Introductie Wijkboekhouding Korte omschrijving van proces en prototypes 01-05-2016 De Wijkboekhouding zoals die in dit document kort wordt gepresenteerd is ontstaan vanuit een zeer interactief proces met een vijftiental mensen. Start in december 2015 en afronding eind april 2016. Vanuit een eerste wand vol post-it’s in december is een maand later een eerste document besproken. De opzet is vergelijkbaar met mood boards zoals die in de mode industrie worden gebruikt. Op basis daarvan kwam het 1ste prototype dat eind februari uitgebreid is besproken. In maart 2016 is gewerkt aan de blauwdruk voor de achterliggende beheerssystemen en in april is een tweede prototype gemaakt dat op 21 april met een fiks aantal experts onder de loep is genomen. Tussendoor hebben een tiental gesprekken en presentaties geholpen met het verder verfijnen van doel, inhoud en vormgeving. Het eindresultaat van alle bijeenkomsten, gesprekken en presentaties wordt samengevat in een “groot verhaal”. Deze handleiding en de twee online versies onderbouwen dit.
Versie 1 Eerste opzet die start vanuit nieuwsberichten waarin gebruikt wordt gemaakt van gegevens uit de wijkboekhouding. Via de zijbalk kan de bezoeker naar de achterliggende wijkboekhouding van het Dorp Oosterbeek in de gemeente Renkum.
Versie 2 Tweede opzet die vanuit een andere (lichte) basis de gegevens en daarbij passende visualisaties toont. De pagina’s zijn voorzien van grafieken en laten zien hoe naast gegevens ook duiding (verhaal) een plek kan krijgen in de wijkboekhouding.
Opzet demo-versies Voorafgaand aan het bekijken van de twee voorbeelden is het belangrijk om te bedenken dat het geheel als prototype is opgezet. Het Dorp Oosterbeek is in beide demo-versies als basis gebruikt. Data zijn veelal recent, maar soms alleen (nog) beschikbaar op het niveau van de gemeente Renkum. In Demo 2 is al een eerste indruk beschikbaar van een versie met veel meer deelnemende gemeenten en wijken/dorpen. Hierbij is de informatie bij Arnhem, Dordrecht, Rotterdam en Zwolle beperkt en voor de Gemeente Renkum uitgebreider. In de komende pagina’s beschrijven wij het 1ste prototype met schermvoorbeelden en korte aanduidingen waarop geklikt kan worden en wat het achterliggende idee is bij de gepresenteerde pagina en visualisaties. Let op dat in beide prototypes duidelijk niet is gekozen voor het journalistiek onderbouwen van grafieken met uitgebreide analyses. Het gaat bij de voorbeelden om het geven van een idee welk soort informatie op welke wijze binnen een wijkboekhouding gepresenteerd zou kunnen worden.
Versie 1 – www.wijkboekhouding.nl/voorbeeld
Start: Nieuws – Artikelen De Wijkboekhouding kan deelnemers stimuleren om artikelen te schrijven waarin met de data gewerkt wordt. Het voorbeeld van Textiel is verder uitgewerkt. Deelnemers aan de wijkboekhouding kunnen optreden als “Dorps-Correspondent”. Artikelen kunnen worden voorzien van commentaar. Er is een redactionele slag voorzien. Ga erbij vanuit dat er achter deze “voorkant” een Content Management Systeem actief is waarin deelnemers op gemeentelijk niveau met elkaar in contact staan en afhankelijk van hun rechten artikelen mogen publiceren of aanbieden voor publicatie. Gegevens uit de wijkboekhouding kunnen eenvoudig worden geïntegreerd in een verhaal.
Naar beneden diverse grafieken. Helemaal beneden de verschillende dorpen… Klik er op en zie mogelijkheden voor een gesprek over de plek van het ene dorp versus het andere. Wie beter wie slechter of wie meer en wie minder…
Een zijbalk bij een artikel kan extra informatie bevatten die past bij het verhaal. Er zijn ook buttons om de bezoeker te vragen om te reageren, zelf mee te doen of naar de website van een “partner”organisatie te springen.
Ga via de rode knop wijkboekhouding weer terug naar de startpagina.
Startpagina: Overige opties alvorens naar Oosterbeek te “gaan” De Startpagina bevat in deze opzet klikopties naar de detailpagina’s Global Goals en Gemeente Begroting. Daarnaast via de sidebar rechts naar een voorbeeld op straatniveau. Kijk bij Bildersweg voor een uitgebreid voorbeeld
De wijkboekhouding wil informatie over wijk of dorp op verschillende manieren presenteren. Door daarbij ook te kiezen voor de Global Goals van de V.N. sluiten wij aan bij een wereldwijde standaard.
De begroting van een gemeente is nog maar beperkt per dorp of wijk uitgewerkt. Toch is dat een van de doelen van de wijkboekhouding. Het tonen van de bedragen en het percentage van de begroting voor een dorp/wijk verduidelijkt.
Spring steeds terug naar de startpagina via de rode wijkboekhoudingknop op andere opties links boven in de menubalk
Dorpsboekhouding We verlaten de startpagina via het linker menu en klikken op Oosterbeek. We springen nu naar de Dorps-Wijkboekhouding. Via Gemeente-Renkum (naast de rode knop) kun je teruggaan.
Het hoofdmenu geeft een overzicht van de belangrijkste onderdelen van de wijkboekhouding. Daarbij is het achterliggende idee dat de boekhouding jaarlijks wordt afgesloten en met een nieuw jaar wordt gestart. Het vastleggen van de “geschiedenis” van een wijk of dorp zien we als een belangrijk aanvullend doel. De onderdelen van het hoofdmenu zijn: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)
Balans (wat is de stand van zaken voor een bepaald thema) Stromen (welke geld en waardestromen gaan er de wijk in en uit) Projecten (waar zijn mensen mee bezig. Kan ik meedoen?) Thema’s (kijk eens anders naar gegevens) Netwerk (wie doet wat en hoe kan ik meedoen of contact opnemen) Kiezen (er zijn allerlei keuzes te maken. We stimuleren dat proces met informatie!) Nieuws (wat is er gebeurd in de wijkboekhouding? Nieuwe gegevens en artikelen?)
Waarden en Stromen De menuopties Waarden en Stromen geven via het hoofdmenu toegang tot een aantal visualisaties. Hierbij is de doelstelling steeds om een beeld te schetsen van het “hoe” van een wijkboekhouding. Dus hoe breng je de “waarde” van een dorp in kaart voor het thema: mensen, gebouwen, organisaties etc…. Klik op Waarden en dan verschijnt de onderstaande pagina. De grijze tweede menubalk toont meer “kijkrichtingen”. Let op dat we hier gekozen hebben voor het visualiseren van een “jaarlijkse balans”. In onderstaand voorbeeld de waarde in euro’s qua woningen, natuur, mensen (jnkomen) etc.
Bij Mensen is een nadere duiding van inkomen. Waar komt het vandaan en waar gaat het naar toe (feitelijk dus beter onder stromen!)
Bedrijven: Werknemers. Waarde van bedrijven en instellingen in aantallen werknemers
Organisaties: Uitgebreider voorbeeld met verschillende soorten informatie (grafiek, kaart, tabel en detail-informatie van de Harmonie Oosterbeek. Insteek is… De waarde van een dorp of wijk bestaat óók uit diverse vrijwilligersorganisaties. Mensen maken muziek of sporten en zorgen zo voor een positieve ontwikkeling in de wijk.
Door op de pagina naar beneden te scrollen verschijnen diverse visualisaties die ook weer discussie kunnen oproepen.
Klik onderaan in de tabel op een van de blauwe verenigingen en je krijgt de harmonie pagina.
In de wijkboekhouding kan op basis van de Kamer van koophandel gegevens (Open Data) een overzicht getoond worden van alle actieve stichtingen en verenigingen. Jaarlijkse geldstromen (subsidie – inzameling oud papier of textiel en toegangs-/ledenbijdragen) komen in beeld.
Klik nu in het hoofdmenu op Stromen en ga daarmee aan de slag.
Stromen Een voorbeeld van de manier waarop geldstromen van gemeente naar wijk-dorp in beeld gebracht kunnen worden.
Projecten… Zelf aan de slag Een belangrijk aspect van de Wijkboeking is het stimuleren van bezoekers en gebruikers om vanuit de informatie zelf actief te worden. Een stimulans om goed onderbouwd zelf aan de slag te gaan. Daarbij geholpen met allerlei voorbeelden van andere dorpen en wijken uit heel Nederland.
Het voorbeeld van Olst is een kort voorbeeld van de wijze waarop we een project (samengevat – uitgebreid) willen presenteren. Belangrijk is daarbij dat we contactgegevens tonen, verwijzen naar andere voorbeelden én laten zien welke variabelen ten grondslag liggen aan het project. Dus een basis businessplan waarmee de bezoeker ook kan gaan kijken of het in eigen wijk-dorp ook zou kunnen. Rekenen met lokale data is straks een onderdeel van de Wijkboekhouding.
Thema. Een andere kijk op informatie We hebben via Waarde, Stromen en Projecten al veel ingangen naar Wijkinformatie gegeven. Klik nu op button 7 voor een pagina over ENERGIE op 5 positie postcode (cijfers Alliander).
Met de pagina daal je af op een buurt (5 positie postcode).
Als je naar beneden scrolt zie je twee rondjes. Dat zijn links Zonneatlas en rechts Energielabel
Wat je ziet is het centrum van Oosterbeek en dat groene gebouw is het gemeentehuis en dat andere rechts iets lager is de Albert Heijn… Je ziet dat er op de grote gebouwen nog veel te bereiken is qua zonnepanelen (project!). Boven in het midden is een buurtje met huurwoningen. Er staan veel bomen, dus niet veel kans op zonnepanelen, maar wel in verschillende straten dezelfde woningen met een heel verschillend energielabel… kansen dus. Overigens zal een Wijkboekhouder weten dat er nu minder bomen zijn, dus feitelijk meer kans op een zonneproject dan de Zonneatlas “weet”.
Infographics als afsluiting Klik binnen Global Goals op Button 11 Duurzame steden en je ziet onderstaande visualisatie voor het thema afval. Hierbij twee mogelijkheden via de grijze menubalk. De eerste met kleine infoblokjes en de tweede met popups met een groter verhaal en grafieken.
Voorbeeld Image Maps werkt met gebieden en echte popups met grafieken
Afronding Versie 1 De presentaties zoals deze op de voorgaande pagina’s zijn beschreven gaven een eerste indruk van de wijze waarop informatie gecombineerd aangeboden zou kunnen worden. Het zijn slechts voorbeelden, gemaakt met open source technieken die universeel inzetbaar zijn. Infographics, zoals bij afval kunnen in alle gemeenten worden hergebruikt. Daarnaast zou het combineren van verschillende websites rondom energieinformatie, zoals zonneatlas, energielabels en energieverbruik voor de bezoeker én voor actieve inwoners een duidelijk meewaarde kunnen bieden. Informatie op straat, buurt en wijk niveau is te vaak versnipperd aanwezig op het grote internet. Daarnaast ontbreekt bijna altijd het beschrijvende verhaal. Op basis van deze demo is verder gewerkt aan een “template” dat ook technisch bruikbaar zou kunnen zijn in een fase met tientallen of zelfs honderden wijken. Verder met Versie 2
VERSIE 2 – www.wijkboekhouding.nl/demo
De indeling en doelstelling van Versie 2 is grotendeels gelijk aan die van de eerste versie. Er is bewust gekozen voor een (technisch) stramien waarmee alles ook optimaal benaderbaar is op een mobiel en IPad. Toch is aan te bevelen om de demo op een desktop te bekijken. Via de startpagina zijn de deelnemende gemeenten met hun wijken/dorpen te benaderen. Let daarbij op dat de navigatie van Nederland naar Arnhem en dan weer terug naar Nederland om een andere gemeente te bezoeken via deze hyperlink mogelijk is. Daarnaast is de rode Wijkboekhouding button belangrijk om naar de startpagina van gemeente of wijk/dorp te springen. Klik bijvoorbeeld eens in de menubalk op Arnhem en je ziet dan een nieuwe pagina. Scroll nu langzaam naar beneden en de deelnemende wijken verschijnen, daarna kerngegevens van de Stad en daarna enkele voorbeelden van “nieuwsberichten” om de bezoeker te stimuleren verder te gaan “grasduinen”. Klik nu weer op de button Nederland (links boven in de zwarte menubalk) en je gaat weer terug naar het Binnenhof.
Wijkboekhouding – Startpagina De verschillende deelnemende gemeenten (dorpen/wijken) hebben een vergelijkbare opzet van de startpagina. We starten met de gemeente, wijken en kerngegevens. Let hierbij op dat Renkum de meest uitgebreide informatie bevat. Klik in de menubalk op de wijk of via de afbeelding!
Wijkpagina’s Arnhem – Dordrecht – Rotterdam – Zwolle De opzet van de wijk/dorpspagina is grotendeels gelijk voor de deelnemers (behalve Renkum). Dat betekent dat het hoofdmenu (witte balk onder de zwarte balk) nog geen functie heeft. Scroll naar beneden en er verschijnt voor de verschillende wijken steeds een eigen pagina
Klik op de afbeelding (ballon) met mensen naast de statistieken van de spijkerbuurt en je ziet het volgende verschijnen. Dit zijn gegevens uit de achterliggende wijkboekhouding – databank.
De gegevens zijn voor de postcode 6828 overgenomen uit Energie in Beeld. De titels per grafiek geven een voorbeeld van de manier waarop gegevens “journalistieke duiding” kunnen krijgen en oproepen om met de hoge en lage waardes aan de slag te gaan… Ga terug naar de hoofdpagina van Arnhem via hyperlink Gemeente Arnhem boven de rode button
Arnhem – Dordrecht – Rotterdam – Zwolle In het prototype van de wijkboekhouding zijn voor de bovenstaande 4 gemeenten vergelijkbare pagina’s opgenomen. Dus na de startpagina van de gemeente kun je klikken in de menubalk of lager op de wijk-afbeeldingen. Dan verschijnt er een wijk-startpagina met lager op de bladzijde de wijkgegevens en de mensen-ballon waarop je kunt klikken voor de wijk-energiecijfers en enkele opvallende resultaten. Onderaan de wijkpagina staan enkele opvallende projecten. Klik bij Dordtrecht (Leefwerf de Biesbosch) en Zwolle (StraatStroom) op het project voor een uitgebreidere beschrijving.
Aan de linkerkant kun je inloggen om meer over het project te lezen. Binnen het concept van de wijkboekhouding kunnen er op deze manier inlog-opties komen om méér informatie te zien of speciale opties te gebruiken.
De gebruikersnaam is demo en het wachtwoord is demo
Op de volgende bladzijde zie je de pagina van Zwolle na het inloggen. Dan verschijnen de buttons Business case, Uitwerking, de 3 P’s en verdieping. Het geheel is een eerste zéér voorlopige opzet m.b.t. de onderdelen van een project.
Spring nu via de button van de Gemeente en dan Nederland terug naar de startpagina en kies voor de gemeente Renkum. Voor deze gemeente zijn (vanwege het beschikbaar hebben van meer informatie) meer voorbeeldpagina’s ingevuld.
Voorbeeld Gemeente Renkum De beschrijving van functies van het systeem voor de gemeente Renkum spitsen we toe op de algemene menustructuur en de verschillende visualisaties van informatie die in deze pagina’s zijn opgenomen. In alle gevallen zijn de visualisaties straks door een ervaren wijkboekhouder als een template in te vullen. Vanuit de achterliggende databank worden gegevens aangeboden en de wijkboekhouder kan (samen met anderen) commentaar toevoegen en bijvoorbeeld hyperlinks naar projecten toevoegen.
Themapagina’s De themapagina’s, zoals die van misdaad bevatten cijfers van de politie (via waarstaatjegemeente.nl) De themapagina met afvalcijfers bevat gegevens die via de ambtenaar afval van Renkum beschikbaar zijn gesteld. De themapagina energie gebruikt cijfers van “Energie in Beeld”.
Menustructuur Het centrale menu van elke wijk-dorpsboekhouding heeft als je er met de muis overheen beweegt aan de linker kant hoofdopties en daarnaast voorbeelden van gegevens die een bezoeker moeten stimuleren om te denken “Nou. Dat wist ik niet… eens kijken”… De menuopties met een * (ster) zoals hier Financieel* bevatten steeds een vervolgpagina.
Er zijn ook nog extra pagina’s te vinden door op de dorpspagina van Oosterbeek naar beneden te scrollen via de ballon en via de wordcloud afbeelding
Via de ballon krijg je informatie over energie, maar dan met een visualisatie die erg veel gegevens in een kleine ruimte kan samenvatten zonder het scherm te verlaten. Klik maar eens in de menubalk middenin op Overzicht. Via de buttons rechts zijn er veel opties voor extra gegevens.
Klik je in de Dorps Startpagina op de wordcloud dan verschijnt een trefwoordenlijst. Deze brengt je via Fietsendiefstal op de overzichtspagina: Misdaadgegevens via waarstaatjegemeente.nl
De trefwoorden zullen waarschijnlijk centraal/lokaal vastgelegd worden en waar mogelijk toegang geven tot thema-pagina’s. De gegevens voor Energie komen uit de Wijkboekhouding Databank via Energie in Beeld. De misdaadcijfers van waarstaatjegemeente.nl. Let op het cijfer 5 in de grafieken.
Balans – Waarde De presentatie van waarde kun je zien als een boekhoudkundige balans van activa en passiva. Wat is onze natuur waard. Welke balans kunnen we aan het einde van het jaar financieel opmaken, maar ook qua inwoners, gebouwen, organisaties etc. De onderstaande twee schermen geven een beeld voor financiën en natuur waarin we de verschillende dorpen hebben gecombineerd. Vergelijk dit met een grotere stad, waarbij de wijk uit buurten bestaat. Daar past een vergelijkbare presentatie met detailgegevens (en klikmomenten)
En een waardering van de natuur.
Stromen – Inkomen en Inwoners De wijkboekhouding bavt (volgens ons) een schat aan informatie over in- en uitgaande stromen. Soms zullen die gegevens beschikbaar zijn en soms moeten ze worden berekend. In onderstaand voorbeeld is het inkomen de wijk ín bekend via het CBS en is het uitgaven patroon berekend via gegevens van het Nibud. De visualisatie geeft een indruk van de mogelijkheden. Straks is het klikken op de blokken mogelijk met extra diepgang.
Een visualisatie van stromen in én uit waarbij de schillen hier de herkomst en het doel weergeven. Deze visualisatie kan ook voor andere thema’s worden gebruikt. Klik op de ringen voor extra informatie.
Thema’s – Gemeentebegroting – Global Goals – GRI-Duurzaamheid De presentatie van gegevens op een recht toe rechtaan manier is een optie van de wijkboekhouding, maar door ook te kiezen voor verschillende vooraf vastgelegde templates ontstaat de mogelijkheid om mensen iets van een samenhang te tonen. Met name de Global Goals bieden die mogelijkheid, want we zullen in Nederland bij het zien van thema 6 denken dat we dat goed geregeld hebben, maar dan zien dat we jaarlijks erg veel uitgaven aan een goed stelsel van riolen en waterzuivering én tegelijk ook erg veel schoon water verbruiken.
De thema’s zijn doorzoekbaar via het menu. Kijk eens bij 7, 11, 15 en 16 voor verschillende presentaties. Hierna zie je een voorbeeld van de thema-pagina afval.
Projecten Voorbeelden van projecten hebben we bij Dordrecht en Zwolle al laten zien. Hierbij een voorbeeld van een projectenpagina die oproept tot grasduinen. Naast de hoofd-zoek-opties verwachten wij extra mogelijkheden, zoals omvang van een gemeente, doelgroep, qua mensen, middelen, investeringen etc.
Netwerk - Nieuws De Dorpsboekhouding van Oosterbeek zal regelmatig nieuwe gegevens bevatten. De nieuwssectie geeft een overzicht. De menuoptie Netwerk geeft straks een overzicht van mensen en organisaties.
© Frans Beurskens Works – 07-05-2016 voor Transitiereizen - Arnhem
