken Het onderzoek is in 2006 uitgevoerd. Gestart is met het opstellen van een verbeterplan. Daarna wordt de rapportage voorgelegd aan het college. Doelmatigheidsonderzoek team OWZ Stand van zaken Het onderzoek is in 2007 uitgevoerd. Gestart is met het opstellen van een verbeterplan. Daarna wordt de rapportage voorgelegd aan het college.

II.2.6 Verbonden partijen 1. Inleiding In het Besluit Begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) wordt onder verbonden partij verstaan een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Bij een bestuurlijk belang is er sprake van zeggenschap, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur, hetzij uit hoofde van stemrecht. Onder een financieel belang wordt verstaan een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is wanneer de verbonden partij failliet gaat, danwel het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat wanneer de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. De paragraaf verbonden partijen geeft de visie op deze partijen in relatie tot de uitvoering van de doelstellingen, zoals opgenomen in de programbegroting. De relatie met verbonden partijen, die altijd is gebaseerd op het publiek belang, is een manier om een bepaald beleidsvoornemen uit te voeren. Gezien het financiële en bestuurlijke belang van de verbonden partijen, dient voor het inzicht van de raad de relatie tussen verbonden partijen en het publieke belang te worden aan gegeven.

2. Gemeenschappelijke regelingen De gemeente Heusden neemt deel aan een aantal gemeenschappelijke regelingen. Deze samenwerkingsverbanden met andere gemeenten en/of provincies voeren namens de gemeente bepaalde beleidstaken uit. De gemeente is dan ook, samen met de andere deelnemers bestuurlijk en financieel bij de gemeenschappelijke regeling betrokken en heeft invloed op het beleid van de regeling. De gemeenschappelijke regelingen waarin wordt geparticipeerd, zijn:

Intergemeentelijke Samenwerking Regio ’sHertogenbosch (bestaande uit 7 portefeuillehoudersoverleggen) GGD, inzake Regionale ambulancevoorziening GGD, Hart voor Brabant Regionale Hulpverleningsdienst Brabant-Noord Gemeenschappelijk Meldcentrum Brabant-Noord (GMC) Werkbedrijf voor gesubsidieerde arbeid, activering en trajecten Midden-Langstraat (WML) Centrum Muziek en Dans Midden-Langstraat Stichting de Muzerije Welstandszorg Noord-Brabant Streekarchief Land van Heusden en Altena ISD (intergemeentelijke sociale dienst)

Werkelijke bijdrage 2005 € 19.972

Werkelijke bijdrage 2006 € 30.185

€ 511.197 € 167.137 € 53.732

€ 72.810 € 577.139 € 228.605 € 59.861

€0

€0

€ 240.119 € 30.000 € 36.077 € 258.874 € 1.504.702

€ 292.169 €0 € 37.925 € 267.641 € 1.569.886

De relatie van deze gemeenschappelijke regelingen met het publieke belang spreekt naar onze mening voor zich.

3. Deelnemingen Een deelneming is een participatie in een naamloze of besloten vennootschap, waarin de gemeente aandelen heeft. De belangrijkste deelnemingen van de gemeente betreffen: • Bank Nederlandse Gemeenten • Brabant Water N.V. • Intergas N.V. Bank Nederlandse Gemeenten De N.V. Bank Nederlandse Gemeenten is gevestigd in Den Haag. Dit is een bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Met gespecialiseerde financiele dienstverleningen draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten voor de burger. Daarmee is de bank essentieel voor de publieke taak. De gemeente Heusden heeft zeggenschap in de BNG via het stemrecht op de aandelen die zij bezit. Het aantal aandelen ad € 2,50 van de gemeente Heusden bedraagt 44.499. Het resultaat na belastingen 2006 is € 199 miljoen, tegen € 311 miljoen over 2005. De resultaten van de bank staan onder druk. Over 2006 heeft een extra uitkering van € 500 miljoen plaatsgevonden waardoor het eigen vermogen is gedaald. Brabant Water N.V. Brabant Water N.V. is gevestigd in ’s-Hertogenbosch. Heusden bezit 41.239 aandelen in Brabant Water N.V. Naar onze mening behoeft de relatie met het publieke belang geen toelichting. Op het moment van samenstelling van onze jaarrekening zijn geen resultaatgegevens van 2006 bekend. Conform bestendig beleid keert Brabant Water geen dividend uit aan zijn aandeelhouders. Intergas N.V. Intergas N.V. is gevestigd in Oosterhout. Heusden bezit 315 aandelen. Naar onze mening behoeft de relatie met het publieke belang geen toelichting. In de loop van 2006 is sprake geweest van herkapitalisatie van de onderneming. Dit heeft geleid tot een extra dividenduitkering van € 2.582.000,--. Op het moment van samenstelling van onze jaarrekening zijn geen resultaatgegevens van 2006 bekend. De opbrengsten van de deelnemingen zijn opgenomen in het product 913.2 Beleggingen. Oprichting Coöperatieve vereniging Dimpact U.A. In 2006 is de gemeente Heusden voor de verdere ontwikkeling van het digitaal loket een samenwerkingsovereenkomst aan gegaan met de gemeenten Enschede, Zwolle, Oldenzaal en Hellendoorn. De gekozen samenwerkingsvorm is een coöperatieve vereniging Dimpact U.A..

Dit is een privaatrechtelijke rechtspersoon; een speciale vorm van een vereniging die een onderneming voert. De onderneming heeft tot doel om in de stoffelijke behoeften van de aangesloten leden te voorzien. Die stoffelijke behoeften bestaan uit het opbouwen, uitbouwen en ontwikkelen van een digitaal loket en andere elektronische dienstverlening in gezamenlijkheid. De bijdrage 2006 bedraagt € 43.000,--.

4. Risico’s Het algemene risico bij gemeenschappelijke regelingen is dat tariefsverhogingen slechts beperkt door de gemeente Heusden te beïnvloeden zijn. Het streven is om de stijging van de bijdragen te beperken tot de jaarlijkse indexering en soms zelfs de nullijn. Het risico bij de deelnemingen is beperkt, omdat het veelal (semi-)overheidsinstanties zijn en het totaalbedrag relatief laag is.

II.2.7 Paragraaf : Grondbeleid 1.

Inleiding

Het gemeentelijk grondbeleid heeft raakvlakken met verschillende andere beleidsterreinen van de gemeente en is daarnaast een beleidsterrein met een aanzienlijk financieel belang, met de daaraan verbonden financiële risico’s. Met het oog hierop is in artikel 9 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) bepaald dat de begroting van de gemeente een paragraaf grondbeleid dient te bevatten, waarin het grondbeleid en de financiële aspecten daarvan worden toegelicht. Ingevolge artikel 26 van het besluit dient ook in het jaarverslag een paragraaf grondbeleid te worden opgenomen, welke een verantwoording bevat van hetgeen in de begrotingsparagraaf is opgenomen. In dat kader worden onderstaand de belangrijkste ontwikkelingen in de grondexploitatie in het jaar 2006 gemeld. Daarnaast wordt een overzicht gegeven van het te verwachten exploitatieresultaat van de in exploitatie genomen gronden, de boekwaarde van de niet in exploitatie genomen gronden en van de aanwezige risico’s, gerelateerd aan de aanwezige reserves en voorzieningen.

2.

Ontwikkelingen in 2006

In 2006 werd het woonrijpmaken van de zuidzijde van de Joost van den Vondellaan en de exploitatie van de plangebieden Tunnelweg/Wolput en Groenewoud definitief afgesloten. Er was voor deze plannen al een voorziening gevormd. De uitgaven bleken uiteindelijk mee te vallen, waardoor de voorziening kon worden verlaagd met bijna € 145.000,=. Ook de exploitatie van het plangebied Vlaemsche Hoeve werd definitief afgesloten. De hiervoor gevormde voorziening bleek ontoereikend te zijn. Er was een extra dotatie van bijna € 25.500,= noodzakelijk. Per saldo werd ten gunste van beleidsveld 14, product 830: Bouwgrondexploitatie bijna € 119.275,= gebracht. Afwijkingen ten aanzien van de ontwikkeling van diverse plannen. De ontwikkeling van het Geerpark zal in 2007 verder gestalte krijgen. Het bouwrijpmaken van het laatste gedeelte van ’t Hoog I vindt ook in 2007 plaats. Voor de ZO-lob aan de Wolput heeft een grondverwerving plaatsgevonden. Voor het plan Kluiterbroek heeft de afwikkeling van planschadeclaims tot uitbetalingen geleid. Voor de planontwikkeling van het masterplan Vlijmen moet nog een declaratie ingediend worden bij de projectontwikkelaar. De realisatie van het laatste perceel van Elshout IV is in 2006 nog niet ten uitvoer gebracht, dit heeft de aandacht voor het komende jaar. Het Centrumplan Drunen zal naar verwachting in 2007 worden afgewikkeld. Met de realisatie van Venne-West III is een aanvang gemaakt. Voor de laatste kavel aan de Bruneilaan, die is uitgegeven aan Woonveste, moeten nog procedures doorlopen worden. Met de exploitatie van de locatie Verdoorn wordt in de loop van 2007 een begin gemaakt.

De bouw van de woningen aan de Kees Klerxstraat in Vlijmen is volop gaande. In 2006 zijn in het exploitatiegebied Kavelingweg/Ambrosiushof een drietal percelen aangekocht. In 2006 is een nieuwe exploitatie voor het palet Vliedberg geopend en is hier de boekwaarde in ondergebracht. Met Woonveste is een overeenkomst gesloten voor een multifunctionele accommodatie. Voor een zestal nieuwe plangebieden werd een apart complex in het leven geroepen. Het betreft toekomstige uitbreidingsgebieden, waarvan het gewenst is de kosten in beeld te houden. De boekwaarde van het plangebied ’t Hoog is gesplitst in ’t Hoog I en ’t Hoog II. Het betreft een plangebied, dat in twee fasen wordt uitgevoerd. Om inzicht te krijgen in de afzonderlijke fasen is een splitsing gemaakt. Voor ’t Hoog II zal in 2007 een exploitatieberekening worden voorgelegd aan de raad. De verwachting is dat het totale resultaat van ’t Hoog (fase I en II) positief zal zijn. Als de exploitatieberekening van de tweede fase door de raad is vastgesteld, zal een cumulatieve staat-P worden opgesteld. Nu geeft dit een vertekend beeld. De werkelijke cijfers van de diverse complexen geven in de administratie ten opzichte van de ramingen soms forse afwijkingen te zien. De ramingen, zowel uitgaven als opbrengsten, strekken zich op grond van de exploitatieberekening uit over meerdere jaren. Per individueel jaar kan dit leiden tot verschillen. Ook spelen externe factoren een rol. Bijvoorbeeld de grondverkopen zijn in de tweede helft van het jaar 2006 toegenomen. De inkomsten daarvan ijlen door in het jaar 2007. Ook kan er sprake zijn van juridische procedures zoals bij het complex “locatie Verdoorn”het geval is.

3.

Financiële positie

Complexen in exploitatie Het prospectief resultaat van een grondexploitatie is het totaal van het verwachte eindresultaat van een in exploitatie genomen complex. Het prospectief resultaat per 31 december 2006 van de in exploitatie zijnde complexen (inclusief centrumplan Drunen) bedraagt € 17,1 miljoen positief. Daarbij wordt rekening gehouden met alle op het moment van berekening bekende omstandigheden en met zo goed mogelijke aannames over de toekomstige baten en lasten. Bij het genoemde resultaat is nog geen rekening gehouden met het feit dat voor het nadelig saldo van het centrumplan Drunen een afzonderlijke reserve is gevormd. Na dekking van het nadelig saldo uit deze reserve beloopt het geschatte positieve exploitatieresultaat € 20,8 miljoen. Complexen die nog niet in exploitatie zijn genomen De boekwaarde van de complexen die nog niet in exploitatie genomen zijn, bedraagt per 31 december 2006 € 21,6 miljoen. Exclusief het dorpsvernieuwingsproject Centrumplan Vlijmen bedraagt de boekwaarde € 16,5 miljoen. Laatstgenoemd bedrag heeft betrekking op een oppervlakte van ca. 260.000 m². Dit betekent dat de boekwaarde per m² gemiddeld ca. € 63,= bedraagt.

Centrumplannen Bij de centrumplannen voor Drunen en Vlijmen is meer sprake van een dorpsvernieuwingsproject dan van een bouwgrondexploitatie. Bij deze plannen is niet primair het uitgangspunt een sluitende exploitatie te bereiken. Om deze reden zijn voor de dekking van deze plannen afzonderlijke reserves gevormd. Het centrumplan Drunen laat een minder groot verwacht nadelig saldo zien dan tot op heden graamd. Er is echter nog een aantal onzekerheden (onder andere resultaat aanbesteding nog uit te voeren civieltechnische werken, voorbereidings- en toezichtskosten), reden waarom vooralsnog de reserve die voor dit project is gevormd niet wordt verlaagd. Naar verwachting zal er in 2007 of 2008 voldoende duidelijkheid over het eindresultaat zijn, zodat vanuit het voorzichtigheidsbeginsel pas alsdan een eventueel voordeel definitief ingerekend zal worden. Ultimo 2006 is gerekend op een voordelig resultaat van € 1.669.000,--. Winstneming In 2006 hebben geen winstnemingen plaatsgevonden. Reservepositie Voor de afdekking van niet voorzienbare risico’s uit de grondexploitatie is de algemene reserve bouwgrondexploitatie beschikbaar. Het gaat dan met name om risico’s die samenhangen met conjuncturele ontwikkelingen, die tot gevolg hebben dat de gronduitgifte stagneert. In de nota reserves en voorzieningen zijn de minimale en maximale omvang van de algemene reserve grondexploitatie vastgesteld op respectievelijk € 2 miljoen en € 4 miljoen. De reserve beloopt per 31 december 2006 bijna de maximale omvang van € 4 miljoen. Gezien het verwachte positieve resultaat van de in exploitatie zijnde complexen, de acceptabele boekwaarde per m² van de nog niet in exploitatie zijnde gronden en het beschikbaar zijn van bestemmingsreserves voor de centrumplannen Drunen en Vlijmen, kan geconcludeerd worden dat er binnen de grondexploitatie geen sprake is van financiële risico’s die noodzaken tot het nemen van maatregelen. Voor de afdekking van de voorzienbare risico’s is een voorziening (Voorziening grondexploitaties) getroffen. Op dit moment zijn er geen voorzienbare risico’s aanwezig, zodat het saldo van deze voorziening op nul blijft staan. Zoals reeds eerder vermeld zijn voor de centrumplannen voor Drunen en Vlijmen bestemmingsreserves aanwezig, die per 31 december 2006 respectievelijk € 5,1 en € 3,8 miljoen bedragen. De reserve voor het centrumplan Drunen lijkt op dit moment voldoende om het gecalculeerde tekort af te dekken. Voor het centrumplan Vlijmen is nog geen vastgestelde exploitatieberekening beschikbaar, zodat nog onbekend is in hoeverre deze reserve toereikend zal zijn.

II.2.8 Paragraaf : Rechtmatigheid Bij de jaarrekeningcontrole over 2006 heeft de gemeente voor het eerst een goed rechtmatigheidsoordeel van de accountant ontvangen. Dit betekent dat de taken volgens de wetten en verordeningen uitgevoerd worden. Vorig jaar was er nog een oordeelsonthouding afgegeven. De raad heeft het normenkader voor de financiële rechtmatigheid vastgesteld. Voor het normenkader zijn de interne verordeningen en regelingen geïnventariseerd en is bepaald welke verordeningen en regelingen onder het normenkader vallen aan de hand van het financiële risico. Eveneens zijn foutmarges vastgesteld. Voor het toetsingskader zijn de vereisten in de verordeningen en regelingen van het normenkader geïnventariseerd met betrekking tot de duur, hoogte en recht. Het normenkader is in de raad van 14 februari 2006 vastgesteld. Het toetsingskader is vastgesteld door het college. Dit toetsingskader is in 2006 uitgewerkt in controleplannen voor de 22 belangrijkste processen. Van deze processen is de getrouwheid en de financiële rechtmatigheid (duur, hoogte en recht) gecontroleerd. De controle heeft plaatsgevonden door medewerkers van de teams kwaliteitscontrol en bedrijfseconomisch control om te waarborgen dat onafhankelijke functionarissen de controle hebben uitgevoerd. In 2007 gaan we de controle verder versterken in de vakteams.

Deel III

Jaarrekening

1 Programmarekening en toelichting 2 Balans en toelichting 3 Bijlagen 1a Grondslagen b Tabel afschrijvingstermijnen c Staat van gewaarborgde geldleningen 2 Lopende investeringen/kredieten 3 Reserves en voorzieningen, aard, reden en verloop 4 Algemene dekkingsmiddelen 5 Post onvoorzien 6 Toelichting op de kostenplaatsen 7 Bijlage Single Information Single Audit 8 Matrix beleidsvelden en producten

Deel III.1

Programmarekening en toelichting

1 Programmarekening 2 Toelichting, totaal analyse 3 Toelichting, analyse per beleidsveld

III.1.1 Programmarekening Beleidsvelden

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Bestuur en Communicatie Burgerdiensten Openbare orde en veiligheid Verkeer en vervoer Gebouwenbeheer en eigendommen Economische zaken Onderwijs Cultuur en toerisme Sport Beheer groen en Vesting Heusden Werk en Inkomen Zorg en Welzijn Milieu en Afval Bouwen en Wonen

15 Financiering en belastingen, excl fnc 980 Resultaat voor bestemming

Primaire begroting 2006 lasten 3.401 1.677 2.355 3.330 595 187 5.014 3.212 3.979 3.969 2.192 7.180 9.193 22.664 68.948 427 69.375

baten 4 723 46 152 1.466 43 818 465 1.660 203 0 893 7.494 21.584 35.551 34.672 70.223

saldo -3.397 -954 -2.309 -3.178 871 -144 -4.196 -2.747 -2.319 -3.766 -2.192 -6.287 -1.699 -1.080 -33.397 34.245 848

Begroting incl. wijzigingen 2006 lasten baten saldo 4.076 4 -4.072 1.693 693 -1.000 2.288 22 -2.266 3.714 169 -3.545 603 783 180 197 43 -154 4.841 998 -3.843 3.602 490 -3.112 3.993 1.605 -2.388 3.823 194 -3.629 9.250 7.267 -1.983 7.582 1.084 -6.498 9.316 7.524 -1.792 23.336 21.662 -1.674 78.314 42.538 -35.776 896 34.895 33.999 79.210 77.433 -1.777

Jaarrekening 2006 lasten 4.056 1.774 2.271 3.608 548 248 4.842 3.528 4.184 3.618 9.225 7.784 8.435 11.701 65.822 690 66.512

baten 0 768 28 214 883 39 1.040 495 1.594 150 7.353 1.469 7.028 10.100 31.161 36.868 68.029

saldo -4.056 -1.006 -2.243 -3.394 335 -209 -3.802 -3.033 -2.590 -3.468 -1.872 -6.315 -1.407 -1.601 -34.661 36.178 1.517

Mutatie reserves per beleidsveld (fnc 980)

Primaire begroting 2006 lasten

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Bestuur en Communicatie Burgerdiensten Openbare orde en veiligheid Verkeer en vervoer Gebouwenbeheer en eigendommen Economische zaken Onderwijs Cultuur en toerisme Sport Beheer groen en Vesting Heusden Werk en Inkomen Zorg en Welzijn Milieu en Afval Bouwen en Wonen Financiering en belastingen

Resultaat na bestemming

baten

saldo

0 0 0 0 1.000 0 0 0 0 0 0 0 401 567 0 1.968

581 1.167

0 0 0 0 -1.000 0 0 0 0 0 64 0 121 -567 581 -801

71.343

71.390

47

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 64 0 522

Begroting incl. wijzigingen 2006 lasten baten saldo 0 909 909 0 0 0 0 0 0 0 302 302 333 0 -333 0 0 0 0 28 28 0 8 8 0 0 0 0 148 148 0 64 64 0 0 0 401 597 196 567 561 -6 0 461 461 1.301 3.078 1.777 80.511

80.511

0

Jaarrekening 2006 lasten 145 6 0 161 333 0 44 0 20 125 0 34 503 567 0 1.938

baten 909 0 0 368 0 0 28 8 0 148 64 0 338 531 461 2.855

saldo 764 -6 0 207 -333 0 -16 8 -20 23 64 -34 -165 -36 461 917

68.450

70.884

2.434

III.1.2 Analyse verschillen begroting 2006 na wijziging en jaarrekening 2006 In deze analyse worden de verschillen tussen de raming en de werkelijkheid weergegeven op hoofdlijnen. Hierbij zijn verschillen die wegvallen tegen onttrekkingen aan of stortingen in reserves weggelaten. Ook verschillen die anderszins budgettair neutraal verlopen zijn weggelaten. (x € 1.000) Voordeel Algemeen - De kostenplaatsen Om het netto-resultaat op de kostenplaatsen te bepalen dient het voordelig saldo kostenplaatsen ( € 490.000,--) te worden verminderd met de budgetoverheveling kostenplaatsen (€ 145.000,--) samengevat zijn de verschillen: kosten personeel: kosten overhead: hogere doorbelasting van uren:

345

28.000 -260.000 577.000 345.000

- Uren doorberekening aan de exploitatie Uit de toelichting op de kostenplaatsen blijkt, dat een bedrag van ongeveer € 819.000,-- meer is toegerekend aan producten van de exploitatie. De meer toegerekende kosten aan de producten afval en riolen worden verrekend via een egalisatiereserve en drukken daarom niet op de exploitatie. Het gaat hierbij om een bedrag van € 28.000,--. Per saldo daarom een nadeel op de exploitatie in verband met doorberekening van uren van € 791.000,--.

Bestuur en communicatie - De kosten van de gemeentelijke voorlichtingspagina’s zijn € 17.000,-- lager dan geraamd, omdat o.a. de opmaak grotendeels in eigen beheer werd uitgevoerd. - Aan doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoeken zijn voor een bedrag van € 20.000,-- minder kosten van derden uitgegeven dan was geraamd. Burgerdiensten - Door onderuitputting van kapitaallasten is een voordeel van € 14.000,-- ontstaan. - De legesopbrengst van de rijbewijzen is € 27.000,-- en de legesopbrengst van de identiteitskaarten is € 30.000,-hoger dan geraamd. - De opbrengst grafrechten is € 21.000,-- hoger dan geraamd. Openbare orde en veiligheid

Nadeel

791

17

20

14 57

21

- De afrekeningen 2005 van de Hulpverleningsdienst en de Gemeenschappelijke Meld Centrale hebben een voordeel van respectievelijk € 35.000,-- en € 22.000,-- opgeleverd. Daarentegen zijn de kosten van deze gemeenschappelijke regelingen in 2006 hoger geweest c.q. werd minder doorschuif-BTW terugontvangen tot een totaalbedrag van € 13.000,--. - De exploitatiekosten van de brandweer zijn € 40.000,-lager, met name opleidingskosten ( € 10.000,--), kleding en uitrusting (€ 10.000,--) en telefonie en verbindingen (€ 20.000,--)

44

40

Verkeer en vervoer - Op het project Wolput behoeft € 36.000,-- minder te worden afgeschreven vanwege een hogere provinciale bijdrage. - De kosten van de openbare verlichting zijn € 102.000,-lager als gevolg van lager energieverbruik ( € 23.000,--), onderhoud (€ 54.000,--) en minder inhuur hoogwerker ( € 25.000,-- De onderhoudskosten van straatmeubilair zijn € 15.000,-lager dan geraamd. Dit wordt veroorzaakt doordat kosten zijn doorgeschoven naar 2007. - Minder kosten opruimen zwerfvuil: € 20.000,-- Minder kosten (€ 14.000,--) en meer legesopbrengst (€ 38.000,--) van nutsvoorzieningen - Voor de aanpassing van het parkeerterrein bij het gemeentehuis in Vlijmen werd in 2005 een budget overgeheveld naar 2006. Thans blijken de kosten € 19.000,-lager uit te vallen.

36

102

15

20 52 19

Gebouwenbeheer en eigendommen - De exploitatiekosten van diverse eigendommen hebben € 31.000,-- meer bedragen dan geraamd. - Overigens zijn hogere baten ontvangen als gevolg van opbrengst melkquotum (€ 87.000,--) en rijkssubsidie bouw 5 starterswoningen in de Korte Heistraat ( € 10.000,--).

31 97

Onderwijs - De kosten van verzekering van de schoolgebouwen voor het voortgezet onderwijs zijn € 16.000,-- hoger dan geraamd. - De afrekening met het schoolbestuur van EBO, Anne Frankkrant en godsdienstonderwijs heeft € 11.000,-- minder gekost dan geraamd. - De afrekening van de rijksvergoeding voor de Onderwijskansenschool is € 10.000,--gunstiger dan verwacht.

16

11

10

Cultuur en toerisme - Door meer personele inzet zijn bij het project cultuureducatie de kosten van derden met € 18.000,-- verminderd. - De bijdrage aan het CMD is € 21.000,-- hoger vanwege nadelig saldo 2006. - Van het subsidiebudget van € 36.000,-- voor gemeentelijke monumenten is een bedrag van € 31.000,-- niet besteed - In het bezoekerscentrum werden in 2006 geen nieuwe wisselexposities gehouden, waardoor het betreffende budget van € 22.000,-- werd overgehouden. De overige exploitatiekosten van het bezoekerscentrum zijn € 15.000,-lager uitgevallen. - Voor de herhuisvesting van de HTR werd een bedrag van € 28.000,-- uitgegeven.

-

-

Sport De energiekosten van het Run blijken € 15.000,-- hoger uit te vallen. De schoonmaakkosten bij zwembad die Heygrave zijn vanwege uitbesteding van een aantal werkzaamheden € 27.000,-- hoger dan geraamd. De uitbreiding van de zwemactiviteiten in die Heygrave levert een hogere opbrengst van € 24.000,-- op. De onderhoudskosten e.d. van de sportvelden zijn € 55.000,- hoger dan geraamd. De huuropbrengsten e.d. van de sportvelden zijn € 22.000,-lager uitgevallen o.a. als gevolg van het niet gebruik kunnen maken van een accommodatie vanwege verbouwing.

Beheer groen en vesting Heusden - Er is voor een bedrag van € 19.000,-- meer besteed aan onderhoud van de vesting. Dit wordt veroorzaakt doordat er 6 rolpaarden van de kanonnen zijn vervangen en de kanonnen zijn opgeknapt. - De resterende stelposten voor chemievrije onkruidbestrijding ad € 60.000,-- en correctie kapitaallasten ad € 33.000,-leveren per saldo een voordeel op van € 27.000,--. - De verwerking van het groenafval heeft € 49.000,-- minder kosten opgeleverd doordat er een gunstige aanbesteding is geweest en er ook minder groenafval is aangeboden.

Werk en inkomen - De bijdrage aan de ISD is € 36.000,-- hoger vanwege een hogere personeelsformatie.

18

21 31

37

28

15 27

24 55 22

19

27

49

36

- De rijksbijdrage voor de vangnetregeling is € 35.000,-- hoger dan geraamd. - Er blijkt geen bijdrage aan de Weenergroep verschuldigd te zijn, waardoor een voordeel ontstaat van € 15.000,--. - De kosten van het minimabeleid hebben € 49.000,-- minder bedragen.

35 15 49

Zorg en welzijn - De kosten van sociaal-cultureel werk zijn € 63.000,-- lager uitgevallen met name vanwege afrekening 2004 en 2005 subsidie wijkwinkels (€ 13.000,--) en op het gebied van aanpassingen welzijnsaccommodaties ( € 10.000,--), exploitatie diverse gebouwen ( € 15.000,--), vrijwilligerswerk (€ 10.000,--) en jongeren kernnetwerk (€ 15.000,--).

63

- De afrekening van de subsidiëring peuterspeelzalen 2003 t/m 2005 is € 11.000,-- lager uitgevallen. - De meerkosten van de subsidiëring in het kader van de WVG bedragen € 173.000,--. - De afrekening van de rijksbijdrage in het kader van de WVG over 2005 is € 24.000,-- lager. - De afrekeningen van de rijksbijdrage voor dure woningaanpassingen in 2005 en 2006 bedragen respectievelijk € 44.000,-- en € 296.000,-- positief. - De bijdragen aan de gemeenschappelijke regelingen Regionale Ambulancevervoer en de GGD bedragen respectievelijk € 15.000,-- en € 10.000,-- meer dan geraamd.

11 173 24 340

25

Milieu en afval - Op milieugebied werd een totaalbedrag van € 79.000,-minder besteed met name aan de plaatsing van kogelvangers (€ 23.000,--), handhaving en voorlichting (€ 11.000,--), bestrijding van bodem- en luchtverontreiniging etc. (€ 27.000,--) en bestrijding van hondenoverlast (€ 18.000,--). - Er staat een nog niet gerealiseerde ombuigingstaakstelling voor legesheffing milieu van € 21.000,--.

Bouwen en wonen - De legesopbrengst voor vrijstellingen e.d. is € 29.000,-lager dan geraamd. - De kosten van derden voor bouw-, woningen welstandstoezicht hebben € 14.000,-- minder bedragen dan geraamd. - De opbrengst van de leges bouwvergunningen is € 91.000,-hoger dan geraamd

79

21

29 14

91

- Van het regionaal Overlegorgaan Midden-Brabant werd een uitkering van te hoge reserves in het kader van het Besluit Woninggebonden subsidies ad € 188.000,-- ontvangen.

Bouwgrondexploitatie - De afrekeningen van het woonrijpmaken van de zuidzijde van de Joost van den Vondellaan en de exploitatie van de plangebieden Tunnelweg/Wolput en Groenewoud leveren per saldo een voordeel op van € 145.000,--. De afsluiting van het plangebied Vlaemsche Hoeve levert een nadeel op van € 26.000,--.

188

119

Financiering en belastingen - Vanwege herkapitalisering van Intergas NV heeft een extra winstuitkering plaatsgevonden van € 2.582.000,--. - Er is een lager renteresultaat van € 246.000,-- ontstaan. Dit is mede het gevolg van een grotere financieringsbehoefte in het 2e halfjaar. - De afrekening van de algemene uitkering uit het gemeentefonds over 2004 heeft een nadeel van € 32.000,-opgeleverd. - De algemene uitkering over 2006 is € 341.000,-- lager vanwege onvoldoende loon- en prijscompensatie ad € 206.000,-- en een lagere uitkering van de behoedzaamheidsreserve ad € 135.000,--. - De vereveningsbijdrage in het kader van het BTW Compensatie Fonds is € 31.000,-- hoger dan geraamd. - De taxatiekosten in het kader van de wet WOZ zijn € 27.000,-- lager dan geraamd. - De invorderingskosten van de onroerende zaakbelasting zijn € 10.000,-- lager dan geraamd.

2.582 246

32

341

31 27 10

Onvoorzien en reserves Op de posten onvoorzien/te verwachten resultaat staat per saldo nog een raming van € -312.000,--. De rentetoevoeging aan de reserve onderhoud riolering is € 59.000,-- hoger vanwege een hogere boekwaarde per 1-12006.

312 59

59

Overige kleine posten totaal

4.788

saldo

2.434

2.354

III.1.3 Verklaring verschillen per beleidsveld In deze toelichting worden de verschillen tussen de begroting na wijziging en de jaarrekening per beleidsveld toegelicht.

Beleidsveld 1: Bestuur en Communicatie

Financiën ( x € 1.000) Lasten Baten Saldo Mutaties eigen vermogen: Toevoegingen Beschikkingen Per saldo mutaties eigen vermogen Saldo incl. mutaties eigen vermogen

Jaarrekening 2005 3.125 3 -3.122

Primaire begroting


2006 3.401 4 -3.397

2006 4.076 4 -4.072

2006 4.056 0 -4.056

909 `909 -3.163

145 909 764 -3.292

213 175 -38 -3.160

-3.397

Jaarrekening

Aan bestuursondersteuning zijn in totaliteit voor een bedrag van € 24.000,-- meer uren besteed met name aan de ondernemingsraad en aan communicatie. De kosten van de gemeentelijke voorlichtingspagina’s zijn € 17.000,-- lager dan geraamd, omdat o.a. de opmaak grotendeels in eigen beheer werd uitgevoerd. Aan doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoeken zijn voor een bedrag van € 20.000,-- minder kosten van derden uitgegeven dan was geraamd.

Beleidsveld 2: Burgerdiensten

Jaarrekening Financiën ( x € 1.000)

Lasten Baten Saldo Mutaties eigen vermogen: Toevoegingen Beschikkingen Per saldo mutaties eigen vermogen Saldo incl. mutaties eigen vermogen

2005 2.144 753 -1.391

Primaire begroting


2006 1.677 723 -954

2006 1.693 693 -1.000

Jaarrekening 2006 1.774 768 -1.006 6

13 13 -1.378

-954

-1.000

Aan het product burgerzaken werden voor een bedrag van € 107.000,-- meer uren besteed met name aan rij- en reisdocumenten en verkiezingen in verband met de extra verkiezing van de Tweede Kamer. Door onderuitputting van kapitaallasten is een voordeel van € 14.000,-- ontstaan.

-6 -1.012

De legesopbrengst van de rijbewijzen is € 27.000,-- hoger voornamelijk als gevolg van de invoering van een nieuw rijbewijsdocument in de vorm van een pasje. De legesopbrengst van de identiteitskaarten is € 30.000,-- hoger dan geraamd vanwege de invoering van de identificatieplicht. De opbrengst grafrechten is € 21.000,-- hoger dan geraamd, omdat er meer overledenen op de algemene begraafplaats zijn begraven. Beleidsveld 3: Openbare orde en Veiligheid


Primaire begroting


2005 1.868 19 -1.849

2006 2.355 46 -2.309

2006 2.288 22 -2.266

2006 2.271 28 -2.243

6 6 -1.843

-2.309

-2.266

-2.243

Jaarrekening

Jaarrekening

Aan het product brandweer zijn voor een bedrag van € 16.000,-- minder uren besteed, omdat o.a. de geraamde uren voor handhaving in het kader van de brandveiligheid van gebouwen in werkelijkheid op het product bouw- woning- en welstandstoezicht zijn verantwoord. De afrekeningen 2005 van de Hulpverleningsdienst en de Gemeenschappelijke Meld Centrale hebben een voordeel van respectievelijk € 35.000,-- en € 22.000,-- opgeleverd. Daarentegen zijn de kosten van deze gemeenschappelijke regelingen in 2006 hoger geweest c.q. werd minder doorschuif-BTW terugontvangen tot een totaalbedrag van € 13.000,--. De opleidingskosten hebben € 10.000,-- minder bedragen, omdat is gebleken, dat een van de opleidingen pas in de toekomst noodzakelijk wordt. De kosten van kleding en uitrusting waren abusievelijk € 10.000,-- te hoog geraamd. De kosten van telefonie en verbindingen hebben € 20.000,-- minder bedragen, omdat in 2006 nog geen gebruik is gemaakt van de semafoons volgens het C2000-systeem. Aan het product openbare orde en veiligheid werden voor een bedrag van € 89.000,-- meer uren besteed met name aan integrale veiligheid en het Haltproject. Beleidsveld 4: Verkeer en Vervoer


Lasten Baten Saldo Mutaties eigen vermogen:

2005 7.969 110 -7.859

Primaire begroting


2006 3.330 152 -3.178

2006 3.714 169 -3.545

Jaarrekening 2006 3.608 214 -3.394

Toevoegingen Beschikkingen Per saldo mutaties eigen vermogen Saldo incl. mutaties eigen vermogen

302 4.151 3.849 -4.010

-3.178

302 302 -3.243

Aan het product wegen, straten en pleinen is voor een bedrag van € 146.000,-- meer uren besteed dan geraamd. Dit heeft te maken met een gewijzigde toerekening van de uren. Hiervoor wordt verwezen naar de algemene toelichting bij de kostenplaatsen. Op het project Wolput behoeft € 36.000,-- minder te worden afgeschreven vanwege een hogere provinciale bijdrage. Er vindt een extra afschrijving plaats ad € 52.000,-- op de investering van de parallelstructuur fase 1a en 1b ter grootte van de aanwending van de reserve parallelstructuur, welke bijdrage op functie 980 wordt verantwoord. De nog niet bestede budgetten voor de reconstructie van de Brakenstraat ad € 48.000,-- en de Ruijsdaelstraat ad € 100.000,-- en de aansluitingen van de A59 ad € 5.000,-- worden via functie 980 overgeheveld naar 2007. Dit wordt onder meer veroorzaakt door bezwaren uit de inspraakprocedures en het rekening houden met actuele ontwikkelingen rondom Wijkvisie Oud Heusden en het overleg met Rijkswaterstaat rondom de aansluitingen van de A59. Het energieverbruik van de straatverlichting is € 23.000,-- lager uitgevallen. Dit heeft onder meer te makenmet de aanschaf van energiezuinige armaturen die een energiebesparing opleveren. Ook zijn door het onderbrengen van zoveel mogelijk aansluitingen bij één leverancier gunstigere tarieven bedongen. De onderhoudskosten aan de lichtmasten hebben € 54.000,-- minder bedragen. Een aantal vervangingen van lichtmasten en armaturen heeft reeds plaatsgevonden, waardoor in 2006 minder onderhoud nodig was. Op de inhuur van een hoogwerker is dit jaar € 25.000,-- bespaard. De onderhoudskosten van straatmeubilair zijn € 15.000,-- lager dan geraamd. Dit wordt veroorzaakt doordat kosten zijn doorgeschoven naar 2007. Mogelijk ontstaat hierdoor in 2007 een tegengesteld effect. Bij reiniging en gladheidbestrijding zijn de kosten m.b.t. zwerfvuil € 20.000,-- lager doordat er in 2006 minder voorlichting en minder activiteiten met de scholen zijn geweest Aan onderhoudskosten voor nutsvoorzieningen is voor een bedrag van € 14.000,-- minder besteed. De legesopbrengst is € 38.000,-- hoger dan geraamd omdat vanaf juni 2004 ook alle nutsbedrijven straatvergoedingen, leges en beheerskosten betalen. Aan het product verkeersmaatregelen werden voor een bedrag van € 35.000,-- meer uren besteed. Dit heeft onder meer te maken met de Corridorstudie en de ontwikkelingen rondom de A59. Voor de aanpassing van het parkeerterrein bij het gemeentehuis in Vlijmen werd in 2005 een budget overgeheveld naar 2006. Thans blijken de kosten vanwege aanbestedingsvoordeel € 19.000,-- lager uit te vallen.

161 368 207 -3.187

Beleidsveld 5: Gebouwenbeheer en eigendommen


Primaire begroting


2005 659 2.410 1.751

2006 595 1.466 871

2006 603 783 180

2006 548 883 335

1.631 116 -1.515 236

1.000

333

333

-1000 -129

-333 -153

-333 2

Jaarrekening

Jaarrekening

Aan dit product werden voor een bedrag van € 78.000,-- minder uren besteed. Dit heeft te maken met een gewijzigde toerekening van de uren. Hiervoor wordt verwezen naar de algemene toelichting bij de kostenplaatsen. De exploitatiekosten van diverse eigendommen hebben € 31.000,-- meer bedragen dan geraamd. Overigens zijn hogere baten ontvangen als gevolg van: • ontvangen opbrengst in verband met verkoop van melkquotum ad € 87.000,--; • ontvangen woninggebonden subsidie voor de bouw van 5 starterswoningen in de Korte Heistraat ad € 10.000,--. Beleidsveld 6: Economische zaken



2005 204 44 -160

Primaire begroting


2006 187 43 -144

2006 197 43 -154

2006 248 39 -209

-144

-154

-209

Jaarrekening

7 -7 -167

Aan dit beleidsveld werden voor een bedrag van € 58.000,-- meer uren besteed, met name aan de bevordering van de economische bedrijvigheid vanwege o.a.het opstellen van de nota economisch beleid. Beleidsveld 7: Onderwijs


Lasten Baten

2005 4.948 1.206

Primaire begroting


2006 5.014 818

2006 4.841 998

Jaarrekening 2006 4.842 1.040

-3.742

Saldo Mutaties eigen vermogen: Toevoegingen Beschikkingen Per saldo mutaties eigen vermogen Saldo incl. mutaties eigen vermogen

28 59 31 -3.711

-4.196

-4.196

-3.843

-3.802

28 28 -3.815

44 28 -16 -3.818

Aan dit beleidsveld werden voor een bedrag van € 30.000,-- meer uren besteed dan geraamd. Dit heeft o.a. te maken met de voorbereidingen voor de realisering van een brede school in de wijk Vliedberg. Het nog niet bestede budget van € 10.000,-- voor incidentele uitgaven van het huisvestingsprogramma wordt via functie 980 overgeheveld naar 2007. De kosten van verzekering van de schoolgebouwen voor het voortgezet onderwijs zijn als gevolg van uitbreiding € 16.000,-- hoger dan geraamd. Voor verwijdering van tijdelijke onderwijshuisvesting bij 't Span wordt via functie 980 een restantbudget van € 11.000 naar 2007 overgeheveld. Het niet bestede budget van € 23.000,-- voor schoolbegeleiding wordt via functie 980 overgeheveld naar 2007. De afrekening met het schoolbestuur van EBO, Anne Frankkrant en godsdienstonderwijs heeft € 11.000,-minder gekost dan geraamd. De afrekening van de rijksvergoeding voor de Onderwijskansenschool is € 10.000,--gunstiger dan verwacht. Beleidsveld 8: Cultuur en toerisme



2005 3.632 452 -3.180

308 308 -2.872

Primaire begroting


2006 3.212 465 -2.747

2006 3.602 490 -3.112

2006 3.528 495 -3.033

-2.747

8 8 -3.104

8 8 -3.025

Jaarrekening

Aan het product kunst en cultuur zijn voor een bedrag van € 34.000,-- meer uren besteed o.a. vanwege het project cultuureducatie. Hierdoor zijn bij het project cultuureducatie overigens de kosten van derden met € 18.000,-- verminderd. De bijdrage aan het CMD is € 21.000,-- hoger vanwege nadelig saldo 2006. Van het subsidiebudget van € 36.000,-- voor gemeentelijke monumenten is een bedrag van € 31.000,-- niet besteed, omdat er weinig aanvragen zijn ontvangen.

De ambtelijke urenbesteding aan het bezoekerscentrum is met een bedrag van € 34.000,-- overschreden, omdat een van de ambtelijke medewerkers is ingezet voor het beheer van het bezoekerscentrum in plaats van gebruik te maken van derden. Voor deze ambtelijke inzet wordt het gebruikelijke rekentarief, inclusief overhead doorberekend. Mede hierdoor zijn de overige exploitatiekosten van het bezoekerscentrum € 15.000,-- lager uitgevallen In het bezoekerscentrum werden in 2006 geen nieuwe wisselexposities gehouden, waardoor het betreffende budget van € 22.000,-- werd overgehouden. Aan de Voorste Venne werden voor een bedrag van € 43.000,-- minder beleidsuren besteed, mede als gevolg van een later ingevulde vacature. Voor de herhuisvesting van de HTR werd een bedrag van € 28.000,-- uitgegeven. Aan speelterreinen werden voor een bedrag van € 20.000,-- minder onderhoudsuren besteed. Beleidsveld 9: Sport



2005 5.180 1.580 -3.600

Primaire begroting


2006 3.979 1.660 -2.319

2006 3.992 1.605 -2.387

Jaarrekening 2006 4.184 1.594 -2.590 20

1.162 1.162 -2.438

-2.319

-2.387

Aan sportbeoefening/-bevordering werd voor een bedrag van € 30.000,-- minder uren besteed. Dit is het gevolg van verschuiving in taken, de uren zijn besteed aan andere producten. Het overschot op het budget voor breedtesport ad € 57.000,-- minus de kosten van de bestede uren aan breedtesport ad € 25.000,-- is gestort in de voorziening derden. Aan de zwembaden die Heygrave en het Run werden in totaliteit voor een bedrag van € 229.000,-- meer uren besteed, wat gedeeltelijk wordt gecompenseerd door minder urenbesteding aan de sporthallen Onder de Bogen en die Heygrave (€ 61.000,--) en de sportzalen (€ 18.000,--). De hierdoor per saldo hogere urenbesteding ad € 150.000,-- is het gevolg van de horeca-activiteiten en meer zwemactiviteiten in zwembad die Heygrave. De energiekosten van het Run blijken € 15.000,-- hoger uit te vallen. De schoonmaakkosten bij zwembad die Heygrave zijn vanwege uitbesteding van een aantal werkzaamheden € 27.000,-- hoger dan geraamd. Overigens levert de uitbreiding van de zwemactiviteiten in die Heygrave een hogere opbrengst van € 24.000,-- op.

-20 -2.610

De onderhoudskosten e.d. van de sportvelden zijn € 55.000,-- hoger dan geraamd. Met name het reguliere onderhoud is op nagenoeg alle velden duurder dan geraamd. Daarnaast is het geschil met Arcadis inzake de toplaag bij MHCD opgelost waardoor een nadeel van € 17.000,-- is ontstaan. Er zijn reparaties geweest aan diverse hekwerken bij sportvelden die niet voorzien waren. De huuropbrengsten e.d. van de sportvelden zijn € 22.000,-- lager uitgevallen. Dit is o.a. als gevolg van het niet gebruik kunnen maken van een accommodatie vanwege verbouwing en het nog niet factureren van erfpacht. Dit wordt verwerkt in 2007. Beleidsveld 10: Beheer groen en Vesting Heusden


Jaarrekening 2005 3.953 228 -3.725 31 251 220 -3.505

Primaire begroting


2006 3.969 203 -3.766

2006 3.823 194 -3.629

2006 3.618 150 -3.468

-3.766

148 148 -3481

125 148 23 -3.445

Jaarrekening

Aan het product vesting Heusden werden voor een bedrag van € 16.000,-- meer uren besteed. Dit houdt onder meer verband met het opstellen van een beleidsplan voor de vesting, alsmede met inventarisatie, uitvoering en begeleiding van diverse onderhoudswerken. Er is voor een bedrag van € 19.000,-- meer besteed aan onderhoud van de vesting. Dit wordt veroorzaakt doordat er 6 rolpaarden van de kanonnen zijn vervangen en de kanonnen zijn opgeknapt. Aan het product groen en recreatie is voor een bedrag van € 32.000,-- minder uren besteed. Dit komt door een gewijzigde toerekening van de uren. Hiervoor wordt verwezen naar de algemene toelichting bij de kostenplaatsen. De resterende stelposten voor chemievrije onkruidbestrijding ad € 60.000,-- en correctie kapitaallasten ad € 33.000,-- leveren per saldo een voordeel op van € 27.000,--. De verwerking van het groenafval heeft € 49.000,-- minder kosten opgeleverd omdat er een gunstige aanbesteding is geweest en er ook minder groenafval is aangeboden. Het nog niet bestede budget van € 119.000,-- voor baggerwerkzaamheden wordt via functie 980 overgeheveld naar 2007. Beleidsveld 11: Werk en Inkomen


Lasten Baten

2005 5.559 413

Primaire begroting


2006 2.192 0

2006 9.250 7.267

Jaarrekening 2006 9.225 7.353

Saldo Mutaties eigen vermogen: Toevoegingen Beschikkingen Per saldo mutaties eigen vermogen Saldo incl. mutaties eigen vermogen

-5.146

-2.192

-1.983

-1.872

405 405 -4.741

64 64 -2.128

64 64 -1.919

64 64 -1.808

Aan het product bijstandverlening werden voor een bedrag van € 37.000,-- minder uren besteed. Aan het product gemeentelijk minimabeleid werden voor een bedrag van € 25.000,-- minder uren besteed. Een en ander heeft te maken met een gewijzigde toerekening van de uren. Hiervoor wordt verwezen naar de algemene toelichting bij de kostenplaatsen. De bijdrage aan de ISD is € 36.000,-- hoger vanwege het alsnog verschuldigd zijn van de bijdrage inzake aanpassing personeelformatie voor zorgtaken. Bij de vaststelling van de begroting 2006 van de ISD was hiertegen bezwaar gemaakt. De ontvangen rijksbijdrage voor de afwikkeling van de vangnetregeling over 2005/2006 is € 35.000,-- hoger dan geraamd. De rijksbijdrage ad € 36.000,-- voor de fraudebestrijding werd in afwachting van de besteding in de voorziening derden gestort. Er blijkt geen bijdrage aan de Weenergroep verschuldigd te zijn, waardoor een voordeel ontstaat van € 15.000,--. De uitvoeringskosten van het minimabeleid hebben € 49.000,-- minder bedragen. Beleidsveld 12: Zorg en Welzijn



2005 4.452 813 -3.639

Primaire begroting


2006 7.180 893 -6.287

2006 7.582 1.084 -6.498

Jaarrekening 2006 7.784 1.469 -6.315 34

79 79 -3.560

-6.287

-6.498

De nog niet bestede rijksbijdrage voor schuldhulpverlening ad € 42.000,-- is gestort in de voorziening derden. Aan het product sociaal-cultureel werk zijn voor een bedrag van € 34.000,-- meer uren besteed. Aan het product ouderenbeleid werden voor een bedrag van € 40.000,-- minder uren besteed. Aan het product kinderopvang werden voor een bedrag van € 39.000,-- minder uren besteed. Aan het product voorzieningen gehandicapten werden voor een bedrag van € 72.000,-- meer uren besteed.

-34 -6.349

Een en ander heeft te maken met een gewijzigde toerekening van de uren. Hiervoor wordt verwezen naar de algemene toelichting bij de kostenplaatsen. De afrekening van de subsidie aan de wijkwinkels over 2004 en 2005 heeft een voordeel van € 13.000,-- opgeleverd. De aanpassingen aan de welzijnsaccommodaties hebben € 10.000,-- minder bedragen. De exploitiekosten van de diverse gebouwen hebben € 15.000,-- minder bedragen De kosten rond vrijwilligerswerk zijn € 10.000,-- lager geweest. De kosten van een coördinator jongeren kernnetwerk hebben € 15.000,-- minder bedragen. De ontvangen rijksbijdrage van € 24.000,-- voor preventief jeugdbeleid werd in afwachting van de besteding in de voorziening derden gestort. De afrekening van de subsidiëring peuterspeelzalen 2003 t/m 2005 is € 11.000,-- lager uitgevallen. De meerkosten van de subsidiëring in het kader van de WVG bedragen € 173.000,--, wat o.a. het gevolg is van dure woningaanpassingen, waarvoor een rijksbijdrage wordt ontvangen. Zie hierna. De afrekening van de rijksbijdrage in het kader van de WVG over 2005 is € 24.000,-- lager. De afrekeningen van de rijksbijdrage voor dure woningaanpassingen in 2005 en 2006 bedragen respectievelijk € 44.000,-- en € 296.000,-- positief. De bijdragen aan de gemeenschappelijke regelingen Regionale Ambulancevervoer en de GGD bedragen respectievelijk € 15.000,-- en € 10.000,-- meer dan geraamd. Het niet bestede budget voor invoering van de WMO ad € 25.000,-- wordt via functie 980 overgeheveld naar 2007. Beleidsveld 13: Milieu en afval


Primaire begroting


2005 8.219 7.100 -1.119

2006 9.193 7.494 -1.699

2006 9.316 7.524 -1.792

2006 8.435 7.028 -1.407

499 165 -334 -1.453

401 522 121 -1.578

401 597 196 -1.596

503 338 -165 -1.572

Jaarrekening

Jaarrekening

Aan het product afval werden voor een bedrag van € 70.000,-- meer uren besteed vooral als gevolg van de voorbereidingen voor de invoering van Diftar. Van de milieustraat werd veel minder gebruik gemaakt, waardoor de storten verwerkingskosten € 210.000,-- lager zijn uitgevallen. Een en ander heeft geleid tot een lagere opbrengst van eveneens € 210.000,--. Lagere kapitaallasten van de nieuwe milieustraat ad € 47.000,-- in verband met onderuitputting, omdat in 2006 nog geen afschrijving heeft plaats gevonden.

Aan het product riolering en waterzuivering werden voor een bedrag van € 42.000,-- minder uren besteed. Dit heeft te maken met een gewijzigde toerekening van de uren. Hiervoor wordt verwezen naar de algemene toelichting bij de kostenplaatsen. Er zijn een aantal maatregelen door de voorgenomen actualisatie van het Gemeentelijk Riolerings Plan opgeschoven. Daardoor is op de stelpost € 295.000,-- en de daarmee samenhangende post kapitaallasten € 119.000,-- over gebleven. Door raming van een post onderuitputting van € 242.000,-- was hiermee overigens al gedeeltelijk rekening gehouden. De energiekosten zijn € 10.000,-- lager. De kosten van riooloverstorten hebben eveneens € 10.000,-- minder bedragen. Door inspraakprocedures en doordat een aantal werkzaamheden waaronder onderzoeken nog niet heeft plaats gevonden is op het rioolbeheerbudget € 132.000,-- overgehouden. Bij de actualisatie van het GRP zal deze post nader bekeken worden. De kosten van rioolinspectie en rioolontstoppingen hebben door incidentele oorzaken onder meer wateroverlast respectievelijk € 14.000,-- en € 18.000,-- meer bedragen Het niet bestede budget voor bestrijding van illegaal grondgebruik ad € 42.000,-- wordt via functie 980 overgeheveld naar 2007. De in 2005 opgenomen verplichtingen ad € 16.000,-- en een deel van het overhevelingsbudget van 2005 ad € 7.000,-- voor kogelvangers komen te vervallen. Aan handhaving en voorlichting werd € 11.000,-- minder besteed. De kosten van bestrijding van bodem- en luchtverontreiniging zijn respectievelijk € 11.000,-- en € 8.000,-lager en ook de overige kosten zijn € 8.000,-- minder dan volgens het reguliere budget is geraamd. Er staat een nog niet gerealiseerde ombuigingstaakstelling voor legesheffing milieu van € 21.000,--. Aan bestrijding van hondenoverlast zoals de exploitatiekosten van de hondepoepzuiger en groot onderhoud van de uitrenvelden is € 18.000,-- minder besteed. De opbrengst afvalstoffenheffing is € 58.000,-- lager vanwege o.a. een te hoog geraamde areaaluitbreiding. Beleidsveld 14: Bouwen en Wonen


Lasten Baten Saldo Mutaties eigen vermogen:

2005 7.914 7.017 -897

Primaire begroting


2006 22.664 21.584 -1.080

2006 23.336 21.662 -1.674

Jaarrekening 2006 11.701 10.100 -1.601

Toevoegingen Beschikkingen Per saldo mutaties eigen vermogen Saldo incl. mutaties eigen vermogen

340 255 -85 -982

567 -567 -1.647

567 561 -6 -1.680

567 531 -36 -1.637

Aan het product ruimtelijke ordening werden voor een bedrag van € 37.000,-- meer uren besteed in verband met de extra aanstelling van personeel voor de actualisatie van bestemmingsplannen. De legesopbrengst voor vrijstellingen e.d. is € 29.000,-- lager dan geraamd. Aan het product overige volkshuisvesting werden voor een bedrag van € 305.000,-- meer uren besteed. Hiervan heeft een bedrag van € 57.000,-- betrekking op de inhuur van personeel en in mindere mate de urenbesteding van eigen personeel in het kader van de zorg voor woonwagens. Het grootste deel heeft echter betrekking op de afgifte van bouwvergunningen e.d. en is voornamelijk het gevolg van extra inhuur en inzet van personeel vanwege onvoldoende capaciteit, meer uren voor bezwaar en beroep, de implementatie van de automatisering van het vergunningenproces en de voorbereidingen van de nieuwe omgevingsvergunning. De geraamde extra afschrijving van € 30.750,-- van het onderzoek voor woonservicezones heeft in 2006 nog niet plaats gevonden, omdat de kosten pas in 2007 worden gemaakt. Het voordeel dat hierdoor ontstaat wordt gecompenseerd doordat de beschikking over de reserve volkshuisvestingsactiviteiten op functie 980 hierdoor eveneens achterwege is gebleven. De kosten van derden voor bouw-, woningen welstandstoezicht hebben € 14.000,-- minder bedragen dan geraamd. De opbrengst van de leges bouwvergunningen is € 91.000,-- hoger dan geraamd. Dit vanwege het grote aantal aanvragen voor Venne West 3 in het 4e kwartaal. Van het regionaal Overlegorgaan Midden-Brabant werd een uitkering van te hoge reserves in het kader van het Besluit Woninggebonden subsidies ad € 188.000,-- ontvangen. De lasten en baten van de bouwgrondexploitatie zijn respectievelijk € 11.937.000,-- en € 11.818.000,-lager dan geraamd. Voor een toelichting hierop wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid. Beleidsveld 15: Financiering en belastingen

Financiën ( x € 1.000) Beleidsveld 15, exclusief resultaatbestemming Lasten, excl. fnc 980 Baten, excl. fnc 980 Saldo Mutaties eigen vermogen: Toevoegingen Beschikkingen Per saldo mutaties eigen vermogen Saldo incl. mutaties eigen vermogen

Jaarrekening

Primaire begroting


Jaarrekening

2005

2006

2006

2006

1.459 34.357 32.898

427 34.670 34.243

896 34.897 34.001

690 36.868 36.178

529 529 33.427

581 581 34.824

461 461 34.462

461 461 36.639

Beleidsveld 15, resultaatbestemming Lasten, fnc 980 Baten, fnc 980 Saldo

3.043 7.667 4.624

1.968 1.167 -801

1.301 3.077 1.776

Vanwege herkapitalisering van Intergas NV heeft een extra winstuitkering plaatsgevonden van € 2.582.000,--. Er is een lager renteresultaat van € 246.000,-- ontstaan. Dit is mede het gevolg van een grotere financieringsbehoefte in het 2e halfjaar. De afrekening van de algemene uitkering uit het gemeentefonds over 2004 heeft een nadeel van € 32.000,-- opgeleverd. De algemene uitkering over 2006 is € 341.000,-- lager vanwege onvoldoende loon- en prijscompensatie ad € 206.000,-- en een lagere uitkering van de behoedzaamheidsreserve ad € 135.000,--. De stand van de stelpost voor incidentele onvoorziene uitgaven bedraagt € -144.000,-- en voor de stelpost structurele onvoorziene uitgaven € -168.000,--. De vereveningsbijdrage in het kader van het BTW Compensatie Fonds is € 31.000,-- hoger dan geraamd, waardoor een nadelig effect optreedt. De taxatiekosten in het kader van de wet WOZ zijn € 27.000,-- lager dan geraamd. De invorderingskosten van de onroerende zaakbelasting zijn € 10.000,-- lager dan geraamd. Voor een specifikatie van het saldo van de kostenplaatsen wordt verwezen naar de betreffende toelichting, terwijl voor een toelichting op het verloop van de stortingen in en beschikkingen over de reserves wordt verwezen naar de toelichting bij de balans.

1.938 2.855 917

Deel III.2 1 Balans 2 Toelichting

Balans en toelichting

III.2.1 Balans ACTIVA (bedragen x € 1.000)

31-12-2006

31-12-2005

Vaste activa Immateriële vaste activa - Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio - Kosten van onderzoek en ontwikkeling Materiële vaste activa - Investeringen met een economisch nut - gronden uitgegeven in erfpacht - overige investeringen met een economisch nut - Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut Financiële vaste activa - Kapitaalverstrekkingen aan - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen - overige verbonden partijen - Leningen aan - woningbouwcorporaties - deelnemingen - overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen u/g - Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Bijdrage aan activa in eigendom van derden

28

0

56.089

49.621

28

55.263

49.038

826

583 2.352

2.520

185

185

1.952 215

2.039 296

Totaal vaste activa

58.469

52.141

41.425

36.061

Vlottende activa Voorraden - Grond- en hulpstoffen - niet in exploitatie genomen bouwgronden - overige gronden hulpstoffen - Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie - Gereed product en handelsgoederen - Vooruitbetalingen Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Vorderingen op openbare lichamen - Verstrekte kasgeldleningen - Rekeningcourantverhoudingen met niet financiële instellingen - Overige vorderingen - Overige uitzettingen Liquide middelen - Kassaldi - Bank- en girosaldi Overlopende activa Totaal vlottende activa Totaal generaal

17.347

12.574

24.067 11

23.476 11

11.058

4.988

3.306

3.650

7.752

1.338

8 8

9 9

1.295

1.070

53.786

42.128

112.255

94.269

PASSIVA (bedragen x € 1.000)

31-12-2006

31-12-2005

Vaste passiva Eigen vermogen - Algemene reserve - Bestemmingsreserves - voor egalisatie van tarieven - overige bestemmingsreserves - Nog te bestemmen resultaat Voorzieningen - Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's - Onderhoudsegalisatievoorzieningen - Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Obligatieleningen - Onderhandse leningen van: - binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen - binnenlandse banken en overige financiële instellingen - binnenlandse bedrijven - overige binnenlandse sectoren - buitenlandse instellingen, fondsen, banken bedrijven en andere sectoren - Waarborgsommen - Verplichtingen uit hoofde van financial-lease overeenkomsten

50.672

49.155

19.658

19.005

11.155 17.425 2.434

11.410 18.896 -156 5.428

6.229

2.507 2.796

2.576 3.507

125

146

47.559

32.116

46.750

31.250

809

866

Totaal vaste passiva

103.659

87.500

6.812

5.479

Vlottende passiva Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Kasgeldleningen - Bank- en girosaldi - Overige schulden

4.409 2.403

2.289 3.190

Overlopende passiva

1.784

1.290

Totaal vlottende passiva

8.596

6.769

112.255

94.269

3.633

3.668

Totaal generaal

Gewaarborgde geldleningen Garantstellingen

III.2.2 Toelichting op de balans per 31 december 2006 Bij de balans is rekening gehouden met: - de terzake in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) opgenomen bepalingen en - de verordening financieel beleid op grond van artikel 212 van de Gemeentewet. A. ACTIVA VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa De post immateriële vaste activa bestaat per 31 december 2006 uit: Omschrijving (bedragen x € 1.000) Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio Kosten van onderzoek en ontwikkeling

Boekwaarde 1-1-2006

Totalen

Boekwaarde 31-12-2006 0 0

0 28

0

28

Het onderstaand overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2006: Omschrijving (bedragen x € 1.000)

Boekwaarde 1-1-2006

Vermeerderingen

0

2 26 14

Boekwaarde 31-12-2006 2 26 14 0

0

28

28

Voorbereidingskosten RKDVC Diftar, invoeringskosten Aansluiting A59

0

Totalen

Afwaarderingen

Afschrijvingen

Materiële vaste activa De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen: Omschrijving (bedragen x € 1.000) Investeringen met een economisch nut - gronden uitgegeven in erfpacht - overige investeringen met een economisch nut Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut Totalen

In de gemeente zijn geen erfpachtgronden aanwezig.

Boekwaarde 1-1-2006

Boekwaarde 31-12-2006

0 49.038

0 55.263

583

826

49.621

56.089

Het onderstaand overzicht geeft het verloop van de boekwaarde aan van de overige investeringen met economisch nut. Boekwaarde Investe- Desinves- Afschrij- Bijdragen Afwaar- Boekwaarde Omschrijving (bedragen x deringen 31-12-2006 1-1-2006 ringen teringen vingen van € 1.000) derden Gronden en 6.983 3.426 177 10.232 terreinen Woonruimten 29 2 27 Bedrijfsgebouwen 14.818 1.154 861 15 15.096 Grond-, wegen waterbouwkundige 19.011 434 18.751 923 228 werken Vervoersmiddelen 614 144 92 667 Machines, apparaten en 2.704 2.072 783 151 installaties Overige materiële 5.771 1.958 203 7.526 vaste activa Totalen 49.038 8.388 1.714 449 55.263

Onder bijdragen van derden zijn de bijdragen opgenomen, die direct gerelateerd zijn aan het betrokken actief. Onder de afwaarderingen staan de afwaarderingen vermeld wegens duurzame waardeverminderingen De boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut had het volgende verloop: Boekwaarde Boekwaarde Investe- Desinves- Afschrij- Bijdragen AfwaarOmschrijving (bedragen x deringen/ 31-12-2006 ringen teringen vingen van 1-1-2006 € 1.000) reserves derden Gronden en 0 5 5 0 terreinen Bedrijfsgebouwen 13 186 199 Grond-, wegen waterbouwkundige 696 443 911 412 1.643 5 werken Machines, apparaten en 184 158 29 3 installaties Overige materiële 0 vaste activa Totalen 583 1.863 8 911 701 826

Onder de afwaarderingen/reserves worden de afwaarderingen vermeld wegens duurzame waardeverminderingen en de bijdragen uit de reserves. Alle bedragen in deze kolom hebben betrekking op bijdragen uit reserves. Onder bijdragen van derden zijn de bijdragen opgenomen, die direct gerelateerd zijn aan het betrokken actief. Financiële vaste activa In 2006 waren er geen nieuwe kapitaalverstrekkingen in de vorm van deelnemingen. De aandelen van het Bouwfonds zijn opgenomen onder "Leningen aan overige verbonden partijen". Er zijn geen nieuwe geldleningen verstrekt. Voor een overzicht wordt verwezen naar boek 2, de Productenrekening en bijlagen: de Staat van vertrekte langlopende geldleningen. Het verloop van de financiële activa treft u hierna aan:

Omschrijving (bedragen x € 1.000) Kapitaalverstrekking aan deelnemingen Leningen aan overige verb.partijen Overige langlopende leningen Totalen

BoekVermeer- Verminde- AfschrijBoekwaarde deringen ringen vingen waarde 01-01-2006 31-12-2006 185 185 2.039 88 175 1952 296 143 224 215 2.520 231 399 2352

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Het bedrag van de voorraden bestaat nagenoeg volledig uit voorraden gronden bij de bouwgrondexploitatie. Voor een overzicht van de mutaties in voorraad gronden wordt verwezen naar boek 2, de Productenrekening en bijlagen: de Bouwrekeningen grondexploitaties Omschrijving (bedragen x € 1.000) Grond- en hulpstoffen: - niet in exploitatie genomen bouwgronden - overige gronden hulpstoffen Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie Gereed product en handelsgoederen Vooruitbetalingen

Boekwaarde 1-1-2006


12.574 0 23.476 11 0

Totalen

36.061

17.347 24.067 11

41.425

Uitzettingen korter dan één jaar De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder kunnen als volgt gespecificeerd worden: Omschrijving (bedragen x € 1.000) Vorderingen op openbare lichamen Verstrekte kasgeldleningen Rekening-courantverhoudingen met niet-financiële instellingen Overige vorderingen Overige uitzettingen

Boekwaarde Boekwaarde 1-1-2006 31-12-2006 3.650 3.306 0 0 1.338 7.752 0

Totalen

4.988

11.058

Liquide middelen Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten: Omschrijving (bedragen x € 1.000) Kassaldi Bank- en girosaldi Totalen

Boekwaarde 1-1-2006

Boekwaarde 31-12-2006 9 0

8

9

8

Overlopende activa De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden: Omschrijving (bedragen x € 1.000) Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen

Boekwaarde Boekwaarde 1-1-2006 31-12-2006 248 368 822 927

Totalen

1.070

1.295

B. PASSIVA VASTE PASSIVA Eigen vermogen Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de volgende posten: Omschrijving (bedragen x € 1.000) Algemene reserve Bestemmingsreserves: - voor egalisatie van tarieven - overige bestemmingreserves Nog te bestemmen resultaat

Boekwaarde Boekwaarde 1-1-2006 31-12-2006 19.005 19.658

Totalen

11.410 18.896 -156

11.155 17.425 2.434

49.155

50.672

Voor het verloop van het eigen vermogen in 2006 wordt verwezen naar de “staat van reserves en voorzieningen”, die als bijlage is opgenomen in dit boek. Tevens wordt verwezen naar de paragraaf weerstandsvermogen in dit jaarverslag. De aard en de reden van iedere reserve wordt nader toegelicht in de bijlage bij dit onderdeel. Voorzieningen Voor voorzieningen is het onderstaande bedrag op de balans opgenomen: Omschrijving (bedragen x € 1.000) Voorzieningen Totalen

Boekwaarde Boekwaarde 1-1-2006 31-12-2006 6.229 5.428 6.229

5.428

Ook voor het verloop van de voorzieningen wordt verwezen naar de “staat van reserves en voorzieningen” en naar de paragraaf weerstandsvermogen in dit boek. De aard en de reden van iedere voorziening wordt ook nader toegelicht in de bijlage bij dit onderdeel. Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden is als volgt: Omschrijving (bedragen x € 1.000) Onderhandse leningen van: - binnenlandse banken en overige financiële instelling

Boekwaarde 1-1-2006 31.250

Boekwaarde 31-12-2006 46.750

Waarborgsommen Totalen

866

809

32.116

47.559

De totale rentelast voor het jaar 2006 met betrekking tot de vaste schulden bedraagt € 1.480.220,--. Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar boek 2, de Productenrekening en bijlagen, de Staat van opgenomen langlopende geldleningen. Het betreft allemaal onderhandse geldleningen van de Bank voor Nederlandse gemeenten. VLOTTENDE PASSIVA Onder de vlottende passiva zijn opgenomen: Omschrijving (bedragen x € 1.000) Schulden korter dan 1 jaar Overlopende passiva Totalen

Boekwaarde Boekwaarde 1-1-2006 31-12-2006 5.479 6.812 1.290 1.784 6.769

8.596

Schulden korter dan 1 jaar De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden: Omschrijving (bedragen x € 1.000) Kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden Totalen

Boekwaarde 1-1-2006


0 2.289 3.190

4.409 2.403

5.479

6.812

Overlopende passiva De specificatie van de overlopende passiva is als volgt: Omschrijving (bedragen x € 1.000) Vooruit ontvangen bedragen Nog te betalen bedragen Totalen

Boekwaarde Boekwaarde 1-1-2006 31-12-2006 245 194 1.045 1.590 1.290

1.784

Waarborgen en garanties Voor een specificatie en meer informatie over de door de gemeente (deels) gewaarborgde geldleningen wordt verwezen naar bijlage 1c, in het derde deel van dit boek (deel III.3.1c). In het jaar 2006 zijn geen bedragen betaald vanwege de verleende borg of garantstellingen. Langlopende financiële verplichtingen Een deel van de activa is aangeschaft via een lease-contract.

Omschrijving Bodebus Printers Nashuatec (30 stuks) (25 sept. ’01)

Termijnbedrag € 433,16 per maand € 30.000 per kwartaal

Duur Afloopdatum 48 mnd Aug 2010 72 mnd Dec 2007

Deel III.3

Bijlagen

1a Grondslagen b Tabel afschrijvingstermijnen c Staat van gewaarborgde geldleningen 2

Lopende investeringen/kredieten

3

Reserves en voorzieningen, aard, reden en verloop

4

Algemene dekkingsmiddelen

5

Post onvoorzien

6

Toelichting op de kostenplaatsen

7

Bijlage Single Information Single Audit

8

Matrix beleidsvelden en producten

111

III.3.1.a GRONDSLAGEN Wettelijke bepalingen. De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) daarvoor geeft. Met ingang van 1 januari 2004 is het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) in werking getreden en is het Besluit comptabiliteitsvoorschriften 1995 (CV95) vervallen. Dit heeft ertoe geleid, dat met ingang van 2004 de wijze van verslaggeving flink is veranderd. Algemene grondslagen De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als baten genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar gesteld wordt. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (reorganisaties) dient wel een verplichting gevormd te worden. Grondslagen voor de balans Vaste activa:

Artikel 59 BBV beschrijft het onderscheid tussen investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte en investeringen met een (beperkt) economisch nut. Investeringen die op enigerlei wijze kunnen leiden tot of bijdragen aan het verwerven van inkomsten zijn investeringen met economisch nut. De vraag of de investering geheel kan worden terugverdiend is niet relevant voor de classificatie.

Immateriële vaste activa:

De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsof vervaardigingsprijs onder aftrek van ontvangen subsidies en bijdragen van derden. De kosten van (dis)agio en het afsluiten van geldleningen worden overigens rechtstreeks op de exploitatie verantwoord. De kosten van onderzoek en ontwikkeling zullen eveneens als algemene lijn rechtstreeks ten laste van de exploitatie worden gebracht. Alleen bij specifiek raadsbesluit kan van deze algemene lijn worden afgeweken en mag de maximale afschrijvingstermijn 5 jaar zijn.

Materiële vaste activa met economisch nut:

In erfpacht uitgegeven gronden Deze materiële vaste activa komen in de gemeente Heusden niet voor. Overige investeringen met economisch nut Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsof vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Slijtende investeringen worden vanaf het moment van ingebruikneming lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Op grondbezit met economisch nut (buiten de openbare ruimte) wordt niet afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. Volledigheidshalve vermelden wij dat op investeringen die vóór 2004 gedaan zijn soms extra is afgeschreven zonder economische noodzaak (ter verlichting van toekomstige lasten). Ook zijn in voorkomende gevallen reserves op dergelijke investeringen afgeboekt. Voor de bij raadsbesluit d.d. 21 december 2004 vastgestelde afschrijvingstermijnen wordt verwezen naar de “tabel afschrijvingstermijnen” in dit onderdeel.

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut:

Overeenkomstig de d.d. 21 december 2004 vastgestelde beleidsnota worden infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken geactiveerd en afgeschreven volgens de in deze programmarekening opgenomen bijlage. De ondergrond van deze werken wordt daarbij als integraal onderdeel van het werk beschouwd (en dus ook afgeschreven). Voor zover in voorkomende gevallen een snellere budgettaire dekking mogelijk is, wordt op dergelijke activa overigens (resultaatafhankelijk) extra afgeschreven. De boekwaarden moeten dus nadrukkelijk als nog te dekken investeringsrestanten worden gezien.

Financiële vaste activa: Bijdragen aan activa van derden worden conform het raadsbesluit d.d. 21 december 2004 geactiveerd conform de voorschriften. Dergelijke geactiveerde bijdragen zijn gewaardeerd op het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak. Op grond van artikel 36 BBV worden in de balans onder de financiële vaste activa afzonderlijk opgenomen: Kapitaalverstrekkingen aan: deelnemingen gemeenschappelijke regelingen overige verbonden partijen

Langlopende leningen aan: deelnemingen woningbouwcorporaties overige verbonden partijen Overige langlopende leningen Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Bijdragen aan activa in eigendom van derden De Financiële activa kunnen worden gespecificeerd als volgt: Verstrekte leningen: De verstrekte leningen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Leningen aan overige verbonden partijen: - HNG: Tot ultimo 1995 waren de voormalige gemeenten deelnemer in de gemeenschappelijke regeling Hypotheekfonds Noord-Brabantse Gemeenten (HNG). Het bestuur van het HNG heeft goedkeuring verleend tot de verkoop van alle activa en passiva aan de N.V. Bouwfonds Nederlandse Gemeenten. Hierbij was onder meer overeengekomen dat het bouwfonds aan het HNG een koopsom is verschuldigd, bestaande uit 25 jaarlijkse termijnen ter grootte van € 209.988,-- tot het jaar 2020. De jaarlijkse baten uit deze transactie wordt toegevoegd aan de rekening van baten en lasten. De waardering heeft plaatsgevonden tegen de contante waarde van de te ontvangen 25- jaarstermijnen met een tegenpost onder de reserves. Voorraden:

De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, dan wel lagere marktwaarde. Er wordt rente bijgeschreven op de boekwaarde van deze voorraden. De als “onderhanden werken” opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouwen woonrijpmaken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winstneming vindt plaats op het moment dat de laatste bouwkavel in een complex is uitgegeven. De winst komt ten gunste van de algemene reserve bouwgrondexploitatie, voorzover deze het in de nota reserves en voorzieningen bepaalde maximum van € 4 miljoen nog niet heeft bereikt. Bij overschijding van het maximum wordt de genomen winst toegevoegd aan de algemene reserve.

Vorderingen en overlopende activa:

De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen. De voorgeschreven indeling voor wat betreft vorderingen is: • vorderingen op openbare lichamen (gemeenten, gemeenschappelijke regelingen, Rijk) • verstrekte kasgeldleningen

• • •

rekeningcourantverhoudingen met niet-financiële instellingen overige vorderingen overige uitzettingen

Liquide middelen en overlopende posten:

Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen.

Reserves:

De reserves zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. De staat van reserves maakt onderscheid in algemene reserves en bestemmingsreserves. De reserves behoren tot het eigen vermogen. De reserves zijn conform het raadsbesluit van 21 december 2004 tot vaststelling van "de nota reserves en voorzieningen, weerstandsvermogen, activering, waardering en afschrijving activa, en rente van de gemeente Heusden".

Voorzieningen:

Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die terzake geformuleerd zijn. De voorzieningen behoren tot het vreemd vermogen. Voorzieningen worden op grond van artikel 44 BBV gevormd voor: - verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op balansdatum onzeker is doch redelijkerwijs te schatten. - bestaande risico’s op balansdatum terzake van verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs te schatten is. - kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt maar de oorsprong hebben in het begrotingsjaar of een eerder begrotingsjaar en de voorziening strekt tot kostenegalisatie. - van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden. De voorzieningen zijn conform het raadsbesluit van 21 december 2004 tot vaststelling van "de nota reserves en voorzieningen, weerstandsvermogen, activering, waardering en afschrijving activa, en rente van de gemeente Heusden".

Vaste schulden:

Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

Vlottende passiva:

De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Borg- en garantstellingen:

Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. Overigens is in de toelichting op de balans nadere informatie opgenomen.

III.3.1.b Tabel afschrijvingstermijnen Materiële vaste activa met economisch nut

Afschrijvingsduur

Afschrijvingswijze

1 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06

Gronden en terreinen Begraafplaatsen Sportterreinen Ondergrond schoolgebouwen Woonwagencentra Gemeentewerf/milieustraat Gronden, niet voor de openbare dienst bestemd

40 25 -25 40 --

Lineair Lineair Geen Lineair Lineair Geen

2 2.01 2.02 2.03

Woonruimten Aankoop, nieuwbouw Renovatie Woonwagens

40 20 15

Lineair Lineair Annuïtair

3 3.01 3.02 3.03

Bedrijfsgebouwen Aankoop, nieuwbouw, uitbreiding Semipermanente bouw Renovatie

40 15 20

Lineair Lineair Lineair

4 4.01 4.02 4.03

Vervoermiddelen Voertuigen buitendienst (Pick-ups, servicewagens) Vrachtwagens/tractoren Voertuigen brandweer

8 10 15

Lineair Lineair Lineair

5 5.01 5.02 5.03 5.04 5.05 5.06 5.07 5.08 5.09 5.10 5.11 5.12 5.13

Machines, apparaten en installaties Veegmachines Maaimachinens Gladheidsbestrijdingsmaterieel Hulpmiddelen brandweer Electrische-, c.v.- en klimaatinstallaties Mechansche installaties Mechanische en electronische componenten t.b.v. riolering Parkeermeters Overige installaties/machines Hardware, uitbreiding Software uitbreiding Communicatiemiddelen Bluswatervoorzieningen

8 7 10 10 15 15 15 10 10 5 5 5 20

Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Annuïtair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair

6 6.01 6.02 6.03 6.04 6.05 6.06 6.07 6.08 6.09 6.10 6.11

Overige materiële vaste activa Inventaris Leermiddelen Uitvoering IHP onderwijs Sportvloeren Sportattributen Hekwerken Uitvoering Wet WOZ Kunst Persoonlijke hulp- en beschermingsmiddelen Afvalcontainers Niet in te delen activa

15 10 20 15 10 20 4 25 5 15 5

Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair

Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut 7 7.01 7.02 7.03 7.04 7.05 7.06 7.07 7.08 7.09 7.10 7.11 7.12 7.13 7.14 7.15 7.16 7.17 7.18 7.19

Grond-, wegen waterbouwkundige werken Groenvoorzieningen Speelterreinen Parkeerterreinen Vijvers Gronden met openbare bestemmingen Binnenwater Aanleg, reconstructie en herinrichting wegen Aanleg fiets- en voetpaden Parkeervoorzieningen Civieltechnische kunstwerken Voorzieningen verkeersveiligheid Straatmeubilair/abri's/bewegwijzering/verkeersborden Verlichting vrijvervalriolering Persleidingen riolering Bouwkundig deel rioolgemalen, pompunits en bergbezinkbassins Afkoppelen en overige zaken riolering Aanleg en renovatie waterstaatkundige werken Kaartmateriaal

25 15 25 25 25 -40 25 25 40 25 10 20 60 45 40

Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Geen Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Annuïtair Annuïtair Annuïtair

40 40 5

Annuïtair Lineair Lineair

Immateriële vaste activa 8 8.01

Kosten sluiten geldleningen Kosten, verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio

1

Ineens

9 9.01

Kosten van onderzoek en ontwikkeling Kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief

5

Lineair

10 10.01 10.02 10.03 10.04

Overige immateriële vaste activa Beleidsplannen Structuur- en bestemmingsplannen Subsidies Bodemsanering Financiële vaste activa

5 10 5 5

Lineair Lineair Lineair Lineair

11 11.01 11.02 11.03

Kapitaalverstrekkingen aan Deelnemingen Gemeenschappelijke regelingen Overige verbonden partijen

----

Geen Geen Geen

12 12.01 12.02 12.03

Leningen aan Woningbouwcorporaties Deelnemingen Overige verbonden partijen

----

Geen Geen Geen

13 13.01

Overige langlopende leningen Overige langlopende leningen

--

Geen

14 14.01

15 15.01

Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Bijdragen aan activa in eigendom van derden Bijdragen aan activa in eigendom van derden

--

Geen

5

Lineair

Toelichting/bijzonderheden -

Investeringen beneden € 10.000 worden niet geactiveerd, met uitzondering van gronden. Investeringen die worden gedekt door een huuropbrengst of andere jaarlijkse vergoeding, worden annuïtair afgeschreven, ook als voor deze investeringen standaard een lineaire afschrijving geldt. Groot onderhoud gebouwen en terreinen worden via een voorziening gedekt uit de exploitatie en worden dus niet geactiveerd.

III.3.1c Staat van gewaarborgde geldleningen Nr

Oorspronkelijk bedrag van de lening

Doel van de lening

Naam van de geldnemer

Gevallen van gemeenschappelijke waarborging van de geldlening

namen van de andere borgen 1 31 36 38 39 41 42 44 45 47 50 51 52 53 57 90 91 92

2

3 47.646,92 Bouw akkommodatie 102.100,55 Bouw clubgebouw 26.319,25 2 kunstgrastennisbanen 113.445,05 Aank. + verb. P.Heinstr. 50 453.780,22 Herinvestering Jacobushof 45.378,02 Renovatie baan 1 t/m 6 68.067,03 bouw Sint Janshof 158.823,08 Bouw buurthuis de Mand 90.756,04 Buurthuis de Korf 181.512,09 Bouw tennishal 2.844.711,00 Nieuwbouw & Sint Janshof 43.109,12 Bouw tafeltennisaccom. 4.537,80 Bouw verenigingsaccom. 45.378,02 Inrichting ver. Gebouw 13.613,41 Accommod. Constantia 95.293,85 Boog in 45.378,02

95

43.109,12

96

160.000,00

97

53.500,00

98

95.000,00

99

75.000,00

100

60.000,00

101

110.000,00

102

25.000,00

4.806.458,59

4 St. Scouting Akkermangroep LTC "De Klinkaert" St. Tennispark Achter de Bogen St. Beheer "De Carrousel" St. Ouderenzorg Heusden St. Tennispark Acht De Bogen St. Ouderenzorg Heusden Stichting Drieluik/stg Sphinx St. Drieluik

LTC de Hoge Heide St. Ouderenzorg Heusden Tafeltennisver. Hooghei Onderwatersportv. Amicus Aquae Sportvereniging Heusden Handboogver. Constatia Ltc Achter de Bogen 2 kunstgrasTennisverenitennisbanen ging Heusden lening + rek.cour. Heusdense Televisie en Radio 3e grasveld Mixed Hockey Club Drunen verbouw Tennisclub Heusden clubgebouw renov.\uitbr. MHCD Pav. De Wissel uitbreiding LTC de Hoge tennisbanen Heide garant rekening stg Parkmanagement courant Heusden kunstgrasbanen Tennisvereni1t/m 5 gin Klinkaert uitbreiding TTV de Hooghei clubhuis

5

Grondslag of percentage van de geldlening door gemeente gewaarborgd 6 7 100% rente variabel 100%

Datum en nr. van het besluit

raadsbesluit

Rente Percentage

goedkeuringsbesluit

8

9

02-10-89

5,400

100%

27-11-89 G.nr.76983 06-07-93 27-08-93 G.nr.267375 08-03-94 -

100%

04-04-95

6,900

100%

16-04-96

6,100

100%

16-01-96

7,500

100%

28-02-67

31-05-67

6,750

100%

23-04-70

25-11-70

8,625

100%

04-10-73

24-10-73

8,750

100%

25-02-91

03-04-91

9,500

100%

27-01-92

20-02-92

5,560

St.Waarborg- 50% fonds Sport St.Waarborg- 50% fonds Sport 100%

25-01-93

08-02-93

7,700

St.Waarborg- 50% fonds Sport 100%

12-05-98

6,250

23-09-97

5,900

100%

29-09-98

5,800

100%

19-02-02

30-05-94 21-10-86

100%

6,600 6,650

6,800 20-10-86

6,750

19-02-02 variabel 15-10-02

5,800

100%

24-06-03

5,500

100%

17-08-04

4,700

100%

20-12-05

4,200

10-01-06 50%

28-03-06

5,000

St.Waarborg- 50% fonds Sport

20-06-06

5,000

Restantbedrag van de geldlening Bedrag van de in de aan het begin van het dienstjaar 2006 loop van het dienstjaar te waarborgen/ gewaarborgde geldleningen Nr. totaal waarvan door de gemeente gewaarborgd 10 31

11

12

13

Totaalbedrag van gewone en buitengewone aflossing

Restantbedrag van geldlening aan het einde van het dienstjaar 2006

2006 totaal (11+13-14)

14

15

waarvan door de gemeente gewaarborgd 16

soort

17 7.515,63 annuitair

10.848,93

10.848,93

3.333,30

7.515,63

36

53.092,29

53.092,29

4.084,02

49.008,27

49.008,27 lineair

38

5.263,90

5.263,90

1.754,61

3.509,29

3.509,29 lineair

39

53.886,41

53.886,41

5.672,25

48.214,16

48.214,16 lineair

41

230.528,27

230.528,27

32.966,01

197.562,26

42

15.126,03

15.126,03

3.025,20

12.100,83

44

8.997,00

8.997,00

4.353,00

4.644,00

45

27.794,02

27.794,02

3.970,58

23.823,44

23.823,44 lineair

47

43.865,64

43.865,64

4.335,53

39.530,11

39.530,11 annuitair

50

133.004,71

133.004,71

5.873,66

127.131,05

127.131,05 annuitair

51

2.669.769,23

2.669.769,23

49.803,01

2.619.966,22

2.619.966,22 annuitair

52

13.824,30

6.912,15

1.317,70

12.506,60

6.253,30 annuitair

53

1.024,63

512,32

302,22

722,41

57

7.120,60

7.120,60

3.467,02

3.653,58

3.653,58 annuitair

90

9.529,39

4.764,70

680,67

8.848,72

4.424,36 lineair

91

54.793,97

54.793,97

4.764,69

50.029,28

50.029,28 lineair

92

13.170,96

13.170,96

4.546,88

8.624,08

8.624,08 lineair

95

37.759,16

37.759,16

5.349,96

32.409,20

32.409,20 lineair

96

127.998,66

79.999,16

10.668,00

117.330,66

73.331,66 lineair

97

43.692,00

43.692,00

4.904,00

38.788,00

38.788,00 lineair

98

91.720,00

91.720,00

1.640,00

90.080,00

90.080,00 annuitair

99

75.000,00

75.000,00

67.500,00

67.500,00 lineair

60.000,00

60.000,00 rct

7.500,00

100

60.000,00

101

55.000,00

102

12.500,00

3.727.810,87

3.667.622,21

127.500,00

5.496,00

169.808,31

197.562,26 annuitair 12.100,83 lineair 4.644,00 annuitair

361,21 lineair

104.504,00

52.252,00 lineair

25.000,00

12.500,00 lineair

3.753.001,79

3.633.211,92

lening nr

94

oorsprong

53.500,00

rente percentage

5,01

looptijd

10

beginnen

2.003

annu

na aanpassing rente percentage

begin saldo

rente

aflossing

saldo eind

2002

160.000,00

6.223,00

153.777,00

2003

153.777,00

10.668,00

143.109,00

2004

143.109,00

10.668,00

132.441,00

2005

132.441,00

10.668,00

121.773,00

2006

121.773,00

10.668,00

111.105,00

2007

111.105,00

10.668,00

100.437,00

2008

100.437,00

10.668,00

89.769,00

2009

89.769,00

10.668,00

79.101,00

2010

79.101,00

10.668,00

68.433,00

2011

68.433,00

10.668,00

57.765,00

2012

57.765,00

10.668,00

47.097,00

2013

47.097,00

10.668,00

36.429,00

2014

36.429,00

10.668,00

25.761,00

2015

25.761,00

10.668,00

15.093,00

2016

15.093,00

10.668,00

4.425,00

2017

4.425,00

4.425,00

0,00

10.668,00

lening

nummer

lineair

250.000,00 begin afl eind 250.000,00 6.250,00 243.750,00 243.750,00 12.500,00 231.250,00 231.250,00 12.500,00 218.750,00 218.750,00 12.500,00 206.250,00 206.250,00 12.500,00 193.750,00 193.750,00 12.500,00 181.250,00 181.250,00 12.500,00 168.750,00 168.750,00 12.500,00 156.250,00 156.250,00 12.500,00 143.750,00 143.750,00 12.500,00 131.250,00 131.250,00 12.500,00 118.750,00 118.750,00 12.500,00 106.250,00 106.250,00 12.500,00 93.750,00 93.750,00 12.500,00 81.250,00 81.250,00 12.500,00 68.750,00 68.750,00 12.500,00 56.250,00 56.250,00 12.500,00 43.750,00 43.750,00 12.500,00 31.250,00 31.250,00 12.500,00 18.750,00 18.750,00 12.500,00 6.250,00

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

39

3.238.510,86 2,55 82.582,03

3.321.092,89 2,55 84.687,87 3.405.780,76

III.3.3 Reserves en voorzieningen, aard, reden en verloop Algemene reserves AR05 Algemene reserve (buffer voor rekeningtekorten en algemeen weerstandsvermogen) beginsaldo: inclusief dekking rekeningssaldo 2005 stortingen: saldo reserve gemeentefonds vorming voorziening wachtgelden voormalige wethouders onttrekkingen: eindsaldo: AR10 Algemene reserve bouwgrondexploitatie (buffer voor onvoorziene risico's in de bouwgrondexploitatie) beginsaldo storting/onttrekking: eindsaldo:

(x € 1.000)

14.849 1.445 -636 15.658

4.000 0 4.000

Bestemmingsreserves BR05 Reserve omvorming groen (bestemd voor omvorming van groenvoorzieningen ter beperking van groenonderhoud) beginsaldo: storting/onttrekking: eindsaldo:

16 0 16

BR10 Reserve realisatie Giersbergen-de Margriet (bestemd voor de realisering van het project Giersbergen-de Margriet) beginsaldo: onttrekking: uitvoering project Giersbergen-de Margriet eindsaldo:

134 -117 17

BR15 Reserve egalisatie afvalstoffenheffing (egalisatie van de tarieven van de afvalstoffenheffing) beginsaldo: onttrekking: exploitatie afvalverwijdering en -verwerking 2006: eindsaldo:

832 -200 632

BR20 Reserve volkshuisvesting (bestemd voor voorzieningen aan bejaardenwoningen en in de woonomgeving en verstrekking verhuis- en inrichtingsbijdragen aan bewoners bij groot onderhoud) beginsaldo: storting/onttrekking: eindsaldo: BR25 Reserve aandeel verkoopsom HNG (betreft tegenwaarde geactiveerd aandeel verkoopsom Hypotheekfonds Nederlandse Gemeenten) beginsaldo: onttrekking: aandeel verkoopsom HNG eindsaldo: BR30 Reserve recreatie en toerisme (bestemd voor investeringen uit het beleidsplan Toerisme en recreatie) beginsaldo: onttrekking: subsidie project fietsroutebewegwijzering eindsaldo:

BR35 Reserve parallelstructuur (bestemd voor de realisering van de parallelstructuur langs de A59)

295 0 295

1.094 -88 1.006

198 -6 192

beginsaldo: storting: onttrekking:

opbrengst grondverkopen voorbereidingskosten aanpassing A59 uitvoering parallelstructuur fase 1a en 1b

2.281 333 14 52

eindsaldo:

-66 2.548

BR40 Reserve centrumplan Vlijmen (bestemd voor de realisering van het centrumplan Vlijmen) beginsaldo: storting: rentetoevoeging 2006 eindsaldo:

3.626 218 3.844

BR45 Reserve onderhoud riolering (bestemd voor uitvoering investeringen in het kader van het rioolbeheersplan) beginsaldo: storting: rentetoevoeging 2006 onttrekking: exploitatiekosten riolering 2006 eindsaldo:

7.674 460 -78 8.056

BR50 Reserve BCF (bestemd voor egalisatie van de effecten van het BTW Compensatie Fonds) beginsaldo: onttrekking: exploitatie 2006 eindsaldo:

2.705 -373 2.332

BR55 Reserve bijzondere projecten vesting Heusden (bestemd voor de uitvoering van bijzondere onderhoudsprojecten in de vesting Heusden) beginsaldo: storting/onttrekking: eindsaldo:

1.194 0 1.194

BR60 Reserve centrumplan Drunen (bestemd voor de realisering van het centrumplan Drunen) beginsaldo: storting: rentetoevoeging 2006 eindsaldo:

4.821 289 5.110

BR70 Reserve ISD (bestemd voor de dekking van de frictiekosten door vorming van de Intergemeentelijke Sociale Dienst) beginsaldo: onttrekking: exploitatie 2006 eindsaldo:

BR75 Reserve afwikkeling investeringen < BBV (bestemd voor de afwikkeling van investeringen, waarvoor voor de inwerkingtreding van de BBV beslag op de reserves is gelegd) beginsaldo: onttrekkingen: herstel tuinmuren vesting natuurtechnische inrichting Heidijk aanpassingen gemeentelijke huisvesting aanpassing onderwijsgebouwen t.b.v. gebruiksvergunningen eindsaldo: BR80 Reserve budgetoverhevelingen

199 -64 135

1.225 2 60 1 -63 1.162

(bestemd voor dekking van besteding van (eenmalige) budgetten van voorgaande dienstjaren) beginsaldo: storting: budgetoverhevelingen 2006 (zie overzicht budgetoverhevelingen) onttrekking: budgetoverhevelingen 2005 eindsaldo: BR85 Reserve gemeentefonds (betreft egalisatiereserve voor algemene uitkering gemeentefonds) beginsaldo: onttrekking: storting saldo in algemene reserve eindsaldo: BR90 Reserve wijkvisie Oudheusden (bestemd voor realisering project wijkvisie Oudheusden) beginsaldo: storting: rentetoeving 2006 onttrekking: uitvoering project wijkvisie Oudheusden, 1e fase eindsaldo: BR95 Reserve investeringen met maatschappelijk nut (bestemd voor dekking van investeringen met maatschappelijk nut) beginsaldo: storting/onttrekking: eindsaldo:

633 577 -633 577

1.445 -1.445 0

1.000 60 -531 529

932 0 932

Voorzieningen VO10 Voorziening erfenis Weimar instandhouding museum (bestemd voor de instandhouding van het Weimarmuseum) beginsaldo: storting/onttrekking: eindsaldo:

VO15 Voorziening herstel kerkgebouwen voormalige gemeente Heusden (bestemd voor verstrekking bijdragen voor herstel kerkgebouwen in de voormalige gemeente Heusden) beginsaldo: onttrekking: diverse subsidies voor herstel kerkgebouwen in 2006 eindsaldo: VO20 Voorziening onderhoud van wegen (bestemd voor dekking van onderhoudskosten in het kader van het wegenbeheerplan) beginsaldo: storting: uit exploitatie 2006 onttrekking: onderhoudskosten 2006 eindsaldo:

VO25 Voorziening onderhoud openbare gebouwen (bestemd voor dekking van onderhoudskosten in het kader van het beheerplan gemeentelijke gebouwen, exclusief de gebouwen van het gemeentelijk sportbedrijf) beginsaldo: storting: uit exploitatie 2006 onttrekking: onderhoudskosten 2006 eindsaldo: VO30 Voorziening wachtgelden

44 0 44

102 -21 81

1.085 1.719 -2.263 541

793 727 -998 522

(bestemd voor dekking van geldelijke verplichtingen aan voormalig personeel) beginsaldo: storting: uit exploitatie 2006 onttrekking: salariskosten 2006 eindsaldo:

-126 128

VO35 Voorziening onderhoud sportbedrijf (bestemd voor dekking van onderhoudskosten in het kader van het beheerplan gemeentelijke gebouwen behorende tot het sportbedrijf) beginsaldo: storting: uit exploitatie 2006 onttrekking: onderhoudskosten 2006 eindsaldo:

485 309 -328 466

VO45 Voorziening afwikkeling plannen bouwgrondexploitatie (bestemd voor dekking van de laatste kosten en opbrengsten van gerealiseerde bestemmingsplannen) beginsaldo: storting: opbrengst diverse complexen onttrekking: kosten diverse complexen eindsaldo:

451 25 -350 126

254

VO50 Voorziening buitenonderhoud scholen (bestemd voor uitvoering buitenonderhoud aan schoolgebouwen) beginsaldo: storting: uit exploitatie 2006 onttrekking: onderhoudskosten 2006 eindsaldo:

1.144 533 -410 1.267

VO55 Voorziening dubieuze debiteuren (ter dekking van vorderingen, die ondanks invorderingsmaatregelen niet (geheel) ontvangen kunnen worden) beginsaldo: onttrekking: afboeking debiteuren 2006 eindsaldo: VO60 Voorziening derden (bestemd voor besteding van gelden, die voor specifieke doeleinden van derden zijn ontvangen) beginsaldo: stortingen: verzekeringsuitkering brandschade 't Palet bijdrage onderwijsachterstandenbeleid (algemeen) bijdrage onderwijsachterstandenbeleid (project zorgbreedte) bijdrage onderwijsachterstandenbeleid (project monitoring) bijdrage onderwijsachterstandenbeleid (project 0-6-jarigen) rijksbijdrage invoeringskosten inburgering rijksbijdrage preventief jeugdbeleid provinciale bijdrage armoedebeleid rijksbijdrage schuldhulpverlening rijksbijdrage fraudebestrijding rijksbijdrage oudkomers 2006 subsidie breedtesportimpuls provinciale bijdrage mensgerichte maatregelen

200 -64 136

1.618 29 7 12 18 14 111 24 13 42 36 126 32 20 484

onttrekkingen:

bijdrage onderwijsachterstandenbeleid (project taalbeleid) bijdrage onderwijsachterstandenbeleid (project zorgbreedte) bijdrage onderwijsachterstandenbeleid (project 0-6-jarigen) bijdrage onderwijsachterstandenbeleid (project OALT) bijdrage onderwijsachterstandenbeleid (onderwijskansenschool) bijdrage marktplaats cultuureducatie onderzoek Elshoutse Zeedijk

2 4 14 3 43 4 4

salariskosten project toerisme uitvoeringskosten inburgering nieuwkomers uitvoeringskosten inburgering oudkomers uitvoeringskosten vrijwilligerswerk uitvoeringskosten kinderopvang milieukosten bodem milieukosten geluid bijdrage GVVP Honderdbunderweg bijdrage GVVP Heusden noord-oost eindsaldo: VO65 Voorziening automatisering ISD (bestemd voor dekking van vervangingsinvesteringen voor automatisering ISD, waarvoor van de ISD gelden zijn ontvangen) beginsaldo: storting: bijdrage van de ISD voor storting in de voorziening 2006 eindsaldo:

7 14 147 41 184 10 9 115 30 -631 1.471

149 35 184

VO70 Voorziening vervanging lichtmasten (bestemd voor vervanging van lichtmasten in het kader van het beheerplan openbare verlichting) beginsaldo: storting: uit exploitatie 2006 onttrekking: vervanging lichtmasten in 2006 eindsaldo:

104 187 -206 85

VO75 Voorziening wachtgelden voormalig wethouders (bestemd voor dekking van wachtgelden aan de in 2006 afgetreden wethouders) beginsaldo: storting: ten laste van de algemene reserve: onttrekking: uitgekeerde wachtgelden in 2006: eindsaldo:

0 636 -123 513

III.3.4 Algemene dekkingsmiddelen Algemene dekkingsmiddelen (x € 1.000)

Lokale middelen, waarvan de besteding niet gebonden is: - onroerende zaakbelasting gebruikers - onroerende zaakbelasting eigenaren - wegaanlegbelasting - hondenbelasting

Begroting Begroting na Jaarrekening 2006 wijziging 2006 2006

652 3.146 0 242

464 3.176 0 242

459 3175 0 253

24.897

25.081

24.740

146

3.169

3.175

4.191

3.951

3.698

Compensabele BTW versus uitkering uit BTWcompensatiefonds

851

851

821

Overige algemene dekkingsmiddelen: - beheer gemeentelijke eigendommen

871

180

334

34.996

37.114

36.655

Algemene uitkering uit het gemeentefonds Dividend Saldo van de financieringsfunctie

Totaal: Toelichting algemene dekkingsmiddelen:

Lokale middelen Voor een toelichting op de gemeentelijke belastingen wordt verwezen naar de paragraaf ‘lokale lasten’, waarin wordt ingegaan op de beleidsuitgangspunten, belastingvoorstellen, kwijtscheldingsbeleid en landelijke ontwikkelingen. De omvang van deze paragraaf is breder, omdat hierin ook de reinigingsheffingen, de riool- en andere rechten zijn opgenomen. Laatstgenoemde heffingen zijn onder de betreffende functies of producten opgenomen, omdat deze niet onder de algemene dekkingsmiddelen vallen. Algemene uitkering uit het gemeentefonds Zowel bij de eerste als de tweede Berap 2006 is geen aanleiding geweest de begrote bedragen van de algemene uitkering uit het gemeentefonds bij te stellen. Het werkelijke bedrag van de algemene uitkering is gebaseerd op de gegevens van de maartcirculaire 2007, de bijgestelde opbrengst wordt door de volgende factoren wordt beïnvloed: • vaststelling van definitieve aantallen; • toevoegingen in verband met taakmutaties; • een definitief lager vastgesteld accres, dat verrekend wordt met de behoedzaamheidreserve, waardoor 11% van de behoedzaamheidreserve wordt uitgekeerd, terwijl in de begroting nog van 50% werd uitgegaan. De totale opbrengst is € 157.000,-- lager uitgevallen ten opzichte van de begroting.

Daarnaast is opgenomen een bedrag van € 19.000,-- betrekking hebbende op afrekeningen (inhoudingen) over voorgaande dienstjaren. Dividend Bij Intergas heeft een herkapitalisering plaatsgevonden. De vermogensstructuur was zodanig dat geen vreemd vermogen (i.c. bankleningen) binnen het bedrijf aanwezig was. Vanuit een bedrijfs-economsch perspectief is een verhouding van 70% vreemd vermogen en 30% eigen vermogen beter. Alvorens tot fusie wordt overgegaan is deze verhouding tot stand worden gebracht. Dit wordt herkapitalisatie genoemd. De onderneming leent (vreemd vermogen neemt toe) en heeft dit geld uitgekeerd aan de aandeelhouders (het eigen vermogen daalt). Hierdoor is een extra dividend van € 2.582.000,-- ontvangen. Een en ander is besloten na de 2e Berap 2006. Tevens is het structureel te ontvangen dividend met € 31.000,-- verhoogd. Van de Bank Nederlandse Gemeenten is een extra dividend ad € 400.000,-- ontvangen. Dit als gevolg van de gunstige vermogenspositie. Tevens is ook hier het structureel te ontvangen dividend met € 10.000,-- verhoogd. Het stadsvervoer BBA heeft een dividend als afwikkeling over voorgaande jaren tot een bedrag van € 6.000,-- uitgekeerd. In werkelijkheid is de opbrengst van de beleggingen € 3.029.000,-- hoger dan geraamd in de primaire begroting. Saldo van de financieringsfunctie Het renteresultaat werd bij de 1e Berap 2006 € 240.000,-- lager geraamd. Oorzaken hiervan waren: Een minder gunstigere financieringspositie per 1 januari 2006 dan in de begroting 2006 werd geraamd; Er zijn eind 2005 en begin 2006 meer nieuwe geldleningen afgesloten dan waarvan bij de begroting 2006 werd uitgegaan; Een lagere rentedoorberekening als gevolg van onderuitputting op kredieten. Het renteresultaat valt bij de jaarrekening € 253.000,-- tegen ten opzichte van de bijgestelde raming uit de 2e bestuursrapportage. Dit komt vooral doordat na 1 juli per saldo meer is geïnvesteerd dan waarbij bij de herberekening vanuit is gegaan. Hierdoor was het nodig om aanvullend te lenen en werden de rentelasten (€ 138.000,--) hoger. Tevens zijn de rentelasten (€ 110.000,--) van de rekening courant bij de BNG hoger dan verwacht omdat langere tijd sprake is geweest een negatief saldo. Dit als gevolg van het later passeren van diverse grondtransacties. Overige algemene dekkingsmiddelen De netto-opbrengst van het beheer van gemeentelijke eigendommen was in de begroting 2006 fors hoger geraamd. Dit als het gevolg van de in de begroting opgenomen bezuinigingstaakstelling om € 1.000.000,-- aan gronden e.d. te verkopen teneinde deze opbrengst in de reserve parallelstructuur te kunnen storten. De begroting is neerwaarts aangepast omdat van de taakstelling maar € 333.000,-gerealiseerd is. Dit betreft verkoop diverse gronden (Kavelruil Elshout/Doeveren, Korte Heistraat) en verkoop pand Grotestraat 69. In werkelijkheid is de netto-opbrengst van eigendommen € 154.000,-- hoger dan de bijgestelde begroting. Dit is voornamelijk als gevolg van:

• • •

De opbrengst van de verkoop van melkquota ad € 87.000,--; Een van het Rijk ontvangen subsidie voor woningen aan de Korte Heistraat ad € 10.000,--; Lagere lasten tot een bedrag van € 55.000,--.

III.3.5 Onvoorzien Door het jaar heen vinden naast enkele incidentele aanpassingen, alleen als gevolg van de voorjaarsnota en de bestuursrapportages aanpassingen van de post onvoorzien plaats. Per categorie volgt hieronder een overzicht. (x € 1.000) Het verloop van de post onvoorzien is als volgt: Begroting 2006: geraamde post voor structurele onvoorziene uitgaven geraamde post voor incidentele onvoorziene uitgaven

30 200

Diverse begrotingswijzigingen: Aankoop hondenpoepzuiger Actualiseren luchtfoto's Extern projectleider woonwagenzaken Aanschaf wintermachines voor de buitendienst Onderzoek muziekonderwijs Heusden Opstellen projectplan luchtkwaliteit Verkeersmilieukaart Afvoeren zand Leilinde Vervanging speeltoestel Lindestraat Aanpassing huur 2003 t/m 2005 DAK Loopbrug Loonse Vaart Minderopbrengst jachtrechten Veegmachine RAVO Vrachtwagen 2 Drunen Huurkoop kantine MHCD Structurele effecten 2e Berap 2005 (WVG, Intergas, bestrijd.processierups) Coordinator jongeren kernnetwerk Vitalisering Vlijmen Aanvullend krediet paalfundering Leilinde Aanpassing stroomvoorziening de Hoge Heide Aanpassing verzekerde bedragen vermogensschade Onderwijskundige vernieuwingen 2006

-13 -20 -52 -22 -21 -30 -15 -7 -6 -7 -2 -1 1 -4 -3 -127 -45 -1 -1 -2 -7 -1

Lagere opbrengst kermissen Annulering bijdrage uit reserve gemeentefonds vanwege opheffing reserve Verhoging algemene uitkering gemeentefonds volgens maartcirculaire 2007

-5 -74 58 -407

Begrotingswijziging i.v.m. de 1e Berap 2006: salarissen wethouders uitkeringen aan voormalige wethouders leges voor huwelijken opbrengst pachten speciaal onderwijs subsidie muziekgezelschappen budget cultuur en cultuurhistorische evenementen opbrengst horeca Die Heygrave onderhoud dierenpark De Schroef bestrijding engerlingen in sportvelden chemievrije onkruidbestrijding als uitvloeisel van provinciale milieuverordening deelname gemeenschappelijke regeling ISD

-43 -152 -15 -15 -6 -5 -10 -50 -10 -20 -60 55

Regionale ambulancevoorziening (RAV) kapitaallasten milieustraat beschikking over egalisatiereserve afval energiekosten drukriolering beschikking over de reserve onderhoud riolering diverse kleinere budgetaanpassingen correctie geraamde kapitaallasten dividend BNG uitvoering wet WOZ onderuitputting renteresultaat beleidsplan brandweer uitbreiding kwijtscheldingsregeling multifunctionele accommodatie Palet uitvoering baggerwerkzaamheden actualiseren GVVP corridorstudie A-59 verkeerskundig plan aansluitingen 42 en 44 A-59 diversen

-13 -9 9 -30 30 -5 23 10 -30 630 -240 -21 -30 -35 -95 -40 -10 -23 5 -205

Begrotingswijziging i.v.m. 2e Berap 2006: personeelskosten inrichting trouwlocatie bezoekerscentrum uitkeringen aan gewezen wethouders accountantskosten verkiezingen leges huwelijksvoltrekkingen vergoedingen vrijwilligers brandweer uitbreiding parkeercapaciteit bij De Schroef opbrengst parkeerboetes bevorderen bedrijvigheid subsidie CMD projecten toerisme energie sportcentrum Die Heygrave entreegelden etc. Het Run entreegelden etc. zwembad Die Heygrave horecaopbrengst sportcentrum Die Heygrave energie sportzaal De Hoge Heide bijdrage verlichting VC Elshout reparatie hekwerken diverse sportparken renovatie velden RKDVC uitvoeringsmaatregelen noordzijde Haarsteegse wiel bijdrage Weenergroep kwijtscheldingen tijdelijke regeling Stimulering Vrijwilligers uitvoeringsregeling Kinderopvang legionellabestrijding planschadevergoedingen dividend Bank voor Nederlandse Gemeenten onderuitputting voormalig personeel uitvoering wet WOZ opbrengst onroerende zaakbelastingen aanwending reserve BBV t.b.v. opgrading zwembaden

-315 -12 152 -20 -26 -15 40 -37 10 -10 -14 14 -70 25 25 -50 -10 -22 -20 -27 -18 105 20 36 60 60 -34 400 65 45 -70 -158 -59 70 -312

III.3.6 Toelichting op de kostenplaatsen Verdeelsystematiek Op de kostenplaatsen worden (indirecte) kosten verzameld, die vervolgens worden verdeeld over de producten en investeringen/projecten. De verdeling van de kosten vindt plaats op basis van de verdeelsystematiek volgens de begroting, waarbij in hoofdlijnen de volgende uitgangspunten zijn gehanteerd: De verdeling van de hulpkostenplaatsen naar de hoofdkostenplaatsen vindt plaats op basis van de begrote bedragen uit de primitieve begroting (voorcalculatorisch). De verdeling naar de producten en de investeringen/projecten vindt plaats op basis van de werkelijk verantwoorde uren tegen het in de primaire begroting geraamde tarief (voorcalculatorisch). Het verschil op de kostenplaatsen ontstaat door afwijkingen in de geraamde en de werkelijke doorberekening van de productieve uren, maar ook door afwijkingen in de geraamde en de werkelijke kosten. Bijstellingen in 2006 In 2006 zijn er bijstellingen geweest van de ramingen van de kostenplaatsen. Onder andere als gevolg van onderuitputting, die bij de 1e bestuursrapportage is gemeld en aanpassingen van de personeelskosten, die in de 2e bestuursrapportage zijn opgenomen. Daarnaast zijn in 2006 budgetten binnen de kostenplaatsen verschoven als gevolg van vacaturegelden, die weer ingezet zijn voor tijdelijke inhuur. De verschillen worden verklaard door de werkelijkheid te vergelijken met de aangepaste ramingen. a. Verschillen op de kostenplaatsen (functie 960) Het resultaat van de verschillen op de kostenplaatsen (product 960) is als volgt: - raming (na wijziging) van de netto-last: - werkelijke netto last 2006

€ €

-48.000 442.000

Ten opzichte van de begroting een voordelig verschil van

€

490.000

Uit een nadere analyse blijkt dat sprake is van de volgende (afgeronde) verschillen: •

Per saldo is sprake van een voordeel op personeelslasten door: - lagere salarislasten/inhuur per saldo € 32.000 - naheffing van de belastingdienst over dit jaar (-30.000) en voorgaande dienstjaren (-63.000): - 93.000 - div. secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals CAO a la carte, vergoeding kinderopvang, opleidingen en terugontvangst salariskosten e.d. 89.000 €

28.000

•

•

•

•

De totale lasten van informatie en automatisering vallen hoger uit. Het voordeel op kapitaallasten is al bijgeraamd bij de 1e bestuursrapportage. Nu is op dit onderdeel een nadeel te zien als gevolg van afrekening van onderhoudscontracten over vorige dienstjaren

€ -145.000

Bij de buitendienst/tractie is sprake van een voordeel, namelijk: - budget kerntakenonderzoek (onderzoekskosten zijn al in 2005 verantwoord) € 29.000 - voordeel op onderhoud tractiemiddelen 21.000 - (nog) niet gedane vervangingen machines 38.000 In 2006 resteert een budget voor management-development, waarop in 2007 nog uitgaven plaats zullen vinden. Conform de voorschriften komen de voordelige saldi op functie 960 en wordt de storting in de reserve budgetoverheveling op functie 980 verantwoord. : overige verschillen op kostenplaatsen zijn: - hogere kosten van schoonhouden € -57.000 - hogere energiekosten -39.000 - hogere telefoonkosten -60.000 - lagere kosten kantoorbenodigdheden 39.000 - meerkosten WA- en CAR-verzekeringen -20.000 - vacaturekosten (advertentiekosten en dergelijke) -48.000 - kosten van dienstreizen -12.000 - minder kosten ARBO-maatregelen 27.000 - overige kleinere verschillen -33.000

€

88.000

€

145.000

€ -203.000 hogere doorbelasting naar producten, investeringen, voorzieningen en bouwgrondexploitatie

€

577.000

Batig saldo beleidstaak 960 ten opzichte van de raming 2006

€

490.000

b. Verschillen in doorberekening van de kostenplaatsen De toerekening van de apparaatskosten aan de producten vindt plaats door de werkelijk gemaakte uren voor een product te vermenigvuldigen met de voorcalculatorische uurtarieven. Deze hogere doorbelasting vindt in hoofdlijnen plaats door: - lagere doorbelasting aan investeringen/projecten: - hogere doorbelasting aan de bouwgrondexploitatie - hogere doorbelasting aan (onderhouds)voorzieningen - hogere doorbelasting aan de overige producten van de exploitatie totaal

€

647.000 - 393.000 - 12.000 - 819.000

€ - 577.000

Deze hogere doorbelasting is o.a. het gevolg van een hoger aantal productieve uren vanwege een lager ziekteverzuimpercentage (werkelijk 4,61% ten opzichte van 6,25% raming). c. Saldo verschil in de exploitatie van de jaarrekening. Het voordelige verschil op kostenplaatsen verminderd met het verschil in doorberekening van de apparaatskosten aan de diverse functies/ producten van de exploitatie bepaalt per saldo de beïnvloeding van de exploitatie vanuit de kostenplaatsen. Deze beïnvloeding geeft in 2006 een nadeel te zien ten opzichte van de gewijzigde begroting van: - verschil op kostenplaatsen op beleidstaak 960 (zie a) € 490.000 - hogere doorbelasting van de kostenplaatsen aan de overige producten van de exploitatie ( zie b): - 819.000 nadelig saldo in de jaarrekening 2006:

€ - 329.000

d. Belangrijkste verschillen in doorbelasting aan de exploitatie Zoals in onderdeel b en c is aangegeven worden de functies/producten van de exploitatie met € 819.000,-- zwaarder belast (=nadeel) dan geraamd. De meeste verschillen ontstaan, omdat de ramingen in de begroting over het algemeen op basis van historisch perspectief worden gedaan, terwijl op basis van nadere prioriteitstelling en exogene factoren uiteraard jaarlijks een verschuiving van de urenbesteding over de diverse producten plaats vindt. In de loop van het jaar vinden geen bijstellingen plaats op deze ramingen. De belangrijkste/ grootste verschillen in doorbelasting zijn: Product

Omschrijving

001 002 003 120 140 210 211 310 423 433 443 480 510 530 531 540 560.1 560.2

Bestuursorganen Bestuursondersteuning college B&W Burgerzaken Brandweer en rampenbestrijding Openbare orde en veiligheid Wegen, straten en pleinen Verkeersmaatregelen te land Handel en ambacht Bijzonder basisonderwijs, onderwijshuisvesting Bijzonder speciaal onderwijs, onderwijshuisvesting Bijzonder voortgezet onderwijs, onderwijshuisvesting Lokaal bestuurlijke onderwijstaken Openbare bibliotheekwerk Sport Groene sportvelden en terreinen Kunst en cultuur Groen en recreatie Toerisme

Bedrag x € 1.000 13 -24 -107 16 -89 -146 -35 -58 -58 11 11 20 14 -110 -16 -37 34 -44

580 610 614 620 621 630 641 650 652 714 721 722 723 810 822 913.2 921 930 931 940

Overige recreatieve voorzieningen Bijstandverlening Gemeentelijk minimabeleid Maatschappelijke begeleiding en advies Vreemdelingen Sociaal cultureel werk Ouderenbeleid Kinderopvang Voorzieningen gehandicapten Openbare gezondheidszorg Afvalverwijdering en –verwerking Riolering en waterzuivering Milieubeheer Ruimtelijke ordening Overige volkshuisvesting Beheer gemeentelijke eigendommen Algemene uitkering gemeentefonds Uitvoering Wet WOZ Baten OZB Lasten heffing en invordering gemeentelijke belastingen Afrondingsverschil / overige kleinere posten per saldo

63 37 25 -10 10 -34 40 39 -72 -17 -70 42 10 -37 -305 78 14 -19 -52 58 -28 -819

Voor een nadere toelichting op de verschillen per product wordt verwezen naar de toelichting bij het betreffende product in de productenrekening.

Specifieke uitkering nr. 1 t/m 28

Controlegetal: Realisatie Beginstand (4) jaar t (5)

Beschikking Rijk (6)

Overige ontvangsten (7)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (8)

Overige besteding (9)

Te verrekenen met het Rijk (10)

Overige (11)

Toelichting Aard afwijking (12) Controle (D)

Ontvanger (A)

Indicatoren (2)

4.

Onderwijsachterstandenbeleid niet-GSB (OAB)

Gemeenten

Besteed bedrag aan voorbereiding inrichten In euro's max. 20% 2006 t/m 2010 schakelklassen van totaal bevoorschot bedrag

0

R

Besteed bedrag voor overige of In euro's max. 15% 2006 t/m 2010 coördinerende activiteiten inzake onderwijs- van totaal achterstandenbeleid bevoorschot bedrag

0

R

57.037

R

0

R

10.

11.

13.

22.

IOAW

IOAZ

Bijstandverlening Zelfstandigen 2004

Tijdelijke subsidieregeling Schuldhulpverlening 2006

Gemeenten

Gemeenten

Gemeenten

Gemeenten

Gemeenten

Besteed bedrag aan voorschoolse educatie In euro's

2006 t/m 2010

Besteed bedrag aan schakelklassen

In euro's

2006 t/m 2010

Aantal deelnemende kinderen aan voorschoolse educatie

In aantallen

Jaarlijks

289

D2

Aantal deelnemende leerlingen aan schakelklassen

In aantallen

Jaarlijks

0

D2

Totaal uitgaven inkomensdeel Categorie 65 In euro's Kasstelsel jr en ouder

Jaarlijks

185.196

Nvt

Totaal uitgaven inkomensdeel categorie jonger dan 65 jaar

In euro's Kasstelsel

Jaarlijks

5.622.666

Nvt

Totaal ontvangsten (niet-Rijk) van derden inkomensdeel. Categorie 65 jr en ouder


Jaarlijks

26.795

Nvt

Totaal ontvangsten (niet-Rijk) In euro's Kasstelsel inkomensdeel. Categorie jonger dan 65 jaar

Jaarlijks

187.199

Nvt

Meeneemregeling werkdeel


Jaarlijks

Totaal uitgaven werkdeel


Jaarlijks

Totaal ontvangsten (niet-Rijk) werkdeel


Jaarlijks

Terug te betalen aan Rijk


Jaarlijks

Uitgaven IOAW


Jaarlijks

Ontvangsten IOAW (niet-Rijk)


Jaarlijks

Uitgaven IOAZ


Jaarlijks

Ontvangsten IOAZ (niet-Rijk)


Jaarlijks

Uitvoeringskosten IOAZ


Jaarlijks

0

R

Totaal uitgaven uitkeringen Bbz 2004 (excl. In euro's Kasstelsel Bob)

Jaarlijks

102.264

R

Totaal uitgaven kapitaal-verstrekking Bbz 2004


Jaarlijks

198.202

R

Totaal ontvangsten uitkeringen Bbz (excl. Bob) (excl. Rijk)


Jaarlijks

42.744

R

Totaal ontvangsten kapitaalverstrekking Bbz (excl. Rijk)


Jaarlijks

417.331

R

Totaal uitvoeringskosten Bbz 2004 (excl. Bob)


Jaarlijks

25.487

R

Totaal uitgaven uitkeringen Bob


Jaarlijks

0

R

Totaal ontvangsten Bob (excl. Rijk)


Jaarlijks

Totaal uitvoeringskosten Bob Totaal uitgaven

In euro's Kasstelsel In euro's

Jaarlijks Jaarlijks

Totaal terug te betalen aan Rijk

In euro's

2007

956.765 802.269

R R

0

R 0 176.721

R R

1.636

R 65.500

R

815

R

0

R 0 0

R R 0

R

III.3.7 Bijlage Single Information Single Audit

Specifieke uitkering

Wet werk en bijstand

Frequentie (jaarrekening) ( C)

Afspraak (3)

Nr.

9.

Toelichting per indicator (B)

927.718.171

III.3.8 Matrix beleidsvelden met bijbehorende producten Beleidsveld

Product behorend bij beleidsveld

1

Bestuur en communicatie

2

Burgerdiensten

3

Openbare orde en veiligheid

4

Verkeer en vervoer

5 6 7

Gebouwenbeheer en eigendommen Economische zaken Onderwijs

8

Cultuur en toerisme

9

Sport

001 002 005 006 003 004 724 120 140 210 211 214 215 913.2 310 421 423 433 443 480 482 510 540 541.1 560.2 580 530 531 541.2 541.3 560.1 610 611 614 620 621 622 630 641 650 652 714 715 716 721 722 723 725 726

10 Beheer groen en Vesting Heusden 11 Werk en inkomen 12 Zorg en Welzijn

13 Milieu en afval

Bestuursorganen Bestuursondersteuning B&W Bestuurlijke samenwerking Bestuursondersteuning raad en rekenkamer Burgerzaken Baten secretarieleges burgerzaken Begraven Brandweer en rampenbestrijding Openbare orde en veiligheid Wegen, straten en pleinen Verkeersmaatregelen te land Parkeren Baten parkeerbelasting Beheer gemeentelijke eigendommen Handel en ambacht Openbaar basisonderwijs, onderwijshuisvesting Bijzonder basisonderwijs, onderwijshuisvesting Bijzonder speciaal onderwijs, onderwijshuisv. Bijzonder voortgezet onderwijs, onderwijshuisv. Lokaal bestuurlijke onderwijstaken Volwasseneneducatie Openbare bibliotheekwerk Kunst en cultuur Monumentenzorg Toerisme Overige recreatieve voorzieningen Sport Groene sportvelden en terreinen Oudheidkunde/musea Vesting Heusden Groen en recreatie Bijstandverlening Werkgelegenheid Gemeentelijk minimabeleid Maatschappelijke begeleiding en advies Vreemdelingen Wet Maatschappelijke Ondersteuning Sociaal-cultureel werk Ouderenbeleid Kinderopvang Voorzieningen gehandicapten Openbare gezondheidszorg Jeugdgezondheidszorg, uniform deel Jeugdgezondheidszorg, maatwerk deel Afvalverwijdering en verwerking Riolering en waterzuivering Milieubeheer Baten reinigingsrechten en afvalstoffenheffing Baten rioolrechten

Beleidsveld

Product behorend bij beleidsveld

14 Bouwen en wonen

810 822 823 830 913.1 914 921 922 930 931 932 934 936 937 940 960 980 990

15 Financiering en belastingen

Ruimtelijke Ordening Overige volkshuisvesting Bouwvergunningen Bouwgrondexploitatie Beleggingen Geldleningen en uitzettingen Algemene uitkering gemeentefonds Algemene baten en lasten Uitvoering Wet WOZ Baten OZB gebruikers Baten OZB eigenaren Baten baatbelasting Baten toeristenbelasting Baten hondenbelasting Lasten heffingen invordering gem. belastingen Saldo van kostenplaatsen Mutaties reserves Saldo van de rekening van baten en lasten

J A A R V E R S L A G en J A A R R E K E N I N G

Recommend Documents