Verduurzaming woningbestand Woningmarktdebat Apeldoorn 15 april 2010
A. van den Hoorn Manager Projecten
Ir. G.N. Sweringa (Truus) Directeur Bestuurder Oost Flevoland Woondiensten 3 november 2009 7-5-2010
Oost Flevoland Woondiensten
1
MISSIE OFW Woningmarktdebat
Apeldoorn
Het bieden van een kansrijke woon- en leefomgeving voor mensen die zwak A. van denin Hoorn staan op de woningmarkt de gemeente Dronten. Manager Projecten
Oost Flevoland Woondiensten 3 november 2009
Actieve, middelgrote woningcorporatie in de CO2-neutrale gemeente Dronten (Flevoland)
Woningmarktdebat Apeldoorn
4.800 woningen, garages e.d.
Bezit: 70% eengezinswoningen, 1/3 van het bezit in 4 jaar gebouwd (40 jaar oud)
60 medewerkers, zelfsturende teams
Aanzienlijke nieuwbouw- en verbouwopgave
Eerste woningcorporatie met Energielabels.
Eervolle vermelding Energy Award 2006
KWH huurlabel
A. van den Hoorn Manager Projecten
Award Aedes Directeurencontact voor beste corporatiedirecteur 2007 / thema: Energiebesparing
Oost Flevoland Woondiensten
Winnaar NET-trofee 2008 & Nominatie NET-trofee 2007 (Nationale Energie Toekomst Trofee, initiatief3VROM) november 2009 September 2009; complimenten minister Van der Laan, Wonen, Wijk en Integratie m.b.t. voortrekkersrol duurzaamheid en energiebesparing 25% bespaard in 2010
Aantal nieuw gebouwde corporatiehuurwoningen in 2007: 32.354, dit is 1,35% van alle corporatiehuurwoningen
Woningmarktdebat Apeldoorn 1990-1999 11%
vanaf 2000 3%
voor 1945 9%
1945-1959 16%
A. van den Hoorn 1980-1989 22%
Manager Projecten 1960-1969 19% 1970-1979 20%
Aantal corporatiewoningen in Oost Flevoland NL: • 2.400.000 waarvan
Woondiensten
3 november 2009
• 2.016.000 gebouwd vóór 1990
Woningmarktdebat Apeldoorn A. van den Hoorn Manager Projecten
Oost Flevoland Woondiensten 3 november 2009
Huur en energielasten per maand
Woningmarktdebat Apeldoorn A. van den Hoorn Manager Projecten
Oost Flevoland Woondiensten 3 november 2009
Huur (incl. huurtoeslag) en energielasten per maand
Woningmarktdebat Apeldoorn A. van den Hoorn Manager Projecten
Oost Flevoland Woondiensten 3 november 2009
Verhouding huur en energielasten
Woningmarktdebat Apeldoorn 100%
90% 80%
80%
70%
€ 400
73% € 441
A. van denhuurHoorn
60% 50%
Manager Projecten
40% 30%
27%
20% 10%
20%
energiekosten
€ 161
€ 100
Oost Flevoland Woondiensten
0% 2007
2008
2009
2010
2011
3 november 2009 Jaarlijkse stijging: Huur bij aanvang
€ 400
2%
Energiekosten
€ 100
10 %
2012
Verhouding huur (met huurtoeslag) en energielasten 100% 90%
Woningmarktdebat Apeldoorn 80%
huur incl. huurtoeslag
70% 60%
A. van den Hoorn
50% 40%
Manager Projecten
30% 20%
energielasten
10%
Oost Flevoland Woondiensten
0% 2007
2008
2009
2010
2011
2012
3 november 2009 Jaarlijkse stijging: Bruto huur bij aanvang
€ 400
2%
Huurtoeslag
€ 185
2%
Energiekosten
€ 100
10 %
Convenant Aedes, Woonbond en WWI
Woningmarktdebat Apeldoorn •
Alle corporaties besparen 20% 2008 – 2018
•
A. van den Huurverhoging is niet meerHoorn dan energiebesparing Manager Projecten
Energielabels worden opgenomen in woningwaardering in 2011
Oost Flevoland Woondiensten 3 november 2009
Gebruik zo min mogelijk energie:
Woningmarktdebat Apeldoorn Bestaande woningen •Modernisering of vervanging is een kans •In 2014 geen E, F, G labels meer
A. van den Hoorn
•Bij modernisering minimaal B label
•Passieve zonwering (let op koeling)
Manager Projecten
Nieuwbouw •In ontwerpfase meenemen Woondiensten Oost Flevoland •Extra isolatie (boven norm)
3 november 2009
•EPC < 0,7 •Duurzame stedenbouw
Gebruik duurzame energie warmtepomp WKO Woningmarktdebat Apeldoorn
Aardwarmte
Zonne-energie
zonnecollectoren i.c.m. HR ketel
Windenergie
mogelijk kleine windmolen
A. van den Hoorn Gebruik fossiele energie zo slim mogelijk Manager Projecten Bestaande woningen •Modernisering of vervanging is een kans, HR ketels plaatsen •Mechanische ventilatie (MV)Flevoland met demand flow, MV met gelijkstroommotor Oost Woondiensten Nieuwbouw
3 november 2009
•In ontwerpfase meenemen, HR ketels •Warmte-terug-win-werking •MV met demand flow
Denk aan: Woningmarktdebat Apeldoorn •
Duurzaamheid integraal meenemen in planvorming
•
OrganisatieA. bouw van improviseren naar vanverandert den Hoorn organiseren Manager Projecten Lean organiseren is een noodzaak
• •
Aandacht voor ontwikkelen van mensen in de bouw op alle Oost niveau’s Flevoland Woondiensten
•
Draag zorg voor implementatie 3 november 2009
•
Heb aandacht voor beheer
Energiebesparen is leuk!
Woningmarktdebat Apeldoorn
Draagvlak en bewonersgedrag •
Rekening houden met gebruikersgedrag bij nieuwe technologieën (gebruiksvriendelijke apparatuur, A. van den Hoorn voorlichting)
•
Manager Projecten
Energiebesparingsmogelijkheden aanreiken (brochure, bewonersblad, ledlamp, platform www.beterpeter.nl )
•
Flevoland Betrekken en Oost stimuleren
Woondiensten
(Energiemarkt, lokale3organisaties, november
2009
gastlessen scholen) •
Let op bouwproces en overlast omgeving
Maak duurzaamheid unique selling point •
Woningmarktdebat Apeldoorn Antwoord aan de samenleving, corporaties besparen 20% energie in 10 jaar
•
Meten is weten
A. van den Hoorn •
Woonlasten of huren / rente
Manager Projecten •
Let op bouwproces en overlast voor eerste bewoners
•
Gebruik natuurlijke investeringsmomenten
•
Maak samen werken aan duurzaamheid leuk
•
Let op binnenklimaat / gezondheid
•
Van improviseren naar (lean) organiseren
Oost Flevoland Woondiensten 3 november 2009
Het energielabel als instrument 1. • • • •
Voorlichting consument: Bij aanbieden nieuwe woning (verplichting EG) Woningaanbod: woonkrant huurwoningen + kopers Over eigen (stook)gedrag Over het effect van woningverbetering
Woningmarktdebat Apeldoorn A. van den Hoorn
2.
Huurbeleid, label E, F, G: Manager 0,1 % (’10) 0,2% (’07, 08,’09), 0,5% minder huurverhoging (’06’ )
3.
Prioriteitsstelling strategisch Oost Flevoland voorraadbeleidsplan
4.
3 november Meten energetisch en milieueffect energiebesparing
5.
Gezondheidsaspecten altijd meewegen in beslissingen
Projecten
Woondiensten 2009
Praktische gevolgen voor de organisatie •
Woningmarktdebat Apeldoorn
Zorgen dat labels actueel zijn/blijven n.a.v.: •
Moderniseringen
•
Individuele wijzigingen (bijv CV)
•
Werkzaamheden gecombineerd met planmatige onderhoud (bijv HR++ plaatsen bij planmatig schilderwerk)
A. van den Hoorn
•
Modernisering / planmatig onderhoud / vervanging CV (en weigering daarvan): Manager Projecten verwerken in label / woningcartotheek
•
Nagaan oorzaken + oplossing verschillende labels in een woningblok
•
Goede samenwerking tussen teams Projecten / Wonen
•
Tools:
Oost Flevoland Woondiensten
•
Software labeling / primair systeem SG
•
Woningcartotheek
•
Woningwaarderingsysteem
•
Wijkplattegronden met energielabels
3 november 2009
Woningmarktdebat Apeldoorn OFW energieverbruik gas m3
Gem. gasverbruik per woning
2000 1800 1600 1400
A. van den Hoorn
1200 1000
Manager Projecten
800 600 400 200 0 2000
2003 2004 2005 2006 Oost2002Flevoland Woondiensten
2001
Jaar
3 november 2009 2000-2008 2010 2000-2016
20% realisatie besparing 25% 30%
2007
2008
Energielabels OFW 1 januari 2008
1 maart 2010
Woningmarktdebat Apeldoorn G F 0,72% 5,42% E 17,80%
A 6,65% B 14,52%
E 8,97%
G F 0,41% 2,06%
A 13,56%
A
A. van den Hoorn B
B 17,75%
C D Manager Projecten E F
C 23,22% D 31,68%
D 33,85%
G
Oost Flevoland Woondiensten •
OFW heeft haar woningen vanaf 2006 voorzien 3 november 2009 van energielabels.
•
Vóór 2008 andere methodiek van toepassing. Gegevens niet vergelijkbaar.
•
Nieuwe methodiek gaf slechtere labels.
C 23,39%
Woningmarktdebat Apeldoorn Vragen? A. van den Hoorn Manager Projecten
Oost Flevoland Woondiensten 3 november 2009
