Inti Sisa Alli shamuska kachun. Welkom in Inti Sisa, bienvenido in Guamote, een klein Ecuadoriaans bergdorpje in het hart van de centrale Andes. Inti Sisa, wat zonnebloem betekent in Kichwa, is een gemeenschapsproject in Guamote, gelegen in een van de meest traditionele streken van Ecuador: 95 procent van de mensen hier zijn Indigenas (de inheemse bevolking). Vanuit de vraag naar beter en meer praktisch onderwijs werd in 1999 het educatief centrum Inti Sisa opgericht. Wat begon met enkele motors om ter plekke in de berggemeenschappen les te gaan geven, is uitgegroeid tot een bloeiend educatief centrum in Guamote, waar we computerles, naailes, muziekles en Engelse les geven. Waar we ook elke dag 40 kleutertjes ontvangen en de schoolkinderen uit de buurt helpen met hun huiswerk. En waar we sinds 2004 ook onze deuren openstellen voor toeristen die hier een echt stukje Ecuador kunnen ervaren. Om het project beter te kunnen begrijpen, is het interessant om de geschiedenis van deze streek te kennen. Toen de Spanjaarden in de 16e eeuw Ecuador binnenvielen, begonnen ze met een gewelddadig offensief tegen de lokale bevolking dat leidde tot de volledig onderdrukking van de Indigena´s. Dit was het begin van het ´huasipungo´ tijdperk. In heel Ecuador werden grote haciendas (boerderijen) gebouwd en alle Indigenas en hun land werden eensklaps eigendom van de Spaanse veroveraars en later hun mestizos nakomelingen. De Indigenas werden gedwongen om als slaven te werken op deze grote boerderijen. Ze hadden geen recht op onderwijs, mochten niet stemmen en werden vaak heel slecht behandeld. Aan de afschaffing van dit systeem en de emancipatie van de Indigena cultuur ging een jarenlange strijd vooraf. En pas met de laatste grote landbouwhervormingen in 1972-1973 begonnen de Indigenas hun verloren rechten te recupereren. Met dit in het achterhoofd, kan je begrijpen waarom deze streek, die voor 95 procent uit Indigenas (de Puruhua groep) bestaat, zich trager heeft ontwikkeld tegenover vele andere streken in Ecuador. Het canton Guamote is nog steeds de tweede armste regio van het land. Maar de Indigena cultuur is een sterke en veerkrachtige cultuur die ondanks 500 jaar van onderdrukking gekenmerkt wordt door positivisme. In het canton Guamote is Kichwa de eerste taal en wordt de typische klederdracht (hanacos, ponchos, hoedjes,…) met fierheid gedragen. De leergierigheid van de Puruhuas is indrukwekkend: vrouwtjes van 80 jaar die leren lezen en schrijven, kinderen die juichend komen toegelopen wanneer de computerleraar aankomt in de gemeenschap, jongeren die bij gebrek aan een leerkracht Engels zelf aan de slag gaan met hun handboek… En om dit alles te ondersteunen en te stimuleren is Inti Sisa opgericht.
1
Guamote telt ongeveer 5000 inwoners, maar in de bergen rond Guamote wonen meer dan 40 000 Indigenas in hechte gemeenschappen. Elke gemeenschap heeft eigen verkiezingen, een eigen belastingsysteem en zelfs een eigen justitiesysteem. Regelmatig worden er minga’s georganiseerd waarbij heel de gemeenschap samenwerkt om een klus te klaren in het dorp. Als er iemand sterft, rouwt heel de gemeenschap, als er iemand trouwt, viert heel de gemeenschap. Maar hoe sterk deze gemeenschappen ook zijn, spijtig genoeg kampen ze met een grote achterstand op het gebied van educatie. Door gebrek aan middelen is zowel de kwaliteit als kwantiteit van het onderwijs beperkt. De arme basisschooltjes moeten het stellen met 1 of 2 leerkrachten (voor alle kinderen van 6 tot 12 jaar) en weinig educatief materiaal. De doorstroming naar secundair onderwijs is beperkt, door het feit dat er amper secundaire scholen bestaan in de bergen en vervoer naar de dorpen moeilijk en kostelijk is. De grote armoede die er nog steeds heerst (mensen leven van wat ze verbouwen op hun land en op de grote donderdagmarkt verkopen), zorgt ervoor dat de kinderen mee het land op moeten. De landbouw gebeurt veelal manueel en elk paar handen is meer dan welkom.
Toen Greta Coninckx begin jaren 90 rondreisde in Ecuador werd ze erg getroffen door de levensomstandigheden van de mensen in en rond Guamote. Uit de vraag ‘wat kan ik voor jullie doen?’ is Inti Sisa gegroeid. De mensen vroegen heel specifiek naar hulp in het onderwijs. De eerste vrijwilligers die vanuit Belgie naar Guamote werden gestuurd, gingen dagelijks met bromfietsen naar de verschillende gemeenschappen om ter plekke de leerkrachten te ondersteunen. Dankzij de inspanningen van Greta en Philip De Bruyne (de twee peetvaders van het project) werd er genoeg geld ingezameld om in Guamote zelf een educatief centrum op te richten. Er werd gestart werd met naailes, computerles, Engelse les, een muziekatelier en kleuteronderricht. Begin 2001 werden de eerste bouwstenen van het nieuwe educatieve centrum en het gastenhuis gelegd. Dit gastenhuis werd opgericht om het educatieve project te financieren en opende zijn deuren in 2014. 2
Bovendien werden er op deze manier extra jobs gecreëerd (in een dorp waar de werkgelegenheid heel beperkt is). Vandaag de dag werken er 16 mensen voor Inti Sisa (kokkinnen, gidsen, leerkrachten,...) die allemaal een eerlijk loon krijgen en sociale zekerheid hebben. En wiens kinderen en echtgenoten/echtgenotes een tweede thuis hebben gevonden in Inti Sisa. En we zijn er in geslaagd om een prachtteam bijeen te brengen!
Ook de buurtkinderen vinden hun weg naar Inti Sisa. Ze komen hier hun huiswerk maken, ons uitnodigen voor een partijtje voetbal, of een handje bijsteken op drukke momenten
En niet alleen de buurtkinderen, maar zelfs universiteitsstudenten uit Riobamba en kinderen uit heel Guamote komen hier voor hulp met hun huiswerk. De lage drempel zorgt ervoor dat iedereen zich hier welkom voelt.
Hier staat de deur altijd open. En al deze kinderen die hier constant binnen en buiten lopen zijn ongetwijfeld een deel van de chaos die hier soms heerst, maar ook zeker zo’n groot deel van de charme van Inti Sisa!
3
Om het project zelfbedruipend te maken, openden we in 2004 de deuren van ons gezellig gastenhuis voor toeristen uit alle windrichtingen. Onze grote troef is dat we hier voor ieders wat wils hebben: de sportievelingen kunnen met ons op mountainbiketrip of paardrijdtoer. We organiseren bezoekjes aan de gemeenschappen waar mensen een stukje van het echte Ecuador kunnen zien. De avonturiers kunnen met ons de indrukwekkende Chimborazo vulkaan bezoeken. In de omgeving zijn prachtige wandelingen te maken en ook een bezoekje aan ons educatief centrum is zeker de moeite waard! Onze gepassioneerde indigena gids Lazaro kent Guamote, Inti Sisa en de idigena cultuur als geen ander. Onze keukenprinsessen Encarnacion, Juanita, Janeth Ermelinda, Esther en Carmen slagen er in om de traditionele Ecuadoriaanse specialiteiten lekker te combineren met de internationale keuken. En Eva en Tom, die hier jaren geleden als vrijwilligers toekwamen en Inti Sisa in hun hart hebben gesloten, vervolledigen het hotelteam.
Van maandag tot vrijdag ontvangen Monica en Luz in onze kleuterklas 40 kleutertjes, die hier ook elke middag lekker eten. Kathy, ons naaiwonder, leert met veel toewijding haar leerlingen kleren maken in ons naaiatelier. En dankzij een donatie van een Australische organisatie hebben we in september 2012 ook in 3 gemeenschappen lokale naaiateliers kunnen inrichten waardoor Kathy ook enkele dagen per week in de gemeenschappen zelf lesgeeft. Martha, een van de eerste afgestudeerden van onze naaicursus werkt nu voltijds voor Inti Sisa en maakt de mooiste en origineelste souvenirs die we verkopen in ons atelier. Victor, onze computerleraar gaat computerles geven in de gemeenschapsschooltjes (door gebrek aan openbaar vervoer raken deze leerlingen niet in ons centrum en gaan wij dus naar hen) en elke donderdag wordt er computerles gegeven aan volwassenen uit Guamote. Ook scholen uit Guamote komen gebruik maken van ons computerlokaal. Ana, ondersteunt al onze tallers en geeft Kichwales. Een vrijwilliger (veelal uit België) neemt de Engelse les voor zijn rekening (zowel in Guamote als in de gemeenschappen). En op zondag geeft Lazaro zijn muzikale kennis van de traditionele Andische muziek door aan alle geïnteresseerden. Samen met enkele oud-studenten vormt Lazaro een muziekband die regelmatig optreden en die in het voorjaar 2015 op tour gaan door Belgie. En Victor Hugo is onze coördinator van het educatieve centrum.
4
Sinds de start werkt Inti Sisa met (veelal Belgische, maar ook andere nationaliteiten zijn meer dan welkom) vrijwilligers die meehelpen in toerisme en educatie (Engelse les) en die een volwaardig deel uitmaken van het Inti Sisa team.
Inti Sisa is een volledig onafhankelijk project. Al onze inkomsten komen uit toerisme of particuliere giften. En al onze inkomsten worden integraal in het project geïnvesteerd. We zijn erkend door de Ecuadoriaanse regering als educatief centrum en reiken aan het eind van elke cursus certificaten uit.
De grootste trekpleister van Guamote is de wekelijkse inheemse markt, een van de grootste en meest traditionele markten van Zuid-Amerika. Elke donderdag komen de mensen uit de gemeenschappen naar Guamote om hun groenten, fruit, schapen, varkens, cavia’s, koeien, hoedjes, kledij,… te verkopen. Ver weg van alle toeristenvallen is dit een markt voor en door indigena’s, een van de meest authentieke dingen die je in Ecuador kan zien, en meer nog, echt beléven. Want deze markt is een avontuur voor al je zintuigen. Een chaos aan geuren, kleuren, geluiden en indrukken. Maar overal lachende en vriendelijke gezichten. Want dat is de kracht van Guamote: haar mensen. De oprechtheid, vriendelijkheid en dankbaarheid van de Guamoteños is indrukwekkend.
5
De kracht van Inti Sisa is dat we ons als totaalproject heel goed hebben kunnen integreren in de gemeenschap: onze inkopen gebeuren lokaal, alle onze werknemers komen uit de streek, we werken nauw samen met enkele berggemeenschappen waar we helpen met computer- en Engelse les, onze toeristische activiteiten gebeuren in nauwe samenwerking met de lokale bevolking,... Bovendien is de drempel om hier binnen te komen zeer laag: Iedereen is hier welkom en iedereen in Guamote kent Inti Sisa. Inti Sisa is een intercultureel, internationaal en interetnisch project, een plaats waar mensen van alle nationaliteiten, alle leeftijden, alle achtergronden en alle religies elkaar kunnen ontmoeten. Een uniek project in een uniek dorp met unieke mensen.
Groetjes van het Inti Sisa team,
Encarnacion, Janeth, Juanita, Lazaro, Ermelinda, Esther, Carmen, Martha, Kathy, Monica, Victor, Luz, Anna, Victor Hugo, Tom en Eva
6
7
