International job opportunities

G roup w w w .i p s p e rso n n

International job opportunities IPS Group is an international personnel supplier, for the maritime, dredging, offshore and tunnel construction industry. Presently IPS Group is recruiting for the following international opportunities:

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

Masters Chief & 2nd Engineers Chief & 2nd Mates Multicat Skippers Pipe Operators Able Seamen (AB) Electrical Technical Officers (ETO) Mechanical Engineers QHSE Officers Hydrographic Surveyors Toolpushers Marine Automation Engineers Naval Architects Technical Buyers

For a job description or more information please visit our website: www.ipspersonnel.com IPS Group - Interocean Personnel Services * Rivium Boulevard 46 * 2909 LK * Capelle a/d IJssel Phone +31(0)10 447 94 94* Fax +31(0)10 235 78 78 * [email protected]

Inhoudsopgave

Bezoek ook onze w ebsite: w w w .s w zo n lin e .n l

12

A S u s ta in a b le Future A n ticip a tin g a sustainable future: how does tech no log y change? W h a t are the p ossib ilities and o pp ortu nitie s of te ch n o lo g y in relation to the m arket's requirem ents? Is there a futu re for m aritim e industry in the N etherlands? The Special and Small C raft C onference 2010, organised by SW Z M aritim e, KNVTS and TU Delft, sought to a nsw e r these questions.

15

S p e c ia l o ffs h o re Regelm atig kunt u in d it blad artikelen lezen over bijzondere schepen en insta lla ties voor de offshore, die door N ederlandse ingenieursbureaus w orde n ontw orpen en ook hier w orde n gebouwd. M aar hier nu ook een aantal andere onderw erpen op d at gebied.

50

"W e rk e n op ze e " goed vo o r de s c h e e p s ­ bouw Er bestaat nog steeds onzekerheid over de w e rke lijke w aarde van de orderboeken; er w orden nog steeds o pdrachten geannuleerd, in de maand ja n u a ri van d it ja a r b ijvoorbeeld m eer dan in 2009 per maand gem iddeld. Totaal is er volgens Fairplay sinds het begin van de cris is in 2008 niet meer dan 13% van het orderboek geannuleerd, w e lis w a a r m eer dan w ij in ons januarinum m er publiceerden, m aar m inder dan eind 2008 w erd gevreesd of gehoopt. Gevreesd door de w erven en toe le ve ra n cie rs en gehoopt door reders die te re c h t bang w a re n voor een toenem ende ove rcap a citeit.

T w ee s p e c ia ls Het congres S pecial and Small Craft van 14 a pril bleek een succes. Sprekers en deelnem ers w aren zeer ingenom en m et het program m a en ook op de organisatie viel w e in ig aan te merken. M eer dan 110 deelnem ers konden presentaties bijw onen over de laatste en toekom stige o ntw ikkelin ge n in de m aritiem e industrie, verdeeld over tw e e parallelsessies. A ansprekende o nderw erpen met goede sprekers op een aantrekkelijke lo ca tie en tegen bescheiden kosten bleken de factoren voor het succes van deze bijeenkom st. SWZ M aritim e, KNVTS en TU Delft overw egen daarom een d erg e lijk evenem ent over tw ee jaa r w e e r te organiseren. Een verslag van het congres m et foto 's tre ft u in dit nummer. A ls tw eede spe cia l in d it num mer aandacht voor de N ederlandse o ffsho re -in du strie. Regelm atig kunt u in dit blad artikelen lezen over bijzondere schepen en insta lla ties voor de offshore, die door N ederlandse ingenieursbureaus w orden o ntw orpen en ook hier w orde n gebouw d. M aar hier nu ook een aantal andere onderw erpen op dat gebied. Het w e rk in de offshore is een van de gevaa rlijkste ter w ereld en is om geven met extrem e veilig h e id svo o rsch rifte n voor mensen, in sta lla tie s en m ilieu. Ondanks dat gaat het to ch af en toe mis, getuige de recente ram p m et een boorplatform in de Golf van M exico. Je kunt hier bizarre teg en strijdig e belangen signaleren. Zoals de visserm an die enerzijds niet kan uitvaren vanw ege de o lievervuiling op zee, maar anderzijds olie nodig heeft. Zonder olie kan de econom ie niet draaien, dus w o rd t er geboord, ook na de volgende ramp en dat die komt, staat als een paal boven w ater.

V erder in dit num m er 2

4 6 15 16 20 22 25 28 34

Nieuws Maritieme markt Maand maritiem Ten geleide De NG-9000C Regelgeving in de offshore-industrie Record waterdiepte voor spar-installatie Maritiem Innovatie Programma Oleg Strashnov Ontwikkeling van een LNG FPSO: teamwerk

Jaargang 131 • mei 2010

36 40 44 48 54 56

CFD voor offshoretoepassingen 'Geen ruimte voor tweede Pieter Schelte' Pieter Schelte Hoe veilig zijn freefallboten? Ontop modulaire uitlaatgassenleidingen Verenigingsnieuws

In het volgende num m er onder andere een artikel over een onderzoek naar de w hip pin g response als gevolg van paaltjes pikken en de e ffecten daarvan op de sch e ep sco nstru ctie. Ook a an da ch t voor een d e e lp ro je ct u it het proje ct Integraal S am enw erken Ir. Kees Dirkse, h oo fd re d a cte u r

Omslag: S e a fox 2 e n P ool Express {Flymg Focus)

K a p ite in s v e re n ig in g v e rjo n g t b e s tu u r De N ederlandse Vereniging van Kapiteins te r Koopvaardij (K apiteinsvereniging) h ee ft 21 april haar bestuur flink verjongd. V oorzitter Van Binsbergen kon w e l lachen om de opm erking uit de zaal, dat het w e l leek alsof 'zijn kleinkinderen' bij hem a ch ter de tafel zaten. Eerste verjonging w as varend com m issaris R.J. G utteling (50), die voortaan als vicevoorzitter fungeert maar geen voo rzitte r w il w orden, Hij is sinds 1996 gezagvoerder bij P&O Ferries op de lijn Rotterdam Hull en vaart Vanaf 1987 bij P&O. Na de A m sterdam se

Zeevaartschool voer hij enkele jaren op de deepsea voor N edlloyd. 'Nee, op zo'n vaste lijn ben je geen bus driver,' w e e rle g t hij lachend. 'Je m anoeuvreert veel zelf, om dat je geen loods nodig hebt en het is een interessant, w a n t druk vaargebied. Bovendien w e rk je m et 150 man personeel en heb je dus naast het varen nog het nodige om handen.' Toppunt van de verjongingskuur is de 35-jarige G.J. Hulsebos, die Dave van Dijk opvolg t als secre taris. Hij vaa rt een ja a r of v ijf voor N orfolk Line op de route Heysham -D ublin

Van com m issaris n a a r

G.J. H ulsebos is de n ie u w e

vicevoo m tter, R J Gutteling

s e c re ta ris van d e

(toto's S an d er Klos)

K apiteinsvereniging

en w erd tw ee jaa r geleden gezagVoerder. Hij

volgde de H ogeschool R otterdam en voer enige tijd als stuurm an bij P&O North Sea Ferries. Hij w as al varend com m issaris van de vereniging. 'Ik w il graag m eedenken over belangrijke onderw erpen als fatig ue en p irate rij. Het aantal jongere leden is beperkt, dus ben ik al aan het w erve n op mijn eigen vloot. Veel mensen vragen zich af w a t zij terug krijge n voor het lidm aatschap van de K apiteinsvereniging. Nou, vooral invloed.' De vergadering steggelde nog even o ve r de vraag of een varende se cre ta ris w e l goed bereikbaar is, m aar met tw e e w eken op/tw ee w eken af en regelm atige havenaanlopen denkt Hulsebos goed uit de voeten te kunnen m et telefoon en e-m ail. De vereniging te lt ruim 400 leden, onder w ie 85 varende kapiteins en stuurlieden en 299 gepensioneerden. Ruim 250 van hen zijn tussen de zestig en ta c h tig jaa r oud. Krap ta c h tig leden zijn jonger dan v ijftig jaar.

W artsila and A B B in Tu rbo ch arger D evelo p m en t W S rtsilfi and ABB Turbo Systems are c o ­ operating in a jo in t developm ent program m e for a new and groundbreaking app lica tio n of tw o -stag e turbo ch a rgin g on large diesel engines. W artsila focuses on developing advanced engine technology. ABB Turbo Systems delivers the turbo ch a rgin g tech no log y w ith defined perform ance in term s of airflow , pressure ratios and efficien cy. The n ew design has tw o turb o ch a rg e rs arranged in series to generate increased air pressure, a irflo w and a s up erior turbo ch a rgin g effect. This results in an e ffic ie n cy rating of up to 76 per cent, w h ic h is extrem ely high. The increased a ir pressure, com bined w ith the advanced engine technology, im proves the engine o utput and pow er d ensity by up to ten per cent w hile, at the same tim e, reducing both fuel consum ption and C 02 em issions. Further em issions redu ctio n can be achieved w ith a dditional engine system s or by the use of exhaust gas a fter-treatm ent. Inte llig e nt

engine co n tro l leads to optim um operation of the advanced engine design over the w hole load range, and a s ig n ific a n t redu ctio n in NO^ em issions. A t high altitudes, 2-stage tu rbo ch a rgin g tech no log y guarantees the engine's operational perform ance by com pensating for the reduced air density. The 2-stage turbo ch a rgin g system w as tested at W artsila's te st fa c ility in Vaasa, Finland. W artsila and ABB Turbo Systems are planning to initia te a m ajor pilo t p roje ct w ith a custom er in the near future. The o ther requirem ents of low e r life cycle costs and less N 0 a em issions w ere m et as w ell. The advanced tech no log y fo r com bustion con trol w ill be b eneficial to the shipping m arket, w hen the m arket requirem ents are in place. Here, the com pactness and cost e ffe ctive design are im portant as w ell. C alculations ind icate the investm ent in advanced 2-stage engine tech no log y could be regained in less than tw o

Illustration o f the 2 -stag e turbocharger on a W artsila 3 2 engine

years of operation. M ikael Troberg, d ire c to r of W artsila testing & perform ance says: Testing and v e rific a tio n of the technology, has been successfu lly carried o ut using fou r-stroke W artsila 20 and W artsila 32 engines. The tech no log y has been developed fo r the fou r-stroke p ortfolio, in both m arine and pow er plant a pp lications. The next log ical step is the tw o -stro ke engine fam ily fo r large vessels, typ ic a lly as single engine insta lla tion s.’

Ju m b o O ffshore Installs First 2 5 Transition P ie c e s Jum bo O ffshore has com pleted the firs t part of its cu rre n t Transition Piece (TP) insta lla tion project. DP2-vessel Jum bo Jave lin installed the TP's, the firs t tw e n ty five o f a series of approxim ately 110, w ith in schedule. C rew and

sub co n tra cto rs have been w orkin g hard, le a d in g to a re cord-bre a kin g insta lla tion speed of on average tw o TP's per day, including tra n s it-tim e s and loading operations. The w ork

It w as the firs t tim e th a t TP's w ere transported and installed on m onopiles from a free floating DP-vessel in one trip . For safe a ccess from the vessel to the installed TP, as w e ll as

fo r the G reater Gabbard O ffshore W ind Farm (GGOWF), off the UK’s south-east

e ffic ie n tly guiding the grout hoses, the A m pelm ann II w a s used. This ship-based, self-stab ilizing platform a ctive ly com pensates

coast, w ill take up the b etter p art of the rest of the year. A fte r loading the 2701 TP s in the Port of Flushing, the Jum bo Javelin sailed, w ith open hold, to the offshore location. There, it positioned itse lf on DP and lifte d the firs t TP onto the m onopile. A fte r leveling the TP to its fina l position, the space betw een TP and foundation pile (annulus) w as filled w ith grout to fix it perm anently.

vessel m otions, enabling safe access and support in w ave heights up to 2.5 m. The Jum bo Jave lin uses its DP2-system to create, am ongst others, a w o rkin g e nviro n ­ m ent in w h ich TP's can be installed in wave heights up to 1.5 m. W ith a tra n s it speed of up to 17 knots, the vessel is w ell-e q uip pe d for w ind farm installation w ork. For m ore p ictures, please v isit w w w .sw zon line .n l/fo tove rslag /2 4

A a n le g M a a svla k te 2 v e rlo o p t v o o rsp o e d ig De aanleg van M aasvlakte 2 verloopt voorspoedig. Kort geleden w erd door aannem erscom binatie PUM A de grootste hoeveelheid zand o oit in één w eek in een la n d w in n in g p ro je ct verzet. Elf sleephopper­ zuigers van Boskalis en Van Oord brach te n in één w eek 3,8 m iljoen m3 zand naar het M aasvlakte 2 gebied, voor zover bekend een w ereld reco rd . Recent is de 120 m iljoenste m3zand opgespoten. Daarmee is de helft a angebracht van al het zand dat voor de eerste fase van M aasvlakte 2 to t 2013 nodig is. Het p ro je c t ligt

daarm ee goed op schem a. De bouw van de eerste kadem uur is in feb ru ari gestart en PUM A is begonnen m et de aanleg van de harde zeew ering aan de n oordw estkant van het nieuw e land. Hier is de laatste m aanden een sch iereila nd van circa 3 km opgespoten. Op d it m om ent w o rd t een unieke kraan, de 'B lockbu ste r', opgebouw d om grote betonblokken te plaatsen als onderdeel van die zeewering. Daarm ee gaat de aanleg van M aasvlakte 2 een nieuw e fase in.

Tw ee opm erkelijke o ve rn am es Oceanco, bouw er van luxe superjachten, is overgenom en door M oham m ed Al Barw ani, een inve ste erde r uit Oman, m et onder andere belangen in olie, gas en m ineralen in Europa, het M idden-O osten en Azië. B arw ani is eigenaar van diverse m otorjachten. M a rcel Onkenhout, voorm alig a d ju n c t-d ire c te u r van O ceanco, w o rd t nu algem een directeur. O ceanco h eeft drie bijzondere jach ten van

ruim 80 m eter in aanbouw en een vierde is in voorbereiding. Er zijn plannen voor een nieuw e loods voor de bouw van jach ten to t 110 meter. Abu Dhabi MAR, een internationale scheepsbouw groep uit Abu Dhabi, en ThyssenKrupp M arine Systems tekenden een c o n tra c t voor de overnam e van Blohm + Voss door Abu Dhabi MAR. Het c o n tra c t om vat de aankoop van sch e ep sw erf Blohm + Voss in Hamburg,

de civiele scheepsbouw van de voorm alige HDW Gaarden en tach tig p ro ce n t van de aandelen van Blohm + Voss R epair en Blohm + Voss Industries, beide in Hamburg, De partijen gaan ook elk voor v ijftig procent een strate gische sam enw erking aan voor het o ntw e rp en projectm anagem ent van m arineschepen.

Maritieme markt D o o r M e n s o de J o n g

Voorspellen is moeilijk Vele voorspellingen komen nooit uit. Door de eeuw en heen zijn er vele doemprofeten gew eest die tot op de dag nauw keurig het einde van de w e reld voorzagen. Toch draait deze nog steeds onverstoorbaar door. Klim atologen pakken het handiger aan. Zij voorspellen hoe ons klim aat er m isschien uitziet over vijftig of honderd jaar in de w etenschap dat hun scenario's dan allang vergeten zijn. Als w e vele klim aatuitgaven een paar jaar opschuiven ter verlichting van het schuldenprobleem , m aakt dat hoogst w a a rs c h ijn lijk w e in ig uit op lange term ijn. Op korte term ijn voorspelt de ene econoom een W -curve voor de w ereldeconom ie, de ander een V-curve, dus met een snel herstel zonder onderbreking. Geruststellend is dat één van de tw e e voorspellingen uitkom t tenzij ons een toekom st van stagnatie te w achten staat. Te v ee l of te w e in ig aardgas? Een verschil tussen Europa en Noord-Amerika is dat de Europeanen berustend voorspellingen accepteren zoals het spoedige einde van fossiele energie, Amerikanen zien zo'n vooruitzicht als een stimulans een technische oplossing ervoor te vinden. Is die er eenmaal, dan zijn hun venture capitalists meestal bereid zo'n uitdaging te financieren. Een voorbeeld is het vermeende tekort aan olie en aardgas. In 2005 voorzag de Energy Information Adm ini­ stration IEIA) dat de VS in 2025 16 mln vaten/dag, overeenkomend met 68% van het olieverbruik, moest importeren. De gasimport zou met 28% stijgen.

Voor onder andere Qatar gaf dat vooruitzicht de stoot voor een ambitieus LNG-project. Enkele kleine bedrijven in de VS zagen evenwel mogelijkheden aardgas te halen uit lijsteen met beproefde technieken als horizontale boringen met vergruizing van het gesteente waardoor het aardgas vrijkomt. Het had dermate groot succes dat deEIAde importtoenameal verlaagde van 28 tot 9%. De Canadezen gaan zelfs een stapje verder: zij overwegen een geplande LNG-importterminal in Kitimat te veranderen in een exportterminal. Elders in de wereld zijn er ook grote lagen lijsteen die op dezelfde wijze zijn te exploiteren. Tegenstanders hebben nauwelijks steekhoudende argumenten kunnen vinden om de winning te laten verbieden. Alleen de staat New York heeft gasproductie uit lijsteen verboden in w aterw in ­ gebieden. Het voorstel van president Obama de winning van offshoreolie in nog gesloten gebieden toe te staan, kan ook de nationale olieproductie op den duur bevorderen. Reeds heeft de EIA het scenario voor 2025 verlaagd van 16 tot 9 mln vaten/dag. Toegenomen nationale productie, gekoppeld aan afnemend verbruik, maakte dat mogelijk. Voor de tankerm arkt is het vooruit­ zicht uiteraard minder prettig. Er is al een overschot aan tankers. IM O kom t e r n ie t uit De Europese politiek heeft, na de goeddeels mislukte uitbreiding van de EU, nu als visie het w ereldw ijd terugbrengen van broeikasemissies tot bijna 0%. Een politiek blok van ontwikkelingslanden heeft een andere visie: afdwing­ bare toezeggingen van de rijke landen voor miljardensteun om mee te doen aaneen nieuw Kyoto-verdrag. Dan kan er gepraat worden over hun bijdrage aan het verdrag. Daardoor stagneert het overleg binnen IMO over het terug­ dringen van scheepvaartemissies. Wat dat betreft, is de EU erin geslaagd, zonder lidmaatschap ervan, de IMO to t een politiek circus om te vormen Ondertussen ontbreekt het de EU-landen aan geld, niet alleen om de ontwikkelingslanden om te kopen, maar ook om de eigen milieudoelen te halen. De, in april gepubliceerde, ambtelijke bezuinigingsvoorstellen laten de belastingbetalers opdraaien voor vele klimaatmaatregelen met hogere energiebelastingen, w ettelijk verplichte energiebesparing voor huis­ eigenaars en bedrijven en lagere subsidies voor duurzame energie, dus hogere prijzen ervoor. De ambtenaren lijken er vanuit te gaan dat burgers diep in de buidel w illen tasten voor koudere w inters met veel ijsplezier. Toch vindt maar 3% van de Rotterdammers dat milieu een hoge prioriteit verlangt, hoewel zij als kustbewoners w ellicht een 0,01% hogere kans hebben te over­

Menso de Jong was larenlang agent in het Verre Oosten voor diverse s ch e e p va a rtm a a ts c h a p p ij. Hij is nu freelance journalist en vaste medewerker van SWZ Maritime

lijden door vervuilde lucht, afkomstig van de scheepvaart. Het is een ruwe schatting uitgaande van een studie dat er intotaal 60.000slachtoffers kunnen vallen onder de Aziatische en Europese kustbewoners, aannemende dat het om 600 mln mensen gaat. Zijn het er meer, dan is het percentage lager. Om te bewerkstelligen dat de wereld Europa w eer serieus neemt, kan de EU besluiten het Kyoto-verdrag op te zeggen, maar wel met een schone lei over een nieuw verdrag te w illen onderhandelen. Tegelijkertijd kan de EU het vertrouwen in het International Panel for Climate Change (IPCC) herstellen door aan te dringen op een herformulering van de opdracht: naast het bestuderen van de menselijke invloed op klimaatverandering ook die van natuurlijke processen als zonne- en kosmische straling, bewolking, herstelmechanismen in d e plantenwereld, enzovoort, bijvoorbeeld door een nieuwe wetenschappelijke werkgroep daarvoor te vormen. Als het vijf jaar duurt tot een en ander in kannen en kruiken is, kan het zeeniveau ruim een cm zijn gestegen. Daar hoeven we toch geen slapeloze nachten over te hebben. R eders b lijv e n o ptim istisch Het redersoptimisme kreeg een krachtige impuls in maart met stijgende vrachten in de belangrijkste markten. Alleen die voor de grote Capesizes bleef achter en volatiel. W ellicht zien sommigen met zorg het nog grote en

opnieuw groeiende orderboek aan. Na in 2009 nauwelijks geprofiteerd te hebben van de oplopende vrachten, deden de Handysizes van 20-30.000 dwt het in maart uitstekend. De Baltic-index steeg voor hen met bijna 30% van 1160 eind februari tot bijna 1500 in maart waarna de index terugviel tot 1350 begin april. Het betekent dat thans meer secundair massagoed verscheept wordt. Ook de Supramaxes en de Panamaxes deden het goed; voor de Panamaxesmededankzij de vele schepen w achtend bijlaad- enlosterminals voor kolen. Enkele dagen in maart brachten Panamaxes zelfs meer op dan tim echarters voor Capesizes. Ook de containerreders staan te juichen nu het ladingaanbod blijft stijgen. De consumenten zouden w eer bereid zijn geld uit te geven. Dat zou in 201010% groei van het containervervoer kunnen opleveren. Ook de charterhuren voor containerschepen blijven gestaag toenemen. Toch is voorzichtig manoeuvreren geboden om te voorkomen dat de opgelegde vloot te snel afneemt, zoals door nieuwe concurrenten als The Containership Company die met goedkope, gecharterde schepen no frillsdiensten begint op de Pacific. Ook zullen er reders zijn die de scheepssnelheid gaan opvoeren voor een betere concurrentiepositie. Ruwe-olietankers ondervonden in maart een vrachtenstijging van ruim 10%, maar voor schone tankers bleef het nagenoeg onveranderd.

(A d v e rto n a l)

L lo y d 's R e g is te r n e e m t c e r tific e r e n d e ta k e n IV W B in n e n v a a rt o v e r Lloyd's Register is al tientallen jaren actief in de binnenvaart en heeft momenteel zo'n 400 binnenvaartschepen in klasse. Sinds 15 maart 2010 is Lloyd's Register geautoriseerd om namens IVW alle taken op het gebied van de statutaire certificering uit te voeren. Hiermee is Lloyd's Register de eerste marktpartij, die volledig door IVW is geautoriseerd voor dit werk. De overdracht van taken van IVW aan marktpartijen maakt deel uit van het gevoerde overheidsbeleid. Het doel is het proces van certificering te vereenvoudigen. Eigenaren van binnenvaartschepen kunnen hierdoor bij één partij terecht voor de certificering van hun schip.

Efficiencyverbetering M ||S||

Audits, ISM, ISO:9001, O H SA S Vessel- en QHSE-m anagem ent Trainingen en campagnes

Organisatieadvies voor de maritieme sector

Strategisch m anagement

Performance im provement • Com pliance & certificering

MANAGEMENT CONSULTANTS C o n ta c tin fo rm a tie Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Bas Joormann telefoon 06 5360 0397 e-mail [email protected]

.e erste r www.top-advies.nl I YEARS 9 Of

SERVICE

Door G.J. de B oer

N ieuw e o p d ra ch ten Zes p a tro u ille v a a rtu ig e n N akilat-D a m en Shipyards in Ras Laffan heeft met Q atar Emiri Naval Forces een voorlopig c o n tra c t getekend voor de bouw en oplevering van zes patrouillevaartuigen. Qatar Gas Transport Company tekende bij dezelfde w e rf ook een M em orandum of U nderstanding voor de bouw van negentien vaartuigen w aa ro nd er havensleepboten, loodsboten en andere vaartuigen voor inzet in de nieuw e haven van M esaieed. De vaartuigen m oeten tussen oktober 2011 en april 2013 w orden opgeleverd.

Tew aterlatingen F lin te r A m eric a Bij S che ep sw e rf Ferus Sm it in W esterbroek is op 10 april de Flinter Am erica (bouw num m er 397,im o 9504114) gedoopt door Arja Naumanen, echtgenote van Kari Naum anen van het Finse RETS Timber en te w a te r gelaten, De Flinter A m erica is de tw eede van een serie van v ijf 11.048-tons m ultipurpose lA -ijs k la s s e schepen die w orde n gebouw d voor Flinter, B arendrecht. Het zijn de grootste schepen die tot dusver op deze locatie w orde n gebouwd. De b elangrijk-ste gegevens zijn: tonnages: 6621 bt en 3448 nt. De afm etingen zijn: L o.a. x

De Issn d lw a n a liep op 14 a pril in H eusden van s ta p e l Itoto G.J. de Boer)

B x H (dg) = 132,50 x 16,00 x 10,77 (7,80) meter, ruim inhoud 13.025 m3 (460.000 cft). De voortstu w ing sin sta llatie bestaat uit een M aKhoofdm otor, type 8M32, van 5435 rpk/4000 kW voor een snelheid van 14,2 knopen. De oplevering van de Flinter A m erica is naar verw a chting in mei 2010. De serie w o rd t voortgezet met de Flinter A rc tic (bouw num m er398, imo 9504126, aanvankelijk Flinter A tlan tic), Flinter A frica (bouw num m er 399, imo

9504138) en Flinter Asia (bouw num m er 400, imo 9504140). De o pd ra ch t voor een zesde schip, de Flinter Aland, m oest helaas w orden geannuleerd. Flinter, gevestigd in B arendrecht, beheert inm iddels een v lo o t van ruim v ijftig m oderne m ultipurposeschepen van 1100 to t 11.000 ton. Is a n d lw a n a Op 14 a pril vond in Heusden de doop en te w a te rla tin g van de 4200 m3 sleephopper­ zuiger Isandlw ana (bouw num m er 1256, imo 9532903) plaats. De zuiger w o rd t gebouwd voo r Transnet N ational Ports A uth ority (TNPA) in Johannesburg. De doopcerem onie w erd v e rric h t door m evrouw B eatrice Nkayi, Executive M a na ge r Corporate A ffa irs & Ports van TNPA. Het c o n tra c t tussen TNPA en IHC D redgers B.V. voor het o ntw e rp en de bouw w erd getekend op 5 mei 2008. De kiellegging vond plaats op 16 septem ber 2009 bij VSH in

Tew aterlating van d e Flinter A m e ric a (toto B H .F S pruit)

Heusden. De bouw w o rd t afgerond op de w e rf van IHC M e rw ed e in Kinderdijk. Na de p ro e f­ vaart en o ve rd ra ch t in oktober 2010 v a a rt de Isandlw ana op eigen kra ch t naar de th u is ­ haven Durban. De Isandlw ana is ontw orpen voo r onderhoudsbaggerw erkzaam heden in de havens van Zuid-A frika. De hopper is u itg erust m et een zuigbuis aan stuurboord w aarm ee to t op een diepte van 30 m eter kan w orde n gebaggerd.

G e rrit de Boer is redacteur van SWZ M aritim e en bekend sch rijve r van m aritiem e boeken

De baggerspecie kan re chtstree ks w orden gedum pt door middel van tie n conische bodem kleppen. Er kan ook gebruik w orden gem aakt van het zelfleegzuigsysteem , w aa rm e e het gebaggerde m ateriaal naar de w al w o rd t g eperst door een drijvende leiding of d oo r een vaste zij-aansluiting. Een andere m ogelijkheid is h et zogenaam de "ra in b o w e n ", dat w il zeggen dat het gebaggerde m ateriaal w o rd t w eggespoten door een straa lpijp die op de boeg is gem onteerd. De Isandlw ana be sch ikt over een ruim e accom m odatie voor 24 personen bestaande u it enkele en dubbele hutten voor de kapitein, de o fficie re n en de bem anning. Het dekhuis is voorzien van aircon dition ing . TNPA is een onderdeel van Transnet Limited. TNPA is bela st m et h et onderhoud en beheer voo r zeven van de zestien b elangrijkste

D e Caballo S ie le de Leguas w e rd op 10 april te w a te r ge la ten (toto B H F. S pruitI

havens langs de 2954 km lange ZuidA frikaanse kust: R ichards Bay, Durban, East

te ch n isch e gegevens van de Isandlw ana zijn: 6155 dw t; L o.a. (1.1.) x B x H (dg) = 91,00 (84,95) x 20,75 x 7,50 (6,00) meter, h op pe rcap aciteit 4200 m3, diam eter zuigbuis 900 mm, totaal verm ogen 4754 kW en snelheid 11,9 knopen.

(bouw num m er 430, imo 9549188). De Caballo Siete de Leguas heeft als tonnages: 1502 bt, 450 nt, 2050 d w t en als afm etingen: L o.a. (1.1.)

C ab allo S iete de Leguas Bij S che ep sw e rf De Hoop in Foxhol w erd op 10 april zonder cerem onieel de Caballo Siete de Leguas (bouw num m er 431) voor O ceanografia SA de CV in Ciudad del Carmen d w arsscheeps te w a te r gelaten. Dit duiko ndersteuningsschip is identiek aan de in oktober 2009 opgeleverde Caballo as de Oros

tota al 3668 rpk/2700 kW op tw e e roerpropellers voor een snelheid van 12 knopen. De tw e e boegschroeven hebben elk een verm ogen van 250 kW. De Caballo Siete de Leguas h ee ft een w erkd ek met een vrij oppervlak van 430 m2 en accom m odatie voor dertig personen. De oplevering is gepland in

London, Port Elizabeth, M ossel Bay, Kaapstad en Saldanha. TNPA is het grootste haven­ b e d rijf in Zuid-A frika . De Isandlw ana is genoemd naar een rotsfo rm a tie in de provincie K w aZulu-N atal in Zuid-A frika , 170 kilom eter ten noorden van Durban. De Zoeloes hebben de rots deze naam gegeven om dat hij de vorm van een h ut heeft. ‘Isandlw ana H ill' is bekend als de locatie van een beroem de veldslag tijde ns de Zoeloeoorlog in 1879 en is sindsdien uitgegroeid to t een geliefde to e ristisch e bestem m ing. De

O plevering en S kylg e Op 22 m aart h ee ft Hongxin Shipbuilding Ltd. in Taizhou de Skylge (bouw num m er716, imo 9508809) opgeleverd aan Am eland & Skylge Shipping (Stefan Sw itynk) in H arlingen. Dit v ra ch tsch ip w erd, evenals de in decem ber 2009 opgeleverde Am eland (bouw num m er 715, imo 9508794), in eigen beheer door en voor de re d e rij gebouw d. De Skylge is op 22 septem ber 2009 te w a te r gelaten. De schepen m et ijsklasse IA hebben als tonnages: 6046 bt, 2959 nt en 7240 d w t en als afm etingen: L o.a. (1.1.) x B x H (dg) = 122,10 (115,40 ) x 16,50 x De Skylge w e rd op 22 m a a rt o vergedragen

x B x H (dg) = 66,62 (61,881 x 12,60 x 5,50 (4,65) meter. De d ie sel-ele ktrische voo rtstu w ing bestaat u it drie C aterpillar C 3-hoofdm otoren,

juni.

10,0016,90) meter. De c o n ta in e rca p a c ite it is 412 teu, w aarvan 220 aan dek. De schepen w orden voortgestuw d door een M aKhoofdm otor, type 8M32, van 5438 rpk/4000 kW voor een snelheid van 14 knopen. Beide schepen varen in de b evrachtingspool van W agenborg Shipping in Delfzijl. Kort na de o ve rd ra ch t vertrok de Skylge voor de eerste reis met p roje ctla din g van Shanghai, Laem Chabang en Singapore naar M isurata (Libië) en M angalia (Roemenië). N oordho ek P athfinder S cheepsw erf De Hoop, Foxhol, droeg op 29 m aart in H arlingen de N oordhoek P athfinder (bouw num m er 438, imo 9545663) over aan Scheepsfonds Hanzevast Diving Support Vessel in Groningen, die het o ffsh o re -w e rkschip in langdurig b a re b oa t-ch a rter gaf aan N oordhoek Survey BV, Zierikzee. De te w a te rla tin g van de N oordhoek P athfinder vond plaats op 7 novem ber 2009. Op 12 m aart vertrok het o ffshorevaartuig van Foxhol naar Delfzijl, w aa rn a op 15 en 16 m aart proefvaarten w erden gehouden op de Eems. De afm etingen van de N oordhoek P athfinder zijn: L o.a. (1.1.) x B x H (dg) = 61,87 (57,27) x 12,80 x 5,50 (4,65) meter. Het vaartuig is u itg erust m et een offshorekraan aan bakboord m et een h ef­ verm ogen van 25 ton op 8 meter. Het w erkd ek heeft een v rij oppervlak van 360 mJ met bevestigingspunten voor tien 20vt-containers. De voo rtstu w ing is d ie sel-ele ktrisch en w o rd t geleverd door vier C aterpillar-hoofdm otoren op tw ee roerpropellers, tota al 3940 rpk/2900

kW. Twee e le ktrisch aangedreven boeg­ schroeven in tunnels hebben elk een verm ogen van 350 kW. De actie rad ius is 1400 m ijl. Het DP2 ROV survey support vessel is u itg erust m et diverse o nd erw a te rrob ots en sidescan sonars. Aan boord is accom m odatie voor vee rtig personen. D utch P earl

van G ebroeders Kooiman in Z w ijnd re ch t. De D utch Pearl w erd op 15 m aart te w a te r gelaten, w aarna ook de proe fva a rt p la a ts ­ vond. De afm etingen van de sleepboot zijn: L o.a. (1.1.) x B x H (dg) = 31,10 (27,15) x 9,50 x 3,10 (2,60) meter. De v o o rtstu w in g sin sta lla tie bestaat uit tw e e M itsub ish i-h oo fdm o tore n , type S16R-MPTA, met een totaal verm ogen van 3182 rpk/2340 kW bij 1600 tpm op tw e e schroeven in straalbuizen voor een tre k k ra c h t van 46,2 ton. In juli 2009 w erd de identieke Dutch Pow er (bouw num m er 189, imo 9547879) opgeleverd. Deze sleper is voor een periode van d rie ja a r verhuurd voor een o ffsh o re p ro je ct in Kazachstan. De Dutch Pearl is sinds 2003 de tiende sleepboot van d it type die bij Gebroeders Kooiman in Z w ijn d re ch t w erd gebouwd. Orca VI Op 2 april vond in Tanjung Perak, Surabaya, de o ve rd ra ch t plaats van de mslb Orca VI (imo

De Dutch P e a rl is de tiende sleepboot die is geb o u w d bij G ebroeders Kooim an in Z w ijn d re ch t (foto K G oudriaen)

Op 2 a pril is de mslb D utch Pearl (bouw num ­ m er 190, imo 9547881) in Stavenisse gedoopt en overgedragen aan Rinus H ubregtse in S charendijke. De Dutch Pearl is na de o ve rd ra ch t assistentie gaan verlenen aan het kraanschip Svanen, dat w o rd t ingezet bij het plaatsen van een w ind m ole np ark nabij C ornw all. Het casco w erd gebouw d bij de Servische w e rf Bom ex 4M doo in Zrenjanin. De afbouw vond plaats in de nie u w b ou w h al

9510668) aan Kom pania di Tou Korsou (KTK) in W illem stad,C uragao. De StanTug4011 is onder supervisie van Damen Shipyards gebouw d bij P.T. Dumas, Surabaya, als bouw num m er 512010. De Orca VI is de eerste sleepboot van dit type. De tech nisch e gegevens zijn: 969 bt, L o.a. x B x H (dg) = 40,75 x 11,22 x 5,00 (5,11) meter. De ST 4011 w o rd t voo rtge stuw d door tw e e C aterpillar-hoofdm otoren, type 3516B TA HD/C, tota al 5000 rpk/3728 kW bij 1600 tpm via tw e e ta n d w ie lre d u ctie ka ste n , type WAF 873, op tw e e schroeven in tw e e O ptim a-straalbuizen met een diam eter van 2800 mm voor een tre k k ra c h t van BP70,4 ton en een snelheid van 13,5 knopen. De b u n ke rca p a cite it is 330,5 m3. De sleper is u itg e ru st m et een b oegschroef van 215 kW en tw e e roeren. Aan boord is accom m odatie voor tien personen. Na de over­ d rach t vertrok de Orca VI onder Panamese vlag op eigen kra ch t naar Panama. Een w eek daarvoor is op het hoofdkantoor van Damen Shipyards door R.J. Lopez Ramirez (d ire c te u r CPA/CPT) en René H. Berkvens (CEO Damen Shipyards Group) onder toeziend oog van m evrouw A lexis Daou (p resident-com m issaris CPA/CPT) het c o n tra c t getekend voor de levering van tw ee sleepboten van het type ASD 2810 die al in Galati als bouw num m ers 1166 en 1167 in aanbouw w aren. De ASD-

D e N oordhoek P athfind er b egint a an d e e erste p ro e fv aa rt op 15 m a a rt
sleepboten, die begin mei en begin juni

Brodospas A lfa en B rodospas B eta Damen Shipyards in Galati heeft de tw ee ankerbehandelingssleepboten/bevoorraders, de B rodospas Alfa (aanvankelijk Brodospas Junak, bouw num m er 552101, imo 9451587) en B rodospas Beta (aanvankelijk Brodospas Borac, bouw num m er 552102, imo 9451599) opgeleverd aan het K roatische Brodospas in Split. De belangrijkste gegevens van de DP2 AHTS 6615 (A nchor H andling Tug S upplier) zijn: tonnages: 2485 bt, 745 nt, 1487 dwt, afm etingen; L o.a. (I.l.) x B x H (dg) = 67,20 (62,50) x 15,00 x 6,75 (5,50) meter, voortstuw ing: tw e e C aterpillar-hoofdm otoren, type C280-12, totaal 11.040 rpk op tw e e schroeven in straa lbuizen voor een tre kk ra c h t van 148 ton en een snelheid van 15 knopen. Het achterdek heeft een vrij oppervlak van 420 mJ voor een d ek­ lading to t 900 ton. De slepers zijn voorzien van tw e e boegschroeven van elk 450 kW, een hekschroef van 450 kW en tw e e roeren. Aan

De O rce VI is d e sterkste sleepboot van KTK

m oeten w orde n opgeleverd, zullen als KTK Tribon (bouw num m er 511554) en KTK Barakuda (bouw num m er 511555) in Panama w orde n ingezet voor KTK Panama, een dochterondernem ing van Kom pania di Tou Korsou. De belangrijkste gegevens van de ASD 2810 zijn: L o.a.(I.L) x B x H (dg) = 28,67 (25,791x10,43 x 4,60 (4,67) meter. Voortstuw ing: tw e e C aterpillar-hoofdm otoren, type 3516 TA

HD-C, tota al verm ogen 4930 rpk/3678 kW bij 1600 tpm op tw e e Rolls R oyce-roerpropellers, type US 205, met een diam eter van 2400 mm, tre kkracht: 60 ton, snelheid: 13,8 knopen. De KTK-vloot bestaat u itsluitend uit Damenstandaardsleepboten: de Jaro II, de ASD 3211 Lima II, ASD 2909 M anta en de ASD 2810's M ero en 01a.

D e B rodospas B e ta is d e tw e e d e A H T S 6615 d ie door D am en S hipyards in G alati is gebouw d

Jaargang 131 • mei 2010

boord is accom m odatie voor 29 personen (zeventien bem anningsleden en tw a a lf passagiers). O sayam e Op 2 septem ber 2009 is bij Damen Shipyards de eerste in Kaapstad gebouw de sleepboot van het type ASD 3211 na een bou w tijd van veertien m aanden de nie u w b ou w h al

Tien S ta n P a tro ls 3507

D e Osayam e is de e e rs te in K aap stad g ebouw de A S D 3 2 1 1

uitgereden en als zw aar en exceptioneel tra n s p o rt (380 ton) naar de syn c h ro -lift aan de kade gereden. D aar w erd de slep er tw ee dagen later in het w a te r gezet en vervolgens verder a fg eb ou w d.D e O sayam efbouw num m er 511219, imo 9518696) w erd gebouw d in o pd ra ch t van het N igariaanse Starzs M arine & E ngineering Ltd. in Port H arcourt. De sleper, die w erd genoem d naar de tw e e ja rig e do ch te r van Greg Ogbeifun, CEO van de opdrachtgever, w e rd op 9 o ktober gedoopt door m evrouw Ogbeifun. Osayame betekent "g e sch en k van God" in een N igeriaans dialect. Omdat de laatste term ijn b e ta lin g om ond uid e ­ lijke redenen uitbleef, kon de Osayame niet e erder uit Kaapstad vertrekken dan eind januari. Voor de sleepboot w as een c o n tra c t m et een loo p tijd van v ijf jaa r m et Total Oil afgesloten met ingang van 1 novem ber. D irect na aankom st in Port H arcourt op 12 feb ru ari ging het c h a rte r alsnog in. De tonnages van de ASD 3211 zijn: 374 bt en 112 nt, m et als afm etingen: L o.a. (I I.) x B x H (dg) = 32,22 (29,00) x 11,24 x 5,00 (5,43) meter. De v o o rt­ stu w ing bestaat u it tw e e C aterpillar-hoofdm otoren, type 3561B TA HD+/D, met een totaal verm ogen van 5605 rpk/4180 kW bij 1600 tpm op tw ee Rolls R oyce-roerpropellers m et een diam eter van 2600 mm, type A quam aster US 255, voor een tre k k ra c h t van 69,2 ton en een snelheid van 13,9 knopen.

C orem ar 15 Corem ar S.A. in Constanta stelde de StanTug 1606 Corem ar 15 in dienst. De w erkboot, die geschikt is voor sleep- en afm eerdoeleinden, w erd gebouw d bij Damen Shipyards in G alati als bouw num m er 503123. De StanTug 1606 heeft als afm etingen: L o.a. x B x H (dg) = 16,56 x 5,54 x 2,54 (2,20) meter. Twee C aterpillarhoofdm otoren, type C18 TA/B, via W AF 264L tan d w ie lka ste n ( 4 , 5 : 1} op tw e e vaste s c h ro e ­ ven in O ptim a-straalbuizen, hebben een totaal verm ogen van 1200 pk/896 kW bij 1800 tpm voor een tre kk ra c h t van 16,1 ton en een s n e l­ heid van 11,1 knopen. Corem ar S.A. e xp lo ite e rt de havensleepdiensten in de Roemeense havens Constanta, M angalia en M idia.

D e StanTug 1606 C orem ar 15

In 2006 kreeg Damen Shipyards in Singapore o pd ra ch t van de Police Coast Guard voor de bouw en levering van tie n speciaal ontw o rp en patro uille va artuig en van het type S tanP atrol 3507 te r vervanging van de verouderde kustpatro uille va artuig en Op 3 februari 2009 w erd de eerste van de serie opgeleverd en d at w as tevens het honderdste vaartuig d at van af de opening van Damen S hipyards S ingapore in 1991 w e rd gebouw d. Een ja a r later, op 10 feb ru ari, w erd na succesvolle p roefvaarten de tiende, tw e e w eken v o o r op schem a, in die n st gesteld. De S tanP atrol h ee ft een lengte over alles van 35,00 m eter, een breedte van 7,46 meter, een holte van 3,40 m eter en een diepgang van 1,76 meter. De voo rtstu w ing w o rd t geleverd door drie M TU -dieselm otoren, type 16V4000M71, m et een verm ogen van 7395 kW bij 2000 tpm via drie Reintjes VLJ920 ta n d ­ w ielkasten op drie H am ilton -w a te rje ts, type HM 721, w aar-m ee een topsnelheid behaald w o rd t van 35 knopen. De actie rad ius is bij een dienst-snelheid van 15 knopen 900 zeem ijl. N u m m er PH 51 PH 53 PH 52 PH 50 PH 54 PH 55 PH 56 PH 57 PH 58 PH 59

N aa m Mako Shark

B o u w n u m m er 549965 549966 Blue Shark 549967 W hite Shark H ammerhead Shark 549968 Tiger Shark 549969 Basking Shark 549970 Sandbark Shark 549971 549972 T hresher Shark W hitetip Shark 549973 549974 B lacktip Shark

RT P eter De nieuw e sleepboot RT Peter van Kotug kwam donderdag 15 april in R otterdam aan om de Flintercoral, die w a s geladen m et tw e e casco's van E co-binnenvaarttankers, af te leveren. De RT Peter is de tw e ed e in een serie van v ie r bij N iigata S hipbuilding & Repair Inc. in N iigata gebouw de sleepboten. Na oplevering kon voor de RT Peter een sleepreis w orde n g e con tra cte erd zodat de sleper niet als losse boot naar Europa hoefde te varen De RT Peter vertro k op 18 novem ber 2009 van N antong/S hanghai naar Rotterdam om de Kaap de Goede Hoop, een reis van 14.000 zeem ijlen, die 125 dagen zou duren. B unkerstops w erden

opd ra ch t (bouw num m ers 869,870, 889 to t en m et 892, 895, 896, 921, 922, 926 en 927). Alle slepers w orde n gebouw d in o pdracht van investeringsm aatschappij Elizabeth Ltd in Valetta op M alta gebouw d die de sleepboten na oplevering o ve rd ra ag t aan Kotug of aan andere rederijen v e rch a rte rt of doorverkoopt. De F lintercoral is identiek aan de vier con tain erfe ed ers die IHDA voor Flinter heeft gebouw d: de F lin te rca rrie r (bouw num m er 253, imo 9365960), F lintercoast (bouw num m er 254, imo 9365972), Flintercape (bouw num m er 257, imo 9365984) en F lin te rcro w n (bouw num m er 258, imo 9365996). A anvankelijk had de N ederlandse rederij ook een optie op de Flinte rco ra l (bouw num m er 801, imo 9527666),

D e P H 51 M a k o S hark w as de e erste van een s erie van tien S tanP atrols 3507

gem aakt in Kaohsiung, B atam /Singapore,

datie is voor a ch t bem anningsleden w an ne er

W alvis Bay en N ouadhibou, w a a rb ij in Singapore en W alvis Bay ook de bem anning

de sleper w o rd t ingezet voo r slee pw erk op zee of het verplaatsen van booreilanden.

w e rd afgelost. Enkele dagen na aankom st h e e ft de RT Peter koers gezet naar Brem er­ haven om ald a ar de K otugvloot te versterken. De eerste sleepboot van de serie, de RT Rob, is op eigen kra ch t via het Panam akanaal van de w e rf naar B rem erhaven gevaren en op 20

De gegevens van de RT 80-32 zijn: 463 bt, L o.a. x B x H (dg) = 32,17 x 12,33 x 5,40 (3,30) meter. De v o o rtstu w in g sin sta lla tie bestaat uit drie C aterpillar-hoofdm otoren, type 3513C, op drie S c ho tte l-roe rp rop e lle rs, type SRP 1215, tota al 7200 rpk/5295 kW, voor een tre kk ra c h t van 85 ton. In N iigata w orde n nog vier rotortugs RT80-32 gebouw d m et de bouw num m ers 38 to t en met 41. B ij de ASL Shipyard in Singapore zijn tw a a lf rotortugs in aanbouw of N aa m RT Rob RT Peter RT Adriaan RT Eduard

Imo

B ouw nr.

9474905 9474917 9489936 9489948

34 35 36 37

D e R T P e te r is de tw e e d e RT80/32 voor Kotug Ifoto W. Kikl

ju li 2009 in de Fischereihafen aangekom en. De sleper w erd op 25 augustus in Brem erhaven gedoopt door Jeanneke Lubbers, echtgenote van Rob Lubbers, w a a rn a a r de boot w erd vernoem d. Dit betekende voor Kotug het begin van een indrukw ekkend n ie u w b ou w program m a dat to t medio 2012 voortduurt. De RT 80-32 is o ntw orpen door KST (Kooren S hipbuilding and Trading) in nauw e sam en­ w erkin g m et Kotug International in Rotterdam. Hoewel de RT 80-32 voor h avensleepw erk kan volstaan m et een bem anning van drie koppen, is de sleepboot zo ontw orpen dat er accom m o-

D e RT P e te r m e t de Flinterco ral lloto W Kik)

m aar deze optie is niet om gezet in een definitie ve opdracht. Het casco is eigendom van IHDA S hipbuilding in Krim pen aan de Lek, evenals het zesde schip van de serie, de Flin te rcle ar (bouw num m er 802, imo 9517678). IHDA heeft deze tw e e schepen voor eigen rekening en risico laten bouwen.

E ig en aa r RT Rob Ltd. (Kotug), Valetta RT Peter Ltd. (Kotug), Valetta RT A driaan Ltd. (Kotug), Valetta RT Eduard Ltd. (Kotug), Valetta

O p levering 17-apr-09 26-jun-09 25-nov-09 22-jan-10

A Sustainable Future S p e cia l and Sm all Craft C o n fe re n ce 2 0 1 0 Anticipating a sustainable future: how does technology change? What are the possibilities and opportunities of technology in relation to the market’s requirements? Is there a future for maritime industry in the Netherlands? The Special and Small Craft Conference 2010, organised by SWZ Maritim e, KNVTS and TU Delft, sought to answer these questions.

On the 14th of A pril 2010 m any m aritim e specialists tra ve lle d to the TU D elft to participa te in this conference. Prof. M. W aas, Dean of Faculty 3mE, TU Delft, w elcom ed everyone, after w h ic h prof. S. H engst o ffic ia lly opened the conference on behalf of SW Z M a ritim e's editor in chief, ir. C. Dirkse, w ho due to personal circum stances, w as unable to attend. J.J.C.M . van D oorem alen, Chairm an of Holland Shipbuilding A ssociation, perform ed the keynote speech. His them e w as 'Leadership is about making ch o cie s.' He show ed the choices the N etherlands has made in the past have led to a leading position in m aritim e industry today, such as: • Focussing RD&I e ffo rts on oil and gas tech no log y and com plex specials such as dredgers, patrol, naval and offshore vessels, tugs and mega yachts. • Aim ing at a leading role in design and production through d istinctive technology, com peting p rice/qu a lity, building on a strong know ledge position, e xce lle n t cooperation and com pliant w ith society's demands. Due to this position, the industry does not s uffer as m uch from the fin a n cia l crisis as it w ou ld have, had it been dependent on the fre ig h t market. In addition, the im pact of the crisis is sm aller than in other EU nations. Stay on Track The challenge w e now face is to stay on tra ck and develop a m aritim e innovation agenda. Even w ith the M aritim e Innovation

Program m e, governm ent p a rticip a tio n rem ains im p orta nt and w ith the com ing e le ctio n s, it is more im p orta nt than ever to make sure m aritim e industry stays on the p o litica l agenda. K eyw ords fo r these e ffo rts are cooperation, w ith the governm ent, am ongst shipbuilders, the offshore industry, shipow ners, ports, know ledge institutes, sub co n tra cto rs, and so on, and a level playing field internationally. A fte r the keynote speech, tw o p arallel sessions started from w h ic h the p articipa nts could choose. The program m e offered a w ide variety of speakers th a t cam e from universities, research institutes, c la ssifica tio n societies and leading m aritim e com panies. They all offered th e ir individual outlook on the futu re of m aritim e industry. A short im pression of a fe w presentations is given below. K n o w le d g e Is the Key Prof. J.J. Hopman, TU D elft, tho u g h t the best w ay to cre ate a sustainable future w as to focu s on know ledge. Know ledge to m ain­ tain a leading position in com plex vessels, gain more know ledge through close netw orks, closer cooperation and involving sub con tractors from the design process, investing in ICT/CAD tech no log ies and b etter design methods and tools through w orking on system s driven ship design and b etter sim ulations. Hybrid Tugs A cco rd ing to M r P.A.H. Kortekaas, General M anager of Smit Engineering, Sm it is involved in m any susta in a b ility projects. There

are designs fo r a new generation of tugs w ith hybrid propulsion. As harbour tugs only rare ly use th e ir fu ll propulsion power, (diesel) e le c tric propulsion offers opp ortu nitie s fo r a b etter balance betw een available and required power. B atteries can provide extra p o w e ro n peak moments, but this does require a good pow er supply in fra s tru ctu re on shore. For the tim e being, the savings in fue l consum ption do not recoup the investm ent costs and the re fore , it is very im p orta nt th a t the environm ental rules are equal fo r all com p etitors (level playing field). In some areas the developm ents w ill move fa s t (A ustralia, W estern Europe) and in others (A frica) slow , but Sm it w ill be in the fro n t line everyw here. N ee d fo r M o d e l R esearch M r J.H. de Jong of M AR IN w as replaced by M r H. Valkhof. He gave a clea r re view of the h isto ry of the Ship M odel Basin at W ageningen. In the eyes of many, the developm ent of com plex ca lcu la tio n models and sim ulation softw a re reduces the demand fo r model tests. W ith the exam ple of a POD propulsion he show ed there still is a large, unexplained d iffe ren ce betw een pred icte d and m easured force s on such a system . The p erfection of the design of such system s w ill require m ore model research. LNG T a n ke r The firs t com bined LNG/LEG/LPG tanker, the Coral M ethane, w as introd uce d by M r K erssem akers of Anthony Veder. This ship has p reviously been described in SWZ M aritim e (edition 7/8 2009), and has been in service fo r m ore than a year now. W hen transporting LNG ,the ship's engines use the cargo's b oil-off. The com bustion of natural gas is an environm entally clean process and it saves the insta lla tion of a large and costly re frig eration plant on board. It is expected the sm all-scale tra n s p o rt of LNG to islands and m ountainous coastal areas can help solve the environm ental problem s of (old) pow er stations. C onvention al System s S till C heaper Lloyd's R egister of Shipping sent M r Carlton to give some insight into the developm ent of a lternative propulsion system s in the sho rt and long term . He, too, indicated th a t new, environm entally frie nd ly app lica tio n s at th is tim e , are more expensive to ru n th a n conventional

from society is high. He fee ls the tech niq ue s introduced today are only an interm ediate step to futu re inventions. He predicts the return of nuclear energy in ships in a re latively short period of tim e. S hifiting Lim its In the last session, prof. Grimmelius w as able to w ake up m ost of his audience a fte r a long and d iffic u lt stay in the college benches. He stated people w ith a d iffe re n t background look at propulsion system s in d iffe re n t ways. He w ondered w h e th e r the perform ance of propulsion system s is lim ited and show ed in plots how the perform ance of various tra nspo rt vehicles has evolved. He is of the opinion that, w hile pressure from society grow s, new and better (environm entally more frie nd ly) system s becom e available and tha t w e w ill perm anently s h ift our lim its. Prof. N ienhuis and M rT e rw is g a gave a quick and entertaining sum m ary of the day’s many presentations. B efore the p articipa nts left for a drink, the chairm en of KNVTS and W illia m Froude thanked organizers and presenters fo r th e ir outstanding perform ance. H o w to a C reate S u s ta in ab le Future? Does the N etherlands have a future in m aritim e industry? The speakers all answ ered this question w ith a yes. However, there rem ains m uch w o rk to be done. A cco rd ing to the conference's speakers the focus should be on: • P roduct and process innovation • N ew design m ethods/tools • M aintain ing a strong position in prototyping • • • • • •

Education Cooperation Environm ental solutions A lterna te pow er sources Creating a level playing field S ustainable and safe designs

For a full list of speakers and the to p ics they addressed, please dow nload the program m e through w w w .sw zon line .n l/ dow nload/42. We have also posted an extensive photo album of the con fere n ce on w w w .sw zon line .n l/fo tove rslag /2 2

system s. However, the situation changes ra pid ly and the pressure

'W

M a n y took the opportunity to netw ork

*783

Prof. J.J. H opm an focussed on the im portance o f know ledge

H Valkhof s ta te d m o del re s ea rc h w ill rem ain an e ssential p a rt of ship design

Jaargang 131 • mei 2 0 1 0

13

FIXED PITCH PROPELLERS

A M W - M A R IN E is gerenommeerd specialist op het g e b ie d van scheepsvoortstuwing. Hiervoor levert men zowel vaste als verstelbare schroeven en waterjets. Voor de binnenvaart en zeevaart o n t w e r p t , adviseert en levert AMW voorstuwingssystemen op maat. H ie rb ij staan voortstuwingsrendement en comfort voorop. A a n de h a n d v a n het scheepsontwerp en specifiek toepassingsgebied wordt het ideale schroefontwerp bepaald. Om ook het geluids- en trillingsniveau tot een absoluut minimum te beperken worden alle mogelijkheden binnen het schroefontwerp specifiek benut. Zo bent u verzekerd van de beste denkbare oplossingen. Laat daarom A M W de stuwende kracht achter u w s c h ip z ijn .

HamiltonJc-5

NOR/S

ê lA P V

AMW biedt elke tak van de grote en andere beroepsscheepvaart een ideale keuze van gerenommeerde fabrieken

AMW-MARINE Veersedijk 99 - 3341 LL Hendrik-ldo-Ambacht - NL T. +31 78 681 01 00 F. +31 78 681 8878 w w w .a m w .n l in fo .m a rin e @ a m w .n l

—

^ .__, „ . W e t C\\Z.t CCKYt\

AMW-MARINE

George Lagers is incid en tee l m edew erker van SWZ M aritim e D o o r ir. G.H.G. L a g e rs

Ten geleide Dat Nederland een toonaangevend offshoreland is geworden, is eigenlijk verbazend. Toen in de periode 1965-1969 eerst gas en vervolgens olie werd gevonden in de Noordzee, werden de offshore-activiteiten volledig gedomineerd door Amerikaanse bedrijven. W elisw aar lieten deze staalconstructies bouwen in de Noordzeelanden, maar de technische kennis bleef in eerste instantie in hun hand. Een poging tot samenwerking tussen Brown & Root en de Nederlandse aannemer Heerema w as geen lang leven beschoren. Bij de ontbinding van de joint venture in 1966 werd bepaald dat Heerema tw ee jaar lang niet met kraanschepen mocht werken. En dus begon de geschiedenis van het huidige Heerema M arine Contractors in 1968 met sterke staaltjes van ondernemingszin, internationale expansie en uiteindelijk groei tot marktleider.

Het bleef niet bij Heerema alleen. In 1967 rich tte n v ie r grote civiele aannem ers een jo in t venture op, de N etherlands Offshore Company (NOC), die investeerde in schepen w aa rvoo r de N ederlandse sector van de Noordzee veel te klein w as. Ook de N ederlandse bouw ers van platform s en m obiele boorunits (MODUs) keken al snel over de grenzen, maar vonden uiteraard anderen op hun pad; niet alleen A m erikanen, m aar ook Engelsen, Noren en Fransen. In d it veld van inte rn atio na le con curren tie, soms verstoord door protectionism e, hebben veel N ederlandse bedrijven kans gezien een nich ep ositie te bereiken, soms m et engineering, soms m et geavanceerd m aterieel voor onderzoek, vaak door innovatie in

onm ogelijk of in ieder geval oneconom isch gehouden. Het eind van de ontw ikkelin g is nog niet in zicht. Zo v e rw a ch te n geologen dat in het N oordpoolgebied nog m iljarden barrels olie op ontdekking liggen te w achte n. Of het ook m aatschappelijk w e n se lijk is daarvoor te gaan, is een vraag die w ij hier buiten beschouw ing laten. Feit is dat bijvoorbeeld Shell met het in productie brengen van velden bij Sachalin, bezig is m et vinger-oefeningen voor het poolgebied. Oat d aarbij verdere tech n ie ko n tw ikke lin g zal optreden is m eer dan w a a rs c h ijn lijk . Deze special is dus een m om entopnam e. W ij hopen er de lezer een relevant beeld van d it m om ent mee te geven.

ontw e rp en bouw van con structies. NOC is van de m arkt verdw enen, maar vele anderen hebben kans gezien op hun te rre in m arktleid er te w orde n door een com binatie van vernu ftig he id en visie met Hollandse koppigheid en volharding. M en hoeft de le d e n lijst van de brancheorganisatie voo r toe le ve ra n cie rs van de olie- en g asindustrie, IRO, maar open te slaan om ideeën voor de inhoud van een o ffsho re spe cia l van SWZ op te doen. Uit de vele interessante ontw ikkelin ge n hebben w ij er enkele geselecteerd w aarvan w ij verw a chten dat ze SW Z-lezers boeien, om dat het gaat over nieuw e vaartuigen en drijvende con structies. O ffshore om vat een breed te rre in , van w ind m ole n-installa tie in tien talle n m eters w a te rd ie p te , to t het o ntw ikkelen van o lie- en gasvelden in enkele duizenden m eters w aterdie pte . W at vandaag in diep w a te r w o rd t gedaan, w erd tien ja a r geleden nog voor

Pelican, h e l e erste full-O P bootschip. 1972. gebouw d door IH C Gusto <sch ilden/ van P au l K errebijnl

oi Ai Xl

N i

Special

KkiV

D oor ir. G.J. S ch epm an

1

iii! *fe

.4

-

t*

!. » ■ v

T' j**)l

r.

mm \,

De NG-9000C Een 'sta te o f the art' installatievaartuig v o o r o ffsh o re w in d tu rb in e s

f lr P De NG-9000C windturbine-installatieschepen vormen de laatste stand van de techniek voor het plaatsen van offshorewindparken. Momenteel zijn drie zulke units in aanbouw bij tw ee verschillende werven.

S e a /a c k s K ra k e n en L eviath an

Fred. Olsen W in d c a rrie r heeft in feb ru a ri tw e e units besteld bij Lam prell Shipyard Ltd. in Dubai, te leveren m edio 2012. Op deze w e rf zijn ook re c e n t de hefeilanden Seajacks Kraken en Seajacks Leviathan gebouw d, beide volgens het NG-2500X-ontwerp en beide bestem d voor het installeren van offshorew indparken. D rydocks W orld SEA in Singapore is in decem ber begonnen aan de bouw van de eerste NG-9000C. Dit platform m oet begin 2012 w orden opgeleverd. De w e rf h eeft eerder v ie r GustoMSC SEA2000 jack-u ps gebouw d, w aa rvan er drie zijn ingezet voor w in d tu rb in e -in sta lla tie . De ontw ikkelin ge n op het gebied van o ffsho re w in dp arken kunnen, dankzij grote aan da ch t in de pers, niem and ontgaan zijn. Vele landen hebben initia tie ven ontw ikkeld op het gebied van h e rn ie u w ­

bare energie en in veel gevallen w o rd t steun gegeven aan partijen die in o ffsho re w in dp arken w ille n investeren. Oit is b ijvoorbeeld het geval in Europa, China en de VS. W anneer w e ons co n cen treren op Europa, valt daar vooral de am bitie van het VK op, dat m et zijn Round-3 program m a meer dan 32 GW aan w ind en ergie w il installeren. Dit betekent een aantal van m eer dan 6000 w ind tu rb ine s, ongeveer honderd cen trale platform s m et tra nsform ato re n en de bijbehorende verm ogenskabels naar de w al. Dit alles m oet ‘sneller, goedkoper en v e ilig e r' w orden g erealiseerd in w a te rd ie p te s to t 70 m. Om deze doelstellingen te verw ezenlijken, moet de gehele toeleveringskolom w orden gem obiliseerd. GustoMSC levert daar een bijdrage aan m et haar

G errit Jan Schepm an is m anager m arketing en business developm ent bij GustoMSC

ervaring in het ontw erpen van ja ck-u p -w e rkva a rtu ig e n en kennis betreffende installatiem ethodes. De belangrijkste eisen, die aan een w in d tu rb in e -in sta lla tie v a a rtu ig m oeten w orde n gesteld, zijn in het kort: • een e fficiën te inzet voor de opvolgende fasen van het w erk: insta lla tie van de fundatie, het koppelstuk (tra nsition piece), de toren boven w ater, de gondel (n a c e lle ) en ten slotte de naaf en bladen (w ieken) van de turbine; • snelheid van w erken: d oe lstelling is één to t tw e e dagen voor zow el het plaatsen van de fundatie als van de toren en gondel; • m anoeuvreren en afm eren met behulp van dynam ic positioning (geen m eerlijnen); • logistiek te steunen m et een behoorlijke vaarsnelheid en draagverm ogen. De rol van GustoMSC bij totstandkom ing van bestaande w in d tu rb in e in s ta lla tie -u n its is aanzienlijk gew eest. Het m erendeel van de units dat nu a ctie f is in de m arkt ste u nt op een of andere m anier op G ustoM SC -ontw erpen. W ij refereren aan de Sea W orker, de J B -1 15, de J B -1 14, de Seajacks Kraken en Leviathan, de MPI Resolution, Vagant, Buzzard, W ind Lift 1, Stanislav Yudin en de Svanen. De laatste toevoegingen aan deze vloo t w aren de eerste ontw e rp en uit de succesvolle N G-serie. Dit is een door GustoMSC o ntw ikkelde serie o ntw erpen gekarakteriseerd door een rom p m et eigen voo rtstu w ing en een DP2 dynam ic positioning-systeem , een hefsysteem m et vier palen en hoge hefsnelheden, e fficiënte boordkranen, hoog draagverm ogen en een ruim dekoppervlak. De serie om vat m eerdere units in b e d rijf of onder con structie: de Seajacks Kraken en Leviathan, a ctie f in het G reater G abbard-veld; de W ind Lift 1 in h et Bard Offshore 1proje ct en de MPI A dventure en Discovery, beide in aanbouw bij Cosco Nantong Shipyards in China

tien com plete 3,6 M W w in d tu rb in e s of fundaties tra nspo rte re n. De tra n s p o rttijd hangt in hoge mate samen met de haven, w a a r de gondels m et naaf en generator m oeten w orden geladen. Een te varen afstand van 300 m ijl is niet ongew oon. Dan loont het om de snelheid van het vaartuig te optim aliseren. De rom pvorm van de NG9000C is gebaseerd op lange ervaring. M e t de drie azim uthing thrusters, elk 3500 kW verm ogen, kan een vaarsnelheid van 12 knoop w orden gehaald. Bij een route van 300 mijl b lijft de re istijd dus onder de dertig uren. Zodra het vaartuig op locatie is aangekom en, kan w orden overgeschakeld op DP als inleiding op het om hoog heffen van het vaartuig met behulp van zijn vier palen. De c a p a c ite it van het DP-

C o m ie One

voor levering in 2011. M et h et oog op de snelle o ntw ikkelingen in offsho re w in dp arken heeft GustoMSC een nieuw e klasse toegevoegd aan de NG -serie, de NG9000C. Kenm erken zijn: • groot draagverm ogen van 6500 ton; • re la tie f hoge vaarsnelheid van 12 knoop; • klasse DP2 dynam isch positioneersysteem ; • continu w erkend hydraulisch hefsysteem ; • 800 ton kraan w aa rvan de fundatie sam envalt m et een hefsysteem behuizing. H et v aa rtu ig Dankzij het draag-verm ogen en het grote dekoppervlak kan de NG-9000

De NG 9000 m e i volle belading

Enig idee hoe windmolens in de Noordzee terechtkome

D e R e s o lu tio n kan de zes e n o rm e p a le n a an de z ijk a n t

h e d e n d ie zo m o e ilijk te o v e rz ie n zijn dat de meeste

v a n h e t s c h ip la te n z a k k e n to t op de b o d e m v a n de

van o nze c o n c u rre n te n h e t n ie t aan zouden durven.

N o o rd z e e . D a a rn a d r u k t h et s c h ip z ic h u it h e t w a te r,

W ij n a m e n d e z e o p d r a c h t e c h te r graag aan, ook

to t h a a r ro m p b oven de g o lv e n lig t. De b o o t s ta a t nu

o m d a t w ij d u u r z a a m h e id

s te v ig g e n o e g o m m e t een 9 5 -m e te r h o g e k ra a n c o m ­

h e b b e n . W ij z ijn t r o ts op o nze bijdrage aan de wind­

p le te w in d m o le n s op te t ille n en in zee te p la a ts e n .

m o le n p a rk e n in de N o o rd z e e . W ilt u meer weten over

C ro o n deed h e t e le k tro te c h n is c h o n d e rh o u d en e n k e le

h e t g ro o ts te in e le k tro te c h n ie k gespecialiseerde be­

b e la n g rijk e re v is ie s aan d it u n ie k e s c h ip . W e rk z a a m -

d rijf, m e t m e e r dan 130 ja a r ervaring? Kijk op croon.nl

hoog in het vaandel

croon TBI techniek

o n t w e r p ■r e a l i s a t i e • m a in t e n a n c e c ro o n .n l

systeem is afgestem d op de m axim ale zeeconditie, w a a rb ij men nog v eilig kan heffen. Een typ isch e m axim ale o n tw e rp co n d itie is 1,8 m sign ifica nte golfhoogte, 1 m/s strom ing en 14 m/s w ind. Dankzij de D P -installatie zijn dan dus geen sleepboten of ankerlijnen nodig om h et vaartuig op zijn p le k te houden. Het hefsysteem bestaat u it vier hefcylin de rs per paal w aarvan er steeds drie bezig zijn m et heffen of laten dalen, te rw ijl de vierde naar de uitgangspositie terugkeert. Op deze m anier is het jacken een continue bew eging, m et een snelheid van 24 m /uur bij m axim aal te heffen gew ich t. Zolang het vaartuig d rijft, kunnen de palen

w orde n bew ogen m et een hogere snelheid. De verbinding tussen hefcylin de rs en de palen is het bekende pen-gatsysteem w aarm ee GustoMSC bijna dertig ja a r ervaring heeft. W an ne er de palen op de zeebodem rusten, w o rd t a lle re e rst voo rb ela st om de fun d a tie d ra a g kra ch t te testen. Een jack-u p met vie r palen h eeft als gemak dat snel kan w orde n voorbelast door het volle g e w ich t diag on aa lsg ew ijs op tw e e palen te laten drukken. Na het voordrukken w o rd t verde r to t w erkh oo gte geheven. In w a te r­ dieptes to t 45 m kan de o pgejackte NG-9000C condities aan to t 10,8 m s ign ifica nte golven, 41 m/s w indsn elh eid en 1,25 m/s strom ing. Voor op het dek bevinden zich de bem anningsverblijven, op afstand van de m achinekam ers die m idscheeps zijn geplaatst. Vier dieselgeneratorsets van 4300 kW elk leveren het vereiste verm ogen via een 6,6 kV e le ktrisch net. De schroeven, com pressoren en de kraan nemen hun verm ogen af van het 6,6 kV hoofdbord via individuele tra nsform ato re n naar een 690 V voeding. Voor diverse afnem ers is er voorts 440 en 220 V beschikbaar.

De ‘W ra p Around th e L e g -k ra a n De beste plaats voor een kraan op een min of m eer rechthoekig dek is langs de rand of op een hoekpunt. Op die m anier w o rd t een grote re ikw ijd te overboord gecom bineerd met m axim aal v rij dekoppervlak. Op een jack-up heeft men e ch ter rekening te houden met de palen, die hoog boven dek uitsteken. Een c o n flic t tussen kraan en paal kan w orden verm eden door de kraan rondom te paal zelf te plaatsen, zie de illustra ties. Het idee is niet nieuw ; reeds in 1968 is door de sch e ep sw erf Gusto een jack-up, de C ow rie One, gebouw d m et een kleine kraan rond een van de palen. Het ve rsch il m et de NG-9000Ckraan is groot: deze laatste heeft een hijsverm ogen van 8 0 0 1 bij een v lu c h t van 24 m. Sprekend over hijsverm ogen: GustoMSC h eeft een aantal kranen in opdracht, van 500 to t 5000 ton h ijscap aciteit. De ontw ikkelin g van de NG9000C-kraan com b ine ert een aantal vertrou w d e com ponenten u it eerdere o ntw erpen om aan de n ieuw e o n tw e rp c rite ria te voldoen. Zo is het 'bogiew he el'-syste em van de grote 4000-5000 ton offshorekranen gekozen om een lagering te verkrijgen m et een voldoende grote diam eter om rondom een paalhefsysteem te kunnen w orde n gem onteerd. D e NG C -9000C voor Fred Olsen W m d c a rrie r Bovenop het jackhouse is een re la tie f grote diam eter ring geplaatst als fundatie voor de bogie-w heels. Een bijkom end planningsvoordeel van deze aanpak is, dat de bouw van de paal en de kraan niet gekoppeld zijn. G egevens De belangrijkste kenm erken van de NG-9000C zijn: Schip

L* B‘ H

130 * 39 * 9 m

verm ogen 4 dieselg en erato rsets of 4300 kW 1 em ergency set o f 600 kW schroeven 3 * 3500 kW vo o rtstu w ers 3 * 1750 kW boegschroeven A ccom m odatie 90 P0B V ariable load 6500 t Kraan type h oofdhijs top hijs

GLC-800-ED 8 0 0 1 @ 24 m 5 0 1 @ 90 m

Door tng. H.R.J. A kerboom

Als het op regelgeving aankomt, dan zijn vaartuigen en mobiele booreilanden voor de offshoreindustrie een categorie apart. Zij vallen vaak niet onder de voor andere schepen geldende regels en voorschriften. Daarom heeft IMO in de loop der jaren een aantal Codes en Guidelines opgesteld. Deze zijn aanbevelend van aard, maar worden meestal toch onverkort toegepast.

N obie Lynda. B ossier en U n o c a l IFiym g Focus)

Bekende veiligheidsverdragen van de Internationale M a ritiem e O rganisatie (IMO) zijn SOLAS en de Load Lines C onvention. De Load Lines Convention is van toepassing op alle schepen vanaf 24 m eter die inte rn atio na le reizen maken, ook op schepen zonder voo rtstu w ing . SOLAS e ch te r geldt voor schepen m et een GT vanaf

verplicht, m aar aanbevelend van aard zijn. D oor veel vlaggenstaten zijn deze Codes en Guidelines overigens vaak w e l in nationale w etten opgenom en en de industrie en de klassenbureaus passen ze in de meeste gevallen onverko rt toe.

500 die internationale reizen m aken én eigen voo rtstu w ing hebben. B oorschepen, al dan niet u itg erust m et dynam ic positioning, vallen in deze categorie. Sem i-subm ersibles en m obiele booreilanden hebben m eestal geen eigen vo o rtstu w ing en maken niet vaak inte rn atio na le reizen. W anneer zij over grote afstand getransporteerd m oeten w orden, gebeurt dat m eestal op carrie rs zoals de D ockw ise-schepen. B evoorradingsschepen die in kustw a teren opereren m aken ook m eestal geen inte rn atio na le reizen te rw ijl er ook nog veel zijn m et een GT van m inder dan 500. In d ergelijke gevallen zijn de inte rn atio na le veiligheidsverdragen niet van toepassing. Om toch een adequaat veiligheidskader neer te zetten h ee ft IMO in

M O D U -C o d e De Code for the con struction and equipm ent of M obile Offshore D rilling U nits (M ODU-Code) is ontstaan in 1979 en vorm t een om vangrijk docum ent dat alle veiligheidsaspecten van MODU's behandelt. Om dat de inte rn atio na le gem eenschap zich realiseerde dat de ontw ikkelin ge n in deze s ector snel en ingrijpend zijn, w erd afgesproken d at periodiek een nieuw e versie zou verschijnen. In 1989, na een aantal tra g isch e ongelukken, w erd een nieuw e Code

de loop van de jaren een aantal zogenaam de Codes en Guidelines opgesteld met betrekking to t de bouw en de exp loita tie van vaartuigen en m obiele booreilanden voor de o ffsho re -in du strie. De meeste van die instrum enten zijn kort geleden aangepast en u itgebreid en w orde n door IMO in boekvorm uitgegeven. Een b elangrijk kenm erk van deze regels is dat ze inte rn atio na al niet

daarom de MODU-Code o pnieuw herzien en tijde ns de 26ste Assem blee w erd de zogenaam de "2009 M O DU-Code" aanvaard met resolu tie A .1023(26). De nieuw e regels gelden voor m obiele boor­ eilanden w aa rvan de kiel na 1 januari 2012 w o rd t gelegd. Onder de MODU's vorm en jack-ups of zelfheffende booreilanden een speciale, m aar w el de grootste groep. Zolang een jack-u p d rijft

opgesteld en aanvaard. In de jaren daarna zijn de veiligheidseisen voor schepen die onder het SO LAS-verdrag vallen aanzienlijk verzw aard en heeft de Inte rn ation ale L uchtvaart O rganisatie (ICAO) nieuw e regels opgesteld voor h e lik o p te rfa cilite ite n . IMO h eeft

R ichard Akerboom is oud-m edew erker van de s ch e ep va artin spe ctie en re da cte u r van SWZ M aritim e

zijn de IM O -regels relevant; eenm aal op zijn palen boven w a te r u itg e tild is het een "v a s t" platform met geheel andere tech nisch e eisen voor sterkte en s ta b ilite it. De o ffsho re -in du strie heeft in het m idden van de jaren tach tig , in nauw e sam enw erking met de grote o liem aatschappijen, zelf het in itia tie f genom en om voor deze situ a tie o n tw e rp - en a n a iy s e c o d e s op te stellen. Het resultaat is de "G uidelines fo r Site S pecific Assessm ent of M obile Jack-u p U nits" o nd er auspiciën van de SNAME. In 2006, naar aanleiding van de grote schade tijd e n s het hurricaneseizoen 2005, is daar door het A m erican Petroleum Institute (API) een "In te rim G uidance for Jackup O perations in the Gulf of M e xico During H urricane Season" aan toegevoegd. O SV-C ode De Code of safe p ractice fo r the carriage of cargoes and persons by o ffshore supply vessels (OSV-Code) ontstond in 1997 tijde ns de tw in tig s te Assem blee m et resolutie A.863(20). Uit die resolutie valt op te maken dat de aanleiding van deze Code w as gelegen in de in tro d u c tie van de het nieuw e SOLAS-hoofdstuk IX (M anagem ent fo r the safe operation of ships) en de bijbehorende International S afety M anagem ent Code (ISM -Code). In het voo rw oo rd staat dat de Code g ebruikt zou m oeten w orde n om de b e d rijfsrisic o ’s to t een m inim um te beperken en bij het opstellen van een Safety M anagem ent System (SMS) in a ch t genomen zou m oeten w orden. M e t name het vervoer van personen is een veel voorkom end v ersch ijnsel en dat vervoer gebeurt vaak onder om standigheden w a a rb ij helikopters niet inzetbaar zijn. Tijdens de 82ste vergadering van het M arine Safety Com m ittee (MSC) w erd resolu tie MSC.237(82)

L H N S -G u id e lin es B oo rin sta llatie s op zee m oeten, voor hun bedrijfsvoering, regelm atig w orde n voorzien van hoeveelheden g evaarlijke en giftig e v lo e i­ stoffen. Het is niet m ogelijk die stoffen aan te voeren in een che m icalië ntan ker en daarom zijn al tw in tig jaar geleden rich tlijn e n opgesteld voor het vervoer en de behandeling van dergelijke vloe isto ffe n m et bevoorradingsschepen. Het b e tre ft de zogenaam de Guidelines fo r the tra n sp o rt and handling of Lim ited am ounts of Hazardous and N oxious liquid Substances in bulk on offshore support vessels (LHNS-Guidelines). Omdat harm onisatie van de OSV-Guidelines met de LHN S-G uidelines van groot belang w o rd t geacht, zijn deze laatste ric h tlijn e n tijd e n s dezelfde vergadering van het MSC aangepast (resolutie MSC.236(82)). V aste pro d u ctiep latfo rm s IMO ziet niet toe op de veiligheid van con structies die sem iperm anent op de zeebodem w orde n geplaatst. Het aantal vaste prod u ctie pla tfo rm s in de w ereld is vele malen g ro te r dan het aantal m obiele units of sem i-perm anent verankerde drijvers. N ationale overheden hebben hun regels voor vaste platform s, w a a rb ij vele zich richten naar de aanbevelingen van de com m issie Cullen, gem aakt naar aanleiding van de ram p m et het Piper Alpha platform in de N oordzee (1988). De v eran tw o orde lijkh eid voor de veiligheid w o rd t daarbij gelegd bij de o pe ra to r van een platform , die aan de overheid een "S a fety Case" m oet overleggen w a a ru it blijkt dat alle aspecten van veiligheid (zowel o n tw e rp a ls operatie en m anagem ent) doo rd acht en risico's "a la rp " (as lo w as reasonably p racticab le) zijn.

aangenom en die uit het oogpunt van harm onisatie m et andere instrum enten enkele w ijzig ing en in de Code a anbracht. O S V -G u id e lin es De eerste ric h tlijn e n voor de bouw en uitrusting van bevoorradingsschepen, de G uidelines for the design and C onstruction of Offshore Supply Vessels (OSV-Guidelines, A.469(XII)), zijn in 1981 door IMO opgesteld en aanvaard. De voo r­ sch riften u it het SOLAS-verdrag w a a r in de rich tlijn e n naar w o rd t verw ezen, zijn in de loop van de tijd ingrijpend veranderd en andere instrum enten, zoals de In ta ct S tability Code, zijn sindsdien ingevoerd. Ook in d it geval w erd het dus hoog tijd voor een herziening van de betreffende Code. Op 1 decem ber 2006 w erden, tijde ns de 82ste vergadering van het MSC, m et resolutie MSC.235(82) de "O SV-G uidelines 2006” aanvaard. De regels gelden voor bevoorradingsschepen van 24 to t 100 m eter lengte. B evoorradingsschepen met een GT van 500 of m eer kunnen som m ige ric h tlijn e n toepassen als e quivalent voor de SO LA S-voorschriften.

S eatox 2 e n Poot Express (Flying Focus)

Special D oor ir. D .M . de K oeijer, ir. A .W . Voors en ir O.A. W ille m s e

Op 31 maart verscheen een persbericht dat Shell met partners Chevron en BP de productie van olie en gas via de Perdido spar had gestart. Daarmee is een record waterdiepte bereikt voor offshoreproductie, bijna 2400 meter, ofwel zes Empire State Buildings op elkaar

D ockw isa v a m rg d e h ei tra n s p o rt van da Perdido spar

Het P erdid o-proje ct sta rtte m et de aankoop van een diep w a te rle ase in de Golf van M e xico in 1996. Na u itvoerig seism isch onderzoek en studies w erd in 2002 de eerste put geboord en m et succes. Verdere o n tw e rp stu die s duurden to t 2006 w aarna nog vier ja a r nodig w aren om de Spar te bouwen, te installeren en in bedrijf te stellen. Eenmaal op volle toeren p ro d u ce ert de Perdido spar 100.000 barrels olie en ruim 5 m iljoen kubieke m eter gas per dag uit drie velden, w aarvan het Tobagoveld zich in 2900 m w aterdie pte bevindt. Shells Perdido veld on tw ikkelin g is in veel opzichten een re co rd breker. De prod u ctie sp ar d rijft in w a te r van 2384 m eter diep; de zuigankers (to t 226 ton per stuk) w aaraan de spar is afgem eerd, zijn geïnstalleerd in w a te rd ie p te s to t 2630 m eter en een van de flo w lin e s in h et veld bereikt een diepte van 2984 meter. De dekken m et de p ro d u ctie -in sta lla tie s zijn als één geïntegreerde u nit op het d rijflichaam geplaatst: d at betekende in de Golf van M e xico een re cordh ijs van 8866 m etrische tonnen. A lles bij elkaar een staaltje van te ch n isch kunnen op een geïsoleerde plaats in de Golf, w a a r tijde ns de insta lla tiep eriod e de dreiging van hurricanes steeds aanwezig w as. De engineering voo r het o n d e rw a te rin s ta lla tie p ro je ct is gedaan in h et H oustonkantoor van Heerema M arine C ontractors (HMC) met o ndersteuning van uit Leiden en Bangalore. De in sta lla tie van de

spar is u itg e w e rkt in Leiden m et steun van uit Bangalore. Onderdeel van h et systeem vorm en stalen pijpen die in een ketting lijn afhangen van de spar en die de ruw e olie van de zeebodem naar de spar tra nspo rte re n, de zogenaam de Steel Catenary Risers of SCRs. Installa tie van deze SCRs kan w orden gedaan m et dezelfde of soortgelijke gereedschappen als h et afm eren van de spar, zodat een behoorlijke synergie kan w orde n bereikt. Een goed voorbeeld hiervan is het gebruik van een enkele line a ire w in c h op het bovendek van de spar om de negen afm eerlijnen zow el als de drie SCRs binnen te halen. Deze klus is geklaard door Heerem a's sem isubm ersible kraanvaartuig B alder; de insta lla tie van de topsides (p ro du ctie - en accom m odatiedekken) op de afgem eerde spar is gedaan door de Thialf, die m et zijn tw e e 7100-tons kranen daarvoor ruim voldoende c a p a c ite it had. W a t is een spar? S edert de a ffa ire B rent spar in 1995 zijn in de N oordzee geen spars m eer verschenen. Het is daarom w e llic h t nuttig aan te geven w a t h et w oo rd betekent in de o ffsho re -in du strie. Een spar is een zeer d iepdrijvend lichaam , dat bestaat u it een m eestal cirkelvorm ige tank van grote lengte. Bij de m eeste, re c e n t gebouw de spars is een groot deel van de lengte van de tank vervangen door een vakw erk-

René de Koeijer, Ewout Voors en Olaf W illem se zijn senior engineers bi| Heerema M arin e C ontractors

c o n s tru c tie tussen het drijflich aa m (boven) en een ballastcom p artim e nt (beneden, typ isch op 100+ m eter onder w ater). M en spreekt dan over een 'truss spar'. Er zijn nog enkele andere, m inder g eb ru ike lijke vorm en. Tijdens gebruik is de as van die tank ve rtica a l georiënteerd: zie de figuur. Zo is de spar s le c h t te verplaatsen, dus tijde ns tra n s p o rt lig t de as horizontaal. Dat betekent dat 'upending' op lo c a tie nodig is. Boven op de v e rtic a a l drijvende tank w orde n zogenaam de 'topsides' geplaatst, de dekken w aa ro p alle apparatuur voor prod u ctie van olie en/of gas zijn g erangschikt, alsm ede accom m odatie, helidek, et cete ra. Spars w orde n toe ge pa st vooral in diep w a te r van de Golf van M exico, w a a r zij het door hun geringe dom pbew eging m ogelijk m aken stalen risers te gebruiken voor de aanvoer van olie/gas vanaf de zeebodem, d it in veel gevallen in com binatie met putafslu ite rs boven w a te r in de topsides. De Perdido spar is een 'truss spar' m et een lengte van 169 m, een w erkd iep ga ng van 157 m en een diam eter van 36 m. De w a te rverpla atsing bedraagt 18.200 ton. De spar heeft geen substantiële o pslag cap aciteit, m aar voor flow -a ssu ra nce-do ele ind e n zijn een aantal opslagtanks in de rom p aangebracht.

m ocht w orden teneinde knik te voorkom en. Het risico van schade w erd beperkt door de flo w lin e s d ic h t bij de PLET uit te voeren als pip e -in-pip e-secties. Verder w e rd m et meer dan 50 ton horizontaal aan de flo w lin e getrokken tijdens het plaatsen van de PLET op de zeebodem. Door deze tw ee m aatregelen w as er voldoende veiligheidsm arge om PLETs en flow line s zonder schade te installeren. Twee van de flo w lin e s w aren korte r dan het w a te r diep is. De pijplegtoren van de Balder is o ntw orpen om tijde ns het pijpleggen de bovenste PLET aan de pijp te m onteren, te rw ijl de pijp als een ke ttin g lijn in d-vorm vanaf de toren naar de bodem hangt. Bij de "te ko rte " v e rtic a a l hangende flo w lin e s m oest daarom de toren enkele graden uit de vertica le positie w orden gedraaid, hetgeen buiging in de top van de pijp introd uce ert. Door de rollerge leid ing en onder de toren goed in te stellen kon overbelasting w orde n voorkom en. Een tw eede potentieel probleem m et de korte flo w lin e s w as de m ogelijkheid van verdraaiing van de pijp m et PLETs om de pijpleiding as tijde ns het afhangen aan een draad. Dit w erd opgelost door een "a n ti-tw is t"-s y s te e m van m eerdere lijnen aan de PLET-hoeken. Figuur I Typische

H oogtepunten ge d u re n d e de in s ta lla tie In 2008 had de Balder een vierta l taken te verrichte n: • insta lle re n van de zuigankers; • insta lle re n van de flo w lin e s (verbindingen m et de putten over de zeebodem); • de spar op zijn positie verankeren; • installeren van de SCRs. Bij de voorbereiding van de installatie w as het vanaf het eerste m om ent d uidelijk dat, w an ne er de spar op locatie aan zou komen, het vastleggen ervan in de verankering voorrang m oest hebben op alle andere a ctivite ite n , om dat de insta lla tie in de nazom er zou plaatshebben, h et hurricaneseizoen in de Golf van M exico. A nderzijds w as het zinnig om na het leggen van de flo w lin e s - dat vóór aankom st van de spar w as gepland - m eteen door te gaan met het uitleggen van de SCRs en geen tijd te verliezen door te w achte n op de spar. Dit betekende d at procedures m oesten w orden v a s t­ gelegd om van de ene op de andere a c tiv ite it over te gaan. De logistieke voorzieningen aan boord van de Balder voorzagen in m axim ale fle x ib ilite it bij de aanpak van onderdelen van h et project, zoals pijpen leggen en "tra d itio n e e l" d ie p w a te rc o n s tru ctie w e rk . Aldus kon w orde n gew isseld tussen w erkzaam heden m et m inim aal tijdverlies. A n kers, PLETs en flo w lin e s B egonnen w erd m et de insta lla tie van de zuigankers. Vervolgens w erde n de PLETs geplaatst, de Pipe Line End Term inations. Voor elk van de drie velden van Perdido (G reat W hite, S ilvertip en Tobago) had Shell specifieke PLETs ontw o rp en . Dat vorm de een uitdaging voor de w e rkvo orb e reid ing en -uitvoering. De grootste PLET w oog m eer dan 75 ton en m at 1 0 x 6 x 5 meter. Het probleem w a s dat de flo w lin e d ire c t bij de PLET tijd e n s het plaatsen n ie t o verbelast

lay out van een truss spat

Tijdens de daling naar de zeebodem w erd de positie van de PLET voortdurend gevolgd door de cam era's van tw e e ROVs (rem otely operated vehicles), die zo nodig de lijnen strak konden trekken en de positie van de PLET corrigeren. D iverse o n d e rw a te rw e rk z a a m h e d e n D oordat de spar zelf late r dan gepland arriveerde, is een deel van het w e rk aan de flo w lin e SCR en w a t divers w e rk naar voren gehaald. Zo m oesten bijvoorbeeld m anifolds en hun paalfundaties w orden geïnstalleerd in diverse fasen van het project, alsmede onderw aterpom phuizen. Deze onderdelen bevinden zich recht

onder de spa ro p de zogenaam de D VA-locatie (D ire c t V ertical A cces w ells). Ze konden voor of na aankom st en afm eren van de spar w orde n geplaatst. Voor de insta lla tie van onderdelen na afm eren van de spar is deze tijd e lijk iets naar h et zuidw esten verplaatst, zodat de kraan van de Balder d ire c t boven het w e rk kon komen. A fm eren van de spar In augustus 2008 arriveerde de romp van de spar in de Golf van M e xico na een reis van 7100 zeem ijl per D ockw ise-sch ip vanaf de b o u w w e rf in Pori, Finland. In Ingelside, Texas, w e rd de romp afgeladen en drijvend klaargem aakt voor de "u p e n d in g ", de operatie w a a rb ij de 169 m lange romp van horizontaal drijvend overgaat naar v e rtic a a l drijvend - en dus naar een grote diepgang. Deze upending g eschie dt noodzake lijke rw ijs op de u iteindelijke locatie. De fe ite lijke upending w erd in tw ee fasen uitgevoerd: het vullen van tanks in het balla stcom p artim en t onderaan de spar (“ soft tank flo o d in g "), w a a rb ij “ o nd e ra a n " gezien m oet w orde n in relatie

to t de u iteindelijke vertica le positie van de spar, en vervolgens het snel vullen van de "hard ta n k ", h et d rijflich aa m in de u iteindelijke w a te rlijn . H iertoe m oest ongeveer 20.000 m3 w a te r w orde n verpom pt, hetgeen de B alder kan doen m et een snelheid van 1500 m3/uur. U iteindelijk is gedurende de insta lla tie het w a te r in de "s o ft ta n k " vervangen door een m agnetiet slurry, die uit een hopper via het dek van de B alder naar de spar w erd gepom pt. Via aparte pijpleidingen zakte deze slurry naar de versch illen de com partim enten van de soft tank. De B alder beschikt over de grootste lier te r w ereld om afm eersystem en te installeren. De tro m m eld iam eter is 10,5 m en de breedte 14,2 m. Hierm ee is vóór Perdido al zo'n 100 km ankerlijn m et succes u itgebracht. Door zijn grote breedte kan deze lie r lange m eerlijnsegm enten in één enkele laag opspoelen en daarm ee h et gevaar van beschadiging van de lijn (m et name de om hulling) verm inderen. De snelheid van afspoelen kan oplopen to t 40 m /m inuut en d oo rd at de lier half over boord hangt, kan de p olyester ankerdraad ongehinderd in zee w orde n neergelaten. M et deze lie r zijn segm enten van 1725 m p olyester draad van 246 mm dia m e te r toe ge pa st op Perdido, zodat het aantal draadkoppelingen m inim aal kon blijven. De volgorde van in sta lla tie van de a nkerlijnen hing af van de w e e rs o m ­ standigheden. D oordat aan dek van de B alder voldoende opslagruim te w as voor m eerdere ankerlijnen, kon men te r plekke de beste volgorde kiezen. De P erdido-verankering is de eerste toepassing van p olyester lijnen door Shell. De dim ensionering is gebaseerd op een levensduur van tw in tig jaar. Aan beide uiteinden van de lijnen bevinden zich kettingsegm enten van 250 m, voor het vastm aken aan de spar en de zuigankers. De zeer lange lijnen geven bijzondere problem en, om dat lengte en stijfh eid binnen een zekere tole ra ntie kunnen variëren. Bij de zeer grote lengte van de ankerlijnen van de Perdido spar w as d it s ig n ific a n t om dat tijd e n s de insta lla tie de polyester secties van de lijnen de zeebodem n ie t mogen raken. SCRs en to psides Na de upending en het afm eren van de Perdido spar w erd de in sta lla tie van flo w lin e s en SCRs voortgezet. Een deel van de SCRs w as van te voren uitgelegd op de zeebodem . Dit w e rd opgevist en m et additionele pijp to t de juiste lengte verlengd. Bovenaan elke SCR w erd een flexibele koppeling gem onteerd voor de verbinding m et de spar. In de spar w a re n reeds op de b o u w w e rf in Finland de lijnen a an ge bracht w aarm ee de SCRs van de B alder konden w orden overgenom en. N adat deze aan de top van een SCR w aren verbonden, w e rd de SCR u it de J -la y to w e r gehesen en naar de spar geb ra ch t m et behulp van één van de B alderkranen. Ten slotte volgde het binnenhalen en afhangen op bodem niveau van de spar. De topsides zijn, zoals reeds gesteld, in het voo rja ar van 2009 als één unit op de spar geplaatst. Dit karw e i w erd door de T hialf van

Heerem a in tw ee w eken geklaard. De Thialf kan 700 man herbergen, zodat de hook-up in hoog tem po kon w orden aangepakt. Toch w as nog steeds een grote bem anning nodig, toen T hialf na tw e e w eken naar ander w erk toe moest. Balder kon stand-by blijven als platform voor de verdere w erkzaam heden. H u rrica n e s In 2008 is de Golf van M exico getroffen door tw e e hurrican es en tw e e tro p isch e storm en. Om hierop voorbereid te zijn w as besloten dat de spar onm iddellijk na upending aan drie ankerlijnen m oest w orde n vastgelegd. Deze w erden daartoe van tevoren geïnstalleerd, maar m ochten, zoals gezegd, d aarbij n ie t op de zeebodem liggen. Zij zijn daarom afgehangen aan een aantal boeien, die op hun beurt h urricanebestendig m oesten zijn. In 2008 is Galveston, de h elikopterbasis van het project, zw aar getro ffe n door hurricane Ike. D ientengevolge is de basis verlegd naar Corpus Christi. De Balder heeft éénm aal de locatie m oeten verlaten, maar dankzij zorgvuldige voorbereiding voor deze situaties is de dow ntim e voor het p ro je c t zeer beperkt gebleven.

Een c ru c ia a l m om ent: h e l

D oor ir. W . K ruijt

uitlijnen van spar e n topsides llo to

W ou te r K ruijt is c oö rd ina tor van deelprogram m a 4 van het MIP en m anager m aritiem bij TNO

Maritiem Innovatie Programma Het M aritiem e Innovatie Programma (kortweg M IP) is in 2007 van start gegaan en is gebaseerd op een Strategische Research Agenda die door de industrie in samen­ werking met de onderzoeksinstituten is opgesteld. Binnen het M IP zijn diverse deelprogramma's actief. Deelprogramma 4 gaat over regelgeving die innovatie belemmert en het zorg dragen voor noodzakelijke onderzoeks- en testfaciliteiten.

De eerste periode van het M IP is gebruikt om deze nieuw e a ctiv ite it en de benodigde w erkw ijze in kaart te brengen, de eerste projecten hiervoor w aren een haalbaarheidsonderzoek naar vestiging van een LN G -test- en -e xpe rtisecen tru m en een onderzoek naar de veiligheid van tan kontluchtingskappen, beide in uitvoering bij TNO. A fgelopen w in te r bleek e ch te r dat op vrij veel plekken de bestaande regelgeving nieuw e ontw ikkelin ge n belem m ert. Een zestal p ro je c t­ voo rstelle n is ingediend door de industrie, via het M IP g eaccordeerd en deze projecten zijn m om enteel in behandeling bij het A gentschap NL. De v e rw a ch tin g is dat voo r de zom er alle p ro je ctvo orste llen behandeld zijn. Het gaat om alte rn atie ve coatingsm ethodieken voor ballasttanks (S cheepsbouw N ederland en de N oordelijke w erven en uitvoering

door TNO), veilig he idsfactoren bij het gebruik van kunststof kabels voor o ffshoreoperaties (A llseas, Heerema, Jum bo en Seaway), e ffic ië n t ce rtific e re n (S cheepsbouw N ederland), een d efinitiestudie voor het LNG Test en Technology Centre (diverse industrieën en TNO), een ketenanalyse voor het gebruik van LNG als brandstof voo r de scheepvaart en Helios, een p roje ct rond de randvoor­ w aarden van helikop tero p era ties op o ffshoreschepen (m et diverse industrieën en M ARIN). Doel van al deze projecten is a lternatieve w erkw ijzen die econom isch voordeel hebben m ogelijk te m aken in aangepaste regelgeving of zogeheten equivalente oplossingen. De coördinatie van d it deelprogram m a ligt in handen van het M a ritie m Kennis Centrum bij W outer Kruijt.

Shell I

(a d v e rto ria l)

MS Abis Belfast: 3900 dwt MP zware lading schip met open top en opbouw voc>rop

Unieke scheepsruimte in de short sea in de speciale lading markt In le id in g :

Met de Abis B-series betreedt de in 2007 gestarte rederij Abis Shipping de markt voor zware ladingen en projectladingen in het short sea bereik. Inmiddels heeft de rederij 3 verschillende scheepstypen, waarvan het MS Abis Belfast door haar design een cross over is tussen een typisch multi purpose schip en een offshore werk boot. Bij de opstart van het bedrijf is bewust gekozen voor het kleinere segment in de short sea markt. Voor de kleinere schepen, tiie veelal de grote rivieren kunnen bevaren en ook de kleinere zeehavens kunnen aanlopen, blijft in tijden van hoog en laag conjunctuur werkaanbod. Met de ontwikkeling van de Abis B-serie waren deze aspecten ook doorslaggevend. Daarnaast zijn ontwerp keuzes gemaakt die het schip een nog meer onderscheidenlijk vermogen hebben gegeven: U n ie k e d e k le n g te :

Het schip kent door de accommodatie voorop te plaatsen een deklengte van 71 meter. Dit is voor een schip van nog geen 90 meter lengte uniek. Hiermee is het schip in staat om hoge en brede constructie delen, maar ook lange projectladingen te tra n s p o r te re n . Bijkomend voordeel van het plaatsen van de opbouw voorop is dat het uitzicht nooit belemmerd wordt door de lading aan b ° ° rdS n e lh e id e n s ta b ilite it:

Het schip is met haar breedte van 14 meter iets breder dan vergelijkbare tonnage. De verkregen stabiliteit in combinatie met de snelheid van bijna 13 knopen maken het schip interessant voor zware lading transporteurs.

Open luiken en laadoppervlakte: De kracht van dit scheepstype is de mogelijkheid om te varen met open luiken. Dat biedt veel mogelijkheden, omdat hierdoor grote, hoge en zware lading componenten op de tank top geplaatst kunnen worden en hiermee het zwaartepunt laag kan worden gehouden. In combinatie met 1 groot ruim van 56m x llm 8,2m levert dit unieke scheepsruimte op voor de zware lading markt. Door het schip tevens uit te rusten met een compleet tussendek wordt de laad capaciteit nagenoeg verdubbeld. Werkgebied: Naast het MS Abis Belfast heeft de rederij nog 3 zusterschepen in bestelling. Twee worden dit jaar nog verwacht, het 4e schip in 2011. Het werkgebied van deze schepen is met name Noord, West en Zuid Europa. Abis Shipping: Abis Shipping is gehuisvest aan de Nieuwe Vissershaven te Harlingen. Op basis van complete scheepscasco's uit Oost Europa begeleidt de rederij de afbouw van de schepen. Deze afbouw vindt plaats aan de kade in Harlingen, direct voor het kantoor. Met deze projectaanpak heeft Abis bewezen een technisch hoogstaand product te kunnen leveren. Technische betrouwbaarheid van de schepen en realisatie van de harde opleverdata van de schepen in aanbouw zijn van grote waarde voor verladers en charterpartijen.

Gegevens: Hoofdafmetingen Length over all Length between pp Breadth moulded Main engine power MCR Speed, Trial condition 100% MCR Max summer draft Max draft open top Airdraft at max summer draft

89,95 84,90 14,00 1.520 13 5.35 3.35 22,5 Dutch Loyds

Cargo hold One box shaped Hold, total capacity appr Hold clearance (one hold) Max. load on tank top IMO load case steel coils Type of hatch covers Hatch dimensions Grain bulkheads

178.300 56.00 x 11,00 x 8,2 15.0 included flush top pontoon 6,3 x 11,6 x 0,5 m. 4 x 2 half height

Bunker capacity designed for continuous sailing period of 40 days.

h e e p sb e sch rijvin g D oor Ing. H.R.J. A kerboom

Hoewel er al jaren kraanschepen bestaan met een groter hijsvermogen dan 5000 ton, is het voor een enkelrompschip w el degelijk bijzonder. GustoMSC tekent voor het (gepatenteerde) basisontwerp en levert de kraan. De Oleg Strashnov is het grootste mono-hull kraanschip op dit moment en het grootste schip dat IHC M erw ede Offshore & M arine ooit bouwde.

Het basiso n tw erp van GustoMSC w erd in oktober 2006 door Seaw ay Heavy Lifting g eb ru ikt in een inte rn atio na le tender w elke in april 2007 door IHC M e rw ed e O ffshore & M arine w erd gew onnen. Enige tijd later v e rw ie rf GustoMSC het co n tra ct voor de levering van de kraan. De kiel w erd gelegd in april 2008 en de te w a te rla tin g vond plaats in augustus 2009. S teed s g ro ter In 1920 w e rd een Am erikaans slag sch ip uit 1898 om gebouw d to t "Crane Ship No. 1" m et een hijsverm ogen van 250 ton. Heerema verbouw de in 1963 de ta n ke r Sunnaas tot Global A dve ntu re r m et een kraan van 300 ton. De N etherlands Offshore Company b rach t in 1978 de N arw h al, het eerste semiafzinkbare kraanschip in de vaart. De Hermod en de Balder met toen elk een kraan van 1800 en een van 2700 ton w erde n voor Heerema in hetzelfde ja a r gebouw d. Deze succesvolle schepen kregen snel nog grotere opvolgers. De T h ialf van Heerema M arine C ontractors is m et tw e em aa l 7100 ton op d it m om ent het grootste kraanschip.

K enner van o ffs h o re -in s ta lla tie w e rk S eaw ay Heavy Engineering BV is al langer a ctie f in offshorein s ta lla tie w e rk in de Zw arte Zee, de M iddellandse Zee en sinds de jaren zeventig op de Noordzee. In 1992 w e rd h et kraanschip S tanislav Yudin (bou w jaa r 1985) aangekocht m et een kraan van 2500 ton (GustoM SC) en S eaw ay Heavy Lifting Ltd opgericht. SHL e xp lo ite e rt ook b evoorradings- en ankerbehandelingsvaartuig N eftegaz 66 en b in n en ko rt de Oleg Strashnov. Het b ed rijf heeft vestigingen in N ederland en op Cyprus. O ffs h o re sp ec ia lis t GustoMSC is een toonaangevend b e d rijf op het gebied van o ntw e rp en co n stru ctie van m obiele eenheden, vaartuigen en app aratuu r en system en voor de o ffsho re -in du strie. De geschiedenis van het b ed rijf gaat terug to t 1862 toen A ugust Sm ulders in Den Bosch een m a ch ine fab rie k startte en in 1905 de w e rf Gusto te Schiedam o p rich tte . Vanaf 1958 ric h t het b ed rijf zich ook op de o ffsho re -in du strie. De eigen ontw erpen zijn veelal beginpunt voor een klan tsp ecifieke verdere o n tw ik-

Richard A kerboom is oud-m edew erker van de sch e ep va artin spe ctie en re da cte u r van SW Z M aritim e

keling. Al vele jaren w orde n grote offshorekranen ontw orpen en geleverd op turnkey-ba sis.V oo r het plaatsen van w indm olens op zee zijn innovatieve oplossingen voorhanden. Er w erken ongeveer 500 mensen in vestigingen in Schiedam en Houston en het b ed rijf is onderdeel van de SBM Offshore Group. IHC M e rw e d e O ffshore & M a rin e Offshore & M arine is een divisie van IHC M e rw ed e w a a ro ve r in d it blad al m eerm alen is geschreven. De basis voor het huidige b ed rijf w erd gelegd door een sam enw erking tijde ns de o orlogsjaren tussen bedrijven als Gusto, Verschure, Conrad, L. Smit, J& K Smit en De Klop. In 1965 ontstond daa ru it IHC Holland BV m et 6500 m edew erkers, In de jaren zeventig kwam een dieptepunt, maar na 1987 ging het w e e r beter. In 1993 w erd De M erw ede overgenom en en in 1996 Van der G iessen-de Noord. In 2006 w erd de naam IHC Holland M e rw ed e en nu heet het IHC M e rw ed e m et vestigingen over de hele w ereld en ongeveer 2600 m edew erkers in N ederland. De w e rf in Krimpen aan den IJssel is uitgebreid m et 285 m eter afbouw kade, een kraan van 60 ton en een 6-tons con structiekra an . S ch ee p so n tw erp De Oleg Strashnov is o ntw orpen voor het plaatsen en v e rw ijd e re n van o ffshoreplatform s, onderzeese con structies en andere speciale projecten net als de Stanislav Yudin, m aar met het dubbele hijsverm ogen. Het schip is ook g eschikt te maken voor het leggen van pijpen to t op 2500 m diepte. Vanzelfsprekend is voor deze taken een dynam isch p ositioneringssysteem (DP3) onontbeerlijk. De 5000 ton h ijs­ ca p a c ite it en een tra nsitiesne lhe id van 14 knopen w aren con flicteren de ontw erpeisen. De oplossing lag in de toepassing van tw e e diepgangen door h et aanbrengen van sponsoons. V oor verplaatsingen naar andere w erkg eb ied en een diepgang van 8,50 m met een breedte van 37,80 m en voor h ijsa ctivite ite n een diepgang van 13,85 m m et een breedte van 47,00 m. De sponsoons zijn zo ver m ogelijk naar a ch ter doorgetrokken w egens de plaats van de kraan. Op de transitied iep ga ng zitten de sponsoons voldoende hoog boven de w a te rlijn om geen extra w eerstand te veroorzaken. Omdat een d erg e lijk o ntw e rp in de bestaande v e ilig h e id s­ voo rschrifte n n ie t is voorzien, w as veel overleg m et het klassenbureau nodig om te komen to t algem een aanvaarde inte rp re ta ties. Er w erd gekozen voor een o ntw e rp p ro ce s op basis van risicoanalyse. Bij het M AR IN te W ageningen zijn u itgebreide m odelproeven gedaan w a a rb ij zeker w erd gesteld dat het gedrag en de p restaties voldeden aan de v erw a chting en van de num erieke analyses. S ch ee p sb es ch rijv in g Het schip kent een groot w erkd ek (3950 m2, 10 t/m 2) tussen de accom m odatie in en op de bak en de kraan op de kam panje. De

o ffshorekraan kan draaien en 5000 ton hijsen bij een v lu c h t van 32 meter, m et 100 m vrije hoogte onder de hijshaak en bij 2 graden slagzij. De accom m odatie biedt plaats aan 220 personen en de catering is geschikt voor 395 personen om dat de tw e e p e rso o n s­ hutten ook geschikt zijn voor vier personen Het dekhuis dat in tw e e delen w erd aangevoerd is 42 m lang, 29 m breed, 22,5 m hoog en w ee gt 1775 ton. De brugvleugels en de kraan w orden late r in Schiedam a angebracht w egens de nauw e brugpassages. Op de bak voor het dekhuis staan de anker- en verhaallieren. In het dekhuis op het bakdek (dek 6) vindt de catering plaats. Op dek 7 ,8 ,9 en 10 zijn hutten en algem ene ruim ten in g e rich t Op dek 7 en 8 zijn aan BB en SB de groepsreddingsm iddelen geïnstalleerd. De brug m et gesloten vleugels op dek 11 heeft bedieningslessenaars voor, a ch ter en op de vleugels. Het topdek (12) bevat een vergaderzaal en tech nisch e ruim ten. Boven het topdek is een alum inium helikop terp latfo rm met een vaste schuim blu sin sta llatie aangebracht. Op het hoofddek (dek 5) zijn w e rk-, kleed- en recreatieruim ten. V ooronder is de bootm anstore en in het ach terste deel van de bak staan aan BB en SB grote lieren opgesteld voor vier 15tons ankers. Op de dekken 2 ,3 en 4 zijn diverse tech nisch e ruim ten in g e rich t en op dek 1, de tanktop, bevinden zich de m achinekam er en de ruim te voor tw e e tunnelschroeven van 1145 kW elk. In elke m achinekam er staan drie W artsila d ie sel­ generatoren van 4500 kW elk. De generatoren staan in tw e e w a te rd ic h te en bran d te chn isch gescheiden ruim ten vanw ege de DP3-notatie. Aan BB en SB ach ter de m achinekam er staan intrekbare azimuth propellers van 3500 kW elk opgesteld. De controlekam er is op dek 2 a ch te r de intrekbare azimuth propellers. De noodgenerator van 1200 kW staat in een ruim te onder de steun van de kraanarm aan SB ach ter het dekhuis.

Scheepsgegevens Naam Oleg Strashnov Vlag Cyprus Klassenbureau Det Norske Veritas B ouw er IHC M e rw ed e, bnr. 7716 Lengte o.a. (1.1.) 183,00 m (171,60 m) Breedte varend (hijsend) 37,80 m (47,00 m) Holte 18,20 m Diepgang tra n s it (hijsend) 8,50 m (13,85 m) Snelheid 14 kn Hutten 22x eenpersoons, 99x tw eepersoons H elikopterdek S ikorsky S61N/S92 A nkers 8x15 ton Lieren 8x 3800 kN rem kracht Draden 8x 2 2 0 0 m @ 7 6 m m

THE INTERNATIONAL EVENT ON OFFSHORE ENERGY IN THE NETHERLANDS

DEN HELDER, THE NETHERLANDS WILLEMSOORD, lO.OOh- 19.00h For m o re in fo rm a tio n a b o u t p a rtic ip a tio n o r v is itin g O ffs h o re E n e rg y 2 0 1 0 p le a s e c o n ta c t M rs . A n n e m ie k e d e n O tte r, E vent M a n a g e r, + 3 1 1 0 2 0 9 2 6 0 6 o r a o @ n a v in g o .c o m

na v Ing o

in a s so c ia tio n w it

s u p p o rte d b y

w

nhn

U L J 1 W

7//

x -ta io fith 'K M a -x r

w w w .o ffsho re-energ y2010.co m

| OFFSHORE VESSELS

o tg o n iz e d by

MARITIME SERVICES | OFFSHORE WIND | OFFSHORE SUPPLY | OFFSHORE CONTRACTING

7 OCTOBER 2010

OFFSHORE OIL & GAS | TRANSPORT & STORAGE

EXHIBITION & CONFERENCE

A fm e re n aan de a fb o u w k a d e

Tussen het hoofddek (5) en het pipe lay deck (3) is op hartschip een tunnelruim te voor de "firin g line " van een toekom stige insta lla tie om pijpen te leggen. De stinger van 90 m en de bijbehorende bedien ing sin sta llatie (400 ton tensioning) kunnen tijd e lijk aan het a ch terschip w orden aangebracht. Aan BB en SB bevinden zich tussen h et w erkd ek en dek 4 cofferdam m en. Op hartschip op de tanktop (dek 1) zijn diverse pom pkam ers en een com pressorkam er voor het ballastsysteem . De ballastleidingen zijn van gigantische afm etingen en vervaardigd van kunststof. In het a ch terschip op dek 3 zijn tw e e azimuth propellers van 5000 kW geïnstalleerd, grote schakelbordruim ten evenals vier lieren voo r de achterste 15-tons ankers. In de kampanje, onder de draaikrans van de kraan, zijn aan BB en SB ruim ten voor de verha allie re n evenals versch illen de tech nisch e ruim ten. De openingen in de zijden van de kam panje zijn met w a te rd ic h te deuren te sluiten. V e rd e r De Oleg Strashnov w o rd t naar alle w a a rs c h ijn lijk h e id in eerste instantie ingezet voor de v e rw ijd e rin g van o ffsho re -in sta llaties op de N oordzee. Shell w il, samen met Esso, een aantal insta lla ties die to t 2005 gas en condensaat geproduceerd

hebben dit jaa r verw ijderen. In de bouw loods w e rk t IHC M erw ede O ffshore & M arin e a lw e e r aan een grote zuiger voor het B elgische DEME.

Gegevens kraan Type M ain hotst Aux. hoist 1 Aux. hoist 2 W hip hoist Trolley hoist Machinegegevens D ieselgeneratoren Type N oodgenerator H oofdsysteem Hulpsystem en V oortstuw ing achter V oortstuw ing voor Tunnelschroeven voor Klasse DP

offshoredraaikraan 5000 ton @ 32 m 800 ton 0 72 m 200 ton @ 90 m 110 ton @ 118 m 30 ton

6x 4500 kW W artsila 9L32 1200 kW 6,6 kV 50 Hz 690 V 50 Hz 2x azimuth @ 5000 kW 2x azim uth @ 3500 kW 2x 1145 kW 3

D oor ir. H.J. M e e k

Ontwikkeling van een LNG FPSO: teamwerk W ereldw ijd lopen er ten minste vijf serieuze projecten voor de bouw van een drijvende fabriek voor vloeibaar aardgas, in te zetten op afgelegen offshoregasvelden. Het acroniem is LNG FPSO en het prijskaartje is aanzienlijk, maar de tijd lijkt er rijp voor. In dit artikel worden de ideeën beschreven van één van de aanbieders, SBM Offshore, de in Schiedam gevestigde marktleider op het gebied van FPSO's met grote internationale ervaring, in samenwerking met Linde Engineering voor de cryogene aspecten van zo’n project.

Het o ntw e rp van een LNG FPSO is niet zonder m eer de som van een drijvende o lie- en g asprod uctiefa brie k (ook w el 'FPSO' genoemd in vakjargon), w aarvan er velen op de w ereldzeeën opereren, en een LNG -fabriek, w aarm ee op land ook al tien talle n jaren ervaring bestaat. Zoals vaak bij com binatie van bewezen tech nie ke n in een nieuw product, is het essentieel dat deskundigen nauw sam en­ w erken in een team, w a a rin kruisbestuiving en accu m ula tie van ervaring m ogelijk w ordt. Om die reden hebben SBM O ffshore en Linde Engineering de krachten gebundeld met als doel het m arktrijp maken van een vaartuig, w aarm ee aardgas uit afgelegen o ffshorevelden ("stran de d gas fie ld s ") kan w orde n geproduceerd, vloeibaar gem aakt en aan boord opgeslagen, zodat m et conventionele LNGtra nspo rtsche pe n (ca rrie rs) het gas vervolgens naar LNG -im portterm ina ls in afnem ergebieden kan w orde n v ersch ee pt (zoals bijvoorbeeld onder co n stru ctie in Rotterdam ). Het re sultaa t van de sam enw erking is een generieke LNG FPSO. Het o ntw erp kan w orden g eb ru ikt voor versch illen de toepassingen, zoals voor (a) "p u re " gasreservoirs van 25-100 m iljard m3 m ethaan, (b) olie / gasreservoirs w a a r de olie m et een tra d itio n e le FPSO w o rd t geproduceerd en de hoeveelheid "a sso ciated g as" {het b ijp ro du ct

gedurende o lie p rod u ctie) groot is, en (c) zogenaam de "E arly Production S ystem s" (EPS) voor fasering van de productie van hele grote "stra nd ed g as"-re se rvo irs, of te gebruiken gedurende de bouw van een onshore LNG -fabriek. Ervaring De tw e e p artijen in d it p ro je c t hebben relevante ervaring: SBM O ffshore is m ede-eigenaar van en o pe re ert de Sanha LPG FPSO offshore Angola en bezit sam en m et M aersk de Nkossa II LPG FSO offshore Congo(LPG, liquified petroleum gas, is e ch te r lang niet zo koud als LNG) en Linde Engineering h eeft voo r S tatoil de S novit LNG -fabriek op een bak gebouw d. Deze drijvende fab rie k w e rk t niet offshore, m aar is na drijvend tra n sp o rt over zee in N oorw egen ingebed in een onshore com plex. De afm etingen van de LNG FPSO zijn verg e lijkb a a r m et die van een VLCC voor ruw e olie: 320 x 60 x 31 m; de vorm is een rechthoekige bak. Bovendeks is het ve rsch il groot, zoals de a rtist im pression laat zien. Onderdeks is 180.000 m3 opslag van vloe iba ar gas (-161°C) beschikba ar in geïsoleerde prism atische tanks, type SPB, zoals die ook in LN G -carriers gebruikt w orden. D aarnaast is 25.000 m3 tankruim te voo r LPG en eenzelfde volum e voor condensaten beschikbaar. De ve rw a c h te ja a rp ro d u ctie bedraagt 2,5 m iljoen ton LNG. Het vaartuig heeft een ontw e rp leve nsdu ur van d ertig ja a r en kan in situ w orde n onderhouden, fn het o ntw e rp is veel aandacht besteed aan sterkte, verm oeiing en verfsystem en. 120 M W stoom turbines Het vloe iba ar maken van m ethaan kost energie. Het Linde M u ltistag e Single M ixed R efrigerant proces (LiM uM ) is 15-25% zuiniger dan verge lijkb are processen. De tw e e com pressoren van het koelsysteem w orde n aangedreven door stoom turbines van 60 M W elk. Deze zijn gekozen vanw ege hun eenvoud van onderhoud

S anh a LPG FPSO

en bediening en hun b etrouw baarheid. De stoom ketels hebben w e lis w a a r een w a t lagere e ffic ie n cy dan grote gasturbines, maar

Harke M eek is business developm ent m anager bij SBM Offshore

zijn ongevoelig voor va ria tie s in gassam enstelling. Het boil-off-gas van de ladingtanks kan d ire c t als brandstof w orden gebruikt, naast gas uit het veld. Bovendien w o rd t stoom ook g ebruikt in het proces van de gasbehandelingsfabriek aan boord. De keuze voor een d ire c te aandrijving van de com pressoren in plaats van een e le ktrisch e bespaart een hoop in tra nsform ato re n, thyristoren enzovoort. U iteraard is e rv o o r de kleinere verm ogensgebruikers een ele ktrisch net aan boord, aangedreven door enkele b etrekkelijk kleine gasturbines, die voorbehandeld gas uit het veld gebruiken. In het o ntw erp zijn voorzieningen g etroffen voor het later toevoegen van com pressie van het gas u it het veld, w an ne er de reservoirdruk door p roductie is gedaald, en voor C 02-sequestratie en -in jectie in ondergrondse form aties. De koeling van het gas leid t to t een grote behoefte aan koelw ater. Er is speciale aandacht besteed aan koe lw a ter in- en outlets om "k o rts lu itin g " tussen w arm en koud w a te r te m inim aliseren. S u s p e n d e d LNG hoses

O verslag op v o lle zee Het geproduceerde vloeibare gas moet op volle zee w orden o vergeladen in carriers. De basisaannam e is dat FPSO en c a rrie r zij-aan-zij kunnen liggen in kalme zeeën. In dat geval kunnen min of m eer conventionele laadarm en w orde n gebruikt, zij het dat de afstand tussen de tw e e schepen grote r is dan tussen schip en kade in een haven. D ergelijke aangepaste "m a rin ize d " laadarm en zijn inm iddels in gebruik bij ExxonM obils LNG -term inal in Italië. Er is veel onderzoek gedaan naar het zij-aan-zij afm eren op open w ater, onder andere door m odelproeven bij M AR IN in W ageningen en in "jo in t industry p ro je c ts " (JIPs). SBM O ffshore heeft vertrou w e n dat to t 2,5 m s ign ifica nte golfhoogte kan w orde n afgem eerd. De beperkende fa c to r blijken de sleepboten te zijn. Om in grotere golfhoogte te kunnen overladen, zijn er voorzieningen in het o ntw e rp om over te schakelen op tandem -offloading met cryogene slangen, hetzij drijvend, hetzij van hek naar boeg hangend. D ergelijke slangen w aren to t nog toe niet beschikbaar. Gezien het belang voo r de toekom st heeft SBM O ffshore zich jaren

Floaling LNG hoses

geleden ook op dit onderdeel g e ric h t en rondt het b ed rijf in de zomer van 2010 een intensief o ntw ikkelingsprogram m a af w aarna de LNG-slang goedgekeurd is door bevoegde instanties voor ind ustrieel gebruik.

LNG FPSO

D oor dr.ir. A. Koop

CFD voor offshoretoepassingen MARIN heeft een lange staat van dienst w at betreft het gebruik van CFD (Computational Fluid Dynamics) voor het ontwerp van schepen. M et CFD kunnen 'numerieke experimenten' (computersimulaties) uitgevoerd worden in een 'virtueel stromingslaboratorium’. Al sinds de jaren tachtig worden MARINs CFD-codes Parnassos en RAPID met veel succes ingezet voor het verbeteren van het ontwerp van schepen door het berekenen van de weerstand en het verkrijgen van inzicht in de omstroming. In 2009 heeft MARIN een grote stap gezet richting de commerciële toepassing van CFD-methoden voor offshoregerelateerde toepassingen en complexere schepen. De verwachting voor de nabije toekomst is dat CFD, naast modeltesten, een steeds grotere rol gaat spelen in de dienstverlening van MARIN.

Voor com plexe schepen en offshoretoepassingen zijn grote reken­ roosters en flexibele CFD-codes nodig vanw ege de ingew ikkelde geom etrie en/of gecom pliceerde strom ing, Het afgelopen ja a r is veel tijd besteed aan het uitvoerig verifië re n en valideren van de nieuw e CFD-methoden van M ARIN om b etrouw bare resultaten en voorspellingen te krijgen. Door deze recente ontw ikkelin g kan M ARIN CFD-diensten aanbieden voor o ffsh o re co n stru ctie s en com plexe schepen, al dan niet in com binatie met m odelproeven. MARIN heeft de beschikking over een uitgebreid en k w a lita tie f h oogw aardige, experim entele database v o o rd e validatie van haar rekenm ethoden. Het toepassingsgebied is aanzienlijk v e rg ro o t door het gebruik van betere en snellere g rid-ge ne re rin gssoftw a re pa kke tte n, door de aanschaf van een groot re ken clu ste r m et 1400 rekenkernen en het

verbeteren van de in-house CFD-code ReFRESCO. S troom -en w ind krach te n vorm en een belangrijke o ntw e rp pa ra m e te r voo r het afm eren van o ffsh o re co n stru ctie s of voor een Dynam ic Positioning (D P)-systeem .Tot op heden zijn deze krachten verkregen door w in d tu n n e l- e n/of bassinproeven of m et behulp van em pirische m ethoden. M e t CFD kunnen deze krachten verkregen w orde n op een kosten efficiën te manier. D aarnaast kunnen g edetailleerde strom ingsvisualisaties w orde n gem aakt en de resulterende krachten op onderdelen van de con figu ra tie s w orden uitgerekend. H ierdoor w o rd t een b eter begrip van de com plexe strom ing verkregen. Een aantal voorbeelden w aa r CFD m et succes is ingezet, zijn: • stroom krachten en sch a ale ffe cte n op een sem i-subm ersible; • stroom krachten en o n d ie p w a te r-e ffe cte n op een LN G -carrier; E x p e rim e n ts M o d e l-S c a le C F D F u ll-S c a le C F D

E x p e rim e n ts M o d e l-S c a le C F D F u ll-S c a le C F D

o

O

50

100

Figuur la. Tijdsafhankelijke w eers ta n d co ëffic ië n t; C FD -resultaten b e h a ald m et ReFRESCO

Figuur Ib Tijdsafhankelijke Cy c oëfficiënt, C FD -resultaten verkregen m e t ReFRESCO voor

voor m o d els ch a a l en w a re grootte vergeleken m e t m o delschaalexperim enten.

m o delschaal en w a re grootte v ergeleken m e t m o delschaalexperim enten.

A rjen Koop is project manager offshore bij M ARIN

• w in d kra ch te n en 'a fs ch e rm in g e ffe cte n ' van schepen in het zog van andere con structies; • o ntw e rp van com plexe schepen; • invloed van thru ste rs op stroom krachten. S tro o m krac h te n en s c h a a le ffe c te n op een s em i-s u b m ersib le B innen h et Join t Industry P ro ject (JIP) "C u rre nt A ffa irs " heeft M AR IN CFD-berekeningen uitgevoerd op m odelschaal en w are g roo tte voo r een vereenvoudigde sem i-su b m ersib le-co nfig uratie. De m et ReFRESCO voorspelde krachten op m odelschaal komen to t v ie r p roce nt overeen met de gemeten w aa rd en in de experim enten, zie figu ur 1a en 1b. De w are grootte CFD-berekeningen laten zien d at de krachten op w are grootte w a a rs c h ijn lijk vijftie n procent lag e r zijn dan voor m odelschaal. D aarentegen zijn de am plitude van de oscilleren de krachten op w are grootte tw e e keer zo groot als op m odelschaal. De w are grootte berekeningen m oeten nog gevalideerd w orden, maar de goede overeenkom st van de CFDre sultate n op m odelschaal met de experim enten geeft vertrouw en in de nauw keurigheid van de w a re grootte resultaten. S tro o m krac h te n en o n d ie p w a te re ffe c te n op een L N G -c a rrie r B innen het "H A W A Ï" JIP zijn de stroom krachten op een LN G -carrier m et kim kielen en roer gem eten in M AR IN s o ndiepw aterbassin voor versch ille n d e aanstroom hoeken tussen 0 en 180 graden. Binnen "C u rre nt A ffa irs " en het M AR IN -onderzoeksprogram m a zijn CFDberekeningen uitgevoerd voor een grote range van hoeken. Voor bijvoorbeeld een schuin inkom ende strom ing is voor de stroom ­ krachten een goede overeenkom st gevonden m et de m odeltesten, zie fig u u r 2. Verder zijn o nd iep w a tere ffe cten onderzocht, die b elangrijk zijn voor het afm eren en m anoeuvreren van bijvoorbeeld L N G -carriers in kustgebieden. |(ü| L p p / Uref

250 225

!

Figuur 1c. Snapshot in tijd van de vorticiteitsverdeling rond een sem i subm ersible-configuratie voor w a re groo tte CFD-berekening m e t ReFRESCO

W i n dkrachten en a fs c h e rm in g e ffe c te n voor ta n d e m -o ffio a d in g Binnen het "O ffloading O p erability" JIP zijn w indtunnelproeven uitgevoerd voor tandem - en side-b y-sid a -offlo ad ing om de w in d ­ krachten en sne lheidsverdeling in het zog van het eerste schip te bepalen. Dit zog heeft een sign ifica nt e ffe ct op de krachten op het a chterste schip. M ARIN heeft CFD-berekeningen uitgevoerd voor de losse schepen en voor de tan de m con figu ra tie om inzicht te verkrijge n in de snelheidsverdeling in het zog van het eerste schip. Dit is een uitdagend probleem vanw ege de grote com p lexiteit van de geom etrie, de grootte van de benodigde rekenroosters en de vereiste nauw keurigheid voor een goede berekening van het zog van het stroom opw aartse schip. Voor losse schepen behaalt CFD goede resultaten (a fw ijking m inder dan v ijf procent) voor de

M ag n itu d e of d im en sio n les s vorticity for an LN G carrier in bow -q u arterin g current

200

175 150 125 100 — a— •

A' ,

A

Experiments R eFR E S C O computation

' . i A 'A . ^ obeam-on ea m on

*

y bow-quart. (shown) I. \

"3Ö

60 90“ J2Ö c u rre n t a n g le [d eg]

»

150

head-on * Ï

Figuur 2 Im pressie van d e vorticiteitsverdeling ro n d de huid van een L N G -c a rrie r in s chuin inkom ende stroom; Cy c o ë ffic iën t b e re k en d (rood) m et ReFRESCO vergeleken m et sleepexperim enten (zw art).

POWER VOOR MARINE PROFESSIONALS

11

ZUINIG EMISSIE-ARM Bakker Sliedrecht is a company, which designs, manufactures and delivers well thought out electrical drives for propulsion, thrusters and offshore cranes and dynamic positioning systems. Our systems are characterized by their optimum of control and availability, efficient power m anagem ent and diesel engine load, balanced fuel-oil consumption and emisions, a low vibration and noise level, high redundancies and flexible installation possibilities.

Kies voor de voordelen van een efficiënte diesel-elektrische voortstuwing en gebruik standaard Volvo Penta generatorsets!!

Volvo Penta, zuinig en emissie-arm door gebruik van beproefde automotive techiek.

We are specialized in package and/or turn-key deliveries, in­ cluding generators, switchboards, drives, motors, automation, controldesks, cabling, training, etc. Bakker Repair is specialized in m aintenance, repair and winding of motors, generators, transformers, in high as well as low voltage. B akker Sliedrecht stands for top quality and excellent after-sales service 24 hours a day, anywhere in the world.

VOLVO PENTA MARINE GENSETS. ^ T J w ed er o m een v o o r beeld f r ; - <$/ VAN DE VOLVO RENTA GREEN COMMITMENT.

VOLVO PENTA

Bakker Sliedrecht Electro Industrie B.V. Postbus 25 3360 AA Sliedrecht the Netherlands Tel.: +31 (0)184 436666

Bakker Repair B.V.

Bakker Sliedrecht China

Postbus 212 3360 AE Sliedrecht the Netherlands Tel.: +31 (0)104 410555

■Shanghai: HMHC Tel.: 86-2154253892 - Dalian - Carich Marine Eng. Tel.: +86-41182529217

www.volvopenta.com

w w w .bakkersliedrecht.com

Ä

8RMER

S ii E S R E C H T

thrusters. Het rekenrooster bestaat u it acht m iljoen elem enten. M e t CFD kan het o ntw e rp van thrusters, de straalbuizen en eventueel cavitatiegedrag verbeterd w orden. In figu ur 4b w o rd t de strom ing onder een barge m et ronde kim achter een gem odelleerde thruster gepresenteerd. De afronding van de kim zorgt ervoor dat het zog ach ter de th ru s te r naar boven w o rd t afgebogen. Dit w o rd t het C oanda-effect genoem d. Zo'n naar boven afw ijkend zog heeft een grote invloed op objecten die zich daar zouden kunnen bevinden, zoals pontons van sem i’s of schepen die side-by-side zijn afgem eerd.

Fig uur 3. Oplossing v o o rd e vorticiteitsverdeling rond een tandem -offloadm gconfiguratie. R esultaten verkregen m e t ReFRESCO op een o ngestructu reerd rekenrooster. De stroming is van boven n a a r beneden.

w in d kra ch te n vergeleken m et de experim enten. Figuur 3 laat de tan de m con figu ra tie en enkele eerste kw a litatieve resultaten zien. In vlo ed van thrusters op s tro o m k ra ch ten Thrusters, de in te ra ctie van th ru s te rs m et de romp en m et andere thrusters, hebben een grote invloed op de stroom krachten van bijvoorbeeld een sem i-subm ersible. M e t CFD zijn berekeningen uitgevoerd om de toenam e van de w eerstand door de aanw ezigheid van thrusters te bepalen. Figuur 4a laat het rekenrooster zien voor de CFD-berekening aan een sem i-subm ersible m et in to ta a l acht

Figuur 4a Close-up van een reken rooster voor CFD-berekening aan een sem i subm ersible m et a c h t thrusters.

Figuur 4b D e strom ing onder een barge m et a fg eronde kim. Z ic h tb a a r is het zogenoem de C oanda-effect.

‘Geen ruimte voor tweede Pieter Edw ard P. H eerem a o v e r zijn bedrijf, zijn mensen

Terwijl zijn voorlichter vertelt, dat om veiligheidsredenen geen foto van hem mag worden gemaakt, staat hij opeens in de kamer. Peilende ogen, haast w at verlegen, zachte stem, vriendelijk. Edward P. Heerema leidt het ruim 2000 werknemers tellende Allseas. En dat doe je niet alleen door vriendelijk te zijn. 'Klopt,' zegt hij. Allseas moet het hebben van voortdurend vernieuwende ideeën. Van hemzelf of van 'briljante, jonge medewerkers'. 'Je scherpt elkaar, dus een goed idee heeft zelden één bedenker. Ik ben één van de enthousiastelingen.' En hij houdt niet zo van kortetermijndenken.

D e P ie te r S cheite w o rd t b eladen m e te e n s k id ja c k e t

Oudste en te g e lijk n ieuw ste idee van Allseas is het platform vaartuig Pieter Scheite, De bouw w e rd uitgesteld, er w e rd aan het con cep t gesleuteld en bij vlagen w as de m arkt n ie t optim aal. W aarom dan eind 2009 - volop in crisistijd - besloten toch te bestellen ? 'D it is een goed, een w ezen lijk m om ent,’ zegt Heerema. 'Er spelen drie facto re n teg elijk. Het schip is vooral bedoeld voor v e rw ijd e rin g van grote platform s en die m arkt is jarenlang naar achteren geschoven. M a ar nu noemen de grote o liem aatschappijen data en lijk t het erop, dat platform s vanaf 2014 w eg moeten, vooral in de N oordzee. V erder is Allseas nu fin a n cie e l sterk genoeg en zijn w e eindelijk echt o vertuigd van het te ch n isch e concept.' In 2007 sch re e f Offshore Visie na een in te rv ie w m et hem, d at het

con cep t 'geen zwakke plekken' meer vertoonde. Hij lacht. 'Als dat zou kunnen. M e t de w eten sch ap van nu denk je dat. M a ar over enkele jaren zullen w e nog w el w a t zwakke plekken u it 2010 aanw ijzen. Het te ch n isch con cep t w as ook de belangrijkste reden, dat A llseas niets deed m et de MPU voor Noorse rekening, die Keppel Verolm e half afbouw de en vervolgens in arren m oede m oest slopen. 'We geloofden niet in dat concept, w a n t h et bood geen vrije dekruim te en het systeem om platform s op te pakken w as n ie t flexibe l genoeg. Je m oet h et op zijn sterke punten aanpakken en de P ieter Scheite doet d at m et a ch t grijpe rs.'

Sander Klos is o u d -h oo fd re da cte ur van w eekblad S chu tte vae r en w e rkt als fre ela nce jou rn alist mee aan SWZ M aritim e

b itte r is om je goed d oorgerepareerde schip uit de vaart te nemen. W e llic h t bieden andersoortige subsea c o n s tru c tio n -a ctiv ite ite n m ogelijkheden voo r d it soort schepen.' G een tw e e d e Hij v e rw a c h t dat tussen 2014 en 2045 ru w w e g één of tw e e echte grote platform s (bovenbouw meer dan 20.000 ton, jackets vanaf 150 m eter) per jaar m oeten w orde n verw ijd erd. 'De Pieter Schelte kan ook m iddelgrote en kleine platform s ruim en, maar daar krijg |e meer con curren tie van de grote kraanschepen en dan ben je in som m ige gevallen duur.’ A ls con curren ten voor de Pieter S chelte ziet hij vooral de kraanschepen van Saipem en Heerema Hij v e rw a c h t geen tegenzet van concurrenten. 'Er is absoluut geen plaats voor nog een Pieter Schelte Het fe it dat w ij haar ook uitrusten voor pijpleggen, geeft al aan dat w ij op dat w erkgebied geen volledige bezetting verw a chten . Ik denk dat in de m iddelgrote en kleine platform s voor alle drie partijen e ch te r een behoorlijk m arktaandeel te halen is.’

M a rk tb e s te n d ig De Pieter Schelte is 'm arktb esten dig ' gem aakt door toevoeging van een pijplegsysteem . W ant Heerema denkt niet, dat het schip het ja a r rond aan platform s sta a t te sleuren. En m aandenlang stilliggen is ook niets. 'D oor die veelzijdigheid verw a chten w e dat ze w a a rs c h ijn lijk w el d rie k w a rt van het jaa r w erk heeft.' 'M e t onze A udacia m ikten w ij op de m iddelgrote pijplegm arkt, maar doordat dat o ntw e rp veel navolging kreeg (pijnlijke blik), is o ve rc a p a cite it ontstaan. Dus zitten w e nu m et bodem prijzen in de verhuur en liggen schepen stil. De oplossing voor de diverse aannem ers zou zijn om de oudste schepen te slopen en voor andere schepen a ndersoortig w erk te zoeken. M a ar ik begrijp best, dat het

Goed u itle g g en Als 62-jarige krijg je vragen over je ’ pensioen’ H oew el hij dus v ijf ja a r jonger is dan som m ige media m elden, w il hij - net als zijn vader - in het harnas sterven. 'Ik ga door zo lang m ijn geest helder is. Ik heb er nog heel veel plezier in.' Hij bem oeit zich volgens eigen zeggen 'm et a lle s’. 'Ruim 2000 mensen is een grote ve ran tw o orde lijkh eid en een groot bedrijf, m aar het w o rd t geleid als een klein bedrijf, dus de baas kijkt overal mee. Overigens hebben de d irectiele de n erg veel ruim te. Regelmatig schuiven w e aan tafel om de koers te bespreken.' Zijn rol is strategie, grote beslissingen op com m ercieel gebied, investeringen en innovatie. Als enig eigenaar heeft hij geen m oeite met tegenspraak: 'Ik daag ze uit me tegen te spreken. Als puntje bij paaltje komt, kan ik w e lis w a a r m’n zin d oordrijven, m aar com m entaar en kritiek zetten je aan het denken en beïnvloeden je dus vaak w el, En ik leg goed uit, w aarom ik het niet doe zoals zij voorstelden, w a n t anders is het erg dem otiverend. A f en toe moet je zelf een stap maken. M et de bouw van de S olitaire stond ik behoorlijk alleen, m aar toen de kogel door de kerk w as, ging iedereen er a ch ter staan. M e t de Pieter S chelte gebeurde dat weer. N iet erg, als iedereen er daarna m aar voor gaat om er een succes van te m aken.' Het innovatieve voe rt hij terug op zijn vader. 'A ltijd m et nieuw e ideeën bezig. Daarmee ben ik opgegroeid en die stijl past bij mijn karakter. Iedere eigenaar van een b ed rijf heeft dat, m aar de m eesten denken toch a lle re erst aan geld. Hun succes meten ze af aan omzet en w in s t.' B lijv e n m o d e rn ise re n De Pieter Schelte kost naar schatting 1,3 m iljard en het p ersb erich t over de bouw m eldde zeer nadrukkelijk, dat A llseas 'sc h u ld e n v rij' is. 'W e m oeten duidelijk maken, dat het p roje ct het voortbestaan van

Dirkzwager's

DUTCH PORT GUIDE 2010 Al m eer dan 125 jaar is Dirkzwager's Dutch Port r

Guide het meest informatieve en overzichtelijke

i.

naslagwerk voor de Nederlandse havengebieden. dutch

PO RT g u id e

Op compacte wijze vindt u hierin een schat aan actuele en onmisbare informatie over de havens van o.a. Amsterdam, Dordrecht, Harlingen, Moerdijk, Rotterdam, Scheveningen, Terneuzen en Vlissingen.

U TC H PO R T GUIDE v e fe v o o r d e le n : : compacte pocket guide! up-to-date: gratis digitale nieuwsbrief & ieuwde website Actuele en onmisbare informatie over de havens Prijs : € 3 8 ,5 0 Om vang : 188 pagina's ISBN NUR

: 978-90-74864-87-9 : 530, 950

Bundeling van alle Nederlandse havens in één uitgave en op één website Belangrijk overzicht van organisaties in en om de havens • Uitneembare havenkaarten

Media B u s i n e s s PRESS

Bestel nu voor € 28,50 (i.p.v. €

38,50)

Voor bestellingen kunt u contact opnemen met de klantenservice van Media Business Press, tussen 9.00-12.00 uur, op telefoonnummer OIO - 289 40 08. Of stuur uw gegevens naar [email protected] o.v.v. DPG 2010. Of bestel via de website:

www.dutchportguide.com

elk jaar zijn er w ee r goede ideeën voor het pijpleggen. Hoe kan het veiliger, sneller, handiger en goedkoper?' Hij noem t 2010 en de eerste helft van 2011 'sle ch t'. ‘W e zitten klem tussen de o ve rca p a cite it en de crisis. Grote oliem aatschappijen investeren behoedzam er in nieuw e velden en kleine m aatschappijen hebben er dom w eg de lee n ca pa cite it, dus het geld niet voor. Of het ople eft in de tw e ed e helft van 2011? Dat is ook m aar een gokje.’ Hij glim lacht er v rie nd elijk bij. Over tie n ja a r Heerema kijkt het liefst naar de lange term ijn. 'In toespraken ric h t ik me niet zo op actuele ontw ikkelin ge n als de olieprijzen op korte term ijn of de valutakoersen, m aar liever op de o lie- en gasvoorraden, het toekom stige verbruik, de o lie p rijso n tw ikke lin g op langere term ijn en de toe kom st van de offshoreindustrie. M a ar ik pas w el op voor H ij kijkt n e e r op zijn h a nden en m oet grinniken om ï n n ette rij van agenda, pennen en gom Ifo to S and er Klos) stokpaardjes, w a n t ik w il steeds m et een n ieuw verhaal kom en.' A ls enig eigenaar van het b e d rijf stu u rt hij ook op die langere term ijn. 'Ben je beursgenoteerd, dan denk je a ltijd op h et b ed rijf niet in gevaar brengt, w a n t w e betalen het grotendeels u it onze eigen reserves.' de korte term ijn. M a ar ik heb gelukkig niets te maken met k w a rta a lc ijfe rs . W ij kunnen dingen doen, w aarvan w e denken: Het u itstel h ee ft w e llic h t voor kostenvoordelen gezorgd. De w erven m isschien hebben w e er over tien ja a r plezier van. Dat is typisch hebben het niet breed en Heerema v e rw a c h t daar w a t terug te halen, w a n t hij denkt d at hij voor de eerdere bestelling van zaken als het hoogw aardige staal, thrusters, g eneratoren, diesels en DP 'w e l een prem ie h ee ft betaald'. 'De m arkt voor equipm ent daalt nog steeds, maar lijk t een beetje op de huizenm arkt, w a a r te hoge vraagprijzen de doorstroom bem oeilijken.' Zorgt vroege bestelling van com ponenten, zoals de thru ste rs in 2007, n ie t voor een 've ro ud e ring srisico '? 'W e hadden vorig jaar nieuw e inzichten over de vorm van de propellers, maar konden ze voor een re delijk bedrag laten aanpassen. Zolang bij de leve ra ncier het o ntw erp nog aan de gang is, kun je dat soort m oderniseringen d oorvoeren.' A llseas praat m et w erve n in China en Korea over de order. 'D at zijn de enige die zo'n omvang aan kunnen.' Goed idee O verigens b escho uw t hij insta lla tie en v e rw ijd e rin g van platform s n ie t als een logische vervolgstap op h et ptjpleggen. 'W e doen het eig e nlijk alleen om dat w e een goed idee hadden. U iteraard is het logisch om innoverend in je bed rijfsta k te blijven. W ant je kent de con tractvorm en , de te ch n isch e en w eersproblem en, de s tijl van de klanten. Het bruist h ie r van de ideeën, m eer dan w e to t stand kunnen brengen. De P ieter Schelte is nu e erst een enorme horde om te nemen, m aar tijde ns de bouw zal de geest w e e r opengaan. En

voor een fam ilie b e d rijf.' W elke fam ilie dan? ‘M ijn kinderen zijn al betrokken bij het bedrijf. Ze w erken nu nog elders, m aar tonen veel belangstelling. Ik hoop dat ze het doen, m aar ze m oeten het graag w ille n .'

A ch t vestig in g en N aast de fisca a l gestuurde hoofdzetel in Zw itse rla nd heeft A llseas vestigingen in de VS, A ustralië, B elgië, Portugal, het Vereniging Koninkrijk en tndia. Die laatste is re la tie f n ieuw en 'loongestuurd'. De vestiging in D elft heeft altes te maken m et de ideale uitvalsbasis die R otterdam voor de Noordzee is en m et goede toe le ve ra n cie rs in de buurt. 'N ederland heeft veel technische kennis en we hebben goed contacten m et de TU Oelft. Verder bindt niets ons.' Enkele jaren geleden w as er ophef over het ontbreken van een ondernem ingsraad bij de (nu) 350 mensen tellende N ederlandse vestiging. H eeft hij er al één? W e hebben al enige tijd een p ersoneelsvertegenw oordiging, d at w e rk t prim a.'

D oor ir. A.L.J. S teen h u is

A lls e a s ' nieuw e s c h ip voor platforminstallatie, platform verw ijdering en pijpleggen

Begin 2007 nam Allseas de beslissing de Pieter Schelte te laten bouwen. Dit wordt het grootste werkschip ter wereld, bestemd voor het installeren of weghalen van bovenbouw- en onderbouwconstructies van grote offshore olie- en gasplatforms in één stuk. Tevens wordt het schip uitgerust voor het leggen van grote pijpleidingen.

Het schip is genoemd naar ir. Pieter Schelte Heerem a (1908-1981), de vad er van de o p ric h te r van Allseas. Pieter Schelte Heerem a w as in de zestiger en zeventiger jaren de g rootste pio n ier van het insta lle re n van offsho re pla tfo rm s, w a a rb ij hij de tech no log ie met grote sprongen voo ru itb ra cht. Nog steeds is de door hem bedachte te ch no log ie bepalend in deze industrie. Volgens inte rn atio na le verdragen (zoals OSPAR '98) m oeten oude platform s, die geen olie of gas m eer produceren, v erw ijd erd en op het land afgebroken w orden, üe Pieter Schelte spe elt in op die eis m et een h efcap aciteit. die aanzienlijk g ro te r is dan die van bestaande kraanschepen. D aarnaast is de Pieter S chelte geschikt voor het insta lle re n van nieuw e platform s.

44

De Pieter Schelte wordt 382 meter lang en 117 meter breed (zie bijgaand kader met hoofdafmetingen). Het schip is in staat boven­ bouwconstructies van offshoreplatforms tot 48.000 ton en onderbouwconstructies ("jackets") tot 25.000 ton te heffen. Zodoende kunnen de zwaarste bestaande platforms in één stuk gehesen w orden. Tot dusverre is de maximale hefcapaciteit van de grootste kraanschepen 14.000 ton op korte afstand van de kraanvoet, gebruikmakend van twee kranen in tandem op één kraanschip. Zwaa rdere bovenbouwconstructies moeten tot op heden in delen ( “ mod ules’ ) uiteengenomen worden. Bij de opbouw van het platform , wellicht dertig jaar eerder, waren deze modules de bouwstenen van het platform. Grote platforms bestaan uit soms wel

SWZIMAAITIME

A ndré Steenhuis is m anager innovation bij A llseas Engineering

hijspunten m oeten w orde n hersteld. De m odules m oeten van elkaar w orde n losgesneden, in c lu sie f con structieve delen, kabels en leidingen. Dit brengt risico's mee voor de mensen die d it w e rk doen. Daarentegen is het opnem en van een com plete bovenbouw van een offshoreplatform , zoals m et de P ieter S chelte, re latie f zeer veilig; op zee w o rd t niets veranderd aan de gehele geïntegreerde constructie. Pas op het land, w a a r zonder tijdsdruk, volledig g econtroleerd, m ilie uvrie nd elijk en voorzichtig g e w e rkt kan w orden, vindt het "k le in e " w e rk plaats. D oordat de bovenbouw van het o ffshoreplatform geïntegreerd w o rd t opgepakt, bestaat geen ris ic o van lekken van olie of andere voo r het m ilieu schadelijke stoffen, zulks in teg en ste lling m et het offshore opdelen in modules. U itrusting

tw in tig van deze m odules, w aarvan de zw aarste 2000 to t 3000 ton konden w egen. Deze w erde n na insta lla tie geheel met elkaar verbonden; e le ktrisch e leidingen, pijpleidingen, enzovoort, w erden dan doorgetrokken, zodat een geïntegreerd platform ontstond. V e ilig h e id M e t name de veilig he ids- en m ilieuaspecten verdienen aan da ch t bij het v e rw ijd e re n van oude platform s. Pieter Schelte biedt hier grote voordelen ten opzichte van de tra d itio n e le kraanschepen. W anneer een platform in m odules moet w orden uiteengenom en, is veel voorbereidend handw erk nodig: voor elke hijso pe ra tie m oeten kabels aan de m odules w orden verbonden, w a a rvo o r oude

De P iete rS che lte heeft een dynam isch positioneersysteem , hetgeen betekent d at het schip door een tw a a lfta l propellers op zijn plaats w o rd t gehouden. M e t deze schroeven is h et schip tevens zelfvarend, zodat het platform s veilig m et een snelheid van ongeveer 14 knopen kan tra nspo rte re n over grote afstanden. De accom m odatie kan 571 man herbergen. Het schip heeft tw e e boegdelen w aa rtussen zich een opening bevindt die 122 m lang en 52 m breed is. Dit m aakt het m ogelijk h et schip rondom een platform te positioneren, w aarna a ch t klem men, bevestigd aan grote horizontale balken, de poten van de bovenbouw vastgrijpen De poten zijn onder het niveau van de klemm en reeds voorafgaand aan de h ijsoperatie, losgesneden van de o nd erb o u w co n stru ctie . De acht klemmen w orden in een snelle bew eging 2 m eter om hooggedrukt, zodat het platform loskom t van de onderbouw . Daarna tre k t het schip zich terug en kan de boven­ bouw naar de w al gevaren w orden. De b o ven bo uw con structie kan d ire c t vanaf het schip aan de w al geschoven w orden, m aar ook kan de b oven bo uw con structie op een platte bak, die tussen de boegdelen van het schip past, gezet w orden. Vervolgens kan de platte bak naar de w al w orden gesleept. Bij de voorbereiding van het oppakken van een b oven bo uw ­ con structie w o rd t een bew egingselim inatiesysteem actie f, dat ervoor zorgt dat het platform rustig vastgeklem d kan w orden ondanks d at het schip lic h t bew eegt. Daarom is het schip geschikt voor het oppakken van platform s in ruw e zeeën zoals de Noordzee. Door de enorm e afm etingen van het schip bew eegt het overigens re la tie f w ein ig, in veel gevallen zelfs m inder dan de gangbare halfafzinkbare ("se m i-su b m e rsib le ") kraanschepen. Het schip kan d oorw erken bij een sign ifica nte golfhoogte van 3 m. Ja cke ts w orde n gehesen m et een op de a ch terka nt van het schip geplaatste kan telb alken con structie. Bij v e rw ijd e rin g van jackets m oeten bij de zeebodem door ond erw a te rrob ots de poten door­ gesneden zijn. Aan vier grote haken w o rd t het p latform van de zeebodem getild en tegen de kantefbalken gebracht. Vervolgens brengen de kantelbalken het ja c k e t achterover, to td a t de balken en het ja c k e t op h et schip rusten. Het ja c k e t w o rd t vervolgens verder

Commercieel medewerker O R A N JE W E R F S C H E EP S R E P A R A TIE B V,

is gelegen aan het IJ in Amsterdam-Noord en heeft een personeelsbezetting van ca. 40. De werf, m et een dwarshelling van 100 m eter en een drijvend droogdok m et een capaciteit van 6 .0 00 ton, behoort to t de grotere werven in Nederland. De O ranjewerf heeft zich grotendeels toegelegd op reparatie, ombouw en regulier onderhoud van schepen en dnjvend materiaal voor zowel de zee- als de binnenvaart. Tevens voert de w erf constructiewerk uit en machinale bewerkingen. Tot onze opdrachtgevers behoren onder andere rederijen, binnenvaartondememers, offshore bedrijven, baggerij- en aannemingsmaatschappijen, overheid, stuwadoorsbedrijven en industrieën. TA K E N EN V E R A N TW O O R D E L IJK H E D E N

De commercieel m edewerker voert de volgende taken uit. Werven van nieuwe klanten. Onderhouden van contacten m et bestaande en nieuwe klanten. Uitvoeren van inspecties ten behoeve van het opstellen van een begroting / offerte. Offertes opstellen inclusief bijbehorende werkzaamheden zoals inspecteren van de uit te voeren werkzaamheden en eventueel aanvragen onderaannemers. Overdragen bij opdracht van de begroting aan de bedrijfsleiding. Opstellen van facturen aan de hand van werklijsten, aanbiedingen en eventueel m eerwerk en deze bespreken m et de opdrachtgever. PRO FIEL

Een technische opleiding op minimaal HBO-niveau, scheepsbouw of werktuigbouw, of een door ervaring gelijkwaardige ontwikkeling in de scheepsbouw. Technisch en commerciel inzicht en ervaring op een scheepswerf. Flexibele instelling en proactief. Goede beheersing van Nederlands en Engels, Uitstekende communicatieve eigenschappen.

W IJ BIED EN

Een uitdagende veelzijdige functie binnen het m anagm entteam m et een bijpassend salaris en goede secundaire arbeidsvoorwaarden. S O L L IC IT A T IE S R IC H TE N AAN:

O ranjewerf Scheepsreparatie B.V. t.a.v, heer ing. J.H.M. Peeperkorn Postbus 37050 1030 AB AMSTERDAM V O O R IN FO R M A TIE

tel. (0 2 0 ) 634 75 11 (vragen naar de heer Peeperkorn) of per e-m ail info@ oranjewerf.nl

RANJIEWIEM:

Acquisitie naar aanleiding van deze ndvertcnlio stellen wij niet op prijs.

f t > usg energy USG Energy is een gespecialiseerde dienstverlener die personeel beschikbaar stelt aan de olie- en gasindustrie, zowel onshore als offshore. Wij hebben nu vacatures voor de volgende functies:

• •

M a ro f’s M B O & H B O R a d io O p e ra to rs S c h e e p s w e rk tu ig k u n d ig e n M a in te n a n c e e n g in e e rs W e rk v o o rb e re id e rs W T B & E/l P la n n in g e n g in e e rs A c c o u n tm a n a g e r E n g in e e rin g B e v e rw ijk

H a n d e ls k a d e 6 , 1 9 4 8 N A B e v e rw ijk

*2

Meer informatie over deze en andere vacatures vindt u op onze website:

www.usgenergy.com NEN 4400-1

FPAL empowered t » A ch illa

£

u . ( peopl»

T + 3 1 (0 )2 5 1 -2 6 2 4 0 0 F + 3 1 (0 )2 5 1 -2 6 2 4 0 9 E h r@ u s g e n e rg y .c o m

V essel S p e c ific a tio n s Length of hull excluding tiltin g lift beam p rotrusion and stinger: Length betw een perpendiculars: Breadth: Depth to main deck: S lot length: S lot w idth: Topsides lift capacity: J a c k e t lift capacity: O perating draught: Transit speed: Total installed pow er: Azim uth thrusters: A ccom m odation: Dynam ic positioning system: H elideck: Cranes:

C lassification:

382 m (1,253 ft) 370 m (1,214 ft) 117 m (384 ft) 30 m (98 ft) 122 m (400 ft) 52 m (171 ft) 48,0001 (105,822 kips) 25,0001 (55,116 kips) 8 -2 2 m (26 - 72 ft) 14 knots 95 M W 12x 5500 kW peak 571 men LR DP (AAA) Sikorsky S61 & S92 Three pipe tra n s fe r cranes o f 4 0 1 (88 kips) at 33 m (108 ft) m ain hoist

het schip opgetrokken, glijdend over de kantelbalken, zodat het z w a artep un t van het ja c k e t veilig binnenboord ligt. Door de grote afm etingen van de kan telb alken con structie kan de Pieter S chelte grote jackets in één keer ophijsen, zodat o n d e rw a te rsn ijw e rk m iddenin de c o n s tru c tie niet nodig is. Dit is o pnieuw een aspect dat van belang is voor de w e rke rs offshore. De kantelbalken kunnen tevens als grote kranen w orde n gebruikt voor alle rle i kleinere h ijsoperaties aan platform s of op de zeebodem. Omdat niet w o rd t v e rw a c h t dat het schip volbezet is met zw aar hijsw erk, w o rd t het tevens u itg erust als pijpenlegger. Een v erw ijd erba re uithouder ("s tin g e r” ) w o rd t daartoe tussen de boegdelen van het schip geplaatst. Deze stin g e r leidt de krom m ing van de pijp naar de zeebodem in. De lasstraat, w aa r stukken pijp van 24 m lengte aaneen w orden gelast, re ikt to t de rand van het achterschip. Het schip kan pijpen lanceren to t een g e w ich t van 2000 ton, hetgeen het dubbele is van de h oudkracht van de S olitaire, ook van Allseas, en het grootste bestaande p ijplegschip te r w ereld. M et de 170 m lange stinger kunnen pijpen w orden gelegd to t in een w a te rd ie p te van ongeveer 3500 m eter; to t dusverre is het d ie p te re cord 2775 meter, in 2006 bereikt door S olitaire in de Golf van

capacity. One special purpose crane of 5001 (1,102 kips) at 15 m (49

M exico.

ft) main hoist capacity (* ) 100 A1 pipe laying ship, upper

N ie u w b o u w De Pieter S chelte is een n ie u w b ou w schip , om econom ische redenen te bouw en in het Verre Oosten. De acht d ieselgeneratoren, m et een totaal verm ogen van 95 M W en de tw a a lf propellers zijn eind m aart 2007 besteld. In juni 2008 is het hoogw aardige staal voor de hijssystem en van de boven- en o nd erb o u w co n stru ctie s besteld.

deck a ft of fram e 43 strengthened fo r load of 15 t/m 2, h elicop ter landing area, LA, *IW S , LI, EP, ice class 1C FS ( * ) LMC, DP (AAA),PS M R * w ith follo w in g descriptive note: Heavy lift cargo ship, ship rig ht BWMP, pipelaying capability, split bow fo rw a rd of fram e 99

Het d etailo ntw erp is in feb ru a ri 2009 uitbesteed en in m aart 2010 afgerond. De bou w o pd ra ch t voor de Pieter S chelte w o rd t in het voorjaar van 2010 bij een sch e ep sw erf geplaatst; de oplevering is voorzien voor 2013.

P ip e la y in g Equipm ent W orking stations:

Double jo in t factory w ith 5 line-up stations and 2 stations fo r com bined external and internal w elding. M a inline w ith 6 w e ld in g stations fo r double join ts, 1 NDT station, 6 coating stations 4x 5 00 1 (1,102 kips) Installed tension capacity: From 2" to 68" O.D. Pipe diam eters: Pipe cargo ca p a city on main deck: 27,000

Oe kan telb alken brengen h e t ja c k e t a c h te ro v e r

D oor m w . J.C. W e lte n M S c . en ir. L. van Rooij

Hoe veilig zijn freefall-boten? Veel offshoreplatforms, maar ook verschillende scheepstypen, zijn uitgerust met freefall-reddingsboten (figuur 1). Dit type reddingsboot valt vanaf zijn lanceerstelling in een vrije val in het w ater en drijft vervolgens weg van het zojuist verlaten object dankzij het door de val opgewekte voorwaartse momentum. De klap op het w ater kan echter risico's voor de inzittenden opleveren.

Figuur i Vrijevaireddingsboten op een semi-submersible

De N orw egian Oil Industry A sso ciation (OLF) heeft het in itia tie f genom en to t een onderzoek naar de veiligheid voor inzittenden van reddingsboten. Het belangrijkste doel van het onderzoek w a s u it te vinden w a t het risico voo r inzittenden is in de versch illen de types fre efa ll-re d d in g sb o te n onder versch illen de e vacuatiescenario's. TNO kreeg o pdracht alle aspecten van d it o nderw erp te onderzoeken, gebruikm akend van hun jarenlange ervaring m et de veiligheid van a utorijde rs bij botsingen. Om dit te onderzoeken w erd g eb ru ik­ gem aakt van TNO's expertise op het gebied van letselbiom echanica, valtesten op w are grootte met een "a n th ro po m étrie test d evice " (ATD, ook w e l dum m y genoem d), testen op een slede in het laboratorium m et een ATD met en zonder evacuatiepakken en num erieke sim ulaties van valscenario's m et zow el ATD's als m odellen van het m enselijk lichaam . A lle types fre e fa ll-b o te n op alle platform s van de OLF zijn getoe tst op veiligheid. Dit betekende onder m eer tw e e proeven op w are grootte, v ijf series testen met een slede en gebruik van zestien versch illen de reddingsboten voor de num erieke studies (een tota al van 6000 versch illen de sim ulaties). De proeven m et een slede zijn uitgevoerd in het laboratorium van TüV Rheinland TNO A utom otive Inte rn ation al (TTAI) en zijn

Figuur 2 1links e n rechts). V ri/evaltest op w ä re grootte m et ATD in de ach terste zitplaats

Joke W etten is biom e ch an ical engineer en Lex van Rooij is senior researcher, beide bij TNO S cience and Industry

g ecalib re erd met de resultaten van de m etingen op w a re grootte. M e t deze versim pelde laboratorium -testm ethode kunnen op een g e c on tro lee rde en kosteneffectieve m anier versch illen de ontw erpen op de veiligheid van inzittenden in reddingsboten w orde n getest. L e ts e lb io m e c h a n ic a De drijfveer achter letselbiom echanica is in eerste instantie de autoindustrie, w aar men de risico’s voor de mens w il begrijpen en classificeren om effectieve veiligheidsriem en en -systemen te kunnen ontwerpen. Op dit gebied heeft TNO meer dan dertig jaar ervaring opgebouwd door onderzoek voor zowel de autom obielindustrie als overheden. Deze opgedane kennis is gebruikt om in het OLF-project drie risiconiveaus voor letsel te definiëren: (1) geen risico, (2) m iddelm atig risico en (3) ernstiger risico. Voor deze drie risiconiveaus w erden grenswaarden vastgesteld voor de belangrijkste delen van het lichaam, te w eten bekken, buik, borstkas, nek en hoofd. De waarden

Figuur 3 S chem atische versnellingen van de boot

konden allemaal w orden gemeten aan een ATD. V alp ro ev en op w a re grootte In N oorw egen zijn proeven m et een volledige boot uitgevoerd met tw e e typen reddingsboten. De testen zijn gedaan op verschillende valhoogten, m et en zonder evacuatiepakken voor de ATDs en met versch ille n d e veiligheidsriem en teneinde een aantal verschillende valscen ario's na te bootsen. De versnellingen op een aantal punten in de boot zijn gem eten om een beeld te krijgen van de e rnst van de belastingen op de ATD in elk vrije va lsce na rio . Deze m etingen gaven tevens een beeld van de kinem atica en lieten zien, dat de boot e erst langs haar langsas w o rd t versneld door de initële im pact met het w a te r en vervolgens v e rtic a a l versneld w ordt, ten gevolge van de im pact van het a ch terschip op het w ater. Dit kom t doordat de boot om zijn dw arsas ro te e rt w a n n e e r hij het w a te r raakt onder een hoek. In het a ch terschip re s u lte e rt d it in een hoge secundaire ve rtica le versnelling (zie figu ur 3). De ATD in de boot onderging de specifieke versnellingen en stootkinem atica van elke com binatie boottype en zitplaats. Hoe hoger de valhoogte, hoe g rote r de kans op letsel. D aarnaast bleek een zitplaats voor in de boot een kleinere kans op letsel te geven dan een plaats a chterin, om dat men voorin m inder last heeft van de secundaire v e rtic a le en de ro tatieve rsne lling . De gegevens u it deze proeven w aren w aa rd evol voor het begrip van de e ffe cte n van de vrije val alsm ede voo r het m aken van num erieke m odellen ten behoeve van verdere studies.

N u m e rie k e s im u la tie s Voor verde r onderzoek van het spectrum van m ogelijkheden tijdens w e rke lijke valsitua tie s zijn num erieke sim ulaties gebruikt. Daarbij is onder m eer gebruikgem aakt van een num eriek model van een stoel m et veiligheidriem en, gebaseerd op m etingen van de structurele respons van een stoel. S im ulaties zijn uitgevoerd voor valhoogten van 8 to t 32 m eter in significante golfhoogtes van 0 tot 16 meter, verschillende g olfrichtin ge n en verschillende posities in de boot. De sim ulaties lieten zien dat bekken, hoofd en nek het grootste risico op letsel lopen De resultaten zijn gerapporteerd in tabelvorm . Het voorbeeld van figu ur 4 b etre ft een dw ars inkom ende zee, die naast langs- en vertica le versnellingen ook nog een dw arsscheepse bew eging van de passagier veroorzaakt. De tabel laat zien dat risico's het g roo tst zijn voor de ach terste zitplaats, Ook bleek dat zow el kleine als grote mensen m eer risico lopen dan de gem iddelde passagier. C onclusie Het onderzoek heeft gegevens opgeleverd van risico's voor de inzittenden van een fre e fa ll-re d d in g sb o o t in zow el m atige als extrem e zeecondities. Dankzij de num erieke sim ulaties konden resultaten w orde n gepresenteerd voor een veel grote r aantal valscenario's dan dat van de fysieke testen.

•1Valhooqte en richtinq van de inkome>nde qolven

Golfhoogte io m 13 m 11 m 9m 7m 1 (achter)

2

3

4

5

6

7

------------- _

9

_

l

10 (voor)

Figuur 4 R isicom atrix voor e e n freefall-b oot; geen - m iddelm atig - ernstiger letselrisico

D o o r ir. A M . d e J o n g

"Werken op zee" goed voor de scheepsbouw Totale o rd e rb o e k blijft afnem en, w e l w at nieuw e o p d ra ch te n , m aar w einig v o o r Europa Er bestaat nog steeds onzekerheid over de w erkelijke waarde van de orderboeken; er worden nog steeds opdrachten geannuleerd, in de maand januari van dit jaar bijvoorbeeld meer dan in 2009 per maand gemiddeld. Totaal is er volgens Fairplay sinds het begin van de crisis in 2008 niet meer dan 13% van het orderboek geannuleerd, w elisw aar meer dan w ij in ons januarinummer publiceerden, maar minder dan eind 2008 werd gevreesd of gehoopt. Gevreesd door de werven en toeleveranciers en gehoopt door reders die terecht bang waren voor een toenemende overcapaciteit. Aan het begin van 2010 w as de tota le orde rp ositie van de w e re ld ­ s ch eepsbouw volgens L.R.- Fairplay: 9226 schepen, 300,5 m GT,

b o u w c a p a cite it bedraagt derhalve circa 45 m CGT; m eer dan het dubbele van de ca p a c ite it van circa tien jaa r geleden en aanzienlijk

152,0 m CGT. In m CGT te vergelijken m et een top van 199 m CGT eind 2008 en 165 m CGT aan het begin van het vierde kw a rta a l van

m eer dan de scheepvaart in de kom ende jaren nodig heeft. G rafiek 1 too nt het leveringsprogram m a voor de belangrijkste

2009. In het laatste kw a rta al van 2009 w erde n er 693 schepen besteld met in totaal 14,3 m GT en 7,2 m CGT. Er w erde n 109

scheepsbouw landen voo r de kom ende jaren, gebaseerd op het huidige orderboek en de overeengekom en levertijd. M aar n et zoals

con tracte n geannuleerd m et in to ta a l 2,2 m CGT. In het jaa r 2009 w as de totale p roductie van de w e re ld sc h e e p s ­ bouw: 3445 schepen, 77,0 m GT, 44,3 m CGT. De huidige scheeps-

in de tw e e afgelopen jaren, kan dat schem a zeker niet w orden aangehouden en veel orders zullen w e e r m et grote vertraging w orden opgeleverd. Dit schem a suggereert een scheepsbouw -

Orderboek Aantal China Zuid-Korea Japan Filippijnen India Vietnam Taiwan Brazilië D uitsland Italië Roemenië Turkije Anderen TOTAAL

3523 1675 1286 114 261 287 47 118 85 83 111 225 1411 9226

m.GT 111,148 104,252 51,966 6,690 3,424 3,094 2,222 2,118 1,988 1,965 1,944 1,116 8,584 300,511

m.CGT 54,357 47,576 24,460 2,781 2,328 2,294 1,256 1,214 1,888 2,214 1,295 1,347 8,942 151,952

Aantal 259 100 132 4 8 19 3 5 8 4 12 19 172 745

Gebouwd m.GT 6,012 5,840 4,374 0,107 0,015 0,099 0,136 0,009 0,064 0,094 0,148 0,056 1,505 17,731

m.CGT 3,257 3,128 2,202 0,061 0,033 0,087 0,081 0,023 0,073 0,110 0,132 0,082 1,629 10,216

Aantal 263 88 108 1 16 22

Gemelde orders m.GT m.CGT 2,917 5,865 5,366 2,572 0,033 0,031 0,055

23

0,037

2 3 5 19 143 693

0,001 0,131 0,010 0,033 0,492 14,295

2,106 1,361 0,016 0,081 0,085 0,091 0,003 0,135 0,022 0,060 0,862 7,246

Tabel 1. D e orderp ositie van d e tw a a lf landen m e t e en orderb oek van m e e r dan I m CG T /tonnages in m il/oen enl

W ille m de Jong is oud directeur van Lloyd’s R egister Londen en als redacteur verbonden aan SWZ M aritim e

DELIVERY SCHEDULE OF THE ORDER BOOK (TOP 10 COUNTRIES) 85 000 000

30000000 25 000000 J 20 000 000 -

15 000 000 10000000-

I IV

5 000 000-

IV Ir m IG T H H H C C T —

ca p a c ite it w elke ver boven de w e rke lijke ca p a c ite it ligt. Gelukkig kan men daar aan toevoegen, zow el voor de w erven als de reders. Bij de in 2009 opgeleverde schepen w aren: • 40 LN G -carriers, gem iddeld 175.000 m3 per schip • 800 tankers, gem iddeld 62.500 d w t • 530 bulkca rriers, gem iddeld 78.000 d w t • 280 containerschepen, gem iddeld 3800 TEU • 360 general-ca rg osche pe n, gem iddeld 10.500 d w t Tabel 1 to o n t de orde rp ositie van de tw a a lf landen met een orde r­ boek van m eer dan 1 m CGT. Het orderboek van de N ederlandse s ch eepsbouw bestaat uit 84 schepen m et in to ta a l 0,5 m GT en 0,6 m CGT. Van die 84 schepen zijn er 54 besteld voor ladingvervoer en de

Aantal Japan Zuid-Korea China Europa Rest van de w ereld TOTAAL

1286 1675 3523 1117 1625 9226

Orderboek m.GT 51,966 104,252 111,148 12,871 20,274 300,511

m.CGT 24,460 47,576 54,357 12,135 13,424 151,952

*-N o

rest voor andere doeleinden, als voor offshore, dredging, enzovoort. Voor N ederlandse reders bestaat het totale orderboek uit 266 schepen m et 2 m GT en 2 m CGT. Van die 266 schepen zijn er 193 bestem d voor ladingvervoer en 73 voor andere doeleinden. H ieruit blijkt dat zow el de N ederlandse reders als de scheepsbouw ers niet alleen afhankelijk zijn van de m arkt voor ladingvervoer, m aar door de aanw ezigheid in andere m aritiem e m arkten de kw etsbaarheid w a t kunnen beperken. Uit de verhouding van de c ijfe rs voor GT en CGT blijkt bovendien d at de N ederlandse m aritiem e industrie aan de bovenkant van de m arkt w erkt. Tabel 2 verge lijkt de positie van Japan, China, Korea, Europa (W est en Oost) en de rest van de w ereld. China heeft voor w a t betreft de

Aantal 132 100 259 110 144 745

Gebouwd m.GT 4,374 5,840 6,012 0,950 0,555 17,731

m.CGT 2,202 3,128 3,257 0,982 0,647 10,216

Aantal 108 88 263 62 172 693

Gemelde orders m.GT m.CGT 2,572 1,361 5,366 5,865

2,106 2,917

0,268 0,224

0,358 0,504

14,295

7,246

Tabel 2. Vergelijking orderposities p e r k w a rta a l p e r regio Itonnages in m iljoen enl

lastechniek V a k b l a d v o o r v e r b i n d e n e n s n ij d e n www.lastechniek.nl

GRATIS d ig ita le n ie u w s b rie f!

L a s te c h n ie k nu o o k o n lin e ! • Het laatste nieuws op het gebied van verbindingstechnieken • Archief met artikelen uit Lastechniek • Op elk gewenst tijdstip door u te raadplegen • Een overzicht van workshops, cursussen en evenementen • G RATIS digitale e-mail nieuwsbrief

A ltijd o p d e h o o g te v an a c tu e le n ie u w s fe ite n ?

O n tv a n g d e d ig ita le n ie u w s b rie f v a n SW Z m a a n d e lijk s in u w in b o x !

M e ld u nu a a n v ia Meld u aan voor de gratis digitale nieuwsbrief, via www.lastechniek.nl!

w w w .s w z o n lin e .n l

Uw doelstelling i m e d ia s a l e s Een o n d e T h ie m e C V oor m e e r in fo rm a tie , kijk op onze w ebsite: w w w . m i o i a s a l e s s u p p o r t . n l o f neem contact op m e t Lian G e b h a rd t, te le fo o n (o io ) 289 40 84 o f per e m ail: lgebhardt<® m edlasalessupport.nl.

Basic and detailed designs of:

eer scheepsbouwkundig bureau Groothandelsgebouw E-7.158 PO-box 29156 3001 GD Rotterdam

-

C h e m ic a l ta n k e rs ty p e C, G a n d N; C o n ta in erca rriers ; Ferries; Passengervessels; S u rv e y /p a tro l vessels.

Feasibility studies; Constructiondrawings; Strength- and stability calculations; Buildingsupervision.

Tel:+31 (0)10-4130852 Fax:+31 (0)10-4130851

E-mail: [email protected] Website: www.groensoet.nl

nieuwe opdrachten de toppositie van Korea overgenom en en Europa

zelden verbouw d in de periode van n ie u w b ou w to t sloop en komt

doet op dit niveau niet meer mee. Geen w onder dat de Europese regio m et belangrijke scheepsbouw belangen in Brussel aan de bel heeft

alleen bij een w e rf voor surveys en reparatie. O ffshore-units daarentegen w orde n gedurende hun leven vaak verbouw d in verband m et speciale projecten, nieuw e eisen, w erke n op dieper w ater, et cetera. In N ederland vooral op de w e rf Keppel-Verolm e.

getrokken om assistentie. De indruk bestaat dat China de productie van schepen op een hoog niveau w il voortzetten, niet alleen om de enorm gegroeide scheepsbouw capaciteit te benutten en de schepenfabriek van de w ereld te w orden, maar ook om de enorme ladingstrom en van en naar het eigen land te vervoeren met zelf gebouwde schepen en bij voorkeur onder Chinese vlag. Zo ongeveer als de Britten dat deden in de gouden jaren van hun "e m pire''. Als dit inderdaad de insteek van de Chinezen is, belooft dat niet veel goeds voor de w instm ogelijkheden van de onafhankelijke, internationale reders van met name tankers en bulkcarriers. Offshore In deze offsho re -e ditie ligt het voor de hand om ook hier w e re ld ­ sch e ep sb ou w speciale aandacht te geven aan deze industrie. De

G e n e ra l-c a rg o s c h e p e n Bepaald geen nichem arkt met een totale vloo t van 17.350 schepen, m aar voor de N ederlandse w erve n en reders een heel belangrijke markt. Fairplay publiceerde recent een aantal interessante feiten over deze vloot. Van de rond de 14.000 schepen van dit type groter dan 1000 d w t is de helft ouder dan 25 jaar. Ten opzichte van andere typen, zoals b ulkca rriers en containerschepen, zijn er de laatste jaren b etrekkelijk w einig gebouw d. Tabel 3 geeft beeld van het huidige bouw program m a ten opzichte van de bestaande vloot. Dwt

Bestaand

Besteld 17 182

1000 - 2499 2500 - 4999

3890 3695

paar ja a r geleden, w a re n er gedurende een reeks van jaren voor de o ffsho re -in du strie w ein ig nieuw e schepen gebouw d. In 2005

5000 - 9999 10.000-14.999

410 214

kw am en er bijvoorbeeld n ie t m eer dan een 200 nieuw e offshoreschepen in de vaart. In 2009 w as dat aantal gestegen to t 460. Thans zijn er voor "w e rken op zee" circa 1000 eenheden in bestelling m et in to ta a l ruim 7 m CGT. Dit b etre ft onder andere de

15.000-29.999 30.000-49.999

2760 776 786 271 39

51

huidige o ffsho re vlo o t om vat circa 4500 eenheden w aa rvan 75% ouder is dan tw in tig jaar. Tot de explosie van de olie p rijs van een

volgende schepen: • 420 offshore tug /su pp ly vessels • • • • • •

300 platform supply vessels 65 offshore sup po rt vessels 43 research vessels 34 drilling ships 33 u tility vessels 43 overig (19 standby vessels, 12 pipe layers, 5 crane ships, 5 w ind turbin e vessels en 2 FPSO's) Op d it m om ent is er veel belangstelling voo r projecten voor w ind tu rb ine s op zee. Als Europa de am bities op het gebied van duurzame energie w il bereiken, dan m oeten er in de komende jaren zo'n 10.000 o ffsh o re w in d tu rb in e s w orde n gebouw d in de w ateren van N oordw est-Europa. Het blad "H a nsa" van feb ru ari van d it jaa r m eldt dat de Duitse overheid plannen voor 24 w indparken in de N oord- en Oostzee h eeft goedgekeurd m et in tota al 1655 m olens en een gezam enlijk m axim aal ele ktrisch verm ogen van 14.000 MW. A fhankelijk van de w ind leveren die m olens in de p raktijk gem iddeld een verm ogen van circa 3500 MW. Om deze am bitieuze plannen uit te voeren, m oet er veel w orden geïnstalleerd in geavanceerde offshorekraan- en transportschepen. N ederlandse bedrijven als IHC M e rw ed e, Huisman Itrec en Sea of Solutions doen hun best een deel van deze groeiende m arkt te pakken te krijgen. De o ffsho re -in du strie zorgt niet alleen voor veel w e rk voor de nieuw bouw , maar houdt de industrie ook op grote schaal bezig m et om bouw - en re p a ra tie a ctivite ite n , veel m eer dan de scheepvaart in het algem een. Een tanker of b u lkca rrie r w o rd t

50.000+

166 84 Tabel 3

H ieruit b lijk t dat deze schepen steeds grote r w orden en dat de verhouding tussen het aantal varende en het aantal bestelde schepen n ie t ongunstig is, zeker als men de gem iddelde lee ftijd van de varende vloo t in o genschouw neemt. De kleinere schepen zijn uiteraard vooral voor de shortsea-trade, te rw ijl de grote w e llic h t beter als gem ankeerde b ulkca rriers kunnen w orde n beschouw d. C ruiseschepen Een m arkt w aarop de Europese scheepsbouw nog steeds de d om i­ nante speler is. In een bijlage van "H a n sa ” van m aart w o rd t een uitvoerig overzicht gegeven van de bestaande vloot en de lopende n ie u w b ou w p ro jecten . D aaruit b lijk t dat de cruisem aatschappijen als Carnival, RCCL, NCL en MSC en de bij deze rederijen behorende d ochters als HAL, Cunard, enozvoort, gezam enlijk 160 schepen in de vaa rt hebben w elke na 1989 w erden gebouw d en w aarvan er slechts v ijf van uit buiten Europa afkom stig zijn. Gemiddeld kunnen deze schepen 2500 passagiers aan boord accom m oderen. Het m erendeel van deze schepen komt van Fincantieri, Meyer, A ker Yards (thans STX) en C hantiers de I A tlan tiq u e (eveneens gedeeltelijk STX). Het nie u w b ou w o rd erbo ek van deze w erven is thans nog re delijk to t goed gevuld m et in totaal ongeveer 25 c ontracten. Sinds het begin van de crisis in 2008 w erden er in Europa w e e r drie grote cruiseschepen besteld (bij Fincantieri door C arnival! en ontving Ch. de l'A tla ntiq ue een le tte r of intent van MSC voor een schip van 4000 passagiers.

Voortstuw ing Door: Ir. C.J. V e rk le ij

Ontop modulaire uitlaatgassen­ leidingen Het bedrijf Ontop heeft zich gespecialiseerd in de ontwikkeling en productie van uitlaatsystemen. Gebruikmakend van materialen van roestvaste kw aliteit is onder de merknaam Metaloterm een lichtgewicht product ontwikkeld dat zonder meer uniek is. D onderdagavond 18 m aart 2010 gaf de heer Taco van Hees van de firm a Ontop BV te M iddelburg een bijzonder interessante lezing over u itlaatgassenleidingen voor schepen. Het b ed rijf houdt zich al geruim e tijd bezig m et de ontw ikkelin g en productie van uitlaatsystem en zoals schoorstenen en aanverw ante toepassingen op het vaste land. D ergelijke uitlaatsystem en w orde n gekenm erkt door een m odulaire bouw w ijze en w orde n al m eer dan veertig ja a r g eb ru ikt voo r verw arm ingsketels, open haarden, enzovoort, en sinds een tien tal jaren ook voor schepen. M et roestvaste m aterialen is M eta lote rm o ntw ikkeld dat uniek is voor de scheepsbouw . H ieronder volg t een korte toe lich ting . K a ra k te ris tie k e M e ta lo te rm u itla a tg a s s e n le id in g e n De voor de sch eepsbouw o ntw ikkelde u itla atg assen ­ leidingen onder de m erknaam M eta lote rm bestaan uit standaard elem enten van m axim aal 1 m eter lengte. Elk elem ent bestaat uit een binnen- en buitenpijp van roestvast staal w a a rb ij de tussenruim te w o rd t opgevuld met isolatiem ateriaal in de vorm van geïm pregneerde steenw ot, zie bijgaande fig u u r 1. De w an dd ikte van het ro estvrij staal bedraagt 0,5-0,6 mm. Door m iddel van klem banden w orden deze elem enten met e lka ar gekoppeld to t de vereiste lengte. De binnenpijpen kunnen vrij expanderen zodat com pensatoren niet nodig zijn. De nodige hulpstukken, bochten, et cetera, w orde n als standaard op voorraad gem aakt. M e t de huidige standaard kunnen u itlaatleidingen met een inw endige diam eter van 180-600 mm w orden uitgevoerd. Daarm ee kunnen thans dieselm otoren m et een verm ogen tussen de 250-3000 kW w orde n voorzien van dergelijke uitlaatsystem en. Ook absorptie- en resonantie-

Figuur I Constructie p re ta b ele m e n t van M e ta lo te rm uitlaatgassenleiding

u itlaatdem pers kunnen op basis van deze co n stru ctie w orde n vervaardigd. Het lig t in de v e rw a ch tin g het toepassinggebied in de toekom st u it te breiden voor nog grotere afm etingen. M e t deze bouw w ijze w o rd t een lic h tg e w ic h t con structie

Kees Verkleij is oud-hoofdingenieur van de Koninklijke Maatschappij de Schelde

Figuur 2 M o d u laire b ouw w i/ze van M e ta lo le rm uitlaatgassen leidingen in e en s ch eepsnw chinekam ei

verkregen w elke in vergelijking m et conventionele uitvoeringen veertig à v ijftig p ro ce n t lic h te r is. Voorts is het sam enstellen van de u itlaatgassenleiding eenvoudig om dat het u it c lick-a n d -fixelem enten bestaat. M et eenvoudige hulpgereedschappen kan aldus een u itlaatgassenleiding w orde n gem onteerd zonder aan boord nog te hoeven lassen en isoleren. In bijgaande fig u u r 2 w o rd t een voorbeeld w eergegeven van deze m odulaire bouw w ijze in een m achinekam er. De productie is deels geautom atiseerd. Zo w orde n u itlaatleidingen to t 300 mm doorsnede in een geautom atiseerde "s tra a t" g ep ro du ­ ceerd to t voor m ontage geschikte m odules. Platen w orde n voo ra f geknipt uit rollen staal van 0,5-0,6 mm dikte.

Een uitgebreide re fe re n tie lijs t geeft aan dat uitlaatgassenleidingen volgens d it systeem al op vele schepen zijn gem onteerd. N aast toepassingen op koopvaardijschepen zijn d ergelijke u itla atg assen ­ leidingen ook te vinden in m egajachten gebouw d op de w erven van Feadship in N ederland en Lürssen in Duitsland. Het b ed rijf is gevestigd op het ind u strie terre in V rijburg in M iddelburg.

Voor m e er info rm a tie: Ontop BV, w w w .m eta lo term .co m .

V e re n ig in g s n ie u w s

B eslu iten en m ededelingen vanuit de A L V Kort o verzicht van genom en besluiten c.q.

Dhr. A.L.P. Dalhuijsen

m ededelingen van de Algem ene Leden

U itgebrachte stem m en

160 stem m en 1990 stem m en

V ergadering (ALV) van vrijdag 16 april 2010.

adviseert de leden decharge te verlenen aan het H oofdbestuur voor het gevoerde fina ncië le beleid.

Het H oofdbestuur KNVTS bestaat per 16 april

A ls kascom m issielid is de heer Van W ijk

1. Verkiezing van Hoofdbestuursleden

2010 uit de heren Bakker, Damen, zittend

aftredend. Als n ieuw lid w o rd t de heer Fred

De com m issie belast m et het tellen van de

bestuurslid Kik, Klok, Laros, N ieuw enhuijs,

Peeters voorgesteld aan de vergadering en

uitgebrachte stem m en, bestaande uit de

Oomkens en W essels. In de volgende uitgave

door de leden goedgekeurd. De nieuw e

heren A. van B uijtenen, Th. Heeres en M .J.M .

van SWZ M aritim e w o rd t bekend gem aakt w ie

kascom m issie bestaat uit de heren Jaques

Houdijk, hebben op 13 april 2010 de telling

w elke fun ctie gaat bekleden.

van Dorp en Fred Peeters.

• Verzonden stem form ulieren: 2250

2. Contributievaststelling boekjaar 2011

4. Accountants

• Ingeleverde stem form ulieren: 365 (w aarvan

De c o n tribu tieverho gin g van h et lidm aatschap

Aan de vergadering w o rd t het voorstel gedaan

KNVTS w o rd t vastgesteld op € 80,- per jaa r

om nogm aals voor één ja a r a ccountantsbureau

v e rric h t m et het volgende resultaat:

zeventien ongeldig) De uitslag

met ingang van 1 januari 2011. C ontributie

Ernst & Voung in R otterdam te benoem en. De

ju n io rled en b lijft ongew ijzigd op € 39,00 staan.

vergadering gaat hierm ee akkoord.

Dhr. N. W essels

288 stemmen

Dhr. A.J. Damen

283 stemmen

3. Kascommissie

5. M aritiem Prijzen Gala

Dhr. M.W. N ieuw enhuijs

273 stemmen

De heer G errit van W ijk, lid kascom m issie,

Het gala w o rd t georganiseerd op 10 novem ber

Dhr. W.P.J. La ros

267 stemmen

doet verslag betreffende de kasstukken en

2010 en vind t plaats bij de O ude-S torkfabrieken

Dhr. T. Oomkens

266 stemmen

deelt mee dat de kascom m issie deze heeft

in A m sterdam .

Dhr. J H. Klok

252 stemmen

doorgenom en en akkoord bevonden. Hij

Dhr. W .A.W . Bakker

201 stemmen

N ieuw e leden K N V T S m ei 2 0 1 0

In m em oriam

V oorgesteld en g ep asseerd voor het

R.J. IJtsm a

G E W O O N L ID M A A TS C H A P

A cco un tm an ag e r M a ritiem - TNO Industrie,

Op 7 a pril 2010 overleed op 62-jarige

D elft

le e ftijd de heer R.P. Viersen.

P.W. Hofman

de C lerstra at3 , 2807 RB Gouda

Hij w as ruim 27 ja a r lid van de KNVTS.

P rincipal surveyor - DNV, B aren drech t

Voorgesteld door A. Kik

A zurietdijk 51,4706 BM Roosendaal

A fdeling Rotterdam

le e ftijd de heer H G. van den Berg.

Voorgesteld door A. Kik A fdeling Rotterdam

J.C. M oerland Extern deskundige ERM - Nova C ontract,

A.F.A. van d en Ing_________________________

IJm uiden

Naval A rc h ite c t - U lstein Sea of Solutions,

St. Jan stra a t 58 G, 4741 AR Hoeven

V laardingen

Voorgesteld door A. Kik

Leeuw erikhof 4, 2371 NN R oelofarendsveen

A fdeling Rotterdam

V oorgesteld door A. Kik A fdeling R otterdam

Op 12 april 2010 overleed op 89-jarige

R.T.B Visser D irecte ur - M a ritiem Kennis Centrum, D elft G em eenelandsweg 8,1777 NN H ippolytushoef Voorgesteld door C.H.M. Kram ers A fdeling Am sterdam

Hij w as ruim 50 ja a r lid van de KNVTS.

SCHEEPSBOUW NEDERLAND

A rbopraktijkboek S cheepsbouw N ederland p resenteert tijdens

O verige a c tiv ite ite n

de Openbare Ledenvergadering op 20 mei het

• H andelsm issie Rusland (31 mei)

A rbopraktijkboek. S cheepsw erven en

• Sem inar F inancieringsm ogelijkheden in de scheepsbouw (4 juni)

toeleve ring sbe drijve n krijgen m et het

• Posidonia (7 juni)

A rbop ra ktijkb oe k een handvat aangereikt om

• P rojectm anagem ent module 4: P ro ject contractm anagem ent (10 juni)

hun arbobeleid te o ptim aliseren. Het

• S cheepsbouw N ederland Vaardag (18 juni)

A rbop ra ktijkb oe k is to t stand gekomen in

• Focus on Turkey (30 juni)

nauw e sam enhang m et de A rb oca ta log u s '5x

• Focus on India (1 juli)

Beter, W erken is gezond'.

• Focus on Russia en Holland M a ritim (1 juli)

C ontact: David A nink (d an@ scheepsbouw .nl)

• S M M (7 septem ber)

Groen licht voor PSPC-project

A anm elden? Kijk op w w w .sch ee psbo uw .nl

Na m aanden inte nsie f overleg met de Inspectie Verkeer en W atersta at (IVW ) heeft S cheepsbouw N ederland o fficie e l onder­ steuning van IVW ontvangen op het

Holland M arine Equipm ent en VNSI hebben

B allasttank C oatingsproject. Dit p ro je c t is

inm iddels een uitnodiging voor deze inform ele

bedoeld om aan te tonen dat de N ederlandse

ledendag ontvangen.

procedures voor het coaten van ballasttanks

Contact: Ingeborg J a g t (lve@ scheepsbouw .nl)

g elijk is aan de ve rp lich te International M aritim e O rganisation (IM O )-voorschriften. Contact: Sieger Sakko (ssa@ scheepsbouw .nl)

Innovatieve Zeildag M eer dan 35 ondernem ers die w erkzaam zijn als m aritiem toeleverancier, scheepseigenaar

Sem inar 'Financieringsm ogelijkheden in

of rederij, stapten 22 a pril aan boord van

Scheepsbouw Nederland

de Scheepsbouw '

tw e em aster Bounty. Ook een aantal

S cheepsbouw N ederland is de

Financiering is van levensbelang voor de

genodigden van uit de overheid w aren

gezam enlijke organisatie van de

toekom st van de N ederlandse scheeps-

aanwezig op de Innovatie Zeildag van

vereniging voor de N ederlandse

b ouw industrie. Na een ja a rv a n orderdroogte

S cheepsbouw N ederland en HME. De groep

scheepsw erven (VNSI) en de

komen de eerste aanvragen w e e r binnen.

brainstorm de op het IJsselm eer over de

V ereniging H olland M a rin e Equipm ent

M aar alleen met de juiste fina ncie ring kunnen

toekom st van de m aritiem e cluster. Het doel

en is een b ran che orga nisa tie van

deze aanvragen resulteren in d aadw erkelijke

van deze bijeenkom st w as het opstarten van

FME. S cheepsbouw N ederland zet

orders. H iervoor zijn versch illen de m o ge lijk­

nieuw e colle ctie ve innovatieprojecten.

zich op d aadkrachtige w ijze in voor de

heden die nader w orden to e g e lic h t tijde ns het

Contact: Koen van Leeuwen (kl@ hm e.nl)

branche en m aakt zich sterk voor een

sem inar 'F inancieringsm ogelijkheden in de

p ositie f m aatschappelijk imago van de

S cheepsbouw ' op vrijdag 4 juni.

N ederlandse m aritiem e industrie.

Contact: Sylvia Boer (sbo@ scheepsbouw .nl) V oor m eer inform atie:

Scheepsbouw N ederland Vaardag

S cheepsbouw N ederland

Op vrijdag 18 jun i o rga n ise ert Scheepsbouw

Postbus 138

N ederland de jaa rlijkse Vaardag. De zeilers

2700 AC Zoeterm eer

varen onder deskundige leiding tw e e

T: (079) 353 11 65

w ed strijd e n. De niet-zeilers stappen 's

F: (079) 353 11 55

ochtends aan boord van een grote sloep voor

E: info@ scheepsbouw .nl

een to c h t over De W ijde Blik en De Vecht, 's

I: w w w .sch ee psbo uw .nl

M iddags gaat die groep varen in de buurt van het w ed strijd veld . Leden van Vereniging

M a r itim e S earch

A rbeidsbem iddeling

Dirkzwagers

D U T C H P O R T GUIDE 2 0 1 0 Al meer dan 125 jaar is Dirkzwager's Dutch Port Guide het meest informatieve en overzichtelijke naslagwerk voor de Nederlandse havengebieden. Op compacte wijze vindt u hierin een schat aan actuele en onmisbare informatie over de havens van o.a. Amsterdam, Dordrecht, Harlingen, Moerdijk, Rotterdam, Scheveningen, Terneuzen en Vlissingen.

i r a

Group

w w w .ip 4p erso nn el.com

IPS Group - Interocean Personnel Services Rivium Boulevard 46 2909 IK Capelle aan den IJssel Tel:+31 (0| 10 447 94 94 Fax: +31(0)10 235 78 78 www.ipspersonnel.com [email protected]

• Alles in één: compacte pocket guide!

• Actuele e r onmisbare informatie over de havens •

Bundeling van alle Nederlandse havens in één uitgave en op één website

•

Belangri|k overzicht van organisaties in en om de havens

•

Uitneembare havenkaarten

Q-Shipping BV Oever 7 3161 GR Rhoon [email protected] www.q-shipping.nl

Dieselm otoren, onderhouds- en reparatieapparatuur__________

Holland Diesel M aassluis B.V. Govert van Wijnkade 40 3144 EG Maassluis Tel. 010-5912611 Fax 010-5929155 E-mail: [email protected] www hollanddiesel nl

Dieselm otoren verkoop en reparatie

B e s te l n u v o o r € 2 8 ,5 0 (i.p.v. € 38,50) Voor b e s te llin g e n k u n t u c o n ta c t o p n e m e n m e t d e k la n te n s e rv ic e va n M e d ia B usiness Press, tu s s e n 9 .0 0 -1 2 .0 0 uur, o p te le fo o n n u m m e r O IO - 2 8 9 4 0 0 8 . O f s tu u r u w g e g e v e n s n a a r klan te n serv ice < i> m b p .n l o.v.v. D P C 2 0 1 0 . O f b e s te l v ia d e w e b s ite :

w w w .d u tc h p o r tg u id e .c o m

( S ) D oldrum s Doldrums B.V. Marine & Technical Surveyors Waalstraat 26 3087 BP Rotterdam Tel +31(0)10 4299590 Fax +31-10)10-4296686 E-mail: office@doldrumsbv nl wwwdoldrumsbv.nl

C rew m anagem ent__

D irk z w a g e r's D U T C H P O R T G U ID E 2 0 1 0 b ie d t u v e le v o o rd e le n : • Alti|d up-to-date: gratis digitale nieuwsbrief 8 vernieuwde website

Experts & Taxateurs

Cummins Holland B.V. Olivijn 800 3316 KH Dordrecht Tel. : 078-618 1200 Fax 078-617 6579 E-mail: [email protected] www.cummins.com

V erw eij Hoebee Groep experts en taxateurs op scheeps- en werktuigkundig gebied marine surveyors and consulting engineers VERWEIJ & HOEBEE Kantoor Amsterdam Osdorper Ban 17 BC 1068 LD Amsterdam Tel. +31 -(0)20-6107260 Fax +31-0(201-6196461 E-mail: [email protected] 0. HOEBEE B.V. Kantoor Barendrecht Achterom 66 2991 CV Barendrecht Tel. +31-10)180-623236 Fax +31-(0)180-620178 E-mail: info [email protected]

Explosie ventielen

Vokes-Ai: GROUP

Vokes-Air BV Filter- en Bescherm techniek Postbus 309 3400 AH IJsselstein Nijverheidsweg 15 3401 MC IJsselstein Tel. +31 (0)88 - 865 37 24 Fax +31 (0)88 - 865 37 00 www.vokes-air.nl / www.vokesair com Explosieventielen (blast valves), gasdichte afsluiters, NBC filters, C02 filters

H efkolom /S ectiebouw ________ Coops en Nieborg BV Postbus 226 9600 AE Hoogezand Tel 0598 - 39 55 00 Fax 0598 - 39 24 27 E-mail: [email protected] www.coops-nieborg.nl M u lti Engineering N.V. Kapelanielaan 13d 9140 Temse (B) Tel. 0032 - 3 -71058 10 Fax 00 3 2 -3 -7 1 0 58 11 E-mail: [email protected]

M aritim e Se arch

Krukas-, drijfstang-, m otorblokreparatie

Maritieme elektronica

m

IJtalew ijnse

Nieuwe Waterwegstraat 7 3115 HE Schiedam Tel. +31(0)10 409 05 99 Fax +31(0)10 409 05 90 E-mail: [email protected] www. markva nschaick.nl

Postbus 49. 6500 AA Nijmegen Telefoon: +31 (0)24 3716571 Fax: +31 (0)24 3716570 website: wwwalewijnse.nl email: [email protected] One-stop shop in systeem integratie (nieuwbouw, refit, service & onderhoud, navigatie en communicatie Produkten)

Lastoevoegm aterialen

f

Scheepsregistratie

Hubel Marine B.V. V»s*»l MgittTMion

A le w ijn s e M a rin e System s

M a rk van S c h a ic k M a rin e S erv ice s

tu

N autical & Technical M anagem ent

© Miller

IT W W e ld in g Products BV

Edisonstraat 10 3261 LD Oud-Beijerland Tel. 0186 -64 14 44 Fax 0186 - 64 08 80 E-mail: [email protected] www.itw-welding.com

Luchtaanzuigsystemen________

Vokes-A:r

Naval A rchitects Consulting Engineers

Maritieme.

G roenendijk & S oeterm eer

N ova C ontract

Kanaalstraat 7 1975 BA IJmuiden Tel. 023-530 29 00 E-mail: [email protected] wwwnovacontract.nl/maritiem

Filter- en B es ch e rm tech n iek

Postbus 309 3400 AH IJsselstein Nijverheidsweg 15 3401 MC IJsselstein Tel.+31 (0)88 - 865 37 24 Fax +31 (0)88 - 865 37 00 www vokes-air.nl / www.vokesair.com Gecombineerde luchtinlaat met druppelvanger en coalescer filter, filters voor luchtbehandeling

M a ritim e Engineering_________ : nt : *•*

N avaltec M arine Engineering Service B.V.

Kardoenhof1 3193 JD Hoogvliet-RT t e l: +31 (0)10 438 04 38 fax:+31 (0)10 438 27 17 E-mail: [email protected] www.navaltec.nl

M aritim e Support & Consultancy

M aritie m e Dienstverlening Q -S h ip p in g BV

Hu bel Marine B.V. Vf wel Registration - Marin« Surveyors

Hubel M a rin e BV

Karel Doormanweg 5. 2nd Floor 3115 JD Schiedam Tel. 010 - 458 73 38 Fax 010 - 458 76 62 E-mail: [email protected]

M arin Ship M a n a g e m e n t M a rin Ship M a n ag em e n t B.V.

Hogelandsterweg 14 9936 8H Farmsum Postbus 86 9930 AB Delfzijl Tel 0596 63 39 22 Fax 0596 63 39 29 e-mail: [email protected] www.mfmarinedivision.nl

Groothandelsgebouw E-7 Postbus 29156 3001 GD Rotterdam Tel. 010-413 08 52 Fax 010-413 08 51 E-mail: [email protected] n

~:

Navaltec M arine Engineering Service B.V.

N a v a lte c Engineering S erv ice B.V. V o k e s -A ir B V

Q -Shipping BV

Oever 7 3161 GR Rhoon [email protected] wwwq-shipping.nl

M aritie m e Training

Academ ie

Oever 7 3161 GR Rhoon [email protected] www.q-shipping.nl

nu™ «

Surwyon

Hubel M a rin e BV

N a v a lte c Engineering S ervice B.V.

Kardoenhof 1 3193 JD Hoogvliet-RT Tel. +31 (0)10 438 04 38 Fax +31 (0)10 438 27 17 E-mail: [email protected] www.navaltec nl

O liefilters

Vokes-Air V o k es-A ir BV Filter- en B escherm tech niek

Postbus 309 3400 AH IJsselstein Nijverheidsweg 15 3401 MC IJsselstein Tel. +31 (0)88 - 865 37 24 Fax+31 (0)88- 865 37 00 www.vokes-air.nl / www.vokesair.com Brandstof- en smeeroliefilters, coalescer filters, otienevelafscheiders voor carter ventilatie

S cheepsluiken/ luikenkranen Coops en N ieb org BV

Postbus 226 9600 AE Hoogezand Tel 0598 - 39 55 00 Fax 0598 - 39 24 27 E-mail: [email protected] www.coops-nieborg.nl

Karel Doormanweg 5. 2nd Floor 3115 JD Schiedam Tel 010 - 458 73 38 Fax 010 - 458 76 62 E-mail: erik@hubelmarine com

LIMDAL A SSIST B.V.

LIM D A L A S S IS T B V.

Parallelweg 124-12 1948 NN Beverwijk Tel +31 251 271 765 [email protected] - Vessel registration (e g. Sierra Leone, St Kitts 8i Nevis, Georgia, Panama. Vanuatu) - Consultancy (Superintendent) ■Naval Architects - Surveyors - P&l, damage, pre-entry, on- and off hire and other type of surveys Scheepsreparatie

________

N ico verk en H olland b.v.

Algerastraat 20 3125 BS Schiedam The Netherlands Tel.+31(0)10-238 0999 Fax +31(0)10-238 0990 E-mail shiprepair@nicoverken nl www.nicoverken nl Specialised in overhaul of all types of mam and auxiliary engines, including attachments i.e. governors, turbochargers, fuel equipment and the sales of spare parts and engines We are capable of crankshaft and cylindrical grinding, line boring, hard chromium plating, connecting rod repairs and other engineering works and repair activities Due to the combination of our highly skilled service engineers who operate 24/7 world­ wide and our engineering works in our workshop, Nicoverken is able to give full service to our customers.

Schroefaskokerafdichtingen c r p r^ jn U

IT *-v - ’"»chnt.oti ■ u f u U IT T B N B O O A A R T

Technisch Bureau U ittenb ogaart BV

Brugwachter 13, 3034 KD Rotterdam Tel. 010-4114614, Fax 010 -414 10 04 E-mail; [email protected]

M a r itim e S earch

Softw are

LogicVision LOGIC V IS IO N B V Hakgriend 18b P,0 Box 95 3370 AB Hardinxveld-Giessendam The Netherlands Tel. +31 (0)184 - 677 588 Fa* +31 (0)184 - 677 599 E-mail: m donkersloot@ logicvision.nl w w w .lo0icvision.nl Logic Vision is a M icrosoft Gold Certified Partner specialized in the maritime industry. We develop modular built, vertical solutions based on M icrosoft Dynamics™ NAV. This results in branch related modules that support you in your daily operations.

Verwarm ingssystem en, verkoop en onderhoud

ê

ïï? h e a t m a s t e r

H eatm aster bv Industrial & M aritim e heating systems Grotenoord 1 3342 GS Hendrik Ido Ambacht Postbus 252 3340 AG Hendrik-ldo-Ambacht Tal. + 31 78 - 68 23 404 Fa* + 31 78 - 68 23 403 Email: inlo@ heatmaster.nl w w wheatm aster.nl Heatmaster. your hottest innovator

Vessel M anagem ent

Voor al uw m aritiem e zaken

M a rin e S ervices w w w .s u rve yo rs.n l PO. Box 2119 1990 AC Velserbroek T e l:+31 (0)23 5490335 E-mail: [email protected] - Statutory surveys on behalf of various flag states (Panama, Sierra Leone. Cambodia etc.) - Class surveys for various non-I.A.C.S. class societies - I.S.M. code S.M.C. and D.O.C. audits on behalf of various flag states - Flag State Inspections (A.S.I.) Barbados, Panama, Vanuatu. - P&l, damage, pre-entry, on- and off hire and other type of surveys

S taal-IJzer G ieterij

Thw S U t l and Iro n F o u n d ry

B ureau V eritas b.v. Vissersdijk 223-241 3011 GW Rotterdam Postbus 2705 3000 CS Rotterdam Tel. 010 2822666 Fa* 010 2411000 E-mail: hrmnld@ nl.bureauveritas.com

Voorstuwing schepen

VOITH Engineered reliability.

V JkV *

Q Allard A lla rd -E u rap e NV Veedijk 51 B-2300 Turnhout E-mail: [email protected] www.allard-europe.com

c ra m zx i

^ AlO1' Q -Shipping BV Oever 7 3161 GR flhoon [email protected] www.q-shipping.nl

Veiligheid

□ UMISAFE

s ster Lloyds R egister Weena Zuid 170 3012 NC Rotterdam Tel 010-2 01 84 47 Fa* 0 1 0- 404 55 88

U n isale M a rin e Firefighting 8i Safety Equipm ent Tinnegieterstraat 7 - 9 3194 A l Hoogvliet T e l.+31 (0)10-295 2710 Fa* +31 (0)10-295 2709 E-mail: unisafe@ total-care nl W ebsite: w ww.unisafe.nl

Voith Turbo B.V. Koppelstraat 3 7391 AK TWELL0 Postbus 201 7390 AE TWELL0 T e l.+31 (0) 571279600 F a *+31 (0)571276445 E-mail: voithnederland@ voith.com Internet: w w w.nederland.voithturbo.nl

Yacht M anagem ent

Q -Shipping BV Oever 7 3161 GR Rhoon info@ q-shipping nl w ww.q-shipping.nl

Colofon SWZ M aritim e word! uitgegeven door de Stichting Schip en W erf de Zee (SWZ), waarin participeren de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Technici op Scheepvaartgebied (KNVTS) en de Stichting de Zee SWZ M aritim e is tevens het verenigingsblad van de KNVTS SWZ is de eigenaar en de uitgever van de titels Schip & W erf de Zee en SWZ M aritim e Het bestuur van SWZ w ordt gevormd door de participanten in SWZ. die elk vier bestuursleden benoemen u it de doelgroepen van de lezers en bestaat uit de volgende personen Namens de KNVTS Prof Ir S Hengst, voorzitter (onderwijs) Ir J R. Smit. penningmeester (KIVI/NIRIA) Ir S.G Tan(MARIN) Ing H PF Voorneveld (VNSI) Namens de Stichting de Zee M r G X Hollaar {Kon Vereniging van Nederlandse Reders) Capt F J van W ijnen (Nederlandse Vereniging van Kapiteins ter Koopvaardij) HJ.A.H Hylkema (Nautilus NI) Ing F Lantsheer (KNMI) Verschijnt 11 m aal per jaar Hoofdredacteur: Ir C Dirkse Eindredactie: M.R. Buitendijk-Pi|l MA Redactie: Ing H.R J Akerboom. G J de Boer, M van Dijk H.R.M. Dill. Mevr Ing, A. Gerritsen, Ir J H de Jong. Ir W de Jong. Capt H Roorda. Ing. S. Sakko

R edactie Adviesraad: Mevr A A Boers, M de Jong. Ir E W H Keizer. Ir G.H.G. Lagers, M r K Polderman. E Sarton. T Westra, J.K. van der W iele Aan SW Z M aritim e w erke n regelm atig mee: J L A van Aalst VADM b d . M de Jong, H S Klos. Ir G.H.G. Lagers Ir C.J Verkleij, H.Chr. de W ilde Redactieadres: Mathertesserlaan 185, 3014 HA Rotterdam, telefoon 010 - 241 74 35. fax 010 - 241 00 95. e-mail swz rotterdam öplanet nl Website: w ww.swzonline.nl U itgeelpartner: Media Business Press. Judith Verbeek Molenbaan 19. 2908 LL Capelle aan den Ussel. Postbus 8632.3009 AP Rotterdam, telefoon 010-289 40 08 (abonnementen), 010-289 40 75 (overig), fax 010-289 40 78. e-mail klantenservice®swzmagazine.nl A dvertentie exploitatie Media Sales Support Lian Gebhardt, verkoopleider Postbus 8632.3009 AP Rotterdam telefoon 010-2894084, fax 010-2894061 e mail lgebhardt@mediasalessupport nl A lle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland Abonnementen: Nederland € 97.85. buitenland € 134,90 (zeepost). £ 142.95 (luchtpost) Losse exemplaren € 17.50 Studentenabonnement € 38.05 (alleen met bewijs van inschrijving). Alle prijzen zijn excl. btw Abonnementen worden tot wederopzegging aangegaan Opzegging kan

uitsluitend plaatsvinden door twee maanden voor het einde van de lopende abonnementsperiode een aangetekende brief te sturen naar Mathenesserlaan 185, 3014 HA Rotterdam voor leden van de KNVTS, Postbus 8575, 3009 AN Rotterdam voor leden van N autilus NL. Postbus 8632. 3009 AP Rotterdam voor overige abonnees. M oet het verzendadres gewijzigd worden, stuur dan het etiket met verbeterd adres terug Lay-out en druk: Thieme MediaCenter, Rotterdam Hoewel de informatie, gepubliceerd in deze uitgave, zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk is gecontroleerd, sluiten uitgever, redactie en auteurs uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid u it voor eventuele onjuistheid en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens Reprorecht Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de uitgever ISSN 1876 - 0236

H ei P R I N T

e ve rs v c rb o n d

OLLAND HIPYARDS WHERE QUALITY MEETS FLEXIBILITY

OFFSHORE MODULES TUGS SHORTSEA CONSTRUCTION ACCOMMODATION VESSELS

HOLLAND SHIPYARDS BV RIVIERDIJK 436 3372 BW HARDINXVELD - GIESSENDAM WWW.HOLLAND-SHIPYARDS.NL

INLAND NAVIGATION SHIP REPAIR PROJECT CARGO VESSELS SPECIAL PROJECTS

Huisman is zich sterk oan het ontwikkelen

Naval Architects Huisman Banenborrel V rijd a g a v o n d 2 8 m e i M e ld je a a n via d e w e b s ite !

in het ontwerpen, bouwen en leveren von totaalcon cep ten In plaats van alleen equipment realiseren wij steeds meer totaal oplossingen. Hierbij ontwerpen wij één geïn­ tegreerd geheel, waardoor een slim ontwerp wordt gevonden voor de combinatie van schip en equipment. Geleidt door de wensen van de klant wordt nu op maat een scheepsontwerp geboden, wat zich optimaal laat samenvoegen met de boor-, hijs-, of pijpleguitrusting, waar Huisman groot mee is geworden. Door deze ontwikkeling is de a fd e lin g N aval Architecture erg snel aan het groeien. De groei heeft als resultaat, dat een jong, enthousiast, out-of-the-box denkend en gedreven team vanuit verschillende achter­ gronden werkt aan het scheepsontwerp. Vanuit een concept design wordt het schip uitgewerkt naar basic design, waarbij sterkte berekeningen en model tests een vast onder­ deel vormen. Voor deze afdeling zoeken wij ervaren N a v a l Architects, die hun ervaring willen inzetten om onze creatieve jongeren het vak verder vanuit de praktijk te leren. Specialisaties als het maken van FEM berekeningen, het ontwerpen van scheepsdeelconstructies en ervaring met Autocad en Nupas-Cadm atic strekken tot aanbeveling. Je hebt een scheepsbouwkunde achtergrond en een goede kennis van de Engelse taal. Je bent initiatiefrijk en houdt van het oplossen van problemen. Relevante werk­ ervaring als Naval Architect van minimaal 5 jaar is een vereiste.

Actuele projecten:

H u i s D r i l l 12-GDG Een nieuw revolutionair boorschip met een Huisman boortoren Onderdekse hondlingsystemen werken nauwkeurig samen met de bovendekse toren en boorsystemen. De scheepsbouwkundige uitdaging ligt in die integratie van alle handlingsystemen en de ruimte in het schip. Dat resulteerde in een compact schip, met een halvering van de woterverplaatsing ten opzichte van een vergelijkbaar traditioneel boorschip!

JBF 14.ÜÜD Deze semi-submersible drilling unit gebruikt dezelfde Multi Purpose Tower als de HuisDrill 12.000. De uitdaging voor de naval architects is een compacte semi te ontwerpen, met alle mogelijkheden van een traditionele, maar met verbeterde systemen. Zo zit bijvoorbeeld de opslag van de vele risers, de grote pijpen tussen boorvloer en boorput, verticaal in de poten van het platform. Dit is goed voor het zwaartepunt en levert een flush-deck op.

lilTS De Wind Turbine Shuttle (WTS) is het jongste concept ontwerp. Met deze SWATH type schip concept wil Huisman de klant een tooi aanbieden, waarbij twee complete windmolens of hun fundatie kunnen worden getransporteerd en geplaatst, met een zo groot mogelijke weather window. Hiervoor wordt de WTS uitgerust met geavanceerde deinings- en slinger compensatoren. Waar de combinatie van een hoge transit snelheid, gunstig bewegingsgedrag in golven, zware pay load op flinke hoogte is hier een grote uitdaging voor de scheepsontwerpers.

Huisman is gespecialiseerd in het ontwerpen en bouwen van hijskranen, pijpleg- en boorinstallaties voor de wereldwijde scheepvaart-, offshore- en civiele industrie. In onze projecten realiseren we unieke prestaties, van concept tot constructie.

zHuism an

Meer informatie over Huisman vind je op w w w .huism anequipm ent.com Solliciteren kan via de website of met een e-mail naar [email protected]

UNIEKE PRESTATIES VRAGEN O M UNIEKE MENSEN