InZicht. De week van Pieter Westerhuis. Klachtenadviseur wil gids zijn bij klachten. Fixatie aan banden

UITGAVE VAN TALANT - JAARGANG 8 - NUMMER 27 - ZOMER 2009

InZicht

De week van Pieter Westerhuis Klachtenadviseur wil gids zijn bij klachten Fixatie aan banden

3 Kort

8 De week van Pieter Westerhuis

4 Nieuws

10

5 Van de Centrale Verwantenraad

12 Tegenwicht voor ‘normale’

Talant legt banden aan banden

gezondheid

Kinderen naar Texel met Rabobank

14 Gerrit: Koken en gezond eten 15 Ander nieuws 16 Tweespraak: Geertje Zeilstra en Trudy Witteveen

6 Annemarijn Vos is klachtenadviseur Talant

14 Talant in de aanbieding: Badoe

Dankbaar voor klachten met ouders en verwanten kwamen we tot de conclusie dat we dit beter kunnen doen. Klachten blijven nog wel eens hangen. Een hoofd of manager denkt dan bijvoorbeeld dat een klacht goed is opgelost, maar voor de ouder voelt dat wellicht anders en die weet dan niet meer goed wat te doen. Dat geeft een ontevreden gevoel en de klacht wordt soms steeds zwaarder. Ook ontbreekt een goed overzicht van de klachten die er zijn en hoe ze zijn opgelost. En wanneer noem je iets een klacht?

Er was een ‘maar’ bij de toekenning van het kwaliteitscertificaat HKZ vorig jaar en in die ‘maar’ konden wij ons wel vinden. Voorwaarde was dat Talant beter met klachten zou omgaan: het behandelen en registreren van klachten maar vooral het herkennen van uitingen van ongenoegen die nog geen officiële klacht zijn. Samen

zal ze een gids zijn voor Talant, al is het maar om onze huiver voor klachten weg te nemen. Want natuurlijk hoor je liever dat iemand blij en tevreden is met wat je doet, maar als iemand ziet dat bepaalde dingen beter kunnen, dan moeten we blij zijn dat de moeite wordt genomen ons daarop te wijzen. Het is namelijk dé kans om ons te verbeteren. Het is ook weer een belangrijke stap in ‘Talant Nieuwe Stijl’. Erik Kuik, Raad van Bestuur

We hadden al een voorstel klaar liggen voor een betere klachtenregeling en voor het aanstellen van een klachtenadviseur. Inmiddels is de regeling verder uitgewerkt en worden de puntjes op de i gezet, samen met de nieuwe klachtenadviseur: Annemarijn Vos. Ze stelt zich voor in dit nummer van InZicht en beantwoordt meteen een aantal prangende vragen. Ze zal een gids zijn voor cliënten, ouders en verwanten met een klacht. Net zo goed

Foto voorpagina Pieter Westerhuis gaat dagelijks naar Tussenin.nu op het Friesland College in Heerenveen. Lees meer in ‘De week van Pieter Westerhuis’ op pagina 8 en 9. Colofon InZicht is een uitgave van Talant, een organisatie die zorg en ondersteuning biedt aan mensen met een verstandelijke beperking in Friesland. InZicht verschijnt vier keer per jaar in een oplage van ongeveer 9000 exemplaren. Het blad is in eerste instantie bedoeld voor ouders en vewanten van cliënten en wordt ook toegestuurd aan medewerkers en relaties. Hoofd- en eindredactie Cecile Huitenga Redactiecommissie Tjalling Boonstra, Harm Flootman, Cees van der Struik en Akke van Thes Teksten Cecile Huitenga, Berber Binsma en Martsje Mud Fotografie fotoburo Het Hoge Noorden en medewerkers van Talant Columns Erik Kuik/Jan van Hoek en Gerrit Miedema Ontwerp/Vormgeving Groot Haar + Orth Druk PlantijnCasparie Verzending Montagecentrum Drachten (Talant) Redactie InZicht Talant, Bureau Communicatie, Postbus 303,

Nieuwe locatie voor dagbesteding in Drachten

Acht kinderen en vier begeleiders van kinder­dagcentrum It Mearke in Bolsward konden dankzij de Rabobank een weekend uitwaaien op Texel. Zeven medewerkers van de Rabobank hadden de organisatie van dit uitje van vrijdag 24 tot en met zondag 26 april als uitdaging gekozen in het kader van een interne managementopleiding.

De Rabobank wilde hiermee zijn maatschappelijke betrokkenheid concreet vormgeven. De bank­ medewerkers gingen ook mee naar Texel en hielden zich actief bezig met de verzorging en begeleiding van de kinderen. Ouders konden de belevenissen van hun kinderen thuis volgen via foto’s op de website www.texelchallenge.nl.

Talant heeft een nieuwe locatie voor dagbesteding aan de Ringweg in Drachten. De feestelijke opening van de locatie met de naam Fennepark was op 14 mei. Locatie Fennepark biedt dagbesteding aan mensen met een ernstige meervoudige beperking. Twee cliënten hebben de openingshandeling verricht, met het doorknippen van een lint.

Cliënten Talant testen eerste echte beeldhorloges Cliënten van Talant hebben 19 mei de eerste echte beeldhorloges gekregen, na een feestelijke onthulling op Epemastate in Ysbrechtum. Voordat ze waarschijnlijk dit najaar op de markt komen, gaan Talant en vijftig cliënten de beeldhorloges testen. Het beeldhorloge maakt met pictogrammen, foto’s en geluid duidelijk wanneer het tijd is om bijvoorbeeld te eten of naar het werk te gaan. Talant is betrokken bij de ontwikkeling. Mocht u uw belangstelling alvast willen aangeven, dan kunt u vrijblijvend een e-mail sturen met uw naam en adresgegevens naar [email protected].

Staatssecretaris opent appartementen Damwoude In Damwoude is 4 juni een appartementencomplex geopend aan de Badhuisweg, door Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Jette Kleinsma. In het nieuwe pand van woningcorporatie Thús Wonen huren Passana Ouderenzorg en Talant appartementen voor ouderen. Ouderen met een verstandelijke beperking wonen hier met ondersteuning van Talant. Elke bewoner heeft zijn eigen appartement en kan ook gebruik maken van een gezamenlijke ruimte.

Wasberen en bijzondere schapen voor Doniastate Talants kinderboerderij Doniastate in Stiens kan over een poosje wasberen verwelkomen, dankzij een schenking voor een wasberenverblijf. Ook kreeg Doniastate bijzondere schapen cadeau. Van de Ronde Tafel 101 uit Harlingen, een vereniging die onderlinge vriendschap bevordert, kreeg Doniastate € 2250,-. Hiermee wordt een wasberenverblijf gebouwd in een nieuw te ontwikkelen deel van de kinderboerderij, waar water centraal komt te staan. Doniastate heeft van Staatsbosbeheer drie drachtige Soay schapen gekregen, een

bijzonder schapenras afkomstig van een gelijknamig eiland in de buurt van Schotland. Staatsbosbeheer en Doniastate maken beide deel uit van een samenwerkingsverband van achttien ondernemers in de gemeente Leeuwarderadeel, ter bevordering van de recreatieve en toeristische sector.

8440 AH Heerenveen, tel. 0513 - 643733, fax 0513 - 643777, e-mail [email protected] Copyright Voor overname van tekst of foto’s is toestemming nodig van de redactie.

2InZicht

InZicht3 InZicht2

vandeCentraleVerwantenraad De wet en de praktijk

Talant verwelkomt klachtenadviseur

T alant heeft een klachtenadviseur: Annemarijn Vos. Zij kan cliënten, ouders en verwanten de weg wijzen als zij klachten hebben of ergens niet tevreden over zijn bij Talant. Ook adviseert ze Talant bij het beter omgaan met klachten.

Talant had gemerkt dat de behandeling van klachten van cliënten, ouders en verwanten beter kan. De opmerking tijdens het HKZ-kwaliteitstraject dat er niet genoeg inzicht in het soort en aantal klachten was, waardoor niet altijd actie wordt ondernomen, werd dan ook herkend. Ook het vroegtijdig oppikken van klachten voordat ze een officiële klacht zijn, kan beter. Het voorstel dat er al lag



om een klachtenadviseur aan te stellen en de klachtenregeling te verbeteren heeft Talant daarom in praktijk gebracht. Aan de nieuwe klachtenregeling wordt nog gewerkt, samen met de klachtenadviseur. Een interview met klachtenadviseur Annemarijn Vos kunt u lezen op pagina 6 en 7.

Onderzoek Alzheimer bij cliënten Talant

Actiwatch lijkt goede hulp voor vroege herkenning Alzheimer Is de Actiwatch een goed hulpmiddel bij het (vroegtijdig) herkennen van de ziekte van Alzheimer bij mensen met het Downsyndroom? Daar wijzen de voorlopige conclusies wel op van een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen dat onder meer bij Talant is gehouden. En dat is mooi, want dan kan de begeleiding eerder worden aangepast.

Ongeveer honderdvijftig mensen met Downsyndroom hebben meegedaan aan het onderzoek, waarvan vijftig cliënt zijn bij Talant. Op 27 mei zijn de uitkomsten van het Talant-deelonderzoek gepresenteerd. Gewoonlijk wordt de ziekte van Alzheimer, die bij mensen met het Downsyndroom vaker en op jongere leeftijd voorkomt, vastgesteld aan de hand van vragen over veranderingen in persoonlijkheid en gedrag. Bij mensen met een verstandelijke beperking is het echter lastiger vast te stellen of zulke veranderingen met dementie te maken hebben. Voor het onderzoek is daarom ook de mate van rust en activiteit gemeten met de zogenoemde Actiwatch. Door de ziekte van Alzheimer vervlakt dit ritme namelijk. Tijdens het onderzoek wezen soms de observaties níet op dementie en het patroon van

4InZicht

rust en activiteit wel. Andersom kwam ook voor. Het vermoeden is dat de Actiwatch een nuttig hulpmiddel is. De uitkomsten van de rest van het onderzoek worden nog afgewacht.

Bijvangst Uit het onderzoek bij Talant kwam ook ‘bijvangst’, zoals Margo Brouns van Talants Kennis- en onderzoekscentrum het noemde. Zo blijken de deelnemers een hoger gewicht te hebben in verhouding tot hun lengte dan mensen zonder verstandelijke beperking, wat slechts deels te verklaren is uit hun vaak meer gedrongen bouw. Ook hadden meer deelnemers slaapstoornissen dan was verwacht. Talants taakgroep Slaap-/waakstoornissen gaat specifieker meten op de slaapstoornissen, om uit te zoeken wat voor maatregelen hiertegen genomen kunnen worden.

Geef uw mening over de website van Talant Wat vindt u van onze website? De huidige website van Talant is online sinds juni 2006. Er zijn verschillende redenen om de website in 2009 grondig te vernieuwen. Een van de belangrijkste is de verouderde techniek waarmee de site gebouwd is, maar ook de indeling en inhoud kunnen beter. U kunt ons daarmee helpen. Met welk doel komt u op de site, vindt u gemakkelijk wat u zoekt of mist u informatie? We willen het graag van u weten. Surf naar www.talant.nl en vul de online enquête in.

Sponsorloop scholieren voor Heidewoud Dankzij basisschoolleerlingen uit Steggerda kreeg kinderdagcentrum Heidewoud op 20 mei een cheque uitgereikt om een snoezelkamer te kunnen inrichten. Het gaat om een bedrag van bijna drieduizend euro. Kinderen van groep 5, 6, 7 en 8 van de Fredericusschool uit Steggerda liepen zich op maandag 11 mei in het zweet tijdens een sponsorloop. Daarmee haalden ze ruim €1.600,binnen voor Talants kinderdagcentrum Heidewoud in Oranjewoud. De Stichting Vrienden van Talant deed daar €1.000,- bij op en ook de ouders van Heidewoud leverden een bijdrage, waardoor de totale opbrengst €2.868,- is. Het idee voor een sponsorloop kwam van leerling Saskia Damstra (10).

Haar broer Ernst (16) bezoekt de dagbesteding op Heidewoud. Het leek haar leuk om iets van ‘zijn wereld’ over te brengen naar haar klasgenoten. Samen met vriendin Cora Homma werkte zij het idee verder uit. Saskia hield een presentatie over het dagprogramma van Ernst en met nog zes kinderen werd een bezoek gebracht aan kinderdagcentrum Us Greide in Heerenveen en locatie Heidewoud in Oranjewoud. De kinderen vonden het een leuke en boeiende middag en waren erg onder de indruk van wat ze zagen en hoorden. Vol enthousiasme stortten zij en hun klasgenoten zich daarna op het vinden van sponsoren om een snoezelkamer in te richten voor de kinderen van Heidewoud.

Onlangs zijn de eerste stappen gezet in het proces van invulling van functies in de nieuwe organisatie­vorm van Talant, ook wel het Functie- en salarisgebouw genoemd. Het gaat daarbij om de zogenaamde E- en Dfuncties. Dit zijn tijdelijke werkbenamingen voor functies die vergelijkbaar zijn met respectievelijk manager en hoofd. Zo’n proces bestaat uit gesprekken, belangstellingsregistratie, geschiktheidstesten, selectie, benoeming en plaatsing van medewerkers die al een functie vervullen bij Talant. Voor uw informatie: het gaat om vijfentwintig personen in de E-functie en honderdvijftig personen in de Dfunctie. Volgens de wet op de medezeggenschap hebben cliëntenraden een zwaarwegende adviesrol in dit proces. Bij Talant is een aantal bevoegdheden van de cliëntenraden overgedragen aan de verwantenraden. De Centrale Verwantenraad heeft in overleg met de Raad van Bestuur gezocht naar een mogelijkheid om het recht dat de wet ons verleent te vertalen in een praktische aanpak die recht doet aan het medezeggenschapsprincipe. Uit het overleg zijn drie mogelijke werkwijzen geformuleerd. Deze zijn vervolgens voorgelegd aan de vertegenwoordigers van de diverse verwantenraden en in meerderheid is gekozen voor een rol in het proces op het moment voorafgaand aan de benoeming van de leidinggevenden. Het resultaat was dat vertegenwoor­ digers van de drie regionale verwanten­ raden in een bijeenkomst met de regio­directeuren en medewerkers van de afdeling personeelszaken de benoemingsvoorstellen van E-functionarissen hebben doorgenomen. Voorzover nodig werden de voorgenomen benoemingen door de aanwezigen onderbouwd en vragen van de regiovertegenwoordigers werden beantwoord. Er zijn geen verschillen van inzicht gebleven waarop de

gezamenlijke vertegenwoordigers het besluit hebben genomen positief te adviseren op de benoemingsvoorstellen voor de E-functionarissen over de regio’s. Eenzelfde procedure is vervolgens gehanteerd op het plaatsingsproces van de E-functionarissen binnen de regio waarbij vertegenwoordigers van de Regionale Verwantenraad een overleg hadden met ‘hun’ directeur. Voor de D-functionarissen is een vergelijkbare procedure gevolgd maar nu waren het vertegenwoordigers van de lokale (cluster) verwantenraden van ‘wonen en dagbesteding’ die met de directeur en de personeelsmedewerker de voorstellen hebben besproken. Ook in deze bijeenkomsten is middels het uitwisselen van argumenten een voorstel tot plaatsing van de kandidaten geformuleerd. Talantbreed zijn er na deze eerste ronde nog tachtig vacatures in de D-functiegroep. Deze worden vacant gesteld waarna de medezeggenschapsvertegenwoordigers opnieuw worden betrokken in het plaatsingsproces. De verwachting is dat begin september alle vacatures voor de D-functie zijn ingevuld. De vertegenwoordigers van de verwantenraden die we in de afgelopen tijd hebben gesproken, hebben aangegeven de wijze waarop ze zijn betrokken bij het proces van benoeming en plaatsing, als zinvol te hebben ervaren. De procedures worden zorgvuldig uitgevoerd. Op het moment van schrijven van dit artikel (medio mei) is het bovenstaande proces nog volop aan de gang. We hebben het volste vertrouwen dat dit tot een goed einde zal worden gebracht. Vanaf deze plaats willen we alvast alle (nieuwe) E- en D- functionarissen veel succes toewensen in hun nieuwe functie. Tjalling Boonstra, Centrale Verwantenraad Talant

InZicht5

Naam Annemarijn Vos Functie Klachtenadviseur bij Talant voor klachten van cliënten, ouders en verwanten. Achtergrond Deed de

Nieuwe training voor cliënten

studie communicatiewetenschap en daarna de inservice-opleiding A verpleegkunde, om te leren over de zorg. Als klachtenadviseur bij Talant wil ze beide disciplines verenigen. In haar vorige baan bij het Centraal Indicatieorgaan Zorg stelde ze AWBZ-indicaties voor de verzorging en verpleging. Te bereiken via Talant, Service- en bestuursbureau, Trambaan 10, Postbus 303, 8440 AH Heerenveen, tel. 0513 - 64 39 10, e-mail [email protected].

Klachtenadviseur wil gids zijn bij klachten Talant krijgt minder klachten dan veel andere zorgorganisaties. Dat klinkt mooi, maar waarschijnlijker is dat niet alle klachten worden geuit, herkend of overzichtelijk bijgehouden. Talant heeft nu een klachtenadviseur: Annemarijn Vos. Niet bang voor klachten, wil zij de klachten naar boven halen. Ze behandelt ze vervolgens niet zelf, maar wijst cliënten, ouders en verwanten wel de weg en helpt om klachten naar hun tevredenheid opgelost te krijgen. In InZicht vertelt Annemarijn Vos wat zij wil betekenen voor cliënten, ouders en verwanten en ook voor Talant.

Wanneer is iets een klacht?

‘Het is niet fijn als iemand een klacht heeft, maar wel dat iemand het uitspreekt’

6InZicht

“Het woord klacht moet je ruim zien. Een klacht is voor mij niet pas een klacht wanneer die officieel op papier staat, het gaat om iedere uiting van ontevredenheid en ongenoegen. Al die uitingen en signalen van cliënten, ouders en verwanten moet je serieus behandelen, het liefst al in een vroeg stadium.”

Kunt u voorbeelden noemen van klachten? “Het kan gaan om klachten op het gebied van veiligheid, maar vaker gaat het om minder beladen zaken. Ik kreeg een brief van ouders, dat er op de locatie waar hun zoon woont, te weinig wordt ondernomen met cliënten. Er is bijvoorbeeld geen tijd meer voor een uitje of om eens met ze naar de winkel te gaan. Een andere klacht die bij mij binnenkwam was van ouders die zeiden dat ze te weinig worden geïnformeerd over wijzigingen, zoals een verhuizing. Over de meeste dingen kun je direct afspraken maken. Andere dingen zijn niet direct op te lossen, maar misschien later wel: als meer mensen dezelfde vraag of klacht hebben, is er mogelijk Talantbreed iets aan te doen.”

Hoe kunt u cliënten, ouders en verwanten helpen? “Als een gids kan ik hen de weg wijzen en helpen, vanaf het kenbaar maken van een klacht tot en met het oplossen. Ik bewaak dat een klacht op de goede plek terechtkomt en op de juiste manier en binnen de termijn wordt behandeld, eventueel met extern advies. Mochten we er bij Talant niet uitkomen en kiezen verwanten ervoor om met hun klacht naar de Geschillen- of Klachtencommissie te gaan, dan kan ik hen daar ook bij begeleiden.”

Het gaat om een nieuwe functie bij Talant. Wat heeft u als klachtenadviseur voor extra’s te bieden? “Ik wil laagdrempelig zijn. Als je als ouder of verwant ergens ontevreden over bent bespreek je dat vaak eerst met een begeleider of een hoofd. Maar soms vinden mensen het moeilijk om het er met een hoofd over te hebben of komen ze er samen niet uit. Dan kunnen ze bij mij terecht. Dat kan met een brief of per e-mail, maar mij gewoon bellen kan ook. Verder heb ik een adviesrol binnen Talant zelf, om medewerkers en hoofden te helpen klachten goed en zorgvuldig op te kunnen lossen. Mijn taak is ook om tekortkomingen te signaleren en aanbevelingen te doen aan Talant. Een ander belangrijk aspect is dat ik onafhankelijk ben.”

U bent in dienst van Talant. Kunt u dan onafhankelijk werken? “Ik ga om tafel met de ‘klagers’ en andere betrokkenen. Ik oordeel niet en ik doe geen inhoudelijke uitspraken, ik ben dan ook geen klachtencommissie. Mijn rol is om het proces te begeleiden en bewaken. Ik heb geen persoonlijk belang, anders dan dat een klacht naar tevredenheid wordt opgelost. Zo is mijn onafhankelijke rol heel goed te combineren met in dienst zijn van Talant. Overigens zijn tevreden cliënten en ouders of verwanten ook het belang van Talant.”

Geeft hulp vragen van de klachtenadviseur niet te veel gewicht aan lichte klachten? “Wie bij mij aanklopt, zit nergens aan vast. Een belangrijke vraag die ik altijd stel, is wat iemand wil bereiken en hoe we het zullen behandelen. Er wordt niet onbedoeld een heel proces in werking gezet, alles gaat in overleg. Verder

is het juist goed als ouders of verwanten, of dat nu bij een begeleider, een hoofd of bij mij gebeurt, vroeg hun ongenoegen aangeven. Dan kunnen we bijtijds maatregelen nemen en verergering voorkomen.”

Gaan alle klachten nu via de klachtenadviseur? “Nee, dat hoeft niet. Als het op de locatie kan worden opgelost, is dat eigenlijk het beste. Wel wil ik zicht hebben op alle klachten, hoe ze zijn afgehandeld en of dat naar tevredenheid is.”

Worden voortaan alle klachten opgelost? “Of iets is opgelost, kun je verschillend beleven. Een hoofd kan bijvoorbeeld het idee hebben dat een klacht van een verwant is opgelost, terwijl de verwant dat anders ervaart en dan blijft de klacht terugkomen. Het is daarom erg belangrijk om goed te bespreken of de oplossing naar wens is en om erover in gesprek te blijven. Ik denk niet dat het realistisch is te verwachten dat alle klachten voor honderd procent naar tevredenheid worden opgelost. Maar we kunnen er wel voor zorgen dat we door een goede klachtenprocedure, advies aan medewerkers en het begeleiden van ouders en verwanten zoveel mogelijk doen met de signalen.”

Wat wilt u bereiken? “Dat iemand die ontevreden is, dat ook durft aan te geven, zodat we er iets aan kunnen doen. Het is niet fijn als iemand een klacht heeft, maar wel dat iemand het uitspreekt. Soms weten medewerkers niet dat er onvrede is, zien zij dingen niet (meer) die ouders en verwanten wel zien. We moeten bij Talant ook niet bang zijn voor klachten. Er gaan natuurlijk wel eens dingen mis, dus zullen er altijd klachten zijn. Die willen we naar tevredenheid oplossen. We kunnen er ook van leren; ouders en verwanten houden ons scherp.” Talant heeft ter verbetering van de behandeling van klachten niet alleen een klachtenadviseur aangesteld, maar krijgt ook een nieuwe klachtenregeling. Daar wordt nu de laatste hand aan gelegd. Wanneer de regeling rond is, krijgt u hier uiteraard informatie over.

InZicht7 InZicht6

Tips (Bron: ministerie van VWS)

Hoe bespreek je een klacht? - Reageer zo snel mogelijk - Maak een aparte afspraak als uw kwestie niet in korte tijd kan worden afgehandeld - Schrijf op waarover u wilt praten - Bedenk van tevoren wat u met het gesprek wilt bereiken - Probeer het gesprek zo zakelijk mogelijk te houden - Neem zo nodig iemand mee ter ondersteuning - Wees bereid samen tot een oplossing te komen - Geef uw hulpverlener de kans zaken te herstellen

Naam: Pieter Westerhuis (18 jaar) Woonplaats: Marssum Pieter woont: nog gezellig bij zijn ouders thuis Werk/dagbesteding: Tussenin.nu op het ROC te Heerenveen Vrije tijd: lol maken, wandelen/fietsen, muziek maken en niet te vergeten tv kijken

De week van Pieter Westerhuis Woensdag Na het werken aan tafel, zwemmen in sportstad Heerenveen! O.l.v. fysiotherapeut Willem zwemt Pieter met Cios-stagiaire Yvonne. Of is het andersom? 12.30 Pieter is behoorlijk moe. Na de lunch met Yvonne doet hij het rustig aan. Hij rijdt de gangen in, kijkt bij andere lessen en zoekt contact met de cursisten en docenten in het crea-landschap.

16.45 Weer thuis. Op woensdag komt Opa eten. Gezellig. Bovendien heeft hij altijd wat lekkers bij zich. Na een kop thee gaat Pieter al zijn speelgoed eens goed bekijken. Opruimen, daar doet hij niet aan. Na het eten gaat Opa weer weg en maakt Pieter muziek met enorm veel herrie. 20.45 Na een kop thee lekker naar bed.

Donderdag er. ijn kam uziek. z p o s ...thui aakt graag m m Pieter

Pieter komt na fysiotherapie. Hij gaat met Suus, de CIOS-stagiaire van vorig jaar, mee naar een gymles. Daarna brengt Suus hem naar sportbreak café, waar de rest van de klas al zit te eten. 13.45 Er is een muziekles waar Pieter bij aansluit.

16.45 Thuis. Het is mooi weer dus gaat zijn vader met hem fietsen met de rolstoelfiets. Dat vindt Pieter super.

18.30 Eten. Daarna zit hij plat voor de televisie. Muziek- en klusprogramma’s zijn favoriet. Natuurlijk speelt hij zelf ook nog een deuntje, meestal zo hard mogelijk.

Vrijdag

...de school door met Steven van de beveiliging.

Maandag

E r gaat een tas met logeerspullen mee in de bus voor kinderdagcentrum It Kampke in Leeuwarden, waar Pieter twee weekenden per maand logeert. Op het ROC helpt Pieter Klaas van gebouwenbeheer met het aanvullen van de koffieautomaten. Pieter vindt dit erg leuk. Op vrijdag wordt na de lunch een dvd gekeken, deze keer van Nick en Simon. Vrijdagmiddag komen alle maatjes, stagiaires en cursisten van vorig jaar langs om bij te kletsen met de cursisten van Tussenin.nu. Pieter kletst en lacht volop.

16.45 Op ’t Kampke. Na even acclimatiseren, boekje lezen en wat drinken gaat Pieter mee om het eten te halen: patat! Vaak met frikadel en bamischijf. Helemaal te gek als er ook pindasaus is. Na het eten doet Pieter rustig aan: een spelletje doen, tv kijken of muziek maken. Wat fris en chips gaan er wel in. Tussen 21.00 en 22.00 uur naar bed.

Zaterdag

06.50 Pieters moeder zet de radio zachtjes aan en doet de gordijnen open. Even bijkomen en dan haalt zijn vader hem uit bed. 07.45 De taxibus brengt hem naar het Friesland College in Heerenveen, naar Tussenin.nu: dagbesteding van Talant tussen en met studenten. In het eigen lokaal gaat Pieter werken aan tafel, vandaag met ontwikkelingsmateriaal. Binnenkomende docenten en studenten helpen hem of maken een praatje. Met SPW-er Iris gaat Pieter computeren. Daar zijn meer studenten, dat is gezellig! Na de lunch

in het sportbreak café vraagt Steven van de beveiliging tot Pieters genoegen of hij hem helpt. Dan nog met SPW-stagiaire Astrid post brengen naar de secretaresse en directrice Welzijn en om 15.00 uur naar huis. 16.45 Thuis een kopje thee en fruit. Nog even fijn op zijn kamer spelen. Pieter houdt de keuken in de gaten, misschien valt er wat te halen! 18.00 Eten en daarna meestal op zijn kamer muziek maken of tv kijken. Om 20.00 uur drinkt hij nog een kopje thee. 20.45 Bedtijd. Pieter hoor je ’s nachts niet meer.

07.30 Pieter is meestal op tijd wakker. Dan gaat Pieter

... Klaas helpen de koffieautomaten bij te vullen.

8InZicht

dan vaak door de gang. Met de gitaar er nog bij is hij in zijn sas! Pieter vindt het leuk om ‘s middags mee te gaan naar de winkel in de buurt om eten te kopen. ‘s Avonds wordt er warm gegeten. En ook op zaterdagavond is er fris en chips…

Zondag Uitslapen. Na uitgebreid badderen kan Pieter gezellig aan tafel uitgebreid ontbijten. Er worden op zondag leuke dingen gedaan, zoals wandelen, zwemmen, snoezelen, lekker gek doen of muziek maken. Pieter rijdt binnenshuis zelf rond in zijn rolstoel. Met mooi weer is Pieter buiten te vinden: jas aan en rijden maar. Voor de thee met wat lekkers en fruit weer naar binnen. Dat gaat er dan vaak wel in.

Dinsdag Afgezien van enkele vaste onderdelen staat Pieters dagprogramma niet vast. Zijn maatje van vorig jaar komt langs en ze gaan op de rolstoelfiets naar het dorp. Dan geniet Pieter van een crea-les: lekker knutselen en socializen. Na een late lunch nog even de post wegbrengen.

even lekker douchen en broodjes eten. 10.30 Gezellig met zijn allen koffie drinken. Daarna gaat hij eens even de gang op in de rolstoel, misschien kan hij wat kattenkwaad uithalen. Pieter vindt het ook fijn om even uit zijn rolstoel te zijn en kruipt

16.45 T huis haalt Jolanda (thuisondersteuning) Pieter uit de bus. Ze gaan gezellig theedrinken en meestal daarna een heel eind wandelen. Pieter houdt dan hele ‘verhalen’. 18.45 E ten. Dan met Jolanda de boel op stelten zetten op zijn kamer. 21.00 P ieter ligt in bed en Jolanda gaat naar huis.

17.30 Op tijd eten. 18.30 Pieter wordt opgehaald door zijn vader. Thuis even knuffelen met zijn moeder en zus. Hij moet ook altijd even controleren of al zijn speelgoed er nog is! Dat betekent lekker rommel maken. 20.30 Naar bed.

Teksten en kleine foto’s: Pieters ouders en begeleiders van Tussenin.nu en It Kampke (logeren).

ten in het ...er zijn meer studen ellig! computerlokaal. Gez

InZicht9 InZicht8

Nieuw beleid voor fixatie

dat cliënten nu hun eigen slaapkamer hebben, zijn er verschillende aangepaste bedden op de markt. Een hoog-laagbed bijvoorbeeld dat zo laag gezet kan worden, dat het niet gevaarlijk is wanneer iemand onverhoopt uit bed valt. Of een soort bedstee met een extra hoog bedhek of met hoge deurtjes van plexiglas. Maar soms kan ook heel simpel worden volstaan met een losse matras, die naast bed op de grond wordt gelegd.

Talant legt

banden aan banden

Het nieuwe beleid heeft ook te maken met andere inzichten: we zijn ons bewuster van de risico’s van wél fixeren. Niet fixeren kent soms ook risico’s, dus wordt per persoon een risico-inventarisatie gemaakt, waarbij nog steeds ook de ouders worden betrokken en nu ook andere deskundigen binnen Talant. Ging het daarbij voorheen puur om de meest veilig gedachte oplossing, nu is daar een andere afweging bijgekomen: iemands kwaliteit van leven. Een belangrijke afweging, die onvoldoende aandacht heeft gehad. Albert: “Terwijl fixatie wel de meest ultieme vrijheidsbeperking is. Weegt het risico dat iemand zich soms bezeert op tegen altijd vastgebonden in bed liggen?”

Is het echt nodig? Die vraag wil Talant zich stellen bij iedere cliënt bij wie de ‘Zweedse band’ wordt gebruikt. Want al gaat het meestal goed, als het mis gaat, kan het ernstig mis gaan. Nu er steeds meer alternatieven zijn, wil Talant fixatie voortaan alleen nog toepassen wanneer het echt niet anders kan. Dit vraagt ook een omslag in denken bij medewerkers, ouders én cliënten.

Veiligheid is vaak de reden om iemand in bed of stoel vast te zetten. Dat dit in Nederland twee tot drie keer per jaar zodanig misgaat dat iemand erdoor komt te overlijden, geeft echter ook aan dat het vastzetten met de zogenoemde Zweedse band (ook wel onrustband of fixatieband) juist ook gevaren met zich meebrengt. In 2008 had het zelfs acht sterfgevallen tot gevolg. De Inspectie voor de Gezondheidszorg beweegt daarom de zorgorganisaties om alles te doen om meer ongelukken te voorkomen. Voor Talant betekent dat een versnelling van het afbouwen van fixatie waar we al mee bezig waren. Talants fixatiedeskundigen zijn nu gekomen tot het voorstel ‘Banden aan banden’, om het gebruik van fixatiebanden tot het absolute minimum te beperken. De Centrale Verwantenraad moet nog advies uitbrengen over het voorstel. Albert Martens (beleids­ medewerker) en Sietske Wijma (nurse practitioner en fixatiedeskundige) vertellen over de redenen en de risico’s van fixatie, hoe er bij Talant tot nu toe mee wordt omgegaan en wat Talant daaraan wil veranderen. “Fixatie wordt meestal gebruikt om niet uit bed te vallen, zoals bij een epileptische aanval of om auto­ mutilatie, zelfverwonding, te voorkomen”, zegt Albert Martens. “Het doel is dus iemand beschermen tegen veiligheidsrisico’s.” Sietske Wijma deed in 2007/2008 een onderzoek naar fixatie bij Talant. Zij kwam ook andere redenen tegen, zoals het geven van rust aan overactieve mensen en het voorkomen van rondzwerven. In de tijd dat bij deze cliënten werd besloten tot de maatregel werden ze gezien als goede redenen. Sietske heeft zelf in de zorg gewerkt en begrijpt wel hoe dat

10InZicht

gaat. “Ik heb een bepaalde cliënt vroeger ook altijd vastgelegd. Anders, zo werd gezegd, zag je het de volgende dag terug in de vorm van negatief gedrag. Zo heb ik ook weer anderen ingewerkt. Met zijn allen denk je dan dat het nodig is. Later kwam ik als fixatiedeskundige weer bij die cliënt. Toen heb ik gevraagd wat er werkelijk gebeurt als ze los ligt. Ze hebben het geprobeerd; deze vrouw wordt nu niet meer gefixeerd. Ze vertoont nog steeds moeilijk gedrag, maar niet moeilijker dan toen ze wél werd gefixeerd.” Ook blijkt na verloop van tijd de oorspronkelijke reden nog wel eens te zijn vergeten. Sietske noemt daarbij een ander voorbeeld: “Op het oude Maartenswouden waar ik toen werkte, kwam een vrouw ’s nachts steeds uit bed. Het probleem was dat ze haar slaapkamer deelde met twee anderen en dan soms bij één van hen in bed kroop. Dat was toen de reden om haar in bed vast te leggen. Inmiddels heeft ze een eigen kamer, maar tot twee jaar geleden werd ze nog vastgelegd. Het gebeurt dan dus uit gewoonte, zonder dat de werkelijke reden nog bekend is. Nu ze los in bed ligt, komt ze er wel uit en zit dan in de stoel, maar als ze moe is gaat ze zelf weer naar bed. Begeleiders zijn vaak bang dat iemands dag- en nachtritme zo wordt omgedraaid. Je moet inderdaad wel zorgen dat iemand niet overdag op de bank gaat liggen slapen.”

Goed verhaal Dit zijn voorbeelden waarbij de redenen voor fixatie niet meer zo dringend lijken, maar in de meeste gevallen gaat het tegenwoordig om het voorkomen van (ernstig) letsel. Talant is al terughoudend met het toepassen van

Veilig en prettig leven fixatie en het gebruik was van 2002 tot 2007 in regio Noordoost ook al met dertig procent afgenomen; het gaat nu nog om achtendertig cliënten. Toch voert Talant binnenkort een nieuw fixatiebeleid in. De insteek daarbij is ‘bandenloze zorg’: er wordt eerst gekeken of het mogelijk is níet te fixeren. Albert Martens: “Het mag alleen als het om veiligheidsredenen echt niet anders kan, bijvoorbeeld in geval van ernstige zelfverwonding. Je moet dan een goed verhaal hebben en kunnen aantonen dat minder vrijheidsbeperkende alternatieven bij deze cliënt niet volstaan.” Sietske: “Voorkomen dat iemand uit bed valt mag geen reden zijn voor fixatie. Daarvoor zijn wel middelen voorhanden die minder vrijheidsbeperkend zijn” De reden voor het nieuwe beleid is namelijk dat het gevaar dat de Zweedse band meebrengt, vaak groter is dan het gevaar waarvoor het moet behoeden. Bij een klein foutje, zoals de band te los of juist te strak aantrekken, kan iemand buikletsel oplopen en zelfs overlijden.

Ook als wel zorgvuldig wordt gewerkt, kan het mis gaan. “De band wordt over het smalste deel, dus de taille gelegd, maar als cliënten een dikke buik hebben, lukt dat niet goed”, legt Sietske uit. “Of iemand zet zijn buik een eindje uit bij het omdoen van de band, waardoor die later te los zit. Het gaat zodoende vaak om schijnveiligheid.” Bovendien mag ook volgens de wet fixatie en andere vrijheidsbeperking alleen als er echt geen andere manier beschikbaar is om de veiligheid te waarborgen.

Bedstee De risico’s die fixeren met zich meebrengt, moeten opwegen tegen de risico’s van niet fixeren, zo wil het nieuwe beleid. Natuurlijk werd daar voorheen ook naar gekeken. Sietske: “Maar ik heb het idee dat er wel eens te makkelijk werd gezegd: het kan niet anders.” Albert: “Ik denk dat begeleiders er nu meer bij stilstaan, mede door de HKZ. Je moet alles kunnen verantwoorden.” Niet fixeren is nu ook beter mogelijk omdat er meer alternatieven zijn, die soms wel duurder zijn dan de Zweedse band. Behalve

Als het nieuwe beleid wordt ingevoerd, wordt fixatie langzaam afgebouwd. Er komt ook - door de inspectie verplichte scholing. Verder vraagt het om een andere manier van denken. Bij medewerkers, maar ook bij sommige ouders en cliënten. Voor ouders kan het niet vastleggen een onveilig gevoel geven en voor sommige cliënten letterlijk ook: als je gewend bent vast te liggen, is het erg wennen om geen band om je heen te hebben. In ieder geval houdt Talant nu per regio een overzicht bij van cliënten bij wie fixatie wordt toegepast en waarom. Sietske heeft de lijst voor haar regio, Noordoost. “Daar komen als het goed is geen nieuwe cliënten meer bij.” Sterker nog, het aantal op haar lijst is sinds haar onderzoek al met tien gedaald naar vijftien personen en diezelfde trend is merkbaar in de andere twee regio’s. Alleen al aandacht ervoor, blijkt te werken. De doelstelling is dat in 2011 de fixatiebanden niet meer nodig zijn en zijn vervangen door alternatieve oplossingen. Het uiteindelijke doel van de nieuwe koers is veiligheid combineren met prettig leven.

InZicht11 InZicht10

belangrijk bleek de rol van het maatje, die iedere cursist had om hem of haar te blijven motiveren. Makkelijk was het niet voor de cursisten, maar wel succesvol. Het resultaat is dat zij bewuster omgaan met voeding, meer bewegen (variërend van wandelen tot de sportschool) en zijn afgevallen. Omdat ze na al die maanden wel een schouderklopje hadden verdiend en om hen verder te motiveren, kregen ze als afsluiting een verwendag aangeboden. Ze gingen naar de kapper en kregen een kleding- en stijladvies van kleurstyliste Hycke Fennema, die ook met hen kleding is gaan kopen en ’s avonds werd er voor hen gekookt.

‘Zo normaal mogelijk’ gaat helaas ook op voor gezondheid: ook mensen met een verstandelijke beperking blijken lang niet altijd gezond te eten en genoeg te bewegen. Veel mensen zijn daardoor niet fit en overgewicht komt steeds meer voor. Het komt dus goed uit dat de stichting Vrienden van Talant ‘Gezondheid en bewegen’ heeft gekozen als centraal thema. De initiatieven op het gebied van gezondheid die er al zijn binnen Talant kunnen zo hopelijk worden versterkt en aangevuld. Verder blijken begeleiders een belangrijke rol

Steun van Vrienden van Talant

te kunnen spelen.

Vrienden van Talant kiest ‘Gezondheid en bewegen’ als thema

Tegenwicht nodig voor ‘normale’ gezondheid cliënten “Veel mensen vinden dik zijn niet zo’n probleem”, is de ervaring van Uilkje Sybesma met mensen met een verstandelijke beperking die te zwaar zijn. Uilkje Sybesma is diëtiste bij Talant. “Het lichaam geeft niet tijdig een signaal af, pas na lange tijd komen de gezondheidsproblemen. Dus wat voor reden heb je dan om te stoppen met ongezond eten?” Met normale voeding en wat extra beweging kun je heel goed op gewicht blijven, zegt Uilkje. Blijkens het groeiende aantal mensen in Nederland met overgewicht, hebben veel mensen echter moeite met gezond leven. Uilkje: “Voor mensen met een verstandelijke beperking geldt dat nog meer. Ze bewegen minder en hebben ondersteuning nodig bij de motivatie en discipline.” Bij sommige mensen met een beperking speelt ook mee dat ze geen verzadigd gevoel krijgen. De verleiding is ook zo groot in de supermarkt en als je zelfstandig woont, kun je die zelf gekochte zak chips ongestoord soldaat maken, comfortabel hangend voor de tv. Dat is een keerzijde van het steeds zelfstandiger en gewoner leven van veel mensen met een verstandelijke beperking; gezond leven is makkelijker met dagelijkse steun van begeleiders en andere mensen om hen heen. Die relatie was ook te merken bij de

12InZicht

cursus Gezond & Wel van Talant, een cursus voor cliënten over gezonde voeding en bewegen: cliënten die zelfstandiger leefden, vielen minder af en andersom.

Cursus Gezond & Wel De cursus Gezond & Wel is samen met Uilkje ontwikkeld door Cursusbureau Talant (tegenwoordig Open Leercentrum Fryslân) en is in 2008 tot begin 2009 voor het eerst gegeven. De cursus bestond uit drie onderdelen: voedingsadvies, een bewegingsprogramma en (eens in de drie weken) twaalf keer een cursusavond. Dan werd er gekookt onder leiding van een kok en samen gegeten, daarna werd een voedingsonderwerp besproken of was er een bewegingsles. Deze scholing bleek nuttig. Niet iedereen weet wat gezond is en reguliere adviezen worden niet altijd begrepen. De adviezen waren zoveel mogelijk visueel gemaakt of werden bijvoorbeeld in spelvorm gegeven. Heel

De bedoeling is om Gezond & Wel opnieuw aan te bieden. De intensieve cursus is echter vrij prijzig en dat was reden om aan te kloppen bij de fondsenwerver van Talant, Elodie van Steenhoven. Eén van de fondsen waarop zij een beroep kan doen is de stichting Vrienden van Talant, waarbij ze zelf ook als adviseur betrokken is. De cursus past bij het thema dat de stichting in mei heeft gekozen: gezondheid en bewegen. Na overleg met de Raad van Bestuur en de Centrale Verwantenraad is dit thema verkozen boven ‘Leren is voor iedereen’ en ‘ict’. “Met ‘Gezondheid en bewegen’ is voor alle cliënten wel iets te verzinnen en het geeft aanknopingspunten voor veel verschillende projecten”, geeft Elodie als overwegingen voor de keuze. De bedoeling is om gezondheidsbewustzijn verder op gang te helpen, waarbij het niet alleen om ‘de lijn’ gaat, maar vooral ook om welbevinden. Een kwart tot de helft van het geld dat jaarlijks binnenkomt bij de Vrienden van Talant (vooral donaties) zal zodoende aan het thema worden besteed. De fondsenwerver en de Vrienden van Talant gaan kijken hoe ze andere geldbronnen kunnen aanboren om meer projecten op het gebied van gezondheid en bewegen te stimuleren, bijvoorbeeld deelname aan reguliere sporten. Hiermee houdt Ankie van der Vliet zich bezig, bewegingsagoog bij Talant.

“Tennis, dat kan toch niet!?” Ankie van der Vliet ziet mensen met een verstandelijke beperking wegens integratie liever sporten bij een gewone dan bij een speciale vereniging. Daarnaast geeft het veel meer keus, al moeten zelfs de potentiële sporters zelf daar aan wennen. Ankie: “Dan zeggen ze: ‘tennis, dat kan toch niet!?’, maar natuurlijk kan dat wel. Bij de tennisclub in Burgum tennissen nu acht cliënten van Talant. En wil iemand golfen, dan benader je gewoon de golfclub.” Ook begeleiders moeten er aan wennen. Zat voor veel mensen met een verstandelijke beperking voorheen zwemmen, paardrijden en misschien ook nog judo handig verwerkt in het wekelijkse programma voor dagbesteding, tegenwoordig is zorgorganisaties te verstaan gegeven dat zulke activiteiten niet bij de zorg zijn inbegrepen. Cliënten moeten het dus zelf betalen en het in hun vrije tijd doen. Al hoort het bij ‘zo gewoon mogelijk’, het is vaak een flinke drempel. Ankie denkt dat begeleiders cliënten kunnen helpen, door sport te stimuleren en contacten te leggen met sportverenigingen. Volgens Ankie staan veel medewerkers daar nog niet zo bij stil of weten ze de weg niet te vinden. In het kader van een project is ze in regio Noordoost bezig geweest met bewustwording en met het benaderen van verenigingen. Wat ze wenst is dat er per regio een soort sportcoach zou kunnen komen, als brug tussen begeleiders, ouders, cliënten en sportverenigingen.

Busje Bewegen is echter niet synoniem met sport. Ook in het dagelijks leven valt veel te winnen. “Maak er een gewoonte van om, als de bezetting het toelaat, na het eten even met één of meer cliënten een eindje te wandelen”, geeft Ankie als suggestie. Het busje naar bijvoorbeeld werk of dagbesteding wordt gezien als een boosdoener voor minder beweging. Het geeft meer keuzemogelijkheden voor werk of dagbesteding, maar het busje zal soms ook een automatisme zijn geworden. Ankie raadt aan om wanneer het kan cliënten toch zoveel mogelijk lopend of fietsend ergens naar toe te brengen. Het kan ook in kleine dingen zitten. Als het busje wel nodig is, kun je bijvoorbeeld van de nood een deugd maken. “Laat cliënten niet zittend wachten op het busje, maar laat ze ondertussen iets doen, zoals opruimen of stofzuigen. Als ze maar niet stilzitten.” Meer informatie over de stichting Vrienden van Talant is te vinden op www.vriendenvantalant.nl. Donateur worden kan al vanaf vijftien euro per jaar. Gerrit Miedema heeft zijn column, op de volgende bladzijde, geschreven over het onderwerp ‘koken en gezond eten’.

Ursula Kleveringa (midden) en Trijntje de Leeuw (rechts) zoeken, na het volgen van de cursus ‘Gezond en Wel’, samen met kleurstyliste Hycke Fennema kleding uit die hen goed staat.

InZicht13

Talant in de aanbieding Tegen inlevering van deze bon krijgt u

andernieuws

Stem op schilderij Andries of Gijs

10% korting*

Maar liefst twee cliënten van Talant zijn met een schilderij genomineerd voor een kunstwedstrijd van Beautiful People: Andries de Vries van De Kunstgreep in Dokkum en Gijs de Vries van De Blauwe Roek in Drachten. Wie genoeg stemmen krijgt, kan zijn schilderij terugvinden op koffieservies.

bij kinderkleding- en cadeauwinkel Badoe Locatie Badoe

Andries de Vries

Wat Kinderkleding- en cadeaushop. Achter de winkel zijn een naaiatelier en cadeau-atelier gevestigd. De daar gemaakte kinderkleding en cadeau-artikelen, zoals kussentjes, speelgoed en decoratie, worden in de winkel en andere winkels van Talant verkocht. Ook verkoopt Badoe producten uit andere ateliers van Talant en van groothandels. Wie Ongeveer zestien cliënten in de winkel en de ateliers en vijf begeleiders. Waar vlakbij winkelcentrum Bilgaard, Ludinga 12 in Leeuwarden, tel. 058 – 267 83 23. Wanneer Dinsdag t/m vrijdag van 10.00 - 12.30 en 13.00 - 17.30 uur, Zaterdag van 10.00 - 12.30 en 13.00 - 17.00 uur.

Gijs de Vries

Beautiful People in Rotterdam verkoopt verantwoorde koffie en steunt kunstenaars met een verstandelijke beperking, door koffieserviezen en koffieautomaten te verkopen met daarop afbeeldingen van hun kunstwerken. Er zijn vierentwintig schilders genomineerd, voor zes prijzen. U kunt tot eind augustus stemmen via www.stemopbeautifulpeople.nl.

VGN wil jeugdwerkloosheid helpen voorkomen De Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) heeft de ambitie om zo snel mogelijk zevenhonderdvijftig extra leerwerkplaatsen te creëren in de gehandicaptenzorg, bovenop het reguliere scholingaanbod. Deze wens komt voort uit een advies van oud-MKB-voorzitter Hans de Boer aan het kabinet, waarmee hij wil voorkomen dat de jeugdwerkloosheid verdubbelt. De VGN wil zevenhondervijftig jongeren aan een relevant MBO-diploma helpen waarmee ze zich kwalificeren voor

een afwisselende en zinvolle baan in de gehandicaptenzorg. Het is voor de jongeren van groot belang om werk te krijgen en daarmee een plek in de maatschappij te verwerven. Tegelijk verbetert de kwaliteit van de zorg door meer gekwalificeerd personeel op te leiden en anticipeert de sector zo op het dreigende probleem van personeelstekorten in de gehandicaptenzorg. Voor de financiering doet de VGN een beroep op de middelen in het actieplan ‘Tegen de stroom in’ van Hans de Boer. Het gaat daarbij om een combinatie van overheidssubsidies.

Opgeheven VGzF doneert aan Roemenië

Koken en gezond eten Gerrit

Gezond eten is belangrijk, maar ook bewegen is belangrijk. Heel veel mensen doen dit niet en eten zich rond en zitten veel op de bank tv te kijken en dat is verkeerd. Als je veel vet eet, word je dik. Je krijgt ook andere klachten zoals last van een hoge bloeddruk en het suiker kan mee gaan spelen. Daar heb ik ook bijna last van gehad. Ik was ook te dik. Hoe dit kwam? Ik at ieder weekend van die marsen en nutsrepen en nog meer spul wat verkeerd was. Ik kreeg last van flauwtes in de vorm van schelle hoofdpijn. Toen heb ik het tegen de assistent-arts gezegd en ze heeft naast het bloeddrukmeten ook even in mijn vinger geprikt voor de suiker. De eerste keer was het bloedsuiker normaal, maar toen ik vlak voor de kerstdagen 2005 bij de doktersassistent kwam en de dokter prikte wat bloed uit mijn vinger, schommelde het suiker wat. En mijn gewicht was ook flink toegenomen. Dus ik leidde aan overgewicht en een lichte vorm van suikerziekte. Met kerst mocht ik geen kerstbrood hebben, daar zat suiker in. In plaats daarvan gewoon brood met kaas en cola light en andere gezonde drank. Hierna ben ik er beter op gaan letten wat ik koop in de winkel. Ik koop wel eens in het weekend chips, maar dan 0 procent vet en cola light en verder koop ik wel eens een fruitbakje met allerlei soorten fruit. Ik kook zelf. Iedere maandag kook ik met de leiding, dan zorg ik ervoor

14InZicht

dat ik ook haast geen vet producten koop. Het koken heb ik geleerd op het Friesland College in Heerenveen. Elke donderdag begonnen we met wat te maken, zoals een salade. Mijn docente zorgde ervoor dat ze spullen had gekocht voor het koken. Dit hield in bij een wortelsalade dat ze wortels had gekocht die wij goed moesten schoonmaken en dan in kleine stukjes snijden. Je mocht het ook raspen. We deden ook wel eens een dressing erop, zelf gemaakt ook van gezonde producten. Op school is ons wel eens verteld wat gezond eten inhield en we hebben het over de maaltijdschijf van vijf gehad, wat dat inhield. Thuis is het soms wel moeilijk om je aan je gezonde producten te houden, vooral als het weekend is. Zaterdags komt de leiding wel eens bij mij lunchen en ik kan soms niet goed over brood. Dat smaakt gauw droog, zodat ik wel eens van het gezond eten afwijk. Dan koop ik een broodje hamburger die je in de magnetron warm kunt maken. Het kiezen van producten is wel moeilijker als toen ik in een woonvorm woonde. Ik doe zelf boodschappen. Ik let op de versheid en datum van de producten. Ik leef gezond, ik loop altijd naar het werk en naar school in Oosterwolde en naar de bus. Ik leef verder gezond en hoef niet nog gezonder te leven. Ik hoop hier mee door te gaan.

Gerrit Miedema werkt bij Talants cadeauwinkel It Hûs 49 in Gorredijk en een ochtend per week bij Bureau Communicatie. Hij schrijft ook columns voor de website van Talant, www.talant.nl.

De opgeheven Vereniging van organisaties voor Gehandicaptenzorg in Friesland (VGzF) heeft het resterende saldo van €50.000,- gedoneerd aan mensen met een beperking in Roemenië. Talant was lid van de vereniging.

De VGzF heeft zichzelf eind 2008 opgeheven omdat de reden voor samenwerking voor haar leden was weggevallen. De VGzF was een platform voor Friese zorgaanbieders in de gehandicaptenzorg om ontwikkelingen met elkaar te bespreken, onder meer op het gebied van capaciteit, erkenningen en wachtlijsten. Ook werden er via de VGzF gezamenlijke afspraken gemaakt met het Zorgkantoor. Door de invoering van marktwerking in de zorg, is deze vorm van samenwerking overbodig geworden. Het betaalde contributiegeld is geschonken aan Mediensis, een stichting die zorgt voor huisvesting, dagopvang, training en sociale werkvoorziening voor kinderen en volwassenen met een beperking in Medias, Roemenië. De bij de VGzF aangesloten instellingen waren De Brink, Hoeve Boschoord, J.P. van den Bent, Stichting Maeykehiem, De Noorderbrug, OlmenEs, Stichting Philadelphia Zorg regio Friesland, Talant, Tjallinga Hiem en Visio Noord-Nederland.

Ontmoetingen tijdens prokkelfestijn op 12 en 13 juni Op verschillende plekken in het land worden tijdens de Gehandicapten2daagse op vrijdag 12 en zaterdag 13 juni prokkelactiviteiten gehouden, waaronder in Leeuwarden en Dokkum. Prokkel staat voor een prikkelende ontmoeting tussen mensen met en zonder verstandelijke beperking. De activiteiten worden georganiseerd door lokale prokkelnetwerken bestaande uit zelfstandig ondernemers, vertegenwoordigers van zorginstellingen, gemeenten en lokale bedrijven en verenigingen. In Leeuwarden is een medewerker van Talant medeorganisator van prokkelactiviteiten in Bilgaard op 13 juni: in het winkelcentrum en op de schoolpleinen van de Prins Mauritsschool. Het doel van de stichting Prokkel is het versterken van de maatschappelijke positie van mensen met een verstandelijke beperking. Meer informatie staat op www.prokkel.nl.

InZicht15

Een buurman en een buurvrouw, een cliënt en een begeleider, een moeder en dochter... in Tweespraak vertellen twee mensen wat zij met elkaar hebben. Wilt u met zijn tweeën in Tweespraak of weet u iemand anders? Mail of bel [email protected], 0513 - 64 37 29.

“Wij gaan door tot we oude beppes zijn!”

Geertje Zeilstra en Trudy Witteveen

Al jaren komt de taxi Geertje Zeilstra (bijna 75) op woensdagochtend halen in haar woonplaats Wommels. Voorheen bij woonvorm Tywerthiem en nu in de nieuwe flat Boppeslach, waar ook haar vriend Rintsje Mellema woont. De taxi brengt haar dan naar een grote boerderij midden in de weilanden op Baburen bij Tjerkwerd. Meer dan 20 jaar helpt ze hier Trudy WitteveenHettema (57) in de huishouding. Vooral de gezelligheid is belangrijk.

Trudy: “Mijn broer werkte destijds als begeleider op de Stipe in Bolsward. Daar kreeg ook Geertje dagbesteding. Men had bedacht dat het voor cliënten een goede zaak zou zijn om wat meer contact met de samenleving te hebben. Mijn broer vroeg of het iets voor mij was om als vrijwilliger thuis mensen op te vangen. Ik heb het altijd leuk gevonden om met deze mensen om te gaan. Mijn man voelde er ook wel voor en zodoende kwam onder andere Geertje hier. Ze was toen 53 jaar.” Geertje: “Jullie Sjors was nog niet eens geboren en Suzanne was nog een baby.” Trudy: “Sjors is nu 21 jaar! Jij bent altijd vóór, in de boerderij aan het werk geweest. Andere hulpen met een verstandelijke beperking waren achter.” Geertje: “Ik stofzuig, schil de aardappelen. Samen maken we wel eens een kast schoon, plakken we zegeltjes. Ik zet soms koffie of hang de was op.” Trudy: “Ik wil jou graag leren om zo zelfstandig mogelijk te blijven. Wat we ook wel doen, is boekjes bekijken en lezen.” Geertje: “Ja, en puzzelboekjes en reclamefolders.” Trudy: “Je schrijft altijd dezelfde letters en je schrijft ook je eigen naam. Soms heb je je bril nodig!”

16InZicht

Geertje: “Ja, dat is bij het breien. We hebben ook wel appels gezocht en dan ging ik ze schillen. In Wommels hebben we er toen lekkere appelmoes van gemaakt. Buiten koffiedrinken is ook leuk. Jullie hebben daar zo’n mooie tafel! Muziek maken doen we ook graag. Dan speel jij op de trekzak!” Trudy: “Ik kan het nog maar een beetje, hoor.” Geertje: “En dan zingen we it Feintsje fan Menaam.” Trudy: “We hebben ook al eens een lange wandeling gemaakt naar Bolsward, naar de Stipe. Dat is wel zes kilometer.” Geertje: “We moesten op een bankje uitrusten.” Trudy: “Toen jij verhuisde naar Wommels dacht men dat jouw bezoekjes wel konden stoppen. Toen heb ik gezegd dat ze dat jou èn ons niet aan konden doen. Als jij niet komt, zijn we onwennig. Wij zijn dikke vriendinnen.” Geertje: “Ik vond het niet leuk toen jij ziek was. Ik was ongerust. Toen heb ik je een mooie plant gegeven. Als je ziek bent neem ik iets leuks voor je mee.” Trudy: “Je vraagt dan wel honderd keer hoe het met me gaat.” Geertje: “We praten samen en je bent altijd aardig voor mij. Je leert me versjes. Ik vind het ook leuk dat je naar de kapper bent geweest.” Trudy: “Jij hebt altijd een goed humeur, altijd vrolijk. Je bent een beste hulp. En wat vind je hier ook al weer het allerlekkerst?” Geertje:“Koek! En als ik koffie zet, moet het niet te slap worden. Niet teveel water erin!” Trudy: “Je bent ook heel sterk, nooit ziek. Volgens mij gebruik je zelfs nooit medicijnen.” Geertje: “Jullie worden bijna pake en beppe! Vroeger breide ik sokjes voor Sjors. Sokjes kan ik niet goed meer breien, de teen vind ik moeilijk. Maar een dekentje lukt wel!” Trudy: “Zolang het kan, zetten we door en maken we het gezellig. Tot we oude beppes zijn!”