4
MINDERBORDENGIDS april 2007
Inventarisatie van verkeerstekens
Om de verkeerssignalisatie goed te beheren dient de wegbeheerder een idee te hebben waarvoor hij verantwoordelijk is. Een inventarisatie van de verkeerstekens is een middel om het beheer ervan te verbeteren. Deze inventarisatie kan zowel manueel als digitaal gebeuren. Het spreekt voor zich dat een geïnformatiseerde database meer toepassingen mogelijk maakt, maar ook de verhouding tussen kosten en baten is een belangrijk criterium, zeker voor kleinere gemeenten. Op de markt worden er verschillende softwarepakketten aangeboden die zeer interessant kunnen zijn. Ook de gebruiksvriendelijkheid van de software en de mogelijkheid om de database te koppelen aan andere toepassingen zijn belangrijke criteria.
Een manuele inventarisatie gaat uiteraard gepaard met een kleinere investering, al zou een informatisering in de toekomst toch noodzakelijk kunnen blijken voor andere toepassingen. Om op termijn een volledige database te realiseren, kan het aangewezen zijn om te beginnen met het registreren van nieuwe of vervangen verkeersborden en/of wegmarkeringen.
Inventarisatie van verkeerstekens
2
Waarom verkeerstekens inventariseren? Het inventariseren van de verkeerssignalisatie heeft een aantal voordelen waardoor het beheer ervan veel eenvoudiger wordt. •H et exacte aantal verkeersborden op het grondgebied van een gemeente of op een bepaalde weg is bekend. De budgettaire impact van wegenwerken op de verkeerssignalisatie kan eenvoudig berekend worden. •H et exacte aantal van een bepaald type verkeersbord is bekend. De budgettaire gevolgen van een wetswijziging (wijziging van een verkeersbord) zijn eenvoudig te berekenen en de vervanging van de verkeersborden kan systematisch uitgevoerd worden. •H et vervangen van een beschadigd of verdwenen verkeersbord (na een ongeval of vandalisme) kan gestandaardiseerd worden, in elk geval is de nodige informatie meteen beschikbaar. •D e datum waarop een aantal verkeersborden vervangen moeten worden kan opgenomen worden in het systeem en voorzien worden in de budgettering. •B ij interventies van de politie (ongevallenregistratie) of bij het opstellen van manoeuvrediagrammen, zijn de gegevens (en eventueel een gedetailleerd plan) van de locatie beschikbaar. •D e beschikbare informatie kan gebruikt worden bij het uittekenen van wegomleidingen, als grondplan voor verkeerskundige ontwerpen of kan als ondersteunend materiaal gebruikt worden bij het communiceren van projecten. •D e inventarisatie kan gebruikt worden bij de controle op foute of tegenstrijdige informatie (het ontbreken van noodzakelijke verkeersborden, onregelmatig verloop van snelheidsregimes, “tijdelijke” borden die al heel lang blijven staan, foute bordencombinaties, …) •B ij het invoeren van een nieuwe verkeerssignalisatie kan de wegbeheerder op voorhand nagaan of deze sluitend is. •E ventueel kan men zelfs een koppeling tussen de database en het opmaken van een aanvullende reglementering realiseren. •D e gegevens met betrekking tot verkeersborden kunnen aangevuld worden met gegevens met betrekking tot wegmarkeringen, verkeerslichten, rooilijnbreedtes, …
3
Voorbeeld Gent De stad Gent heeft een GIS (Geografisch InformatieSysteem) ingevoerd waar heel wat data in opgeslagen wordt. Het systeem is veel uitgebreider dan enkel een inventarisatie van de verkeersborden. Het project wordt gefinancierd door verschillende stadsdiensten en is op veel vlakken nuttig. Enkele partners in het project: • Dienst Wegen, Bruggen en Waterlopen: locatie van leidingen, straatmeubilair, omleidingen bij werken, … • Brandweer: locatie brandkranen • Dienst Stedenbouw: kadasterplannen • Dienst Feestelijkheden: inplanting van markten, podia, … • Politie • … Jaarlijks wordt een deel van de stad geïnventariseerd door een extern gespecialiseerd bedrijf, daarna houden de betrokken diensten de informatie up to date. De inventarisatie is zeker nog niet compleet, maar in totaal werden al 13.716 verkeersborden in de Gentse database opgenomen.
De inventarisatie van de verkeersborden heeft verschillende nuttige toepassingen: • Vaak “verdwijnen” verkeersborden en dan is het heel eenvoudig om op te zoeken welke verkeersborden ontbreken. Alle verkeersborden op één paal, ook wanneer ze rug aan rug geplaatst zijn, kunnen opgevraagd worden. • De gedetailleerde plannen vergemakkelijken de verwerking van de gegevens die geregistreerd worden bij ongevallen. De situatie moet niet meer nagetekend worden, het is voldoende om de positie van de voertuigen op een plannetje in te tekenen.
4
Een softwarepakket vereenvoudigt het beheer van de verkeerssignalisatie. Elke mogelijke afbeelding op een verkeersbord kan samengesteld worden en alle gegevens die voor een wegbeheerder van belang kunnen zijn worden opgeslagen: afmeting, type, vorm, bestemming, fabricagejaar, fabrikant, informatie over steunen en bevestigingen, … Dankzij de koppeling met een GIS kunnen deze gegevens opgeroepen worden voor allerhande queries die het werk van de wegbeheerder aanzienlijk vereenvoudigen.
Een ander softwarepakket laat toe om zelf verkeersborden te ontwerpen. Zo kan elke wegbeheerder zijn eigen wegwijzers ontwerpen.
De politie van Gent beperkt zich niet tot enkel de verkeersborden, maar ook de wegmarkeringen en verkeerslichten worden in de database opgenomen. In combinatie met de exacte opmetingsplannen (met inbegrip van trottoirs en fietspaden) vormt het systeem een handig instrument bij allerlei projecten.
april
2007
5
Welke informatie met betrekking tot verkeerssignalisatie opnemen? Afhankelijk van de beoogde toepassingen van de inventaris kunnen bepaalde gegevens al dan niet opgenomen worden. De wegbeheerders kunnen hun database natuurlijk uitbreiden met aanvullende gegevens, zoals de aanwezigheid van wegmarkeringen, specifieke verkeersinfrastructuur, … Het is bijvoorbeeld mogelijk per zone (een schoolomgeving of voetgangerszone) een reeks borden te definiëren die de zone afbakenen. Op die manier kan de wegbeheerder duidelijk zien of de zone correct en op uniforme wijze is afgebakend. 1. Type verkeersbord a. Het nummer van het verkeersbord, inclusief de kleine letter die bepaalde varianten aanduidt. Bijvoorbeeld: A1a: gevaarlijke bocht naar links. b. De gebruikte vermelding op het verkeersbord. Bijvoorbeeld: C43 “50”. c. Een verkeersbord met zonale geldigheid. Bijvoorbeeld: zonale C35. d. Specifieke plaatsgesteldheid: voor bepaalde borden (in het bijzonder de aanwijzingsborden) zijn afhankelijk van de plaatsgesteldheid veel mogelijkheden. Bijvoorbeeld: F13: aantal en richting van de rijstroken en F25: voorwegwijzer: verschillende richtingen en namen. e. Het onderbord (of onderborden) dat gebruikt wordt: type en vermelding. Bijvoorbeeld: B17 met onderbord M9. 2. Specificaties van het verkeersbord a. Afmetingen van het bord (hoogte, breedte, diameter, …) Bijvoorbeeld: B1 met een breedte van 0,70 m b. Is het een herhalingsbord (en de locatie ten opzichte van het oorspronkelijk bord: links van de rijbaan…)? c. Andere borden die op dezelfde paal geplaatst zijn. d. Gegevens met betrekking tot de technische specificaties van verkeersborden (materialen, al dan niet met inwendige verlichting, geschatte levensduur) e. Tijdelijke verkeersborden (ten gevolge van werken, wegomleidingen) kunnen speciaal aangeduid worden, zodat ze op het einde van de werken tegelijkertijd verwijderd kunnen worden. 3. Lokalisatie van het verkeersbord a. X,Y-coördinaten (hierdoor kunnen de borden meteen in een GIS opgenomen worden). b. Naam van de straat + huisnummer + richting waarin de borden staan. Kruispunt: naam van de straten die deel uitmaken van het kruispunt. c. Het snelheidsregime of de specifieke zone(s) waarin het verkeersbord zich bevindt. (voetgangerszone / erf / zone 30 / zone 30 schoolomgeving / bebouwde kom / zone 50 / buiten bebouwde kom 70 / Autosnelweg 120 /…) 4.
Historiek van het verkeersbord a. Datum beslissing dat het verkeersbord geplaatst wordt (gemeenteraad/aanvullend reglement). b. Datum plaatsing. c. Datum van de laatste vervanging van het bord. d. Geplande datum vervanging (eventueel op basis van de technische specificaties). e. In het geval van een tijdelijk verkeersbord kan de geplande einddatum opgenomen worden.
april
2007
Volgende instanties kunnen de gemeenten ondersteunen bij het opstarten van een GIS.
Methodologie Het inventariseren van verkeerstekens kan in verschillende stappen gebeuren. • Manueel De gemeente heeft per straat signalisatieplannen met de aanwezige signalisatie. Dit is de meest eenvoudige oplossing. Nadelen zijn dat het aanpassen van de plannen tijdrovend is en dat het opzoeken van informatie niet altijd even eenvoudig is.
Vlaanderen: AGIV (Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen) Gebroeders van Eyckstraat 16 9000 Gent web.gisvlaanderen.be/gis/ Tel: +32 (0)9 261 52 00 Brussels Hoofdstedelijk Gewest: CIBG (Centrum voor Informatica voor het Brusselse Gewest) Kunstlaan 21 1000 Brussel www.cirb.irisnet.be Tel: +32 (0)2 282 47 70
• Digitaal (database) Een tweede stap is om de verkeersborden op te nemen in een eenvoudige database in combinatie met de bestaande signalisatieplannen. Dit is in feite een tussenstap naar een GIS, enkel de lokalisatie van de verkeersborden ontbreekt. • Digitaal (GIS) Wanneer de signalisatieplannen gedigitaliseerd worden en de bijkomende informatie over de verkeersborden erin opgenomen wordt, bereiken we een optimale inventarisatie. Alle gegevens zijn snel raadpleegbaar, aanpasbaar en het is mogelijk vlot informatie uit te wisselen met diverse partners..
Auteur en coördinatie: Miguel Vertriest (BIVV) Verleenden hun medewerking: Eddy Acar (VTA Politie Gent) Op papier beschikbaar in het Frans en het Nederlands. De brochure kan gedownload worden op www.bivv.be in het Frans, het Nederlands en het Duits. Grafische vormgeving: www.mazygraphic.be D/2007/0779/32 Verantwoordelijke uitgever: C. Van Den Meersschaut Prijs: 2 ∑
