Inventarisatie bezuinigingsmogelijkheden Taakveld 2 Milieu en afvalverwerking
Leeswijzer bij formats bezuinigen met visie De verschillende bezuinigingsmogelijkheden zijn aan de hand van een vast format in beeld gebracht. In deze leeswijzer is aangegeven op welke wijze de verschillende onderdelen van het format moeten worden gelezen.
Onderdeel B: Bezuinigingen bij volledig stoppen Financiële effecten De gepresenteerde bedragen betreffen subsidies, kapitaallasten, werken en personeel derden bij het geheel beëindigen van de taak. Indien hierop een aanpassing plaatsvindt, moet het bedrag naar rato worden bijgesteld. In veel gevallen zegt dit nog niets over de feitelijke haalbaarheid en uitvoerbaarheid van de maatregelen. Vaak zullen bijvoorbeeld frictiekosten moeten worden gemaakt om structurele bezuinigingen te realiseren. Ook kunnen bezuinigingen vaak gefaseerd gerealiseerd worden. Organisatorische effecten Hier staan genoemd de formatieve consequenties bij het volledig stopzetten van de taak. Het betreft de direct aan het beleidsterrein gerelateerde fomatie. Voor het vertalen van formatie naar geld is gewerkt met een vast bedrag per salarisschaal. Frictiekosten In het format zijn de frictiekosten geduid, voor zover hiervan een inschatting kon worden gemaakt. De tijd was tekort om volledig te zijn. Dit vergt in het vervolgtraject nader onderzoek. Onder frictiekosten wordt verstaan: • afwaardering van gronden, gebouwen, vervoersmiddelen, tractie, e.d. • afkoop van contractuele verplichtingen • overgangsregeling gesubsidieerde instellingen • overgangsregeling gemeentelijk personeel De genoemde afwaarderingen kunnen betrekking hebben op het volledig afboeken van de restant boekwaarde of naar een waarde in het economisch verkeer, bijvoorbeel agrarische waarde voor gronden of getaxeerde waarde voor gebouwen.
Onderdeel C: De verschillende rollen van de gemeente Bij het onderzoek is gekeken of uitgavenreductie mogelijk is als gevolg van een andere rolneming van de gemeente. De tijd is tekort geweest om eventuele mogelijkheden ook financieel door te rekenen. Vooralsnog wordt nu volstaan met een beschrijving van de potententiele mogelijkheden. In de onderstaande tabel een beschrijving van de verschillende typen rolneming die in het format zijn onderscheiden. Rol gemeente
Co-creatie Mensen, maatschappelijke instellingen, bedrijven en overheid zijn elkaars partner. De gemeente is niet langer de deskundige maar de aanjager en de verbinder. Belangrijk doel is dat betrokken partners medeverantwoordelijk gemaakt worden voor de resultaten. Als voorbeelden kan worden gedacht aan de ontwikkeling van plannen, initiatieven met de inzet van zoveel mogelijk betrokkenen in de
Taken / verantwoordelijkheden gemeente • Bepaalt samen met derde de beleidsdoelstelling. • Vertaalt samen met derde beleidsdoelstellingen in concrete activiteiten • Stelt samen met derde specificatie van resultaat vast. • Bepaalt samen met derde budget voor activiteiten. • Stelt samen met derde wijze van uitvoering vast. • Voert deel van
Taken / verantwoordelijkheden derde • Bepaalt samen met de gemeente de beleidsdoelstelling. • Vertaalt samen met gemeente beleidsdoelstellingen in concrete activiteiten • Stelt samen met gemeente specificatie van resultaat vast. • Bepaalt samen met gemeente budget voor activiteiten. • Stelt samen met gemeente wijze van uitvoering vast. • Voert deel van
samenleving. •
Faciliteren In het geval van faciliteren wordt de uitvoering van een taak overgelaten aan anderen. De gemeente behoudt slechts een bescheiden rol door de uitvoering daar waar noodzakelijk nog te faciliteren.
•
Regisseren Hierbij gaat het om op basis van gelijkwaardigheid het in samenwerking met andere maatschappelijke organisaties maatschappelijke vraagstukken aanpakken en uitvoeren. Zo kunnen maatschappelijke organisaties samen beter en effectiever de maatschappelijke effectiviteit bereiken dan als gemeente alleen. Denk daarbij aan jeugd, zorg en veiligheid. Maar het kan net zo goed gaan om het samen met de buurgemeenten leveren van diensten. Het regisseren vraagt van de gemeente een actieve en sturende rol.
•
Uitbesteden De uitvoering wordt aan anderen overgelaten, waarbij de gemeente verantwoordelijk blijft. Soms met, soms zonder financiële bijdrage maar meestal gewoon via een opdrachtgeveropdrachtnemer relatie.
•
•
•
• • •
• •
activiteiten uit. Controleert of eigen werk binnen budget en conform specificaties is uitgevoerd.
•
Toetst of door derde voorgenomen activiteit van negatieve invloed is op eigen beleidsdoelstelling. Als dat niet het geval is ondersteunt de gemeente de door derde uit te voeren activiteit door realisatie zo gemakkelijk mogelijk te maken.
•
Bepaalt welke beleidsdoelstelling behaald moet worden. Geeft aan welk budget vanuit de gemeente beschikbaar is. Stimuleert derden om bijdrage te leveren. Jaagt aan, stimuleert en coördineert. Toetst of specificaties werkzaamheden voldoende bijdragen aan behalen beleidsdoelstelling.
•
Stelt specificaties van eindresultaat vast. Bepaalt het budget voor de uitvoering. Controleert of werk binnen budget en conform specificaties is uitgevoerd.
•
• • • •
• • • • •
•
activiteiten uit. Controleert of eigen werk binnen budget en conform specificaties is uitgevoerd. Stelt specificaties van eindresultaat vast. Stelt wijze van uitvoering vast Bepaalt het budget voor de uitvoering. Voert zelf uit. Controleert of uitvoering binnen budget en conform specificaties is uitgevoerd.
Vertaalt beleidsdoelstellingen in concrete activiteiten. Stelt specificatie van resultaat vast. Bepaalt budget voor activiteiten. Stelt wijze van uitvoering vast. Voert werk uit. Controleert of werk binnen budget en conform specificaties is uitgevoerd.
Stelt wijze van uitvoering vast Voert werk uit.
2.
Milieu en afvalverwerking
2.1.1.
Afvalinzameling
2.2.1
Area
Bezuinigen met visie Zoekveld:
Nummer:
Taakveld:
Milieu en afvalverwerking Via de maatschappelijke discussie zijn verschillende ideeën ingebracht om de inzameling van het afval anders en goedkoper te organiseren. Deze ideeën zitten op dezelfde lijn als de pilotactiviteiten van AREA, die gericht zijn op het anders en minder frequent inzamelen van het afval. De kostenvoordelen die bereikt worden zullen zich doorvertalen naar lagere tarieven voor de afvalstoffenheffing. Afvalinzameling
2.1.1.
De afvalstoffenheffing als ook de rioolheffing zijn kostendekkende legestarieven. We vragen van inwoners wat we nodig hebben voor het uitvoeren van de taak. Besparen we op de kosten? Dan wordt dit doorvertaald naar lagere tarieven voor inwoners. Besparingen op deze gebieden dragen dus niet direct bij aan het benodigde bezuinigingsbedrag. Gaan we echter uit van een gelijkmatig ontwikkelende lastendruk, dan geven besparingen op de kostendekkende tarieven wel (extra) ruimte voor verhoging van de OZB. A. Huidige situatie? Wettelijk In welke categorie bevindt • Landelijk Afvalbeheer Plan het zoekveld zich? • Wet Milieubeheer Autonoom • Afvalstoffenverordening en het bijbehorende Verzameluitvoeringsbesluit. • Kaderplan Afvalstoffen 2011-2015 en het bijbehorende uitvoeringsdocument Wat zijn de huidige Afvalkaderplan en het bijbehorende Uitvoeringsdocument. belangrijke beleidsdoelen? Beleidsvisie: De gemeente Coevorden streeft in samenwerking met haar partners in Areaverband naar verdergaande verbeteringen op het gebied van een effectieve en doelmatige inzameling en verwerking van het huishoudelijk afval. Daarbij wordt ten minste voldaan aan de gemeentelijke zorgplicht en het landelijk beleidskader. Waar zitten de belangrijkste De inzameling van huishoudelijk restafval en aanverwante kosten? Onderscheiden naar diensten is ondergebracht bij NV Area Reiniging. De kosten op fte/subsidies/kapitaalslasten, basis van de productovereenkomst bedragen etc. € 3.533.092,- (excl b.t.w.). B. Bezuinigingen bij volledig stoppen? Stel dat we besluiten om volledig te stoppen met de taak in dit zoekveld. Wat heeft dit dan voor consequenties? Dit kun je in onderstaand schema invullen. De meeste taken kunnen niet van de ene op de andere dag stoppen omdat er verplichtingen lopen. Daarom vragen we je de consequenties voor de komende paar jaar weer te geven. Wat zijn de Omdat het een wettelijke plicht betreft kan niet maatschappelijke effecten worden gestopt met de inzameling. bij het stopzetten van de taak? Welke neveneffecten op bv nvt andere beleidsterreinen treden (mogelijk) op als gevolg van het stopzetten van de taak? 2015 2016 2017 2018 e.v. Wat zijn de financiële nvt nvt nvt nvt effecten, afgezet in het MJB Wat zijn de organisatorische nvt nvt nvt nvt effecten, in fte.? Welke frictiekosten moeten nvt nvt nv nvt worden gemaakt om de maatregel te realiseren?
C. Bezuinigen met visie Geef uitwerking aan de volgende vraag: Op welke wijze kan met minimaal budget een maximaal maatschappelijk effect bereikt worden? Betrek bij je beantwoording de hier onderstaande elementen a. t/m f. a. Cocreatie (samen met anderen ontwikkelen van beleid/projecten)
b. Overdragen van uitvoering naar inwoners of anderen. De gemeente heeft hierbij nog een bescheiden faciliterende functie.
c. Regisseren (samenwerking bij de uitvoering met partners met een gemeenschappelijke doelstelling.)
d. Uitbesteden (uitvoering door een derde) e Een gebiedsgerichte aanpak f. Overige D. Inkomstenverhoging Zijn er binnen het zoekveld mogelijkheden voor (andere vormen) voor inkomstenverhoging?
Bij Area is het verzoek neergelegd om, met inachtneming van de amendementen vanuit de gemeenteraden Emmen en Coevorden, de vervolgstappen op te pakken die nodig zijn om de ontwikkelde visie nader uit te werken. Daarbij is door de colleges B&W van Hoogeveen, Emmen en Coevorden verzocht om een objectieve selectieprocedure te realiseren, teneinde te beoordelen of, en zo ja hoe een geschikte samenwerkingspartner voor Area kan worden gekozen. Krachtens de Afvalstoffenverordening is Area belast met de afvalinzameling en aanverwante diensten. Uitbesteden aan anderen is pas mogelijk als de afvalstoffenverordening wordt aangepast. Echter de zorgplicht voor de inzameling blijft bij de gemeente berusten. Daarnaast zijn in de aandeelhouders- en raamovereenkomst voorwaarden vastgelegd op basis waarvan het niet zonder meer mogelijk is om de aan Area overgedragen taken zonder (financiële) consquenties weg te halen. Samenwerking op dit taakveld vindt plaats via de werkgroep Markerein waarin alle beleidsmedewerkers van de 12 Drentse gemeenten zijn vertegenwoordigd. Doelstelling van deze werkgroep is het reduceren van huishoudelijk restafval door het samen oppakken van beleid c.q. projecten. Voorbeelden hiervan: • Gezamenlijke aanbesteding gft • Voorbereiding en uitvoering aanbesteding restafval • Monitor van afvalbeheerprestaties Drentse gemeenten 2012 • Sorteeranalyses • Voorbereiding gezamenlijke aanbesteding glas • Evaluatie contractrealisatie GFT-verwerking Attero • Verkenning van de initiatieven op het gebied van afvalbeheer in de Drentse gemeenten • Samenwerking bij strategie betreffende sorteren (en recycling) kunststof verpakkingen. • Professionalisering inzameling oud papier en karton en andere (deel)stromen • Nascheiding ongesorteerd grof huishoudelijk afval. Zie b. Zie a. De inzameling van huishoudelijk restafval en aanverwante diensten is ondergebracht bij NV Area Reiniging. De kosten worden betaald vanuit de afvalstoffenheffing. Omdat de afvalstoffenheffing een doelbelasting is, zou het financiële voordeel ten goede van de burger moeten komen. Er is dus geen sprake van bezuiniging c.q. inkomstenverhoging.
Bezuinigen met visie Zoekveld:
Nummer:
Taakveld:
Area
2.2.1.
Milieu en afvalverwerking
2.2. De bedrijfsstrategie van AREA is gericht op de verdere groei van de onderneming. Dit kan betekenen dat AREA naast afvalinzameling ook andere taken gaat uitvoeren. Het uitbesteden van nieuwe taken aan AREA, zoals de gladheidbestrijding, behoort na een positieve businesscase tot de mogelijkheden om financieel voordeel te realiseren. A. Huidige situatie? In welke categorie bevindt Wettelijk het zoekveld zich? De gemeente heeft als wegbeheerder op grond van het Burgerlijk Wetboek een risicoaansprakelijkheid. Zij dient er voor te zorgen dat de wegen voldoen aan de eisen die daaraan onder de gegeven omstandigheden kunnen worden gesteld. De gemeente moet zelf kunnen aantonen dat zij niet verwijtbaar heeft gehandeld. Bovenwettelijk Het door de raad vast laten stellen van een gladheidbestrijdingsplan waarin de algemene uitgangspunten (beleid) van de gladheidbestrijding voor een periode van vijf jaar worden vastgelegd. De concrete uitwerking van het beleid vindt plaats in het jaarlijkse Uitvoeringsprogramma, welke door het college wordt vastgesteld. Wat zijn de huidige Op structurele en duurzame wijze voldoen aan onze belangrijke beleidsdoelen? wettelijke zorgplicht om ook onder winterse omstandigheden de verkeersveiligheid, doorstroming, leefbaarheid en bereikbaarheid binnen de gemeente op peil te houden. We komen daarbij zoveel als mogelijk tegemoet aan de van toepassing zijnde richtlijnen voor gladheidbestrijding. Waar zitten de belangrijkste • Aankoop dooimiddelen. kosten? Onderscheiden naar • Onderhoud gladheidbestrijdingsmaterieel. fte/subsidies/kapitaalslasten, • Uren eigen dienst . etc. • Investeringen en kapitaalslasten materieel en zoutloodsen. B. Bezuinigingen bij volledig stoppen? Stel dat we besluiten om volledig te stoppen met de taak in dit zoekveld. Wat heeft dit dan voor consequenties? Dit kun je in onderstaand schema invullen. De meeste taken kunnen niet van de ene op de andere dag stoppen omdat er verplichtingen lopen. Daarom vragen we je de consequenties voor de komende paar jaar weer te geven. Wat zijn de Nalaten van de zorgplicht leidt tot aansprakelijkstellingen maatschappelijke effecten en verhaal van kosten (letselschades). bij het stopzetten van de taak? Welke neveneffecten op bv • De combinatie van gebruik van de voertuigen in het andere beleidsterreinen onderhoud aan openbaar groen, wegen en de treden (mogelijk) op als uitvoering van de gladheidbestrijding zorgt voor gevolg van het stopzetten hoger rendement van de voertuigen. van de taak? • Milieuaspecten zijn positief, door niet te strooien komt er geen dooimiddel in het milieu. 2015 2016 2017 2018 e.v. Aankoop zout Aankoop zout Aankoop zout Aankoop zout Wat zijn de financiële € 59.471 € 59.471 € 59.471 € 59.471 effecten, afgezet in het MJB Onderhoud apparatuur € 40.241 Consignatieve rgoeding € 28.616
Onderhoud apparatuur € 40.241 Consignatie vergoeding € 28.616
Onderhoud apparatuur € 40.241 Consignatie vergoeding € 28.616
Onderhoud apparatuur € 40.241 Consignatie vergoeding € 28.616
Wat zijn de organisatorische effecten, in fte.? Welke frictiekosten moeten worden gemaakt om de maatregel te realiseren?
nvt
nvt
nvt
nvt
Aansprakelijk heidstellingen Kan fors oplopen bij letselschades
Aansprakelijk heidstellingen Kan fors oplopen bij letselschades
Aansprakelijk heidstellingen Kan fors oplopen bij letselschades
Aansprakelijk heidstellingen Kan fors oplopen bij letselschades
Gevolgen voor de inzet / rendement wagenpark
Gevolgen voor de inzet / rendement wagenpark
Gevolgen voor de inzet / rendement wagenpark
Gevolgen voor de inzet / rendement wagenpark
Verkoop/overdracht gladheidbestrijdingsapparatuur
Verkoop/overdracht gladheidbestrijdingsapparatuur
Verkoop/overdracht gladheidbestrijdingsapparatuur
Verkoop/overdracht gladheidbestrijdingsapparatuur
Kapitaallasten zoutloodsen en apparatuur
Kapitaallasten zoutloodsen en apparatuur
Kapitaallasten zoutloodsen en apparatuur
Kapitaallasten zoutloodsen en apparatuur
C. Bezuinigen met visie Geef uitwerking aan de volgende vraag: Op welke wijze kan met minimaal budget een maximaal maatschappelijk effect bereikt worden? Betrek bij je beantwoording de hier onderstaande elementen a. t/m f. a. Cocreatie (samen met anderen ontwikkelen van beleid/projecten) b. Overdragen van uitvoering naar inwoners of anderen. De gemeente heeft hierbij nog een bescheiden faciliterende functie. c. Regisseren (samenwerking bij de uitvoering met partners met een gemeenschappelijke doelstelling.) d. Uitbesteden (uitvoering door een derde)
e Een gebiedsgerichte aanpak f. Overige D. Inkomstenverhoging Zijn er binnen het zoekveld mogelijkheden voor (andere vormen) voor inkomstenverhoging?
Het hanteren door wegbeheerders van dezelfde uitgangspunten bij de uitvoering van de gladheidbestrijding zal op termijn een bijdrage kunnen leveren aan een grotere uniformiteit en hoger rendement bij de uitvoering hiervan. Ondanks dat we willen dat bewoners, instellingen en ondernemers participeren in gladheidbestrijding van openbare plekken waar de gemeente de gladheid niet bestrijdt, zoals trottoirs, winkelgebieden en schoolpleinen, zien we in de praktijk weinig bereidheid hiertoe. Samenwerking heeft geen toegevoegde waarde zolang de bestrijding nog volledig in eigen beheer kan worden uitgevoerd.
Taak overdragen aan Area? Area kan deze taak voor Coevorden niet zelfstandig uitvoeren, omdat zij zelf onvoldoende rijdend materieel hebben om deze taak voor ons uit te kunnen voeren. Dit betekent dat Area deze taak bij een derde weg moeten wegzetten en dus moet uitbesteden. Uitbesteden aan een derde? Zolang de eigen dienst in staat is de gladheid volledig zelf te organiseren en met een hoge taakeffiency kan uitvoeren hoeft niet te worden uitbesteed. Mocht uitbesteding noodzakelijk zijn dan is de eigen dienst prima in staat om conform het inkoop en aanbestedingsbeleid deze taak aan te besteden. nvt nvt Nee