Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
Waarnemingen insecten op IJsselmonde 2008-2009
1
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
Inleiding Zo tegen het einde van 2007, begin 2008 hebben een aantal mensen het plan gevat om eens wat meer te doen met de waarnemingen van insecten op het eiland IJsselmonde. Reden hiervoor was, dat wel het een en ander structureel gedaan wordt met vogelwaarnemingen, met name door de Vogelwerkgroepen Ridderkerk en Barendrecht en Zwijndrechtse Waard, maar dat er weinig gepubliceerd is over insecten. Alleen vanuit Rotterdam-Zuid en Hoogvliet zijn waarnemingen bekend, die verzameld zijn door bureau Stadsnatuur Rotterdam (bSR). Om nu een eerste aanzet te geven en meer mensen enthousiast te maken over insecten zijn alle waarnemingen over 2009 en 2008 van insecten op het eiland IJsselmonde, welke zijn vastgelegd bij www.waarneming.nl, verzameld en gestructureerd. In totaal werden gedurende deze twee jaren 1.494 waarnemingen ingevoerd verdeeld over 370 soorten. IJsselmonde is onderverdeeld in 207 kilometerhokken. Er werden uit 124 (59,9%) kilometerhokken meldingen gedaan. In 2008 waren dit meldingen uit 109 kilometerhokken (52,7%)
Duidelijk is dat de waarnemingen met name uit het midden en noordoosten van het IJsselmonde komen.
Fig. 1 KM-hokken met alle insectenwaarnemingen
Er is voor gekozen om een indeling te maken in 4 groepen: libellen, dagvlinders, nachtvlinders en overige insecten. Dit heeft alles te maken met de hoeveelheid waarnemingen die per groep vastgelegd zijn.
Libellen Een groep die zich mag verheugen op een groeiend aantal belangstellenden betreft de libellen. Libellen werden gemeld vanuit 56 kilometerhokken. Het waren 341 waarnemingen verdeeld over 21 soorten. In 2008 waren er 444 meldingen uit 73 kilometerhokken van 23 soorten. De blauwe stippen betreffen meldingen uit 2008, de groene betreffen meldingen uit 2009. De gele stippen betreffen meldingen uit beide jaren. Fig. 2 KM-hokken met alle libellenwaarnemingen
2
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
Ieder jaar valt er toch een voor IJsselmonde bijzondere soort waar te nemen. In 2008 betroffen de meest bijzondere waarnemingen de Bruine Winterjuffer (zie foto) die op twee plaatsen in Slikkerveer werd aangetroffen, de Geelvlekheidelibel in Bolnes en het Zuidelijk Randpark in Rotterdam-Zuid en de Zwarte Heidelibel die eveneens op twee plekken in Rotterdam-Zuid werd gemeld. In 2009 betrof dit de Gewone Pantserjuffer en de Weidebeekjuffer op het Eiland van Brienenoord.
Het aantal waarnemingen per soort ziet er verdeeld over de jaren als volgt uit: Aantal waarnemingen Soort
Azuurwaterjuffer Blauwe glazenmaker Bloedrode heidelibel Bruine glazenmaker Bruine Winterjuffer Bruinrode heidelibel Geelvlekheidelibel Gewone oeverlibel Gewone Pantserjuffer Glassnijder Grote keizerlibel Grote roodoogjuffer Houtpantserjuffer Kleine roodoogjuffer Lantaarntje Paardenbijter Platbuik Steenrode heidelibel Variabele waterjuffer Viervlek Vroege glazenmaker Vuurjuffer Watersnuffel Weidebeekjuffer Zwarte heidelibel
2009
2008
0 12 17 16 0 7 0 29 1 15 22 24 24 8 37 26 13 20 22 11 18 7 11 1 0
1 21 16 27 4 9 4 38 0 6 29 20 18 19 61 68 8 25 17 6 21 7 15 0 4
Tabel 1. Verdeling aantal waarnemingen per libellensoort
De periode waarin libellen werden waargenomen bestrijkt slechts 7 (2008: 6) maanden. De eerste waarneming is van 21 april (3 mei) en de laatste libel werd waargenomen op 29 oktober (23 oktober).
3
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
De spreiding over de jaren is als volgt:
Aantal waarnemingen per maand 250
200 150
2008 100
2009
50 0 April
Mei
Juni
Juli
Aug.
Sep.
Okt.
Grafiek 1. Verdeling aantal waarnemingen libellen per maand
Het verspreidingsbeeld komt beide jaren ongeveer overeen maar met wat meer waarnemingen uit het oostelijk deel van het eiland. De Geelvlekheidelibel is in 2008 voor het eerst in Bolnes gezien, terwijl de eerdere waarnemingen meer van midden IJsselmonde kwamen. De Weidebeekjuffer is in het verleden wel gezien bij het Donckse Bos en in de Gorzengriend.
Dagvlinders Landelijk gezien was 2009 een goed vlinderjaar. Op IJsselmonde was dat niet anders. De influx van de Distelvlinder was ook hier merkbaar met in totaal maar liefst 124 waarnemingen tegen 7 in 2008. Een andere opmerkelijke influx betreft de Oranje Luzernevlinder, een zuidelijke soort die in 2009 maar liefst 24 keer werd waargenomen.
Uiteindelijk werden in 80 kilometerhokken 634 (410) waarnemingen geregistreerd verdeeld over 24 (21) soorten.
Fig. 3 KM-hokken met alle dagvlinderwaarnemingen
4
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
Hoewel het een algemene vlinder is, werd de Citroenvlinder slechts twee keer gemeld. De eerste exemplaren kunnen al in februari gezien worden wanneer ze uit hun overwinteringslaap ontwaken.
Het aantal waarnemingen en het aantal kilometerhokken per waargenomen soort ziet er als volgt uit: Soort Argusvlinder Atalanta Bont Zandoogje Boomblauwtje Bruin Blauwtje Bruin Zandoogje Citroenvlinder Dagpauwoog Distelvlinder Eikenpage Gehakkelde Aurelia Gele Luzernevlinder Groot Dikkopje Groot Koolwitje Icarusblauwtje Klein Geaderd Witje Klein Koolwitje Kleine Vos Kleine Vuurvlinder Landkaartje Oranje Luzernevlinder Oranje Zandoogje Oranjetipje Zwartsprietdikkopje
2009
2008
35 40 118 21 14 3 4 29 124 1 27 1 5 11 43 30 50 19 14 0 25 3 9 4
45 53 70 19 4 6 2 29 7 2 19 0 0 15 17 24 47 29 4 2 0 3 8 5
Tabel 2. Verdeling aantal waarnemingen per dagvlindersoort
Normaal gesproken worden ook vlinders een beperkt deel van het jaar gezien. Een enkele uitzondering betreft de overwinterende vlinders die wel eens in hun slaapplaats gestoord worden en daardoor ineens te zien zijn. De vroegste waarneming van een Dagpauwoog werd gedaan op 3 maart, waarna Boomblauwtje, Gehakkelde Aurelia, Klein Koolwitje en Kleine Vos snel volgden. De laatste waarneming was eveneens een Dagpauwoog op 8 november.
5
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
De waarnemingen verdeeld over 2009 en 2008 is als volgt:
Aantal waarnemingen per maand 180 160
140 120 100
2008
80
2009
60 40 20 0 Jan Feb Mrt Apr Mei Jun
Jul Aug Sep Okt Nov Dec
Grafiek 2. Verdeling aantal waarnemingen dagvlinders per maand
Nachtvlinders Een hele lastige, maar wel interessante groep insecten zijn de nachtvlinders. Veruit de meeste waarnemingen zijn gebaseerd op het lokken met licht en smeer. Dat is dan ook te zien aan de verspreiding van het aantal meldingen. Uiteindelijk zijn er 779 (2008: 482) waarnemingen gemeld van 270 (2008: 242) soorten verspreid over 56 (2008: 46) kilometerhokken.
Huisuil Fig. 4 KM-hokken met alle nachtvlinderwaarnemingen
Naast de waarnemingen bij vangsten is er ook een groep die wel “overdag vliegende nachtvlinders” genoemd wordt. Hieronder vallen bijvoorbeeld Gamma-uil, Sint-Jacobsvlinder en de Kolibrievlinder, waarvan de laatstgenoemde een trekvlinder is die vanuit Midden- en Zuid-Europa naar Nederland zwerft. Het hoogste aantal van één soort betrof ongeveer 10.000 rupsen van de Vogelkersstippelmot, welke vooral bekend is door het volledig overwoekeren van struiken met het spinsel van de rupsen. Het hoogste aantal waarnemingen per soort betreft de Gamma-uil met 39 waarnemingen. Slechts 18 soorten kenden meer dan 10 waarnemingen, hetgeen wel aangeeft hoe groot de spreiding over de aantallen soorten is.
6
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
Het overzicht van de soorten met het aantal waarnemingen per jaar ziet er als volgt uit: Soort
2009 2008 Soort
2009 2008
Aangebrande spanner
1
2 Kamperfoeliemotje
0
1
Acleris forsskaleana
0
1 Kardinaalsmutsstippelmot
0
1
Acleris rhombana
0
1 Kastanjemineermot
0
1
Acleris variegana
0
3 Kersebladroller
3
0
Adaina microdactyla
0
1 Kersenpedaalmot
3
0
Adela cuprella
0
1 Klaverspanner
1
0
Aethes smeathmanniana
0
1 Kleine Beer
1
2
Agaatvlinder
7
2 Kleine boogbladroller
3
0
Agonopterix arenella
0
2 Kleine Breedbandhuismoeder
3
3
Agonopterix heracliana
0
3 Kleine groenbandspanner
1
2
Agonopterix propinquella
0
1 Kleine groenuil
2
2
Agriphila latistria
0
1 Kleine Huismoeder
1
1
Aleimma loeflingiana
0
2 Kleine mosboorder
1
0
Amblyptilia acanthadactyla
0
1 Kleine wintervlinder
3
5
Ancylis diminutana
0
1 Kleine zomervlinder
7
3
Aphomia sociella
0
3 Kleine zwartwitmot
3
0
Appelstippelmot
0
1 Kolibrievlinder
4
2
Appeltak
7
5 Kompassla-uil
5
0
Archips xylosteana
0
2 Koolbandspanner
10
3
Argyresthia goedartella
0
2 Koolbladroller
3
1
Argyrotaenia ljungiana
0
2 Koolmot
14
2
Azaleasteltmot
1
0 Kooluil
0
1
Baardsnuitmot
2
0 Koperuil
7
3
Bactra spec.
0
1 Kortzuiger
2
0
Berkeneenstaart
1
2 Kroosvlindertje
8
2
Berkenpedaalmot
3
0 Kruidkersmot
1
0
Berkenvouwmot
1
0 Kustgrasmineermot
1
0
Bessenglasvlinder
1
1 Kweekgrasuil
3
0
Beukenmineermot
1
0 Lathronympha strigana
0
1
Beukenvouwmot
1
0 Leverkleurige bladroller
2
3
Bladrandberkenmineermot
1
0 Leverkleurige spanner
3
4
Blauwedistelbladroller
1
0 Lichte Korstmosuil
0
1
Blauwooggrasmot
1
0 Liesgrassnuitmot
1
0
Bleke grasuil
2
0 Lieveling
0
2
7
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
Soort
2009 2008 Soort
2009 2008
Bleke grasworteluil
1
0 Ligusterpijlstaart
0
1
Bleke kaartmot
1
0 Lijnsnuituil
3
2
Bonte bessenvlinder
2
1 Lijnvalkmot
2
0
Bonte brandnetelmot
8
0 Lindemineermot
1
0
Bonte lariksbladroller
2
0 Lindeooglapmot
2
0
Borkhausenia minutella
0
1 Lindepijlstaart
0
1
Bosbesbruintje
4
0 Loofboombladroller
1
0
Boslichtmot
1
0 Lozotaeniodes formosana
0
1
Bosspanner
0
1 Luipaardlichtmot
5
0
Bramenbladroller
2
0 Maïsboorder
1
1
Brandnetelbladroller
8
3 Margrietooglapmot
1
0
Brandnetelkapje
1
1 Margrietwortelmot
1
0
Brandnetelmot
2
2 Marmerspanner
0
2
Brandnetelmotje
0
1 Meelmot
0
1
Brandvlerkvlinder
0
3 Meidoornmineermot
1
0
Breedbandhuismoeder
1
1 Meidoornooglapmot
1
0
Bruinbandbladroller
2
0 Meidoornstippelmot
0
1
Bruine grijsbandspanner
4
1 Meidoornzebramot
1
0
Bruine huismot
3
0 Meldevlinder
3
0
Bruine rozenmineermot
1
0 Metaalkokermot
1
0
Bruine snuituil
4
4 Metzneria lappella
0
1
Bruine vierbandspanner
6
3 Microvlinder onbekend
2
1
Bruine wapendrager
1
0 Mineerborstelmot
1
0
Caloptilia alchimiella
0
1 Mi-vlinder
1
0
Caloptilia spec.
0
2 Morpheusstofuil
2
0
Chrysoteuchia culmella
0
2 Muntvlinder / Purpermot
1
0
Cipresmineermot
1
0 Muntvlindertje
6
10
Clepsis consimilana
0
1 Mutsjeslichtmot
3
0
Cochylis dubitana
0
2 Nachtvlinder onbekend
2
0
Coniferenuil
0
1 Nemapogon granella
0
3
Coptotriche marginea
0
2 Netelmot
6
1
Crambus perlella
0
1 Niditinea fuscella
0
1
Cydia amplana
0
1 Nunvlinder
2
1
Cydia splendana
0
1 Open-Breedbandhuismoeder
6
1
Dennenuil
1
0 Open-breedbandhuismoeder / Kleine breedbandhuismoeder
1
0
8
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
Soort
2009 2008 Soort
2009 2008
Distelbladroller
1
0 Oranje Bruinbandspanner
0
2
Diurnea fagella
0
2 Oranje wortelboorder
6
1
Donacaula forficella
0
1 Oranjegeel Halmuiltje
3
2
Donker brandnetelkapje
4
1 Orthotelia sparganella
0
1
Donker Halmuiltje
0
1 Paardenbloemspanner
15
7
Donker klaverblaadje
3
1 Paardenkastanjemineermot
3
0
Donkere Marmeruil
0
1 Pandemis cinnamomeana
0
1
Donkergroene korstmosuil
2
2 Pauwoogpijlstaart
0
1
Driehoekuil
2
1 Peper-en-zoutvlinder
0
2
Drietand / Psi-uil
0
1 Peppel-orvlinder
1
1
Duikermot
3
0 Perentak
1
0
Duponchelia fovealis
0
1 Perzikkruiduil
2
1
Duponcheliamot
1
0 Phlyctaenia coronata
0
2
Dwergspanner spec.
0
1 Phycita roborella
0
1
Dwergstipspanner
0
1 Phycitodes binaevella
0
1
Dwergvedermot
2
0 Phyllonorycter coryli
0
2
Ebulea crocealis
0
2 Phyllonorycter rajella
0
2
Egale dwergspanner
4
1 Phyllonorycter ulmifoliella
0
1
Egale rietboorder
1
1 Pinguinlichtmot
1
0
Egale stofuil
2
1 Piramidevlinder
3
5
Egelskopboorder
1
1 Plakker
3
3
Eikenprocessierups
3
0 Plataanvouwmot
3
0
Elachista maculicerusella
0
1 Platyptilia gonodactyla
0
1
Elzenuil
1
0 Populierenmineermot
1
0
Emmelina monodactyla
0
4 Populierenpijlstaart
2
0
Endrosis sarcitrella
0
1 Populierentandvlinder
0
1
Epermenia chaerophyllella
0
1 Prays fraxinella
0
1
Epiblema foenella
0
1 Printplaatmot
1
0
Epinotia abbreviana
0
1 Pseudohermenias abietana
0
1
Epinotia bilunana
0
1 Puntige zoomspanner
1
0
Epinotia nisella
0
1 Puta-uil
9
3
Epinotia ramella
0
1 Rietsnuitmot
1
0
Esdoornbladroller
1
0 Ringspikkelspanner
0
1
Esperia sulphurella
0
1 Rode knopbladroller
3
0
Esperiamot
2
0 Roesje
1
2
9
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
Soort
2009 2008 Soort
2009 2008
Essengouduil
2
1 Roestmijnmot
1
0
Ethmia quadrillella
0
2 Rood weeskind
1
5
Eucosma cana
0
1 Roomkleurige granietmot
1
0
Eudonia mercurella
0
2 Satijnstipspanner
1
1
Eupoecilia angustana
0
2 Schaduwsnuituil
0
2
Euzophera pinguis
0
1 Schedeldrager
5
2
Evergestis extimalis
0
1 Schermbloemendwergspanner
2
1
Evergestis forficalis
0
2 Scherphoekvedermot
3
0
Fruitmot
1
0 Schildstipspanner
1
3
27
12 Schimmelspanner
4
4
Gamma-uil Geel Beertje
1
0 Schoenobius gigantella
0
2
Geelbandlangsprietmot
1
0 Sciota adelphella
0
1
Geelkopprunuskokermot
1
0 Scoparia ambigualis
0
1
Gegolfde lichtmot
1
0 Seringensteltmot
4
0
Gehoekte boogbladroller
1
0 Sint-jacobsbladroller
1
0
Gekraagde Grasuil
1
0 Sint-Jacobsvlinder
13
14
Gelobd Halmuiltje
4
1 Sint-janskruidblokspanner
2
1
Geoogde Worteluil
0
1 Sint-jansvlinder
2
5
Gepijlde micro-uil
1
0 Sitochroa palealis
0
1
Gepluimde Spanner
0
1 Slangenkruidbladroller
1
0
Gerande spanner
5
3 Slawortelboorder
1
0
Gestippelde houtvlinder
1
0 Smalvleugeldwergspanner
0
1
Gestippelde rietboorder
1
0 Snuitvlinder
4
2
Gestreepte goudspanner
3
5 Spaanse-aakvouwmot
3
0
Gestreepte Rietuil
1
0 Spilonota ocellana
0
2
Getekende gamma-uil
2
2 Spitsvleugelgrasuil
1
1
Gevlamde bladroller
2
0 Sporkehoutspanner
0
2
Gevorkte Silene-uil
0
1 Spuleria flavicaput
0
2
Gewone Bandspanner
0
1 Stigmella aurella
0
1
Gewone Breedvleugeluil
6
3 Stigmella microtheriella
0
2
Gewone coronamot
2
0 Stipjesbladroller
1
0
Gewone dwergspanner
1
0 Stippelmot spec.
0
2
Gewone grasmot
5
0 Stompvleugelgrasuil
2
1
Gewone kaartmot
1
0 Streepjesdwergspanner
2
0
Gewone spiegelmot
1
0 Stro-uiltje
9
7
10
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
Soort
2009 2008 Soort
Gewone spikkelspanner
3
2 Taxusspikkelspanner
Gewone stofuil
3
Gewone Velduil
2009 2008 13
8
2 Thera spec.
0
2
1
3 Triangelmot
1
0
Gewone witvlakbladroller
1
0 Tuinbladroller
5
0
Gewone worteluil
5
3 Tweekleurig knoopvlekje
1
0
Gewoon smalsnuitje
2
0 Tweekleurige Uil
1
0
Glasvleugelpijlstaart
0
1 Tweestip-orvlinder
1
2
Goudvenstertje
3
0 Tweestreepvoorjaarsuil
2
2
Graswortelvlinder
2
1 Udea olivalis
0
1
Grauwe Grasuil
1
0 Variabele Breedvleugeluil
1
0
Grijze dwergspanner
1
0 Variabele granietmot
2
0
Grijze granietmot
1
0 Variabele Voorjaarsuil
2
0
Grijze heidelichtmot
1
0 V-dwergspanner
1
1
Grijze stipspanner
10
3 Vierbandspanner
7
2
Groenbandspanner
1
2 Vierkantvlekuil
5
3
Groene Blokspanner
0
1 Vijfvingerige Vedermot
0
1
Groene Dwergspanner
2
0 Vlekstipspanner
5
1
Groene Dwergspanner
0
2 Vliervlinder
1
0
Groene eikenbladroller
1
1 Vogelkersstippelmot
2
1
Groene korstmosuil
1
1 Volgeling
7
5
Groente-uil
5
5 Voorjaarsboomspanner
1
0
Grootkopbladroller
1
0 Voorjaarsdwergspanner
1
0
Grootvlekmospalpmot
1
0 Voorjaarskortvleugelmot
2
0
Grote appelbladroller
5
0 Vruchtboomvouwmot
3
0
Grote Appelbladroller
0
2 Vuurmot
2
0
Grote pedaalmot
1
0 Vuursteenvlinder
1
0
Grote Voorjaarsspanner
0
1 Waterleliemot
3
1
Grote Wintervlinder
0
1 Weegbreemot
1
0
Grote worteluil
1
1 Wegedoornspanner
1
0
Haagbeukblaasmijnmot
1
0 Wilgengouduil
0
1
Haakjeswortelmot
1
0 Wilgenschorsvlinder
2
2
Haarbos
6
4 Windepijlstaart
1
0
10
6 Windevedermot
6
0
Hagendoornvlinder Halmrupsvlinder
0
1 Witband-silene-uil
2
0
Halmrupsvlinder / Weidehalmuiltje
4
3 Witkopmot
5
0
11
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
Soort
2009 2008 Soort
2009 2008
Halmuiltje spec.
0
1 Witschouderbladroller
5
0
Hangmatmot
2
0 Witstipgrasuil
5
1
Hazelaarblaasmot
2
0 Witstipplatlijfje
1
0
Hazelaarmineermot
1
0 Witte dominomot
1
0
Hedya nubiferana
0
1 Witte grijsbandspanner
3
2
Herfstrietboorder
0
1 Witte oogbladroller
2
0
Herfstspanner
1
1 Witte schaduwspanner
2
0
Hoefbladvedermot
2
0 Witte Tijger
5
2
Hoefijzermot
1
0 Witte-l-uil
1
1
Hofmannophila pseudospretella
0
4 Witvlakdwergspanner
2
1
Hommelnestmot
4
0 Witvlakvlinder
1
0
Hoornzakdrager
2
0 Witvlekkruidenmot
3
0
Hopdwergspanner
1
1 Wortelhoutspanner
3
0
Hopsnuituil
0
1 Worteluil spec.
1
1
Houtspaander
2
1 Zandhalmuiltje
6
3
6 Zomervlinder
0
1
6
2
11
6
1
0
Huismoeder
17
Huisuil
6
3 Zuidelijke stofuil
Hyena
4
2 Zwartbandspanner
Hypsopygia costalis
0
2 Zwarte haakpalpmot
Iepenbladrandmineermot
2
0 Zwarte-c-uil
15
7
Iepengouduil
1
0 Zwartkamdwergspanner
16
7
Iepentakvlinder
1
2 Zwartvlekdwergspanner
1
1
Kameeltje
3
0 Zwartvlekkaartmot
1
0
Kameleonbladroller
1
0 Zwartvlekspikkelspanner
0
2
Kamperfoeliebloesemmot
1
0
Tabel 3. Verdeling aantal waarnemingen per nachtvlindersoort
12
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
Nachtvlinders kunnen het hele jaar gezien worden, maar zoals bij alle insecten ligt het accent met name in de zomermaanden. De eerste waarneming in het nieuwe jaar was van 16 januari en de laatste van 26 december. De verdeling over het jaar is als volgt:
Nachtvlinderwaarnemingen per maand 250 200 150
2008 100
2009
50 0 Jan Feb Mrt Apr Mei Jun
Jul Aug Sep Okt Nov Dec
Grafiek 3. Verdeling aantal waarnemingen nachtvlinders per maand
Overige insecten Onder de restgroep van “Overige insecten” vallen Vliegen en Muggen, Sprinkhanen, Wantsen, Kevers, Bijen en Wespen en Overige insecten. Er werden in 2009 in totaal 462 waarnemingen gemeld, beduidend meer dan de 192 waarnemingen in 2008. De waarnemingen 2009 zijn als volgt verdeeld (tussen haakjes de aantallen uit 2009):
Soort
Aantal waarnemingen
Aantal soorten
Aantal kilometerhokken
Sprinkhanen 138 (50) 16 (08) Vliegen en Muggen 103 (72) 62 (30) Wantsen 100 (23) 62 (15) Kevers 63 (17) 43 (13) Bijen en Wespen 54 (17) 25 (13) Overige insecten 23 (13) 13 (05) Tabel 4. Verdeling aantal waarnemingen per soort insecten
41 (28) 31 (30) 16 (12) 25 (14) 23 (14) 11 (13)
Fig. 5 KM-hokken met alle waarnemingen van de overige insecten
13
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
Waar bij de andere groepen de meeste waarnemingen werden gedaan in de maanden juli en augustus zijn de waarnemingen van de overige insecten met name gedaan in de maanden augustus en september. Wel zijn er, met uitzondering van januari, waarnemingen geweest vanuit alle maanden van 2008. In vergelijking met verspreidingskaarten uit de “Waarnemingenverslag 2007 sprinkhanen” (EIS-Nederland et al.2007) zijn er van bijvoorbeeld de sprinkhanen verschillende soorten niet gemeld, terwijl ze wel zouden moeten voorkomen op IJsselmonde. De verschillende soorten die zijn waargenomen zijn: Familie
Soort
Familie
Soort
Bijen en wespen Bijen en wespen Bijen en wespen Bijen en wespen Bijen en wespen Bijen en wespen Bijen en wespen Bijen en wespen Bijen en wespen Bijen en wespen Bijen en wespen Bijen en wespen Bijen en wespen Kevers Kevers Kevers Kevers Kevers Kevers Kevers Kevers Kevers Kevers Kevers Kevers Kevers Overige insecten Overige insecten Overige insecten Overige insecten Overige insecten Sprinkhaan Sprinkhaan Sprinkhaan Sprinkhaan Sprinkhaan Sprinkhaan Sprinkhaan Sprinkhaan
Aardhommel Achaius oratorius Akkerhommel Bladwesp spec. Blauwzwarte Houtbij Bleekvlekwespbij Elzenmineerwesp Gewone Wesp Hoornaar Houtsluipwesp Irisbladwesp Ophion spec. Steenhommel Bastaardzandloopkever Chlaenius vestitus Gegroefde Lapsnuitkever Groene Bladsnuitkever Oranjerood Veelkleurig Lieveheersbeestje Penseelkever Rhantus suturalis Rozemarijngoudhaantje Tweestippelig Lieveheersbeestje Veelkleurig Aziatisch Lieveheersbeestje Vierbandsmalbok Zevenstippelig Lieveheersbeestje Zwartpootsoldaatje Gewone Schorpioenvlieg Glyphotaelius pellucidus Limnephilus spec. Panorpa vulgaris Schorpioenvlieg spec. Boomsprinkhaan Bramensprinkhaan Bruine Sprinkhaan Grote Groene Sabelsprinkhaan Sikkelsprinkhaan Struiksprinkhaan Zeggendoorntje Zuidelijke Boomsprinkhaan
Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Vliegen,muggen Wantsen Wantsen Wantsen Wantsen Wantsen Wantsen Wantsen Wantsen Wantsen Wantsen Wantsen Wantsen
Bessenzweefvlieg Blinde Bij Bosbijvlieg Doodshoofdzweefvlieg Geelbandwimperzwever Gewone Goudoogdaas Gewone Pendelvlieg Gewone Rode Bladloper Gewone Wolzwever Gewoon Platvoetje Groene Vleesvlieg Grote Kommazwever Grote Narcisvlieg Hommelzweefvlieg Hoornaarzweefvlieg Kegelbijvlieg Kervelgitje Kleine Bijvlieg Liriomyza amoena Menuetzweefvlieg Micaplatvoetje Normale Fopblaaskop Phytomyza ranunculi Platvoetje spec. Pyjamazweefvlieg Slanke Driehoekszweefvlieg Tepelgalmug Tipula lateralis Tipula paludosa Wollig Gitje Adelphocoris lineolatus Berkenschildwants Bruine Graswants Deraeocoris flavilinea Gonocerus acuteangulatus Groene Stinkwants Grote Schaatsenrijder Heterotoma planicornis Himacerus apterus Leptoglossus occidentalis Pantilius tunicatus Roodpootschildwants
Tabel 5. Overzicht soorten per familie
14
Intern verslag Vogelwerkgroep Ridderkerk en Barendrecht 2010 (2)
De verspreiding van de waarnemingen gedurende het jaar ziet er als volgt uit.
Waarnemingen overige insecten per maand 120 100 80 60
2008
40
2009
20 0 Feb Mrt Apr Mei Jun
Jul
Aug Sep
Okt Nov Dec
Grafiek 4. Verdeling aantal waarnemingen overige insecten per maand
Tenslotte Dit verslag geeft een beeld van de waarnemingen van insecten over 2008 en 2009. Zoals uit het eerste verspreidingskaartje blijkt, zijn er nog een aantal kilometerhokken waaruit geen meldingen hebben plaatsgevonden. Vooral het westelijke en het zuidoostelijke gedeelte van IJsselmonde hebben nog witte vlekken. Bij de verschillende soortgroepen zijn er nog meer locaties waarvan geen meldingen bekend zijn. Daarnaast zijn bij de verschillende soortgroepen, die wel verwacht zou mogen worden op basis van oudere waarnemingen of vanwege uitbreiding van hun verspreidingsgebieden. Kortom er valt nog veel te ontdekken en mogelijk inspireert dit verslag tot meer waarnemingen, zodat er over 2010 een uitgebreider verslag te realiseren valt. Bij deze wil ik alle 48 waarnemers bedanken die hun waarneming hebben ingevoerd in www.waarneming.nl. Alle foto’s zijn gemaakt door de auteur.
15
