Interview: 'Mannen van de WIT vormen een brug tussen leveranciers en afnemers'

4de jaargang / nummer 4 / september 2008

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

Interview: 'Mannen van de WIT vormen een brug tussen leveranciers en afnemers'

Innovatie en business development: TNO coördineert Europees project effectief hergebruik industriewater



Focus op:

Aquatech Amsterdam 2008

WATER !QUATECH 3TAND (AL

WATER


-003 34) 6!) 7HITTIER !QUANTIS *OHN-EUNIER

,ED)TALIA (YDROTECH 7ESTGARTH "IOTHANE

/RGANICA4ECHNOLOGY +RUGER

2OSSMARK7ATERBEHANDELINGBV #ELSIUSSTRAAT„0OSTBUS„"'%DE 4„&„%INFO ROSSMARKNL

WWWROSSMARKNL

%LGA"ERKEFELD

/46 !NOX+ALDNES

27/

Inhoud

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

r e da c t i o n e e l

5 NieuwsDigest

Het belangrijkste nieuws uit de watersector van de afgelopen weken.

8 Innovatie en Business development

“Nieuwe technologieën die ‘in de la’ zijn blijven liggen levensvatbaar maken. Dat is een taak van de mannen van de WIT”, zegt Tom Vereijken. Hij is directeur van het Innovatiebureau Watertechnologie bij het NWP en verantwoordelijk voor de zes mannen van het Watertechnologie Innovatie Team (WIT).

13 TNO coördineert Europees project effectief hergebruik industriewater 16 Broedplaats voor nieuwe ontwikkelingen, HeliXer 19 Focus op: Aquatech Amsterdam

Met 800 exposanten uit meer dan vijftig landen schaart Aquatech in Amsterdam zich al jaren onder internationale topevenenementen voor de drink-, afval- en proceswatersector. Het RAI-complex is elke twee jaar de ontmoetingsplek voor waterprofessionals, zowel uit het bedrijfsleven, het bestuur als de wetenschap. In deze uitgave volop aandacht voor de Aquatech, maar ook voor onder meer de Innovation Award en vele interessante noviteiten.

35 Podium: Aqua Nederland 37 Podium: SKIW 41 Carrière

Nieuwe technieken ontdekken en ontwikkelen om daarmee vragen uit de markt op te lossen. Daar houdt Marc van Eekeren (51) zich al geruime tijd mee bezig. Zijn carrière dwong hij af en overkwam hem. “Belangrijk daarbij is mijn netwerk geweest. Daar investeerde ik altijd in.”

42 Watermarkt

Over producten en diensten die onlangs op de markt zijn gebracht.

46 Internationaal Nieuws

Een overzicht van het nieuwsaanbod uit de wereldwijde watermarkt.

50 Servicepagina

Agenda, advertentie-index en colofon.

Strategische clusters De trukendoos van de traditionele marketing is vrijwel uitgeput, zo kopte enige tijd terug een Nederlandse ochtendkrant. Bedrijven, ook die in onze sector, apen elkaar na om uiteindelijk slechts enkel nog te concurreren op prijs. Een voorbeeld. Innovatie was volgens het artikel tijdenlang een marketinginstrument, maar afnemers zien het verschil tussen dezelfde soort producten niet meer. Bovendien belijden veel organisaties te streven naar innovaties, maar dit blijft ook geregeld steken in wollig gebeuzel in vrije stijl. Glans Naast innovatie, zo schreef de krant, heeft vrijwel het gehele traditionele marketingpakket zijn glans verloren. Er is echter licht in de tunnel. Door samen te werken, ontstaan daadwerkelijke meerwaarde en echte innovaties. Theo Poiesz, hoogleraar Economische Psychologie aan de Katholieke Universiteit Tilburg, sprak in dit verband enige jaren terug over het groeiende belang van strategische clusters. Innovaties De bovengenoemde ontwikkeling heeft de watersector uitstekend opgepakt, want in de branche zijn diverse kennisclusters actief om echte innovaties te bedenken en te vermarkten. En dat is zeker niet enkel en alleen een kwestie van eerst iets bedenken en vervolgens de innovatie zien te verkopen, maar in eerste instantie zeer vroegtijdig peilen (toekomst verkenning) wat de marktbehoeften zijn en er dan nieuwe technologieën voor bedenken. Tijdens de komende Aquatech in Amsterdam zullen we weer aardig wat staaltjes van dergelijke geslaagde innovaties zien. Alex van Hoof Hoofdredacteur WaterForum Magazine [email protected]

208.0893 AdvGasheldere idee:206.1176 flow_Najaar 8

18-07-2008

10:28

Pagina 1

Gasheldere ideeën voor water.

Komt u zuurstof tekort in uw waterstroom of zuivering, wilt u uw slibstroom reduceren, is de pH van uw waterstromen te hoog, wilt u kalkafzettingen voorkomen of mist u oxidatiekracht? Wij bieden u toepassingen voor de behandeling van drinkwater, afvalwater, slib en dergelijke. Linde Gas Benelux levert hiervoor niet alleen zuurstof, ozon en koolzuur, maar ook technologie, equipment en jaren ervaring. Specialisten met kennis van gassen én water komen graag langs om u te helpen het gewenste resultaat te behalen.

Linde Gas-ideas become solutions.

Linde Gas Benelux B.V. Havenstraat 1, Postbus 78, 3100 AB Schiedam Tel. 010 246 14 70, Fax 010 246 15 06 www.lindegasbenelux.com [email protected]

1

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

5

Ni e u iwsDi n t e rgv ei est w

Positieve jaarhelft van DHV Advies- en ingenieursbureau DHV kijkt terug op een goed half jaar. Het bedrijfsresultaat steeg met 42 procent. De margeverbetering valt vooral op in de regio’s Afrika en Noord-Amerika. In Nederland presteerden de water- en milieumarkten vrij goed. Analoog aan de groei van de resultaten nemen de omzet (plus zeventien procent naar 217 miljoen euro) en de toegevoegde waarde (plus veertien procent naar 159 miljoen euro) toe. Centraal in DHV’s projecten staat het bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van de leefomgeving. Hierover rapporteert het bedrijf, als eerste advies- en ingenieursbureau in Nederland, in het Corporate Responsibility Report 2007. DHV volgt daarin de richtlijnen van het GRI (Global Reporting Initiative) met een externe controle. Het concern investeert in innovaties, werkt daarbij samen met kennisinstellingen en partners en wisselt deze kennis uit binnen de DHV Groep: Local Delivery of Global Solutions biedt klanten oplossingen op maat. Een voorbeeld is de Nederlandse waterzuiveringtechnologie NeredaÒ. Deze wordt nu samen met onderzoeksstichting STOWA en de TU Delft doorontwikkeld voor een toepassing op de rioolwaterzuivering in Epe in 2009.

Illegale lozingen Uit een onderzoek van het Waterschap Vallei & Eem blijkt dat twee bedrijven in Kootwijkerbroek verantwoordelijk zijn voor een extreem grote vervuiling van het afvalwater dat het waterschap op het rioolgemaal in Kootwijkerbroek binnenkreeg. Bij het rioolgemaal Kootwijkerbroek kwam het afgelopen jaar ongeveer drie maal zoveel vervuiling in het water binnen, dan het waterschap op grond van berekeningen kon verwachten. Het waterschap berekent die vervuiling op basis van het aantal huishoudens en (de aard van de) bedrijven die in Kootwijkerbroek op het riool zijn aangesloten. Door in verschillende delen van het vertakte rioolstelsel te meten, is het waterschap de twee bedrijven op het spoor gekomen. Het waterschap heeft een naheffing opgelegd. Het gaat in totaal om circa 75.000 euro.

Uitdam in het kader van het dijkversterkingproject Amsterdam-Edam. Dit is een van de in het eerste halfjaar van 2008 verworven projecten van DHV.

Betere kwaliteit effluent Het Waterschap Groot Salland gaat een proefproject beginnen om de kwaliteit van het effluent van een bestaande rwzi verder te verbeteren tegen acceptabele kosten. De technologie is erop gericht om in één stap zowel organische microverontreinigingen, zware metalen, stikstof als fosfaat vergaand uit het effluent te verwijderen. Als de proef succesvol is, dan zal de technologie naar verwachting op een groot aantal rwzi’s toepasbaar zijn. Het onderzoek wordt - naast het Waterschap - gedragen door een aantal partners die in samenwerking het proefproject uitvoeren. De technologie van Bewegend Bed Adsorptie (BBA) is eerder in opdracht van Waterschap Groot Salland door TNO Bouw en Ondergrond ontwikkeld en in samenwerking met Paques in een haalbaarheidsstudie voor RWZI Raalte op labschaal verkend. Beide partijen zijn nauw betrokken bij de uitvoering van het huidige proefprogramma. Het pilot onderzoek wordt uitgevoerd op de rwzi Horstermeer van het Hoogheemraadschap Amstel Gooi en Vecht onder leiding van Witteveen+Bos. STOWA tenslotte participeert vanuit de branche in het project. Het onderzoek wordt uitgevoerd in twee fasen. In de eerste fase wordt het BBA proces in onderdelen beproefd. Daarna zal in de tweede fase het totale geïntegreerde BBA concept op een schaal van circa vijf kubieke meter per uur worden getest. De doelstelling van het onderzoek is een betaalbare techniek te ontwikkelen voor de verwijdering van lage concentraties reststoffen in rwzi-effluent door integratie van een aantal processen.

Boodschap langs de weg

Waterschap Zuiderzeeland heeft op twee plaatsen in Flevoland een bord langs de weg geplaatst om automobilisten duidelijk te maken wat enkele taken van het waterschap zijn. De borden blijven staan tot half oktober 2009. ‘Waterschap Zuiderzeeland constateert met enige regelmaat dat bewoners en bedrijven van Flevoland het waterschap niet kennen. Ook zijn zij zich niet bewust van de belangrijke taken die het waterschap uitvoert. De borden wijzen elk met een korte zin op één van deze noodzakelijke taken’, aldus de instantie die de mogelijkheden voor een ‘derde boodschap lang de weg’ onderzoekt.

Jan Willem Mulder

van Water, Wetter & Wasser, Aqua, Akva & Air… tig maal!

Als over de hele wereld dezelfde vlag met het Watermerk in de eigen taal wappert stijgt het bewustzijn, van nu hoogstens 2%, met tientallen tegelijk. Dat is de enige conditie voor Zijne Koninkljke Hoogheid Prins Willem Alexander waarop hij zijn werk kan doen. Als je de Nederlanders vraagt wat hij doet hij, zegt iedereen Water. Vraag je daarna hoezoWater, weet de overige 98% van niets. Recente kijkcijfers van de tv serie Blauw Goud onderstrepen de 2%. Als overal de Watermerk vlag van Blue Peter wappert en tegelijk publicaties verschijnen gaat het algemene bewustzijn omhoog. Wat heeft Blue Peter hiermee te maken? Blue Peter is sinds eeuwen de letter P van het water, alle zeeën en oceanen. Hij stond in de zeevaart voor Vertrek, hij staat nu, van het woord water als watermerk voorzien, voor vertrek naar een nieuwe wereldwater huishouding. Waarbij voor ZKHPWA het eerst voor de hand ligt te proberen de paar miljard met een korter leven of direct met de dood bedreigde medemensen te redden. Vertrek allen naar deze bestemming. Voor ieder lezer van WaterForum is dit ABC, maar het gaat nu om de P. Als iedereen op iedere 22e de Watervlag P uitsteekt, op de fiets, aan het stag, aan de gevel of voor de fabriek, leeft iedereen naar iedere 22e, analoog aan 22 maart van WereldWaterdag toe. Dáár kan ZKHPWA wat mee. Blue Peter bindt burgemeesters om ZKHPWA lokaal te vertegenwoordigen. Zie www.bluepeterWWW.com waarvan de W’s Water Water Water betekenen en koop nú via die site een vlag. Bel voor meer informatie Else Boutkan op: 0615 086 950. *B L U E P E T E R w o r l d w i d e w a t e r b e n e f i t

an

n j

.

in

e

ar

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

Ni e u iwsDi n t e rgv ei est w Meststoffen uit urine GMB en Waterschap Rivierenland gaan een pilot uitvoeren met het winnen van meststoffen uit urine die vrijkomen bij gescheiden sanitatie. Urine wordt daarbij als een afzonderlijke afvalstroom ingezameld en verwerkt. Uit deze afvalstroom worden de nuttige stoffen stikstof en fosfaat gewonnen. De proef moet aantonen dat verwerking van urine op industriële schaal mogelijk is. Het is voor het eerst dat de mogelijkheden van gescheiden sanitatie op deze schaal worden verkend. GMB – actief op het gebied van water, energie en bodem – en Waterschap Rivierenland voeren de pilot uit onder de naam ‘Betuwse Kunstmest’. Hiervoor wordt in Tiel een verwerkingsinstallatie ingericht die gedurende zes tot negen maanden ongeveer een miljoen liter humane urine zal verwerken. Bij de pilot zijn ook de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) en Lettinga Associates Foundation (LeAF) betrokken als kennis- en onderzoekspartners.

In samenwerking met CHRIST Holland is per 1 september BWT Nederland B.V. van start gegaan. De producten van het Oostenrijkse BWT Best Water Technology worden al jaren door CHRIST verkocht. De tijd was rijp voor een zelfstandige vestiging in Nederland. BWT Nederland is gevestigd in Zoeterwoude aan de Energieweg 9.

Aquality uit Stellendam is vijftien jaar vertegenwoordiger van Aquatreat voor de Nederlandse markt. Het Belgische Aquatreat produceert al meer dan dertig jaar waterbehandelingsproducten of zoals zij zelf zeggen ‘chemische specialiteiten’ voor de behandeling van in het bijzonder stoominstallaties en open- en gesloten koelsystemen. Om de samenwerking te vieren, geeft Aquality nieuwe klanten een introductiekorting op de Aquatreat productrange.

Nieuw secretariaat

Innovatie in de watercyclus

Onlangs hebben ir. Roelof Kruize, algemeen directeur van Waternet, en prof. ir. Louis de Quelerij, decaan van de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen van de Technische Universiteit Delft, een strategische samenwerkingsovereenkomst ondertekend. De samenwerking richt zich vooral op onderzoek naar innovatie in de watercyclus, in het bijzonder op de deelgebieden drinkwater, afvalwater en het watersysteem. Waternet draagt zorg voor de hele weg die water aflegt: van drinkwater, het rioleringsstelsel en de zuivering van afvalwater tot het terugbrengen van gezuiverd afvalwater in het oppervlaktewater. Daarnaast behoren het onderhoud van sloten, plassen en meren, advies bij grondwateroverlast en dijkbewaking tot de taken van Waternet. Het bedrijf voert deze uit in opdracht van het hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht en de gemeente Amsterdam. Met de ambitie van Waternet om innovatie in de watercyclus vorm te geven, en de expertise van de TU Delft op de deelgebieden van de watercyclus, is samenwerking een logische stap. De samenwerking wordt in eerste instantie aangegaan voor de duur van vier jaar en krijgt concreet vorm in - onder andere - afstudeerwerk van TU-studenten bij Waternet, promotieonderzoek door TU-promovendi en Waternetmedewerkers, postdoconderzoek aan de Technische Universiteit Delft en bij Waternet, deeltijdopleidingen van Waternetmedewerkers aan de Technische Universiteit Delft (MSc-opleiding) en het gebruik van het Technologisch Laboratorium Leiduin als 'Watercyclus Laboratorium'.

Ondernemersorganisatie FME-CWM voert sinds kort het secretariaat van de Stichting Kennisuitwisseling Industriële Watertechnologie (SKIW). Daartoe ondertekenden Jan Kamminga (links op de foto ) namens FME en Johan van Mourik en Andreas Giesen namens het SKIW-bestuur het contract tussen beide partijen. Het SKIWsecretariaat, ondersteund door branchemanager Gertjan Eg en secretaresse Josée van Oeffel, is voortaan gehuisvest in het FME-pand te Zoetermeer.

Meer nieuws online

Het nieuws op deze nieuwspagina's is ook te vinden op de website WaterForum Online. Als u een abonnement neemt op de gratis nieuwsbrief, ontvangt u wekelijks het nieuws uit de watersector.

Kijk op:

e 2e,

se r

7

www.waterforum.net De ondertekenaars waarmee de samenwerking is bevestigd. Van links naar rechts: Jan Peter van der Hoek, Hans van Dijk, Roelof Kruize, Louis de Quelerij en Ton Rosenhart.

8

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

I n n ovat i e “Nieuwe technologieën die ‘in de la’ zijn blijven liggen levensvatbaar maken. Dat is een taak van de mannen van de WIT”, zegt Tom Vereijken. Hij is directeur van het Innovatie-bureau Watertechnologie bij het NWP en verantwoordelijk voor de zes mannen van het Watertechnologie Innovatie Team (WIT) die Nederland rijk is. Een gesprek.

'De mannen van de WIT brengen partijen bij elkaar en gaan op zoek naar partners'

Tekst: Alex van Hoof Foto: Michelle Muus

'Mannen van de WIT vormen een brug tussen le

In maart dit jaar werd de laatste man van de WIT aangenomen. Kunt u in het kort nog even de ontstaansgeschiedenis schetsen? “Nieuwe technologie in de watersector ontwikkelen en vermarkten is door de overheid gekenmerkt als cruciaal voor het bedrijfsleven. Hierdoor is de noodzaak ontstaan allerlei acties op touw te zetten. De overheid ondersteunt dit met subsidies en de watersector draagt eveneens haar steentje bij. Dit leidde uiteindelijk tot het Innovatieprogramma Watertechnologie. Het programma richt zich op het sneller in praktijk brengen en exporteren van nieuwe technologie. Om deze hele innovatiecyclus te versnellen, is binnen het innovatieprogramma een aantal nieuwe instrumenten ontwikkeld: het Technologisch Top Instituut Watertechnologie Wetsus, de subsidieregeling InnoWATOR en de mannen van de WIT, voorheen innovatiemakelaars genoemd.” De mannen van de WIT vormen een manier om de watersector te ondersteunen? “Er bestaan volop innovatieve technieken in Nederland. Bij afnemers leeft de wens om deze te implementeren. Wie betaalt echter de kosten van het inpassen van nieuwe technieken, en hoe hoog zijn die kosten en wat zijn de risico’s? Deze onzekerheid bij afnemers is één van de redenen waarom bepaalde technieken onvoldoende kansen krijgen. Daar spelen de mannen van de WIT een rol bij. Hoe? Zij brengen partijen bij elkaar, gaan op zoek naar partners, financiers en wijzen de weg naar mogelijke subsidieregelgevingen. Verder wordt binnen het Innovatieprogramma gewerkt aan het opzetten van een garantieregeling. Deze regeling richt zich op het verkleinen van risico’s voor afnemers op het moment dat zij innovatieve technieken willen implementeren.”

De mannen van de WIT hebben een brugfunctie? “Inderdaad, ze vormen een brug tussen partijen. Ze beoordelen innovaties en brengen de vraag naar producten en innovaties bij de mensen met de juiste expertise. Een man van de WIT is iemand die makelt en schakelt, kansen ziet en zich inzet om deze succesvol op de kaart te zetten. Overigens, wij noemden de mannen van de WIT voorheen innovatiemakelaars. Een term die bij veel mensen de gedachte van commerciële jongens opriep, terwijl organisaties gratis gebruik kunnen maken van de expertise van de mannen. Met ‘De mannen van de WIT’, willen we het idee oproepen van mensen met opgestroopte mouwen die de schouders onder de watersector zetten; een sector waar Nederland zo veel kennis en traditie mee heeft.” Probleemoplossende ervaring “In totaal zijn er zes mannen van de WIT die naast deze parttime functie, ook een bedrijf hebben. Op deze wijze blijven ze met beide voeten in de materie staan en weten ze precies wat er in de sector speelt. Kortom, het betreft ervaren business developers met probleemoplossende ervaring die bij ons werken met een bepaalde resultaatverplichting.” Richten de mannen van de WIT zich op bepaalde terreinen? “De taakvelden zijn afgebakend en liggen in lijn met het vastgelegde Innovatieprogramma om de export van watertechnologie in Nederland uit te breiden.”

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

9

I n n ovat i e

n leveranciers en afnemers' Wat zijn die taakvelden? “Het gaat er ten eerste om nieuwe ideeën en technologieën van bijvoorbeeld Wetsus en TNO op te pakken en in de markt te zetten. Een ander aandachtsveld is voor bestaande technieken, die dus al op de markt zijn, nieuwe toepassingen te bedenken. Verder is het belangrijk om innovaties die al zijn ontwikkeld en getest, maar als het ware ‘in de la zijn blijven liggen’ af te stoffen en levensvatbaar te maken. Onze indruk is dat er daar heel veel van zijn. Soms is een bedrijf zo druk bezig met de bestaande business dat er te weinig tijd is om een gedane vondst goed in de markt zetten. Dan verdwijnt die in de la en dat is in veel gevallen bijzonder jammer.” “Het vierde en laatste aandachtsgebied van de mannen van de WIT is het stimuleren van buitenlandse bedrijven om activiteiten in Nederland uit te voeren. Laatstgenoemde is net als het oppakken van complete nieuwe technologieën een kwestie van de lange termijn. Bestaande innovaties een nieuwe toepassing bieden en ‘vergeten’ technologieën oppakken, zijn zaken waar op de korte termijn resultaten mee te boeken zijn.” Een lange termijnsucces is er dus nog niet? “Jawel, bijvoorbeeld bij het interesseren van buitenlandse ondernemingen om Nederland te gebruiken als proeftuin voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën. Daarbij denk ik aan IBM. Overigens, niet meteen een onderneming die je direct met water associeert. IBM wil echter hun expertise koppelen aan die van de Nederlandse watersector en zo nieuwe innovatieve technieken ontwikkelen.”

Voetlicht “De vicepresident van IBM heeft Nederland diverse malen bezocht. Tijdens die overleggen heeft de watersector door een gezamenlijke aanpak de Nederlandse waterkennis duidelijk voor het voetlicht weten te brengen. Dat deden we door te wijzen op de multidisciplinaire aanpak. Uiteindelijk besloot IBM om Nederland te kiezen als locatie voor het uitwerken en testen van allerlei waterbesparende innovaties. En, niet zonder trots, Ierland was daarvoor eveneens in de race. De Ierse overheid wilde zelfs meebetalen: voor iedere euro die IBM investeerde, zou Ierland er een euro bij leggen. Desondanks koos IBM toch voor Nederland. Ons land beschikt in de ogen van IBM over de meeste waterkennis en de best ontwikkeld infrastructuur om technieken te ontwikkelen.” Op wat voor wijze illustreert dit de noodzaak van de mannen van de WIT? “Heel helder, namelijk de notie om partijen die op het eerste gezicht niet veel met water te maken hebben, toch samen te brengen. Uiteindelijk blijkt dan de link met water wel vrij evident te zijn. Voorheen lag dit anders; dan moest een relatie als het ware spontaan ontstaan en was deze bovendien afhankelijk van het gegeven of je toevallig de juiste persoon ergens tegenkwam. “ Is er ondersteuning voor regionale initiatieven? “Daar is een positief begin mee gemaakt, vooral in NoordNederland. Dat komt, omdat in deze regio Wetsus is gevestigd. Daardoor bestaan er in Noord-Nederland een aantal clusters. Onze mannen van de WIT zijn op de hoogte van die clusters, weten wat daar speelt. Zij nemen ervaringen uit deze regio mee naar een andere streek en helpen bij het

Uw bron voor watertestapparatuur

Spectrophotometer PCSPECTRO

Handmeters voor pH, EC, dO

COD-meting Photometer BOD-OxiDirect ®

Snelle en betrouwbare analyse in water- en afvalwater van o.a.: BOD, COD, Ammonia, Nitraat, Nitriet, Fosfaat, etc., etc. Pro Water b.v., Postbus 960, 7550 AZ Hengelo, Tel.: 074-291 51 50, Fax: 074-291 53 50, E-mail: [email protected], website: www.prowater.nl

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

11

I n n ovat i e

Samenwerking De mannen van de WIT maken deel uit van het Innovatieprogramma Watertechnologie. Dit programma is gericht op technologieontwikkeling en exportbevordering van Nederlandse voor Nederlandse bedrijven die actief zijn op het gebied van (drink)waterproductie, (afval)waterzuivering, hergebruik, distributie, monitoring en duurzaam waterbeheer. NWP, SenterNovem en het Technologisch Top Instituut Watertechnologie Wetsus werken nauw samen om dit programma tot een succes te maken. Het ministerie van Economische Zaken zorgt voor de financiële ondersteuning.

Ontmoet de mannen van de WIT: Kom naar het KennisOntbijt op 1 oktober, zie www.waterforum.net

verdere denkproces, om bijvoorbeeld te zorgen dat er een waterfocus bij verschillende partijen ontstaat en er afspraken worden gemaakt.” Tegen wat voor soort problemen lopen de mannen van de WIT op? “Noemenswaardige problemen ben ik nog niet tegengekomen. Kijk, bedrijven die niet willen meewerken zijn sowieso niet in ons vizier. Ik verwacht overigens ook geen enorme obstakels: een man van de WIT is niet een adviseur die iets roept en vervolgens weer verdwijnt. Nee, hij of zij werkt en denkt net zo lang mee totdat er bijvoorbeeld een demonstratie-installatie is of de licentiecontracten zijn getekend. Inhoudelijk bemoeien we ons niet met die afspraken, maar we adviseren desgewenst wel via de zijlijn.” Bent u verbaasd over het aantal innovaties dat uw mannen van de WIT tot nu toe zijn tegengekomen? “We hadden vanaf het begin een positieve verwachting. Die was gebaseerd op een soort steekproef, waarbij we na zijn gegaan hoe hoog de bereidheid van klanten was om te investeren in innovaties. Verder is de wens tot samenwerking met partners onderzocht. Op basis hiervan hadden en hebben we veel vertrouwen in goede resultaten.” Kunt u een voorbeeld geven? “Er bestaat een innovatie op basis van membraantechnologie om mestwater van boeren te zuiveren; een behoorlijk vraagstuk. Met de innovatie werd echter weinig gedaan, omdat er een automatiseringsprobleem mee was. Een man van de WIT ging er mee aan de slag, bracht het probleem in kaart,

dacht na over oplossingen, studeerde op mogelijke financieringen en bracht de juiste partijen bij elkaar. Met resultaat, want er is nu een ‘letter of intent’ voor een proefinstallatie. Dit is dus een goed voorbeeld dat onderstreept dat er technologieën zijn die met een duwtje in de rug de potentie hebben zich te bewijzen.” Eén doelstelling is dus behaald? “Er is een actielijst. We evalueren iedere maand en daarnaast werken we op basis van een jaarplanning. Dit jaar stond in het teken van enkele korte termijnprojecten die we relatief snel konden oplossen. Dat blijven we doen, maar daarnaast is er zeker aandacht voor de lange termijn: buitenlandse bedrijven interesseren om te investeren in Nederland en nieuwe technieken vermarkten. De eerste resultaten zijn binnen en die communiceren we naar buiten: we hebben iets concreets te bieden. Er is echter geen tromgeroffel; we treden niet met toeters naar buiten toe.” Waar ligt de klemtoon in 2009? “We trekken de lijn door die we dit jaar hebben ingezet, maar met de nadruk op water en energie en water en schaarste. Dat zijn twee elementen die mondiaal spelen en de komende jaren belangrijk blijven. Er is subsidie tot 2011 en in de komende jaren zullen we meer projecten ontwikkelen. Uiteindelijk moet dit leiden tot een versteviging van Nederland als kennisland van water. Dit beeld over ons land leeft al heel duidelijk over de grens, maar we dienen dit continu te onderhouden. Ook daaraan leveren wij een aandeel.”

Aquality b.v.

Altijd precies weten wat er in ’t water zit! BEST Instruments; On-line analyse apparatuur voor: alkaliniteit • ammonia • arseen • benzeen • BOD • boron • cadmium • chloor • chloordioxide • chlorofyl A • chroom COD • ethylbenzeen • fenol • fluoride • fosfaat • geleidbaarheid • H2S • hardheid • hydrazine • indigo • kleur koper • kwik • koolwaterstoffen • lood • molybdeen • natrium • natriumchloride • natronloog • nikkel • nitraat nitriet • olie in water • ozon • peroxide • pH • redox • rhodamine • salpeterzuur • silica • sulfide • sulfiet styreen • TDS • titraties • TOC • totaal N • totaal P • toxicity • troebelheid • tolueen • vrij en totaal zuur xyleen • ijzer • zink • zoutzuur • zuur-base • zuurstof • zware metalen • zwavelzuur • en meer... Bezoek onze website www.bestinstruments.nl E: [email protected] • T: 0594-513373 Industriepark 5 e, 9351 PA Leek BEST Instruments is exclusief leverancier van Swan, MTI, NEXTChem, AppliTek, Tethys en Arjay instrumentatie

wetsus

centre of excellence for sustainable water technology

combining scientific excellence with commercial relevance www.wetsus.nl

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

13

r v i eiw Iinnnt eovat e Het vlaggenschip voor de Europese industriële watertechnologieontwikkeling. Zo noemt wetenschappelijk directeur Panagiotis Balabanis van de Europese Commissie het project AquaFit4Use dat onlangs van start ging. Met TNO als coördinator, gaan ruim dertig partners (merendeel industriële bedrijven en kennisinstituten) uit twaalf Europese landen complete systemen voor duurzaam industrieel watergebruik ontwikkelen op basis van zowel nieuwe als combinaties van bestaande technologieën. Budget: 14,5 miljoen euro. Tijdspanne: vier jaar. Verwachtingen: hooggespannen.

TNO coördineert Europees project effectief hergebruik industriewater Tekst: Olav Lammers Foto: Guy Ackermans

“We verwachten met AquaFit4Use vooral door effectief hergebruik van water uiteindelijk een substantiële vermindering van zowel watergebruik als daaraan gekoppeld energiegebruik te gaan bewerkstelligen. Dat hopen we te bereiken door inzet en combinatie van bestaande, verbeterde en nieuwe technieken. Het van elkaar leren uit verschillende sectoren is mede bepalend voor het succes. Bovendien verwachten wij dat het mes aan meer kanten gaat snijden, omdat vrijwel zeker ook een extra spin off ontstaat die ontwikkeling van nieuwe innovatieve oplossingen mogelijk maken”, aldus TNO-medewerker Willy van Tongeren, projectcoördinator van AquaFit4Use. “Gezien het belang dat de EU aan het programma hecht, wordt de komende jaren heel wat van ons verwacht”, voegt hij er aan toe. Het project betreft een gezamenlijke aanpak voor de relatief veel water verbruikende en of vervuilende chemische-, voeding-, papier- en textielindustrie en de toeleverende industrie. De projectpartners gaan na of standaardisatie en volledige integratie van technieken, zoals waterbehandeling samen met sensor en controlesystemen mogelijk is. De ontwikkelde systemen worden de komende vier jaar bij industriële eindgebruikers in Europa gedemonstreerd en daarna commercieel in de markt gezet. Industriële partijen Van Tongeren: “Tweederde van de deelnemers bestaat uit industriële partijen. Naast de watergebruikende sectoren,

zijn verschillende technologieleveranciers als Veolia en Envirochemie partner in het project.” Verder zijn er twee universiteiten en acht onderzoeksinstellingen bij betrokken. De deelnemende bedrijven brengen zelf tot vijftig procent van hun eigen onderzoekskosten in. De EU subsidieert de rest. Dat maakt het voor bedrijven extra aantrekkelijk mee te doen. “We werken met dit project bovendien aan hele concrete problemen waar nu nog geen oplossingen voor zijn. Daarbij beseffen de bedrijven maar al te goed dat hun voortbestaan in het geding is bij het vooruitzicht dat bijvoorbeeld steeds minder grondwater mag worden gebruikt. Bedrijven willen dan ook steeds meer onafhankelijk zijn ten aanzien van hun watervoorziening en afvalwaterlozing.” Coördinerende rol AquaFit4Use ging 2 juli officieel van start, maar de basis werd vier jaar geleden al gelegd. Dat TNO is verzocht de coördinatie op zich te nemen, is niet zo vreemd. Het instituut is al lange tijd actief in het Europese waterplatform WSSTP, Watersupply and Sanitation Technologie Platform, één van de circa dertig technologieplatforms die door de EU Commissie zijn opgericht met de bedoeling de concurrentiekracht van de Europese industrieën te versterken. “TNO heeft steeds een actieve rol gespeeld bij het samenstellen van een visiedocument, strategische researchagenda en implementatieplan voor de Europese watermarkt”, vertelt Van Tongeren. Ook Tom Vereijken, president van het Eu-


i À â i ˜ ʇ ʜ ˜ i ÊÃ Ì i « Ê> … i > ` /…iÊ >ÌÕÀiʜvÊ*iÀviV̈œ˜ !AN DE BUITENKANT VAN EEN PARELMOSSEL ZIET NIEMANDWELKEFASCINERENDEENKOSTBARESCHAT DAARINVERBORGENLIGT



(FOFSBUJPO

>ÌÕÕÀˆŽiÊ«iÀviV̈iÊqʘˆiÕÜÊ}i`iwʘˆiiÀ`   -ETEENBIJNA JARIGEERVARINGINHETBOUWENVANSCHROEFCOMPRESSORENBE HOORTDE!ERZENER-ASCHINENFABRIKTOTDEOUDSTEENGROOTSTEFABRIKANTENVAN TWEEASSIGEDRAAIZUIGERMACHINESTERWERELD(ETNIEUWECOMPRESSORAGGREGAAT $ELTA3CREW'ENERATIONISHETRESULTAATVANKENNIS TECHNISCHECOMPETENTIE ERVARENMEDEWERKERSENVOORTDURENDEINNOVATIESENCOMBINEERTNUALDEBE PROEFDEKENMERKENVANDEVOORGAANDEGENERATIESMETDETOEKOMSTIGEEISEN VANDEMARKT +ARAKTERISTIEKVOORDENIEUWESERIEZIJNVIJFBELANGRIJKEVOORDELENVOORDEKLANT s%NERGIE EFFICIENCYENREDUCTIEVANDELEVENSCYCLUSKOSTEN s3TERKGEREDUCEERDGELUIDSDRUKNIVEAU s!4%8GECERTIFICEERDEVONKENVANGER s0LAATSBESPARENDDOORCOMPACTEBOUWWIJZE s%ENVOUDIGEBEDIENINGGEBRUIKSVRIENDELIJKENONDERHOUDSARM -EERHIEROVERINONZEBROCHURE6 OFOPWWWGENERATIONINFO

!ERZEN.EDERLAND"6

&OTOGRAAF22$UIVEN 4ELEFOON &AX WWWAERZENNL INFO AERZENNL

 ?!NSCHNITTINDD



N AT E

N

T



I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

15

I n n ovat i e

ropese Water Platform (EWP) en voorzitter van de WSSTP werkgroep Duurzaam industrieel watergebruik, drukte hier een belangrijke stempel op.” “Het belangrijkste issue van het programma is ‘Water-fit-foruse’: gebruik water van de juiste kwaliteit op de juiste plaats. Dit begint met het vaststellen welke kwaliteit water waar in een industrieel proces nodig is. Veel sectoren zoals de food en textiel kiezen voor veel (deel)processen nog altijd voor drinkwater, terwijl vaak ook ‘andere’ kwaliteiten zijn toe te passen. Het is nog een gevoelig punt, mede omdat er heel sterk een psychologisch aspect bij om de hoek komt kijken. Maar in sommige processtappen, zelfs in de voedingsmiddelenindustrie, kunnen waterstromen van andere origine wel eens meer geschikt zijn dan drinkwater. De EU-wetgeving biedt daar ook voldoende mogelijkheden toe, mits de veiligheid maar is gewaarborgd. Hoewel ik nog niet verwacht dat wij binnenkort een glaasje bier drinken uit ‘afvalwater’. Er is op dit punt nog wel een missie te doen.” Meeste winst Waar de meeste winst te behalen valt, is volgens Van Tongeren moeilijk vast te stellen. Er zijn wel eens percentages van dertig procent genoemd. “Maar dat kan per bedrijfstak of zelfs per bedrijf variëren van vijf tot zeventig procent.” De papierindustrie bijvoorbeeld is een enorme watergebruiker, maar tegelijkertijd is de waterkringloop daar al behoorlijk gesloten. Relatief gezien is daar minder te bereiken, maar in absolute zin gaat het nog om grote hoeveelheden water. De voedingsmiddelenindustrie is het minst ver.” Van Tongeren “In algemene zin geldt – en dat klinkt misschien wat vreemd – dat beperking van het waterverbruik alleen niet de grote drive is. De winst ligt grotendeels juist in de koppeling met andere watergerelateerde aspecten. Een kubieke meter water van tachtig graden bevat de nodige kilowatt aan energie die je kunt ‘hergebruiken’. Maar ook koud water, zoals in de verse groentesector waar alles vier graden moet zijn, is te hergebruiken. In de chemie zijn grondstoffen terug te winnen en uiteindelijk eveneens te besparen, op de v.e.’s in het lozingswater. Omdat je de waterkwaliteit beter beheerst, beheers je ook het hele proces beter en dus ook de kwaliteit van het eindproduct.” Specifieke problemen “Koppeling van bestaande technieken kan in een aantal gevallen een oplossing bieden voor specifieke problemen”, zegt van Tongeren. “Maar daarnaast zal innovatieve technologie moeten worden ingezet in de verschillende sectoren. Er is daartoe een heel scala voorhanden. Bijvoorbeeld op gebied van ontzouting. Zo werkt Unilever momenteel aan een procedé (FTC) voor verder ontzouten en concentreren

van zoutstromen. TNO werkt in dat kader aan een hybride technologie van membraandestillatie en kristallisatie.” “Voor een deel zullen ook bestaande technieken vervolmaakt gaan worden. Zo zal het Vlaamse onderzoeksinstituut VITO de zogenoemde ‘Zerovalent Iron’ technologie, die op een aantal plaatsen voor grondwaterbehandeling wordt toegepast, verder ontwikkelen voor de verwijdering van microverontreinigingen uit industriële proceswaterstromen, terwijl TNO onder meer met de Denutritor (een biofiltratietechnologie) en FACT (een hybride filtratie/kristallisatietechniek) aan de gang gaat om respectievelijk biofouling en scaling zoveel mogelijk te voorkomen. Bovendien komt eveneens ultrasoundtechnologie om de hoek kijken als desinfectietechniek. Ten aanzien van andere, nieuwe technologieën zal ook moeten worden bekeken of ze geen extra belasting voor het milieu betekenen door het ontstaan van ongewenste restproducten.” Totaalpakket per sector Uiteindelijk is het de bedoeling van AquaFit4Use om per sector tot een totaalpakket aan maatregelen te komen, die te vermarkten zijn. Van Tongeren: “Het komt er op neer dat we eerst per bedrijfstak kunnen aangeven voor welk type proces welke waterkwaliteit is te gebruiken. Daarnaast kunnen we met behulp van nieuwe modellen en monitoringsystemen het watersysteem beter in kaart brengen om de waterkwaliteit vervolgens beter te borgen, mede met behulp van meet- en monitoringsystemen. Om die kwaliteit dan te kunnen bereiden, heb je technologieën – vaak combinaties van technologieën - nodig. Zo kom je feitelijk toch tot een pakket van maatregelen per sector.” “Hoewel we per sector naar mogelijke maatregelen kijken, is het bij elkaar brengen van verschillende sectoren om bestaande kennis met elkaar uit te wisselen een belangrijk thema, mede om te voorkomen dat energie wordt gestopt in het opnieuw uitvinden van het wiel.” TNO zal hier samen met de universiteit van Madrid veel aandacht aan besteden. Naast communicatie via de website (www.aquafit4use.eu) zullen workshops, uitwisselingen tussen sectoren en bedrijfsbezoeken hierbij essentiële onderdelen zijn. Belangstelling Inmiddels hebben nogal wat bedrijven lucht gekregen van het AquaFit4Use project en verzoeken ingediend om alsnog deel te kunnen nemen. Van Tongeren: “Dat is binnen dit project niet meer mogelijk, maar samen met mijn collega beraden wij ons over hoe wij parallel activiteiten kunnen ontwikkelen waar andere geïnteresseerden aan deel kunnen nemen. En waarmee wellicht een extra spin off is te realiseren.”

16

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

i n n ovat i e

“Het denken over water verandert. Vooral op het grensvlak met gezondheid levert dat uitdagingen op die vragen om innovatieve oplossingen”, zegt Bjørn Hoogwout, bedrijfsdirecteur van Brabant Water. Het in juni dit jaar gelanceerde publiekprivate samenwerkingsverband HeliXeR gaat die innovaties stimuleren en ontwikkelen. Vraaggestuurd, marktgericht en met toegevoegde waarde voor de eindgebruiker.

Werelden samenbrengen rond water

HeliXeR stimuleert en initieert innovatie op Tekst: Constant Gras Foto: Guy Ackermans

Water is in de westerse wereld niet langer alleen een basisvoorziening, maar wordt in toenemende mate geassocieerd met gezondheid, duurzaamheid en veiligheid. Zoetwaterbronnen worden schaars en overstromingen nemen toe. Dat grote delen van de wereldbevolking nog verstoken zijn van schoon drinkwater en goede sanitaire voorzieningen wordt niet langer geaccepteerd. “De waterinfrastructuur is steeds vaker een belemmering voor oplossingen op watergebied”, stelt Hoogwout. “In opkomende economieën als China en India laat de kwaliteit ervan te wensen over, in derdewereldlanden ontbreekt deze vaak volledig en in westerse landen hebben vrijwel alle huizen en gebouwen een aansluiting op het drinkwaternet met water van standaardkwaliteit. De nieuwe uitdagingen doen het paradigma op watergebied veranderen waardoor de markt kantelt richting zuivering bij de consument, het ‘point of use’.”

reld”, vertelt Hoogwout. “Het vertrekpunt daarbij is de klant, de gebruiker. We willen weten waar hij zich bevindt, in welke omstandigheden hij leeft en hoe hij zich gedraagt om zo een op maat gesneden oplossing te ontwikkelen voor zijn vraag of probleem. De aanpak van HeliXeR moet zich kenmerken door het snel, creatief, flexibel en transparant inspelen op ontwikkelingen in de markt. We ontwikkelen dus geen watertechnologie, maar stimuleren en initiëren innovaties door het versnellen van de vorming van marktgerichte coalities daartoe. HeliXeR brengt kennis tot waarde waardoor we bijdragen aan maatschappelijke behoeften op het snijvlak van water en gezondheid overal ter wereld. Daarmee zijn we dus geen concurrent van bijvoorbeeld het op technologisch onderzoek gerichte Wetsus, maar een aanvulling daarop.”

Vernieuwende coalities

Een uitdaging die zich in dit kader direct aandient, is het ontbreken van goed en voldoende drinkwater in derdewereldlanden. Op initiatief van Aqua for All en een aantal investeerders wordt dit jaar begonnen met het renoveren of nieuw bouwen van publieke sanitairgebouwen in dichtbevolkte sloppen-wijken van steden in Afrika. “Gebouwen met goede sanitaire voorzieningen waar mensen naar het toilet kunnen, kunnen douchen en drinkwater kunnen kopen”, licht Hoogwout toe. “Het innovatieve van dit programma is dat we een aantal functies rond de primaire levensbehoefte van water combineren. Om te beginnen is dat natuurlijk het aanbieden van veilig drinkwater en hygiënische sanitaire voorzieningen aan bewoners die dat zelf niet hebben en aan forenzen en bezoekers van markten. Voor de exploitatie van de gebouwen is een soort franchiseconstructie ontwikkeld waarmee het lokale ondernemerschap gestimuleerd wordt. Door een gering bedrag in rekening te brengen voor het gebruik van de faciliteiten kan vervolgens geïnvesteerd worden in grootschalige verwerking van urine en feces tot organische mest, biogas en compost.

Deze verandering in het denken over water leidde begin 2007 tot de oprichting van een kerngroep van toonaangevende bedrijven en instellingen, die het programma ‘Water en Gezondheid’ lanceerde. Het initiatief daartoe werd genomen door Bjørn Hoogwout en Henk Roelofs, directeuren bij respectievelijk drinkwaterbedrijf Brabant Water en Waterschap De Dommel. Het programma is gericht op het bijeenbrengen van vernieuwende bedrijven en instellingen die verrassende coalities vormen voor het realiseren van productinnovaties in de directe omgeving van de consument. Het initiatief kreeg eerder dit jaar een meer permanente vorm in HeliXeR, een marktgericht ‘business creation centre for water & health’. Partners daarin zijn Brabant Water, Waterschap De Dommel, Philips Research, TNO en Kiwa Water Research. “Ons doel is het ontwikkelen van producten en diensten op watergebied die een bijdrage leveren aan maatschappelijke uitdagingen in zowel de welvarende westerse wereld als de derde we-

Multifunctioneel sanitair

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

17

i n n ovat i e Bjørn Hoogwout, bedrijfsdirecteur van Brabant Water.

“Ons doel is het ontwikkelen van producten en diensten op watergebied die een bijdrage leveren aan maatschappelijke uitdagingen in zowel de welvarende westerse wereld als de derde wereld.”

tie op het grensvlak water en gezondheid De sanitaire voorzieningen worden daarmee tevens bron voor energie en voedsel.” Safi Sana is de naam van dit programma, waarvan binnenkort de eerste projecten van start gaan in Ghana. Het is Swahili en betekent zoveel als ‘het gaat me goed’. “Er zijn plannen om vanuit HeliXeR nieuwe functies aan de sanitairgebouwen toe te voegen”, vervolgt Hoogwout. “Philips is bijvoorbeeld bezig met de ontwikkeling van een nieuw apparaat waarmee snel vastgesteld kan worden of mensen een malaria-infectie hebben opgelopen. Deze gebouwen zijn natuurlijk een uitstekende locatie om deze apparaten neer te zetten.”

Moderne dorpspomp Een compleet andere manier om snel en adequaat op nieuwe uitdagingen rond water in te spelen, is de toenemende betekenis die water in de westerse wereld krijgt in life styles. “Kijk op scholen waar je jongeren steeds meer met flesjes water ziet lopen”, legt Hoogwout uit. “Water drinken is in, maar op school zijn daar weinig passende voorzieningen voor. De leerlingen moeten hun flesjes op het toilet vullen aan de kraan, en hier zijn de hygiënische omstandigheden niet altijd even goed. Daarom steunen wij het initiatief van de Stichting Waterwijs tot plaatsing van waterkoelers op scholen. Gewone waterkoelers waar leerlingen hun plastic flesjes kunnen vullen met leidingwater en daarbij de keuze hebben voor gekoeld water en water met bubbels.” “Tenq’s noemen we deze apparaten, waarvan het bijzondere is dat ze gekoppeld zijn aan een beeldscherm waarop tijdens het vullen van het flesje korte en bondige informatie te zien en te horen is. Welke informatie? Dat wordt in overleg met de school en de leverancier van de Tenq bepaald. Brabant Water vindt het bijvoorbeeld belangrijk om de jeugd te informeren over de rol die water speelt in ons leven en wat er allemaal bij komt kijken om drinkwater te maken. Zo draag je bij aan de bewustwording dat wat we zo gewoon vinden toch heel bijzonder is. Aan de

apparaten die wij geplaatst hebben, betalen de leerlingen een dubbeltje voor het water; geld dat ten goede komt aan projecten in de derde wereld.” Inmiddels zijn ruim vierhonderd Tenq’s geplaatst op middelbare scholen door heel Nederland. De Stichting Waterwijs en HeliXeR werken nu aan een soortgelijk apparaat met aangepaste informatie voor de basisscholen, de Tenqy’s. Door de koppeling van een informatiefunctie aan een watervoorziening ontstaat volgens Hoogwout een ‘dorpspomp nieuwe stijl’, waar mensen elkaar ontmoeten, met elkaar praten en geïnformeerd worden. “We denken ook al over andere locaties, zoals gemeentehuizen, zorginstellingen en bijvoorbeeld ook de vertrek- en aankomsthallen op vliegvelden. Mensen met verschillende culturele achtergronden die samen vaak lang moeten wachten in dezelfde ruimte.

Behoeften en business Met de toenemende schaarste aan zoet water neemt ook het economische belang van water toe. Hoogwout: “Dat doet het denken over water veranderen en vraagt ook heel concreet om andere manieren van omgaan met water. Zoeken naar nieuwe mogelijkheden en vooral slimme en verrassende combinaties daarvan om snel en adequaat op die veranderingen in de markt te kunnen inspelen. HeliXeR doet dat vanuit het vertrekpunt van de klant en eindgebruiker.” Een bijzondere aanpak waarmee in maatschappelijke behoeften wordt voorzien met verrassende innovaties waarmee het Nederlandse bedrijfsleven haar exportpositie op watergebied kan versterken. ‘Creating business for water & health’, zoals de slagzin van het samenwerkingsverband luidt. Voor de relatie met technologieontwikkeling die hiervoor onmisbaar is, heeft HeliXeR zich gevestigd op de High Tech Campus Eindhoven. Per 1 september 2008 is Ineke Walravens aangesteld als directeur van HeliXeR.

We already audited your new supplier! Are you a European company and looking for a reliable supplier in a developing country? Save time and cost by making use of the CBI services. All the companies in our programmes were carefully selected, visited by external experts and extensively prepared for doing business in Europe. CBI assists companies in improving their quality systems, organisation and documentation. Our matchmaking service has been at the heart of our mission for almost forty years. You can benefit by meeting potential partners in the CBI pavilions, making use of our Company Database or just by asking us to advise and assist you. The Centre for the Promotion of Imports from developing countries (CBI) is an agency of the Ministry of Foreign Affairs of the Netherlands. CBI contributes to the economic development of developing countries by strengthening the competitiveness of companies from those countries on the European (EU & EFTA) markets.

Visit us at Aquatech: Hall 7, Stand 400 or visit:

WWW.CBI.EU

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

19

Aq uat e c h

Met 800 exposanten uit meer dan vijftig landen schaart Aquatech in Amsterdam zich al jaren onder internationale topevenenementen voor de drink-, afval- en proceswatersector. Het RAI-complex is elke twee jaar de ontmoetingsplek voor waterprofessionals, zowel uit het bedrijfsleven, het bestuur als de wetenschap.

Internationale vakbeurs voor voor proces-, drink- en afvalwater

Aquatech blijft mondiale topbeurs voor watersector Begonnen als klein specialistisch evenement in 1964, is Aquatech Amsterdam inmiddels al jaren een internationaal vermaarde beurs met ruim 800 exposanten, waaronder alle internationale marktleiders, verdeeld over een complex van zeven hallen. De Aquatech-vakbeurs voor proces-, drink- en afvalwater heeft zich ook ‘fysiek’ verspreid over de wereld. Na in vorige jaren te zijn uitgewaaierd naar Zuidoost-Azië en Zuid-Amerika was er eerder dit jaar een succesvolle vakbeurs Aquatech China in Sjanghai. Volgend jaar volgt een USAeditie in Chicago, in samenwerking met het Amerikaanse WQA.

Internationale exposanten en bezoekers Toch blijft de vakbeurs in de Amsterdam RAI uiteindelijk de ‘moeder van de waterbeurzen’. In 2008 beleeft deze vakbeurs al zijn 22e editie. Op deze beurs tonen diverse landen zich

in speciale paviljoens of clusters, zoals Engeland, Duitsland, Spanje, de Verenigde Staten, China en Korea. Bovendien worden er zware bezoekersdelegaties verwacht uit Griekenland, Portugal, Spanje en China. Daarnaast zal India speciale aandacht krijgen op de beurs en zal de Indiase minister van Water bij de opening aanwezig zijn.

Ook focus op Nederland Maar Aquatech richt zich niet alleen op de internationale markt, het wil ook de nationale leveranciers en bedrijven bedienen en heeft daarvoor in hal 7 een speciaal Nederland paviljoen opgezet met vakorganisatie Aqua Nederland. Uiteraard heeft ook het Netherlands Water Partnership een eigen centrale plek op de beurs en zullen ook de ‘mannen van de WIT’ tekst en uitleg geven over innovatie in de waterbranche.

WaterForum op Aquatech In de volgende pagina’s van WaterForum Magazine geven we een uitgebreid overzicht van de activiteiten op Aquatech Amsterdam 2008. Daarnaast kunt u zich alvast verdiepen in de nieuwtjes op de beursvloer in het zes pagina tellende noviteitenoverzicht. In de aanloop naar Aquatech én tijdens de beursdagen zelf zal de redactie van WaterForum Online het actuele nieuws bijhouden en verslag doen vanaf de beursvloer. Alle berichten staan overzichtelijk bijeen in het Aquatech-dossier op de website en zullen ook opgenomen worden in de nieuwsbrief WaterForum Weeknieuws. Bovendien vindt u in het online dossier allerlei service-informatie over deze editie van de vakbeurs en gedetailleerde informatie over de noviteiten. Met het ‘KennisOntbijt’ biedt WaterForum op woensdag 1 oktober de naar kennis hongerende waterprofessionals boeiende voordrachten van vooraanstaande sprekers uit de watersector. En verder kunt u ons natuurlijk ook opzoeken op onze stand in hal 2. WaterForum Media, stand: 02.303A, www.waterforum.net | www.waterforum-media.net

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

21

Aq uat e c h Strategische masterclass

Langzaam komt het leven in het RAI-beurscomplex op gang voor de Aquatech-beurs, maar binnen voeren ruim vijftig experts uit de watersector en industrie al een geanimeerde discussie over innovatie.

Voorafgaand aan Aquatech organiseren het TTIW Wetsus en Wageningen Universiteit een bijzondere tweedaagse ‘executive masterclass’ over de strategische uitdagingen in de internationale watertechnologie. Aan bod komen technologische trends, marktontwikkelingen, strategische keuze’s in pps en het managen van innovatieprocessen. Op de masterclass komen de topmensen uit zowel de private als publieke water(technologie) sector samen. Wetsus en Wageningen Universiteit nemen hiermee een voorschot op een heuse MBA voor watertechnologie die in 2010 van start moet gaan.

KennisOntbijt van WaterForum

Innovatie met een croissantje Zij zitten op 1 oktober aan het door WaterForum georganiseerde KennisOntbijt, inmiddels een traditie op Aquatech. “Kennis delen bij een croissantje en kopje koffie en dan fris de beurs op”, vat Rinus Onland, uitgever van WaterForum Media, het idee samen. “In Amerika zijn early meetings heel gebruikelijk, maar in Nederland zijn wij redelijk uniek met onze ontbijtsessies.” Al sinds 1998 organiseert Onland de vroege bijeenkomsten op de vakbeurs. “Symposia leggen vaak beslag op hele dagdelen, maar bij ons Kennisontbijt krijg je in korte tijd, in een informele omgeving, informatie van experts uit de sector. Daarna kan je om tien uur letterlijk en figuurlijk bijgetankt de beurs bezoeken, waar je als eerste binnen bent.” Het succes valt en staat uiteraard bij een boeiend programma, erkent Onland. “Mensen komen niet zomaar vroeg naar de RAI toe, je moet wel iets te bieden hebben. En wij hebben enkele toppers op het gebied van innovatie, zoals de ‘mannen van de WIT’ Coos Wessels en Freddy Dekkers, het Innovatiebureau Watertechnologie, Andreas Gießsen van de Stichting Kennisuitwisseling Industrële Watertechnologie en Henk van Dongen van Aqua Nederland.” Het KennisOntbijt is op woensdag 1 oktober van 7.30u 9.45u in de RAI Amsterdam, met aansluitend bezoek aan Aquatech 2008. Kosten zijn 65 euro (ex. BTW). Meer informatie en het exacte programma: www.waterforum.net of 015-3617433

Aanraders op de Aquastages

Op de beursvloer staan ook drie podia waar experts lezingen geven over nieuwe watertechnologie. De Aquastages hebben een wisselend dagprogramma, waarin exposanten heel specifiek hun producten of technologie in de schijnwerpers zetten. Tijdens de vorige editie van Aquatech bleken daar vaak juweeltjes tussen te zitten, die via mond-tot-mondreclame volle tribune trokken. Aanraders om nu in de gaten te houden? Prominent over de toepassing van chloordioxide of ozon om biofouling tegen te gaan, Norit MT over verregaand waterhergebruik in de industrie en RWB Water Services over keramische membranen voor de drinkwaterproductie. De dagprogramma’s vindt u op www.waterforum.net

Congressen

De International Water Association (IWA) organiseert tijdens Aquatech Amsterdam drie conferenties: - Millennium development goals on sanitation (30 september en 1 oktober) Over het bereiken van de mondiale sanitatiedoelstelling. Met diverse praktijkvoorbeelden, waaronder decentraal zuiveren met ‘cost recovery’ - Design and operation of membrane plants for water, wastewater, industrial effluents (1 en 2 oktober) Over de nieuwste energiezuinige membraantoepassingen, zoals de verbeterde membraanbioreactor. - Industrial Water Treatment Systems (2 en 3 oktober) Over de nieuwste ontwikkelingen in industriewater, zoals hergebruik, vermindering energieverbruik en verlaging CO2-emissies.

22

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

Aq uat e c h

Watertechnologie is ‘hot’. Dat blijkt wel uit het brede aanbod van inzendingen voor de International Aquatech Innovation Award. Juryvoorzitter Cees Buisman, directeur van technologisch topinstituut watertechnologie Wetsus, onderscheidt de trends en technologische ontwikkelingen die op de vakbeurs te zien zijn. “Het is een lust om te zien welke verrassende producten en toepassingen ontstaan.”

Verrassende noviteiten genomineerd voor Innovation Award

Sterke impuls voor ontwikkeling w Tijdens Aquatech 2008 zal voor de zesde keer de International Aquatech Innovation Award (IAIA) worden uitgereikt. De IAIA is inmiddels een belangrijk symbool van innovatie in watertechnologie en productontwikkeling geworden en inschrijving stond daarom dit keer ook open voor nietbeursdeelnemers. Er kwam weer een stapel aan inzendingen binnen, waaruit de vakjury negen producten heeft genomineerd. Bij de opening op maandag 29 september ontvangen de winnaars de awards uit handen van juryvoorzitter Cees Buisman, directeur van het technologisch topinstituut watertechnologie Wetsus in Leeuwarden en hoogleraar aan de Wageningen Universiteit. Impuls In het algemeen merkt juryvoorzitter Buisman dat watertechnologie aan belang wint. “De groeiende aandacht voor watertechnologie is wel logisch. Denk aan de invloed van de Europese Kaderrichtlijn Water. Nieuwe technologische ontwikkelingen krijgen een impuls om straks aan de strengere normen te kunnen voldoen”, stelt Buisman ”Maar je ziet ook dat de millennium development goals allerlei technologische toepassingen op gang brengen om voor schoon drinkwater en sanitatie te kunnen zorgen.” Hij ziet de groeiende aandacht voor watertechnologie ook terug in het ruime aanbod aan inzendingen voor de International Aquatech Innovation Award. Van lab naar praktijk Als directeur van een topinstelling voor research staat Buisman niet snel voor verrassingen in watertechnologische ontwikkelingen. Maar voor hem is het juist interessant te zien hoe de technologische research de stap maakt van het laboratorium en de pilotproef naar toepassingen in de praktijk. “Om mee te dingen naar de ‘Innovation Award’ moeten

de producten ook al echt op de markt komen. Het is een lust om te zien welke nieuwe producten voortkomen uit de brede technologische ontwikkeling en welke verrassende toepassingen en combinaties ontstaan.” Buisman kan, voorafgaand aan de uitreiking van de prijzen, vanzelfsprekend nog niet in detail ingaan op de genomineerde inzendingen en hun kansen. Bovendien zijn de specialiteiten verdeeld over de elf juryleden, die uiteindelijk de categoriewinnaars en algehele winnaar moeten aanwijzen. Als hoogleraar biologische kringlooptechnologie heeft Cees Buisman persoonlijk bijzondere belangstelling voor de Nederlandse inzending van Pharmafilter dat voor ziekenhuizen een geheel nieuwe inzameling en verwerking van afval en afvalwater heeft ingericht, waarbij onder meer urine – een belangrijke bron van nutriënten, hormonale stoffen en medicijnresten in het afvalwater – wordt gescheiden. “Het is een voorbeeld van een heel sterke innovatie die uit de markt voortkomt”, zegt Buisman. “Zo zijn er in elke categorie echt bijzondere noviteiten.” Twee opvallende trends In het algemeen ziet Buisman dit jaar twee trends op Aquatech. “Ten eerste gebeurt er veel op het gebied van desinfectie van drinkwater. Ongetwijfeld speelt de aandacht voor legionella daarin een grote rol. In het buitenland is ook veel interesse in desinfectie van drinkwater, omdat men daar lang niet altijd op het waterleidingnet is aangesloten, maar decentraal water zuivert”, stelt Buisman. “Ten tweede zie je een ‘miniaturisering’,” vervolgt Buisman. “Apparaten worden steeds kleiner, handzamer, draagbaar. Bij de IAIA-nominaties zit bijvoorbeeld een kleine uv-pen, waarmee heel snel een paar liter drinkwater kan worden gedesinfecteerd. Die miniaturisering zie je trouwens ook buiten de watertechnologie.”

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

23

Aq uat e c h

Nominaties point-of use Waterzuivering met koude damptechnologie

g watertechnologie

Het Rainpure RM20-waterzuiveringsysteem maakt ultrapuur water uit allerlei waterbronnen, zoals oppervlaktewater, regenwater, grijs water en zeewater. De gepatenteerde koudedamptechnologie zorgt in de vacuümkamer van het systeem bij een temperatuur van 37°C voor verdamping van het te zuiveren water, waarvan de warmte afkomstig is van het koelsysteem. De verwijdering van toxische stoffen, mineralen, virussen en zware metalen enz. vindt plaats zonder gebruik van filters, membranen en/ of andere waterbehandelingstechnieken. De Rainpure levert per dag minimaal 20 liter schoon water. Bedrijf: Austcorp Water Technologies Product: Rainpure RM20 Stand: 04.323

Vakjury Een vakjury heeft de inzendingen voor de IAIA beoordeeld en een selectie gemaakt. De elf leden van de jury afkomstig uit het waterbedrijfsleven, kennisinstituten en brancheorganisaties - kiezen per segment een winnaar en één algeheel winnaar. De juryleden zijn: - Prof. dr. ir. C.J.N. Buisman, Wetsus en Wageningen Universiteit - Dr. ir. B. Heijman, TU Delft - K. Hayward, Water21 Magazine - Prof. dr. F. Kapteijn, Kiwa Water Research - Ir. J.M.J. Leenen, Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (Stowa) - Prof. dr. G. Amy, Unesco-IHE - Ir. P. Kamp, PWN - Drs. H.J. Gastkemper, Stichting Rioned - Ir. J.T. van der Zwan, Kiwa - W.F. Volmer, NMi Certin - Ir. A. Andersson, SP Technical Research Institute of Sweden

UV-desinfectie op zakformaat

De SteriPen is een waterzuivering op zakformaat dat door middel van ultraviolet-desinfectie iedereen de mogelijkheid biedt snel en eenvoudig veilig drinkwater te maken. Met een druk op de knop start de ultraviolet desinfectie met de SteriPEN, goed voor een liter zuiver water in anderhalve minuut. De uitvoering van de batchgewijze behandeling van het water kan in tal van kleine opslagvaten. Bacteriën, virussen en protozoa in het water worden onschadelijk gemaakt en zijn daarna geen risico meer voor de gezondheid. De kosten voor behandeling van een liter water bedragen minder dan 2 eurocent. Bedrijf: Hydro-Photon Product: SteriPEN Stand: 05.405

ch Aquate 6.200 0 Stand

Ideale oplossingen voor desinfectie met ProMinent Experts in Chem-Feed and Water Treatment

Alle processen voor desinfectie van water. Ideale commerciële en technische oplossingen vanuit een uitgebreide, technische portfolio

Alle processen uit één hand: Chloordioxide, Ozon, UV, membraanfiltratie en doseren van vloeibare desinfectanten

Ontwerp van het ideale proces door mensen met applicatie kennis

www.ProMinent.nl/desinfectie

*Àœˆ˜i˜ÌÊ6iÀ`iÀÊ °6°ÊUÊ1ÌÀiV…ÌÃiÜi}Ê{
ÊUÊ qÎ{x£ÊÊÊ6iÕÌi˜ÊUÊ/\ʳΣÊÎäÊÈÇÇʙÓÊnäÊUʈ˜vœJ«Àœ“ˆ˜i˜Ì°˜ÊUÊÜÜÜ°«Àœ“ˆ˜i˜Ì°˜

PMAdvA4AquaNed.indd 1

27-08-2008 10:03:36

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

25

Aq uat e c h Nominaties waterbehandeling

Nominaties proces- en regeltechniek Energiezuinige uv-desinfectie met microgolven Nieuwe verwerking afvalwater ziekenhuis

In 2008 kregen Grontmij en Pharmafilter de prestigieuze technologieprijs De Vernufteling voor het project in het Reinier de Graafziekenhuis in Delft voor de gezamelijke inzameling en verwerking van afval en afvalwater. Zuivering van het afvalwater vindt plaats met membraanbiotechnologie en ozonisatie, terwijl het vaste afval wordt vergist. De gecombineerde behandeling van deze stromen zorgt voor een forse reductie van afvalstromen van ziekenhuizen en is mede mogelijk door gebruik te maken van afbreekbare bioplastics voor ondersteken, urinoirs en andere hulpmiddelen. Een centrale vergistingsinstallatie zet het vaste, biologisch afbreekbare afval om in energie (methaangas), waarna het (resterende) afvalwater in een membraanbioreactor wordt gezuiverd. De nazuivering met actiefkool en ozonisatie zorgt er tevens voor dat het afvalwater na behandeling geen medicijnresten meer bevat. Bedrijf: Grontmij Nederland Product: Pharmafilter Stand: --

Het MicroDynamics OCS660 open kanaalafvalwatersysteem is een gepatenteerde microgolf ultraviolet technologie voor municipale en industriële desinfectie. Volgens Severn Trent Services levert het systeem operationele en technische voordelen ten opzichte van andere uv-desinfectie. Verdere bijzonderheden: de elektrodeloze lampen (met drie jaar garantie), het ontbreken van elektronische verbinding met het water en de ongelimiteerde aan-/uitschakeling. Het complete systeem zorgt voor een doelmatige desinfectie met lagere operationele kosten en hogere veiligheid. Bedrijf: Severn Trent Services Product: MicroDynamics Stand: 07.411

Complete waterzuivering met filter zonder toevoegingen

In dit vernieuwde product werken twee unieke zuiveringsmethoden tegelijkertijd. Het Wallonius AOT filter combineert een hoge kwaliteit zelfreinigend ‘bol’-filter voor verwijdering van deeltjes met de geavanceerde oxidatietechnologie Wallenius AOT. De combinatie zuivert met een hoge energie-efficiëntie water van deeltjes, chemische en microbiologische verbindingen zonder toevoeging van chemicaliën. Het product kan modulair worden opgebouwd van 15-20 m3/h in stappen van 20 m3/h tot de grote maten rond 120-140 m3/h. Bedrijf: Wallenius Water AB Product: Wallenius AOT Filter Stand: 07.256

Nominaties transport en opslag Kabeldetector voor graafmachines

Cable Detection LTD, vertegenwoordigd door IPCO BV, ontwikkelde de kabeldetector EZiDIG, die kan worden gemonteerd op graafmachines. De EZiDIG-sensor is gebaseerd op conventionele kabeldetectietechnologie. Door de bevestiging van de detector met een sterke een magneet aan de graafmachine verhoogt de EZiDIG volgens IPCO de veiligheid en productiviteit bij het machinaal graven. Binnen een straal van 2 meter detecteert de EZiDIG kabels en leidingen en geeft een alarmsignaal. Bedrijf: IPCO Product: EZiDIG Stand: 01.205

Ì°˜

10:03:36

Introductie polyethyleen afsluiter in Nederland

Akatherm introduceert met de Frialoc PE de eerste polyethyleen afsluiter op de Nederlandse markt. Het innovatieve tweekleppensysteem zorgt voor een optimale aanpassing aan bedrijfsomstandigheden en afsluiting van (kunststof ) drinkwater distributieleidingen. De kleine afdichtingszone minimaliseert tevens microbiologische groei. De toegepaste materialen zijn optimaal op elkaar afgestemd wat resulteert in een hoge corrosiebestendigheid en slijtvastheid. Bedrijf: Akatherm International Product: Frialoc PE-afsluiter Stand : 01.306

Intelligente watermeter maakt rekening direct op

De watermeter opnemen en direct de rekening uitdraaien. En dat zelfs zonder de woning te betreden. Het Britse waterbedrijf Severn Trent heeft eind vorig jaar de Smart Meter geïntroduceerd, een nieuwe intelligente watermeter die op afstand kan worden uitgelezen. Een groot voordeel van de SM150VR+ is de mogelijkheid tot upgrading met een automatische meteropnemer. Hiermee zijn de juiste meterstanden verzekerd en eventueel daaruit voortvloeiende rekeningen. Met de watermeter is het mogelijk meterstanden op te nemen zonder een voet over de drempel te zetten. Verder is het mogelijk direct een rekening uit te printen. Volgens Severn is de meter de eerste in zijn soort. Bedrijf: Severn Trent Services Product: SmartMeter SM150VR+ Stand: 07.411

Automatische waterstop beschermt tegen schade door lekkage

Soms schuilt de schoonheid van technische innovatie in de eenvoud van de oplossing. Het Belgische Water Care komt met een intelligent lek- en detectiesysteem voor waterleidinginstallaties in huis of bedrijf. De Hydravert bestaat uit een gemotoriseerde kogelkraan in de hoofdwateraanvoer, draadloze sensoren en centrale hoofdcontrole-unit met een grafisch lcd-scherm. Als er een lek optreedt, sluit het systeem direct de hoofdwatertoevoer af. De vinding geeft een grotere zekerheid bij het gebruik van individuele watertoepassingen, bijvoorbeeld bij wasmachines, koffieautomaten, waterkokers, vaatwasser, e.d. Het kan grote waterschade voorkomen door bij lekkages direct de watertoevoer te stoppen. Het systeem voert regelmatig checks uit en geeft ook een seintje als bijvoorbeeld de batterij vervangen moet worden. Bedrijf: Water Care BVBA Product: Hydravert Stand: 01.620

Jotem, ketenpartner in waterbehandeling

J

otem waterbehandeling is ruim 40 jaar actief voor een groot aantal klanten uit diverse sectoren van de industrie, zoals onder andere: elektriciteitscentrales, de voedingsmiddelen-en drankenindustrie en de farmaceutische, (petro)chemische en halfgeleiderindustrie. Met waterbehandelingsinstallaties in de meest uiteenlopende capaciteiten richt Jotem zich op behandeling van diverse soorten water, zoals leiding, bron, oppervlakte, zeeen afvalwater in zowel binnen als buitenland. De doeleinden zijn legio, van ketelvoedingtot ultrapuur water.

van complete waterbehandelingsinstallaties, waarbij opleiding van bedienend personeel een mogelijkheid is. Veel van onze contacten in de markt hebben door dienstverlening op het gebied van service en onderhoud een structureel karakter gekregen. Onze servicedienst is afgestemd op snelle en flexibele acties en 24 uur per dag, 7 dagen per week oproepbaar. Onze kundige procesontwerpers en werktuigbouwkundige- en elektrotechnische specialisten zijn graag bereid u verder te informeren.

Jotem Waterbehandeling BV Parelstraat 24 7554 TM Hengelo (OV) Netherlands

Hoewel uit voorraad ook standaard units worden geleverd ligt de kracht van het bedrijf in maatwerk, geheel afgestemd op de wensen van de klant. Jotem verzorgt voor u het ontwerp, engineering tot de (turn-key) bouw en het onderhoud

Jotem goo.indd 1

Productie van een membraaninstallatie : 75 m3/h

Decarbonatatie tbv. ketelwatervoeding: 40 m3/h

T F I

+31 (0)74 - 242 52 55 +31 (0)74 - 243 48 80 www. jotem.nl

13-08-2008 12:48:48

I N D U S T R I E

N ov i t e i t e n ov e r zi c h t

g

8 12:48:48

27

M A G A Z I N E

Iedere twee jaar is vakbeurs Aquatech het toneel waarop bedrijven hun nieuwste vindingen presenteren. Aan het oog van de vakbezoekers trekt een parade voorbij van slimme meters, krachtige pompen, effectieve filters en nieuwe waterbehandelingen. Soms ook zijn bestaande technieken verbeterd of verder ontwikkeld. WaterForum zet het productnieuws van Aquatech op een rij.

Productnieuws van de beursvloer

Bescherming van professionele waterinstallaties

Met het totaalconcept Filtmaster van Jimten brengt Arnomij een nieuw filtratiesysteem op de markt voor de drinkwatervoorziening, (proces) industrie en land- en tuinbouw. Het systeem beschermt professionele waterinstallaties tegen organische lichte deeltjes zoals waterorganismen en algen en anorganische zware deeltjes zoals zand en roestdeeltjes. De vormgeving van de Filtmaster garandeert een hoog rendement door een langere bezinktijd van het vuil, een grote filtercapaciteit, een lage reinigingsfrequentie en een gereduceerd drukverlies en energieverbruik. Het speciale wervelrad zorgt door cycloonwerking direct bij de inlaat voor afscheiding van zand en soortgelijke deeltjes. Dankzij de kunststof body en onderdelen ondervindt de Filtmaster geen last van corrosie. Bedrijf: Arnomij Leidingsystemen Product: Filtmaster Stand: 01.301

Parade van noviteiten De exposanten op Aquatech zijn verdeeld in vier segmenten: waterbehandeling (water treatment), point-of-use, opslag en transport (transport and storage) en meet- en regeltechniek (process control and automation). Zo hebben wij ook het productenoverzicht ingedeeld. De beschrijvingen van de producten zijn beknopt gehouden en geven alleen de ‘highlights’ van de eigenschappen weer. Het overzicht is gebaseerd op inzending en opgave van de leveranciers.

MEER OVER NOVITEITEN? KIJK OP WATERFORUM ONLINE Op de website van WaterForum Online vindt u dit overzicht ook terug, maar dan uitgebreid met het laatste nieuws, lastminute inzendingen, extra productspecificaties en links naar de website van de producent. www.waterforum.net

Uitbreiding productie polymeren

Segment Waterbehandeling Biofilter tegen membraanvervuiling

De biopROtector is door Rossmark ontwikkeld om biologische fouling op membranen van een nageschakelde omgekeerde osmose-installatie (RO) te beperken. In de biopROtector zit een kunststof dragermateriaal waar nutriënten uit het voedingwater van membraaninstallaties wordt afgevangen. De afwezigheid van de nutriënten in het voedingwater moet er voor zorgen dat biofouling op de RO-membranen afneemt en zo het onderhoud verminderen. Dit leidt tevens tot een grotere capaciteit van de RO-installaties. Bedrijf: Rossmark Waterbehandeling Product: biopROtector Stand: 03.406

Mobiele drinkwaterbereiding voor noodsituaties

Om snel te kunnen inspringen op noodsituaties en altijd verzekerd te zijn van schoon drinkwater ontwikkelde Grünbeck Wasseraufbereitung een mobiele drinkwaterbereidingsinstallatie met membraantechniek. Het bijzondere aan de installatie is de combinatie van vier reiningingsen behandelingstechnieken, zijnde groffiltratie, ultrafiltratie, omgekeerde osmose en desinfectie. Het compacte systeem is modulair op te bouwen en aan te sluiten in een 10-voets-container. De dagelijkse opbrengst bedraagt, afhankelijk van het beschikbare water, tot 20 m3 drinkwater. Bedrijf: Grünbeck Wasseraufbereitung Product: mobiele drinkwaterinstallatie Stand: 01.513

3F Chimica breidt de productie van polyacrillamide uit met drie productieplants in de Verenigde Staten in Charlotte (North Carolina) en Portsmouth (Virginia) en Aberdeen (Mississippi). Door de toenemende vraag naar polymeren, specifiek voor gebruik binnen de waterbehandeling, zoekt de Italiaanse groep de weg naar de wereldtop van polymeerproducenten. Bedrijf: 3F Chimica Product: polymeren Stand: 03.316

Mobiele UV-installatie

Gebaseerd op het succes van de Enviolet, een UV-oxidatie unit, brengt a.c.k. aqua concept een mobiele installatie op de markt. De in een container geïnstalleerde ‘Mobile Enviolet’ werkt autonoom, via een automatisch en instelbaar programma. De twee corrosiebestendige uv-reactoren van elk 12 kW met rotationele doorstroming kunnen voor afzonderlijke behandelingscycli worden ingezet. Bedrijf: a.c.k. aqua concept GmbH Product: Mobile Enviolet Stand: 07.312

Geluidsgolven tegen algen

Een speciale transducer die met ultrasone geluidsgolven in het water organismen als (blauw)algen kan stuk trillen. Ultrasone geluidsgolven bestrijden ook virussen, belangrijk bij tuinbouwbedrijven. De nieuw ontwikkelde transducer is speciaal ontworpen voor gebruik onder water, is vele male krachtiger dan gewone zenders en kan zo een groter gebied bestrijken. Bedrijf: Luykx Ultrasound Product: Algastop Stand: 07.612

28

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

N ov i t e i t e n ov e r zi c h t Vervolg Segment Waterbehandeling Grote UV-unit van Berson gecertificeerd

Het Deutsches Verband für Gas und Wasser (DVGW) heeft de tot nu toe grootste uvdesinfectie installatie, de Berson InLine 28000 UV, gecertificeerd. De DVGW-normen gelden binnen de drinkwaterwereld als meest scherpe eisen waaraan apparatuur en materialen die met drinkwater in contact komen moeten voldoen. Op de toenemende vraag van drinkwaterbedrijven naar UV-desinfectie met grote capaciteiten heeft Berson nu een passende installatie, die voldoet aan de strenge normen. De UV-unit met een flensdiameter van 800 mm kan, afhankelijk van het te behandelen water en de gewenste UV-dosering, een debiet tot circa 5000 m3/h behandelen. De inLine range onderscheidt zich door een reactorontwerp met dwarsgeplaatste middendruk UV-lampen. Dit resulteert in een hoge graad van desinfectie bij een lage hydraulische weerstand, dus lagere pompkosten. Bedrijf: Berson UV-techniek Product: Berson InLine 28000 UV Stand: 01.211

Flotatie-installatie voor groot debiet en zwaar belast afvalwater

Na de Lugan-reeks flotatie-installaties introduceert EnviroChemie de Flomar-reeks. Van de Flomar HL zijn er zes versies, speciaal ontwikkeld voor grote hydraulische stromen in de range van 15 tot 300 m3/h. De installatie is voorzien van speciale lamellen voor betere en snellere slib-/waterscheiding. Behandeling van zwaar belast afvalwater is mogelijk met de Flomar HF-installatie, welke leverbaar is in vijf versies met een capaciteit van 10 tot 80 m3/h. Naast de inzet als voorzuivering voor biologische zuiveringsinstallaties zijn de Flomar installaties binnen de branches van slachthuizen, zuivelindustrie, truck- en tankcleaning, plastic recycling en olie- en vetverwerkende bedrijven. Bedrijf: EnviroChemie Product: Flomar Flotatie installatie Stand: 03.407

perforatie van 2 tot 10 mm en een maximale capaciteit tot 20.000 m3/h. Bedrijf: Hollandia Systems Product: Multidiscfilter Stand: 07.301A

Keramische membranen voor drinkwaterbereiding

Het ‘metawater’ keramische membraanfiltratiesysteem is een betrouwbare technologie om schoon drinkwater te bereiden door verwijdering van troebelheid, zwevende stoffen, virussen en bacteriën. Na jaren van onderzoek presenteert RWB een groot keramisch membraan element, dat kostentechnisch aantrekkelijk is. De sterkte van de membranen geven de installatie een hoge betrouwbaarheid en zijn daarmee prima inzetbaar in het proces van drinkwaterbereiding Bedrijf: RWB Water Services Product: METAWATER Ceramic Membrane Filtration System Stand: 06.201

Geurbestrijding door absorptie

De werking van het Colasit Emission Filter is gebaseerd op de eigenschap van de ontwikkelde chemische stof, genaamd FF-AR. Dit product is in staat chemische verontreinigingen en H2S te absorberen. Bestrijding van stankoverlast bij afvalwaterzuiveringen veroorzaakt door dit gas is hierdoor mogelijk. In een speciale separator kan de geabsorbeerde verbinding worden afgescheiden en afgevoerd. Bedrijf: Colasit Holland Product: Colasit Emission Filter Stand: 01.416

Nieuwe watertechnologie speelt in op toekomstige lozingseisen

Het Franse Veolia Water Solutions & Technologies, in Nederland vertegenwoordigd door Rossmark, presenteert een breed pakket innovatieve technieken om in te spelen op de lozingseisen uit de Kaderrichtlijn Water Zo is er Actiflo, een systeem met een zeer snelle slibbezinking dat kan worden ingezet als voorbehandeling, effluent polishing en voor opvang van piekbelastingen bij hevige regenval. Daarnaast het Hydrotech Discfilter voor effluentpolishing, het slib-op-drager systeem AnoxKaldnes MBBR (moving bed bioreactor). Toepassing van de STAR-procesbesturing verhoogt het rendement van de fosfaat- en stikstofverwijdering. Bedrijf: Rossmark Waterbehandeling / Veolia water Product: diversen Stand: 03.406

Nageschakeld zandfilter voor N/Pverwijdering

Paques speelt eveneens in op de strenger wordende lozingseisen met het nageschakelde Astrazand filter. Het filter op zich is niet nieuw, maar heeft in de praktijk als nageschakelde techniek aangetoond aanvullend nitraat en fosfaat te kunnen verwijderen. Paques ziet de simultane nazuivering met het zandfilter als baanbrekend voor zuiveringsinstallaties die het lozen van nutriënten verder moeten verminderen. Bedrijf: Paques Product: Astrasand zandfilter Stand: 01.214

Kleine MBR met nieuwe generatie plaatmodule

Toray Water, de Japanse specialist in ondergedompelde modules voor membraanbioreactoren, heeft op de beurs een container met daarin een membraanbioreactor met de nieuwe generatie TMR090-50 plaatmodule. Deze module is speciaal ontworpen voor kleinere toepassingen met 45 tot 90 m2 membraanoppervlak, zoals voor schepen, hotels en kantoren. De TMR090-serie kan worden uitgerust met een verspreider van luchtbellen. De modules zijn zeer eenvoudig te vervangen. De pilot plant wordt momenteel nog gebouwd maar zal eind september klaar zijn Bedrijf: Toray Water Product: TMR090 Stand: 03.317

Uitgekiend doseersysteem voor chloordioxide

Vuilvangfilter voor oppervlakte- en rioolwater

Recent is door Passavant Geiger een nieuw type rooster ontwikkeld, het Multidisc-filter. Het filter bestaat uit geperforeerde, sikkelvormige panelen welke het roostergoed bij rioolwaterzuiveringen of inlaatwerken van oppervlaktewater afvangen en naar de afworp transporteren. Het filter zorgt voor een betere verwijdering van roostergoed en ondervindt geen slijtage door borstels omdat reiniging plaatsvindt met sproeiwater. Het filter is leverbaar in diverse uitvoeringen met een

troebelheid en andere deeltjes worden afgefilterd, zodat helder water overblijft. Bedrijf: Eimco Water Technologies Product: Spruce Filter Stand: 01.212

Vierlaags filtratie levert helder water Het Spruce-filter is een aantrekkelijk alternatief voor conventionele zandfilters. Het filter bestaat uit vier lagen met van verschillende filtermedia, dichtheid en deeltjesgrootte. Zwevende stoffen,

Grundfos/Alldos heeft op Aquatech Amsterdam 2008 een primeur met de nieuwe Oxiperm Pro 162 voor het doseren van chloordioxide om corrosie uit de waterinstallatie te houden. Een uitgekiende programmering zorgt ervoor dat er zo weinig mogelijk chemicaliën worden gedoseerd en de waterbehandelingskosten minimaal blijven. Het Oxiperm-doseersysteem werkt met continue input uit een speciale water- en een ClO2meter. Bijzonder aan het doseringsysteem is de dubbele procesbewaking via een overzichtelijk

I N D U S T R I E

29

M A G A Z I N E

N ov i t e i t e n ov e r zi c h t processchema met lichtdiodes en tegelijk via een tekstmenu in het display. Bedrijf: Gundfos/Alldos Product: Oxiperm Pro 162 Stand: 01.201

Segment Transport en opslag

Compacte RO en EDI-instalallaties

De Amarex NS32 is een nieuwe lichte en compacte dompelpomp, voor het verpompen van alle soorten gemeentelijk, industrieel en bedrijfsmatig afvalwater. De pomp is zeer licht en compact en past in nauwe pompputten en reservoirs. De Amarex NS32 leent zich bij uitstek voor toepassing in drukrioleringsystemen, waar het water onder vrij verval arriveert en in installaties met lange leidingen met weinig verval. De pomp heeft een maximale capaciteit van 16 m3/uur en is uitgevoerd met een vuilversnijder, die aanwezige vezels verkleint, zodat voor de afvoer een diameter van 32 mm volstaat. Dit levert een besparing op de kosten voor leidingen, afsluiters etc. verderop in het systeem. Bedrijf: KSB Nederland Product: Amarex N S 32 Stand: 01.208

‘Plug+play’ omgekeerde osmose units van Eurowater, waarbij een combinatie van voorbehandeling met membraanmodules op een roestvaststalen frame uiterst compact is samengebouwd. Het geheel wordt bestuurd door een centrale micro-plc besturing. De installatie heeft een compacte voetprint van nog geen vierkante meter. Verder toont Eurowater een voorbeeld van haar elektro-de-ionisatie installaties (EDI), eveneens op een compact frame. Bedrijf: Eurowater Product: diversen Stand: 07.428

Kostenbesparende afvalwaterzuivering met granulaat

Een in Nederland al veel geprezen concept dat op Aquatech internationaal in de schijnwerpers wordt gezet is Nereda van DHV. Bij deze afvalwaterzuiveringstechniek groeien de bacteriën niet in vlokvorm, maar als compacte korrels, die sneller bezinken. De installatie heeft daardoor een kleinere footprint en is fors goedkoper dan traditionele zuiveringen. Bedrijf: DHV Product: Nereda Stand: 7.308

Kleine en krachtige vuilwaterpomp

prijs-prestatieverhouding en efficiëncy. De vertegenwoordigingen op het CBI-paviljoen zijn dit jaar afkomstig uit de landen India, Macedonië en Colombia. Het CBI is een instelling van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken en ondersteunt bedrijven uit ontwikkelingslanden bij het verbeteren van de concurrentiepositie binnen de EU & EFTA-markten. Een trekker is de drijvende pomp, die met een capaciteit tot 5 m3/s oplossing kan bieden bij wateroverlast door overstroming, hevige neerslag of juist irrigatie. De pomp is snel te transporteren en in bedrijf te nemen vanwege de kleine benodigde waterdiepte. Bedrijf: CBI Product: pompen en appendages Stand: 07.400

Energiezuinige voortstuwers Pomp voor grote capaciteiten

SEGMENT POINT-OF -USE

Met de officiële lancering van de DPV85 breidt Duijvelaar zijn reeks verticale pompen uit met een pomp voor grote capaciteit tot maximaal 110 m3/u en een maximale opvoerhoogte van 175 meter. De pomp kent drie uitvoeringen met een gecataforeerde gietijzeren voet (DPVC) of roestvaststaal AISI304 (DPV) of AISI316 (DPVS). Volgens Duijvelaar behaalt de DPV 85, die per 1 september leverbaar is, een maximale efficiency van 81%, één van de hoogste rendementen in de markt. Bedrijf: Duijvelaar Pompen Product: DPV81 Stand: 01.303

Een goede dimensionering van de nieuwe generatie Wilo 3-blads-voortstuwers brengt een energiebesparing tot 10% binnen handbereik. De langzaam draaiende voortstuwers zijn modulair van opbouw en nauwkeurig af te stemmen op de gewenste toepassing. De langzaam draaiende voortstuwers worden onder andere toegepast in afvalwaterzuiveringen voor menging, homogenisatie en gerichte stromingsvorming. De achterwaarts gebogen vleugels maken de propellorconstructie zelfreinigend, goed voor een hoge bedrijfszekerheid, en maakt de voortstuwer minder gevoelig voor stromingsvariatie. Bedrijf: Wilo Nederland Product: EMU Maxiprop TR226 / EMU MegapropTR326 Stand: 01.506

Terugstroombeveiligingstoestellen Chloorvrij drinkwater met ozonfilter

Het Maleisische marketingbedrijf Nesh brengt een primeur met het QOOZO-filter. Het filter zuivert leidingwater met ozon met drie filtercardtridges op twaalf niveaus. Het gezuiverde water is behalve chloorvrij ook ontdaan van bestrijdingsmiddelen en bacteriën. Het QOOZO-filter op basis van ozonisatie levert zo direct drinkbaar water. Bedrijf: NESH Marketing Sdn. Bhd. Product: QOOZO filter Stand: 05.103a

Pompassortiment uit ontwikkelingslanden

Het Centrum tot Bevordering van de Import uit Ontwikkelingslanden (CBI) presenteert dit jaar een groot assortiment pompen met appendages. CBI-experts selecteerden de uit ontwikkelingslanden afkomstige producten op kwaliteit, betrouwbaarheid, logistieke eisen,

Begin 2007 introduceerde Watts Industries de BA BS terugstroombeveiligingstoestellen, omdat de regelgeving op het gebied van drinkwaterbeveiliging de laatste jaren vernieuwd is. De range omvatte de maten DN6, DN8 en DN10. Tijdens de Aquatech breidt Watts met de BA BM-serie zijn aanbod terugstroombeveiligingstoestellen uit in de range van DN15 tot en met DN50. Ook een kennismaking met de nieuwe Watts beveiligingseenheid CC55.1. Deze is speciaal ontwikkeld voor brandslanghaspels. Bedrijf: Watts Industries Netherlands Product: terugstroombeveiligingstoestellen Stand: 01.308

Specialisten in Waterbehandeling sinds 1906

Wij nodigen u uit onze stand op de Industrial Processing beurs te bezoeken met al uw wateruitdagingen Wij stellen alles in het werk een gepaste oplossing te bieden voor uw watervraagstuk

Bezoek onze stand D116 in hal 7, Jaarbeurs Utrecht

RE-USE WATER, OUR WAY OF LIFE !

Benieuwd naar de laatste ontwikkelingen op gebied van waterzuivering en waterhergebruik voor uw bedrijf, hotel of zwembad? Of wateroplossingen voor de agrarische- of glastuinbouwsector? We hebben tal van technologische producten en concepten om uw water te zuiveren in functie van duurzaam hergebruik binnen uw productieproces! Voor uw kostenbesparingen op gebied van water en milieu adviseren wij u graag. Wij beschikken over duurzame producten en gedegen vakkennis om uw afwater te behandelen.

De grootste wateruitdagingen die wij ontvangen, belonen wij met een wateravontuur bij Dutch Water Dreams in Zoetermeer.

Leverancier en adviseur op het gebied van pomptechnologie Hal 1

Stand 402

Industriële waterbehandeling Filtratie Ontharding Demineralisatie Ontgassing UV-desinfectie

H ATEC AQU 08 20 7 HAL R.: DN STAN 28 07.4

30 sept. - 3 okt. 2008

www.saer.nl SAER B.V. Muskushouwsestraat 14 6666 MC Heteren

EUROWATER B.V. De Belder 27A 4704 RK Roosendaal Tel.: 088-0005000

T 088 - 22 888 20 F 088 - 22 888 25 E [email protected]

[email protected] www.eurowater.nl

Ontwerp · Fabricage · Montage Opstart · Onderhoud

I N D U S T R I E

31

M A G A Z I N E

N ov i t e i t e n ov e r zi c h t bewaakt de voortgang op basis van invoering van gegevens van de locatie, het leidingsysteem en de risico’s. De software levert de benodigde informatie, bespaart tijd en verkleint de kans op een uitbraak van legionella. acQuatrust levert daarnaast service op gebied van legionellabemonstering, opstellen van risicoanalyses en beheersplannen, automatisering, overname van operationeel beheer en de inzet van legionella beheerssystemen. Bedrijf: acQuatrust Product: acQuainfo Stand: 03.506

Voor meer informatie kijk op wwww.waterforum.net

Segment Meet- en regeltechniek Multi-parameter veldmetingen met gps

Bij bodemreinigingsprojecten is goede meetapparatuur is onontbeerlijk, zeker vanwege de strenge regelgeving en protocollen. Hanna Instruments heeft hiervoor de HI 98280x ontwikkeld, een multi-parameter meetinstrument dat is uitgerust met GPStechnologie. De handzame meter is daardoor bijzonder geschikt om stroomafwaarts plaatsen te onderzoeken. De gebruiker gaat alle locaties langs en met de GPS-coördinaten kunnen achteraf met ‘tracking software’ (bijvoorbeeld Google Maps) alle gegevens direct in kaart worden gebracht. De sensor kan diverse parameters onderzoeken, zoals pH-waarde, temperatuur, ORP etc. Bedrijf: Hanna Instruments Product: HI 98280x Stand: 02.500

In-line inspectie distributie waterleidingen

Het in-line inspectiesysteem Swift vindt zijn toepassing bij inwendig onderzoek van transporten distributiewaterleidingen. De Swift maakt inline inspectie mogelijk van leidingen over grote afstanden. Het systeem speurt naar materiaal aantasting, afname van wanddikte, problemen met verstoppingen en eventuele lekkage. Door koppeling met een UT-module of videoinspectie is tevens de vorm van de pijpleiding te meten. Indien gewenst kan door koppeling met een gyromodule de exacte locatie in de pijpleiding worden vastgesteld. Bedrijf: Applus RTD Product: Applus RTD Swift Stand: 07.101B

Online procesanalyse van metaalionen

De Applikon 2045VA kan verschillende oxidatietoestanden van metaalionen, zowel vrij als gebonden metaal ionen, van elkaar onderscheiden. Deze meetmethode wordt al decennia toegepast in het laboratorium, maar Applikon heeft deze methode online beschikbaar gemaakt zodat direct in de processtroom gemeten kan worden. Het online gebruik van Voltametrische analyse is van belang in de controle van onder andere drinkwater, afvalwater, oppervlaktewater, en rivierwater, voor bepalingen van bijvoorbeeld zink, cadmium, koper, lood, en nikkel. Bedrijf: Applikon: Product: Process Analyzer ADI 2045VA Stand: 2.205

Nauwkeurigere flowmeting

Met de nieuwe ADFM-productlijn introduceert Elscolab flowmeters voor zowel open kanaal pijpleidingen als drukleidingen. Flowstudies worden hierdoor nauwkeuriger, betrouwbaarder en goedkoper. De akoestische dopplermeters leveren complete flowprofielen van de sectie in afzonderlijke kleine gebieden. Samen met de ontwikkelde Flowlink-software wordt met de complete flowprofielen direct weergegeven wat er in de pijpleiding gebeurt. De meters zijn eenvoudig te installeren in pijpleidingen van 30 cm tot 4,5 m (ADFM Pro20) of drukpijpleiding van 40 cm tot 2,7 m (ADFM Hottap). Bedrijf: Elscolab Nederland Product: ADFM flowmeters Stand: 02.502

Bewaking legionellamaatregelen met softwaresysteem Het nemen van maatregelen bij legionellaproblemen is voor veel organisaties onduidelijk en moeilijk te bewaken. Het softwaresysteem acQuainfo genereert automatisch maatregelen, stuurt ze aan en

Besturing afvalwaterzuivering met ionselectieve metingen

Het proces van nitrificatie en denitrificatie in aerobe afvalwaterzuiveringen vergt een goede afstemming van de beluchting in de actief slibtank. Door potentiometrische meting van ammonium en nitraat met ion-selectieve elektroden kan het proces van nitrificatie en denitrificatie beter worden gestuurd, hetgeen veelal leidt tot een lager energieverbruik. De ISEmax CAS40 voert deze metingen in-situ uit met een sensor, zonder gebruik van chemicaliën. De sensoren hebben een groot dynamisch meetbereik van 0,1 – 1000 mg/l ammonium dan wel nitraat, hangen direct in het afvalwater en hebben een snelle reactietijd. Volgens Endress+Hauser levert dit meetsysteem een forse besparing op de aanschaf- en onderhoudskosten ten opzichte van conventionele ammonium en nitraatmetingen. Bedrijf: Endress+Hauser Product: ISEmax CAS40 Stand: 02.400

Zelfreinigende sensoren voor wateronderzoek

De speciale productlijn van Krohne, Optisens, bestaat uit een aantal meetinstrumenten die onderling zijn geharmoniseerd. Speciaal is de Optisens 2000, voor toepassing in afvalwater, die voorzien is van een lucht/watersproeisysteem, waarmee de sensor regelmatig wordt schoongemaakt. Daarnaast is voor de chloormeting de ASR (automatic sensor cleaning)-technologie ontwikkeld. Door de automatische schoonmaak van de sensoren kan een hogere nauwkeurigheid van de metingen worden gegarandeerd. Bedrijf: Krohne Nederland Product: Optisens Stand: 02.404

ROYALHASKONING

:OEKJIJ

LEUKECOLLEGA´S

EENINSPIRERENDEWERKOMGEVING



UITDAGENDEPROJECTEN

¨ENHEBJENOGGEENKENNISGEMAAKTMET2OYAL(ASKONING 2OYAL(ASKONINGWERKTWERELDWIJDVANUITTIENDIVISIES WAARONDERDIEVAN7ATER EENVAKGEBIEDDATRUIMSCHOOTSINDEBELANGSTELLINGSTAATMETDEDISCUSSIEOVER KLIMAATVERANDERING$EUITDAGINGENZIJNGROOT WANTDEWATERPROBLEMATIEKIS DIVERSENCOMPLEX /M mCHTE OPLOSSINGEN TE BIEDEN BRENGEN DE ADVISEURS VAN 2OYAL (ASKONING TECHNISCHE MILIEUKUNDIGE JURIDISCHE ECONOMISCHEENBESTUURKUNDIGEERVARING BIJEEN-ETAANDACHTVOORDEHELEWATERKETENENWATERSYSTEMEN COMBINEREN WIJONZEWERELDWIJDEERVARINGMETSTATE OF THE ARTOPLOSSINGENOPHETGEBIED VANDRINKWATER AFVALWATER INDUSTRIEWATER RIOLERINGENWATERBEHEER /PDITMOMENTHEBBENWEVACATURESVOOR

!DVISEUR#IVIELE4ECHNIEK $IVISIE("/7/%RVARINGENKELEJARENRELEVANTE WERKERVARING 3TANDPLAATS.IJMEGEN#ONTACTPERSONEN"ERT"AKKER ¯EN&RANCVANDER7IELEN¯

*UNIORMEDIOR7ERKTUIGBOUWKUNDIGE /PLEIDING("/7/%RVARING¯JAAR 3TANDPLAATS.IJMEGEN 2OTTERDAM !MSTERDAM 'RONINGENEN'OES #ONTACTPERSONEN"ERT"AKKER¯EN&RANCVAN DER7IELEN¯

WWWROYALHASKONINGCOM

3ENIOR0ROJECTLEIDERS,EIDINGWERKEN!FVALWATER /PLEIDING("/7/%RVARINGMINIMAALJAAR 3TANDPLAATS,EIDINGWERKEN2OTTERDAM#ONTACTPERSOON *AN"IERLING¯ 3TANDPLAATS!FVALWATER.IJMEGEN 2OTTERDAM !MSTERDAMEN'RONINGEN #ONTACTPERSONEN"ERT"AKKER¯EN&RANCVAN DER7IELEN¯

7ATER%CONOMIE%XPERT /PLEIDING7/%RVARINGONGEVEERJAAR 3TANDPLAATS.IJMEGEN #ONTACTPERSOON&REDERIK-ABESOONE¯

/NTWERPER#IVIELE4ECHNIEK /PLEIDING("/%RVARINGMINIMAALJAAR 3TANDPLAATS.IJMEGEN#ONTACTPERSOON"ERT"AKKER ¯

0ROJECTLEIDER/PTIMALISATIE!FVALWATERSYSTEEM3TUDIES /PLEIDING7/%RVARINGONGEVEERJAAR 3TANDPLAATS.IJMEGEN #ONTACTPERSOON!NDRE6ISSER¯

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

G

33

i nf o r m e e l

1 oktober 2008 Aquatech-RAI-Amsterdam

WaterForum KennisOntbijt Innovatie en Business Development Watertechnologie tegen acceptabele kosten

Programma 07.30 uur

Start ontbijt

08.00 uur

Water in Beweging door Andreas Giesen, bestuur SKIW (Stichting Kennisuitwisseling Industriële Watertechnologie), director Innovation & Product Development Water DHV. Overzicht van de ontwikkelingen in de watersector op beleid, techniek, financiering en praktijk.

08.30 uur

innovatieprogramma watertechnologie

Innovatie in Beleid door Willem Zwalve, directeur Innovatie, SenterNovem Innovatie in Praktijk door Freddy Dekkers en Coos Wessels, Mannen van de Wit, Innovatiebureau Watertechnologie. Een overzicht van concrete voorbeeldprojecten die de kloof tussen kennis en praktijk overbruggen. Hoe kunnen zij u helpen te innoveren? Het project WES (Wijngaart's Engineering Services) Het project Special Water Europe

09.15 uur

WegWijs over Aquatech door Henk van Dongen voorzitter Aqua Nederland

aqua

nederland

09.45 uur

Klaar voor beursbezoek

Het concept KennisOntbijt Een informele manier om kennis te verkrijgen en om te netwerken en om op tijd en eenvoudig de Aquatech beurs te bezoeken (geen wachttijden). Doelgroep Directe contacten met 50-75 waterprofessionals op middenhoger technisch-financieel- commercieel en algemeen management in de drinkwater, industrie-proceswater en afvalwater sector. Voertaal Nederlands. Kosten € 65,00 excl BTW. Inbegrepen: ontbijt, deelname aan het programma, netwerkmogelijkheid, documentatie, uw toegang tot Aquatech (uw badge ligt al klaar). Korting van € 15,00 voor u als WaterForum Magazine lezer en SKIW, Aqua Nederland en VLM leden. Aanmeldingsformulier Zie bijsluiter elders in dit magazine. Bijsluiter al door uw collega gebruikt? Zie www.waterforum.net op de openingspagina: "WaterForum KennisOntbijt: meld u nu aan". Informatie Voor vragen kunt u contact opnemen: • via email [email protected] • via telefoon: 015-3617433

Automatic Backwash Filter (ABWF) De efficiency van een continue zandfilter met de effectiviteit van een discontinue zandfilter

Schakel in de keten ABWF is een zandfiltratietechniek met lage oppervlaktebelasting en daaraan gerelateerde gunstig energieverbruik, lage bouwkosten en eenvoudig spoelsysteem. Omdat er per cel wordt gespoeld is er geenbuffer nodig voor schoon en vuil spoelwater. Meer weten?

www.ABWF.nl ABWF is een

Advertentie_InfraTech_185x133mm_1 1

ontwikkeling

25-8-2008 17:09:54

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

35

P OD IU M A Q UA NEDERLAND

Hoe innovatief is de Nederlandse waterbranche? Tekst: Joost Timmerman, voorzitter werkgroep PR Aqua Nederland

Tijdens de opening van de Aquatech op 29 september zal wederom de International Aquatech Innovation Award worden uitgereikt. Deze prijs is naast initiatieven als het Innovatieplatform en de subsidie InnoWATOR van het ministerie van Economische Zaken, het bewijs dat innovatie hoog op de agenda staat in Nederland, en zeker als dit het onderwerp water aangaat. Het is voor zowel het bedrijfsleven als voor de overheid van belang dat deze aandacht voor innovatie wordt omgezet in concrete resultaten. Wat willen we eigenlijk bereiken met vernieuwing? Het Innovatieplatform wil ‘concurrentievoordeel opbouwen door de innovatiekracht te vergroten. Hierdoor worden sterke posities op sleutelgebieden zoals de watersector uitgebreid. Als er sprake is van belemmeringen van allerlei aard, gaan we die aanpakken’. Aqua Nederland Als branchevereniging voor de waterbehandelingsbedrijven in Nederland heeft Aqua Nederland innovatie hoog in het vaandel staan. De werkgebieden omvatten onder andere hergebruik van Water, legionella, milieu, zwembadwater, wet- en regelgeving en normen. Er is in de afgelopen jaren veel gebeurd. Gedacht kan worden aan de ontwikkelingen op het gebied van membranen en ultrafiltratie, membraanbioreactoren, innovatieve meet- en analyseapparatuur en duurzame biologische waterzuiveringen. Het betreft hier stuk voor stuk technologische productinnovaties die door ondernemingen en kennisinstanties zijn ontwikkeld. Kunnen we nu stellen dat de doelstellingen van het Innovatieplatform zijn bereikt? Innovatief aanbesteden Ook in de watersector is men vaak verplicht projecten openbaar aan te besteden. Een nadeel is dat de factor (aanschaf)prijs een doorslaggevende rol kan gaan spelen in de toewijzing van opdrachten. Dit gaat ten koste van innovatie, omdat uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling de kostprijs verhogen. We zullen het openbaar aanbesteden dus moeten vernieuwen waarbij ook kwaliteit, duurzaamheid en innovatie worden meegewogen in de besluitvorming. Deze aanpak past in een visie die al op middellange termijn zal leiden tot meer profijt voor alle betrokken partijen. De afnemer krijgt een product

dat langer meegaat en minder onderhoud nodig heeft en de leverancier krijgt betaald voor zijn investering in vernieuwing. Dit is nodig om een leidende positie te veroveren en te behouden op de wereldmarkt. En dat is toch wat we willen! Business Development Om te groeien, past een onderneming business development toe. Naast het overnemen van bedrijven, investeert men in nieuwe markten en producten. Prijs speelt een belangrijke rol in de aantrekkelijkheid van markten. Dit betekent dat de aantrekkelijkheid van de watersector direct afhangt van de waterprijs. De prijs van water ligt tegenwoordig rond de 1,5 cent voor 10 liter. In verhouding tot bronwater (800 keer zo duur), olie (300 keer zo duur) of benzine (1000 keer zo duur) is de prijs van water extreem laag. De zogenoemde benchmark die in Nederland toegepast wordt bij de waterleidingbedrijven, lijkt effectiever dan welke marktwerking dan ook. Het feit dat de waterprijs (kunstmatig?) laag wordt gehouden, leidt tot een druk op het prijsniveau van de producten van leveranciers. Het zou jammer zijn als dit de innovatieve kracht van de Nederlandse watersector zou inperken. Een hogere waterprijs zal automatisch leiden tot hogere investeringen in vernieuwing van waterbehandelingstechnieken. Het gevolg is een promotie van de Nederlandse waterbranche waardoor meer goede medewerkers aangetrokken kunnen worden. Want mensen maken innovatie. De Nederlandse waterbehandelingsbranche is een machtig mooie sector die prachtige innovatieve producten levert op wereldniveau. En het kan nog mooier worden! Want Water is heel wat Waard. Tot ziens op Aquatech 2008 in Amsterdam!

Over Aqua Nederland

Aqua Nederland is de branchevereniging voor de waterbehandelingssector en richt zich op ‘waterzorg’ in de meest brede zin van het woord. De vereniging is opgericht in 1990 en heeft ruim 65 leden. Onder waterbehandeling wordt verstaan, het in positieve zin beïnvloeden van de waterkwaliteit voor industriële en/ of consumptieve doeleinden door middel van kennis, apparatuur en milieu verantwoorde producten.

omdat je vragen hebt over industrieel waterhergebruik ga je naar de industriële week* bestel je gratis toegangsbadge op www.industrieleweek.nl

exposanten met waterhergebruik * 30 waterhergebruik * TechTour * seminar programma waterhergebruik

I N D U S T R I Ë L E

2 0 0 8

JAARBEURS UTRECHT

HET GROOTSTE EVENEMENT VAN DE NEDERLANDSE INDUSTRIE

30 SEPTEMBER - 3 OKTOBER

ad_IW08_210x297_Waterforum.indd 1

W E E K

01-09-2008 11:25:08

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

37

P OD IU M SK IW

Innovatie en business development Tekst: Heleen Nieuwenhuis, werkzaam bij Nalco en bestuurslid van SKIW

Het gezegde: ‘stilstand is achteruitgang’, zou een verklaring kunnen zijn waarom bedrijven investeren in vernieuwing. Een veel voorkomende reden om te innoveren, is echter ingegeven door de wens de kosten te reduceren. Door middel van bijvoorbeeld verregaande automatisering en het gebruik van sensortechnologie kan worden bespaard op manuren en systeemonderhoud. Door het vergroten van productievolumes en het efficiënter omgaan met grondstoffen zoals water en energie, kan aanzienlijk op productiekosten worden bespaard. Lagere bedrijfskosten kunnen leiden tot een betere concurrentiepositie, waardoor een bedrijf zijn marktaandeel en winst kan vergroten. Levensbelang Naast interne innovatie van bedrijfsprocessen, is ook vernieuwing van producten en diensten van levensbelang voor bedrijven die economisch willen blijven groeien. Door innovatieve producten in de markt te zetten, kunnen ondernemingen zich onderscheiden van hun concurrenten. Dit heeft een positieve werking op het bedrijfsresultaat, waardoor meer investeringen mogelijk zijn in nieuw onderzoek. Innovatie is niet uitsluitend een kwestie van het ontwikkelen van nieuwe kennis en technologie. Innovatie vraagt om een nauw samengaan van zowel business development als voortschrijdende kennis. Door inzicht in marktontwikkeling, potentie van de bedrijven, beschikbare middelen, veranderende wetgeving, trends in de samenleving, enzovoorts, te combineren met vernieuwende ideeën, kan een situatie ontstaan waarin de nieuwe kennis en technologie op grote schaal gaat worden toegepast. Alleen dan is er echt sprake van innovatie. Snel tempo Op het gebied van watertechnologie volgen ontwikkelingen zich in snel tempo op, getuige de nog steeds toenemende interesse van de industrie voor vakbeurzen zoals Aquatech, waar de nieuwste technologieën aan het industriële publiek zullen worden gepresenteerd. Trends in de markt, zoals het streven naar een meer duurzame samenleving, waar met zorg wordt omgesprongen met water en energie, waar steeds minder milieuschadelijke stoffen worden geloosd in de omgeving, dragen momenteel sterk bij aan nieuwe ontwikkelingen. Dit bleek duidelijk tijdens de presentaties

11:25:08

op het SKIW watersymposium afgelopen voorjaar, waar veel aandacht was voor ontwikkelingen op het gebied van (afval) waterzuivering, monitoring van waterbehandelingsresultaten en alternatieven voor milieubelastende programma’s. Een andere trend in de industrie is dat industriële bedrijven zich de laatste jaren steeds meer zijn gaan concentreren op de kerntaken, waarbij nevenactiviteiten zijn uitbesteed aan derden. Hierdoor is weliswaar de focus en kennis toegenomen over het eigen product, maar is er steeds minder kennis in de bedrijven aanwezig om vernieuwingen op het gebied van watertechnologie op waarde te kunnen schatten. Toch is deze kennis onontbeerlijk, aangezien water- en energiehuishouding van industriële bedrijven in grote mate bijdraagt aan de productkwaliteit en bedrijfsresultaten. Om de ontstane leemte in kennis te vullen, zet het SKIW zich in om de meest recente ontwikkelingen op het gebied van industriële watertechnologie te presenteren aan een wijd publiek van industriële watergebruikers. Tijdens het tweejaarlijks watersymposium en halfjaarlijkse OWNH bijeenkomsten, wordt aan zowel leveranciers als gebruikers van waterbehandeling een platform geboden om van elkaar te leren over nieuwe ontwikkelingen in de markt, op het gebied van wetgeving en opgedane praktijkervaring. Door deze manier van kennisoverdracht wordt de markt gekoppeld aan technologische vernieuwing, zodat er werkelijk sprake kan zijn van innovatie.

Over SKIW

De Stichting Kennisuitwisseling Industriële Watertechnologie (SKIW) wil een bijdrage leveren aan innovatie in de Nederlandse industrie op het gebied van waterbehandeling en opinievorming over relevante technologie, wetgeving en milieuaspecten. De stichting bevordert vooral het onderlinge contact tussen de leden en is een sociëteit waar de industriële watertechnologen elkaar eenvoudig kunnen vinden om kennis te delen en op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen. Meer informatie: www.skiw.nl

Fors besparen op operationele legionellawerkzaamheden Beschikt u ook over zo’n ‘papieren’ legionella beheersplan met maatregelen om de besmettingskans te verkleinen. Komt u ook vaak weer bedrogen uit met de hoeveelheid tijd dat het legionellabeheer u gekost heeft.

Met minder handelingen voldoen aan de legionella regelgeving

Acquatrust, uw professionele partner voor: •

Legionellacursussen;

•

Legionella Quickscan;

•

Legionellabemonstering;

•

Risicoanalyses;

•

Éénmalige reinigingen;

•

Legionellabestrijdings-

Speciaal voor u heeft Acquatrust het digitale legionella beheer(s)systeemAT-Ned® ontwikkeld. Dit pro-actieve softwaresysteem geeft aan wanneer iets nog niet of niet goed is uitgevoerd.

presenteert

Italian Investment Desk

apparatuur.

Besteed alleen tijd aan risico’s

Gratis en deskundig advies over Zakendoen in Italië

AT-Ned® signaleert een normoverschrijding, zodat u daar meteen actie op kunt ondernemen. Alle handelingen die in de pas lopen worden geregistreerd in de database.

• Informatie

Wilt u ook meer grip en tegelijkertijd ook fors besparen op het legionellabeheer. Neem snel contact met ons op via 0570-677117 of [email protected]

• Projectevaluatie,

Acquatrust

Gotlandstraat 60

over investeringsklimaat, algemene sectoriële informatie, praktische informatie over het oprichten van een bedrijf, informatie over soorten rechtspersonen, het belastingsysteem en subsidievoorzieningen locatiescouting, locatiebezoeken, relatiemanagement met de locale overheid, financiële ondersteuning (ondersteuning en management op maat voor het verkrijgen van kapitaal, tegemoetkomingen en leningen)

• Doorlopende

ondersteuning, follow-up diensten en begeleiding, uitbreiding van uw onderneming

7418 AX DEVENTER

[email protected] 020-540 88 02

Postbus 2232 7420 AE DEVENTER +31 (0)570 - 677117 +31 (0)570 - 629595 www.acquatrust.nl [email protected]

 



     

 Tel:  0034 934167521  Fax: 0034 934167403    Email: [email protected]  www.fmcforet.com   

   

    



De Best Water Technology (BWT) Group is de toonaangevende leverancier van watertechnologie in Europa. Onze groep heeft 2.350 ­medewerkers in 80 vestigingen. Ons gemeenschappelijke doel is om huishoudelijke, ­zakelijke

en industriële klanten tijdens hun dagelijkse contact met water te voorzien van innovatieve, concurrerende en milieubewuste oplossingen die zorgen voor maximale veiligheid, hygiëne en gezondheid.

BWT Nederland B.V.

Energieweg 9 2382 NA Zoeterwoude Tel: +31 (0)71 – 750 36 66 Fax: +31 (0)71 – 589 74 29 www.bwtnederland.nl

Inserat_A4.indd 1

11.09.2008 11:46:38 Uhr

www.kwa.nl

KWA Bedrijfsadviseurs dé kennispartner voor het bedrijfsleven Als onafhankelijk adviesbureau is KWA Bedrijfsadviseurs

Onafhankelijk

het ontwikkelen

en gesprekspartner. Wij kiezen expliciet voor het bedrijfsleven, om opti-

Veelzijdige expertise Door onze brede en diepgaande kennis van de bedrijfsprocessen in uiteenlopende branches te koppelen aan onze specifieke kennis op

oplossingen die

Veiligheid en Water, zijn wij in staat voor elke situatie een oplossing

de betrokken relaties. Onze adviezen zijn gebaseerd

> geluid > kwaliteit > lucht

het gebied van Arbo, Bodem, Energie, Geluid, Kwaliteit, Lucht, Milieu,

bedrijfsresultaat van

> energie

maal, integer en onafhankelijk uw bedrijfsbelang te vertegenwoordigen.

en uitvoeren van bijdragen aan het

> bodem

KWA Bedrijfsadviseurs is een betrouwbare en praktisch ingestelde kennis-

het bedrijfsleven behulpzaam bij

> arbo

> milieu > veiligheid > water

te bieden. Kostenbeheersing en het waarborgen van continuïteit in het kader van regelgeving staan hierbij centraal.

Integrale benadering De ervaring en diversiteit van onze adviseurs maakt dat wij voor complexe projecten multidisciplinaire projectteams samenstellen. Het resultaat is een kostenefficiënte oplossing.

op technische en bedrijfskundige kennis.

Toegevoegde waarde KWA Bedrijfsadviseurs neemt verantwoordelijkheid voor haar adviezen. Onze relaties ervaren dagelijks wat wij voor hen betekenen en kunnen onze toegevoegde waarde afmeten aan: s"ETERFUNCTIONERENDEBEDRIJFSPROCESSEN s6ERLAAGDERISICOSENBEHEERSINGVANRESTRISICOS s4IJDBESPARINGENHETVERLAGENCQVERMIJDENVANKOSTEN

KWA Bedrijfsadviseurs B.V. Regentesselaan 2, Postbus 1526, 3800 BM Amersfoort 4ELEFOON 7EBSITEwww.kwa.nl

KWA0381 Adv WaterForm 210x297.indd 1

01-09-2008 15:14:53

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

41

i nCARR t e r vI ERE iew

Nieuwe technieken ontdekken en ontwikkelen om daarmee vragen uit de markt op te lossen. Daar houdt Marc van Eekeren (51) zich al geruime tijd mee bezig. Zijn carrière dwong hij af en overkwam hem. “Belangrijk daarbij is mijn netwerk geweest. Daar investeerde ik altijd in.”

it

'Kennis krijgt pas waarde als je deze toepast'

Marc van Eekeren: “Uiteindelijk wil ik terugkeren naar een soort ontwikkelingswerk, maar dan wel binnen de watersector.”

eid

Tekst: Alex van Hoof

'Ghandi zei het al: ‘water is a basic need’. Zo zie ik het ook. Water is een basisbehoefte, cruciaal voor het leven. Dat verklaart mijn passie voor het vak. Die hartstocht begon al vroeg; tijdens mijn studententijd. In de jaren tachtig studeerde ik Gezondheidstechniek binnen de faculteit Civiele Techniek aan de Technische Universiteit Delft. Als stage- en afstudeeropdracht koos ik voor een vrijwilligersproject in Nicaragua. Ik hield mij bezig met het in kaart brengen van de watersituatie. Het daaruit volgende waardevolle rapport was de reden om na mijn studie in Nicaragua te blijven.” Tropische ziekte “Ik had nog langer in Nicaragua willen blijven, maar een tropische ziekte velde mij zodat ik terug ging naar Nederland. Wekenlang lag ik in het ziekenhuis en moest daarna nog geruime tijd herstellen van de aandoening. Eenmaal opgeknapt, ging ik aan de slag bij Kiwa. Mijn functie bestond uit assetresearch, ofwel het verbeteren van de waterkwaliteit in het distributienetwerk. Hoe kun je water zo schoon mogelijk in de leidingen houden, luidde een kernopdracht.” Voorspoedig “Mijn carrière verliep voorspoedig. Bovendien legde ik mij meer toe op het zeer vroegtijdig signaleren van vragen uit de markt en het vervolgens zoeken naar toepasbare antwoorden. Daartoe maakte ik bijvoorbeeld een keer een reis naar de Verenigde Staten waar ik stuitte op geavanceerde oxidatietechnologie en membraantechnologie. Die waren ook zeer geschikt voor Nederland, zodat ik ze in ons land introduceerde. In 1993 werd ik beloond met een innovatieprijs van de International Water Association.”

15:14:53

“Van Kiwa ging ik naar Rossmark, tegenwoordig een onderdeel van Veolia. Bij dat bedrijf hield ik mij uitsluitend bezig met businessdevelopment: wat er in de markt speelt, zien te realiseren in nieuwe technieken. Ik ben minder gericht op de feitelijke wetenschap, maar meer op een praktische vertaalslag van geavanceerde technologie. Vandaar dat de algemeen directeur van Kiwa mij op een gegeven moment terugvroeg. Ik ging erop in en werd omzetverantwoordelijk voor de afdeling hoogwaardige consultancy; een nieuwe afdeling binnen Kiwa. Dat deed ik een aantal jaren tot omstreeks de millenniumwisseling. Verder vooruit kijken, was de nieuwe uitdaging. Binnen Kiwa focuste ik mij op toekomstige ontwikkelingen en de effecten daarvan op waterleidingsbedrijven, met de nadruk op innovatie. Wat zijn zaken waar de drinkwatersector in de toekomst rekening mee moet houden? Niet alleen in Nederland, maar internationaal. Daarvoor reisde ik veel, onder meer naar Azië. Want daar is de problematiek nijpend: te weinig water voor te veel mensen. In onder meer Singapore en Sjanghai werkte ik aan diverse projecten.” Biologische sensoren “Via mijn netwerk kwam ik in contact met een groep investeerders die mij een functie aanboden bij Optiqua. Daar werk ik nu nog steeds. Optiqua richt zich op biologische sensoren die de organische vervuiling in waterleidingen kunnen meten; een ‘lab on the chip’. We brengen dus miniatuurtechnologie naar het veld. Hoe lang ik dit werk blijf doen, is nog een open vraag. Uiteindelijk wil ik terugkeren naar een soort ontwikkelingswerk, maar dan wel binnen de watersector. Ik sluit mijn werkzame leven hoogstwaarschijnlijk af in de branche waar ik ben begonnen.”

42

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

WATER M AR K T

Wilo verandert rechtsvorm Sinds eind juli van dit jaar gaat Wilo AG uit Dortmund verder als Wilo SE. Deze verandering van rechtsvorm van Duitse naar Europese vennootschap (Societas Europaea) van de in 1872 opgerichte familieonderneming, is ‘het gevolg van de snelle internationalisering van de activiteiten’. Wilo is een grote producent van pompen en pompsystemen voor verwarming, koeling, klimatisering, waterverzorging en afvalwaterverwerking. Oliver Hermes, directeur Finance, Control & Human Resources, vat

de achtergronden van de rechtsvorm samen: “Sinds 2004 geldt de Europese vennootschap als belangrijk element voor de harmonisering van het Europese recht. De rechtsvorm beantwoordt op typerende wijze aan het ideaal van onze ondernemingsfilosofie: een Europese groep met wereldwijde activiteiten. De nieuwe SE helpt ons bij de vorming van een open, internationale ondernemingscultuur.” Meer informatie: Wilo, Beverwijk, tel: 0251- 220844, www.wilo.com

Doorstromingsmeters en schakelaars

Ontwerpen en bouwen Logisticon Waterbehandeling uit GrootAmmers gaat voor Vitens opdracht een spoelwaterhergebruik installatie ontwerpen en bouwen. Deze installatie zal in Nederland gelijk de grootste in zijn soort worden. Het zuiveringsprincipe is gebaseerd op ultrafiltratie op basis van dompelmembranen die op onderdruk werken. De spoelwaterhergebruik installatie gaat het ijzerslib van het spoelwater scheiden, waarbij het ijzerslib afgevoerd wordt. Het spoelwater wat ontdaan is van ijzerslib, komt terug in het zuiveringsproces.

De opdracht voor Logisticon betreft het ontwerpen en bouwen van een installatie die met Puron dompelmembranen 1.250.000 kubieke meter per jaar spoelwater zuivert met een overall rendement van 85 procent. Het ontwerp bestaat uit twee straten die ieder 75 procent van het aangeboden spoelwater kunnen verwerken. In de permeaat afvoerleiding wordt per straat een UV-desinfectie voorzien. De planning is om de installatie begin 2009 op te leveren. Meer informatie: Logisticon Water Treatment, Groot-Ammers, tel. 0184 – 608.260, www.logisticon.com

Als bij technische installaties en machines de doorstroming van vloeistoffen, smeermiddelen en gassen continue bewaakt moet worden, is een flowindicatie ter plekke vaak zinvol. Juist voor deze toepassing levert Intercontrol Meet- en Regeltechniek doorstromingsmeters en -schakelaars van Meister GmbH: een serie instrumenten voor laag- of hoog viskeuze vloeistoffen en gassen, te monteren in iedere positie. Uitvoeringen zijn er in vernikkeld messing of RVS-316 voorzien van IP-65 connector en met een meetbereik van 0,005 tot 150 l/min. De aflezing van het actuele debiet wordt gegarandeerd door het vernieuwde magneetgekoppelde wijzersysteem of de op het meetglas geëtste schaalaanduiding. Als optie zijn onder meer extra contacten of Ex-gecertificeerde modellen leverbaar. Ander nieuws betreft het Macnaught ovaalradmeetprincipe voor het meten van vloeistoffen met wisselende viscositeiten. Deze flowmeters hebben een goede nauwkeurigheid bij een lage drukval. Vaak is al een kleine statische voordruk voldoende om de instrumenten betrouwbaar te laten functioneren, zodat kostbare pompsystemen uitgespaard kunnen worden. De Macnaught ovaalradmeters zijn leverbaar in roestvast staal, aluminium of hoogwaardige kunststof. De procesaansluiting is naar keuze een binnendraad, een normflens of een sanitaire Triclover koppeling. De doorstroommeters hebben standaard een puls- of analoog uitgangssignaal, maar kunnen optioneel ook met digitaal display of mechanische telwerk uitgerust worden.. Meer informatie: Intercontrol Meet- en Regeltechniek, Arnhem, tel: 026 – 442.5204, www.intercontrol.eu

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

43

i n t eMrAR v i eKw WATER T Innovatief BBB Alkmaar bewijst effectiviteit Het bergbezinkbassin in Oudorp (Alkmaar) bewees bij een grote overstorting tijdens een recente stortbui zijn effectiviteit. De combinatie van compartimenten met verschillende functies en het lamellensysteem zorgde voor een extreme emissiereductie. Bovendien was de waterkwaliteitverdeling voor en in het bassin van moment tot moment te volgen, zodat het leereffect optimaal kan worden benut. Bij de forse overstorting (van een bui van ca. 26 mm) toonde het lamellensysteem zijn meerwaarde. De vuilbelasting - uitgedrukt in drogestof gehalte variërend tussen 1800 en 900 mg/l - werd in het compartiment met de lamellen gereduceerd tot waardes van gemiddeld ca. 40 mg/l, een factor 10 lager dan het compartiment zonder lamellen. Voorkeursstroming via het compartiment met de lamellen zorgde voor een extreem gunstige totaal rendement. DS-waardes waren gedurende de overstorting, die enkele uren aanhield, tamelijk constant. Dit in tegenstelling tot het gebruikelijke ‘firstflush’ effect: tijdens grotere buien vermindert de vuilvracht in het water gebruikelijk tot zeer licht. De verklaring voor het uitblijven hiervan, is dat de laatst voorafgaande overstorting lange tijd geleden was, en dat met het grote debiet veel uitspoeling van het stelsel heeft plaatsgevonden.

Dankzij het grote reinigende vermogen van de randvoorziening heeft dit niet tot problemen in de sloot geleid. De gemeten resultaten werden bevestigd door de bewoners van de naburige panden, die ook met eigen foto’s verslag deden over de goede waterkwaliteit. Om de via telemetrie verkregen waarden (en continu monitoring met ADSL) te verifiëren, is door AQA HydraSep een inspectie uitgevoerd en zijn de drogestof meters direct na de overstorting gecontroleerd. Deze bleken - nog altijd - volledig schone vensters te hebben en ook de kalibratie leverde volledig gelijkwaardige meting op. De lamellen zijn na lediging nagenoeg vrij van vuil. Wel bleek eens te meer dat een goed functionerende randvoorziening een flinke vuilvracht verwijdert: de ledigingspompen kregen forse slibmassa’s te verwerken. AQA HydraSep zal de meetgegevens nader bestuderen en de berekeningen verwerken in een rapport voor Gemeente Alkmaar. Daarnaast worden de constateringen verder gebruikt door AQA’s ontwerp- en adviesbureau Propluvia voor het verder ontwikkelen van haar eigen ontwerpmethodiek en de besturingsfilosofie. Meer informatie: AQA HydraSep, Alkmaar, tel. 072 – 562.8486, www.aqa.nl

Meld uw Watermarkt nieuws! Heeft u nieuws over uw product, bedrijf of mensen, laat het ons weten via [email protected]

Nominatie I-Real is genomineerd voor de zogenoemde Technology Fast 50, een jaarlijkse verkiezing van de vijftig snelst groeiende technologiebedrijven in Nederland. Deze verkiezing wordt dit jaar voor de negende keer georganiseerd door Deloitte. De selectie vindt plaats op basis van een aantal criteria en de percentuele omzetgroei over de afgelopen vijf jaar (2003 – 2007). De uiteindelijke ranking op basis van omzetgroei wordt 9 oktober bekend gemaakt. Vorig jaar nog werd I-Real genomineerd voor de Rising Star Twente verkiezing die door Deloitte wordt georganiseerd voor bedrijven jonger dan vijf jaar. In maart vierde I-Real haar vijfjarig bestaan en kon zich dus inschrijven voor de Deloitte Technology Fast 50. I-Real is het enige bedrijf uit de Achterhoek dat in de lijst voorkomt en één van de drie bedrijven uit Gelderland die genomineerd zijn. In 2006 werd de award gewonnen door TomTom. Meer informatie: I-Real, Doetinchem, tel: 0314 – 366.600, www.i-real.nl

Nieuwe vlag Vanaf 1 september worden alle producten en diensten van ITT Flygt, ITT Wedeco, ITT Sanitaire en ITT Leopold op markt gebracht onder de nieuwe vlag van ‘ITT Water & Wastewater Nederland BV. ITT W&WW gebruikt bij de oplossing van waterzuiveringsvraagstukken Flygt-pompen, Wedeco UV- en ozon-desinfectiesystemen, Leopold-underdrains en sanitaire membraanbeluchters. Directeur Steffen Lange: “We geven onmiddellijk toe dat de naam aan de lange kant is en beduidend minder gemakkelijk van de tong rolt dan ‘ITT Flygt’ – wij moesten er ook even aan wennen. Maar de merknamen zijn met de uitbreiding van ons aanbod letterlijk te klein geworden om de lading nog te dekken.” Het nieuwe bedrijf is niet meer ‘alleen maar’ actief in de afvalwatersector. Flygt, Wedeco, Sanitaire en Leopold bieden samen apparatuur en oplossingen voor het totale waterzuiveringsproces, van rioolwater tot industrieel proceswater en drinkwater. Meer informatie: ITT Water & Wastewater Nederland BV, Dordrecht, tel: 078 – 654.8400, www.flygt.nl

KWR: kennisinstituut voor de watercyclus Met een krachtige historie in drinkwateronderzoek en een open vizier naar de water problemen van nu en de toekomst, verbreedt KWR (voorheen Kiwa Water Research) zijn activiteiten naar de hele watercyclus. Dit doen we voor diverse organisaties zoals waterbedrijven, waterschappen, gemeenten, bedrijfsleven, Provincies en Rijk.

KWR helpt de watersector uitdagingen te signaleren en levert middelen en innovatieve strategieën om succesvolle oplossingen te realiseren. Met onze uitgebreide nationale en internationale kennisnetwerken en door de ontwikkeling van toepasbare wetenschappelijke inzichten slaan we een brug tussen wetenschap, bedrijfsleven en samenleving. Daarmee maakt KWR topkennis beschikbaar voor de hele watersector. Zodat we gezond, duurzaam, vooruitstrevend en efficiënt met water om kunnen blijven gaan. Nu en in de toekomst! Kijk voor meer informatie op www.kwrwater.nl of bel 030 60 69 511.

Watercycle Research Institu te 08.0372 adv_waterforum_WT.indd 1

27-08-2008 15:17:23

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

45

I NTERNAT I ONAAL

World Water Press Serving international contacts and information Via het internationale samenwerkingsverband World Water Press houdt WaterForum Magazine u op de hoogte van het nieuwsaanbod uit de wereldwijde watermarkt. Het nieuws is in kaart gebracht door Global Water Intelligence, één van de partners in World Water Press.

FRENCH TWINS PIPING UP S Veolia’s stock received a much bigger boost on 6th August when the company released its half-year results. Although the net income figure of €500.5 million was around 4% below analysts’ expectations, the company was forgiven because CEO Henri Proglio committed to cutting costs by €400 million, selling assets worth €1.5 billion, and refocussing the investment programme. The company is expecting revenue growth of 12% for the full year and a 6% increase in operating cashflow. The shares increased 9.2% on the news. S Suez Environnement also published its first half revenues, which showed sales up 7.5% to €6,030 million. Water Europe showed organic growth of 8.4% to €1,882 million, with a strong performance from Agbar in Spain (+13.5%) and a 5% advance in France. The international division (which includes solid waste as well as water) generated revenues of €1,247 million, with organic growth of 7.6%. The Asia Pacific region was up 12.6%, Central Europe was up 28% and Degrémont up 6.3%. The results had little to say about the performance of United Water in North America, but the acquisition of Earth Tech’s contract operations business (see story p9) will give it a boost in the second half.

15:17:23

S Israel’s on-off plan to import water from Turkey took a step forward at the end of July, with Israel’s Infrastructure Minister Benjamin Ben-Eliezer provisionally signing up to buy 2.1 million m3/d of water from Turkey at a meeting in Ankara. There is still a further feasibility study before the plan goes ahead, but the initial studies suggest it is economically feasible – as long as gas and electricity lines are laid alongside the water pipe. S Across the Mediterranean, Cyprus has been having problems importing water from Greece. Last month, the first tanker arrived but found that the pipeline was too short to deliver the water onshore. After a two-week delay to extend the pipe, the water could only be used for agriculture because it smelt too bad to drink. The delivery was part of a series scheduled to deliver 8 million m3 by the end of November. “I will not accept that serious mistakes were made,” said agriculture minister Michalis Polynikis. Northern Cyprus offered a share of their water which is to be delivered through an underwater pipeline from the Turkish mainland, but politics intervened, and so far, the Greek Cypriot south has rejected the offer as it awaits construction

BOTS AND TOTS

S At the beano to celebrate his company’s stock market debut, Suez Environnement CEO Jean-Louis Chaussade was bemoaning the lack of build-operate-transfer projects in the water sector over the past two years. Where has he been? Certainly not China or the Gulf. He might want to take a look at Egypt, Mexico and India in PPP Tracker. S Meanwhile in Saudi Arabia, the TOT model (transfer-operate-transfer – it sounds better than ‘brownfield BOT’ for wastewater projects) looks set to dominate the next stage of privatisation. The National Water Company has announced the first of two packages of wastewater assets for sale and redevelopment. The Saline Water Conversion Corporation, meanwhile, is reappointing the consultants working on its privatisation plans (Fichtner, Booz & Company, HSBC, Freshfields Bruckhaus Deringer, KPMG, Hay Group and Ernst & Young). They are expected to get down to the practicalities of packaging SWCC’s major production centres for sale to investors.

Zoekregister online

Membraanfiltratie

Hydrocyclonen

Op de website WaterForum Online is een uitgebreid bedrijvenregister te vinden met maar liefst 400 trefwoorden voor producten en diensten in de watersector. U kunt per trefwoord snel online een selectie maken uit 1000 leveranciers.

Boringen/boorbuizen

Doseringsapparatuur

18/8/08

13:47

Afdichtingen

Afvalwaterbeheer

Flocculatiemiddelen

drinkwaterinstallaties

Kijk op: www.waterforum.net rubriek Marktwijzer wmb/282d:Layout 1

Koelers/koeltorens

Niveaumeting

Doseringsapparatuur

Biorotoren

Ontzouting

Page 1

Omgekeerde osmose

Problemen met ontgassende vloeistoffen? Dankzij Watson-Marlow slangenpompen dit tot het verleden. Minimaal onderhoud en tijdsbesparend. Nauwkeurig doseren tot 80m3/uur. Tot 16 bar druk. Directe vervanging van membraampompen � Aansturing via RS485, Scada en Profibus � Eenvoudige installatie, geen randapparatuur nodig � �

VOOR MEER INFORMATIE:

Tel: 010-4621688

w w w . w a t s o n - m a r l o w. n l i n f o @ wat s o n - m a r l ow. n l Advertentie Applied

26-08-2008

10:02

Pagina 1

100 200 300 400 500 600 700 800 SPX OEM wmb-282d

Orapi Applied Nederland B.V. is wereldwijd een van de belangrijkste leveranciers van gespecialiseerde onderhouds- en reinigingsproducten, waarbij de nadruk ligt op innovatieve producttechnologie en uitstekende dienstverlening voor klanten in diverse industrietakken. Wij bieden op maat gemaakte producten en diensten.

FILTERDOEKREINIGING Orapi Applied heeft specifiek voor de waterzuiveringsindustrie een reinigingsconcept ontwikkeld voor de filterdoek-zeefbandpersen. Dit concept bestaat uit speciale reinigingsproducten in combinatie met een doseersysteem waarmee op een eenvoudige manier de filterdoek-zeefbandpersen gereinigd worden en de doorlaatbaarheid van water optimaal is. Door toevoeging van de speciale chemicaliën tijdens deze spoelbeurt wordt de aanwezige kalkaanslag en die van het ijzerchloridesulfaat op de zeefband verwijderd. De te gebruiken concentratie van het reinigingsproduct heeft géén nadelig effect op het filterdoek en is veilig in gebruik op diverse metalen, kunststoffen, oliën en vetten. Gebruikelijk is dan ook het te reinigen filterdoek minstens eenmaal per week circa 20 tot 35 minuten te spoelen. Bij een optimale doorlaatbaarheid van het filterdoek ontstaat een hoger percentage droge stof en wordt de verwerkingscapaciteit van de zeefbandpers verhoogd. Hierdoor realiseert u een kostenbesparing op de verdere afvalverwerking.

ontwateringspers

Metsoak reinigingspers

zeefband voor reiniging

zeefband na reiniging

Voor verdere informatie en/of een vrijblijvende afspraak kunt u contact opnemen met: Orapi Applied Nederland B.V. Ondernemingsweg 16 - 2404 HN Alphen aan den Rijn Telefoon: 0172 437221 - fax: 0172 436901 - email: [email protected]

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

47

I NTERNAT i n tIeONAAL rview MIDDLE EAST

S TAQA has continued its funding spree, following the AED4.15 billion 3-month mandatory convertible launched in June. The Abu Dhabi National Energy Company raised $1 billion of 6.60% five-year notes and $500 million of 7.25% 10-year notes in late July via Barclays, NBAD and RBS, both at +325 basis points over Treasuries. TAQA is also in the process of negotiating a new $3 billion 3-year credit facility. S ERI will provide the energy recovery technology for the 91,000m3/d Hamriyah (Phase 1) SWRO desalination plant in Sharjah, UAE. ERI also revealed that its PX pressure exchangers will be used in the 274,000m3/d Hadera SWRO plant in Israel. S The German economic development ministry BMZ has agreed to provide €98.5 million in support to Morocco, to be spent in the water, environmental protection and renewable energy sectors over the next two years. Management of water resources is the most important aspect of development cooperation with Morocco, says BMZ. S Tahal Group has obtained financing for a €41 million turnkey project to rebuild and expand a rural water supply network in Ghana. The Dutch government has agreed to provide financing for the project through a long-term loan to Ghana’s Finance and Economic Planning Ministry. S The Palestinian Authority is asking Israel for a larger allocation of water for the West Bank. A spokesman for Israel’s Water Authority said the Palestinians must start recycling their wastewater for agricultural use, in order to increase the total amount of resources available.

EUROPE

S A new water fund was listed on the LSE on 24 July, raising €60 million. The Aqua Resources Fund, managed by FourWinds Capital Management, will invest primarily in unquoted waterrelated companies and projects, including wastewater treatment and desalination. Aqua is targeting investments with an IRR in excess of 15%, and expects 80-85% of its capital to be committed within 12 to 18 months. S Ofwat is proposing to fine Veoliaowned Tendring Hundred Water £42,000 for failing to provide the

regulator with reliable information. The move is the latest in a series of fines for UK water companies. S Bluewater Bio has raised £2 million through a placing of new shares with Lehman Brothers International. The news sent the shares sky-rocketing by 33% to reach a high of £7.00 on 29 July. The company has re-aligned its strategy to focus more on the European municipal wastewater sector, after having initially concentrated on the private industrial market. S The mayor of Ferrara, the city that holds a 51% stake in multi-utility Hera, said that water and wastewater management should be handed over to a separate company if Hera goes ahead with the merger with Enìa and Iride (see GWI June 2008 p21). This would be necessary to ensure that water management remains a “public service”, mayor Gaetano Sateriale pointed out. S Siemens has unveiled the new CEO of its Industry Solutions Division. Jens Michael Wegmann, an electrical engineer and 19-year Siemens veteran, will take over from Jørgen-Ole Haslestad on 1st October.

AMERICA

S American Water and Aqua America, the two largest quoted US water utilities, revealed their second quarter results in early August. While both companies posted YOY revenue gains for the quarter (albeit by a slim $200,000 in Aqua’s case), net income was down at both companies, driven primarily by higher O&M expenses. Aqua CEO Nick DeBenedictis blamed the flat revenues on decreased consumption resulting from unfavourable weather conditions, but pointed to positive rate case developments as indicative of brighter times ahead. Aqua has received rate awards worth $49 million so far in 2008, against American’s $47.2 million. American Q2 2008 revenues: $589.4m (+5.5%); net income $45.5m (-7.5%) Aqua Q2 2008 revenues: $150.8m (+0%); net income $22.6m (-4.6%). S Both American Water and Aqua America seem to have got their tuckin acquisition rhythm going. In early August, American announced the acquisition of municipal water and sewer systems in Fayetteville, WV, for $3.9 million, shortly after having finalised the purchase of a series of water and wastewater systems in Washington County, PA for $2 million. Aqua,

meanwhile, has bought the South Haven Sewer Works, Inc., an Indiana wastewater company, for $9.7 million. S There has been a recent spike in the construction of private wells in Atlanta, GA, fuelled by the interest of well-todo residents who want the option of watering their lawns whilst not violating the restrictions on the use of municipally supplied water. Water restrictions do not apply to private well owners who pump less than 100,000 gallons a day.

ASIA

S Hyflux released its Q2 results in early August, revealing that its quarterly revenues rose 139% YOY to a record S$108.1 million (US$79.3 million). Profit before tax, meanwhile, was up 344% at S$27 million (US$20 million). Strong growth in the MENA region meant that 34% of Hyflux’s Q2 revenues originated there, compared to virtually nothing in Q2 2007. The revenue breakdown by sector also looks very different this year, with Hyflux generating 80% of its Q2 2008 revenues from the municipal market, and 20% from industrial activities. In the second quarter of last year, the reverse was true (76% industrial vs. 22% municipal). S Cascal’s China Water subsidiary has completed the acquisition of a 51% stake in an equity joint venture in Zhumadian City, China, for approximately $18 million. Over the next 18 months, the new company will invest an estimated $25 million to complete the construction of an additional 26 MIGD (118,200m3/d) water treatment plant and associated infrastructure. S Bio-Treat announced in late July that it will not be proceeding with its proposed rights issue. It seems that discussions held during the Singapore International Water Week resulted in a number of expressions of interest in potential direct sales or securitizations of some of the company’s BOT and TOT projects. Bio-Treat is now looking into the viability of establishing a business trust focussing on water-related infrastructure assets, in similar fashion to Hyflux. For more information on Global Water Intelligence, please contact Emma Welsch, sales & marketing manager: [email protected] or www. globalwaterintel.com

WORLD WATER PRESS

17, 18 & 19 maart 2009 Openingstijden: 12.00 - 20.00 uur

H2O VAKBEURS Aqua Nederland Vakbeurs is drie dagen lang hét trefpunt waar ondernemers en relaties uit de waterbranche elkaar ontmoeten. De vakbeurs richt zich op waterbehandeling, watermanagement en watertechnologie. In een sfeervolle, verkoopbevorderende ambiance kunt u zaken doen, informatie uitwisselen, contacten leggen en ideeën opdoen.

CORRESPONDENTIE-/ BEZOEKERSADRES: EVENEMENTENHAL GORINCHEM Franklinweg 2, 4207 HZ Gorinchem T (0183) 68 06 80 F (0183) 68 06 00 E [email protected] I www.evenementenhalgorinchem.nl

www.evenementenhalgorinchem.nl

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

49

M AR K TW I JZ ER m u tat i e s

leveranciers online

Marktwijzer

Aanmelden en doorgeven mutaties op WaterForum Marktwijzer Online: zie www.waterforum.net/ marktwijzer

Nieuwe aanmeldingen en mutaties in de Marktwijzer Online Bedrijven met Extra vermelding Deze bedrijven hebben een uitgebreide bedrijfsvermelding op www.waterforum.net/marktwijzer CBI Rotterdam Afsluiters, Fittingen, Flenzen, Kleppen, Pompen, Warmtewisselaars IMT Zeewolde Filtratie Legionella - algemeen Membraanbioreactor - algemeen Membraanfiltratie Membraantechnologie Proceswaterbehandeling Kersten Kunststofcoating Brummen Coatings en -bekleding Gespecialiseerd advies Inspecties Keuringen Orapi Applied Nederland Alphen aan den Rijn Afvalwaterbehandeling Chemicaliën Doseringsapparatuur Fosfaatverwijdering Reinigingsmiddelen Slibdroging Visser & Smit Hanab Papendrecht Boringen/boorbuizen Filtratie Fosfaatverwijdering Grondwater Transport en distributie Waterbeheer Watson-Marlow Rotterdam Chemische waterbehandeling Desinfectie/oxidatie installaties Desinfectie-eenheden/systemen Doseringsapparatuur Flocculatie-installaties Pompen Basisvermeldingen AALP Benelux Didam Afsluiters, Meet- & Regeltechniek Acquatrust Deventer Legionella - algemeen, Legionella - behandelingsapparatuur Auxill Nederland Doetinchem Filters, Separators Avic Waardenburg Bewakingssystemen, Meet/regel/controle-installaties Berson UV-Techniek Nuenen Afvalwaterbehandeling, UV-bestralingsinstallaties Brightwork Sneek Advies- en ontwerpbureaus, Waterbehandeling Brightwork Sneek Advies- en ontwerpbureaus, Waterbehandeling Doyma doorvoeringen Harfsen Afdichtingen, Kabel- en pijpdoorvoeringen Faber&VanderEnde Oosterbeek Actieve kool, Filtervulmateriaal GET Groenmilieu Maassluis Afvalwaterbehandeling, Waterzuivering GMF-Gouda Processing Solutions Waddinxveen Apparatenbouw, Slibdroging Gorman-Rupp Europe Leeuwarden Pompen, Slangen Hescon Winterswijk Flowmeters, Niveaumeting KBBL Wijhe Wijhe Biologische reiniging grondwater/lucht, Legionella - laboratorium KEMA Nederland Arnhem Biologische reiniging grondwater/lucht, Legionella - risico-analyse Kemper Appendages Waardenburg Afsluiters, Meet- & Regeltechniek KSB Nederland Zwanenburg Afsluiters, Pompen Limburg Filter Maastricht Filters, Zuiveringsinstallaties Nelen & Schuurmans Consultants Utrecht Advies- en ontwerpbureaus, Ingenieursbureaus Pure Water Technologies Rucphen Elektrodialyse en elektro-osmose, Waterbehandelingsinstallaties Sachtleben Chemie Rijswijk Afvalwaterbehandeling, Chemische waterbehandeling Sulteq Pompen en Revisie Hengelo (Ov) Onderhoud en beheer, Pompen TCC Technology Consultancy Center Groningen Onderwijs, Opleidingen VWS MPP Systems Ede Afvalwaterbehandeling, Proceswaterbehandeling WaterQ Nijmegen Afvalwaterbehandeling, Membraanbioreactor - turn key Woertman Agenturen Harfsen Afdichtingen, Kabel- en pijpdoorvoeringen

ADVERTORIAL 50

SERV I CE PAG I NA

I N D U S T R I E

M A G A Z I N E

VOORU I T B L I K 27 november Energie en water Medio oktober 2008 zijn de nieuwe mediagegevens voor 2009 bekend. Voor redactionele bijdragen: [email protected] Voor adverteren: [email protected]

agenda

24 - 25 september, Scheveningen Nationale Waterconferentie Voor de 11e keer vindt de Nationale Waterconferentie plaats, een ijkpunt van ontwikkelingen in waterbeleid en waterbeheer. Organisatie: Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid, Eindhoven, (040) 2974888. www.watercongres.nl

1 oktober, Amsterdam, WaterForum Media KennisOntbijt Kennissessie met ontbijt ter introductie van Aquatech beursbezoek, om uw Aquatech beursbezoek efficiënter en effectiever voor te bereiden. Organisatie: WaterForum Media, (015) 361 7433 www.waterforum-media.net 14-15 oktober, Antwerpen, België

30 oktober, Amsterdam Platformconferentie Nederland Prachtland Samen werken aan een integrale & duurzame ruimtelijke inrichting van Nederland en meer samenhang in wonen, werken en natuur te realiseren. Organisatie: Platformconferentie Nederland Prachtland?!, (073) 6842525. www.debatcyclus.nl

30 september – 3 oktober, Amsterdam Aquatech Amsterdam Internationale vakbeurs voor professionals op het gebied van proces, drink- en afvalwater. Organisatie: Amsterdam RAI, (020) 549 2327. www.aquatechtrade.com

Congres water en klimaatverandering Multidisciplinaire conferentie over water en klimaatverandering om een grensoverschrijdende afstemming rond integraal waterbeheer te stimuleren met het oog op een duurzame ontwikkeling en een adaptatie aan klimaatverandering. Organisatie: Universiteit Antwerpen, +32 (0)3 820 2273 / +32 (0)3 820 2264. www.ua.ac.be

13-25 november, Nederland Waterschapsverkiezingen www.uvw.nl

advertentie index Adverteerder

Pagina

Adverteerder Pagina Acquatrust 38 Aerzen Nederland 14 Aqua Nederland Vakbeurs 48 Aquality 12 AWWS 30 Best Instruments 12 Blue Peter Foundation 6 BWT Nederland 39 CBI 18 Duijvelaar Pompen 20 Eurowater 30 FMC Chemicals Netherlands 38 Hatenboer – Water 30 Innovative Membrane Technologies 18 InfraTech 34 Italian Trade Commission 38 ITT Flygt 51 Jotem Waterbehandeling 26 Kiwa Water Research 44 KWA Bedrijfsadviseurs 40 Linde Gas Benelux 4 Orapi Applied Nederland 46 Pieralisi 26 Pro Water 10 Prominent 36 Rossmark 2 Royal Haskoning 32 Saer 30 Siemens 52 Visser Smit Hanab 10, 34 VNU Exhibitions 24 Watson-Marlow 46 Wetsus 12 Bijsluiter Ecodis Logisticon Water Treatment en Verhuur Wilo Nederland B.V. Aquatech

Telefoon Telefoon (0570) 67 71 17 (026) 311 26 41 (0183) 68 06 80 (0187) 49 25 41 (0114) 32 10 20 (0594) 51 33 73 (06) 1508 69 50 (071) 750 36 66 (010) 201 34 34 (0172) 48 83 88 (088) 000 50 00 (059) 664 23 33 (010) 409 12 00 (036) 522 00 90 (010) 293 31 33 (020) 540 88 02 (078) 654 84 00 (074) 242 52 55 (030) 606 95 11 (033) 422 13 08 (010) 246 16 16 (0172) 43 72 21 (010) 521 87 88 (074) 291 51 50 (030) 677 92 80 (0318) 69 15 00 (024) 328 42 84 (088) 228 88 20 (070) 333 34 95 (078) 641 72 22 (030) 295 27 00 (010) 462 16 88 (058) 284 62 00

Erratum In WaterForum Magazine nummer 3 2008 is op pagina 17 over SenterNovem een onjuist logo geplaatst, namelijk het logo van de Inspectie van Verkeer in Waterstaat. Dit moet het logo van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat zijn.

E-mail E-mail [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

(0032) 36 41 91 00 (0184) 60 82 66 (0251) 22 08 44 (020) 549 12 12

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Website Website www.acquatrust.nl www.aerzen.nl www.evenementenhalgorinchem.nl www.aquality-nl.nl www.awws.eu www.bestinstruments.nl www.bluepeterwww.com www.bwtnederland.nl www.cbi.eu www.dp.nl www.eurowater.nl www.fmc.com www.hatenboer-water.com www.imtmembranes.nl www.infratech.nl www.italtrade.com www.flygt.com www.jotem.nl www.kiwawaterresearch.eu www.kwa.nl www.lindegasbenelux.com www.gramos-applied.com www.pieralisi.nl www.prowater.nl www.prominent.nl www.rossmark.nl www.royalhaskoning.com www.saer.nl www.siemens.com www.vshanab.nl www.vnuexhibitions.com www.watson-marlow.nl www.wetsus.nl www.ecodis.eu www.logisticon.com www.wilo.nl www.aquatechtrade.com

c o lo f o n

WaterForum Magazine voor en over Industrie enWater, is een uitgave van:

NovaForum Business Media BV, Postbus 228, 2640 AE Pijnacker, 015-3617433, www.waterforum-media.net.

Doelgroep Midden en hoger technisch, financieel, commercieel en algemeen management in de industrie (textiel, papier, voeding, chemie, etc.), de drink-, proces- en afvalwatersector en in toeleverende sectoren. Oplage 7.500 exemplaren Uitgever Rinus Onland Hoofdredacteur Alex van Hoof Redactie Rob Schoon, Arjan Veering, Constant Gras en Olav Lammers Redactie secretariaat Sylvia van Winden, [email protected] Met medewerking van: Guy Ackermans, Michelle Muus, Joost Timmerman en Heleen Nieuwenhuis Verkoop Henk van der Brugge, Matthijs Onland, Stephanie Tatzreiter 015-3617433, [email protected] Verkoop secretariaat Sylvia van Winden 015-3617433, [email protected] Abonnementenadministratie WaterForum Magazine wordt op aanvraag toegestuurd aan de relevante doelgroepen. De prijs van losse nummers bedraagt 10,00 euro. Aanvraag en/of adresmutaties via [email protected] Vormgeving Matchfield Concept & Design, Hoofddorp Druk Den Haag offset BV Rijswijk Leveringsvoorwaarden Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van NovaForum Business Media BV zijn van toepassing de voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel Haaglanden. Copyright NovaForum Business Media BV, 2008. Auteursrecht op inhoud en vormgeving zijn voorbehouden aan de uitgever. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen uit WaterForum Magazine is slechts toegestaan met bronvermelding en na schriftelijke toestemming van de uitgever.

ITT_600

• Be

ec h at

R

ek ons op A zo qu Euro stan pahal d 01 .500 AI Am sterdam

•

6000 deskundigen in 140 landen, aan het werk op 5 continenten Overtuigen en harten winnen Leer ons kennen en u voelt het verschil. Misschien ontdekt u dat we nooit, maar dan ook nóóit opgeven - voor welke uitdaging we ook staan. Of u ziet hoe wij onophoudelijk streven naar het hoogst haalbare; dat we werken voor een groter, universeel doel. Welk verschil u ook opvalt: wij zijn 6000 mensen in 140 landen op 5 continenten die zich met hart en ziel inzetten om u de beste, meest effectieve, geïntegreerde oplossingen te bieden. De toewijding maakt ons die we zijn: ITT Water & Wastewater. We zijn de optelsom van onze uitmuntende ITT-merken: Flygt, Sanitaire, Wedeco en Leopold. En overal ter wereld staan onze ondersteunende organisaties paraat om nauw met u samen te werken, waar u ook bent. Wij werken op 140 innovatieve manieren om u te overtuigen van onze kwaliteit en uw hart voor ons te winnen. ITT Water & Wastewater is eigendom van de ITT Corporation, White Plains

www.ittwww.nl en www.ittwww.be

ITT_6000 exp_210x297_NL_BE_beurs1 1

08-08-2008 10:40:30

4JFNFOT
GMPXNFUFST
&S
HBBU
HFFO
ESVQQFM
WFSMPSFO /BVXLFVSJHF
CFUSPVXCBSF
FO
SFQSPEVDFFSCBSF
NFUJOH
NFU
4*53"/4
'
GMPXNFUFST

1SPDFTJOTUSVNFOUBUJF 8BUFS
JT
FFO
UF
XBBSEFWPMMF
HSPOETUPG
PN
UF
WFSTQJMMFO
7BOEBBS
EBU
BMMF
XBUFSTUSPNFO
FGGJDJÃOU
NPFUFO
XPSEFO
HFNFUFO
FO
XFFSHFHFWFO
4QFDJGJFL
WPPS
EF
XBUFSXFSFME
IFCCFO
XJK
EF
4*53"/4
'
GMPXNFUFST
POUXJLLFME
,FONFSLFO
EJF
PO[F
GMPXNFUFST
UPU
VX
CFTUF
LFVT
NBLFO
[JKO
EF
MBOHFUFSNJKOTUBCJMJUFJU
FFO
OBVXLFVSJHF
FO
SFQSPEVDFFSCBSF
NFUJOH
FO
FFO
SPCVVTUF
DPOTUSVDUJF
%F
TFSJF
4*53"/4
'
GMPXNFUFST
PNWBU
FFO
MFWFSJOHTQSPHSBNNB
EBU
HFIFFM
JT
BGHFTUFNE
PQ
EF
IPHF
FJTFO
WBO
EF
XBUFSXFSFME
WBO
WBOEBBH
FO
NPSHFO
.FFS
JOGPSNBUJF
#FM





PG
NBJM
OBBS
QJOM!TJFNFOTDPN 4FUUJOH
TUBOEBSET
XJUI
5PUBMMZ
*OUFHSBUFE
"VUPNBUJPO


"OTXFST
GPS
JOEVTUSZ