Introductie Het Coachnetwerk van de Universiteit Utrecht is een platform dat ervaren alumni, studenten en jonge alumni (‘coachees’) bij elkaar brengt. Het Coachnetwerk faciliteert de kennismaking tussen coach en coachee, gebaseerd op jullie persoonlijke (medium)voorkeuren, (studie)achtergrond, (internationale) (werk)ervaring en/of interesses. Als coach bepaal je zelf hoe het coachtraject exact vorm krijgt; denk bijvoorbeeld aan het medium van contact en de frequentie. Studenten en jonge alumni hebben behoefte aan advies op maat; afhankelijk van hun persoonlijke situatie en talenten. Het persoonlijke contact maakt deze vorm van coaching bijzonder; je ervaart hoe het is om een student of jonge alumnus daadwerkelijk een stap verder te helpen in zijn of haar carrière middels jouw ervaringen en inzichten. Als ervaringsdeskundige kunnen jouw inzichten, zowel persoonlijk als zakelijk, studenten vooruit helpen met hun studiekeuze of bijvoorbeeld arbeidsmarktoriëntatie. Als Universiteit Utrecht zijn wij je erg dankbaar voor jouw bereidheid om studenten en jonge alumni vooruit te helpen en met hen mee te denken. Voor jou, als coach, is het Coachnetwerk erg interessant om: •
coachings- en adviesvaardigheden te ontwikkelen;
•
de nieuwe generatie te ontmoeten en hun inzichten in uw vakgebied te horen;
•
jouw netwerk met frisse blikken uit te breiden;
•
verbonden te blijven met de Universiteit Utrecht;
•
talent zijn of haar droom te helpen ontdekken of te realiseren.
Het Coachnetwerk: •
creëert waardevolle connecties tussen studenten, jonge alumni en ervaren alumni;
•
geeft alumni de kans om kennis te maken met de nieuwe generatie in hun werkveld;
•
geeft studenten en alumni de kans om te leren van de ervaringen en inzichten van professionals;
•
begeleidt studenten en jonge alumni in het realiseren van hun doelen en dromen;
•
ondersteunt coachees in het maken van belangrijke keuzes op het gebied van opleiding en werk;
•
faciliteert ondersteuning en inzichten naast het academische curriculum.
“Tijdens coaching worden zowel de student als de coach zich bewust van onbewuste, al wel aanwezige informatie, zodat een volgende stap in de persoonlijke ontwikkeling kan worden gezet.” - Pieter Klein, coach
Uw inzicht en ervaringen succesvol delen Als je je aanmeldt als coach, word je onderdeel van het coachnetwerk. Studenten en jonge alumni (de coachees) kunnen jou dan benaderen met een coachvraag. Eventueel kun je ook zelf een coachee zoeken waarvan u denkt dat hij/zij jouw hulp kan gebruiken. Hier vind je meer informatie over het succesvol delen van jouw ervaringen. Wat is belangrijk bij coaching? •
Benader de coachee met een positieve insteek en deel jouw ervaringen op het gebied van educatie, werk, carrièremogelijkheden, bedrijfscultuur, werk-privé balans en timemanagement;
•
Daag de coachee uit zijn eigen antwoorden dan wel oplossingen te vinden en keuzes te maken (en accepteer dat goed advies niet altijd ter harte wordt genomen);
•
Daag de coachee uit om uit zijn comfortzone te komen;
•
Stel, samen met de coachee, de coachvraag vast en probeer deze in de gaten te houden;
•
Besteed aandacht en tijd aan de coachee zodat hij het gevoel heeft serieus genomen te worden. Wees eerlijk richting de coachee als er tijdelijk minder contact kan zijn door een drukke agenda.
Er wordt niet van je verwacht dat je een student of jonge alumnus een stage of baan bezorgt, activiteiten sponsort of een antwoord hebt op alle vragen. Je bent uiteraard vrij om zelf te bepalen wat je voor een coachee kunt en wilt betekenen. Coachtraject Samen met de coachee bepaal je hoe het coachtraject vorm krijgt; denk bijvoorbeeld aan het medium van contact of de frequentie. Je kunt de coachee bijvoorbeeld tweewekelijks spreken via Skype of elke maand een kop koffie drinken. Op deze manier kun je het traject afstemmen op jouw beschikbaarheid en de gemeenschappelijke voorkeuren. De
eerste
ontmoeting
staat
in
het
teken
van
kennismaken
(zie
ook
de
ideeën
voor
gespreksonderwerpen verderop in deze handleiding) en het concretiseren van de coachvraag. Het is belangrijk de coachvraag helder en concreet te formuleren zodat je samen met de coachee ook echt naar een antwoord of ontwikkeling toe kunt werken. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld de SMARTtheorie hanteren, zie Gespreksonderwerpen en -technieken. Peil ook bij de coachee wat hij of zij van het coachtraject verwacht, zodat je deze verwachtingen kunt managen en waar nodig (bij)sturen. Coaching is een proces waarin gezocht wordt naar de juiste antwoorden of inzichten én de acceptatie daarvan. Het is daarom belangrijk om, op basis van uw voorkeuren voor mediumkeuze en frequentie, direct de vervolgafspraken in te plannen. In het ideaalste geval ontmoet je de coachee face-to-face voor een persoonlijke benadering, maar als dit niet mogelijk is kun je ook telefonisch of via Skype de gesprekken voeren. Bepaal samen met de coachee, afhankelijk van de coachvraag, hoeveel contactmomenten nodig zijn om de vraag te beantwoorden.
Wanneer het coachtraject eindigt is afhankelijk van het beantwoorden van de coachvraag of jullie onderlinge afspraken. In sommige gevallen volstaat het met één tot drie contactmomenten, in andere gevallen is er op meer regelmatige basis contact. Gedurende het coachtraject, of na afloop, vragen we via een evaluatieformulier naar jouw ervaringen en verbeterpunten voor het netwerk. Hoe zorg je voor een succesvol coachtraject? •
Manage de verwachtingen door het bespreken van persoonlijke voorkeuren, ambities en de verwachtingen van zowel de coachee als jou als zijnde de coach. Bespreek dit onderwerp op continue basis en stel zo nodig de verwachtingen of doelstellingen tijdig bij;
•
Vraag de coachee de gesprekken voor te bereiden op basis van de voorgestelde gespreksonderwerpen of een specifieke opdracht. Zorg ervoor dat je zelf ook bent voorbereid en vraag de student vooraf naar zijn of haar coachvraag;
•
Stimuleer de student of jonge alumnus om ideeën om te zetten in concrete actie(s);
•
Denk na over uw aanpak en zie ook Gespreksonderwerpen en -technieken;
•
Stel open vragen en geef de coachee de tijd en ruimte om zelf met antwoorden te komen.
Aanmeldproces Aanmelden voor het Coachnetwerk kan via de website www.uu.nl/coachnetwerk. Je wordt dan doorverwezen naar de pagina www.dwillo.nl/uucoachnetwerk. In overleg met de coachee geef je zelf het coachtraject vorm. Normaliter bestaat het coachtraject uit drie fasen: 1. Match!
2. Kennismaking
3. Kennisdeling
Meld je gemakkelijk en snel
De coachee nodigt je uit voor
Het netwerk begint bij jou en
aan voor het Coachnetwerk
een match. Eventueel kun je
je coachee. Deel je ervaringen
(met behulp van LinkedIn).
zelf ook een coachee
en gedachten met elkaar zodat
Geef je voorkeuren, zoals
uitnodigen. Afhankelijk van
jullie beiden kunnen profiteren
achtergrond, interesses of
jullie voorkeuren kan de
van nieuwe inzichten en
werkervaring, voor de ideale
kennismaking offline (koffie of
ideeën. Deel je ervaringen ook
match aan.
lunch) dan wel online (Skype
met anderen om het netwerk
of mail) plaatsvinden.
te vergroten.
Stappenplan van registratie tot advies In 7 stappen van registratie tot het selecteren van een coach en het plannen van een afspraak. Registreren 1. Meld je aan via de blauwe “registreer” button rechtsboven; 2. Vul je e-mailadres in, kies een wachtwoord en geef aan of je een coach of coachee zoekt; 3. Vul je profiel gemakkelijk in met behulp van LinkedIn (of eventueel handmatig); 4. Activeer je profiel door te klikken op de activatie link in de e-mail. Matching 5. In principe toont de coachee het initiatief en ontvang je een uitnodiging voor de matching. Het Coachnetwerk is vrijwillig en vrijblijvend; het kan dus niet gegarandeerd worden dat je een matchingsverzoek ontvangt. Je kunt eventueel ook zelf een coachee benaderen. Zorg ervoor dat je jouw kwaliteiten duidelijk formuleert zodat je makkelijk te vinden bent. 6. Als je een verzoek ontvangt, bepaal dan zelf of je in staat bent om de coachee verder te helpen. Je bent uiteraard ook vrij om een verzoek te weigeren. Als je het verzoek accepteert, kun je contactgegevens uitwisselen om een afspraak in te plannen. N.B. Afhankelijk van je beschikbaarheid en wensen kun je meerdere contacten leggen en/of je netwerk via het Coachnetwerk verder uitbreiden. Actie: Kennismaken en kennisdelen 7. In overleg met de coachee spreek je een datum en tijd af om elkaar te ontmoeten. Idealiter is de ontmoeting face-to-face. Samen bespreek je de doelstellingen, wederzijdse verwachtingen en het vervolgtraject (aantal keren dat je elkaar gaat ontmoeten etc.).
Gespreksonderwerpen en -technieken Studenten en jonge alumni kunnen verschillende vragen hebben, bijvoorbeeld over hun studiekeuze, carrièremogelijkheden, sollicitatietips, netwerken of het vinden van een stage of baan. Het is belangrijk de coachvraag helder te hebben, om te weten of jij de juiste coach bent voor de coachee om te helpen met desbetreffende coachvraag. Houd ook rekening met de mogelijkheid dat de vraag misschien niet expliciet geformuleerd wordt uit onzekerheid of bijvoorbeeld angst voor het antwoord. Deze vragen kunnen helpen om de coachee beter te leren kennen: •
Wie ben je (achtergrond, studiekeuze, interesses)?
•
Wat is je coachvraag, met andere woorden; wat wil je graag leren, ontdekken of beslissen? Welke problemen wil je tackelen?
•
Wat verwacht je van mij en van het coachtraject?
•
Hoe wil je het coachtraject graag vormgeven (frequentie en medium van contact)?
•
Hoe bevalt/beviel je studie(keuze) aan de Universiteit Utrecht en hoe vormt dit jouw ervaringen?
•
Heb je al werkervaring opgedaan? En zo ja, waar en in welke functie?
Overige vragen die u in een gesprek kunt behandelen zijn: •
Waarom heb je je ingeschreven voor het Coachnetwerk?
•
Wat wil je graag leren van mijn ervaringen of inzichten?
•
Wat zijn je (kern)kwaliteiten? (Maximaal vijf)
•
Wat zijn je verbeterpunten? (Maximaal vijf)
•
Waar ben je trots op en waarom?
•
Waar heb je spijt van en wat heb je daarvan geleerd?
•
Waar wil je over vijf jaar staan?
•
Wat zijn voor jou belangrijke elementen bij het kiezen van een baan/bedrijf?
•
Wat zijn jouw drijfveren? Wat is je ambitie?
•
Wat of wie inspireert jou en waarom?
•
Tegen welke dingen loop je nu aan? Wat gaat er niet zo goed?
Coaching theorieën Het delen van ervaringen in de vorm van coaching is een vak apart. Deze achtergrondinformatie over gesprekstechnieken, het helder krijgen van doelstellingen en de kwaliteiten van de coachee kunnen gebruikt worden als basis voor de coaching. LSD-gesprekstechnieken Coaching begint met luisteren. Luisteren naar het verhaal, de persoonlijkheid en het lichaam. LSD is een gesprekstechniek bedoelt om coaching te structureren en de verdieping op te zoeken:
L
Luisteren
Luisteren betekent geïnteresseerd zijn in de ander, horen wat deze te zeggen heeft maar ook zien en opmerken hoe zijn (lichaams)houding dit verhaal ondersteunt of tegenspreekt. Denk hierbij aan een open houding, oogcontact en wegkijken, knikken en bevestigen, non-verbaal contact (afstand nemen, houding spiegelen) en verbaal contact (woordkeuze, intonatie en gebarentaal).
S
Samenvatten
Door het gesprek continue samen te vatten kunt u controleren of je het gesprek juist geïnterpreteerd hebt. Je geeft hiermee de gesprekspartner de gelegenheid om eventuele verkeerde interpretaties direct te verbeteren of nuanceren.
D
Doorvragen
De volgende stap is doorvragen; waarom dan en wie vindt dit? Let op subjectieve uitlatingen, aannames, algemene formuleringen en vaagheden.
SMART-doelstellingen formuleren Om een concreet resultaat te behalen is een concrete doelstelling noodzakelijk. Doelstellingen zijn daarom meer dan alleen een droom of wens en worden idealiter SMART opgesteld. Een SMARTdoelstelling is richtinggevend en faciliteert het behalen van resultaat in de praktijk. SMART doelen stellen betekent:
S
Specificiek
Specificeer het doel duidelijk en concreet tot een waarneembare actie, gedrag of resultaat. Vragen als “wat”, “wie” en “waarom” staan centraal.
M
Meetbaar
Kwantificeer de doelstelling met een getal, bedrag of percentage. Bepaal de methode of procedure om de doelstelling te kunnen bereiken en stel het beginpunt (de zogenaamde nulmeting) vast.
A
Acceptabel
Denk na over verschillende belangen: Wil je deze doelstelling individueel behalen en/of is er draagvlak bij anderen voor deze doelstelling dan wel de ondersteuning van het behalen van de doelstelling. En waarom wil je deze doelstelling behalen? De doelstelling moet uitnodigen tot actie.
R
Realistisch
Is de doelstelling ook haalbaar? Zet de doelstelling om in actiepunten die concreet en behapbaar zijn. Een onbereikbaar doel motiveert immers niemand.
T
Tijdgebonden
De “wanneer”-vraag geeft de activiteiten een duidelijk kader: wanneer beginnen de activiteiten en wanneer zijn deze afgerond? Wanneer is het doel bereikt?
Succes verzekerd onder het motto “Work SMART, not hard”. Kernkwaliteiten en valkuilen Iedereen heeft zijn eigen kwaliteiten, maar ook zijn verbeterpunten. Elke kwaliteit kan doorslaan in een valkuil en bij coaching gaat het erom deze valkuilen op tijd te herkennen en daarmee om te leren gaan. Daniel Offman ontwikkelde voor de menselijke eigenschappen het kernkwadrant: •
Kernkwaliteit: Een specifieke eigenschap waarin je uitblinkt en die de coachee kenmerkt. Dit maakt je tot wie je bent;
•
Valkuil: Als je doorschiet in je kwaliteit kan dit negatieve bijklanken hebben; met andere woorden dit is de andere kant van de medaille;
•
Allergie: Een valkuil van een ander die bij jou irritatie oproept. Jouw reactie op dit gedrag is een allergie wat vaak te maken heeft met jouw persoonlijke kwaliteiten;
•
Uitdaging: De kwaliteit die de allergie veroorzaakt vormt een belangrijk ontwikkelpunt.
Een voorbeeld is de kernkwaliteit ‘daadkracht’ welke in het heetst van de strijd ook ervaren kan worden als ‘drammerig’ (valkuil). De uitdaging is ‘geduld’ te hebben, zodat de daadkracht niet afhankelijk is van het doordrammen. Mensen die zelf erg daadkrachtig zijn, hebben vaak een allergie voor ‘passiviteit’, met andere woorden; mensen die niet daadkrachtig optreden zoals zij zelf wel zouden doen.
To GROW-vragen Het
Amerikaanse
To
GROW-model
faciliteert
een
probleemoplossende structuur waarbij iemand zelfstandig een probleem kan aanpakken door het beantwoorden van vragen. Meestal geldt dat mensen liever een oplossing hanteren die zij zelf bedacht hebben, dan een oplossing van iemand anders aan te nemen. Door middel van deze vragen kun je de coachee het gevoel geven dat hij of zij zelf in staat is om tot een oplossing te komen:
T
Topic
•
Wat wil je bespreken?
G
Goal
•
Wat wil/hoop je bereiken?
•
Wat vind je écht belangrijk?
•
Welke uitkomst/oplossing zou ideaal zijn?
•
Wat heb je al geprobeerd/gedaan?
•
Waar sta je nu in verhouding tot je doelstelling?
•
Van welke fouten heb je al geleerd?
•
Wat vormt een barrière in het behalen van je doel?
•
Wat zijn de opties? En de alternatieven?
•
Wat is de (mogelijke) eerste stap?
•
Wie kan je helpen bij het behalen van je doelstelling?
•
Als alles mogelijk zou zijn, wat zou je dan doen?
Will do /
•
Hoe ga je dit aanpakken?
Way forward
•
Wat heb je nodig om succesvol te zijn?
•
Wat ga je morgen doen om met je plannen te beginnen?
•
Wat zou er gebeuren als je deze stappen niet gaat zetten?
R
Reality
O
Options
W
Feedback geven Om te kunnen groeien moet een coachee zich open stellen voor feedback. Feedback kan zowel negatief (leerpunt) als positief (compliment) zijn en met name negatieve feedback ontvangen kan erg lastig zijn. Hoe geef je feedback die geaccepteerd wordt? •
Spreek in de ik-vorm waarbij je vraagt om begrip voor jouw kant van het verhaal. Bijvoorbeeld “Ik kan me niet concentreren als je zo hard praat” versus “Jij praat te hard”;
•
Bespreek het gevoel en de gevolgen in plaats van de feiten van de situatie. Als iemand te laat komt, vraag dan niet of iemand te lui is om op te staan maar leg uit dat het voelt alsof uw tijd en moeite niet gewaardeerd worden of niet serieus genomen worden;
•
Beschrijf gedrag dat kan veranderen, dus bijvoorbeeld geen stotteren maar presentatietechnieken;
•
Beschrijf een concreet voorbeeld in plaats van te generaliseren met “altijd” of “nooit”;
•
Vraag expliciet om een verandering en geef de ander de tijd en de ruimte om te reageren;
•
Zoek samen naar een oplossing in plaats van een oplossing op te leggen.
Contact Heb je vragen of feedback over het Coachnetwerk? Neem dan contact door een e-mail te sturen naar
[email protected] of telefonisch via +31(0)30 253 8978. Heb je technische vragen over het online platform, stuur dan een e-mail naar
[email protected].
