.. it takes two to tango! Nascholing VRM 11 december 2012 Karin Idema
• Hart- en vaatziekten in Nederland • Achtergrond & ervaringen met bijna 4 jaar zorgstandaard Vitale Vaten Zelfmanagement Individueel zorgplan Veranderde rol patiënt & zorgverleners
De Hart&Vaatgroep De Hart&Vaatgroep is de patiëntenvereniging van en voor mensen met een hart- of vaataandoening We richten ons landelijk en regionaal op: - belangenbehartiging - informatievoorziening - lotgenotencontact - leefstijlmanagement
De Hart&Vaatgroep is partner van de
Een dagje hart- en vaatziekten in NL…
• Hoeveel vrouwen / mannen overlijden er vandaag aan HVZ? 58 vrouwen en 51 mannen, 28 < 75 jaar • Hoeveel met HVZ worden vandaag opgenomen in ziekenhuis? 1000 mensen • Hoeveel mensen krijgen vandaag voor de eerste keer een CVA? 115 mensen Data Hartstichting
Risicofactoren (> 80%) RISICOFACTOR (cijfers NHS, 2006) Roken Hoge bloeddruk Verhoogd cholesterol Alcoholgebruik Lichamelijke inactiviteit Overgewicht (BMI > 25-29,9) Obesitas (BMI > 30) Diabetes Mellitus
VROUW 25% 22% 11% 10% 46% 30% 11% 3,9%
MAN 31% 27% 12% 14% 48% 43% 10% 3,6%
HVZ bij lage sociaal economische groepen - Leven 6-7 jaar korter, 16-19 jaar meer in slechte gezondheid - 1,7 x grotere kans op overlijden HVZ - Roken, alcoholconsumptie en inactiviteit verklaren voor 36% (♂) resp 62% (♀) verschil in sterfte - Roken, alcoholconsumptie en inactiviteit verklaren voor 76% verschil in incidentie Data Hartstichting, IGZ
Risicofactoren aanpakken… Hartrevalidatie programma’s gericht op leefstijlaanpassing zijn effectief: • 34% reductie in mortaliteit • 29% reductie reïnfarcten • Gunstige effecten op bloeddruk, cholesterol, lichaamsbeweging en voedingsgewoonten Dusseldorp et al., Health Psychol 1999: 18(5): 506-519
…op de lange termijn? 5540 patiënten in 15 landen 1,5 jaar na ontslag uit het ziekenhuis Geen HR(N=3591)
HR (N=1949)
Roken
22.4%
18.7%
Obesitas
33.0%
28.2%
Hoge bloeddruk
51.4%
48.8%
Cholesterol
68.2%
60.0%
EUROASPIRE Study Group 2001, 2004, 2009; Kotseva et al.Eur Heart J 2004;6 (SJ)
Zelfmanagement: wat levert het op? • De fysieke gezondheid van uw patiënten verbetert (Bodenheimer e.a., Moser e.a.) • Uw patiënten gaan actiever om met hun chronische aandoening en uw relatie met de patiënt verbetert (expert meeting June 28th 2010) • Uw werkdruk kan verlaagd worden (Ditewig e.a, Dorn e.a.)
Aan de slag met Vitale Vaten! tekstvak
Kernelement: Zelfmanagement Zelfmanagement betekent voor patiënt: • regie houden • mede richting geven hoe zorg wordt ingezet • verantwoordelijkheid nemen voor eigen gezondheid “De ziekte moet in mijn leven passen en niet andersom”
Zelfmanagement VEEL
Je moet ermee leren leven
Je houdt wat
regierol patiënten
Je krijgt wat WEINIG VEEL
regierol zorgverleners
WEINIG
Kernelement: Individueel Zorgplan • Formuleren van het persoonlijke doel van en door de patiënt: “ik wil, omdat…” • Methodiek: motivational interviewing
Nulmeting zorgstandaard vasculair risicomanagement (2010) (N=632 patiënten) www.vitalevaten.nl • Patiënten tevreden, echter minder dan 40% van de patiënten zegt dat de zorgverlener hen uitdaagt om concreet en doelgericht mee te denken en te beslissen over de behandeling. • Ruim een kwart van de patiënten zegt regelmatig opnieuw hetzelfde verhaal te moeten vertellen; ruim een derde krijgt wel eens tegenstrijdige adviezen • Maar eenvijfde van de huisartsen heeft afspraken met zorgverleners uit de tweede lijn (internisten en cardiologen). • Patiënten geven aan te weinig informatie te kijgen over medicatie: bijwerkingen, hoe lang slikken • Slechts 6% heeft samen met een zorgverlener een individueel zorgplan opgesteld
Nulmeting zorgstandaard vasculair risicomanagement Patiëntgericht werken: Leefstijladviezen %
Gezonder eten
Meer bewegen
Stoppen met roken
Advies gekregen
37
40
72
Concrete afspraken gemaakt
62
58
58
64
38
49
Van de groep die een advies krijgt: met hoeveel mensen wordt vervolgens een concrete afspraak gemaakt.
Begeleiding aangeboden Van de groep met wie een concrete afspraak is gemaakt: hoeveel mensen krijgen begeleiding aangeboden
IZP Vitale Vaten Struikelblokken: • werken met het IZP gaat niet vanzelf & lukt niet met iedereen • Zorgverleners: ontbreken van of onvoldoende motivatie • Patiënten: ontbreken begeleiding Organisatorische obstakels: • Ontbreken POH, geen VRM-spreekuur, onvoldoende financiën, kennis en/of tijd, ICT
IZP Vitale Vaten Zorgverleners, n=41, ca 1600 IZP’s: • 71% (deels) met patiënt ingevuld • 61% bespreekt IZP in meerdere consulten • 63% heeft info meegegeven uit IZP, waarvan 45% (delen van) patiëntenversie 82% folders van de Hartstichting •
IZP wordt gezien als aanvulling op bestaande tools: Persoonlijk logboek Bereid patiënt voor op consult Geeft continuïteit en uniformiteit in zorg Verhoogt bij juist gebruik zelfmanagement
Individueel zorgplan Patiënten (n=27) Bijna driekwart heeft het niet zelf gebruikt, reden: • 44%: geen begeleiding • 11%: ik ben hiervoor niet gemotiveerd, het aanpassen kost mij teveel moeite • • • •
40% heeft meerdere consulten gehad 10% samen met zorgverlener ingevuld 40% vindt het een goed hulpmiddel 60% niet: coördinatie ontbreekt, ik krijg al goede hulp, ik wil me niet fixeren op risico’s
Ivm actualisatie ZS digitale enquête januari 2013
Wat levert Vitale Vaten voor patiënten op? • Elk jaar word je weer bij de les gehaald • Geeft vertrouwen in het gezondheidscentrum • Prettig om gecontroleerd te worden en te spiegelen • Handvatten krijgen • Preventie
Actieve opsporing & risicoprofiel • Werkt voor mij als waarschuwing • Belangrijk hier samen aan te werken • Ik wist al dat ik risico liep, heb nu bevestiging gekregen • Je kunt hier niet altijd mee bezig zijn, dan heb je geen leven meer • Ik word angstig door zo’n risicoprofiel
Leefstijlverandering & motivatie tips van patiënten • Na opstellen risicoprofiel ook begeleiding bieden • Bespreken hoe leefstijl veranderd zou kunnen worden • Bespreek motivatie met patiënt • Adviseer patiënten leefstijl te wijzigen in tempo en op wijze die bij hen past • Vraag expliciet of patiënt denkt dat doel haalbaar is. • Geef regelmatig feedback over (niet) behaalde resultaten
Shared Decision Making Ik wil meer als gesprekspartner worden gezien door mijn zorgverleners. Door meerdere chronische aandoeningen heeft niemand beter zicht op het geheel dan ikzelf. En de urgentie is voor mijzelf ook het hoogste om me ondanks de aandoeningen zo goed mogelijk te voelen. • Meldactie ZM 2010: 66% maakt samen met zorgverlener keuze in behandeling, bij 30% maakt zorgverlener keuze • Niet alle patiënten nemen of willen die rol: Relatie met assertiviteit? Houdt ook rekening met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden
Veranderende rollen door zorgstandaard VitaleVaten…
• Patiënt: kan (meer) regie (durven) nemen • Zorgverleners: multidisciplinaire, coachende zorg toegespitst op individuele patiënt
Wat past nu bij uw patiënt?
Vragenlijst zorgconsument en zelfmanagement • Inzicht in zelfmanagement niveau van je patiënten • Hoe kijkt de patiënt aan tegen zorg, wat is zijn zorggebruikersprofiel? • Welke zorg past het beste bij hem?
Toolbox www.zelfmanagement.com
Wiel niet opnieuw uitvinden
Le
Wat kan u / uw patiënt hier morgen mee? • • • •
www.hartenvaatgroep.nl/individueelzorgplan: Achtergrondinformatie Downloaden/bestellen IZP Wijzen op patiëntenversie zorgstandaard: praktische info per risicofactor • Advies: IZP niet alleen in laten vullen, maar samen met zorgverlener • Wijs op beweegaanbod hartpatiënten www.beweegzoeker.nl
Actueel: • Actualisatie zorgstandaard Vitale Vaten • Lessen uit 8 praktijkprojecten Vitale Vaten ZonMw/Vilans 2009-2012 • ZonMw: call ontwikkeling van generiek digitaal IZP • NHG: ontwikkeling IZP gekoppeld aan HIS • Inventarisatie tools in relatie tot individueel zorgplan voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden • Pilots zelfmanagementtrainingen De Hart&Vaatgroep, VRM, stress & doelgroep beperkte gezondheidsvaardigheden
www.vitalevaten.nl
