Interview Interview: Carolina Trujillo

26-7-2014

Interview: Carolina Trujillo - Vrij Nederland

Interview Interview: Carolina Trujillo Door Carolina Lo Galbo 20 juni 2014 Leestijd: 30 minuten

Na jaren stilte verschijnt er eindelijk een nieuwe roman van de voormalige AKO-prijskandidate Carolina Trujillo. Een boek over mensen die de roep van de afgrond niet kunnen weerstaan. Iets wat Trujillo zelf niet vreemd is.

C

arolina Trujillo pakt een poederdoosje uit haar leren tas en opent het: het zit vol donkergroen poeder. Nee, het is niet voor óp haar

wang, het is voor ín haar wang. Met een theelepel schept ze een hoopje in haar mond en neemt een teug water uit haar flesje Spa. ‘Met water of spuug maak je het spul nat,’ zegt ze kauwend. ‘Dan blijft het in je wang. Maar soms gaat het dwalen in je mond en dan krijg je groene tanden.’ Het is vermalen cocablad, vervolgt ze, de Indianen eten het omdat het goed werkt tegen hoogteziekte. ‘Hier is het niet hoog, nee. Maar het spul geeft me energie. Tot zes maanden geleden ging ik vaak tot ’s ochtends door op cocabladeren en alcohol. En toen was het feestje ineens voorbij.’ Januari 2013. We staan in de foyer van het Theater aan het Spui tijdens het Haagse Winternachten Festival. Zojuist heeft de schrijfster voorgelezen uit eigen werk, zes minuten, zoals elke aanwezige schrijver. Toen de presentator vertelde dat schrijver Joost de Vries van zijn fiets http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Interview-Carolina-Trujillo.htm

1/15

26-7-2014


gevallen was en ter observatie naar het ziekenhuis moest, had Trujillo geroepen: ‘Nu mogen we allemaal anderhalve minuut langer praten!’ Vervolgens had ze met levendige mimiek een passage uit haar beduimelde boek vol post-its voorgelezen en en passant de liefde vergeleken met een oude taart. Het publiek had uit haar hand gegeten, zes minuten lang.

‘Ik maak honden dood om te kijken hoe personages ermee omgaan’ Nu zoekt ze tussen de stapels boeken op de lange tafel in de foyer naar het hare, terwijl ze over de geneugten van coca vertelt en intussen ook nog driftig met haar ex-vriend aan het sms’en is. ‘Mijn hond Paco staat op ontploffen, shit! Mijn ex zou hem uitlaten, maar hij krijgt de deur niet open. Nu probeert de buurvrouw via haar tuin naar binnen te komen.’ ‘Kan ik u helpen,’ vraagt het meisje van de boeken. ‘Ja, mijn boek De terugkeer van Lupe Garcia ligt er niet tussen.’ ‘U zoekt uw eigen boek?!’ ‘Welja, kan het nog harder, het is al pathetisch genoeg zo.’ Met een grijns: ‘Sta je hier door hoepeltjes te springen en voor te lezen, voor niets.’ Ze kijkt op haar mobieltje: ‘Het is maar goed dat er dramatischer dingen aan de hand zijn. Ik krijg nu een bericht van Paco zelf: Honden SOS, ik ga nú op je tapijt pissen.’ Het boek blijft zoek. Zal ze een biertje nemen? Ze staat al een half jaar droog vanwege helse clusterhoofdpijnen. Elke nacht wordt ze wakker van een ‘hoofdpijnstoot’. Ze heeft zuurstof voorgeschreven gekregen. Wanneer ze een aanval voelt opkomen, ademt ze via een kapje zuurstof in uit een fles, een kwartier lang. Het helpt niet echt. Paddo’s en lsd schijnen wel te werken, las ze in een wetenschappelijk tijdschrift. ‘Eerst trippen, dan maanden hoofdpijnvrij.’ Nu is ze zelf thuis paddo’s aan het kweken met een doe-het-zelf-kit. Maar het is winter, en door de kou willen de paddestoelen niet groeien. Daarom heeft ze sinds kort een dosis lsd in huis.

http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Interview-Carolina-Trujillo.htm

2/15

26-7-2014


‘Al dertig uur hoofdpijnvrij!’ mailde ze haar vader gisteren. Hij antwoordde: ‘Niet meteen gaan drinken als een kozak.’ Verleidelijk is het wel. ‘Ik heb al twee dagen geen hoofdpijn meer,’ zegt Trujillo, ‘dus ik mag weer bier drinken. Ja, ik doe het!’ Claimen, dalen en cashen Carolina Trujillo (1970) werd geboren in Montevideo. Ze groeide grotendeels op in Nederland, waar ze als driejarige met haar moeder en zusje heen vluchtte nadat haar vader tijdens een staatsgreep in Uruguay gevangen was gezet. Ze is geen hija de puta (hoerendochter), vertelde ze grappend, maar een hija de tupa: een dochter van Tupamaros, guerrillastrijders die zich verzetten tegen de militaire dictatuur die duurde van 1973 tot 1985. Aangemoedigd door haar moeder en oma ging ze verhalen schrijven. Met De exilios, maremotos y lechuzas (Over ballingschap, vloedgolven en bosuilen), een autobiografisch verhaal over een meisje in ballingschap, won ze een Argentijnse schrijfwedstrijd. Van de duizend euro prijzengeld kocht ze na een intermezzo in Uruguay (‘Ik woonde gewoon in Uruguay maar stuurde mijn manuscript naar die wedstrijd in Buenos Aires’) een ticket terug naar Nederland om daar schrijfster te worden. Na haar opleiding scenarioschrijven aan de Filmacademie in Amsterdam debuteerde ze in 2002 met de roman De bastaard van Mal Abrigo die bekroond werd met de Marten Toonder/Geertjan Lubberhuizenprijs. In 2009 verscheen De terugkeer van Lupe García, waarmee ze op de shortlist van de AKO Literatuurprijs stond en de BNG Nieuwe Literatuurprijs won. ‘Haar toon en stijl bulken van karakter,’ roemde de jury haar werk. ‘Spannend, gedurfd, filmisch en brutaal zet Trujillo personages neer die zich niet licht laten vergeten.’ In de prijswinnende roman geeft Trujillo een stem aan de kinderen van exguerrillastrijders tegen de wrede dictatuur in een Zuid-Amerikaans land. Ze schetst een grimmig beeld van deze generatie, haar generatie, die kampt met werkloosheid, verslaving en depressie. De destructie uit het verleden leeft in hen voort. In het slot nemen ze op gruwelijke wijze wraak op de beulen van hun ouders. In haar onlangs verschenen roman De zangbreker gaat Trujillo verder in http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Interview-Carolina-Trujillo.htm

3/15

26-7-2014


op het thema zelfdestructie. Hoofdpersoon Tony ‘zit in dalers’. Het is zijn werk om mensen die hun ondergang tegemoet gaan een handje te helpen tot de dood erop volgt: hij moet een cliënt ‘claimen, dalen en cashen’. Zijn bazen leggen quota op en delen straffen uit als er niet volgens de regels wordt gewerkt. Als ze Tony betrappen op een overtreding wordt hij verbannen naar Montevideo. Daar gaat het bergafwaarts met zijn werk omdat hij zich aan zijn cliënten begint te hechten. 80.000 woorden in de prullenbak ‘God, mijn eerste lezer!’ zegt Trujillo gezeten op een groot kussen in haar verwilderde tuin in Amsterdam-Oost. Ze heeft de poes net weggeduwd om plaats te maken voor hond Paco, een vuilnisbakkenras, die zijn kop op haar schoot heeft gelegd en haar geknuffel gelukzalig ondergaat. De schrijfster draagt een grote, zwarte zonnebril en lurkt maté door een metalen pijpje uit een kalebas. Het is lente 2014, anderhalf jaar na onze ontmoeting tijdens Winternachten. De zangbreker had toen moeten verschijnen, maar bleek een zware dobber. De roman werd maar niet zoals de schrijfster wilde. Ze vond het waardeloos en begon opnieuw. Tachtigduizend woorden in de prullenbak.

'Ik heb de neiging om mezelf te vernielen, zelfdestructie zit in mijn aard' Nu is De zangbreker toch verschenen, eindelijk. Zodra ze twee dozen met exemplaren in haar bezit had, is Trujillo met vrienden de kroeg ingedoken om het te vieren. ‘We zijn vreselijk doorgezakt,’ zegt ze. ‘In mijn overmoed heb ik een hele doos boeken verkocht. Eén exemplaar heb ik geruild voor wiet. Maar toen ik de volgende middag met een kater wakker werd, ontdekte ik dat in de overgebleven doos boeken van een andere schrijver zaten. De fietskoerier is ’m net komen ophalen. Kennelijk krijg je maar één doos. Ik ben meteen teruggegaan naar het café. Tussen de flessen wijn vond ik nog één boek.’ Het ligt voor ons, op een houten kistje. Deelt u de wereld net als Tony in stijgers en dalers in?


4/15

26-7-2014


‘Toen ik het boek schreef wel, al zijn de meeste mensen neutraal. Niet iedereen heeft zo’n Tony. De uitschieters gaan omhoog of omlaag. Als ik nu nog een mooie daler tegenkom, denk ik: dit is een heel goede! Daarbij probeer ik uit de buurt te blijven, we zijn een veel te goede match.’ Wat is volgens u een daler? ‘Dalers zijn mensen die vroeg of laat alles kapotmaken wat ze hebben opgebouwd. Het maakt niet uit hoe succesvol ze zijn, ze slagen er altijd in alles te verliezen. Van die mensen die de roep van de afgrond niet kunnen weerstaan. Ook als ze weten dat ze destructief zijn, gaan ze alsnog langs het randje wandelen, “ik kijk alleen maar, ik ben voorzichtig”, en hup, daar gaan ze. Amy Winehouse was een mooie. Jezus Christus waarschijnlijk ook.’ Bent u zelf een daler? ‘Ja. Ik heb de neiging om mezelf te vernielen, zelfdestructie zit in mijn aard. Net als het goed gaat, een boek een succes wordt, vernietig ik alles wat ik heb opgebouwd. Dan ga ik emigreren, of meet ik mezelf een nieuwe verslaving aan.’ Dalers zijn negatief ingesteld, chaotisch en overgevoelig. Hun innerlijke stem zegt: niemand houdt van mij en zal ooit van me houden. Ze verteren pijn van binnen in plaats van ’m eruit te schoppen. De zangbreker leest als een portret van zelfdestructie, maar zo zou Trujillo het zelf niet noemen. ‘Het gaat eerder over de gáve van zelfdestructie. Zelfdestructie is niet makkelijk! Alsof heroïne spuiten makkelijker is dan een baan behouden. Het maakte me kwaad dat mensen na een zelfmoord zeggen: hij koos de makkelijke weg. Nou, ga er maar aan staan.’ Wie zeggen dat dan? ‘Mensen die het goed voor elkaar hebben, stijgers die constructief bezig zijn. Mensen die in dure auto’s rijden, banen behouden, op vakantie gaan; zo moeilijk is dat niet. Ze zouden niet zo denigrerend moeten doen over mensen in moeilijkheden. Ik ben er altijd vanuit gegaan dat er een hoeveelheid pijn in deze wereld is die de mensheid moet torsen. Dan mag je best een beetje dankbaar zijn voor degenen die bereid zijn dat leed te dragen, en niet in geluk of succes kunnen baden.’ http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Interview-Carolina-Trujillo.htm

5/15

26-7-2014


Ze slaat met haar vuist op het bijzetkistje en grinnikt: ‘Meer respect voor de dalers.’ Uw personages hebben weinig controle over hun leven. De rampspoed overkomt hen min of meer. ‘Mensen zijn niet machtig over hun lot. We zijn speelpoppetjes. Het huidige maakbaarheidsideaal is een gruwelijke misvatting. In Nederland leeft het helemaal. Mensen zeggen: als je écht wil, lukt het. Gek zijn ze. Er zijn zat mensen die willen, maar niet kunnen.’ Ze graait gedachteloos een handvol hondenkoekjes uit een blik en gooit ze in de tuin waar Paco ze snuffelend in het gras zoekt. Dan: ‘Wie het goed voor elkaar heeft, klopt zichzelf al snel op de borst: kijk eens hoe goed ik het doe! Maar veel is toeval. In Colombia wordt de arrogantie van de mensen nog getemperd door de natuur. Als je daar onder een kolos van een rots rijdt, voel je je nietig. Nederland is hartstikke vlak, we kijken overal overheen. We denken dat we alles kunnen controleren omdat het zo goed gaat.’ Zelf voelt Trujillo zich een pluisje in de wind. Als er geen dictatuur was geweest, was ze nooit in Nederland beland en was haar leven totaal anders geweest. ‘Ik heb daar niets over te zeggen gehad. De staatsgreep veranderde alles. Ik heb leren leven met besef dat alles tijdelijk is. Misschien zwemmen hier over vijf jaar alleen nog maar vissen.’ Bier jatten De bezoekersruimte in een Uruguayaanse gevangenis. Dertig identieke mannen: kaalgeschoren, besnord, in een grijze overall met nummer. Aan Carolina de taak de juiste gevangene uit te kiezen. Een man kijkt een andere kant op, maar ze herkent hem toch. Het is haar vader. Tijdens haar jeugd heeft ze hem twee keer in de gevangenis ontmoet, vertelt Trujillo. De eerste keer op haar achtste. ‘Ik was als de dood dat ik hem niet zou herkennen en pijn zou doen. En dan keek hij ook nog de andere kant op omdat hij wilde weten of mijn zusje en ik nog wisten hoe hij eruit zag. Gelukkig herkende ik hem.’ Tijdens de tweede ontmoeting was ze dertien. Amnesty International had http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Interview-Carolina-Trujillo.htm

6/15

26-7-2014


een reis naar Uruguay georganiseerd voor vluchtelingenkinderen. ‘Langs de boulevard in het centrum stonden allemaal mensen met spandoeken: jullie ouders zullen terugkeren! Het waren de laatste dagen van de dictatuur en iedereen wilde ons aanraken. We voelden ons Madonna!’ In Nederland was het leven tot dan toe betrekkelijk rustig verlopen. Na de staatsgreep was Carolina met haar moeder en zusje in een opvanghuis in Argentinië beland. Drie jaar later kregen ze een visum voor Nederland, waar ze in asielzoekerscentra in Wijk aan Zee en Zeist terecht kwamen. Daarna kreeg het gezin een huisje in Amsterdam waar Carolina zich tot een ‘vechtersbaasje’ ontpopte. ‘Ik was wild, jatte met vriendjes bier uit de tassen die woonbootbewoners ter verkoeling in het water hadden gehangen. Lag ik op mijn tiende dronken in bed.’ In Abcoude werd ze weer kind. ‘We woonden er in een doorzonwoning, hadden een hond en een verzorgpony. Het was een gelukkige tijd. Mijn vader miste ik niet, want ik kende hem niet.’ In haar verbeelding was hij uitgegroeid tot een welhaast mythische figuur, een held van twee meter die ijzer met zijn blote handen kon breken. Toen hij kort na zijn vrijlating in 1984 op Schiphol landde, kon Carolina’s desillusie niet groter zijn: ‘Ik had mijn hele jeugd naar mijn held uitgekeken. Maar ik zag een kleine, ondervoede man in lelijke kleren; alsof hij uit een concentratiekamp kwam.’ De tweede desillusie volgde kort daarna, toen het gezin eenmaal herenigd was. ‘Vijftien jaar was ik blijven hopen dat we ooit nog een gezin zouden vormen. Maar zodra hij thuis was, werd het de hel. Moeder depressief, huisarts erbij. Mijn vader schrok van alles, van licht, geluid, een beweging. In zijn cel was opruimen zijn enige verzetje geweest. Hing het lepeltje niet aan het juiste spijkertje, dan hing hij het terug. En ineens belandde hij in een huishouden met drie vrouwen. Het huis was te klein.’ Na een jaar verhuisde het gezin naar Montevideo; haar vader kon niet aarden in Nederland. Na twee jaar scheidden haar ouders, ‘een opluchting’. Aanvankelijk was Carolina verliefd op Uruguay en haar inwoners. ‘Iedereen was politiek bewust en maatschappelijk betrokken. We pasten ons snel aan en gingen net als de andere kinderen espadrilles dragen en maté drinken.’ Over hun vluchtelingenverleden spraken ze niet, dat http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Interview-Carolina-Trujillo.htm

7/15

26-7-2014


hadden ze hun ouders beloofd. ‘De militairen waren weg, maar niemand wist voor hoe lang. De angst voor de dictatuur was vers. Dus zeiden we dat onze ouders diplomaten waren. Er zaten heel wat diplomatenkinderen op school, haha!’ Een referendum maakte een eind aan Trujillo’s liefde voor het land. ‘In 1989 moesten we stemmen of we de Straffeloosheidswet die na 1984 was aangenomen wilden behouden. Anders gezegd: gaan we de militairen vergeven of niet? Natuurlijk moesten ze boeten voor het moorden, martelen en verkrachten van onze naasten, vonden wij. Maar het volk koos anders, voor vergeven en vergeten. We waren er kapot van. Toen is er iets in mij geknapt.’ Zodra ze zich een ticket terug naar Nederland kon veroorloven, dankzij het prijzengeld, vertrok ze. Coke, nú Een gebroken gezin, eenzaamheid, vrienden achterlaten: het zijn Tony’s stokpaardjes in de weg omlaag. ‘Mooie dalers bouw je op verlies. Je geeft de mensen iets wat je ze later weer kan afnemen: liefde, vrienden, aanzien.’ De daling van Carolina Trujillo raakte in de zomer van 2003 in een stroomversnelling. Misschien was woede wel de drijvende kracht achter haar teloorgang, machteloze woede. Trujillo was woedend vanwege het referendum, woedend op de militairen en wat ze hadden aangericht. Ze zag haar vrienden in Montevideo, kinderen van ex-guerrillastrijders, aan lager wal raken; verslaafd, dakloos, depressief. ‘Caro, we zijn allemaal naar de kloten,’ vatte een vriend het samen. Trujillo wilde begrijpen waarom. En toen zei haar zus, moeder van twee kinderen, ook nog: ‘Als moeder zou ik nooit in het verzet zijn gegaan.’ Die opmerking deed haar wereld kantelen. ‘Het was nooit in me opgekomen om mijn ouders ook maar één verwijt te maken. Ik vond: als er een dictator is, moet je in het verzet. Punt. Voor mij waren ze helden. Maar nu ging ik me ineens afvragen of ze wel verantwoordelijk hadden gehandeld.’ Van het prijzengeld dat ze een jaar eerder met haar Nederlandse debuut had gewonnen, kocht ze een ticket naar Colombia. Van daaruit zou ze via Peru naar Uruguay reizen en intussen een nieuw boek schrijven. Maar het http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Interview-Carolina-Trujillo.htm

8/15

26-7-2014


ging al in Colombia mis. ‘Ik was drie dagen hoogteziek,’ vertelt ze. ‘Zodra ik weer op mijn benen kon staan, ben ik bám een gram coke gaan halen. Waarom? Omdat het mijn aard is. Ik ben verslavingsgevoelig, dat was in Nederland al gebleken met roken, blowen en xtc. Voor mijn vertrek lag ik nachten wakker. Careltje, zei ik tegen mezelf, je gaat straks in Colombia hartstikke dood. Je gaat zoveel snuiven dat je het niet overleeft, doe het niet! Maar zodra ik er was riep een stem in mij: neem coke, nú, want je bent in Colombia!’ Met de cocaïne wilde ze ook haar angst voor waanzin bezweren. ‘Er zit een kleine lijn psychoten in mijn familie en ik wist dat je het risico op een psychose vergroot met drugs. Dus ik dacht: als ik dan knettergek moet worden, dan hier en nu!’ Ze slaat met haar vuist op het bijzetkistje. ‘We laten ons er niet door verrassen.’ Aanvankelijk maakte een plezierige gekte zich van haar meester. ‘Schrijven en coke gaan in de beginfase goed samen. Ik bleef vier dagen wakker en vond alles wat ik schreef briljant. Zat ik op mijn hotelkamertje met een zak coke naast me aan één stuk door te tikken tikken tikken. De stemmen in mijn hoofd bleven maar kwekken en al die personages, dialogen en scènes openbaarden zich vanzelf. Fantastisch.’ De coke werkte ook als pijnstiller. ‘Het stond me toe om in mijn verbeelding pijnlijke plekken uit mijn jeugd op te zoeken zonder dat ik me meteen wilde verhangen. Je wordt tijdens een operatie toch ook liever verdoofd? Mijn ouders vreesden op den duur dat coke mijn dood zou worden, maar mentaal was het mijn redding.’ Ze reisde uiteindelijk drie jaar. Het laatste jaar bracht ze schrijvend door in haar oma’s tuinhuisje in Montevideo, waar Trujillo tot haar derde met haar ouders en zusje had gewoond. De slaapkamerwand was dubbel. Daarachter hadden haar ouders destijds gestolen geweren en juwelen verstopt. ‘Een raar idee. Mijn wieg stond in de kamer ernaast.’ Intussen ging het bergafwaarts. Trujillo ging nog meer snuiven, eten deed ze amper. Ze wilde pas terug naar Nederland als het boek af was. Maar toen werd haar laptop met het enige manuscript uit haar oma’s huis gestolen. Op een dag kreeg ze ineens vreselijke hoofdpijn. Kort daarna ging haar oog niet meer open. Het bleek een hersenbloeding. ‘Ik had me bijna dood gesnoven,’ zegt ze droogjes. http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Interview-Carolina-Trujillo.htm

9/15

26-7-2014


Op Kerstavond 2005 vloog ze terug naar Nederland voor een operatie. Aan die operatie heeft ze een ijzerdraadje in haar hoofd overgehouden, ‘om de boel bij elkaar te houden’. Ze vindt het een bizar idee. De eerste maand heeft ze alleen maar geslapen. Haar oog opende zich weer langzaam, maar de hoofdpijn bleef. Terwijl ze cold turkey a ickte, tekende de afgrond zich verder af. ‘Ik miste mijn hond Paco die ik in Uruguay had moeten achterlaten. In Nederland had ik een huurachterstand. Er lag een stapel dreigbrieven waarin stond dat water en elektra zouden worden afgesloten. Ik had een puinhoop van mijn leven gemaakt en was depressief. Want dat word je als je a ickt.’ De hele dag vieze winden ‘Paco, no. Paco, no! Ben je helemaal gek geworden!’ De schrijfster springt op ‘Mijn cocaplantje opeten, neee!’ Ze snelt naar de plantenbak waar een miezerig staakje met twee blaadjes uitsteekt. ‘Oh, hij knabbelde alleen maar aan het hondenkoekje dat ik er kennelijk in had gegooid. Arme Paco.’ Paco kijkt haar trouwhartig aan en tilt dan zijn achterpoot op om te urineren in het gras. ‘Hoor je, Paco,’ vervolgt de schrijfster, ‘ze heeft mijn boek uit, mijn eerste lezer. Misschien kun je wel Eukanuba blijven eten.’ Als het boek geen succes wordt, zal ze moeten overgaan op goedkoop Euroshopper-voer. ‘Dan laat je hond de hele dag vieze winden en legt hij op straat zulke hopen ellende dat je drie zakjes nodig hebt.’ Ze vond Paco in Colombia op straat, zijn oogjes zaten nog dicht. Met een flesje bracht ze hem groot. Ze moest hem in Uruguay achterlaten toen ze met spoed naar Nederland moest voor de operatie. De oppasser die ze koos mishandelde hem. Toen ze hem terugkreeg, beet hij, en hard ook. Ze is allerlei hondentrainers en gedragstherapeuten met hem afgegaan. Dat komt in De zangbreker terug als Tony honden traint.

'Mijn ouders vreesden dat coke mijn dood zou worden, maar het was mijn redding' In al Trujillo’s boeken komen honden voor. ‘Je hebt schrijvers die steevast een fles whisky opvoeren als ze vastlopen met hun verhaal. Ik maak honden dood om te kijken hoe personages ermee omgaan.’ Inmiddels is Paco tien jaar oud. ‘Het is mijn langste relatie ooit.’ http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Interview-Carolina-Trujillo.htm

10/15

26-7-2014


Revolutie belangrijker dan ik Begrijpt ze inmiddels waarom haar generatie ‘naar de kloten gaat’? ‘Mijn conclusie is dat een instabiel nest een instabiele persoonlijkheid kweekt. Ik raakte al jong sleutelfiguren en vrienden kwijt, mijn kamertje met speelgoed. Als kind van verzetsstrijders heb je ook een gebrek aan eigenliefde. Ik kreeg als kind mee dat de revolutie belangrijker was dan ik, dat ik er eigenlijk niet zo toe deed. Dat is funest voor je zel eeld. Mijn moeder zei eens: “Wij hadden tenminste nog een vijand, jullie vechten alleen tegen jezelf.” Zo is het. De grootste worsteling voeren we met onszelf.’ Haar ouders veroordeelt ze uiteindelijk niet. ‘Wat hadden ze nu voor keus? De andere mogelijkheid was om braaf te zwijgen tijdens de dictatuur. Dan geef je je kinderen impliciet mee dat het niet erg is dat er mensen om je heen verkracht en vermoord worden. Dan maar zo: de prijs betalen van geen vader hebben gehad.’ Haar vader heeft overigens ook een hoge prijs betaald voor zijn idealen. ‘Hij zat twaalf jaar in een cel van twee bij vier vanwege zijn socialistische idealen. Als je nu ziet dat het socialisme nauwelijks meer bestaat, kun je denken: god, heb ik hiervoor nou mijn leven gegeven? Hij heeft soms spijt van zijn keuzes en voelt veel verdriet dat hij onze jeugd heeft gemist, zeker nu hij de kleintjes van mijn zus ziet opgroeien. Die tijd krijg je niet meer terug.’ Zestig liter papier De schrij amer van Carolina Trujillo is opvallend ordentelijk. Aan de muur hangt een grote juten lap met een doorzichtige plaat ervoor. Op de stof zijn honderd handgeschreven kaartjes geplakt: ‘Mus op tv’, ‘hoerentent’. Elk kaartje is een scène, samen vormen ze het scenario. Daaraan zie je dat ze van de Filmacademie komt. ‘De meeste mensen doen het digitaal, maar ik vind het fijn om achterover te leunen in mijn bureaustoel en alles te overzien. Ik houd van korte hoofdstukjes, van aktes, scènes en plotpoints.’ Na de beginfase van chaos komt de fase van orde en overzicht. ‘Om echt te kunnen schrijven, heb ik een helder hoofd nodig. Ik werk gestructureerd. Ik schrijf vanuit een plot, niet vanuit een karakter, en dan http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Interview-Carolina-Trujillo.htm

11/15

26-7-2014


moet je weten waar je verhaal naartoe gaat.’ Toen ze terugkwam uit Colombia had ze een rugzak van zestig liter vol papier. ‘Thuis ontdekte ik dat er wel drie boeken in mijn notities zaten, waaronder De terugkeer en De zangbreker.’ De papieren zijn nu opgeborgen in twee verhuisdozen in de gang. ‘Die gaan mee mijn graf in,’ zegt de schrijfster. Is schrijven in al uw zelfdestructie iets constructiefs? ‘Oooh, schrijven is de hel! Het is iets voor mensen die een reddingsboei nodig hebben, zo van: ik ga schrijven want anders spring ik van een brug. Waarom zou je schrijven als je een leuk en vrolijk leven hebt? Het is echt iets voor dalers om te schrijven. Dat jaren zitten priegelen en dan niet eens weten of het boek geniaal is of een gedrocht. Schrijven is een soort exorcisme, een uitdrijving van de duisternis. Van de wil om die voortdurend op te zoeken.’ ‘La térapia continua’ staat op een tegeltje in uw keuken, een variant op de strijdkreet van de Tupamaros ‘La lucha continua’: de strijd gaat door. Werkt schrijven therapeutisch? ‘Mijn ouders willen graag dat ik in therapie ga, maar ik voel er weinig voor. Elke afgeronde therapie is een boek dat je niet afmaakt, geloof ik. Straks schrijf ik geen boeken meer. Tijdens het schrijven rakel je het verleden op en denk je na over wat het met jou gedaan heeft. Mijn romans staan me toe om over mezelf na te denken. Ik denk dat een therapie je creativiteit doodslaat. Want na twee uur ouwehoeren kruip je echt niet meer achter je computer om het op te schrijven. En na een therapie blijf je achter met een rekening, als schrijver heb je in elk geval nog je roman.’ In De zangbreker worden de mensen met kinderen en de vrijgezellen van elkaar gescheiden. De vrijgezellen worden achtergesteld. Zou u liever gesetteld zijn? ‘Ik ben wel geneigd om te denken dat ik gelukkiger zou zijn als ik gesetteld was, met een man, kinderen, een vast huis. Maar ik zit nu eenmaal in dit parket, in een slooppand in een afgelegen deel van de stad waar nooit iemand komt, met mijn hond en poes.’ Na een stilte: ‘Ach, het gras is altijd groener bij de buren. In dat gesettelde leven had ik misschien gedacht: godverdomme, was ik maar blijven schrijven, dan hoefde ik nu niet te luisteren naar het geleuter van moeders op het schoolplein.’ http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Interview-Carolina-Trujillo.htm

12/15

26-7-2014


Het is kiezen uit twee kwaden? ‘Leven is kiezen uit allemaal kwaden. Ik ken mensen die hun idealen opzij schoven voor materiële rust. Zelf heb ik tot twee keer toe voor die keus gestaan, om voor een gesetteld leven met een rijke man te gaan. Ik woonde bijna samen. Maar toen zag ik mezelf met Pasen al in de Ikea staan, met mijn gezin. De gedachte aan een vaststaand leven wekte een grote angst in me op. Toen mijn vader op mijn vijftiende bij ons in huis kwam, heb ik onbewust gedacht dat het leven hels wordt zodra een man en vrouw gaan samenwonen. In die tijd is het beeld ontstaan dat je beter alleen kunt zijn. Dat is mijn imprint.’ Wat is uw angst? ‘Dat ik opgenomen zou moeten worden. Of dat ik een vrouw zou worden met een mooie grote vriezer waarin later drie kinderen worden gevonden. De duisternis moet een uitweg vinden. En als de duisternis zich niet tegen jou keert, dan keert die zich tegen jouw kinderen, die schatjes in de vriezer. Mensen moeten hoe dan ook afrekenen met hun destructiedrang. Kinderen en een huis hebben wil niet zeggen dat je “uitgedaald” bent. Drugs zijn overigens niet de weg omlaag, drugs smeren die weg alleen maar. Mensen die verslaafd raken, hadden zichzelf zonder die drug óók kapot gemaakt. Dan waren ze heel hard in auto’s gaan rijden of een man gaan zoeken die ze sloeg. Je vindt je wegen wel om kapot te gaan.’ God, daar heb je Tony Het schrijven van De zangbreker heeft haar bewust gemaakt van haar destructieve krachten, zegt ze. Na de coke was ze nog een jaar verslaafd aan drank. ‘Veel ex-cokeverslaafden worden alcoholist. Je beloont hetzelfde hersengebied.’ Maar door de daarop volgende clusterhoofdpijn kan ze tegenwoordig ook niet veel meer drinken. ‘Als ik nu drink, is het Russische roulette. Twee dagen gillend in bed liggen is een duur prijskaartje voor een nachtje drinken.’ Met de hersenbloeding en de hoofdpijn heeft haar lichaam haar tot twee keer toe gered. ‘Het zegt op tijd: tot hier en niet verder.’ Nu gebruikt ze alleen cocabladeren, wiet en alcohol, met mate. En een handjevol hoofdpijnpillen per dag. ‘Eindelijk zit ik op een plateau,’ zegt ze. http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Interview-Carolina-Trujillo.htm

13/15

26-7-2014


‘Ik daal niet meer. Ik word ook ouder, heb geen zin meer in die heisa. Jezelf naar de kloten helpen is hard werken.’ Ze veert op om Paco uit te laten. ‘Halverwege het schrijven gebeurde er iets raars,’ zegt ze terwijl ze haar kameraad de halsband omdoet. ‘Afgelopen winter zat ik vaak ’s nachts met wijntjes op te schrijven. Het was zo donker en koud in huis. En ineens zag ik Tony in de deuropening naar me kijken. God, daar heb je Tony, dacht ik. Je gaat me niet cashen hoor! Toen heb ik het met hem op een akkoordje gegooid: als ik dit boek schrijf, maak jij me niet kapot. We hebben ons eraan gehouden. Tony heeft me niet gecasht. Ik leef nog. En mijn boek is af.’

Tell Mario Not to Come Back Begin jaren zeventig woedde in Uruguay een bloedige burgeroorlog tussen de regering en de links-radicale guerrillabeweging Tupamaros. De ontvoeringen en aanslagen van de Tupamaros leidden tot het voorlopige einde van de Uruguayaanse democratie. 1973 geldt als het begin van een militaire dictatuur die tot 1985 duurde. In die periode werden veel leden van de Tupamaros gemarteld en vermoord; anderen zaten jarenlang onder erbarmelijke omstandigheden gevangen. In de IDFA-documentaire Tell Mario Not to Come Back (2007) vraagt de Uruguayaanse regisseur Mario Handler een aantal mensen die tijdens de dictatuur een rol speelden als guerrillastrijder of beul naar hun ervaringen en herinneringen. Een schrijver, een journalist, een filmmaker en een accountant vertellen over hun gevangenschap, de martelingen en hoe die periode hun leven heeft beïnvloed. Ook de toenmalige chef Veiligheidsdiensten, inmiddels veroordeeld, is open over het martelen, en vertelt welke trainingen hij kreeg.

426 keer gedeeld 42

384


14/15

26-7-2014


Carel Peeters 1 Reactie

Vrij Nederland

Inloggen

Over de natuur van Montaigne Jeroen Vullings

Henk van Renssen De Literaire klassiekers-hype Kroniek Robert Harris en het verhaal van de klokkenluider... Recensie

Blijf lezen

Interview

Blijf lezen

Blijf lezen

Neem nu een abonnement

Papier en digitaal

Alleen digitaal

€ 195

€ 120

€ 102,50

€ 65

€ 55

€ 35

€ 15

€8

Jaar

Half jaar

Kwartaal

Proef


15/15

Interview Interview: Carolina Trujillo

Recommend Documents