INVENTARISATIE POTENTIËLE LOCATIES PROEF-TERPEN VAN BAGGERSPECIE

INVENTARISATIE POTENTIËLE LOCATIES PROEF-TERPEN VAN BAGGERSPECIE In opdracht van WINN, het Water-Innovatie-Programma van Rijkswaterstaat Bouwdienst Rijkswaterstaat, Utrecht

16 december 2004 Eindrapport

Jos Rademakers Ecologie en Ontwikkeling Maarn

INVENTARISATIE POTENTIËLE LOCATIES PROEF-TERPEN VAN BAGGERSPECIE In opdracht van WINN, het Water-Innovatie-Programma van Rijkswaterstaat

16 december 2004 Eindrapport

Inhoudsopgave 1. De uitdaging 2. Het resultaat 3. Kansrijke locaties 4. Overige locaties 5. Denkbare locaties

Samenstelling Ir. J.G.M. Rademakers Jos Rademakers Ecologie en Ontwikkeling Kapelweg 65 3951 AB Maarn 0343 441878 [email protected] Begeleiding vanuit opdrachtgever Patrizia Bernadini ([email protected]) Jan Dirk van Duijvenbode ([email protected]) Bouwdienst Rijkswaterstaat Postbus 20.000 3502 LA Utrecht

Inventarisatie potentiële locaties proef-terpen van baggerspecie. Eindrapport (16 december), Pagina 2 van 17

1

De uitdaging Vanuit het Water-Innovatie programma “WINN” wil Rijkswaterstaat onderzoeken of baggerspecie benut kan worden voor het bouwen van nieuwe, functionele terpen. Aan Jos Rademakers Ecologie en Ontwikkeling is de uitdaging voorgelegd om een aantal mogelijke locaties in beeld te brengen in het rivierengebied waar al in 2005/2006 een eerste proef-terp van bagger gerealiseerd zou kunnen worden.

Ambitieuze opgave Het idee om in 2005, of uiterlijk 2006, ergens in het rivierengebied een proef-terp te realiseren (een proef-terp die bovendien kan rekenen op een enthousiast lokaal draagvlak) is een ambitieuze opgave. Binnen de tijdspanne van één jaar moet de locatie beschikbaar zijn en moeten lokale betrokkenheid ontwikkeld, ruimtelijke en technische plannen uitgewerkt, vergunningen aangevraagd, monitoring opgezet én met werkzaamheden gestart worden. Insteek Deze opgave kan alléén gerealiseerd worden op locaties waar de bouw van een proef-terp een grote toegevoegde waarde kan bieden. Daarom is in deze inventarisaties gezocht naar die locaties waar al ontwikkelingsplannen voor bestaan, waar een proef-terp ingepast kan worden in reeds lopende ontwikkelingen en naar die locaties waar de realisatie van proef-terp stagnerende ruimtelijke plannen kan lostrekken (bijvoorbeeld door een oplossing te bieden voor de verwerking van bij het project vrijkomende baggerspecie). Er is, kortom gezocht naar locaties waar een proefterp een katalyserend effect kan hebben voor de realisatie van reeds bestaande ruimtelijke ambities en visies. Er is dus niet gezocht naar locaties waar een proef-terp “geen kwaad kan” of waar “niemand er last van heeft”. Zoekgebied rivierengebied Er is naar locaties gezocht in het bovenrivierengebied: de regio langs de Rijn en de Rijntakken vanaf Lobith tot Gorkum (Waal), Vianen (Nederrijn), Zwolle (IJssel) en de Maas (stroomafwaarts van Gennep tot en met Afgedamde Maas). Het zoekgebied lag zowel binnendijks als buitendijks. In de omgeving van de te proef-locatie dienen terpen te passen in de landschappelijke traditie. Daardoor zijn met name buitendijkse gebieden, de kop van de delta (Gelderse Poort), de overgangen naar de hogere gronden én de overgang naar het benedenrivieren-gebied de meest kansrijke zoekgebieden.


Uitgangspunten Om tot een doeltreffende aanpak te komen is een aantal uitgangspunten vastgesteld: 1. Proef van kleine omvang. In de proef-terp zal, naast schone specie, ook ongeveer 25.000 m3 diffuus verontreinigde specie (klasse 3 en/of 4) worden verwerkt. Daarmee worden een relatief kleine terp (1 ha) met een lokale ruimtelijke betekenis gerealiseerd. 2. Lokale baggerspecie. Bij voorkeur wordt gebruik gemaakt van het reguliere aanbod van baggerspecie uit de nabije (enkele kilometers) omgeving. Aangenomen is dat het aanbod van de baggerspecie daartoe overal afdoende is. Dat betekent ook dat een saneringsplan van de baggerlocatie én milieugegevens van de te bergen specie voorhanden moeten zijn, c.q. geleverd worden door de aanbieder van de te bergen specie. 3. Deskundige onderstreuning gegarandeerd. De proef-terp zal op een milieutechnisch verantwoorde wijze worden gerealiseerd. De verontreinigde specie zal volgens zogenaamde IBC-criteria worden verwerkt (isoleren, beheersen, controleren). Vanuit Rijkswaterstaat wordt de benodigde milieutechnische én geotechnische kennis beschikbaar gesteld. Naar de betrokken locale partners (gemeente, eigenaar, gebruikers) worden zodoende alle onzekerheden weggenomen en wordt een milieukundig verantwoord ontwerp gegarandeerd. 4. Milieujuridische kennis. Vanuit het project “Terpen van Bagger” worden een aantal doeltreffende strategieën (routes) ontwikkeld en beschikbaar gesteld waarmee, binnen de bestaande milieuwetten en regelgeving, de realisatie van de terp mogelijk is. Rijkswaterstaat draagt zorg voor afdoende steun bij de vergunningverlenende bevoegde gezagen, opdat een voortvarende vergunningverlening mogelijk is. 5. Strategische communicatie. Een succesvolle realisatie van een proef-terp vereist een positief draagvlak, zowel bij de betrokken partners, bij de belanghebbenden als bij de maatschappelijke omgeving. Voorkomen dient te worden dat er een primaire weerstand tegen “bagger” ontstaat. Bij de ontwikkeling, realisatie en presentatie zal vanuit Rijkswaterstaat voortdurend afdoende communicatieve begeleiding en capaciteit beschikbaar te zijn. Samen met de betrokken partijen zal een communicatiestrategie worden ontwikkeld. 6. Bestuurlijk commitment. Het initiatief kan rekenen op een sterk bestuurlijk draagvlak tot op ministerieel niveau. Dit bestuurlijk commitment wordt door de Rijkswaterstaat voortdurend onderhouden en zo nodig bijtijds ingezet. 7. Afdoende budget. Rijkswaterstaat beschikt voor de planvoorbereiding en realisatie van een proef-terp over een afdoende en gegarandeerd budget én over afdoende beslissingsbevoegdheden en investeringsbereidheid bij de betrokken medewerkers en diensten. Deze investeringsbereidheid én besluitvaardigheid zijn essentieel om met lokale partners en overheden een samenwerking op te kunnen bouwen. 8. Vrijwaarding. Vanuit de zijde van Rijkswaterstaat is de inzet om een vrijwaarding af te geven, waarin betrokken partijen ontslagen worden van enige toekomstige aansprakelijkheid en nazorg verplichtingen. 9. Voorbeeld-locatie. De proef-terp zal de eerste jaren na de realisatie een voorbeeldlocatie vormen waar proefopstellingen geplaatst moeten kunnen worden. De locatie moet daartoe goed bereikbaar zijn. De realisatie van deze (tijdelijke) voorzieningen moeten passen (passend te maken zijn) in het bestemmingsplan (etc.). 10. Meerwaarde op termijn. Op de langere termijn moet op de proef-terp de ontwikkeling mogelijk zijn van een definitieve bestemming met een hoge ruimtelijke meerwaarde voor de omgeving. Gedacht wordt aan woningbouw, bedrijventerrein, recreatie of benutting als hoogwatervluchtplaats.


Werkwijze Bij de selectie van de locaties is gebruik gemaakt van een diverse aantal netwerken en relaties in het rivierengebied. In totaal zijn enkele tientallen personen en organisaties benaderd per telefoon, waarna per mail achtergrondinformatie is toegezonden. Vervolgens is telefonisch contact onderhouden. Met kansrijke locaties zijn vervolgens afspraken gemaakt bij voorkeur op de betreffende locatie. Een aantal van deze gesprekken is namens de opdrachtgever, bijgewoond door de heer J.D. van Duijvenbode. De volgende organisaties zijn benaderd: Provincies Gelderland, Utrecht en Overijssel; Rijkswaterstaat directies DON en Limburg; de Diensten Landelijk Gebied in Utrecht, Gelderland en Noord-Brabant, de Vereniging Nederlandse Riviergemeenten, diverse riviergemeenten (Zwolle, Voorst, Rheden, Steenderen, Arnhem, Lingewaard, Wageningen, Buren, Wijk bij Duurstede, Nijmegen, Druten, West Maas en Waal, Tiel, Zaltbommel), Staatsbosbeheer Gelderland, Natuurmonumenten, partijen die betrokken zijn bij de zogenaamde “kansrijke pilotprojecten integrale rivierverruiming (Huissensche Waard, Druten, Maurik, Koppenwaard, Westerholte), Recreatiemaatschappij Rivierenland, Kamer van Koophandel Rivierengebied, Projectbureau Hollandse Waterlinie. In de communicatie naar de potentiële partners is een daadkrachtige ondersteuning vanuit Rijkswaterstaat in het vooruitzicht gesteld, zoals vastgelegd in de uitgangspunten. Door vele partijen werd deze inzet als essentieel ervaren om een vlotte realisatie te kunnen waarmaken. De ontwikkelingen zijn via mail en enkele tussentijdse overleggen teruggekoppeld met Patrizia Bernardini en de Jan-Dirk van Duijvenbode, de projectbegeleiders vanuit de opdrachtgever, de Bouwdienst van Rijkswaterstaat te Utrecht.


2

Het resultaat 16 kansrijke locaties In de verkenning zijn enkele tientallen mogelijke locaties die in beeld gekomen plus een aantal ruimtelijke programma’s waarop ingehaakt zou kunnen worden. Deze locaties zijn kwalitatief beoordeeld op haalbaarheid en hun doelmatigheid als proef-locatie. Uiteindelijk resulteerde dat in een selectie van 16 locaties, onderverdeeld in twee categorieën: 1. Kansrijke locaties (zie hoofdstuk 3) 5 locaties in het rivierengebied waar de realisatie van een proef-terp op korte termijn het meest kansrijk is. Realisatie van een terp sluit op deze locaties aan bij een gewenste ruimtelijke ontwikkeling én is zowel planologisch, ruimtelijk als milieutechnisch mogelijk. A. APPELTERN, Beverplaats ’t Mun B. BEMMEL, Natuurontwikkeling Bemmelse Waard C. ERLECOM, Terp ecopassage Havikerpoort D. ARNHEM, Stadseiland Stadsblokken E. ZWOLLE, Landgoed en dijkverplaatsing Westerholte 2. Overige locaties (zie hoofdstuk 4) 11 andere locaties in het rivierengebied waar ruimtelijke plannen en projecten worden gerealiseerd, waarbij de realisatie van een proef-terp zou kunnen aansluiten. De haalbaarheid wordt als beperkt ingeschat, om uiteenlopende redenen. Voor een aantal locaties is de haalbaarheid nog onduidelijk, omdat nadere informatie nog ontbreekt. 1. PANNERDEN, Groene rivier. 2. DOORNENBURG, Klompenwaard 3. MILLINGEN AAN DE RIJN, Hoogwatervluchtplaats Millingerwaard 4. NIJMEGEN, Vlietberg 5. WESTERVOORT, Hondsbroekse Pley 6. DODEWAARD, Natuurontwikkeling Hiensche Waard 7. DRUTEN, Riviergebonden bedrijventerrein 8. TIEL, Kleine Willemspolder 9. DREUMEL, Hoogwatervluchtplaats 10. MAURIK, Ontwikkeling steenfabrieksterpen 11. BIESBOSCH, Recreatieterrein Noordwaard

Andere aanknopingspunten In de verkenning zijn bovendien nog eens ruim twintig locaties genoemd waar de realisatie van een terp denkbaar is gezien de ruimtelijke ontwikkeling ter plaatse. De aanleg van een proef-terp is op deze locacties onhaalbaar, in de meeste gevallen omdat een concreet ruimtelijk plan of visie ontbreekt. Deze locaties komen wellicht op de langere termijn in aanmerking voor de realisatie van terpen van baggerspecie. In hoofdstuk 5 worden deze locaties kort beschreven. Tijdens de inventarisatie zijn door een of meerdere informanten een aantal ruimtelijke programma’s in het rivierengebied genoemd waarop de aanleg van terpen van baggerspecie in


programmatische zin zou kunnen aanhaken. Door samenwerking te zoeken met deze programma’s kan versterking worden gevonden voor het concept “terpen van bagger”. Genoemd zijn: - Het project IZI: Inpassing Zware Industrie van de provincie Gelderland. Doel is het verplaatsen óf inpassen van enkele milieu-intensieve bedrijven in het Gelderse Rivierengebied (o.a. Bruil Haven Wageningen, de Beijer Erlecom, Staartjeswaard Beuningen). De opgave is om een goede locatie te vinden. De eisen zijn sterk afhankelijk van de activiteiten van de afzonderlijke bedrijven. Terpen van bagger kan een rol spelen bij het uitplaatsen (de betreffende bedrijven zijn veelal ontwikkeld als vervolgactiviteit op oude steenfabrieksterpen in de uiterwaarden) en bij de hervestiging (aanleg nieuwe terpen elders). Projectleiding provincie Gelderland: Mevr. Marie-José Ruiken (026 - 3599 939). - Regionale Waterberging. De waterschappen in het rivierengebied ontwikkelen plannen voor de realisatie van binnendijkse retentiegebieden (Heerderbroek, Sallandse Weteringen, Oude IJssel Doesburg, Duivense Broek, centrale komgebieden Betuwe, Land van Maas en Waal, Bommelerwaard, Maaskant, Bosserbroek etc..). Het bouwen op terpen is binnen deze gebieden een passende ruimtelijke strategie. - Hollandse Waterlinie. Het Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie werkt verschillende ideeën uit voor het herleven van de Linie. Na een discussie over verschillende scenario's staat de uiteindelijke visie voor het gehele gebied beschreven in het Linieperspectief. Het project richt zich op de recreatieve ontwikkeling, de bouwkundige staat van de bouwwerken én op ruimtelijke ontwikkeling. Op kleinere schaal vormen zich eerste plannen. Zo wil men bij “Het Klooster” in Nieuwegein het karakter van de Linie terugbrengen in een nieuw industrieterrein. In dit soort ruimtelijke plannen kan het concept “Bouwen op terpen” vloeiend ingepast worden. Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie, Utrecht (030) 239 90 20. - PKB-Ruimte voor de Rivier. Het project Ruimte voor de Rivier heeft de taak een Planologische Kern Beslissing (PKB) voor te bereiden. Deel 1 van de PKB moet in het voorjaar 2005 verschijnen. De PKB beschrijft de maatregelen en de effecten van de maatregelen die de rivier meer ruimte moeten geven. Met die maatregelen moet de veiligheid in het stroomgebied van de Rijn uiterlijk in 2015 in overeenstemming zijn met het vereiste veiligheidsniveau. Bij deze maatregelen zullen grote hoeveelheden overtollige specie vrijkomen. Een link met Terpen van Bagger is evident. Bureau Benedenrivieren: 010 - 217 09 09; Bureau Bovenrivieren: 026-368 86 01. Als zodanig komen er uit deze programma’s vooralsnog geen concrete locaties voort. Samenwerking met deze programma’s is aan te bevelen om op termijn het draagvlak voor terpen in het rivierengebied te vergroten.


E. ZWOLLE, Westerholte

C. ERLECOM. Havikerwaard 6. Hiensche Waard 10. Maurik

D. ARNHEM. Stadsblokken

5. Hondsbroekse Pleij 11. Noordwaard 2. Klompenwaard

8. Kleine Willemspolder

1. Pannerden

9. Dreumel

7. Drutense Waard

3. Millingerwaard B. BEMMEL, Natuurontwikkeling

A. APPELTERN, Beverplaats ‘t Mun

4. Vlietberg


3

Kansrijke locaties A. APPELTERN Project Beverplaats Herberg ’t Mun

Omschrijving, opgave Aanleg recreatieterp, met eindfunctie outdoor-activiteiten, verblijfsrecreatie en park. In aansluiting op historisch natuurrecreatiepark “BEVERPLAATS”, dat momenteel wordt aangelegd op belendend perceel.

BEVERPLAATS Omvat de aanleg van een zalmrivier (vliegvissen) vanaf een kunstmatige terp (5 à 6 ha, hoogste punt 10 meter). De terp wordt aangelegd met 300.000 à 400.000 m3 categorie I grond. Plan van recreatiebedrijf ’t Mun (Dhr. G. van Ooijen). Tevens uitbreiding van bestaande complex forellenvijvers (2 ha). De aanleg is in 2004 gestart. Voor dit project zijn alle vergunningen beschikbaar. Inventariserend Archeologisch Onderzoek, RAAP: 23 oktober 2002 Planologische medewerking Raadsbesluit 15 januari 2003 Ontgrondingvergunning provincie 7 januari 2004 Milieuvergunning gemeente 27 januari 2004

Contactpersonen: - Gerald van Ooijen, eigenaar ’t Mun: Molenstraat 10, Appeltern 0487 – 54 14 45 - Frank Harbers. HSRO b.v. , projectadviseur, Afferden. 0498 – 54 29 06

Kansen, pluspunten + Dhr. van Ooijen is bereid proef-terp te ontwikkelen op perceel van 6 hectare, naast project Beverplaats. + Initiatiefnemer stelt grond ter beschikking, kan planvorming verzorgen én de aanleg van de terpen uitvoeren. Een en ander op basis van heldere afspraken en riscio-afdekking. Hij bereidt daartoe een stappenplan voor. + Hij staat tevens garant voor duurzame eindbestemming. + Door aanpassing van de uitvoering kunnen één of meerdere onderdelen worden ingepast in project Beverplaats (b.v proef met bebouwing). + Voor Beverplaats alle vergunningen verleend voor de aanleg van de terpen (categorie 1 = deel ook klasse 3 waterbodem). Deel proef-terpen kan op dezelfde basis gerealiseerd worden Hierdoor kan in 2005 begin gemaakt worden met de realisatie. + Het huidige project BEVERPLAATS heeft een breed draagvlak, zowel in de directe omgeving als onder bestuurders. Dhr. van Ooijen heeft bij de planontwikkeling al communicatietrajecten doorlopen (interviews, krantenartikelen, folders, inspraakavonden). Hij is bereid dit wederom te doen t.b.v. een proefproject. + De te verwerken baggerspecie kan mogelijk gevonden worden in een door klasse 3 en 4 stagnerend project (aanleg geul en jachthaven) te Appeltern) waardoor binnen dezelfde gemeente veel draagvlak gewonnen kan worden. + Het streek- en bestemmingsplan bieden ruimte voor de recreatieve ontwikkeling én aanleg van de benodigde recreatieve voorzieningen (golfbaan). + De aanleg van een terp van klasse 4 kan als een eigenstandig project mogelijk worden. + Het plan BEVERPLAATS heeft een positief imago in de omgeving. + G. van Ooijen beschikt over een eigen netwerk van toeleveranciers in de markt van overtollige specie. Momenteel wordt categorie 1 grond uit diverse delen van Nederland verwerkt. Bouwtechnisch (zetting + inklinken ) zijn diverse soorten specie bruikbaar. + In de eindafwerking van het plan zit tevens de bouw van blokhutten bovenop het heringerichte perceel. + G. van Ooijen heeft de beschikking over een loswal en gebruiksvergunning te Appeltern (2 kilometer afstand). Door de directe ligging achter de Maasdijk is ook ter plaatse de aanleg van losmogelijkheid denkbaar. + Op het terrein zelf zijn goede voorzieningen aanwezig: restaurant, ontvangstruimte, parkeervoorzieningen etc. + De locatie is goed ontsloten en ligt centraal in het rivierengebied + De locatie ligt op loopafstand van twee andere spraakmakende voorbeelden van hoogwaterbewust bouwen: het buitendijkse Rivierhuis nabij Appeltern en de drijvende woningen (Dura Vermeer) nabij Maasbommel. + In de directe omgeving liggen relatief veel flankerende voorzieningen (zalencentrum, recreatiegebied Gouden Ham, rondvaartmogelijkheden).

Afbreukrisico’s, minpunten - Voor de verwerking van klasse 3, 4 is aanpassing, dan wel een nieuwe aanvraag van vergunningen nodig. - Binnen gemeente West Maas en Waal bestaat een kritische inwonersgroep ten aanzien van ruimtelijke initiatieven. - Het Gemeentebestuur is in beginsel terughoudend tegen berging van verontreinigde specie binnen de gemeente (de specieberging Kaliwaal grenst direct aan de gemeente).

In een vooroverleg op 29 november 2004 is door de eigenaar, de heer Gerald van Ooijen, aangegeven dat hij (in samenspraak met zijn partners) het proefproject kan situeren mits het risico van aansprakelijkheid blijft liggen bij de initiatiefnemer RWS. De heer van Ooijen heeft aangeven dat hij mogelijkheden ziet om in eigen beheer de benodigde technische constructies te maken (soortgelijk als constructie 4.2, de betonnen bunker). Uit een vooroverleg met de gemeente blijkt dat zij op ambtelijk nivo enthousiast is over het idee. De aanleg van een recreatieterp, aanleg van recreatiebungalows en aanleg van een park zijn passend in het bestemmingsplan.


B. BEMMEL Twee hoogwatervrije terpen Natuurontwikkelingsproject Bemmelse Waard

Omschrijving, opgave Voor de Bemmelse Waard is een natuurontwikkelingsplan vastgesteld (onderdeel van het Landinrichtingsproject De Gelderse Poort. De uitvoering wordt momenteel voorbereid). Onderdeel van dat plan is de vergroting van twee terpen: - De oost-terp wordt (5 à 6 ha) is nodig als hoogwatervluchtplaats voor wild en grazers (135.000 m3) - De west-terp is een uitbreiding van het steenfabrieksterrein (ter compensatie van elders in te leveren vergunningen (330.000 m3). De pilot-terpen zouden op beide locaties ingepast kunnen worden. In de oost-terp kan de meerwaarde liggen in de versnelling van en de grotere publiciteit voor het project. In de west-terp kan de pilot de procesvoortgang versnellen. De steenfabriek (TERCA Baksteen, Wienerberger) ziet deze terp graag gerealiseerd op kosten het project. Het plan voorziet in planologische medewerking aan een vervangende vergunning.

Kansen, pluspunten + Plan vastgesteld en goedgekeurd door Landinrichting Gelderse Poort. DLG beschikt over (beperkt) uitvoeringsbudget. + Plan planologisch, rivierkundig en technisch uitvoerbaar. + Uitvoering project vanaf 2005. DLG sluit eind 2004/begin 2005 PPS-convenant met baksteenfabricant Wienerberger (eigenaar, vergunninghouder kleiwinningen) en zandwinbedrijf DOS (K3) over realisatie van project. + Haalbaarheidsstudie naar optimalisatie plan uitgevoerd in 2004. + Vergunningen worden voorbereid en aanstonds aangevraagd. + Uit project komt deel van specie nodig voor terpen vrij (115.000 m3 bovengrond en wellicht nog eens 100.000 m3 onbruikbare specie) + Inbedding in Gelderse Poort biedt communicatieve voordelen. +

+

+ +

Localisering proef-terp vormt mogelijk steun in samenwerking met steenfabriek. Project kan hen garantie leveren dat west-terp ook daadwerkelijk wordt aangelegd. Localisering proef-terp opent mogelijkheid om terpen te realiseren met specie van hogere vervuilingsgraad. - Bespaart evt. kosten voor verwerking klasse 3, 4 uit project. - Biedt kans om specie van elders te accepteren. Levert extra inkomsten en vergroot aandeel te vermarkten specie uit project. - Opent wellicht mogelijkheid in vervuilde percelen in de Bemmelse Waard alsnog te vergraven en te verwerken in terp (in liggende plan worden om kostentechnische redenen afgezien van sanering van twee licht verontreinigde huisvuilstorten). Terrein is goed ontsloten, beschikt over mogelijkheden voor aanvoer via water. Locatie ligt binnen stedelijk ontwikkelingsgebied (KAN).

Afbreukrisico’s, minpunten - Buitendijkse locatie. Rivierkundige consequenties van inrichtingsplan moeten nog definitief worden berekend en vergund. - Aanvoer van verontreinigde specie van buiten uiterwaard kan draagvlak voor project verminderen. Moet dan een duidelijke winst voor gebied of elders tegenoverstaan. - Algemene weerstand tegen ‘verontreinigde specie’. Voor medewerking is een héél heldere communicatie voorwaarde is, zowel naar bestuurders als omwonenden. Het moet voor iedereen duidelijk zijn waarover we feitelijk en concreet praten. - Realisatie van natuurontwikkelingsproject heeft binnen gemeente Lingewaard geen prioriteit. Gemeente concentreert zich op andere projecten binnendijks. Zij beperkt zich tot een ondersteunende rol. - Betrokken actuele eigenaar van de gronden (Wienerberger) stelt zich afwachtend en terughoudend op. Zij hebben geen ander belang dan het handhaven van hun rechten en gebruiksmogelijkheden in het gebied. - Locatie ligt binnen Vogel- en Habitatrichtlijn gebied. Vereist wellicht een afzonderlijke toetsing (en evt. passende beoordeling). - Vergunningen nog niet beschikbaar.

In een vooroverleg is door de Dienst Landelijk Gebied (de heren Cor de Vaan en Harro Pruijsen) aangegeven dat zij goede kansen zien om het project in Bemmel te faciliteren. Zij deden tevens de suggestie om binnen het proef-project specie te verwerken die vrijkomt uit andere projecten die DLG aanstonds zal aanbesteden. Genoemd werden: het project Maneswaard (Nederrijn, (10.000 m3 klasse 3, 4) en Kleine Willemspolder bij Tiel, opdat daarmee ook de realisatie van de deze projecten wordt versneld.

Contactpersonen: - Cor de Vaan, projectleider Dienst Landelijk Gebied Gelderland, Arnhem. 026 – 3781200 - Wienerberger Bricks b.v (eigenaar gronden). Koos van Mourik. 0418 – 597173


C. ERLECOM Terp de Pol Ecopassage Havikerpoort

Omschrijving, opgave Aanleg van hoogwatervlucht-plaats “de Pol” in de Havikerwaard voor o.a. grof wild (Edelhert) als eerste stap naar ter plaatse te realiseren ecopassage over de A 348. Als onderdeel van robuuste verbinding tussen de Veluwezoom en IJsseluiterwaarden. Terrein 5 ha, gedeeltelijk 3 meter te verhogen (17.000 m3)

Contactpersoon: - Ing. Age Fennema, rentmeester landgoed Middachten 0318 - 572066 - Bea Claessens, projectleider Havikerpoort, Provincie Gelderland. 026- 3599 522

Kansen, pluspunten + Plannen en vergunningen gereed (Wbr, WB, WVO, RO) + Initiatiefnemer (Landgoed Middachten) wil terp in 2005 realiseren, maar mist voldoende middelen. + Pilot kan wellicht de ontbrekende financiering dekken. (Schijnt te hangen op de afwaardering van onderliggende grond). + Project sluit aan bij ambitie landgoed om een aantal van de bestaande boerenterpen in Havikerwaard uit te breiden. Wordt door beleidslijn gefrustreerd, en daarmee ook een duurzaam beheer. + Betreffende terrein reeds ontgrond (tichelgaten, roofgrond) en voorbereid. Terrein is uitvoeringsgereed. Ligt al 10 jaar braak. + Locatie (5 ha) én wijde omgeving in eigendom van initiatiefnemer (landgoed Middachten). + Terp landschappelijk goed inpasbaar: Terrein ligt relatief hoog t.o.v. hoogwater: een relatief lage terp volstaat (3 meter). Terp komt tegen talud snelweg. Omgeven door boomrijke laan. + Initiatiefnemer staat positief tegenover idee om pilot te ontvangen. + Plan planologisch, rivierkundig en vergunningtechnisch mogelijk (begrensd als nieuwe natuur). + Terrein is goed ontsloten (A348). Via weg en water (1 km) goed bereikbaar. + Zichtlocatie langs A348 biedt communicatievoordelen. + Meeliften met project Havikerpoort biedt communicatievoordelen. Project heeft hoog aansprekend ambitieniveau. + Landschappelijke entourage is fraai: biedt positieve uitstraling. + In gebied waar terpen van oudsher voorkomen. Naast boerderij “de Pol”. + Gemeente Rheden positieve grondhouding. + Er is inmiddels een heldere organisatie rondom Havikerpoort ontstaan. De provincie is in persoon van Bea Claessens projectleider en tevens opdrachtgever van vervolg havikerpoort. Stuurgroep is adviesgroep geworden. + Provincie voorzichtig gepolst, is enthousiast.

Afbreukrisico’s, minpunten - Er is weinig primair draagvlak te verwachten voor bergen van diffuus verontreinigde specie.


D. ARNHEM Ontwikkeling stadseiland Stadsblokken

Contactpersoon: - Ton Hermanussen, projectleider Gemeente Arnhem 026 – 3773 763 - Boreas Zandberg, projectleider Rijkswaterstaat DON: 026 – 3688 911 - Breevast Ontwikkeling, Amsterdam. Projectleider Marc Brentjens: 020 - 5703570

Omschrijving, opgave Realiseren terpen met tijdelijke, niet-permanente voorzieningen (strandpaviljoen) als eerste stap in de ontwikkeling van het toekomstig stadspark (wooneiland) stadsblokken.

Kansen, pluspunten + Draagvlak binnen gemeente. Biedt kans op start van ontwikkelingsambitie Arnhem: permanent stadspark met evenementen én stedelijke functies. + Localisering proef-terp opent mogelijkheid voor realtief eenvoudige en kosteneffectieve verwerking van verontreinigde specie uit project stadsblokken. + Er is rivierkundige ruimte. Uit verkennende studie gemeente en RWS blijkt dat voor afvoer 16.000 m3/s voldoende ruimte te vinden in verdiepen en doortrekken groene rivier (30 cm). + Eind 2004 bestuurlijk standpunt verwacht vanuit RWS, VROM, Provincie die ruimte moet bieden aan 300 woningen tegen talud brug. + Initiatief voor Floriade (gestrand) voorzag reeds in ophoging boven hoogwater. + Arnhem zet thans in realisatie “ringpark” met rond stadsblokken ruimte voor experimenteel bouwen, musea, horeca, watersportgebied (fors). + Project biedt wellicht antwoord op actuele sociale onveiligheid. + Specie ter plaatse meer dan voldoende aanwezig. Op terpen en in groene rivier grote hoeveelheden lokale bagger (incl.huisvuil en oorlogspuin). + Er ligt een initiatief voor vestiging strandtent (2005, gemeente enthousiast) in semi-permanente bebouwing.

Afbreukrisico’s, minpunten - Er liggen nog géén concrete inrichtingsplannen, nog geen concrete initiatieven, laat staan vergunningen - Terrein is al jaren gevoelig middelpunt van planologische discussie. Ligging in rivier (voormalig idee voor VINEX-locatie is gestrand op richtlijn) en ligging in stadscentrum. Besluitvorming kan daardoor veel aandacht vragen. - Uitdiepen en doortrekken groene rivier is voorwaarde om ophogen stadsblokken te kunnen realiseren. - Uitplaatsen en herontwikkelen drijvend wonen onderdeel van programma. Samenwerking met bewoners (woonboten) van belang. - Historische claims tussen projectontwikkelaars en gemeente/rijk (zijn naar men zegt vereffend). - Gemeente stelt zich tamelijk terughoudend op. Ze zullen niet optreden als initiatiefnemer.

In een vooroverleg is door gemeente Arnhem aangegeven dat zij zich zouden kunnen opstellen als gastheer. De bewijslast, communicatie en eindverantwoordelijkheid moeten te allen tijde bij Rijkswaterstaat blijven liggen. De gemeente staat open voor het idee: “Wel leuk, maar mag ons niet in de weg zitten.” Het oostelijk deel terrein (voormalig ASM-werf) is eigendom van Breevast ontwikkeling. Breevast staat in beginsel positief tegenover het project. Het idee van ophogen, de groene rivier reserveren voor hoogwater, en vervolgens alsnog ontwikkelen is altijd een van de opties geweest. Nader overleg over geschiktheid voor bebouwing (constructief /milieukundig) is uiteraard nog noodzakelijk. Wat betreft hun positie en ambities voor Stadsblokken geeft Breevast aan dat de ontwikkelingsrechten voor de locatie ooit zijn verworven met het doel er een vinex wijk te ontwikkelen. De beleidslijn ruimte voor de rivier haalde hier een streep door. Breevast streeft nog steeds naar woningen en stedelijke voorzieningen. De mate van ontwikkeling zal mede afhangen van de medewerking van de overheden.


E. ZWOLLE Landgoed en dijkverplaatsing Westerholte

Omschrijving, opgave Realisatie van buitendijkse terp of dijkterp als onderdeel van ontwikkeling nieuw landgoed in combinatie met binnenwaartse dijkverplaatsing.

Kansen, pluspunten + Aansprekend project, sterk aansluitend bij ambitie “PIMBYterp”. Realisatie van nieuw landgoed “Vreugdenrijk” (10 ha) in combinatie met dijkverplaatsing! Terp zou ook in nieuwe dijk geïntegreerd kunnen worden. +

Contactpersonen: - Otto Westerink, projectbegeleider langdoedprovincie Overijssel: 038 – 425 1738 - Robbert Mater, projectbegeleider dijkverplaatsing provincie Overijssel - Rienko Baarslag, gemeente Zwolle: 038 – 4989 111

Telefonisch is door de gemeente Zwolle aangegeven dat zij zich positief opstellen.“Wij zijn positief als de landgoedeigenaar dat ook is”. Zo ook door de provincie Overijssel. Binnen de provincie vindt een dezer weken overleg plaats over de verdere gang van zaken. De projectleider bij de provincie zou een dezer weken terugkoppelen met de landgoedeigenaar. Afgesproken is daar niet in te interfereren. Landgoedeigenaar (J. Schram) geeft aan mee te willen werken aan de planaanpassing, als de overheid de kosten dekt.

Afbreukrisico’s, minpunten - Er liggen nog géén concrete inrichtingsplannen; er zijn nog geen vergunningen. - Integraal besluit over dijkverplaatsing, landgoed én terp is voorwaarde voor realisatie. De vraag is of er voldoende informatie is om zo’n besluit te nemen. Pilot baggerspecie zou Provincie zoekt snel (januari) oplossing uit impasse: Zij wil besluitvorming ook te veel kunnen belasten (te veel kippen in het zowel de dijkverplaatsing als het landgoed mogelijk maken. hok). Extra impuls vanuit proefproject Terpen kan project vlottrekken. - Ontwerp voor bestemmingsplan en landgoed (18 meter hoog) - Project dijkverplaatsing is kansrijk om als koploperproject gereed. Moet aangepast worden: op kosten van overheden. Nog voor Ruimte voor de rivier versneld te realiseren. onduidelijk wie garant wil/kan staan voor de kosten. - Ontwikkeling landgoed staat al vele jaren op de agenda. Provincie wil besluitvorming niet nog langer uitstellen.

+

Pilot-project kan dijkverplaatsing Westerholte helpen doordat Rijkswaterstaat een dubbelbelang krijgt. De Staatssecretaris zoekt op korte termijn alternatieve (goedkopere) projecten voor de PKB-ruimte voor de Rivier (werkgroep FIKA) én wil ook een terp realiseren.

+

Ontwikkelaar landgoed is naar verluid bereid landhuis op terp te realiseren. Goede ontsluiting. Aansprekende locatie. Nabij stedelijk gebied. Combinatie met landgoed én dijkverplaatsing biedt zeer sterke communicatieve kansen! Technisch uitvoerbaar, terp kan binnendijks aangelegd worden en later buitendijks komen te liggen. Specieaanbod uit project/nabije omgeving.

+ + + +


4

Overige locaties Omschrijving, opgave Aanleg van hoogwatervrije terp. Langs uit te graven Groene Rivier langs Pannerdensch Kanaal.

Kansen, pluspunten Afbreukrisico’s, minpunten + Globale inrichtingsplannen voor rivierverruiming en - Uitvoering te laat. Planstudie nog afronden. Vergunningen nog niet natuurontwikkeling al aantal jaren gereed. beschikbaar. + MER-studie loopt. Startnotitie is sinds eind 2004 beschikbaar. MER wordt in 2005 afgerond. + Beoogde locatie terp in eigendom bij rijk/domeinen/BBL. + Project is onderdeel van Gelderse Poort. + Specie komt vrij uit eigen project (aanleg nevengeul)

2. DOORNENBURG Terp Klompenwaard

Benutten en ruimtelijke opwaarderen van reeds bestaande terp in uiterwaard.

+ + +

Contactpersoon: - Arjan Snel, Staatsbosbeheer Arnhem

Terp van klasse 3 en 4 aangelegd in kader Deltawet Grote Rivieren. Opgebouwd met diffuus verontreinigde specie die vrij gekomen is bij aanleg geulen en uiterwaardverlaging andere delen van Klompenwaard.

3. MILLINGEN A/D RIJN Terp Millingerwaard

Aanleg hoogwatervrije terp in oostelijk deel Millingerwaard.

1. PANNERDEN Terp nabij groene rivier Contactpersoon: - Marc Doppenberg, projectleider, DLG Arnhem

+ + +

+ +

Contactpersoon: - Arjan Snel, Staatsbosbeheer Arnhem

+

+

4. NIJMEGEN Vlietberg

Terp als onderdeel van plan tot landschappelijke inpassing en/of impuls tot uitplaatsen van milieuintensieve bedrijven op voormalig steenfabrieksterrein.

Contactpersoon: - Frank Harbers, HSRO, projectadviseur, Appeltern 5. WESTERVOORT Nieuwe woonterpen dijkverpl. Hondsbroekse Pleij Contactpersoon: - Henk Eerden, RWS-DON projectleider dijkverplaatsing Hondsbroekse Pleij

+ +

+

Herbouw 3 tot 4 woningen op 2 nieuwe terpen aan binnenzijde van te verplaatsen nieuwe dijk.

+ + + +

Geen extra inspanningen voor draagvlak verwerking klasse 3 en 4. - Weinig ambitie bij gemeente en beheerder om ruimtelijke kwaliteit Invullen van/aansluiten bij bestaand monitoringsopgave. huidige terp te ontwikkelen, ook al is men niet tevreden met actuele Terrein is actueel lelijk en verruigd. Kans voor situatie. kwaliteitsverbetering (manifestatieterp) - Aanleg terpen bovenop bestaande terp zal landschappelijk te veel Rivierkundig wellicht mogelijkheden voor semi-permamanente concurreren met gewenste ontwikkeling Fort Pannerden en bebouwing. Sterreschans. Eigendom SBB, - Er bestaan al jaren plannen voor ontwikkelen fort tot trekpleister in Reeds vrijwaarding afgegeven bij aanleg door RWS (naar verluid) recreatief netwerk Gelderse Poort (horeca, museum, informatiecentrum etc.). Ontwikkeling terp moet die ontwikkeling niet frustreren. Zo past een uitzichtpunt beter op Fort. Onderdeel van inrichtingsplan voor natuurontwikkeling én - Projectonderdeel (aanleg terp en parkeervoorziening) is niet actief essentieel voor natuurbeheer met grote grazers. ontwikkeld via landinrichting (plan van toedeling). Aanleg noodzakelijk omdat thans een te klein oppervlakte - Nog geen concrete uitvoeringsplannen. hoogwatervrij terrein beschikbaar is. Zeer geschikte locatie tegen dijk, ook dijkoverschrijdend te realiseren. Perfect te combineren met beoogde parkeervoorziening en ontsluiting van Millingerwaard. . Demonstratiekarakter pilot te combineren met “poortgebouw” voor natuurproject. Besluit tot uitplaatsen puinbrekerij (2006, naar Goch), genomen. Terrein komt deels vrij. Plannen voor wonen,werken, natuur als eindbestemming voor overblijvende terp in ontwikkeling en kunnen rekenen op draagvlak (reeds aantal bestaande woningen). Pilot zou kunnen helpen om overgang naar woonterp mogelijk te maken.

- Gebied omgeven door beschermd natuurreservaat Oude Waal. - Gebied ligt in Vogel en habitatrichtlijngebied Gelderse Poort. - Besluit voor uitplaatsen en omvormen terrein hebben een geheel eigen planningsdynamiek. Proef-terp kan daarmee ook negatief interfereren.

Uitplaatsen woningen is een essentieel onderdeel van dijkverplaatsingsproject. (www.hondsbroeksepleij.nl). Vanuit gemeente bestaat voorkeur voor herbouw in gebied. Gemeente Westervoort trekt deelplan voor hervestiging woningen. Uitvoeringsbesluit dijkverplaatsing genomen. Besteksvoorbereiding en vergunningen gestart. Vergunningen in 2005 beschikbaar

- Het betreft slechts twee kleine terpen (enkele honderden m2). - Onderdeel terpen en woningen nog niet uitgewerkt, vanwege kanttekeningen bij effect op natuurwaarden. - Uit project zelf komt geen verontreinigde specie vrij. De uiterwaard is schoon. - Er zal weinig draagvlak te vinden zijn voor aanvoeren klasse 3, 4 specie in deze schone uiterwaard


6. DODEWAARD Natuurontw. Hiensche waard

Omschrijving, opgave Hoogwatervrije terp in natuurontwikkelingsproject

Kansen, pluspunten + Privaat plan voor natuurgerichte ontgronding (klei- en zandwinning) dat kan rekenen op een breed draagvlak in de gemeente. + Pilot-project kan initiatief lostrekken nu dit is vastgelopen op de verwerking van plusminus 200.000 m3 klasse 3/4. (Waarvan 40.000 m3 klasse 4.) + Binnen plangebied liggen enkele te ontgronden percelen die ooit zijn gehercultiveerd met verontreinigde specie. In uiterwaard liggen meer van dergelijke percelen: tot op heden wordt om deze percelen ‘heengepland’. + Terp vergunbaar binnen hoogwatervrije concessie kerncentrale Dodewaard (in stroomschaduw centrale) + Spannende communicatieuitdaging: Hiensche Waard als symbool voor nieuwe omgang met milieu (stoppen kernenergie, natuurontwikkeling, wonen op bagger als continuum). + Terp ontworpen van 7 ha (2 fasen: 1e fase: 3 ha), waarbij in principe accoord met RWS-DON en provincie Gelderland over vergunbaarheid via WM-spoor.

Bijdrage leveren aan ontwikkeling van een riviergebonden bedrijventerrein door opvullen van enkele lage delen binnen reeds aanwezig hoogwatervrij terrein

+

Contactpersoon: - Paul Gijsen, Projectmanager van Roosmalen’s Maastricht (zandwinbedrijf).

7. DRUTEN Bedrijventerrein

+

Contactpersoon: - Frank Harbers, HSRO, projectadviseur, Appeltern

+

+ + + +

8. TIEL Kleine Willemspolder

Realisatie hoogwatervrije terp binnen natuurontwikkelingsplan én als onderdeel van een dijkoverschrijdende recreatieve ontwikkeling.

+ +

Contactpersonen: - Cor de Vaan, projectleider

+

DLG Gelderland, Arnhem

- Jerry Wind, Staatsbosbeheer Arnhem

9. DREUMEL Hoogwatervluchtplaats

Contactpersonen: - Jerry Wind, Staatsbosbeheer Arnhem - Harry Hermsen, Delgromij, Arnhem

+

Realiseren hoogwatervrije terp (natuurbeheer) door verplaatsen of aanpassen reeds aanwezig depot klasse 3 en 4 (de "hoge wei").

+

+ + +

Afbreukrisico’s, minpunten - Grondposities nog niet definitief. Iniatiatiefnemer wacht op antwoord huidige eigenaren op laatste bod. - Plan heeft aantal jaren stilgelegen. Moet weer nieuw draagvlak ontwikkeld worden.

Voor gebied ligt breedgedragen particulier initiatief voor de - Nabij specieberging Kaliwaal. Concurrentie met Kaliwaal. Actieve ontwikkeling van de gehele uiterwaard. Dit project staat op de locale milieubeweging volgt daar de klasse 4 berging met argwaan. short-list van kansrijke projecten voor de PKB-rivieren. - Negatief imago rondom handhaving. In verleden zijn diverse Aanleg terp kan smeerolie (trigger) zijn voor de door de gemeente terreindelen opgehoogd zonder vergunningen. en provincie gewenste buitendijkse ontwikkeling van een riviergebonden bedrijventerrein. Mogelijk dubbelbelang Staatssecretaris V&W: locatie pilot versneld realisatie van alternatief (goedkoper) project voor de PKB-ruimte voor de Rivier (werkgroep FIKA) Eigenaren staan zeer positief. Goede ontsluiting. In ontwerpbestemmingsplan aangewezen als bedrijventerrein. Thans in procedure Specieaanbod uit project/nabije omgeving. Mogelijk uit andere onderdeel van plan: het verplaatsen van de werf/jachthaven aan de kop van Druten (200.000 m3 klasse 3/4 en erger in haven). Grote behoefte aan verwerking klasse 4! Uit 35 ha natuurontwikkeling komt > 150.000 m3 klasse 3, 4 vrij. Pilot-terp zou het daarop stagnerend natuurontwikkelingsproject kunnen lostrekken Recreatieterp zou in te passen zijn in ontwikkelingsvisie uiterwaard. Sluit ook aan bij ambitie gemeente om uiterwaard te betrekken in stedelijke ontwikkeling. Plan voor inrichting uiterwaard gereed. Uitwerking in geest van dat plan wordt binnenkort weer opgestart.

- Tiel wil op en rond nabij geleden vuilstort binnendijks een 'intensief' sportpark realiseren én een woonwijk/annex bedrijfswonen realiseren. (project Vijverberg). - Kansen op binnendijkse terp te realiseren binnen stedenbouwkundig plan Vijverberg niet meer mogelijk. Plannen zijn min of meer gereed. Terrein is gesaneerd. Voorziet in woningbouw op maaiveld en afdekken van stort met leeflaag en ontwikkeling recreatieterrein. Langs dijk worden hogere appartementengebouwen gerealiseerd met uitzicht over Waal, uiterwaard en ARK. Projectleider ziet geen kansen voor inpassen van, noch van de meerwaarde van een terp.

In uiterwaard ligt reeds depot klasse 3, 4 dat op termijn (2007) geamoveerd zou moeten worden. Specie is ooit door RWS aangeleverd als hercultiveringsspecie. Huidig depot = 100.000 m3. Probleemeigenaar: Delgromij, ontwikkelaar zandwinning. Terp is essentieel onderdeel van natuurbeheersplan. SBB zoekt terpen ter grote van 5 tot 10% van begrazingsgebied. Hoge Wei wordt al gebruikt voor kunstmanifestaties (2004), als onderdeel van recreatieve wandelroute route vanaf Tiel. Reeds tijdelijke vergunning voor depot klasse 3, 4.: Aanpassing of verlengen vergunningen nodig.

- Hoge Wei ligt midden in uiterwaard. SBB wil liever geen buitendijks depot (onbereikbaar bij hoogwater): zijn er ook kansen tegen dijk (bijvoorbeeld nabij Werf)? - Terp ter plaatse ligt rivierkundig wellicht lastig: smal deel Waal tegenover steenfabriek. Vraagt in ieder geval om aanvullende rivierkundige compensatie: mogelijk in vorm van geulen. - Het Gemeentebestuur is in beginsel terughoudend tegen berging van verontreinigde specie binnen de gemeente (de specieberging Kaliwaal grenst direct aan de gemeente).


Omschrijving, opgave Afronden en doorontwikkelen van voormalig braakliggend 10. MAURIK steenfabrieksterrein (2). Start van gewenste ruimtelijke ontwikkeling Ontwikkeling voormalige steenfabrieksterreinen ’t Anker van toekomstige stedelijk/recreatieve invulling.

Contactpersonen: - Yvonne Kieft (Gemeente Buren) - Ruud Hermans (Eigenaar steenfabrieksterreinen) 11. NOORDWAARD Natuurontwikkeling Contactpersoon: - Aad Groenewegen, DLG Tilburg, projectleider - Henk Jagt, RWS ZuidHolland coördinatie milieu

Buitendijkse terpen voor natuur en deels ook voor nieuwe natuurcamping.

Kansen, pluspunten Afbreukrisico’s, minpunten + Op terreinen is nog rivierenwetvergunning geldig voor aanleg terp - Gemeentebestuur én bevolking zeer gevoelig voor klasse 3/4 (dit in (was: kleidepots). verband met plannen specieberging Ingen binnen zelfde gemeente). + Er loopt een privaat initiatief, om samen met gemeente Buren - Op een van terreinen is ook 30.000 m3 koperslakken aanwezig. Zou (samen met Wijk bij Duurstede, Amerongen) een visie op te stellen wellicht te verwerken zijn in betonconstructies van terpen. voor ontwikkeling recreatiegebied “Eiland van Maurik”. + Project Ontwikkeling Maurik heeft aandacht van provincies Gelderland, Utrecht. Is ook voorgedragen als koploperproject. + Er liggen mogelijkheden voor koppeling met natuurontwikkelingsproject Lunenburgerwaard (verwerking specie). +

+ +

+ +

Onderdeel van lopende project natuurontwikkelingsproject NoordWaard (300 à 400 ha ontpoldering, aanleg zoetwatergetijdenatuur). 1,1 miljoen grondverzet uit nieuw te graven kreken. Te verwerken in terpen en deels tegen de dijken aan als steunberm fietspad). In januari milieugegevens beschikbaar, en dan is ook duidelijk wat de meerwaarde van project Terpen kan zijn. Naar verwachting lokaal verontreinigde specie (bij voormalige inlaten klasse 4). Idee om “wonen op terpen” mogelijk te maken speelt ook in belendende polder landbouwgebied Noordwaard (PKB-porject) Proef-terp mogelijk te combineren met oostelijke terp. Daar is een extensief kampeerterrein zonder voorzieningen gedacht. Tegen de nieuwe dijk. Als SBB een beheerder kan vinden.

- Afgelegen - Grote terp in middengebied als hoogwatervluchtplaats; daar geen ruimte voor duurzame vervolgfuncties en onbereikbaar. - Kwetsbaar gebied. Geen ruimte voor veel verkeer, beweging, vervolgonderzoek, achteraf saneren. - Alleen zeer extensieve vervolgfuncties mogelijk (natuur, extensieve recreatie). - Bij gemeente zeker geen draagvlak voor aanvoer specie van elders. - Besteksvoorbereiding en vergunningen aanbesteed (Oranjewoud). Inpassing vraagt aanpassing van plannen en vergunningen.


5

Denkbare locaties Huissenche Waarden IJsseldijkerwaard Westervoort Terrein de Groot, Rheden Doesburg IJsselkleien (Steenderen, Wilpse Klei, Voorsteer Klei, Cortenoever) Arnhem 't Broek Wageningen Manuswaard, Opheusden Amerongse Bovenpolder

Den Oord / Schalkwijk LunenburgerwaardWijk bij Duurstede

Groenlanden Beek-Ubbergen Gendtse Waard Lingewaard Bato’s Erf Heerewaarden Zaltbommel Breemwaard Zuilichem Vuren Munnikenland Loevesteijn Gorichem-Oost Werkendam Steurgat Zuiderklip

Overdiepse Polder

Omschrijving, opgave

Afbreukrisico’s, minpunten

Vergevorderde plannen voor ontwikkeling uiterwaard. Startnotitie is opgesteld. MER in ontwikkeling. Ambitie voorziet ook in ontwikkeling terp rondom waterfront Huissen. Uiterwaard met diverse her te ontwikkelen buitendijkse bedrijventerreinen, en daarop aansluitende binnendijkse zone waar kwaliteitsimpuls wenselijk is (stortplaats). Bouwen op terpen kan in deze zone tussen spoorlijn en A12 nieuw perspectief bieden. Ruimtelijke ontwikkeling oude industrieterp naar meervoudige functie.

Pilot-terp zou te vroeg in procedure komen.

Oud plan van gemeente voor sanering en herontwikkeling buitendijks bedrijventerrein Fraterwaard. Mogelijkheden om proefterp te combineren met vervangende nieuwbouw. In landschap waar hoogwater van oudsher incidenteel voorkwam/komt. Ontwikkelen en ophogen van reeds bestaande buitendijkse bedrijventerrein in oksel pleyroute. Zou onderdeel kunnen zijn van revitalisering bedrijventerrein Koningspley. Lokale specie uit verdiepen haven te verwerken. Woningbouw op locatie voormalig zwembad . Achter dijk. Kwelgevoelige plek. Natuurontwikkelingsplan gereed. Aanbesteding en vergunningen in voorjaar 2005. Vrijkomende overtollige specie zou verwerkt kunnen worden (90.000 overtollige specie, waarvan 10.000 klasse 3/4. 27.000 hergebruik in terrein en 55.000 baksteenklei. Hoogwatervluchtplaats binnen natuurgebied. Ook voor klein wild. Terp denkbaar op voormalig vuilstort in stroomschaduw steenfabrieksterrein Eigendom en beheer SBNL, In verleden met DLG Utrecht gesproken over bergen van overtollige specie uit belendend project. Doorzetten van reeds bestaande terp. Ooit aangelegd bij verbreding ARK. Demonstratiekans! Thans landbouwkundig in gebruik. Lostrekken op verontreiniging stagnerend natuurontwikkelingsproject. Kwaliteitsimpuls recreatiebedrijven en woonboten gewenst. Project is teven pilotproject Actief Bodembeheer. Gemeente ontwikkelt visie op watersport (2005). Verkennend bodemonderzoek beschikbaar: in verleden uitgraven kleiputten zijn in jaren zeventig opgespoten klasse 4. Kan gekoppeld worden aan Maurik. Op lange termijn te ontwikkelen tot grote terp binnen eigen dijkring. Groot deel van terrein is opgehoogd (oude steenfabriek). Natuurontwikkelingsplan in ontwikkeling. Eind 2004 concept-plan ter tafel. In gebied zijn reeds meerdere hoge terpen aanwezig. Er lijkt geen dwingende noodzaak voor terp. Project vlot al jaren niet erg. Ideeën voor de aanleg van een grote uitzichtsterp (25 meter) op samenloop Waal en Maas. Terp over de dijk heen. Terp op voormalige bedrijfsterrein. (Stichting Symbiose tusen veiligheid en rivier). Ambitie gemeente voor ontwikkeling buitendijkse terreinen en haven. Tot op heden vele plannen die allemaal zijn gestrand (beleidslijn). Behoefte aan terp bij SBB op termijn. Eigendom redelijk. Bij voorkeur tegen dijk aan. Ontwikkeling van 2 reeds bestaande terpen. Geen duidelijk plan. Zijn reeds terpen. Dijkverplaatsing Munninkenland. Plan voor natuurgerichte ontgronding. Er is behoefte aan een terp bij SBB. Thans 18 ha binnendijkse grond beschikbaar.. Aanleg pilotterp kan realisatie versnellen Nieuwbouw op laagste deel polder (6 meter water). Klein deel wijk wordt al verhoogd (partieel). Uitdaging is om op termijn nieuwe dwarsdijk te bouwen tussen Lingedijk en Merwede/Waaldijk. Kans op opening Steurgat te combineren met de aanleg van een grote terp (type) bastion, met uitbreidings Werkendam, verwerken grote hoeveelheden vrijkomende specie.

Nog geen concrete visie of plannen. Terpen project biedt weinig meerwaarde: gebied bestaat al uit een grote terp. Plan stagneert op moeilijk inpasbare ambitie. Een ronde langs de diverse gemeentes leverde geen concrete projecten op. Te complexe materie voor terp. Niet kansrijk: reeds ver gevorderd plan. Plan voorziet niet in terp binnen gebied. Specie zou wel goed elders verwerkt kunnen worden. Niet actueel. Gesprekken beëindigd.

Is reeds terp. Zeer geïsoleerde ligging. Plannen nog niet concreet uitgewerkt.

Te ambitieus voor draagvlak binnen gemeente (tegenstand tegen retentiefunctie Ooijpolder). Vraag is of pilot-terp daar beweging in kan krijgen. Ideeën niet helder en daadkracht beperkt. Pilot kan stagnerend project niet lostrekken. Geen concreet initiatief. Meerwaarde pilot beperkt. Geen concreet plan. Pilot heeft te weinig armslag om meerwaarde te kunnen leveren. Nog te ambitieus. Nog geen concrete visie.

Natuurontwikkelingsproject. Een locatie met klasse 4 in de ondergrond wordt afgedekt met schone grond. Lage terp krijgt extensieve recreatieve functie (wandelroute bereikbaar bij gemiddeld hoogwater)

Lage terp. Ver afgelegen. Geen bijzondere eindfunctie. Relatief kleinschalig.

Lopend project waarvan zowel dijkverlaging als boerderijverplaatsing naar nieuwe terpen onderdeel is.

Pilot-project biedt geen meerwaarde. Niet mengen in lopend proces!


INVENTARISATIE POTENTIËLE LOCATIES PROEF-TERPEN VAN BAGGERSPECIE

Recommend Documents