Intersectorale mobiliteit Informatie voor professionals
Deze folder is onderdeel van een drieluik. Er is ook een folder voor werknemers en werkgevers. Om belemmeringen in kaart te brengen bij intersectorale mobiliteit, zijn in februari 2006 twaalf pilots intersectorale mobiliteit gestart. Na ruim een jaar zijn deze projecten afgerond. Bureau Astri heeft medio 2006 van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de opdracht gekregen om de pilots intersectorale mobiliteit te evalueren. Eind november 2007 heeft Bureau Astri het evaluatie-onderzoek afgerond en het rapport met drie praktische handreikingen aan het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aangeboden. In het Astri-rapport ‘Loopbanen zonder grenzen. Eindevaluatie projecten intersectorale mobiliteit een toekomstverkenning’ staat in de bijlage een overzicht van de twaalf pilots vermeld. De praktische lessen die uit de ervaringen in de pilots zijn getrokken zijn opgenomen in een drietal handreikingen, met daarin een verwijzing naar diverse hulpmiddelen uit de pilots. Informatie over het Astri-rapport en de drie handreikingen voor respectievelijk werknemers, werkgevers en professionals kunt u vinden op de website van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid – www.szw.nl.
I N T E R S E C TO R A L E M O B I L I T E I T
3
Wat u als professional moet weten over intersectorale mobiliteit Twaalf pilots intersectorale mobiliteit Veranderingen in sociale voorzieningen (de omslag van WAO naar WIA, de afschaffing van de VUT en het prepensioen) en de tendens tot langer doorwerken maken dat het belangrijk is dat werknemers hun weerbaarheid op de arbeidsmarkt vergroten. In plaats van ‘baanzekerheid’ staat ‘werkzekerheid’ in het huidige arbeidsmarktbeleid centraal. Een mogelijkheid om die weerbaarheid te vergroten is een overstap naar een functie in een andere sector. We noemen dit intersectorale mobiliteit. Werknemers maken hier in de praktijk echter nog weinig gebruik van.Vaak omdat men zich geen goed beeld kan vormen van de benodigde kennis en diploma’s, de gevolgen voor de arbeidsvoorwaarden, de organisatorische zaken die dit met zich meebrengt etc. En inderdaad, er komt heel wat bij kijken. Het is van belang dat de partner en/of gezinsleden achter de beslissing staan en de baas en de collega’s moeten op de hoogte worden gesteld. Maar bij inkrimping, dreigende werkloosheid of een verminderde belastbaarheid, is intersectorale mobiliteit een reële optie voor behoud van werkzekerheid. Met een subsidie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is in twaalf pilots nagegaan hoe intersectorale mobiliteit bevorderd kan worden. De eindevaluatie van deze pilots (AStri, 2007) toont aan dat binnen een traject van intersectorale mobiliteit vier fasen kunnen worden onderscheiden waarin u als professional een rol kunt spelen: de bewustwordingfase, de afwegingsfase, de voorbereidingsfase en de realisatiefase. In deze brochure geven wij u hiervoor een aantal handreikingen. Bewustwordingsfase: informeer werknemers over hun mogelijkheden Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of branche waar men ooit de loopbaan is
4
I N T E R S E C TO R A L E M O B I L I T E I T
gestart. Niemand heeft ze ooit op het idee gebracht om eens verder te kijken dan de eigen sector. Dit terwijl veel van hen wel uitgebreid kunnen vertellen over hun droombaan of over de hobby’s en nevenactiviteiten naast hun eigen baan.Vaak bestaat wel het besef dat men dreigt vast te lopen in de huidige functie, maar is men onwetend over de stappen die men moet of kan ondernemen voor intersectorale mobiliteit. Om werknemers te stimuleren om na te denken over hun loopbaan, blijken goede praktijkvoorbeelden, bijvoorbeeld in een magazine/folder gestuurd naar het huisadres of in een artikel in een regionale krant, effectief te zijn. (A, B, C zie pag. 7) Bewustwordingsfase: attendeer werkgevers op het belang van blijvende inzetbaarheid Nog maar weinig werkgevers zijn zich bewust van de voordelen van intersectorale mobiliteit. U kunt werkgevers er op wijzen dat zowel bij werving (moeilijk te vervullen vacatures) als bij dreigende uitval, zij profijt kunnen hebben van intersectorale mobiliteit. Bij werving in andere sectoren krijgen ze vaak gemotiveerde werknemers en bij het voorkomen van uitval ontlopen ze een hoge kostenpost. Werkgevers hebben immers een (financiële) verantwoordelijkheid in het kader van de Wet Verbetering Poortwachter. U kunt bij werkgevers de bewustwording stimuleren door middel van bedrijfsbezoeken (met name effectief in het MKB), het tonen van ‘good practices’ (D) en het inzichtelijk maken van de kosten en de baten. Geef P&O-ers van grote bedrijven daarbij ook handvatten om hun management te overtuigen. Daarnaast kunt u werkgevers wijzen op bestaande regionale netwerken of hen stimuleren om zelf een netwerk op te zetten met werkgevers in de buurt. Uitwisseling van werknemers tussen bedrijven en sectoren komt zo binnen handbereik. (F) Afwegingsfase: help werknemers bij het maken van keuzes Het intakegesprek is bij uitstek het instrument om helder te krijgen wat de reden is dat iemand een overstap naar een baan in een andere sector overweegt: heeft men geen andere keuze bijvoorbeeld door dreigende arbeidsongeschiktheid (onvermogen), wil men zich graag verder ontwikkelen in een andere omgeving (ontwikkelen), of is men niet tevreden over de huidige arbeidssituatie (onvrede)? Wanneer hierover duidelijkheid bestaat, kunt u op gerichte wijze uw
I N T E R S E C TO R A L E M O B I L I T E I T
5
trajcetbegeleiding starten. Bij personen die vanuit een situatie van onvermogen starten zult u in eerst instantie het ‘willen’ moeten prikkelen, terwijl bij personen die vanuit een situatie van ontwikkelen of onvrede nadenken over een overstap, met name het ‘kunnen’ centraal staat. Enkele voorbeelden van handige instrumenten die u in deze fase kunt gebruiken zijn het persoonlijke actieplan, de loonwijzer, een arbeidsmarktoriëntatie of een EVC-test. Met deze instrumenten prikkelt u mensen tot nadenken, dwingt u hen concreet te worden en verschaft u hen inzicht in de voor en nadelen van een overstap. (G, H, I, J, K) Voorbereidingsfase: laat wie A zegt, ook B zeggen Indien het voor de werknemer duidelijk is wat hij of zij wil, dan kunt u hem begeleiden in het realiseren van deze wens. Als voorbereiding op een overstap kan een werknemer er voor kiezen om scholing te volgen. Daarnaast zijn er diverse instrumenten beschikbaar die nuttig gebleken zijn in de overstap naar een baan in een andere sector. (L, M) Realisatiefase: de sprong naar de toekomst Hoewel het in de laatste fase het vooral de werknemer zelf is die de ‘sprong’ naar de andere sector moet maken, kunt u hem of haar begeleiden in de vorm van coachingsgesprekken. Geef feedback op de stappen die hij of zij onderneemt.Verder blijken netwerken bijzonder effectief in het vinden van een nieuwe baan in een andere sector. Leer werknemers hun eigen netwerk te ontdekken en stimuleer hen om hier op gerichte wijze gebruik van te maken. Tenslotte kunt u, indien de werknemer en de nieuwe werkgever daar behoefte aan hebben, nazorg bieden.
6
I N T E R S E C TO R A L E M O B I L I T E I T
Voor meer informatie (A) www.goc.nl (B) http://www.watdoejijmorgen.nl/ (C) Twee teksten “Waarom verkassen?” / “Toe aan iets anders?” zijn te downloaden via de site http://www.leeftijdophetwerk.nl/ . (D) Een voorbeeld van een goede praktijk is te zien op www.overijssel-in-progress.nl. (F) Voorbeelden van netwerken zijn te vinden op www.intersectoralemobiliteit.nl en www.kroonophetwerk.nl. (G) Personal Workability Scan, een instrument dat verkregen kan worden via de website www.healthywork.nl. (H) Serenditeitsspel, een instrument dat bestelt kan worden via www. centrumvoortalentontwikkeling.nl. (I) TNO Arbeid stelt gratis een ‘zelftest zingeving en duurzame inzetbaarheid’ en een ‘draaiboek voor de workshop midcareercheck / vind uit wat je droombaan is’ beschikbaar. Deze zijn te downloaden via de site http://www.leeftijdophetwerk.nl/, ga naar ‘praktijkvoorbeelden’, ‘loopbaanadvies’. (J) Voor informatie over EVC www.kenniscentrumevc.nl. (K) Loonkijker en persoonlijk actieplan kunt u vinden op de website van het GOC, www.goc.nl.
I N T E R S E C TO R A L E M O B I L I T E I T
7
(L) Met het instrument ‘Oriëntatie op de externe markt/ leren netwerken’ helpt u de werknemer bij het verkennen en het benaderen van de externe arbeidsmarkt en bij het verbeteren van zijn of haar netwerk. Dit instrument is te downloaden via de site www.leeftijdophetwerk.nl, ga naar ‘praktijkvoorbeelden’, ‘loopbaanadvies’. (M) Met het instrument ‘Een baan zoeken of jezelf aanbieden via internet’ krijgt de werknemer schriftelijk advies over de mogelijkheid om via internet allerlei testen, CV banken en vacaturebanken te vinden. Dit instrument is te downloaden via de site www.leeftijdophetwerk.nl, ga naar ‘praktijkvoorbeelden’, ‘loopbaanadvies’. Enkele pilots hebben een website waarop u meer informatie kunt vinden over de diverse aanpakken en/of ervaringen die zij hebben opgedaan omtrent intersectorale mobiliteit: Intersectorale mobiliteit zorg, contractcatering en recreatie http://www.intersectoralemobiliteit.nl. obility Works: Intersectorale mobiliteit binnen het MKB M www.healthywork.nl. Intersectorale mobiliteit en het HBO www.centrumvoortalentontwikkeling.nl. Branchebrug MKB-personenvervoer noordoost Brabant www.arbeidsmarktbrabant.nl.
Verandering van spijs doet eten Instrumenten ontwikkeld in de pilot zijn beschikbaar op de site www.leeftijdophetwerk.nl, ga naar ‘Praktijkvoorbeelden’, ‘Loopbaanadvies’.
8
I N T E R S E C TO R A L E M O B I L I T E I T
Overijssel: Menselijk kapitaal Centraal www.overijssel-in-progress.nl. Kom van dat dak af www.sbd.nl. Gezamenlijk initiatief van dakdekkers, GOC en Savantis www.hba.nl, zoek op ‘Een brug tussen ambachten’.
I N T E R S E C TO R A L E M O B I L I T E I T
9
Postbus 90801 2509 LV Den Haag Nummer 163 Januari 2008 Gratis uitgave
