Interview Ellen ten Damme

Magazine voor musici en acteurs

In dit nummer (december 2007)

Interview Ellen ten Damme

Thuiskopievergoeding: de strijd duurt voort Stem op de genomineerden Gouden Notekraker 2008 (zie pagina 18)

December 2007 • NORMA Nieuws • Magazine voor musici en acteurs

inhoud Ik hou wel van wat actie op het podium

4

Thuiskopievergoeding: de strijd duurt voort

8

NORMA op het Filmfestival

12

Over salarissen wordt sowieso niet gesproken 14 Engelse band Empirical wint eerste EBU European Jazz Competition

17

Stem nu op de genomineerden Gouden Notekraker 2008!

18

colofon

NORMA - naburige rechten musici en acteurs Louise Wentstraat 186 1018 MS Amsterdam Postbus 2995 1000 CZ Amsterdam T 020 - 627 27 98 F 020 - 626 96 97 E [email protected] www.stichtingnorma.nl Redactie Wisso Wissing (hoofdredacteur) Ruud Zinzen (eindredacteur) Marnix Langeveld, Anita Verheggen, Angela Wind Met medewerking van Cees Gog Vormgeving Frissewind visuele_communicatie, Amsterdam

Foto omslag: Ellen ten Damme Foto: Arie Kievit/Hollandse Hoogte

2

Druk Boeijinga, Apeldoorn

Voorwoord I

n de maand december zal NORMA zoals gepland een aantal grote uitbetalingen doen. Het gaat om leenrecht- en thuiskopiegelden, waarbij een aantal jaren tegelijkertijd zal worden afgesloten. Bij de leenrechtgelden gaat het om de jaren tot 2003. Bij de thuiskopievideogelden gaat het om 2002 en 2003. Recent is daar echter het jaar 2004 bijgekomen. Het Ministerie van Justitie heeft namelijk bij Algemene Maatregel van Bestuur laten weten dat ook dat jaar eind 2007 moet zijn afgesloten. Nu is het voor NORMA geen enkel probleem om het jaar 2004 eerder af te sluiten. De meeste aangeslotenen hebben hun thuiskopiegelden immers al ontvangen. Wel is het vreemd dat de termijn vervroegd wordt, omdat de in het repartitiereglement opgenomen termijn aangeeft dat het jaar 2004 eigenlijk pas volgend jaar zou moeten worden afgesloten. Dit reglement is nota bene door het College van Toezicht zelf goedgekeurd. In het reglement van NORMA is opgenomen dat de claimperiode wordt afgesloten drie jaar na de eerste uitbetaling. Dat is een werkbare periode die bovendien korter is dan bij veel andere organisaties. En dat terwijl repartitie voor NORMA ingewikkelder is, omdat er niet 1 of 2 rechthebbenden moet(en) worden gevonden (zoals bij producenten of auteurs meestal het geval is) maar een veelvoud daarvan. Bij audio-werken zoals cd’s zijn gemiddeld 8 uitvoerende kunstenaars betrokken en bij audiovisuele werken zoals speelfilms en televisieseries gemiddeld zelfs 32. Niettemin slaagt NORMA erin om binnen deze termijn alle rechthebbenden te vinden. Dat komt hoofdzakelijk doordat NORMA niet uitsluitend een (passief) systeem hanteert waarbij de rechthebbenden zelf moeten claimen, maar ook zelf actief op zoek gaat naar de rechthebbenden. In plaats van te wachten op de claims van individuele uitvoerende kunstenaars, gaat NORMA al een aantal jaren proactief te werk. NORMA keert (mede) hierdoor al een aantal jaren sneller en vollediger de

gelden uit. NORMA registreert zelf alle beschermde audiovisuele werken en alle daarbij betrokken uitvoerende kunstenaars. Door middel van dvd’s waarop alle televisie-uitzendingen zijn opgenomen, worden de programmagegevens en namen van de performers in het verdeelsysteem ingevoerd. In de afgelopen jaren zijn op deze wijze de niet-aangesloten acteurs en musici getraceerd. Door deze werkwijze vertegenwoordigt NORMA nagenoeg 100% van alle rechthebbenden. Het is teleurstellend dat er bij het Ministerie van Justitie en het College van Toezicht kennelijk een gebrek aan kennis bestaat. Niet alleen over de door henzelf vastgestelde reglementen, maar met name over de vraag wat er allemaal komt kijken bij het runnen van een collectieve beheersorganisatie zoals NORMA. De maand december staat bij NORMA ook in het teken van rechtszaken die wij namens onze aangeslotenen gedwongen zijn te voeren. Allereerst heeft NORMA een kort geding tegen de Nederlandse Staat aangespannen, omdat door het ingrijpen van de overheid de thuiskopievergoeding op dvd-recorders en mp3-speler nog steeds niet is ingevoerd. NORMA heeft berekend dat de rechthebbenden de afgelopen twee jaar hierdoor 26 miljoen euro zijn misgelopen. Daarnaast zijn we weer een ronde verder in de procedure die NORMA heeft aangespannen tegen de kabelmaatschappijen zoals UPC, Casema en Essent. Over het kort geding tegen de Nederlandse staat en over de rechtszaak die betrekking heeft op de rechten van Amerikaanse uitvoerende kunstenaars, kunt u meer lezen in dit nummer. Achtergrondinformatie vindt u op onze website www.stichtingnorma.nl. Namens NORMA wens ik u prettige feestdagen. Wij hopen u in 2008 weer van dienst te kunnen zijn. Amsterdam, december 2007 Wisso Wissing Directeur NORMA 3

Foto: ANP

‘Het is waanzinnig luxe hoe je in Duitsland als artiest ontvangen wordt’

Interview

‘Ik hou wel van wat actie op het podium’ Ellen ten Damme trekt niet alleen in Nederland volle zalen, ze is ook een graag geziene gast op de Duitse podia.

Tekst: Anita Verheggen

Ze heeft er dit jaar al 120 concerten op zitten. Vanwege groot succes is ‘Von Kopf bis Fuss’, de theatershow van Ellen ten Damme, tot februari 2008 geprolongeerd. En dan beginnen alweer de voorbereidingen voor een nieuwe show waarmee ze ook de Duitse podia wil bestormen. Een logische stap gezien de succesvolle carrière die ze daar al heeft opgebouwd.

wekelijks in een Duitse stad. De afgelopen zes jaar heb ik zg. guest appearances bij Udo Lindenberg gedaan, samen met Nina Hagen, Nena, Peter Maffay en Eric Burdon van The Animals. Echt grote sterren en daar hoorde ik ook bij. Dat was in het grote-hallen-circuit. Maar ik ben begonnen bij Udo in de Atlantic Affairs Show. Daar deden we Duitse klassiekers als ‘Lili

‘In Nederland, zeker in het theater, moet je als artiest uitzoeken waar de koffie is en er soms zelf voor betalen’ Momenteel ben je op tournee langs de theaters in Nederland. Doe je tussen de bedrijven door nog optredens in Duitsland? Nee, dit jaar heb ik helemaal niet in Duitsland opgetreden. Daar heb ik geen tijd voor en daarvoor is de Nederlandse tournee te intensief. Vorig jaar stond ik

Marleen’ en ‘Von Kopf bis Fuss auf Liebe eingestellt’. Dat vond ik heel leuk om te doen. Sindsdien is mijn liefde voor het Duitse lied nog verder aangewakkerd. Vandaar dat ik het dit jaar ook in Nederland in de theaters doe: Brecht. Weill, Dietrich, Knef…

Hoe ben je eigenlijk in Duitsland terechtgekomen? Je toenmalige manager Koos van Dijk vertelde dat híj je in contact heeft gebracht met Nina Hagen en Udo Lindenberg… Wel met Nina maar niet met Udo. Ik heb gewoon opgetreden in Duitsland en dat heeft Udo Lindenberg gezien. Daarna heeft hij mij benaderd of ik wilde meewerken aan zijn nieuwe cd. Ik moest in een studio in Hamburg een heleboel nummers zingen en toen was het meteen geregeld. Hij zei: ‘Je krijgt de hoofdrol in mijn nieuwe show’. Dat was heel erg leuk. Wat vond hij zo speciaal aan jou? Nou, ik kan op mijn handen lopen, flikflakken en ook nog zingen. En al die dingen bij elkaar, die combinatie van dat fysieke en het zingen, vond hij heel bijzonder. Daarom moest ik ook altijd acrobatische dingen in de show gooien. Het is niet mijn hoofdbaan om met Udo mee te doen. Maar het is wel heel leuk. ➜

5

Foto: Klaas Fopma/Hollandse Hoogte

Zie je verschil tussen Duitsland en Nederland in de manier waarop je als artiest behandeld wordt? Ja, best wel veel verschil. Misschien ligt het ook aan het level waarop Udo opereert, maar het is waanzinnig luxe hoe je daar ontvangen wordt. Respectvol, ze proberen je op je gemak te stellen en te begeleiden. Dat is in Nederland heel anders. Zeker in het theater, daar is vaak helemaal niks. Je moet uitzoeken waar de koffie is en soms moet je er zelf voor betalen. Maar dat schijnt normaal te zijn. Het publiek in Duitsland is ook heel geduldig. De show van Udo duurt drie uur maar ze luisteren de hele tijd aandachtig. Het is natuurlijk bekend van de Duitsers dat ze wat respectvoller, gedisciplineerder en braver zijn. Maar het is heel prettig om voor ze te werken. In Nederland zijn de mensen veel nonchalanter en niet zo snel onder de indruk. Wat ik ook wel weer leuk vind want zo ben ik ook namelijk. En dat vinden de Duitsers nou weer leuk aan mij.

6

‘Je kunt beter dingen verkopen die je niet kunt kopiëren, die niet zo makkelijk zijn na te maken’ Uitdaging Zijn de rechten daar goed geregeld? Nou, ik zit net naar een hele map met NORMA-papieren te kijken. Die liggen al 5 jaar op mijn bureau. Ik heb pas vorige maand een hele lijst in zitten vullen, maar ik loop ongeveer 6 jaar achter. Heel zonde. Ik word af en toe gebeld uit Duitsland van ‘moet je niet eens wat opgeven?’ Ik heb veel films in Duitsland gedaan waar muziek van mij inzit en heb dat allemaal maar op z’n beloop gelaten. Maar ik ben het nu allemaal aan het invullen en binnenkort gaat er een flink dossier naar NORMA. Je hebt Duits repertoire in je Nederlandse theatershow opgenomen. Hoe reageert het Nederlandse publiek daar op? Slaat dat aan? Ik heb er de bekendere nummers in zitten. Dat vinden mensen prachtig. Maar ik heb net de cd ‘Impossible Girl’ uit. Daar ben ik zelf zo lang mee bezig geweest dat ik dat ook graag ten gehore wil brengen. Het is alleen altijd zo met muziek: als mensen ook maar íets herkennen dan vinden ze dát het leukst. Eigenlijk heel saai en flauw. Ik denk dat ik de nummers van Nina Hagen de volgende keer maar helemaal niet meer doe. Ha, ha, nee. Ik ben eigenlijk een singer/songwriter. Ik vind het wel leuk om af en toe de nummers van anderen te doen maar dat mag niet de boventoon voeren. En dat doet het ook niet, je moet

mensen niet teveel pleasen. Ik wil juist elke keer een totaal nieuwe uitdaging en een nieuwe show voor mezelf bedenken. De meeste tijd gaat altijd zitten in nieuwe nummers schrijven, ontwikkelen opnemen en studiowerk. Een echte singer/songwriter. Is dat hoe jij jezelf uiteindelijk ziet? Dat ben ik wel, maar ik vind het een beetje saai om me ook zo te profileren met een houthakkers blouse en een spijkerbroek aan en een gitaar. Dat vind ik te weinig voor mij. Ik heb het idee dat ik meer kan. Ik ben meer een theaterzanger. Echt iets over willen brengen zoals Jacques Brel en Billy Holliday. Dat soort zangers. Ik kom een beetje uit de pop/rock- hoek en probeer de crossover daarin te maken. Ik sta met een rockband in het theater maar probeer het theatrale aspect niet uit het oog te verliezen. Dat is echt mijn ding, díe combinatie. Ik hou wel van wat actie op het podium. Anders ga ik me vervelen.

Duur Tegenwoordig zie je dat artiesten niet alleen optreden maar ook een kleding- of parfumlijn exploiteren. Jan Smit heeft bijvoorbeeld een kledinglijn bij C & A. Is dat iets voor jou? Nee, dat lijkt me verschrikkelijk. Daar wil ik me niet mee bezighouden. Ik heb het druk zat.

Foto: Arie Kievit/Hollandse Hoogte

heel slecht voor je als muzikant. Wat dat betreft heb je daar helemaal niets aan en daarom moet je daar ook veel geld voor hebben. Het is heel leuk werk, maar je hebt er niets aan. Grote bedrijven worden een beetje gezien als de nieuwe platenmaatschappij. Deals sluiten met merken. ‘Of er nou Universal op staat of C&A…’. Dat zal Jan Smit gedacht hebben toen hij die deal met C&A afsloot. Dat is een beetje de verschuiving. Dat komt omdat de cd-verkoop wereldwijd volledig is ingestort… Ja, dat is heel erg eigenlijk. Dat er zo massaal gestolen wordt, gekopieerd of wat dan ook. Het is gigantisch duur om een cd te maken en inderdaad een ramp om je investering er weer uit te krijgen. Ik ben heel benieuwd hoe dat verder gaat in de toekomst.

Voorbereiding voor haar show ‘Von Kopf bis Fuss’

‘Het is heel erg dat er zo massaal gestolen wordt, gekopieerd of wat dan ook’ Maar je hoort managers en platenmaatschappijen zeggen dat dat nodig is om de investeringen er nog uit te kunnen halen. Want van de cd-verkoop moet je het tegenwoordig niet meer hebben. Ja, dat zou kunnen maar voorlopig verdien ik genoeg. Het is wel waar: je kunt maar beter de dingen verkopen die je niet kunt kopiëren. Die niet zo makkelijk zijn na te maken. Maar ik heb me er nooit mee beziggehouden. Ik ben geen marktkoopman, ik maak muziek. Je kunt in commer-

cials optreden maar ik vraag daar niet voor niks veel geld voor want het is niet cool. Het heeft vaak niets met muziek te maken en kan daarom schadelijk voor je zijn. Het ontkracht een beetje jouw serieuze muziek. Geldt dat ook voor het Zwitserleven reclamefilmpje waar jij jaren geleden aan hebt meegewerkt? Ja, want je afficheert dat niet zo snel met iemand die goed kan zingen en muziek maken. Je wordt meteen gedegradeerd en dat is

Een lichtpuntje: jongeren zijn niet bereid om nog iets voor een cd te betalen maar tellen wel steeds meer geld neer voor een concertkaartje. Ja, maar ze gaan maar een paar keer naar een concert. Daardoor wordt het wel steeds moeilijker voor onbekende nieuwe bands. Hoe moet je in godsnaam beginnen? Je moet voor 0-geld een mooie cd maken, je moet voor noppes optreden. En alles is duur: apparatuur, vervoer…. Live-muziek is een ramp, ha,ha,ha. Ik kan me niet voorstellen dat jongeren week in week uit naar allerlei bands gaan die € 50 kosten. Dus gaan ze alleen naar U2 of een keer naar een musical. Het houdt een keer op. Je ziet het dus somber in? Met mij gaat het goed. Ik kan nergens over klagen dus ik klaag ook niet. Maar het lijkt me voor beginnende bands allemaal heel erg moeilijk.

7

Thuiskopievergoeding: de strijd duurt voort In NORMA Nieuws berichtten wij al eerder over het uitblijven van een thuiskopievergoeding op dvd-recorders en mp3-spelers. Er is sindsdien het nodige gebeurd. Tijd dus om er wederom aandacht aan te besteden, dit keer onder het motto: ‘no more Mr Nice Guy’.

Zoals bekend is het maken van een kopie van een beschermd artistiek werk (zoals bijvoorbeeld je favoriete cd of dvd) wettelijk gewoon toegestaan, mits het gaat om een kopie voor eigen (niet-commercieel) gebruik. Dit is zo bepaald in de Auteurswet en de Wet op de Naburige Rechten. Omdat de uitvoerende kunstenaars echter geen geld ontvangen voor deze kopie, is het redelijk om hen daarvoor op een andere manier een vergoeding te geven. Hiervoor is de z.g. ‘thuiskopievergoeding’ in het leven geroepen. Ook dit recht op een billijke vergoeding voor de rechthebbenden is verankerd in de wet. De thuiskopievergoeding wordt op dit moment geheven over blanco tapes, cd’s en dvd’s. Een groot deel van de vergoedingen die door NORMA aan de rechthebbenden wordt uitgekeerd, bestaat uit de inkomsten uit deze vergoedingen voor lege cd’s en dvd’s.

8

Tekst: Marnix Langeveld

Verandering geluids- en beelddragers Volgens de wet is de thuiskopievergoeding verschuldigd voor íeder ‘voorwerp dat bestemd is om een werk ten gehore te brengen, te vertonen of weer te geven’. Eerst waren die voorwerpen voornamelijk cassettebandjes en videobanden. Toen deze voorwerpen op de markt werden vervangen door cd-r en dvd-r, kwam er ook een vergoeding op deze nieuwe voorwerpen. Inmiddels worden deze voorwerpen steeds vaker vervangen door mp3spelers en dvd-recorders. Het ligt dus voor de hand ook hierover een vergoeding te heffen. Zo is de wet en dat is bovendien niet meer dan redelijk: de uitvoerende kunstenaars verkopen door dit thuiskopiëren immers minder voorbespeelde cd’s en dvd’s.

Tweede Kamer zet wet buiten spel Na een debat in december 2006 heeft de Tweede Kamer de wet echter buiten spel

gezet en de thuiskopievergoeding op dvdrecorders en mp3-spelers tegengehouden. Minister van Justitie Hirsch Ballin weigert - onder druk van de Tweede Kamer - nog altijd om deze vergoeding te introduceren. In de praktijk heeft dit grote gevolgen voor (de inkomsten van) uitvoerende kunstenaars. De uitvoeringen van acteurs en musici worden immers steeds vaker gekopieerd op dvd-recorders met een harde schijf (waarover geen vergoeding betaald hoeft te worden) in plaats van op lege dvd’s (waarover wel een vergoeding verschuldigd is). NORMA heeft berekend dat alle rechthebbenden samen daarmee - alleen al over het jaar 2005 een bedrag van €9,5 miljoen zijn misgelopen. In 2006 was dat bedrag zelfs al gegroeid tot €16,4 miljoen, zo blijkt uit verkoopgegevens van GfK Benelux Marketing Services. Volgens de wet hebben uitvoerende kunstenaars recht

No more Mr Nice Guy…

‘Iedere extra dag dat de vergoeding op dvd-recorders niet wordt ingevoerd, kost de rechthebbende uitvoerende kunstenaars geld’ op dit geld, maar de Minister houdt zijn poot stijf. Dat is onbegrijpelijk want in de meeste andere landen van de Europese Unie is die vergoeding er wel al. Om de beleidsmakers en opinievormers van dit maatschappelijk onrecht te overtuigen, heeft NORMA een discussieavond in De Balie in Amsterdam georganiseerd, waarbij aan de aanwezige Tweede-Kamerleden, rechthebbenden en journalisten het belang van de invoering van een thuiskopievergoeding op HD dvd-recorders en mp3spelers nog eens duidelijk werd gemaakt.

De Minister van Justitie en zijn beleidsambtenaren schitterden echter door afwezigheid. Bovendien wordt door toedoen van de Minister de situatie voor acteurs en musici in de toekomst mogelijk nóg desastreuzer.

Opschorting vergoeding tot 2009 Recentelijk heeft de Minister van Justitie bij Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) aangekondigd dat de thuiskopievergoeding op dvd-recorders en mp3-spelers er nog tot minimaal 1 januari 2009 niet zal komen. Of er na die datum wél een vergoeding komt,

is overigens allerminst zeker. Voor alle rechthebbenden die wettelijk aanspraak kunnen maken op deze vergoeding, is dat de dolkstoot. Iedere extra dag dat de vergoeding op dvd-recorders niet wordt ingevoerd, kost de rechthebbende uitvoerende kunstenaars immers geld. Alsof deze gang van zaken nog niet ingrijpend genoeg is, heeft Minister Hirsch Ballin in diezelfde AMvB voorgesteld de huidige wet (of wat daarvoor doorgaat, nu deze toch niet wordt nageleefd) bovendien aanzienlijk aan te scherpen door de betalingstermijnen drastisch in te korten. ➜

9

Na 3 jaar terugstorten Soms komt het voor dat organisaties de thuiskopiegelden niet direct kunnen uitbetalen, omdat de rechthebbenden zich niet melden en niet eenvoudig te achterhalen zijn. Nu hanteren die organisaties - zoals NORMA - een vervaltermijn van bijvoorbeeld 3 jaar, zodat er tijd genoeg is om de desbetreffende acteurs en musici te achterhalen en uit te betalen. Ook biedt zo’n termijn de musici en acteurs zélf nog lang de mogelijkheid om zich te melden en hun gelden

op de Naburige Rechten de importeurs en fabrikanten van de desbetreffende dragers (zoals lege cd’s en dvd’s). Daar zij de heffing echter direct doorberekenen in de aanschafprijs, is het feitelijk de consument die voor de vergoeding opdraait. De gedachte van de Minister van Justitie is dus kennelijk dat de fabrikanten en importeurs de gelden die zij terugbetaald krijgen op hun beurt óók weer zullen ‘terug’berekenen in de consumentenprijs. Hierdoor zou de aanschafprijs van lege cd’s en dvd’s weer moeten dalen, waardoor

de grimmen van de Tweede Kamer (en de keiharde lobby van de fabrikanten en importeurs van lege dragers). Bij het ter perse gaan van dit nummer heeft NORMA haar advocaten opdracht gegeven een procedure tegen de Staat der Nederlanden voor te bereiden. Met andere woorden: NORMA roept de Minister van Justitie op het matje. De Wet op de Naburige Rechten is glashelder en de Minister heeft simpelweg geen goede reden om de wet aan zijn laars te lappen. NORMA vordert dan ook - kort gezegd - dat de AMvB

‘Over het jaar 2006 is het bedrag dat rechthebbende musici en acteurs zijn misgelopen al gegroeid tot €16,4 miljoen’ te claimen. Gelden die na het sluiten van de claimperiode niet verdeeld zijn, worden reglementair toegevoegd aan een fonds voor sociaal-culturele doelen. Op deze manier komen ze nog steeds ten goede aan de groep rechthebbenden voor wie ze geïncasseerd zijn. De Minister wil echter de wet zó wijzigen dat gereserveerde gelden die niet bínnen 3 jaar uitgekeerd zijn, direct worden teruggestort en dus in het geheel niet meer (kunnen) worden uitbetaald.

Consument wint niets De geïncasseerde vergoedingen ten behoeve van rechthebbenden dienen, aldus de Minister, overgemaakt te worden aan de ‘betalingsplichtigen’. Dit zijn volgens de Wet

10

de consument uiteindelijk beter af zou zijn. Die gedachte van de Minister vindt NORMA - zacht gezegd - nogal naïef. In de praktijk zal dit eenvoudigweg niet gebeuren! De consument wint dus niets bij de nieuwe wetgeving en de uitvoerende kunstenaars zijn de dupe van deze onzalige plannen. De importeurs en fabrikanten hoeven immers geen nieuwe vergoeding te betalen over dvd-recorders en mp3-spelers, sterker nog: als het aan de Minister ligt, krijgen ze geld toe uit de portemonnee van de acteurs en musici!

buiten werking zal worden gesteld en dat er op korte termijn een thuiskopievergoeding op dvd-recorders en mp3-spelers wordt ingevoerd. Want genoeg is genoeg! No more Mr Nice Guy…

NORMA roept Minister op het matje

Zie voor meer (achtergrond)informatie tevens het ‘dossier thuiskopievergoedingen’ op onze website: www.stichtingnorma.nl

Voor NORMA is hiermee de maat vol. Wij staan niet langer toe dat de Minister - over de rug van uitvoerende kunstenaars - buigt voor

Benieuwd wat die thuiskopievergoeding nu precies is? Op onze website staat een filmpje waarin alles nog eens haarfijn wordt uitgelegd. Acteur Peter Blok legt op onnavolgbare wijze uit waarom de wet op dit moment niet wordt toegepast.

Thuiskopie-videogelden 2002 en 2003 afgesloten - 2004 nog niet Zoals o.a. in de vorige editie van NORMA Nieuws is bericht, konden - mede vanwege de reglementair vastgestelde verjaringstermijnen rechthebbenden hun speellijsten van de thuiskopie-videogelden over het jaar 2002 tot uiterlijk 1 november 2007 insturen en speellijsten over het jaar 2003 tot uiterlijk 1 december 2007. Deze termijnen zijn inmiddels verstreken. Kort geleden heeft de Minister van Justitie bij Algemene Maatregel van Bestuur bepaald dat bij alle verdeelorganisaties van thuiskopiegelden ook het jaar 2004 dit jaar moet worden afgesloten. U kunt de speellijsten over het jaar 2004 nog tot uiterlijk 13 december 2007 insturen. Indien u nog niet geclaimd heeft over het jaar 2004 of dat niet meer zeker weet, kunt u altijd contact opnemen met het NORMA bureau. Onze medewerkers zoeken het dan voor u uit. U kunt de speellijsten downloaden via www.stichtingnorma.nl of telefonisch bij ons opvragen: 020 - 627 27 98. Vergeet het niet, want zodra een periode is afgesloten, kunnen geen oude speellijsten meer in behandeling worden genomen!

Schema betalingen 2007 Thuiskopie Video Nabetaling 2002-2005 Uitbetaling 2006 Nabetaling 2004-2004 Afsluitende betaling 2002-2003

Planning 2e kwartaal december december december

Uitgevoerd ja

Thuiskopie Audio Betaling Live 2004-2005 Afsluitende betaling Live 2000-2003 Rentebaten

3e kwartaal 3e kwartaal 2e kwartaal

ja ja ja

Thuiskopie Interactief Betaling Interactief 2000-2003

1e kwartaal

ja

Leenrecht Audio Nabetaling 2003-2005 Afsluitende betaling tot 2003

december december

Leenrecht Video Afsluitende betaling 2000-2004

december

De vermelde betalingsdata zijn prognoses. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Voor de betalingen wordt NORMA’s verdeelsysteem VUIK gehanteerd.

11

NORMA op het Filmfestival Zoals elk najaar werd in Utrecht het Nederlands Film Festival gehouden. Voor de 26ste keer werd er een zeer uitgebreid programma gepresenteerd met premières van films, talkshows, seminars, lezingen en als hoogtepunt het Gala van de Nederlandse Film met de uitreiking van de Gouden Kalveren. Het evenement trekt jaarlijks meer dan 118.000 bezoekers. Dit jaar was NORMA erbij en organiseerde en financierde de lezing ‘How to be funny when you’re not’, een twee uur durende lezing door comedy-goeroe John Vorhaus.

Tekst en beeld: Angela Wind

Vooraf hield NORMA-medewerker Hans Kosterman een korte presentatie over NORMA. Hierin benadrukte hij het belang van het organiseren van acteurs als beroepsgroep. In tegenstelling tot veel andere landen zijn in Nederland met name acteurs slecht georganiseerd. Dat is jammer, want doordat ze niet centraal geïnformeerd worden, zijn acteurs minder snel op de hoogte van hun rechten, waardoor ze er ook niet optimaal gebruik van maken. En deze rechten zijn er zeker! Het was goed te merken dat het overgrote deel van het publiek zich al bij NORMA heeft aangesloten.

Wiskundige formule Daarna was het moment aangebroken dat John Vorhaus zijn verhaal ging doen. De Amerikaan heeft als comedyschrijver van series zoals ‘Married with Children’ en ‘Cheers’ zijn sporen in het vak ruimschoots verdiend. Zijn

12

bestseller ‘The Comic Tool-box’ wordt beschouwd als hét boek voor comedyschrijvers. Hij hield zijn lezing speciaal voor acteurs en sneed onderwerpen aan zoals: hoe construeer je een geloofwaardig komisch karakter? Hoe ga je te werk als je een komische personage wil ontwikkelen en uitbouwen? Vorhaus deed dit op geheel eigen wijze, bijna wiskundig. Zijn formule voor comedy is dan ook: Comedy = waarheid + pijn. Een goed komisch karakter mag je volgens Vorhaus best flink laten lijden. Iedereen heeft eigenschappen of problemen waar hij minder trots op is. Als je dit ‘lijden’ bij het personage herkent, is dit een prettig gevoel. Je kan de eigen problemen hierdoor beter relativeren. Als tegenhanger voor het lijden moet het karakter tegelijkertijd ‘menselijk’ genoeg overkomen om je ermee te kunnen identificeren. Sterker nog: je moet van het karakter

De lezing vond plaats in Filmtheater ’t Hoogt

John Vorhaus geeft zijn visie op comedy

Het Gouden Kalf, de prijs van het Nederlands Film Festival. Sinds 1981 wordt deze prijs jaarlijks uitgereikt aan onder meer Nederlandse filmmakers, scenarioschrijvers, producenten, acteurs en actrices.

kunnen gaan houden. Als je de factoren ‘lijden’ en ‘menselijkheid’ op de juiste manier weet te combineren, heb je de basisingrediënten om humor te laten ontstaan. De smaakmakers hierbij zijn overdrijving en een goede timing. ‘Wat je eigenlijk moet willen creëren, is een sympathiek monster’, aldus Vorhaus. Vervolgens vertelt Vorhaus over zijn ‘regel van negen’. Het komt er op neer dat negen van de tien grappen mislukken. Volgens de schrijver is dat een geruststellende gedachte voor het ego van de acteur. ‘Als je weet dat je tien keer een grap moet maken voordat deze werkelijk grappig is, ben je minder kapot als er één mislukt.’ Maar wat is een grap? ‘Een grap is een puzzel die de luisteraar oplost. Het puzzelstukje waarmee de luisteraar zelf de puzzel oplost wordt de ‘punchline’ genoemd’. Een lach is het resultaat van een goed opgeloste puzzel.’ Hoewel wiskunde nooit mijn favoriete vak is geweest, vond ik de benadering van Vorhaus boeiend om te horen. Vorhaus is to the point en illustreert zijn uiteenzetting met tv-fragmenten uit de serie Friends. De lezing vliegt voorbij. Voortaan zal ik met andere ogen naar de comedyseries kijken. Maar of ik door deze lezing nu grappiger ben geworden, moeten mijn collega’s maar gaan beoordelen.

13

Interview

‘Over salarissen wordt sowieso niet gesproken’ Volgens Annemarie de Ruijter wordt showdans als vak niet serieus genomen. De beloning van de dansers is daarom vaak ondermaats. Een denktank voor dansers moet hierin verandering brengen.

Annemarie de Ruijter studeerde in 1998 af in de hoofdrichtingen uitvoerend theater en docent. Als student van de Dansacademie kreeg zij acteerlessen waar het accent vooral op musical en comedy werd gelegd. Jarenlang verzorgde ze showballetten op tv. Maar toen ze zelf les ging geven wilde ze verder de diepte in en maakte ze de niet direct voor de hand liggende keuze om een korte, maar intensieve, opleiding Method Acting aan het Lee Strasberg Institute in New York te volgen. Dat is toch een heel intensieve opleiding die ook door acteurs als Al Pacino en Robert de Niro is gedaan. Hoe kun je dat gebruiken in je eigen lessen aan jong volwassenen? Wat er interessant aan is, is dat je je zintuigen traint om het zo echt mogelijk te maken. Je hebt er de training ‘Live the Moment’

14

Tekst: Anita Verheggen

waar je leert om daadwerkelijk ín de scène te zijn. Daar heb ik een aantal elementen uitgehaald. Daarnaast heb je nog emotionele herinneringen die je kunt trainen. In Nederland zijn ze daar terecht kritisch over. Om iedere keer in je eigen emotionele bagage te gaan graven, is nogal heftig. Dat lijkt teveel op therapie en ik ben er dan ook geen voorstander van om jonge mensen hun eigen emotionele bagage te laten gebruiken. Welke elementen zijn dan wel van nut? Het gebruiken van je zintuigen: waar ben je, wat zie je, wat hoor je en wat voel je? De wie, wat, waar-vragen uit het method acting kun je goed gebruiken. Als je het simpel vertaalt naar jonge mensen werkt dat zeker. Het eerste wat ik ze aanleer is dat een plaatsbepaling heel belangrijk kan zijn voor een scène. Je moet je bewust zijn waar je

vandaan komt als je een scène binnenkomt. Als jij net je bed uitkomt, ben je waarschijnlijk in een andere stemming dan wanneer je net een discotheek uitkomt. En wat is je doel in de scène? Want het moet natuurlijk wel interessant worden. Wat wil je van je scène-partner en hoe ben je bereid om daartoe te komen? Daar werk ik erg met die W-vragen en komt de opleiding van pas. Werk je momenteel aan een project? Waar ben je vooral mee bezig? Ik geef les als gastdocent en dansdocent en werk vooral met kinderen en jong volwassenen. Scholen en kunstencentra huren mij in om een project te leiden, dansers te leren acteren of acteurs te leren dansen. Kun je daar van leven? Ja, ik ben er nog…

‘Bij audities word je op je meest kwetsbare moment gefilmd en moet je ook nog alle rechten afstaan’

Verplicht voor de camera Ha ha ha, dat is een heel ad rem antwoord. Maar ik vraag dit omdat het me opvalt dat dansers altijd onderaan de hiërarchische ladder staan als het gaat om salarissen, rechtspositie en de manier waarop er met hen wordt omgesprongen. Terwijl ze maar een heel korte tijd hebben om te kunnen werken omdat het fysiek zo’n zwaar vak is. Wat zijn jouw ervaringen op dit gebied? Je slaat de spijker op de kop. Wij zijn een aantal maanden geleden begonnen met het opzetten van een denktank. Daar ben ik heel gepassioneerd over vanuit mijn docentschap en mijn ervaring met vijf jaar showballetten verzorgen op televisie. We merken dat showdans en showmusical-dans nog steeds niet helemaal gezien wordt als een volwaardig vak, terwijl er mensen zijn die daar vier jaar een HBO-opleiding voor volgen. En het wordt relatief slecht betaald. Mensen die afstuderen aan de dansacademies gaan onvoorbereid de contractonderhandelingen in en hebben geen idee wat ze moeten vragen. Mijn rechterhand in de denktank is een agent die zelf Cats in Londen heeft gedanst en een brede cv heeft. Hij gaat zich richten op de contractonderhandelingen van de show- en musicaldansers. Want juist die hangen er vaak een beetje bij.

Van de mensen die voor concerten dansen worden vaak opnamen gemaakt. Er is daar heel veel onduidelijkheid over hoe het zit met de herhalingsrechten en portretrechten. Moet je dat allemaal zo maar toestaan? Als je auditie doet voor de musical Evita moet je ook beschikbaar zijn voor het tv-programma ‘Op zoek naar Evita’. Je moet verplicht dansen voor die camera en het is onduidelijk of dat wel onder jouw functie- omschrijving valt. Als je ziet wat er naar voren kwam tijdens de eerste vergadering van de denktank: er zijn grote producenten die alleen maar voor stagiaires audities houden terwijl een afgestudeerde showdanser werkloos thuiszit. Er zijn castingbureaus die streetdance-(amateur) clubjes inhuren voor bijna geen geld. Over salarissen wordt sowieso niet gesproken, ook niet door de dansers onderling, waardoor je heel scheve verhoudingen krijgt. Als je een baan wilt hebben in musical-land moet je verplicht voor de camera springen. Dat vinden wij nogal wat, want niet iedereen is goed in auditie doen. Dat is ook een vak. Op je meest kwetsbare moment wordt dat dan gefilmd en moet je ook nog alle rechten ➜

15

afstaan. Ik vind NORMA een geweldig initiatief. Nadat ik me had aangemeld en de formulieren had ingevuld kreeg ik een vergoeding voor de tv-shows waaraan ik had meegewerkt. Maar veel dansers weten niet eens dat het bestaat. Ze hebben geen notie van herhalingsgelden en portretrechten. Bij het tv-programma ‘Op weg naar Fame’ was het nog erger, want toen moesten ze ook nog met hun hele privé hebben en houden in een huis gaan zitten dat continu gefilmd werd. Op geen enkel moment is er een bescherming voor die groep.

Niet bang Maar de musicalwereld wordt beheerst door een handjevol machtige producenten. De meeste dansers durven niet tegen misstanden in te gaan, omdat ze bang zijn dat ze niet meer aan het werk komen. Lopen jullie daar niet tegen aan als jullie de belangen van die groep willen behartigen? We hebben vier heel sterke persoonlijkheden in de denktank, die minder angstig zijn omdat ze al werk hebben. Dat is de agent, ikzelf, een werkend dansdocent en een allrounder die als choreograaf, dance-

16

‘Er zijn grote producenten die alleen maar voor stagiaires audities houden terwijl een afgestudeerde showdanser werkloos thuiszit’ captain en danser in het werkveld staat. Er zijn inmiddels een heleboel belangstellenden die minder bang zijn en ons hebben benaderd met als doel zich bij ons aan te sluiten. En we willen meer mensen benaderen om van zo’n agent gebruik te maken. Het hele zakelijke gedeelte wordt op de dansacademie overgeslagen. Je wordt 4 jaar lang beschermd en vervolgens losgelaten in het werkveld. Niemand weet hoe je een contract-onderhandeling in gaat. Het zou heel handig zijn om de examenkandidaten en de opleidingen te benaderen. We moeten mensen vertellen dat er zoiets bestaat als een vakbond, een denktank en NORMA en ze zakelijk voorbereiden. Hebben jullie al een actieplan op papier staan? Momenteel schrijven we een plan van aanpak. We willen de belangen van de

uitvoerende dansers, de musicalartiesten, de gediplomeerde dansdocenten en de choreografen gaan behartigen. We willen adviesorgaan zijn, trainingen in contractonderhandelingen organiseren en contractonderhandelingen begeleiden. Een agentschap gekoppeld aan een lidmaatschap. We hebben goede hoop dat het gaat lukken omdat zoveel mensen uit het werkveld belangstelling hebben voor de denktank. Dat betekent dus ook dat mensen er genoeg van hebben. Ze zullen niet zo snel gaan staken maar je merkt wel dat ze vriendelijk bedanken voor rollen als het flink onderbetaald wordt. Daardoor denk ik dat we wel wat meer te vertellen krijgen. Want het artistieke team van een musicalproductie is daar niet blij mee. Die kiezen dansers uit op talent en hebben geen zin om een heel nieuwe auditieronde te doen omdat iemand bedankt.

Engelse band Empirical wint eerste EBU European Jazz Competition Foto’s: [email protected]

Altsaxofonist Adrein Amey, winnaar van de NORMA-Award ‘Beste solist 2007’

Dat Europese jazz al lang niet meer onder hoeft te doen voor jazz uit bakermat USA, bewees de finale van de eerste EBU European Jazz Competition, die zich afspeelde op het North Sea Jazz Festival. Zes jazz-ensembles streden er om de hoofdprijs. Maar de prijs die alle finalisten al bij aanvang deelden was de internationale promotie dankzij de door de European Broadcasting Union (EBU) gearrangeerde uitzendingen in tal van Europese landen. De jury bestond uit de fameuze Amerikaanse pianist Kenny Werner, de directeur van de International Association of Jazz Education (IAJE) Bill McFarlin, de jazzradio-producers

Vreugde bij de musici van Empirical 1 na het horen van de juryuitslag

Anikken Sunde (No) en Peter Bürli (Zwi) en de Nederlandse bassist Hein van der Geyn. Zij kwamen superlatieven te kort om de kwaliteit van de finalisten te prijzen. Uiteindelijk werd het een nek-aan-nek-race tussen de Britse band Empirical en het Franse ensemble TTKPC & Le Marin waarbij eerstgenoemde groep als beste uit de bus kwam. Jury quote Empirical: ‘Verbazingwekkend hoge kwaliteit, eigenheid en interactie gepaard aan een onweerstaanbare presentatie.’ De groep, die deze zomer een album op Courtney Pine’s Destin-E label uitbracht, ontving een geldprijs van € 5000, een optreden tijdens het volgende North Sea Jazz Festival

en een showcase tijdens de prestigieuze conferentie van de IAJE in Toronto begin volgend jaar. Altsaxofonist Adrein Amey van het Franse ensemble nam de NORMA-Award ‘Beste solist 2007’ in ontvangst. Jury quote: ‘Geniale creativiteit’. De EBU European Jazz Competition is een initiatief en samenwerkingsproject van de EBU, het North Sea Jazz Festival en de stichting European Jazz Competition. NORMA is één van de hoofdsponsors van dit succesvolle concours dat tot doel heeft om Europese jazzmusici een internationale etalage te bieden.

17

Stem nu op de genomineerden Gouden Notekraker 2008! Sinds 1974 is de Gouden Notekraker de prijs ván uitvoerende kunstenaars vóór uitvoerende kunstenaars. Met de prijs wordt de collegiale waardering uitgesproken voor de bijzondere verdiensten waarmee de winnaars de podiumkunsten in Nederland kleur hebben gegeven. NORMA heeft de prijs in 2007 voor de categorieën Muziek en Toneel nieuw leven ingeblazen. De Gouden Notekraker biedt een artistieke, maatschappelijke en promotionele stimulans voor uitvoerende kunstenaars en heeft daarom een directe relatie met de doelstelling van NORMA.

Het actuele belang van de Gouden Notekraker Publieke uitvoeringen zijn als altijd een belangrijke katalysator voor artistieke ontwikkelingen van dynamische kunstvormen als muziek en toneel. In een tijd van teruglopende inkomsten uit cd-verkoop en afnemende subsidies, is promotie voor livemuziek essentieel voor het (voort-)bestaan van uitvoerende musici. Bij toneel zijn podiumuitvoeringen het kloppende hart van de kunstvorm zelf.

Nominatiecommissie Gouden Notekraker 2008 De nominatiecommissie heeft acht genomineerden geselecteerd. De voorzitter van de nominatiecommissie zal verder controle uitvoeren op de stemuitslagen.

18

Tekst: Cees Gog

De nominatiecommissie is samengesteld uit de laatste winnaars van de Gouden Notekraker en uit de kringen van NORMA en de vakbonden Ntb en FNV-KIEM: • Loes Luca: Winnaar Gouden Notekraker 2007 Toneel • Wende Snijders: Winnaar Gouden Notekraker 2007 Muziek • Erwin Angad-Gaur: Voorzitter, muzikant, secretaris van de Ntb, bestuurslid van NORMA • Frederik de Groot: Acteur, producent en voorzitter van het NORMA-bestuur • Thomas Boer: Acteur, regisseur en lid van de Vakgroep Drama & Co van FNV-Kiem

Nominatie-criteria De commissie hanteerde de volgende beoordelingscriteria: • De mate van invloed van de genomineerden op de ontwikkeling van en impact op de ‘live’ aspecten van het betreffende genre. • De verdiensten van de genomineerden voor de podiumkunsten in het algemeen. Verder heeft de commissie per genre een zo breed (stroming/stijl) mogelijke lijst samengesteld.

Uitreiking Gouden Notenkraker: maandag 21 april 2008, Paradiso Amsterdam De uitreiking van de Gouden Notekraker zal net als de succesvolle editie van 2007 een intieme, informele en feestelijk getinte avond van collega’s onder elkaar worden.

Winnaars Gouden Notekraker 1974 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984

Boy Edgar en Nelly Boeree Frans Poptie en Fra Dutch Swing College Band en Toby Rix Jan Akkerman en Maggie McNeal Solution, Saskia & Serge en Jan Liebregs Golden Earring en Margriet Eshuys Ben Cramer en Marga de Boer BZN en Co v.d. Heide Wijma Mini & Maxi en John Kapper Eddie Christiani en Oscar Harris

Maar daarnaast staat daarin de glorie van en passie voor ‘levende podiumkunst’ centraal. Terwijl met spanning de bekendmaking van de winnaars wordt afgewacht, wordt er een gevarieerd programma gepresenteerd met optredens van zoveel mogelijk genomineerden.

Onderscheidend van andere nationale prijzen voor uitvoerende kunstenaars. Sterk onderscheidend is allereerst dat de Gouden Notekraker een waarderingsprijs is van- en geïnitieerd is door uitvoerende kunstenaars zelf. In tegenstelling tot een aan commerciële omzet, oeuvre of talent gelieerde prijs, is in dit geval het primaire uitgangspunt van de selectie de ‘meest verdienstelijke live-artiest, acteur of groep. ➜

1985 Charlie Nederpelt en Han Dunk 1986 Donna Lynton en Ted de Braak 1987 Carry Tefsen, Jan Rietman en Piet Zonneveld 1988 Herman van Veen en Jan Handerson 1989 Rob de Nijs en de Nits 1990 Mathilde Santing, Harry Bannink en Het Goede Doel 1991 Annie van ’t Zelfde en Candy Dulfer 1992 Greetje Kauffeld en Fred Butter

1993 Clous van Mechelen en Pater Moeskroen 1994 Karin Bloemen en Sexteto Canyengo 1995 Joke de Kruijf en The Houdini’s 1996 Jenny Arean en Railand 1997 Metropole Orkest en Rowwen Hèze 1998 Stanley Burleson en Normaal 2000 New Cool Collective, Bløf en de Vrienden van Amstel Live 2007 Loes Luca (Toneel) en Wende Snijders (Muziek)

Oproep aan uitvoerende kunstenaars:

Bepaal door te stemmen de winnaars Gouden Notekraker 2008! NORMA-aangeslotenen kunnen via de stemmodule van de website: www.goudennotekraker.nl één stem op een genomineerde per categorie (toneel en muziek) uitbrengen. De stem(men) moet(en) vergezeld gaan van het NORMA-nummer. De ‘stembus’ sluit op de dag van de uitreiking van de Gouden Notekraker 2008, maandag 21 april in Paradiso te Amsterdam.

Stem op de genomineerden 2008! Kijk op de website: www.goudennotekraker.nl

19

Genomineerden Gouden Notekraker 2008 TONEEL Joan Nederlof

Carver

Veelzijdige theater- en televisie-persoonlijkheid die schrijft, speelt en maakt. Stuwende kracht achter artistiek bolwerk ‘Mug met de Gouden Tand,’ niet alleen enig in hun soort maar ook verantwoordelijk voor nieuw Nederlands toneel. Sinds 1997 richt Joan Nederlof zich meer op televisie en was daarin o.m. succesvol met (en in) cult-series als ‘Hertenkamp’ en ‘TV7’.

Het kleine en dappere gezelschap Carver heeft een unieke stijl en werkwijze. Dankzij de fysieke insteek en het uitmuntende gevoel voor situaties zijn de voorstellingen van Carver vaak dolkomisch en dieptragisch tegelijk. Carver heeft een indrukwekkende staat van dienst en heeft een bijzondere plek in het theaterlandschap. Het is een voorbeeld voor menig theatermaker (gezelschap) en een inspiratiebron voor een jongere generatie.

Arjan Ederveen Acteur en maker met een onnavolgbare, eigenzinnige, vaak komischtragische stijl die mede door de scherpe observaties van grote waarde is voor het Nederlands theater en de Nederlandse tv. Van Theo (van Thea) via Creatief met Kurk, Dertig Minuten en de Pietje Bell-films tot zijn rollen in Oliver! en De Grote Verdwijntruck, iedere keer bewijst Arjan Ederveen weer zijn ongeëvenaard talent.

20

Tjitske Reidinga Krachtige, karakteristieke en veelzijdige actrice in toneel, film & televisie. Excelleert zowel in komedie als in drama. Tjitske Reidinga wisselt theaterproducties van de Toneelschuur, het RO Theater en Het Onafhankelijk Toneel met ogenschijnlijk gemak en niet aflatende intensiteit af met rollen in ‘Gooische Vrouwen’, ‘Het Klokhuis’ en ‘Ja Zuster, Nee Zuster’.

Joan Nederlof.

Arjan Ederveen. foto: Leo van Velzen

Carver. foto: Mieke Struik

Tjitske Reidinga. foto: Leoni Ravestein

Pete Philly & Perquisite. foto: Dennis Duijnhouwer

Jimmy Rosenberg. foto: Christien van Helden

Erik van der Wurff. foto: Emy Barendse

Tineke Postma. foto: Merlijn Doomerik

Genomineerden Gouden Notekraker 2008 (lichte) MUZIEK Pete Philly & Perquisite

Erik van der Wurff

(Nederlandse) Hiphop klonk nog nooit zo relaxed, soulvol, harmonieus en muzikaal geïnspireerd. De interactie tussen rapper/zanger Pete Philly (o.m. voormalig lid van Nicotine en Gotcha) en componist/arrangeur/producer Perquisite is vloeiend en innovatief. Geen vastomlijnd format maar ongedwongen diversiteit en creatieve energie, wat ook doorwerkt op de door Jazzcats en dj ondersteunde dynamische live-optredens.

Erik van der Wurff is een veelzijdig pianist/orkestleider, arrangeur, componist en producer met een lange, schier eindeloze staat van dienst. Hoewel vaak actief achter de schermen, kent het grote publiek hem al 40 jaar als begeleider en componist van Herman van Veen. Daarnaast componeert Van der Wurff muziek voor films en televisie en werkte hij samen met onder meer Robert Long (Vroeger of Later, Levenslang), Toots Thielemans en John Denver.

Jimmy Rosenberg

Tineke Postma

Master gitarist en componist Jimmy Rosenberg is een rasimprovisator. In een genre waarin het onderscheid tussen virtuositeit en muzikaliteit dun is, springt hij eruit door zijn vrije aanpak en glasheldere ideeën. Zijn spel is warm en precies, kwetsbaar en onverbiddelijk tegelijk. Zelfs overbekende jazzstandards klinken vrolijkmakend fris. (Koen Schouten, Volkskrant)

Saxofonist/componist Tineke Postma meent wat ze speelt en doet dat op het podium met zichtbaar veel plezier. In haar grote componeer- en improvisatietalent schuilt veel muzikale rijpheid. De kleurcombinaties die ze daarbij gebruikt, liggen niet onmiddellijk voor de hand; toch past alles prachtig bij elkaar. Met subtiele klasse en een prettig uitgebalanceerde klank ‘zingt’ ze door haar sax. Een winnende, heldere melodie is altijd paraat en een vibrerende solo is klaar voor een aanval.

3e editie Ntb Studiosterrengids & Ntb Master-cd verschenen ‘Uw reisgids door opnameland’ (Music Maker) De Ntb publiceerde afgelopen maand de 3e editie van de Ntb Studiosterrengids en de Ntb Master-cd. In de gids worden de resultaten gepubliceerd van een uitgebreid consumentenonderzoek dat producers Erwin Angad-Gaur en rakenDra Smit in opdracht van de muzikanten- en acteursvakbond Ntb uitvoerden. Zij bezochten meer dan zeventig opnamestudio’s verspreid over heel Nederland. Voor hun prijs/kwaliteitsverhouding kregen de bezochte studio’s net als restaurants in de Michelin-gids een aantal sterren toegewezen. Tevens worden enkele ‘mobiele studio’s’ gespecialiseerd in opnames op locatie, besproken. Op de Ntb Master-cd (bijgevoegd bij de gids)

wordt een overzicht gegeven van de masterstudio’s in Nederland. (In een masterstudio wordt de eindmix die in de opnamestudio gemaakt is nabewerkt en wordt het uiteindelijke klankresultaat bepaald.) Voor de cd heeft de Ntb één studiomix door veertien bekende en minder bekende masterstudio’s naar eigen inzicht laten nabewerken. Al deze versies zijn te horen op de cd. Ook de originele studiomix is ter vergelijking op de cd te horen. De uitgave werd mede mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage uit het NORMA fonds. Gids en cd zijn verkrijgbaar bij de Ntb voor € 12,50 voor leden en € 20,00 voor niet-leden (beiden exclusief € 2,75 administratie en verzendkosten). Kijk op: www.ntb.nl

21

Amerikanen en de thuiskopievergoeding NORMA heeft altijd op het standpunt gestaan dat Amerikaanse musici en acteurs geen naburige rechten - dus ook geen recht op een thuiskopie- of leenrechtvergoeding hebben in Nederland. Naburige rechten zijn in Nederland namelijk mede gebaseerd op het Verdrag van Rome over o.m. de bescherming van uitvoerende kunstenaars. NORMA is dan ook van mening dat de praktijk in lijn moet zijn met dit verdrag. Wanneer een land - zoals de Verenigde Staten - dit Verdrag van Rome niet ondertekend heeft, dan kunnen de onderdanen van dat land ook geen aanspraak maken op de naburige rechten die uit dat verdrag voortvloeien. ‘Logisch’, zou je denken. Maar de wettekst is op dit punt niet duidelijk, vindt niet alleen NORMA. De meningen van nationale en internationale deskundigen zijn verdeeld over de precieze betekenis van het Rome-Verdrag en de Wet op de Naburige Rechten. Stich-

ting de Thuiskopie, die de thuiskopievergoedingen incasseert, vond dat er wél audiorechten waren voor Amerikanen, maar geen videorechten. Enkele deskundigen waren dezelfde mening toegedaan. Het Ministerie van Justitie kon of wilde desgevraagd geen opheldering geven over de betekenis van de wetstekst. Nog steeds onduidelijkheid dus. Partijen hebben daarom besloten een zg. ‘verklaring voor recht’ te vragen van de rechter. In deze rechtszaak staan partijen niet tegenover maar naast elkaar, met als doel duidelijkheid te krijgen. In april 2005 heeft de rechtbank in eerste aanleg uitspraak gedaan en NORMA in het gelijk gesteld. Conclusie: buitenlandse uitvoerende kunstenaars die geen partij zijn bij het Verdrag van Rome hebben geen aanspraak op een thuiskopievergoeding. De rechter maakte daarbij geen onderscheid tussen audio of video. Omdat de partijen in

het begin hadden afgesloten dat het gaat om de principiële rechtsvraag, is Stichting de Thuiskopie in hoger beroep gegaan bij het Gerechtshof Amsterdam. De verrassing was compleet toen het Gerechtshof Amsterdam in september jl. de eisen in hoger beroep van Thuiskopie afwees. Dat betekent in deze zaak dus 2-0 voor NORMA. Maar uiteindelijk zijn er geen winnaars of verliezers in deze zaak en gaat het om het verkrijgen van duidelijkheid. Thuiskopie zal nu in cassatie gaan bij de Hoge Raad. De Hoge Raad oordeelt niet over de feiten. Gezien het karakter van de rechtszaak (een verklaring-voor-recht-procedure) zal het voor Thuiskopie echter niet eenvoudig worden. Na de uitspraak van de Hoge Raad staat nog een weg open naar het Europese Hof van Justitie. Het kan dus mogelijk nog lang duren voordat er een definitieve uitspraak is.

Nieuwe aanwijzing NORMA door Leenrecht en Thuiskopie NORMA heeft dit jaar twee nieuwe aanwijzingen voor het verdelen van naburige rechtengelden gekregen. Zowel Stichting Leenrecht als Stichting de Thuiskopie hebben NORMA opnieuw aangewezen als verdeelorganisatie. NORMA is daarmee beloond voor haar harde werken en het verdelen van € 10 miljoen aan rechthebbenden in de twee voorafgaande jaren. In februari van dit jaar heeft het bestuur van Stichting Leenrecht besloten de bestaande aanwijzing van NORMA op een aantal onderdelen aan te passen. Belangrijkste punt is dat

22

NORMA opnieuw aangewezen is als enige verdeelorganisatie voor de repartitie van de leenrechtgelden voor uitvoerende kunstenaars. Het gaat hierbij om de repartitie van zowel audio- als video-leenrechtgelden. Vorige maand zijn daar ook nog de leenrechtinteractiefgelden bij gekomen. De aanwijzing geldt voor onbepaalde tijd. Ook het bestuur van Stichting de Thuiskopie heeft besloten NORMA opnieuw aan te wijzen als verdeelorganisatie voor de repartitie van de video-, interactief- en audio-live gelden. Met SENA is een overeenkomst geslo-

ten voor het verdelen van de thuiskopie-audiogelden. Hiertoe is in goed overleg tussen partijen besloten. Zowel SENA als NORMA verdelen de geldstromen die hun core-business zijn. NORMA heeft met SENA een overeenkomst gesloten op basis waarvan SENA ook in het buitenland de thuiskopie-audiogelden kan incasseren voor de rechthebbende musici. De continuïteit van de repartitie van de thuiskopie-gelden aan uitvoerende kunstenaars is met deze overeenkomst, die tot 2011 loopt, verzekerd.

Hopelijk tot de 21ste! Datum: 21 december van 16.00 - 19.00 uur Plaats: NORMA Louise Wentstraat 186 Amsterdam

ja,

O (ballet)danser

O cabaretier

O anders:

O poppenspeler

O zanger

O mimespeler

O acteur

O variété-/circusartiest

O muzikant

Ik ben uitvoerend kunstenaar, te weten:

Bank-/girorekening

E-mail

Telefoon

Postcode en plaats

Straat en huisnummer

Eerder die middag, om 15.00, vindt de certificaatuitreiking plaats voor de cursisten van de korte opleiding ‘Acteur en Ondernemerschap’. De cursisten en leraren van deze opleiding zullen daarom ook voor de borrel worden uitgenodigd.

Naam

Op vrijdag 21 december a. s. organiseert NORMA een kerstborrel. NORMA nodigt daarom haar aangeslotenen, bestuursleden en medewerkers uit om met elkaar gezellig het glas te heffen.

Antwoordkaart

Uitnodiging Kerstborrel

ik meld mij aan bij NORMA om een

exploitatieovereenkomst af te sluiten en daarmee eventueel voor een vergoeding in aanmerking te komen. Aan het sluiten van deze overeenkomst zijn geen kosten verbonden.

NORMA Antwoordnummer 9026 1000 VT Amsterdam

Postzegel niet nodig

NORMA verdeelt geld onder de daarop recht

naburige rechten musici en acteurs

hebbende uitvoerend kunstenaars op basis van de Wet op de Naburige Rechten van 1993. Het betreft geld geïncasseerd op basis van Thuiskopierecht, Leen- en Verhuurrecht en Kabelrecht. Daarnaast stelt NORMA zich ten doel de belangen van de uitvoerend kunstenaars bij de collectieve exploitatie van hun rechten te vertegenwoordigen.

Als uw collega nog niet is aangesloten

✃

Het kan zijn dat u wel aangesloten bent bij NORMA, maar uw collega nog niet. Als dat het geval is, geef hem/haar dan deze bon voor kostenloze aanmelding bij NORMA.