raakvlak DECEMBER 2013
-
AC H T E R G R O N D E N , O P I N I E S E N I N S P I R AT I E M E T H E T O N D E R W I J S A L S R A A K V L A K
-
NUMMER 13
Samenwerking is belangrijk maar je moet niet te veel overleggen.
We hebben geen stok om mee te slaan,
Hoe meer ik leer,
hoe meer ik weet dat ik eigenlijk niks weet.
6
2
Waarom innoveren zo belangrijk is? “Als Henry Ford naar de consumenten had geluisterd, hadden ze hem gevraagd een sneller paard te bouwen. Innoveren is ècht anders kijken en denken. Die ruimte moet er zijn om verder te komen.”
het blijft advieswerk
Henk Oosterlink - drijvende kracht achter Rotterdam Vakmanstad/Skillcity: “Filosofen praten niet alleen maar wat over de zin van het leven en ethische kwesties. Filosofie analyseert, stelt dingen aan de kaak en wil de samenleving vérder brengen.”
10
In oktober sprak Selwin Umar voor de derde keer de welkomstwoorden uit bij een ‘loopbaanevent’, een vorm van arbeidsmarktverkenning die hij zelf heeft ontwikkeld. “We proberen mensen keuzes te laten maken vanuit hun eigen motivatie, hoe minimaal die op zo’n moment ook kan zijn.”
Scalda-bestuurder Gertjan van der Brugge
‘Inzetten op flexibele inkoop van buskilometers’ Na de fusie van de ROC’s Zeeland en Wester-
Oneerlijk
Kwaliteit
Flexibel
schelde in 2012 is het openbaar vervoer voor de
Gertjan is namens Scalda bestuurslid van de Stich-
De stichting heeft door de jaren heen een dubbel
Bij de besprekingen met de provincie over de
studenten van Scalda nog belangrijker gewor-
ting Scholierenvervoer Zeeland. Deze stichting
doel ontwikkeld. Eerst ging het alleen om het zo
nieuwe concessie heeft Scalda met name ingezet op
den dan daarvoor, stelt Gertjan van der Brugge,
behartigt de belangen van alle scholieren onder de
gunstig mogelijk inkopen van reiskilometers van
de mogelijkheid voor studenten om hun buskilome-
lid College van Bestuur van Scalda. “In onze
18 jaar die gebruik maken van het busvervoer in
een goede kwaliteit voor de scholieren. Die kwaliteit
ters flexibel in te kunnen kopen. Gertjan: “Ons les-
nieuwe opleidingsportefeuille worden immers
Zeeland. Ook kunnen scholieren via deze stichting
heeft te maken met zowel het lijnennetwerk als de
rooster staat immers niet voor een heel schooljaar
opleidingen die eerst op twee plaatsen werden
met korting een busabonnement kopen. “Het is be-
frequentie van de diensten en de kwaliteit van de
vast, zoals bij het voortgezet onderwijs. Per periode
aange b oden,
en
langrijk dat het openbaar vervoer betaalbaar is voor
bussen. Gertjan: “Daar is bijgekomen dat die kwali-
hebben onze studenten andere lesroosters en ook
Terneuzen, nu vaak nog op één plaats gegeven.
onze studenten en hun ouders,” stelt Gertjan. “Het
teit ook erg belangrijk is voor de grote groep
lopen ze stages op diverse plaatsen. Met het flexibel
Als bestuur voelen we ons verantwoordelijk
voelt oneerlijk dat onze 16- en 17-jarige studenten
studenten van 18 jaar en ouder die gebruik maken
inkopen van buskilometers kunnen onze studenten
voor de bereikbaarheid van onze opleidingen.
nog geen studentenreisproduct - wat vroeger de
van het busvervoer. En bovendien doe je er de hele
kijken op welke dagen en in welke maanden ze
Dit houdt in dat onze locaties goed met open-
OV-jaarkaart was - van de Rijksoverheid krijgen en
Zeeuwse bevolking een plezier mee als het busver-
gebruik willen maken van het busvervoer. Zo hopen
baar vervoer bereikbaar moeten zijn; niet al-
dus het vervoer voor een groot deel zelf moeten be-
voer goed geregeld is. Maar het is duidelijk dat scho-
we ertoe bij te dragen dat het busvervoer in Zeeland
leen letterlijk, maar ook qua betaalbaarheid en
talen. Dit kan, ondanks subsidie van de Provincie
lieren en studenten de grootste groep gebruikers
beter geregeld wordt en onze studenten goedkoper
veiligheid, en het liefst binnen een redelijk
Zeeland, oplopen tot vijftienhonderd euro per tien
van de busdiensten zijn; zonder hen zou het busver-
naar school kunnen komen.“
tijdsbestek.”
maanden, afhankelijk van de reisafstand.“
voer in Zeeland wel heel moeilijk worden.”
bijvoorbeeld
Vlissingen
Lees verder op pagina 4 >
‘Boeiend om zelf weer een opleiding te volgen’
Het project onderwijsinnovatie is vorig jaar november door Scalda
zijn om er één te maken,” aldus Elbert Hubbard. En deze is van Aristo-
detailhandel om een link te leggen tussen detailhandel en mode,
opgezet om in een krimpende regio en met minder geld toch een toe-
teles: “Er is maar één weg om kritiek te vermijden en dat is: doe niks,
waarmee leerlingen een certificaat kledingherstel kunnen behalen.
komstbestendig portfolio te handhaven met opleidingen van
zeg niks en wees niks.” Dit schooljaar ligt bij Scalda de focus op het
Zo vergroten die hun kansen op de arbeidsmarkt en kunnen ze even-
uitstekende kwaliteit. “Het is onze bedoeling om opleidingen zó in te
leren van de gemaakte fouten. “Als bijvoorbeeld een project is afge-
tueel een eigen bedrijfje beginnen. Op deze manier trek je een
richten,” vertelt Gré, “dat ze kunnen continueren, ongeacht of er een
lopen, wordt expliciet geëvalueerd wat ervan te leren is,” licht Gré
nieuwe doelgroep leerlingen aan en maak je de opleiding aantrek-
student te veel of te weinig voor is. We kunnen als onderwijsinstelling
toe. “En vervolgens worden die lessons learned gecommuniceerd.
kelijker.” En bij het Maritiem en Logistiek College de Ruyter is on-
nóg sterker worden door de innovatiecultuur binnen Scalda verder te
Bovendien gaan we later bekijken of er in de praktijk rekening ge-
langs het idee goedgekeurd dat studenten op stage web based
ontwikkelen.” Gré heeft niet eerder een functie gehad die zo goed bij
houden wordt met de uitkomsten. Dat willen we goed in de organi-
kunnen oefenen met de regelgeving op het water en niet ingelogd
haar past, vindt ze. “Ik zet graag iets nieuws op en ontwikkel graag.
satie wegzetten.”
hoeven te zijn op de site van school. “Het zijn dus vaak hele praktische
Natuurlijk wil ik het liefst dat de hele school net zo enthousiast wordt
projecten, die voortkomen uit de dagelijkse praktijk van het omgaan
voor onderwijsinnovatie als ik ben. Maar ik weet dat dit voor de docen-
Praktische projecten
ten soms lastig is, omdat innovatie altijd extra tijd kost en die hebben
Naast werkzaamheden zoals het organiseren van inspiratie-events en
ze niet. Daarbij hebben de lessen voor de volgende dag prioriteit, en
innovatielunches beheert Gré ook het innovatieplatform, dat inge-
terecht. Ik hoop dat het onze mensen inspireert en stimuleert als ze
richt is om vernieuwing te stimuleren, te faciliteren en om kennis te
zien dat onze projecten slagen. Dan breidt de wil tot vernieuwen zich
delen. “Werknemers van Scalda met een goed innovatief idee kunnen
als een olievlek uit binnen de organisatie.”
dat naar dit platform mailen,” nodigt Gré uit. “Vervolgens krijgen ze de gelegenheid om een pitch voor de Stuurgroep Innovatie te houden.
Leren van fouten
Bij groen licht kan de aanvrager een projectplan schrijven, daarbij be-
Het ideaal van Gré is een innovatief denkend Scalda, waar medewerkers
geleid door iemand van het bureau voor projectleiders van Scalda,
bereid zijn risico’s te nemen. “Ik wil dat mensen over die drempel heen
ProjectPlus.” Het projectplan wordt vervolgens beoordeeld door de
durven te stappen. Als er maar geleerd wordt van gemaakte fouten,
projectenraad en bij positief advies wordt bekeken hoe het project
dat is heel belangrijk.” Dan komt een kleine hobby van Gré om de hoek
gefinancierd kan worden. Het project wordt dan binnen de onderwijs-
kijken: het verzamelen van uitspraken over innovatie. Ze schudt er een
teams uitgevoerd onder leiding van een projectleider van ProjectPlus.
paar uit haar mouw: “De grootste fout die je kunt maken, is bang te
Gré geeft een voorbeeld: “Er is een idee ingediend voor de opleiding
met de studenten,” concludeert Gré.
‘We kunnen als onderwijsinstelling nóg sterker worden door de innovatiecultuur binnen Scalda verder te ontwikkelen.’
Voeding en gezondheid Gré is opgegroeid in een Bourgondisch ondernemersgezin. “Mijn passie is dan ook voeding,” lacht ze. “Eten loopt als een rode draad door mijn leven. Ik ben lid van een kookclub en als een echte Bourgondiër weet ik alles van diëten.” Een opleiding volgen op het gebied van voeding kwam in beeld toen Gré vanwege gehoorproblemen niet meer kon zingen in een klassiek koor, haar grootste hobby. Ze startte naast
Maintenance ‘Een nieuw didactisch concept’
haar fulltime baan met de opleiding Voeding & Diëtetiek in Den Haag en al lerend ging Albert Einsteins uitspraak “Hoe meer ik leer, hoe
Projectleider onderwijsinnovatie Gré Krijn over:
Onderwijsinnovatie
‘Mijn ideaal is een innovatief denkend Scalda’ Gré Krijn-Dieleman (54) uit Terneuzen begon in 1979 als leerkracht in het basisonderwijs. Als docent in het middelbaar beroepsonderwijs gaf ze daarna les bij techniek-, economie- en welzijnsopleidingen. Vervolgens had ze verschillende coördinerende en beleidsfuncties bij ROC Westerschelde. Nu is ze sinds november vorig jaar projectleider onderwijsinnovatie bij Scalda. Waarom innoveren zo belangrijk is? “Als Henry Ford naar de consumenten had geluisterd, hadden ze hem gevraagd een sneller paard te bouwen. Innoveren is ècht anders kijken en denken. Die ruimte moet er zijn om verder te komen,” aldus Gré Krijn.
meer ik weet dat ik eigenlijk niks weet,” voor haar leven. “Als je ontdekt
Haar taak als onderwijsondersteuner van de niveau 4-opleiding maintenance engineer is een wezenlijk onderdeel van
dat er zoveel meer bestaat dan je zelf weet, gaat er een wereld voor je
Gré’s werk als projectleider onderwijsinnovatie. Dit is een opleiding voor onderhoudswerkzaamheden in de werktuigbouw en
open. Ik ben nu bijna afgestudeerd en ben in de afgelopen jaren heel
elektrotechniek. “Maintenance is een van de speerpunten van het provinciaal beleid,“ vertelt ze. “Ik voel me in die wereld thuis.
veel wijzer geworden, zeker op medisch gebied, wat naast onderwijs
Toen ik coördinator Voorlichting was, heb ik veel aan voorlichting over techniek gedaan en als emancipatiemedewerker heb ik
ook mijn interesse heeft.”
het project meisjes en techniek opgezet. En dan werkt mijn man ook nog in die sector…”
Weer student
Nieuwe opleiding
En dus is Gré na dertig jaar in het onderwijs gewerkt te hebben, weer
De driejarige BOL-opleiding maintenance engineer is dit jaar bij Scalda van start gegaan. De nieuwe opleiding is gepositioneerd
student geworden. “Het is ontzettend boeiend om weer een opleiding
in Zeeuws-Vlaanderen omdat daar veel perspectief is voor onderhoudswerk in de (met name technische) bedrijven. De oplei-
te volgen en mee te maken hoe een andere onderwijsorganisatie dan
ding is gestart met 25 eerstejaars leerlingen en er zijn 18 tweedejaars ingestroomd vanuit andere technische opleidingen.
Scalda functioneert. Ik vergelijk natuurlijk automatisch de aanpak van
Gré vertelt over de inhoud van de opleiding: “De leerlingen leren onderhoudsplannen te maken en uit te voeren, en moeten later
de beide instituten met elkaar. Daar leer ik heel veel van. Verder heb ik
in staat zijn om leiding te geven aan mensen die in de werkplaats op niveau 2 werken. Ze moeten dus weten hoe iets gemaakt
aan den lijve ondervonden hoe het is om als student projecten te
wordt en wat daar voor nodig is.“
draaien. Hoe je soms bewust aan je lot wordt overgelaten en daar vervolgens toch veel van leert.” Voor haar opleiding liep Gré stage bij
Accenten vanuit bedrijfsleven
GGD-Zeeland in samenwerking met de drie Zeeuws-Vlaamse gemeen-
Voor deze opleiding heeft Gré samen met anderen een nieuw didactisch concept ontwikkeld dat inspeelt op de krimp. “Daarbij
ten, waarvoor ze een onderdeel van de Regionale Gezondheidsnota
werken we met differentiaties in tempo en niveau. Dit houdt in dat vooral de leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben,
Zeeuws-Vlaanderen 2013-2016 schreef, met als speerpunt het bevor-
les krijgen van een docent. De anderen werken zoveel mogelijk zelfstandig. Ook worden tijdens de opleiding regelmatig com-
deren van een gezonde, actieve leefstijl. Haar eindopdracht voor de
petentiemetingen onder de studenten gehouden en wordt er veel geëvalueerd en gereflecteerd, zowel door leerlingen als do-
opleiding Voeding & Diëtetiek bestond uit een scriptie over vitaliteit-
centen.” Het bedrijfsleven is betrokken geweest bij de inhoud van het lesprogramma en bij de opdrachten van de
beleid bij bedrijven. “Hierdoor ging er weer een nieuwe deur voor me
beroepspraktijkvorming. “Die invloed was niet onbeperkt,“ zegt Gré, “want we zijn gebonden aan het kwalificatiedossier dat
open bij Scalda,” vertelt ze. “Ik werd betrokken bij de ontwikkeling van
aangeeft wat er geleerd moet worden. Maar het bedrijfsleven kon beslist accenten leggen.”
een nieuwe opzet van Enjoy, het vitaliteitprogramma van Scalda. Zo komt alles weer bij elkaar.“
3 Raakvlak - Nummer 13
De bus komt zo
Scalda-projectleider openbaar vervoer Maartje Meijers
‘Drie uur per dag in de bus is lang’
Citaten uit de enquête
Wat Scalda-studenten ervan vinden
Om de behoeften en ervaringen van de studenten van Scalda ten aanzien van het busvervoer in Zeeland in kaart te brengen, heeft Scalda analyses gemaakt van de openbaar vervoerstromen naar de verschil-
Er gaat heel wat veranderen bij het busvervoer in Zeeland, dat nu wordt uitgevoerd door Connexxion en Veolia. De Provincie Zeeland bereidt een nieuwe concessie voor de periode 2015-2025 voor, waar vervoermaatschappijen op in kunnen tekenen. Tegelijkertijd krijgt de provincie minder geld van het Rijk voor het openbaar vervoer. Voor de vaak van openbaar vervoer afhankelijke Scalda-studenten zijn deze ontwikkelingen van groot belang. Daarom heeft Scalda de vervoerstromen naar de verschillende locaties én de ervaringen van de studenten met het busvervoer geïnventariseerd. Op basis hiervan is de provincie door Scalda geadviseerd over de eisen die gesteld zouden moeten worden aan de vervoermaatschappij die het busvervoer in Zeeland de komende tien jaar gaat uitvoeren. Op deze pagina’s leest u meningen en achtergronden.
lende locaties. Ook is in april een enquête onder de studenten gehouden over het busvervoer in Zeeland. Maartje Meijers, projectleider openbaar vervoer van Scalda: “De achthonderd respondenten van de
Wat vind je goed aan het openbaar vervoer?
enquête gaven het openbaar vervoer gemiddeld een 5,9. De bussen blijken regelmatig te vroeg of te laat bij de haltes te vertrekken of er helemaal niet te stoppen. Ook komt het vaak voor dat de studenten
“Met een groep reizen kan gezellig zijn. En reizen met het openbaar
in de bus moeten staan. Dat is niet fijn, zeker niet als je al drie uur per dag met de bus moet reizen om op
vervoer is makkelijk, want als je heel moe bent, kan je gewoon wat slapen.”
school te komen. En soms ook nog met drie verschillende bussen per traject.” “Dat het er is. Ik hoop dat het voor alle studenten gratis wordt,
Top 5 Er komen niet alleen studenten uit Zeeland naar Scalda. Vooral het CIOS in Goes en het Maritiem en
ook voor de studenten die jonger zijn dan 18 jaar.”
Logistiek College De Ruyter in Vlissingen hebben veel studenten die van buiten Zeeland komen. Deze “Het is goed voor het milieu, omdat er meerdere mensen in één vervoermiddel zitten.”
studenten hebben soms een kamer in Zeeland, maar het komt ook voor dat ze thuis blijven wonen en met het openbaar vervoer naar school komen. “Dan zijn ze lang onderweg om op school te komen,“ zegt Maartje. “Maar niet alleen de studenten van buiten de provincie, ook die uit Zeeland hebben er vaak al een vermoeiende reis op zitten als ze om half negen op school komen. En dan moeten ze nog beginnen met hun schooldag. Een student uit bijvoorbeeld Hulst of Sluis kan er bijna anderhalf uur over doen om
“Het is fijn als ik geen ander vervoer heb. Met het openbaar vervoer reizen is ook heel makkelijk en handig; je hoeft geen kaartje meer te halen.”
in Vlissingen te komen.” Van de verbeterpunten die de studenten in de enquête noemen, is dit de Top 5: minder volle bussen met voldoende zitplaatsen, minder wachttijden door betere aansluitingen, minder vertragingen, een studentenreisproduct voor studenten jonger dan 18 jaar en vriendelijke buschauffeurs. Maartje: “De uitkomsten van de analyses en de enquête zijn door de Provincie Zeeland meegeno-
Wat kan er beter?
men bij de besluitvorming over de eisen die gesteld worden aan de nieuwe busvervoerder.” “Een grote bus bij de spitsuren, want aan het eind van de schooldag zijn er nooit voldoende plekken in de bus.”
Maartje Meijers: Studenten hebben vaak al een vermoeiende reis gehad en dan begint de schooldag pas.
“Als ik om half negen op school moet zijn, moet ik alsnog de trein hebben van 7:24. Beetje jammer, vooral als je dan een halfuur op school moet wachten, want met de trein van 7:54 ben ik vijf minuten te laat.”
“Betere luchtzuivering, want in de zomer kan het erg benauwd zijn in de bus en kan er een vieze lucht hangen.”
“Dat er minder vertragingen zijn in het winterseizoen. En de chauffeurs rijden veel te snel op een aangepaste dienstregeling.”
Waar woon je?
Plaats (aantal studenten)
Yoly Vreede:
Noord-Beveland (22) Zuid-Beveland (117) Schouwen-Duiveland (50) Goeree-Overflakkee (22) Tholen (24) Walcheren (154) Zeeuws-Vlaanderen (247) Buiten Zeeland (109)
Ik sta open voor vragen, suggesties en klachten.
Provincie Zeeland herziet busvervoer per 2015
‘De mening van jongeren vinden we erg belangrijk’ Scalda-vervoercoördinator Yoly Vreede
De Provincie Zeeland heeft als wettelijke taak het busvervoer in
vervoer. Medewerker jongerenparticipatie van de Provincie Zeeland
van Scalda zijn trouwens welkom om mee te doen met Jouw Zeeland!”
Zeeland te regelen en krijgt daarvoor een budget van het Rijk.
Arianne Westerweel: “De mening van jongeren vinden we erg be-
Ongeveer 65% van de buskilometers in Zeeland komt voor reke-
“Zeeland wordt 20% gekort op deze rijksbijdrage,” valt Ellen Raas
langrijk, juist ook over dit onderwerp. We hebben op verschil-
ning van scholieren en studenten. Ellen: “Daarom is in het pro-
met de deur in huis. Ze is beleidsmedewerker openbaar vervoer
lende plaatsen in samenwerking met Scalda, het Calvijn College
gramma van eisen voor de komende vervoerder opgenomen dat
van de Provincie Zeeland. “Als je dit koppelt aan het feit dat de
en Edudelta workshops met scholieren en studenten gehouden,
die verplicht is nauw contact te onderhouden met de Stichting
Scalda heeft een vervoermeldpunt dat in de eerste plaats bedoeld is voor studenten onder de 18 jaar, die via
brandstof steeds duurder wordt, kun je nagaan dat ook de dienst-
waar zij over hun ervaringen met het busvervoer konden vertellen.
Scholierenvervoer Zeeland voor de inrichting van het scholieren-
de Stichting Scholierenvervoer Zeeland een busabonnement voor Zeeland gekocht hebben. Yoly Vreede,
verlening anders wordt. Er zullen lijnen in Zeeland verdwijnen;
De resultaten van deze workshops zijn meegenomen in het
vervoer.”
vervoercoördinator van Scalda, verzorgt de aanvragen, wijzigingen en annuleringen van deze abonnemen-
niet overal zal meer een bus komen.” Omdat de provincie een
nieuwe beleidsplan voor het busvervoer in Zeeland. Studenten
‘Alle studenten met klachten kunnen mij mailen’
“Maar ook studenten van 18 jaar en ouder met een studentenreisproduct kunnen mij mailen,” zegt Yoly uit-
het busvervoer in Zeeland, is er een voorbereidingstraject door-
nodigend. “Zij vormen verreweg de grootste groep studenten binnen Scalda die gebruik maakt van het bus-
een bestek voortgekomen,” licht Ellen toe. “Vervoerders kunnen hier op inschrijven en in 2014 beslist het provinciebestuur welke maatschappij het busvervoer in Zeeland de komende tien jaar gaat uitvoeren. Dat zal in elk geval één vervoerder zijn, niet meer twee, zoals nu het geval is.”
Jouw Zeeland
Dagen per week (aantal studenten)
ten. Daarnaast geeft ze klachten van de abonnementhouders over het busvervoer aan de stichting door.
nieuwe concessie voor de periode 2015-2025 gaat uitgeven voor lopen. “Uit dit traject is onder meer een programma van eisen en
Hoe vaak per week reis je van je woonadres naar school
Ellen Raas (rechts): Eén vervoerder vanaf 2014, geen twee meer zoals nu.
Arianne Westerweel (links): De mening van jongeren telt!
1 keer per week 2 keer per week 3 keer per week 4 keer per week 5 keer per week
vervoer. Ik sta ook open voor hun vragen, suggesties en klachten en geef die aan de vervoerder door.”
Vijftienhonderd euro
(22) (117) (50) (22) (24)
Omdat studenten onder de 18 jaar nog geen studiefinanciering ontvangen en dus ook geen studentenreisproduct hebben, betaalt de Provincie Zeeland voor deze groep een deel van de kosten van het busvervoer. “Bij Scalda zijn er momenteel zo’n 370 studenten die daar gebruik van maken,” vertelt Yoly. “Deze groep krijgt 55% korting op het gewone tarief van Connexxion en 17% op de gereduceerde prijs. Maar dan nog kost het busvervoer in Zeeland sommige studenten zo’n vijftienhonderd euro per tien
Het voorbereidingstraject voor de nieuwe concessie is deels
maanden, afhankelijk van de af te leggen afstand. Daarbij zijn er ook studenten die naast het busvervoer
doorlopen in samenwerking met Jouw Zeeland, een initiatief van
nog gebruik maken van de trein. Van Tholen naar Middelburg bijvoorbeeld reis je het kortst en makkelijkst
de Provincie Zeeland. Bij Jouw Zeeland adviseren jongeren de
met de trein vanaf Bergen op Zoom. Maar zo’n dure trajectkaart moet helemaal door de student of de
provincie over allerlei onderwerpen, waaronder het openbaar
ouders bekostigd worden.”
Gertjan van der Brugge:
Jaarlijkse enquête
Als bestuur voelen we ons verantwoordelijk voor de bereikbaarheid van onze opleidingen.
Elk jaar houdt de Stichting Scholierenvervoer Zeeland een enquête onder alle abonnementhouders. “Het is van belang dat de studenten die invullen,” zegt Yoly, “omdat daar naar zaken als onveilige haltes en structurele problemen met de dienstregeling wordt gevraagd. De gegevens van die enquête worden naar de provincie gestuurd en als het een onveilige halte betreft ook naar de betreffende gemeente,
Tijdsduur
Te voet
Fiets
Brommer
Bus
Interliner
Boot
Trein
Auto
0 - 10 min.
6
3
0
6
0
0
0
9
11 - 20 min.
3
6
3
7
0
0
2
6
21 - 30 min.
2
3
1
7
0
0
4
3
31 - 40 min.
2
2
0
2
0
0
2
0
41 - 50 min.
0
0
0
4
0
0
1
2
51 - 60 min.
0
0
0
6
0
0
1
1
61 - 70 min.
0
0
0
1
0
0
1
0
want die is daar verantwoordelijk voor. Ook de scholen voor voortgezet onderwijs doen hier aan mee. Zo krijgt de provincie een goed beeld van de mening van de scholieren over het busvervoer in Zeeland.”
4
5 Raakvlak - Nummer 13
Raakvlak - Nummer 13
‘Ik trek praktische consequenties uit wat ik denk’
Ras-Rotterdammer Henk Oosterling bedacht zo’n
wijsinstanties en bedrijven. In het begin paste
Maar hoe ga je om met technologie en met jezelf?
zeven jaar geleden “een interventie met ecosociale
Vakmanstad prima in het grootse verbeterproject
Waarom schuif je nog steeds die hamburgers naar
inslag.” Op de openbare basisschool Bloemhof in
Pact op Zuid, nu is er aansluiting met het iets min-
binnen? Daar word je een dikke, zieke werknemer
de gelijknamige achterstandswijk in Rotterdam-
der ambitieuze Kwaliteitssprong Zuid, dat onder
van die de werkgever geld kost. Duurzaamheid
Zuid kregen de leerlingen – bijna allemaal van
de ambtelijke leiding staat van de voormalige
heeft ook te maken met samenwerken en aan je-
niet-Nederlandse komaf - er vijf schoolvakken bij:
Leefbaar Rotterdam-wethouder Marco Pastors.
zelf werken. En dus ook met het sociale leven en
tuinieren, koken, judo, milieueducatie en filosofie.
Samenwerking is belangrijk, maar aan de andere
met karaktervorming.”
“Deze vakken grijpen in elkaar; ze vormen een
kant: “Je moet niet teveel overleggen.” Filosoof
ecosociale cirkel: verbouwen, koken, eten, bewe-
Henk Oosterling is een doener.
‘Docenten moeten geloofwaardig zijn, anders zullen kinderen
Potentiëren
nooit in zichzelf gaan
De individualisering is wat doorgeslagen in de
gen, reflecteren,” aldus Oosterling.
Fysiek, sociaal en mentaal
laatste decennia van de vorige eeuw, vindt Oos-
Bloemhof-aanpak
In het gesprek met Oosterling komen Socrates,
terling. We zijn ook kinderen als autonome indi-
Tijdens de ‘interventie’, die Fysieke Integriteit
Descartes, Marx en Foucault voorbij. Net zo mak-
viduen gaan zien, die vooral zelf moeten weten
werd gedoopt, schoot binnen een paar jaar de
kelijk praat hij heel concreet en bewogen over
wat ze willen. We zijn kwijtgeraakt - ook in het
Cito-score van deze school van ver beneden het
kinderen in achterstandswijken. Oosterling is dui-
onderwijs - dat een kind een knooppunt is in een
landelijk gemiddelde naar boven dit gemiddelde.
delijk geen kamergeleerde, maar een man van de
sociaal netwerk en nog in alle opzichten in ont-
Ook sociaal-emotioneel groeiden de leerlingen.
straat. “Zonder de filosofie was ik hier nooit mee
wikkeling is. “We moeten als het om onze kinderen
Helaas is het overgewicht van de meeste leerlingen
begonnen,” zegt hij stellig. “De analyses van Fou-
gaat, ze veel meer potentiëren: ze de kans geven
nog niet duidelijk minder geworden. Oosterling:
cault over de samenhang tussen individu en sa-
op basis van hun interesse en mogelijkheden
“Ze krijgen op school wel gezond eten, maar thuis
menleving hebben me deze stappen in mijn eigen
een vak te leren. Biedt ze een palet aan mogelijk-
nog niet. Thuis worden ze heel liefdevol behan-
stad doen nemen. Ik trek praktische consequen-
heden aan en ze ontdekken zelf wat ze willen en
deld en ouders uit heel veel culturen doen dat
ties uit wat ik denk. Filosofen praten niet alleen
kunnen. Geef kinderen vooral de ruimte om te
door hun kinderen vooral veel vet- en suikerhou-
maar wat over de zin van het leven en ethische
kunnen kiezen, om vakken leuk of juist verschrik-
dend eten toe te stoppen.” Dus richt de Bloemhof-
kwesties. Filosofie analyseert, stelt dingen aan de
kelijk te vinden. Dat is de achtergrond van de
school zich nu ook op deze ouders door ze onder
kaak en wil de samenleving vérder brengen.
extra vakken op de Bloemhofschool. We hebben
het motto ‘Eet je slim’ te laten experimenteren
En filosofie is ook een relationeel spel. Zelfs een
het gemerkt: deze methode levert de kinderen
met goede voeding. De Bloemhof-aanpak behaalt
kamergeleerde praat en heeft relaties: met zijn
zelfvertrouwen en ambitie. Los van onderwijs-
dus meetbare resultaten, kreeg als project de
boeken, met de traditie, met zichzelf.” Gezien
programma’s is de docent cruciaal in dit proces.
naam Rotterdam Vakmanstad/Skillcity en wordt
Oosterlings opvatting van het filosofenambt
Hij kijkt en luistert naar zijn kinderen. We moeten
nu uitgerold over vier andere scholen. “Dat de
(dienstbaar!) is de ondertitel van zijn nieuwste
weer terug naar de relatie meester/gezel, terug
vaart erin zit en erin blijft, heeft zeker te maken
boek volstrekt helder: ‘Doendenken’. Maar wat
naar het plezier in overdragen van kennis en
met het feit dat Vakmanstad voor een flink deel
moeten we aan met de hoofdtitel ‘Eco3’? “Eco3 is
vaardigheden. Ik zie nu teveel cynisme in het
drijft op privaat geld van Stichting De Verre Ber-
kort en vlot voor duurzaamheid, maar dan in de
onderwijs. De docent is als vakman of vakvrouw én
gen, waar we ook in huis zitten. Als er geld is, gaat
drie lagen van ons leven: fysiek, sociaal en mentaal.
als mens een rolmodel. Docenten moeten geloof-
alles nu eenmaal sneller,” constateert Oosterling
Vaak blijft duurzaamheid hangen in het fysieke of
waardig zijn, anders zullen kinderen nooit in zich-
droogjes. Dat neemt niet weg dat er nauw wordt
in de natuur: een schonere auto kopen, van zee-
zelf gaan geloven.”
samengewerkt met overheden, zorg- en onder-
hondjes houden.
geloven.’
Vakwerf, de nieuwste poot van Vakmanstad
‘Geen modellen, maar scenario’s’ Oosterling en zijn twaalf medewerkers zijn momenteel hard bezig de volgende stap van Vakmanstad
naar een integrale en duurzame bedrijfscultuur dat ook in het wervings- en personeelsbeleid
van de grond te krijgen. Nu zijn mbo en bedrijfsleven het werkterrein. “Dat is logisch,” vindt Ooster-
zichtbaar moet worden.” En het interculturele karakter van de Rotterdamse samenleving moet
ling, “op onze manier zijn we ook bezig met de doorgaande leerlijn. Vakmanstad is een drietrapsraket,
terugkeren in het human resource management, dat dan “opgetild [kan] worden naar human
een onderwijskundige opschaling. Na Fysieke Integriteit in het basisonderwijs volgde in 2012 het
being development” (pag. 263).
Vakhuis in het voorbereidend onderwijs/vmbo, waarin clinics over techniek, zorg, ICT en cultuur worden aangeboden. Per volgend jaar wordt de Vakwerf in het mbo ingevoerd. We hebben ook al een
Opschaling
convenant met een hbo-instelling, zodat we de hele beroepsopleidingkolom bestrijken.”
Leefde Vakwerf al in Oosterlings achterhoofd toen hij met de Bloemhofschool begon? “Jawel, maar niet met naam en toenaam. Wel had ik die opschaling in onderwijsniveaus al in gedachten.
Baangarantie
Vakmanstad is nooit een model geweest dat je compleet op papier zet en uitvoert. We denken niet
In de zomer van 2011 kregen Oosterling en de zijnen het verzoek van het Albeda College, het
in kant-en-klare modellen, alleen in scenario’s. Daarmee ben je flexibeler, dus krachtiger. Modellen
grootste mbo-instituut van Rijnmond, om de thema’s vakmanschap, gezondheid en duurzaam-
worden bedacht, scenario’s ontstaan en groeien door samenwerking.”
heid in het beleid van de school te verwerken. Deze klus sloot haarfijn aan bij het idee van een op de markt en werkgelegenheid gerichte Vakwerf als opschaling van Vakhuis. Een werf is van oudsher een plek waar een vak wordt uitgeoefend en waar gereedschap en materialen te vinden zijn, denk aan bijna uitgestorven begrippen als scheepswerf en gemeentewerf. Oosterling heeft op termijn een groot verzamelgebouw voor ogen, waar bedrijven en vakopleidingen intensief samenwerken om vaklui af te leveren. Stagenetwerken zijn daarin cruciaal. “Onderwijs en samenleving willen we vervlechten om zo vakmanschap weer op de kaart van Rotterdam te zetten. In de vorm van werkstages ontwikkelen het mbo en de bedrijven op de Vakwerf de expertise die de bedrijven nodig hebben. De leerlingen werken aan echte opdrachten vanuit het bedrijfsleven; het is geen droogzwemmen. En het is de bedoeling dat dit stagewerk na twee jaar overgaat in een aanstelling, want baangarantie vinden we een belangrijke doelstelling. Het is zeker een groots project, maar de opzet is in feite kleinschalig, gebaseerd op persoonlijk contact. Het is maatwerk.”
De Rotterdamse filosoof Henk Oosterling over:
Een denker aan het werk in zijn geboortestad
Interculturele karakter Oosterling en een medewerker komen net terug van een gesprek bij de Rotterdamse afdeling van de ondernemingsorganisatie VNO-NCW. Enthousiast: “Ze gaan meedoen met Vakwerf! Ze adopteren het in feite door ons te introduceren bij bedrijven.” Bij Vakwerf wordt niet zomaar een vak
Henk Oosterling (61) is de drijvende kracht achter Rotterdam Vakmanstad/Skillcity, een ontwikkelingsstrategie die het vakmanschap weer terug wil brengen in Rotterdam. Hij komt uit een Rotterdams havenarbeidersgezin en doorliep mavo, havo, kweekschool en gymnasium om uiteindelijk Japans en filosofie te kunnen studeren. Sinds 2001 is hij hoofddocent filosofie aan de Erasmus Universiteit. “Ik heb geluk gehad,” zegt hij, “mijn broer en zus mochten niet doorleren, omdat dat financieel niet kon. Dat ‘geluk’ had bij mij de gestalte van een clubhuiswerker, die vond dat er met dat ambitieuze, leuke ventje wat moest gebeuren.”
geleerd, nee, het draait om marktgericht Duurzaam Vakmanschap, waarbij het begrip duurzaam zowel een ecologische als een economische en sociale lading heeft. Dit gaat veel verder dan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, zoals Oosterling in zijn laatste boek prikkelend formuleert: “Het Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zal zijn marginale pretentie moeten doorstarten
Lees verder op pagina 8 >
7 Raakvlak - Nummer 13
Timo
< Vervolg van pagina 7
Mark de Jager
Nederlands kampioen kendo van 1983
‘Je leert in je eigen centrum te blijven staan’ Als jongen deed Henk Oosterling aan judo en ka-
doteam. Tot zijn 45e bleef hij kendo beoefenen,
Je leert in je eigen centrum te blijven staan, de situ-
rate. Als 28-jarige ging hij voor de studie van het
toen stopte hij er mee. “Het voelde tien jaar lang wel
atie naar je hand te zetten, zonder onuitstaanbaar
kendo (zwaardvechten) naar Japan. In langere peri-
als een gemis; het was in feite een lichamelijke en
te worden. Je bent geen ‘ego’ in de zin van het
odes, verdeeld over twee jaar, bekwaamde hij zich
mentale verslaving.” Drie originele Japanse zwaar-
scheldwoord op de sportvelden, maar je bent en
in deze vechtsport. “Mijn verblijf in Japan en kendo
den, waarvan één uit de zeventiende eeuw, staan nu
blijft wel jezelf. Ook door judo kunnen kinderen
zijn doorslaggevend voor de rest van mijn leven
“als symbolen voor focus en fighting spirit” in zijn
deze basishouding leren; hoe positioneer je jezelf
geweest. Ik heb geleerd jezelf zo op te stellen dat je
huiskamer. Eén is er vlijmscherp, vertelt Oosterling.
en hoe blijf je in balans?”
in je centrum kunt blijven staan, waar je ook
“In het moderne kendo worden zwaarden van bam-
bent en wat je ook doet.“ Kendo is een van de
boe gebruikt,” zegt hij geruststellend. “Het gaat ten-
oudste Japanse vechtsporten en komt voort uit de
slotte om beheersing van jezelf en van de situatie en
samoeraitraditie. Veel andere vechtsporten zoals
niet om botte agressie.” Hoewel al lang geen prakti-
judo en aikido zijn uit kendo voortgekomen. “Het is
serende kendoka meer, oogt Oosterling zeer fit.
vooral een mentaliteitssport, er zit ook een flink
Welke sport is er in de plaats van kendo gekomen?
stuk zenmeditatie in. Kendo is een kwestie van
“Het leven,” zegt hij. “Ik leef normaal, eet gezond en
Dit voorjaar verscheen het tweede boek van Oosterling over Rotterdam Vakmanstad/Skillcity:
concentratie en vakmanschap – hoe ga je om met
beweeg genoeg door veel te fietsen en te lopen.
‘Eco3 – Doendenken’. Het is, net als ‘Woorden als daden’ (2009), een bijzondere mix van praktijk
gereedschap, in dit geval: met je zwaard. Maar ver-
Nee, niet joggen. Hier in de stad kom je lopend en
en theorie: zowel een beeldend verslag van de vorderingen van Vakmanstad als een filosofi-
geet het fysieke aspect niet. Ik trainde driemaal per
fietsend overal waar je moet zijn.”
sche onderbouwing ervan. Het telt niet voor niets 528 pag. (Uitg. Japsam Books, € 29,90).
Geen ‘ego’, wel jezelf
Oosterling gaf op 21 juni in de tv-serie ‘Durf te denken’ van Human een tv-college over de
Zwaarden als symbolen
In Vakmanstad speelt judo als extra schoolvak een
Franse filosoof Michel Foucault (1926-1984) en voor de NTR Academie (8 augustus) een col-
Terug in Nederland werd hij al snel Nederlands
rol. Is er een link tussen kendo en judo? “Jazeker,
lege over ons mediagebruik onder de titel ‘Radicale middelmatigheid’. Op 8 oktober werd
kampioen kendo (1983). Hij begon een eigen
want bij beide gaat het om fysieke beheersing, bij
een interview met Oosterling door Frénk van der Linden bij de NCRV uitgezonden. Dit alles is
school en was vijf jaar lid van het Nederlands ken-
jezelf blijven en om respect voor de tegenstander.
terug te vinden via ‘Uitzending gemist’.
Mark Zielstra
Michel
Lex Angela
Nikki
Marjell
Stijn
Merve
Linsey Angelika
Meer Oosterling?
week en per keer verloor ik anderhalve liter zweet.”
Websites: www.vakmanstad.nl en www.henkoosterling.nl. Timo Essers (25), Vlissingen
mijn sociale netwerk gevraagd op mij te stemmen. Ik denk ook dat
“Alles is goed geregeld bij de studentenraad. We komen één keer in
Opleiding Stuurman alle schepen te Vlissingen, 2e leerjaar
het feit dat ik lid ben van de studentenraad een goede invloed heeft
de vier weken bij elkaar en ik heb het er voor over om daar ver voor
“Ik voel me betrokken bij school en wil graag een verschil maken.
op mijn toekomst.”
Gemeenschappelijke belangen zijn het belangrijkst voor me en ik wil via de studentenraad grote problemen aanpakken. Niet klagen,
De Scalda Studentenraad presenteert zich
‘We moeten grote problemen aanpakken, geen individuele’
te reizen. Veel resultaat hebben we nog niet geboekt, dat komt volgens mij omdat de studentenraad nog niet genoeg bekend is bij de studenten. Er is meer voorlichting nodig.”
maar echt iets veranderen. Op die manier wil ik iets betekenen voor
Michel de Nooijer (17), Arnemuiden
“Ik vind dat er bij de raad te veel op individuele problemen wordt
mijn medestudenten, zodat er naar ze geluisterd wordt, want ik
Opleiding Koopvaardijofficier alle schepen te Vlissingen, 2e leerjaar
ingegaan, dat heb ik ook aangegeven. De school heeft geen baat
heb het gevoel dat dit nog niet genoeg gebeurt.”
“De Scalda Studentenraad is een belangrijk onderdeel van de school
bij het oplossen van individuele problemen. We moeten grotere
“Er moeten strengere regels komen die voor alle vestigingen van
en versterkt die. Ik wil me inzetten om een betere school te creëren en
problemen aanpakken en praten over de inhoud van de opleidingen,
Scalda gelden, want ik zie nu nog verschillen tussen de twee voor-
zo verschil te maken. Ik heb ook klasgenoten gevraagd of ze mee
de kosten en de schooltijden.”
malige ROC’s. Verder vind ik dat er rekening gehouden moet worden
wilden doen, want ik wil alleen meedoen als iemand anders dat ook
met de studenten die lang moeten reizen. Het openbaar vervoer in
doet; twee mensen weten natuurlijk meer dan één. Ik denk ook niet
Zeeland is slecht, daar moet de school rekening mee houden.”
dat één iemand kan spreken namens een hele groep.”
Nikki van Waterschoot (17), Hulst
“Als lid van de Scalda Studentenraad word ik door andere leerlin-
“De studentenraad moet bekender worden. Zolang de studenten
Opleiding Medewerker marketing & communicatie te Terneuzen, 2e leerjaar
gen aangesproken. Dat komt waarschijnlijk omdat het Maritiem
niet van ons op de hoogte zijn, zijn we minder nuttig. Ik krijg wel
“Ik heb me spontaan aangemeld voor de studentenraad nadat ik voor
en Logistiek College De Ruyter een kleine school is. Als ik straks
vragen van klasgenoten, maar meer over de gang van zaken rond de
een project op school een flyer voor de start van de Scalda Studen-
voor stage op zee ben, wil ik via skype contact houden, want ik
studentenraad, nog geen inhoudelijke.”
tenraad had ontworpen. Dit heb ik ook moeten ‘verkopen’ en ik vind
vind de studentenraad erg belangrijk.”
“Problemen op school zijn ondermeer het te vaak veranderen van
dat je dan zelf ook moet meedoen. Het belang van de studenten
de lestijden, terwijl ze ook vaak niet aansluiten op de tijden van het
moet tenslotte behartigd worden.”
openbaar vervoer. Ook zijn de regels te streng.”
“Omdat we heel serieus met de vergaderingen van de studentenraad
Mark de Jager (19), Nieuwerkerk Opleiding Medewerker ICT te Vlissingen, 2e leerjaar
omgaan, denk ik dat er goed naar de studentenraad geluisterd wordt.
“Zodra het kon, heb ik me aangemeld voor de studentenraad. Het
Resultaten zie ik nog niet, het lijkt me dat het daar nog te vroeg voor is.
Na verkiezingen via internet is in juni de Scalda Studentenraad van
doen, maar er komt een nieuwe bij.” “Het is belangrijk dat de
Daar wil ik me in de studentenraad allemaal hard voor maken.”
past bij me; ik vind het leuk om te vergaderen en dingen te regelen.
Marjell Speelman (18), Wilhelminadorp
Ook krijg ik nog geen vragen van medestudenten, wel berichtjes op
start gegaan. De studentenraad praat en beslist mee met de school-
studenten de gezichten van de leden van de studentenraad
“Ik heb me kandidaat gesteld voor de Scalda Studentenraad om
Ons werk maakt andere studenten gelukkiger en daar word ik blij
Opleiding Onderwijsassistent te Goes, 3e leerjaar
Facebook. Sommige vragen zijn onzin, zoals die om langere vakanties.
leiding en geeft gevraagd en ongevraagd advies. Gemiddeld één keer
kennen en op de hoogte zijn van hun werk. We worden serieus
iets te leren, en ik wil mijn mening kunnen geven, verschil kunnen
van. Ik ben tot secretaris gekozen omdat ik snel kan typen en goed
“Ik zat al in een studentenpanel en heb me gelijk opgegeven toen
Daar moet de raad geen aandacht aan besteden. De kwaliteit van het
per maand komt de raad bij elkaar. Daarnaast hebben de leden van
genomen door de directie en docenten van Scalda; er wordt naar
maken. Verder wil ik graag problemen oplossen. Ik heb daar erva-
ben in Nederlands.”
de Scalda Studentenraad er kwam. Ik wil samen met de groep pro-
onderwijs vind ik erg belangrijk. Het schoolbestuur moet goed luiste-
de raad regelmatig overleg met het College van Bestuur over heel wat
ons geluisterd. Het is ook wel een eer om dit te mogen doen.”
ring mee, omdat ik al veel problemen ben tegengekomen. Ik wil
“Ik hoop dat de Scalda Studentenraad over een jaar meer leden heeft,
blemen oplossen, zoals de communicatie van de school met de
ren naar onze aandachtspunten en daar vervolgens iets mee doen.”
wel als studentenraad alleen grote problemen oplossen, geen in-
vooral actieve - dat is belangrijk. Ook hoop ik dat studenten zich vrij
leerlingen. We moeten als raad veel problemen oplossen, maar het
zaken die voor de studenten belangrijk zijn: de informatievoor ziening over het onderwijs en de examens, het opleidingsaanbod, de
dividuele. Ik hoop dat mijn medestudenten dat begrijpen. Ik merk
gaan voelen om de leden van de Studentenraad aan te spreken wan-
moeten wel grote problemen zijn. We hebben al resultaat geboekt
studiekosten, de werkomstandigheden en voorzieningen voor stu-
Angelika de Cloe (21), Goes
nog geen verschil op school door de studentenraad, maar denk
neer er problemen zijn. Ikzelf word helaas nog niet aangesproken
met een bus die niet meer reed en waardoor studenten te laat op
denten, de huisregels en andere regels op het gebied van veiligheid,
Opleiding Verzorgende-IG te Goes, 3e leerjaar
wel dat dit nog komt.”
door andere leerlingen, dat komt vast nog wel.” “Een probleem bij
school kwamen. Dat is nu opgelost, die bus rijdt weer. Een ander
Mark Zielstra (20), Goes Opleiding Operationeel sportmanager te Goes, 4e jaar
gezondheid en welzijn van studenten. Bij een aantal onderwerpen
“Ik wist eerst niet zeker of de Scalda Studentenraad iets voor me
Scalda is het netwerk. Dat werkt niet goed, het is vaak off line en inter-
punt is dat sommige vakken op school niet echt aansluiten bij
“Toen ik van de Scalda Studentenraad hoorde, stond ik niet gelijk
kan het College van Bestuur alleen een besluit nemen na instemming
was, maar ik was wel geïnteresseerd. Ik ben altijd bezig conflicten
net is te traag. Maar er moeten wel werkstukken geüpload worden
de opleidingen. Er zouden meer praktijkgerichte vakken moeten
te trappelen. Maar omdat ik me graag in wil zetten voor mijn
enzovoort. Er wordt nu wel echt iets mee gedaan.”
van de Scalda Studentenraad. In principe zijn alle colleges van Scalda
op te lossen, ook in de klas. Mijn leraren hebben me aanbevolen
Merve Çoban (20), Middelburg
komen, die boeien de leerlingen meer.”
medeleerlingen en kritisch ben op school, mag ik niet alleen mek-
in de studentenraad vertegenwoordigd, de meeste zelfs met twee
voor de raad. Ik heb er geen spijt van dat ik me aangemeld heb.
Opleiding Bouwkunde te Vlissingen, 3e leerjaar
“We willen met de studentenraad op Facebook en ook willen we een
keren, vond ik. Dus heb ik me aangemeld als kandidaat.”
leden. Op dit moment zijn twaalf studenten met hun belangenbehar-
Nu kan ik echt problemen aanpakken en spreken voor mensen die
“Er wordt steeds meer naar de leden van de Scalda Studentenraad
eigen telefoonnummer, zodat leerlingen contact met ons op kunnen
“Ik wil Scalda graag verbeteren. Bij het CIOS is de opleiding te lang,
tigende taak bezig (er zijn enkele vacatures). Alfabetisch gerang-
dat misschien niet durven.”
geluisterd. Dat is wel een verschil met het vroegere project ‘Meisjes
Stijn van Kervinck (18), Domburg
nemen. De studentenraad wordt door Scalda serieus genomen,
bijvoorbeeld. Van vier naar drie jaar moet echt kunnen, in ieder
“Ik vind het niet goed dat studenten maar tien procent van de
in de techniek’. Toen werd er helemaal niet geluisterd.”
Opleiding Juridisch medewerker te Middelburg, 2e leerjaar
maar onder de studenten zijn we nog niet bekend genoeg. Ik zou
geval voor de studenten voor wie dat haalbaar is. Scalda zou
lessen afwezig mogen zijn op school, dat is te weinig. Je bent wel
“Ik heb me meteen opgegeven toen ik hoorde dat er een studen-
“Toen ik de informatie over de Scalda Studentenraad voorbij zag
graag aangesproken worden door medestudenten, zodat we echt
volgens mij met één maatstaaf moeten gaan werken voor alle op-
eens ziek of door een andere overmacht afwezig. Daar moet een
tenraad op school zou komen. Daar heb ik echt op gewacht en
komen, heb ik me samen met een klasgenoot kandidaat gesteld,
iets voor ze kunnen doen.”
leidingen. Denk hierbij aan de begintijden, bij de één begint de les
Angela Boeije (21), Oostburg
oplossing voor komen; dit wordt nu besproken in de raad.”
zelfs naar gezocht. Het is belangrijk dat de studenten een aan-
omdat ik de mogelijkheid zag bij te dragen aan veranderingen bij
Opleiding Manager verkoop reizen te Middelburg, 4e leerjaar
“Ik denk wel dat de studenten meer van de studentenraad moeten
spreekpunt hebben, want sommige klachten kunnen moeilijk via
Scalda. Er zijn namelijk veel interne problemen en zaken zijn niet
“Ik was al lid van de leerlingenraad van het cluster Toerisme toen
weten, we moeten een duidelijker gezicht krijgen.”
de mentor geregeld worden. Vooral klachten over de school zelf,
altijd goed geregeld. De interne communicatie loopt niet lekker;
Linsey de Waele (19), Hulst
“De studentenraad wordt door school heel serieus behandeld.
ik van docenten hoorde dat er een algemene studentenraad zou
over de regels op school. Het is bijvoorbeeld verplicht om in de
het is eigenlijk een opeenstapeling van kleine dingen.”
Opleiding Pedagogisch werker kinderopvang te Terneuzen, 2e leerjaar
Voor de leerlingen is het nog wel wennen dat we er zijn; onze
komen. Zonder te twijfelen heb ik me als kandidaat aangemeld. Ik
pauze in de kantine te zitten, maar de kantine is te klein en te
“Ik denk wel dat de studenten invloed hebben bij Scalda. Het is
“Toen ik voorlichting kreeg over de Scalda Studentenraad heb ik me
geloofwaardigheid moet nog groeien. Ik word door mijn mede-
vind het namelijk erg leuk om te weten wat er speelt op school én
Lex de Cock (21), Kloosterzande
koud. Ik vind dit echt een belangrijk punt om aan te kaarten.
belangrijk dat de studentenraad bekender wordt en dat onze mede-
gelijk aangemeld. Ik ben een echt zorgtype en dat sluit goed aan bij
leerlingen wel aangesproken, maar over kleine dingetjes, bijvoor-
ik vind het belangrijk en nodig om iets te doen in het belang van
Opleiding Mediavormgever (interactieve vormgeving) te Terneuzen, 4e leerjaar
Verder vind ik organiseren leuk en ook het creatieve deel van de
studenten de leden van de raad kunnen vinden en ze aanspreken.
de studentenraad. Ik vind het fijn om mijn mening te laten horen,
beeld dat ze een leraar vervelend vinden. Maar daar kunnen
alle studenten.”
“Een probleem bij Scalda is het tekort aan leraren. Ook de commu-
studentenraad.”
Dan kunnen we hun belangen beter behartigen.”
maar ik ben ook geïnteresseerd in de meningen van anderen en
we echt niets mee.”
“Ik ben gekozen als voorzitter van de Scalda Studentenraad. Mijn
nicatie tussen Scalda en de studenten moet beter, vind ik.
“Ik ben erg serieus en ga echt voor de studentenraad, daarom heb ik
maak dan keuzes.“
partner van ons college is net weg en nu heb ik wel veel werk te
De leraren zijn soms slecht bereikbaar en de klassen zijn te groot.
schikt vertellen ze u hier waarom zij dat doen.
om half negen, daar waar de ander om kwart voor 9 start. Er wordt gemeten met verschillende maatstaven en dat is niet eerlijk.”
8
9 Raakvlak - Nummer 13
Raakvlak - Nummer 13
‘Er komen straks weer kansen voor jongeren’
Het Leerwerkadviespunt Zeeland is een samen-
helft van de niet-werkende werkzoekende jongeren in
werkingsverband tussen gemeenten, scholen,
Zeeland geen startkwalificatie. Dat is verontrustend.”
‘Eigenlijk moet je mensen gewoon een
kenniscentra en het Werkplein (UWV). Drie leerwerk adviseurs in Zeeland geven vanuit Goes,
Tijdelijk
Terneuzen of Middelburg onafhankelijk loopbaan-
Een van de speerpunten van het Actieplan Jeugd-
en scholingsadvies aan werkzoekenden met of
werkloosheid Zeeland voor de jaren 2009-2011 was
zonder uitkering, aan werknemers en werkgevers,
het alsnog behalen van de startkwalificatie. Uiteraard
aan jongeren en ouderen. Deze leerwerkadviseurs
werkte ook het Leerwerkadviespunt Zeeland mee
verbinden de drie O’s: onderwijs, ondernemers en
aan dit actieplan, dat door de Zeeuwse gemeenten
overheid. Ze koppelen aanbod en behoefte, gaan
werd opgezet met financiële steun van het ministerie
met alle mogelijke partijen in gesprek om de
van SZW. Bood dit actieplan volgens Selwin soelaas?
beste oplossing te vinden of helpen zelfs mee
“Zeker wel! Het School Ex Programma uit dit actie-
om een geheel nieuwe oplossing te bedenken.
plan was bijvoorbeeld erg succesvol. Tijdelijke
Selwin Umar geeft als projectleider leiding aan de
acties op dit vlak hebben sowieso zin als iedereen
Zeeuwse leerwerkadviseurs.
er voor 100% achterstaat en inzet toont. Maar ze
goedbedoelde schop onder de kont geven: een spiegel voorhouden.’
komen vooral voort uit de specifieke beschikbaar-
Onafhankelijkheid
heid van financiële middelen. Zodra die financiële
Een leerwerkadviseur geeft advies op maat. “Dat ad-
prikkel weer wegvalt, worden vaak weer andere
vies is altijd vrijblijvend,” legt Selwin de soms lastige
keuzes gemaakt.”
positie van zijn adviseurs uit. “We hebben geen stok om mee te slaan. We bellen de mensen wel na om de
Terug naar de schoolbanken?
resultaten bij te houden. In ons advieswerk werken
Deze constatering van Selwin wordt als het ware
we samen met gemeenten en het UWV. Als het UWV
bevestigd door de ‘reprise‘ van het genoemde
of gemeente advies vraagt over een klant, melden
actieplan voor de periode oktober 2013-december
we dat aan die klant. Die onafhankelijkheid is
2014, waarvoor Zeeland € 414.000,- van het minis-
belangrijk en moeten we behouden. Anders krijg je
terie beschikbaar krijgt. Voornaamste reden: het
heel andere gesprekken, waarin een adviseur een
aantal jeugdige werklozen nam weer toe, twee
verlengstuk wordt van een gemeente of UWV. We
jaar na de daling door het eerste actieplan. Welke
koppelen wel altijd terug aan de gemeente en het
rol hebben de leerwerkadviseurs in het nieuwe
UWV. Er zijn dus wel resultaten, maar de klant is zelf
actieplan? “Geen andere rol dan ‘gewoon’ hun
het meeste bezig met zijn loopbaanvraagstuk. Die is
werk doen,” zegt Selwin, “maar omdat er vanuit de
daar zelf verantwoordelijk voor.”
gemeenten nu extra inzet en aandacht is voor jongeren, kunnen we dit dagelijkse werk wel samen
Nog geen startkwalificatie
breder oppakken.” Heeft Selwin een persoonlijke
De laatste vier jaar, zeg maar gedurende de econo-
visie op de toekomst; komt de jeugdwerkloosheid
mische recessie, fluctueert de jeugdwerkloosheid
ooit weer op een ‘aanvaardbaar niveau’ en wat is
(jongeren tot 27 jaar) in Zeeland onregelmatig
daarvoor vooral nodig? “Zodra het einde van de
tussen de 840 en 1400 personen. “De opvallendste
crisis in zicht komt, zullen er weer kansen komen
tendens in de werkloosheid onder jongeren is wel
voor jongeren. Onze ervaring is wel dat jongeren
dat het door de aanhoudende crisis nu echt álle
bewust moeten worden gemaakt van de (on)mo-
jongeren treft,” beschrijft Selwin de situatie op de
gelijkheden op de arbeidsmarkt; dat ze nieuwe
arbeidsmarkt. “Opleiding maakt niet uit. Je ziet dat
keuzes moeten maken. Terug naar de school
het zelfs voor hbo’ers nu erg lastig is om werk te
banken kan zo’n nieuwe keuze zijn om aan werk te
vinden. Ze verdringen dan lageropgeleiden bij het
komen. Bij dat bewustmaken en bij het maken van
vinden van een baan, omdat ze ‘onder hun niveau’
keuzes helpt het concept Make a Move, dat we als
Selwin is getrouwd en heeft vijf kinderen tussen 12 en 19 jaar. Ze wonen in Breda. Van april
werk zoeken. En aan de andere kant heeft bijna de
Leerwerkloket hebben bedacht.”
tot en met oktober is het gezin bijna elk weekend wel op hun vaste plek op een minicamping
De kick van brandingkajakken
‘Timing is belangrijker dan kracht’ bij Domburg te vinden. En daar, aan de Zeeuwse kust, bruist en stroomt Selwins passie: “Ik
Loopbaanevents als empowerment
‘Een goedbedoelde schop onder de kont’
ben een fervent watersporter, dus als het enigszins kan ga ik naar het strand en trek ik mijn spullen aan.” Selwin is geboren in Surabaya op Java, maar groeide op in Nederland. Indonesië werd een logische vakantiebestemming, ook voor familiebezoek, en tijdens zo’n vakantie heeft hij op Bali leren surfen. “Gewoon surfen doe ik nog wel, maar vind ik wat saai.” Nee, voor Selwin mag het wel wat sneller en spannender.
In oktober sprak Selwin Umar voor de derde keer de
derdvijftig mensen moest ontslaan. De instelling
welkomstwoorden uit bij een ‘loopbaanevent’, een
had geen middelen om die mensen ‘iets mee te
Achterwaartse salto
vorm van arbeidsmarktverkenning die hij zelf heeft
geven’. “Ik heb die handschoen opgepakt. Het uit-
“Ik begon ook met skimboarden, dat is op zo’n plankje. Dat doen de meeste mensen langs
ontwikkeld. “Het is het concept Make a Move, dat ik
gangspunt was heel basisch en doelgericht: wie
het water, maar ik liep de zee in en probeerde op een golf terug te komen. Dat heet wave
ook landelijk uitdraag. We proberen mensen keuzes
ben ik en wat kan ik op de arbeidsmarkt, waar ik
skimmen en is wat extremer. De afgelopen drie jaar heb ik gemerkt dat het voor mijn leeftijd
te laten maken vanuit hun eigen motivatie, hoe mi-
straks tegen mijn wil opgeduwd wordt? Ik had een
te extreem is, want ik kreeg steeds last van spierscheurtjes. Toen zag ik op YouTube iets over
nimaal die op zo’n moment ook kan zijn. Dus niet
carrousel bedacht van tien minuten per werkgever
kajakken. Je hebt kajaks waar je in kunt zitten, maar er zijn ook kajaks waar je bovenop zit.
door wet- en regelgeving en door hun situatie. Dat is
of kenniscentrum met een korte presentatie.
Daarvan heb ik er nu twee in ons strandhuisje staan. Als het rustig weer is, kun je daarmee
de centrale gedachte van het concept.”
Zo werden de bezoekers letterlijk en figuurlijk in
mooi langs de kust kajakken, samen met een van de kinderen. Maar als er golven zijn, ga ik
beweging gezet om buiten hun eigen sector te
alleen. Met je peddel stuur je de kajak schuin de golven in. Het geeft al een kick als je door
In beweging
kijken. Na het event namen acht van de honderdvijf-
een heftige branding heen komt, maar zeker als je met de golven mee teruggaat. Je hebt aan
Leerwerkadviseurs doen veel nuttig werk, maar wat
tig mensen hun ontslag, omdat ze een keus hadden
de ene kant kracht nodig om de branding te trotseren, maar je moet vooral slim zijn. Timing
zou het mooi zijn als je hun werk kan voorkomen. De
gemaakt. De zorginstelling was daar erg blij mee.
is heel belangrijk. Toen ik dat nog niet beheerste, heb ik wel eens een achterwaartse salto
gedachte aan preventie ging bijna twee jaar gele-
Eén van die acht kwam ik onlangs tegen. Die vrouw
gemaakt. Ik heb daarna een helm en zwemvest gekocht. Want je hebt toch een gezin en je
den bij Selwin leven. “We lopen er tegenaan dat
zei: ‘Door die dag ben ik mij ervan bewust geworden
wilt geen risico’s lopen.”
mensen rationele keuzes maken, waar ze emotio-
dat ik het leuk vind om mensen te begeleiden en ik
neel niet zo mee verbonden zijn. Ik vind dat als je
besloot niet af te wachten tot ik mijn ontslag krijg’.”
mensen op de arbeidsmarkt zet, je ze eerst op een
Projectleider Leerwerkloket Selwin Umar over:
Leerwerkadviseurs en jeugdwerkloosheid
Selwin Umar (48) uit Breda is projectleider van het Leerwerkloket/Leerwerkadvies Zeeland/West-Brabant en daarmee de leidinggevende van zes leerwerkadviseurs. Daarnaast is hij landelijk adviseur van het project Leerwerkloketten. “Mooie functies hoor, maar ik wil wel blijven leren!” Selwin is nu bijna klaar met een versnelde hbo-opleiding bedrijfskunde. Voor jeugdige (aanstaande) werklozen bedacht hij het ‘loopbaanevent’ Make a Move.
bepaalde manier empowerment – eigen verant-
Realistische mogelijkheden
woordelijkheid - moet geven, ze in beweging moet
Dit voorjaar volgde een loopbaanevent met banen
zetten. Het is natuurlijk een hartstikke mooi woord,
carrousel bij Philips in Roosendaal, waar ook banen
maar eigenlijk moet je mensen gewoon een goed-
op de tocht staan. “Philips zei dat ik geen werk
bedoelde schop onder de kont geven: een spiegel
gevers uit de zorg hoefde uit te nodigen, omdat
voorhouden. Dat zou je individueel moeten doen,
het allemaal om technische mensen ging die geen
maar daar hebben we de capaciteit niet voor. Dus ik
interesse hadden in de zorg. Maar de presentaties
dacht dat het misschien door een bijeenkomst wel
van zorginstellingen werden het drukst bezocht en
zou kunnen werken.”
er zijn bijvoorbeeld twee mensen aan de opleiding tot anesthesist begonnen. Zo’n event helpt om je
Carrousel
frustraties achter je te laten, want je ziet een scala
Het idee werd werkelijkheid en de bijeenkomst
aan mogelijkheden, die realistisch worden als je
werd een loopbaanevent, nadat Selwin begin vorig
jezelf laat empoweren, zelf de verantwoordelijk-
jaar iemand sprak van een zorginstelling die hon-
heid weer neemt.”
11 Raakvlak - Nummer 13
Gastschrijver: filmmaker Vincent van den Ouden
‘De Afvalligen’ toont de cultuurpotentie van mbo-ers “Wat is er dan zo slecht aan social media?” Deze
grote denkers, de oorlogstijd van de jaren ’40 en
vraag werd me vaak gesteld door mensen die
de kilheid van het hedendaagse leven.
hoorden dat ik met een film bezig was over ‘de gevaren van social media’. In wezen is er niets
Het project straalde vanaf het begin potentie uit.
slecht aan social media, is mijn antwoord. Mijn
Als we dit goed aanpakten – zo vonden Martin
kritiek is gericht op de manier waarop wij deze
Schieman en ik - konden we niet alleen de film
media gebruiken en de manier waarop we ons
gebruiken als educatiemiddel, maar ook om onze
ten opzichte van elkaar verhouden met behulp
liefde voor cultuurparticipatie aan Scalda te to-
van deze media.
nen. Want wat is er naast de kracht van film zo
‘De Afvalligen’ vertelt het verhaal van Hans, Sophie
bijzonder aan dit project? Dat Scalda-leerlingen
en Alexander die zijn gevlucht uit een samenle-
er intensief bij betrokken waren! Alle hoofdrol-
ving die is opgegaan in het Sociaal Collectief: één
spelers studeerden bij Scalda of doen dat nu nog.
bewustzijn
gedachten
Dit benadrukt de potentie van deze (leeftijds)ca-
dankzij de verbinding door mobiele telefoons. Zo
tegorie: mbo-leerlingen zijn wel degelijk in staat
goed als ze kunnen, probeert dit drietal te leven
zijn om zich kunstzinnig te uiten.
van
samengesmolten
zoals vroeger, toen alles veiliger en simpeler was. Maar kunnen ze in hun teruggetrokken levens nog
Vanuit Inter-ACT, de theateropleiding van Scalda,
opboksen tegen de vriendschap van duizenden?
hebben de hoofdrolspelers Rob Dollenkamp,
Het Sociaal Collectief aast op hun vrije geest…
Maaike van Tilborg en Nick Werné zich creatief, breed inzetbaar, ruimdenkend en hardwerkend
Het idee voor de film is ontstaan uit mijn eigen
opgesteld om het optimale resultaat uit hun per-
ergernissen. Vrienden waarmee je op het terras
formance te halen. Ook het overlegproces draagt
zit, geven prioriteit aan hun mobiel boven ons
bij aan de vorming van deze mensen. Tijdens het
gesprek. Leerlingen die in de klas via WhatsApp
filmen waren we – cast en crew – constant in
met elkaar communiceren; als begeleider mag ik
overleg. Hoe brengen we het thema in beeld?
gissen waar het over gaat. Maar bovenal: de
Hoe kunnen we de kijker straks optimaal het ver-
vluchtige en statusgevoelige aard van social me-
haal laten ervaren? Juist door hier zo uitvoerig
dia en het langzaam verdwijnen van onze pri-
over te spreken, stel je je eigen mening aan de
vacy. Niet meer de kwaliteit van vriendschappen
kaak en dwing je jezelf tot nadenken. Welke keu-
is belangrijk, maar de kwantiteit. Met als gevolg
zes maak ik? Welke verantwoording schuilt daar
dat alles ‘gedeeld’ moet worden en niets meer
achter? Heb ik er wel goed over nagedacht? Ik
privé is.
vind het fantastisch dat je een idee in je hoofd
Vincent van den Ouden, oud-student van Scalda, studeert cultureel-maatschappelijke vorming in Utrecht. Als onderdeel van een stage heeft hij als regisseur/producer met studenten van Scalda de film ‘De Afvalligen’ gemaakt voor het Scalda-vak burgerschap. Vincent is al vele jaren actief voor Inter-ACT, het theaterproject van Scalda, dat onder leiding staat van Martin Schieman. ‘De Afvalligen’, een speelfilm van 25 minuten, werd in september tweemaal tijdens Film by the Sea vertoond. De trailer is te vinden op YouTube.
hebt, dat op papier zet en dat andere mensen Mijn drang om te ontsnappen uit dit vriendencir-
daar toegewijd mee aan de slag gaan. Juist dat
cus werd steeds groter. Het altijd maar bereikbaar
samenwerkingstraject is erg interessant.
moeten zijn, het streven naar zoveel mogelijk ‘likes’ op Facebook, maar vooral het eindeloze
Jazeker, ik ben trots op ‘De Afvalligen’, niet in het
streven om uniek te zijn, met als gevolg precies
minst door het samenkomen van getalenteerde
hetzelfde te zijn als iedereen. Want allemaal heb-
mbo-ers die de volledige ondersteuning genoten
ben we een smartphone, en allemaal kopen we
van professionals. Daardoor is er een film tot
onze kleding bij dezelfde winkels. Dit gegeven én
stand gekomen, die zowel een aangrijpend ver-
mijn liefde voor filosofie en sciencefiction inspi-
haal over de gevolgen van social media vertelt,
reerde mij tot het maken van ‘De Afvalligen’, een
als de potentie toont van cultuurparticipatie
film doordrenkt van symbolische referenties aan
door mbo-leerlingen.
Colofon
Oog- en tongstrelende prestaties van jonge Scalda-koks
Raakvlak is een uitgave van Scalda (www.scalda.nl). Hoofdredactie: Team Communicatie, Scalda. Redactie/tekst: Arend van der Wel en Hester van den Berg, Tekstuwel. Realisatie:
BOOM Communicatie.
Fotografie:
Marcel Kentin (pag. 1, 2, 3, 6, 7, 10, 11)
Gijs Proost (pag. 4, 5, 9)
Het overnemen van artikelen - geheel of gedeeltelijk- is toegestaan, mits met bronvermelding.
[email protected]
12 Raakvlak - Nummer 13
Studenten van Scalda hebben op 7 november de
De opdracht was om een voorgerecht, een hoofd-
de gerechten van beide teams was van een heel
eerste en tweede prijs bij de wedstrijd Junior
gerecht en een dessert te maken. In het voorge-
hoge kwaliteit, zowel qua smaak als qua presenta-
Chef of the Year 2013 gewonnen. Iris van Grem-
recht moest een basisvinaigrette van een bepaald
tie. We zijn als cluster ontzettend trots op deze
berghe en Joël Scherbeijn wonnen de eerste
merk verwerkt worden, in het hoofdgerecht een
studenten en hun prestatie hier.” De wedstrijden
prijs en Rosanna Louws en William Dronkers de
kruidenpasta van hetzelfde merk en het dessert
Junior Chef of the Year worden nu al dertien jaar
tweede. De kookcompetitie Junior Chef of the
moest bestaan uit een panna cotta, waarin zwarte
gehouden en Scalda doet elk jaar mee. “Maar het
Year wordt elk jaar tijdens de Foodexperience in
thee verwerkt was. Michiel Hardy, praktijkdocent
is de eerste keer dat we zo hoog eindigen! Zeker
Houten gehouden, georganiseerd door Unilever.
van het College voor Hotelmanagement en Gas-
voor onze vier studenten is het belangrijk om zo’n
De deelnemers zijn mbo-studenten van de oplei-
tronomie: “Iris, Joël, Rosanna en William hebben
prijs te winnen. Zulke momenten maak je maar
ding kok (niveau 2).
de opdracht perfect uitgevoerd. Het niveau van
eens in je leven mee!”
130547
1e prijs: Iris van Gremberghe en Joël Scherbeijn 2 e prijs: William Dronkers en Rosanna Louws
Reacties en suggesties?
