Integratie is dood, lang leve de integratie. Van integratiepioniers naar migratiebeheer in superdiverse tijden

DOSSIER HERPOLITISERING

Integratie is dood, lang leve de integratie. Van integratiepioniers naar migratiebeheer in superdiverse tijden Luk Groffy en Pascal Debruyne

1

Progressieve kringen gebruiken de viering als een kans. In de documentaire De Vlaamse Pioniers van het Migrantenwerk2

het alomtegenwoordige racisme en discriminatie, uitsluitingsmechanismen op de werkvloer, de

Inleiding

toonde

voor onze cultuur en gebruiken. Een kwart van de bevolking vertrouwt migranten niet.

klaarden.4 Dit is ook het dominante discours van vandaag, waarin twee hoofdschuldigen worden aangewezen. Ten eerste worden ‘allochtonen’ en ‘nieuwe Belgen’ verweten dat ze zich Bijna de helft van de bevolking is van niet voegen naar de Westerse waarden en normen. oordeel dat migranten profiteren van de Dat gaat gepaard met een toenemend individueel sociale zekerheid. Vier op de tien Vlamingen schuldmodel, het ‘voor-wat-hoort-watdiscours’. De Antwerpse schepen Liesbeth Homans relativindt dat moslims een bedreiging zijn voor veert en individualiseert racisme in De Standaard onze cultuur en gebruiken. Een kwart van door te stellen dat ‘racisme vandaag vooral wordt de bevolking vertrouwt migranten niet. king’.5 Het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting 2011 toont nochtans aan dat etnische en sociale 6

44

Oikos 69, 2/2014

migratie leidt meer en meer tot ‘superdiversiteit’, gekenmerkt door een geringe standmeerderheden veranderen in minderheden, en een veelheid van integratiepaden. Die De toegenomen diversiteit en migratie gaat hand in

uitsluitingsmechanismen.

Bovendien worstelt

of het Europees agentschap voor het beheer van

Tegen deze achtergrond wordt de term ‘integratie’ zeer uiteenlopend ingevuld: van ‘assimilatie’, een


multiculturalisme zou hebben gepromoot. Gemakshalve wordt de integratiesector hiermee vereenzelvigd.

Antwerpen telt een 170 verschillende nationaliteiten, Gent een 160-tal. Antwerpen kent 38% mensen met migratieroots, Gent 25%. De toegenomen diversiteit en migratie gaat hand in hand met een ongelijke verdeling van de welvaart, met sociaal economische stratificatie en nieuwe uitsluitingsmechanismen.

en-strategieën. Deze interpretaties hangen samen beleid, dat gebruik maakt van verschillende beleidsinstrumenten als het asielbeleid, de regularisering, het beleid inzake gezinsvorming en -hereniging, het terugkeerbeleid en nationaliteitsverwerving. Een beleid dat ook voorziet in integratie- en inburgeringsbeleid, met een accent op inburgering van nieuwkomers. Dezelfde factoren beïnvloeden het professionele middenveld van de integratie- en uitvoerend instrument van de Vlaamse overheid, maar evengoed het niet-gesubsidieerde middenveld van formele en minder formele organisaties, bewegingen, netwerken van mensen met migratieachtergrond die zich manifesteren in het debat en zich positioneren tegenover het beleid. In dit artikel gaan we dieper in op het diversiteitsbeleid, met een focus op het nieuwe integratie en-inburgeringsdecreet en de impact op de integratiesector. De insteek is we aantonen hoe deze ‘integratiepioniers’ gestaag werden opgenomen in beleidskaders, We zoomen vervolgens uitgebreid in op het integratie en-inburgeringsdecreet als een en het opdringen van de ideologie van het nieuwe inburgeringsdecreet hebben hun

45


A walk down memory lane: van integratiepioniers naar migratiebeheerders ders aan te trekken, is er nog geen sprake van een ‘migratiebeleid’. De naoorlogse sche sectoren zoals de auto-industrie en petrochemische sectoren hadden zich immers ontwikkeld met een transfer van ‘autochtone’ arbeiders tot gevolg. Gastarbeiders moeten dus de vacante jobs invullen in een snel groeiende economie. Kennis van het Later komen volgmigranten terecht in de wegenaanleg en chemiesector. De naoorlogse stadsvlucht zorgt voor een enorm goedkoop en breed beschikbare woningstock voor de migranten, vooral in de 19de eeuwse stadsgordels.12 De ‘pioniers van de viduen.13 Ook de eerste zelforganisaties ontstaan. Hier en daar legt een pastoor de eerste steen voor een moskee.

-

oververtegenwoordiging in ‘probleemstatistieken’ is dan al een gegeven. De begrippen ‘integratie’ raakt ingeburgerd, begrepen als sociaaleconomische integratie. In 1986 publiceren Veerle Hobin en Frank Moulaert het 14 , met een pleidooi voor structurele maatregelen om de autochtone lagere sociale klassen, die zich in de steek gelaten voelen. De concurren15 Het Vlaams Blok slaagt er in het wordt hierdoor van werkloosheid, armoede en structurele achterstelling omgebogen naar cultuur en ‘etnie’. economische analyse van het Witboek wordt door het KCM zwaar genuanceerd. De cultuurverschillen worden meer geaccentueerd en de islam wordt geproblematiseerd. De benadering van ‘problematisch samenleven’ sluipt in het concept ‘integratie’. De migranten worden met andere woorden ‘een probleem’.16 Het stemrecht wordt en geprofessionaliseerd. Vanaf dat moment raakt de integratiesector steeds meer geïnstrumentaliseerd.

46

Oikos 69, 2/2014

denveld maakt gebruik van nieuwe middelenstromen als het Fonds Lenssens en dan waardoor het zich willens nillens inschakelt in een van bovenuit geconstrueerde beleids-

Vlaams Blok gepropageerd. Zowat het hele politieke spectrum neemt dit politiek discours over.

aan werd dit uitgebreid met thematisch werk – waaruit het schoolopbouwwerk zou ontstaan – met methodiekontwikkeling en werken aan de


-

Na de verkiezingsoverwinning in 1991 van het Vlaams Blok, wordt er voor de herovering van het electoraat ingezet op kansarmoedebestrijding en de bevordering van ‘leefbaarheid’ en veiligheid in die stadswijken.

Stilaan verschoof de focus van een categoriale doelgroepenbenadering naar het bevorderen van

onthaal van nieuwkomers te organiseren. Daaruit groeien de cursus Inburgeringsdecreet in 2003. De poging van Integratiewerk te fusioneren, strandt. Vanaf 2003 komt de integratiesector onder de bevoegdheid van de Vlaams minister van Inburgering, Marino Keulen. De integratiesector ontplooit zich als speler op de markt van diversiteitsmanagement en interculturalisering van diensten, organisaties en voorzieningen, en speelt nog nau-

Zelforganisaties en hun federaties nemen wel die rechtstreekse werking met de achterban op. Politie, scholen en andere voorzieningen beginnen vaker een beroep op hen sten of adviesraden. In maakt Tarik Fraihi brandhout van het integratiebeleid en zet de focus terug op de machts18

gratiesector reageert defensief. Bovendien wordt de structurele benadering van uitsluitingsmechanismen door een aantal gebeurtenissen en evoluties onpopulair: 11 september 2001 is er de aanslag van teit. Columnist Paul Cliteur benoemt de westerse cultuur als superieur. In de tweede

47


De problematiek van ‘illegalen’ is geboren. Het Vlaams Belang voegt moeiteloos de heid zich verplicht over te gaan tot een eerste regularisatiecampagne. Het stemrecht sieve maatregelen en retoriek, en pragmatiek. Recent is er een verstrakking van de wetgeving met de verstrenging van de wet over gezinshereniging sinds 22 september 2011 en de nieuwe wet over nationaliteitsverwerving van oktober 2012, die afrekent met de . Om de Belgische nationaliteit te verwerven na 5 jaar moet men voortaan bovendien aantonen dat je in die periode anderhalf jaar gewerkt hebt.

van integratiecentra als vzw De Acht en OdICE vzw. Maar naast de ‘interne’ depolitisering, neemt ook de beheersings en-controledruk van bovenuit toe.

Ontwerpdecreet ter vervanging van het Integratiedecreet en het Inburgeringsdecreet van minister Bourgeois goed.19 Op 29 mei 2013 wordt het decreet aangenomen door het Vlaams parlement.20 integratie en inburgering.21 Het kadert in het ruimere geheel van beleidsmaatregelen over de ‘migratieproblematiek’ zoals het asielbeleid, het beleid inzake gezinsvorming … -

van nieuwkomers. Voor we dieper ingaan op het nieuwe decreet schetsen we de con-

Enkele voorafgaande gebeurtenissen

arbeidsmarkt’

-

-

48

Oikos 69, 2/2014

tage laaggeschoolden dubbel zo groot. minister Bourgeois ziet in het OESO-rapport de bevestiging van ‘een dramatisch falen van het federaal migratiebeleid’:


behalve wat seizoenarbeiders, geen laaggeschoolde buitenlanders meer aangetrokken.

23

-

24

twee centrale elementen voor het latere decreet in de verf: ten eerste de kennis van

een resultaatsverbintenis.

Integratie en inburgering als Vlaams beheersinstrument

van migratie met als doel: zelfstandige en evenredige participatie van personen, toe-

empowerment

-

49


De benadering van integratie als dynamisch en wederkerig proces stelt de sector echBrussel Onthaal bureau voor inburgering: ‘De hervorming besteedt veel te weinig aandacht aan de rol van de ontvangende samenleving. In de Europese principes van Integratie staat

‘Het ontwerp besteedt uitgebreide aandacht aan de inburgeringsplicht integratiewerk. De organisaties proberen de medewerkers van de ministers wel 25

Het primaat van inburgering In worden maar liefst elf pagina’s besteed aan inburgering. In detail wordt ingegaan op de doelgroep, het inburgetraject voor minderjarigen, de sancties en de boete. Aan het integratiewerk worden slechts dertien regels besteed. Dat integratiewerk nisaties en het beleid af te stemmen op de gevolgen van migratie in de samenleving. organisatie in kwestie. Het moet het diversiteitsbeleid van instanties, organisaties, voorzieningen… ondersteunen. Het vertrekpunt is dus niet de drempels zoals ervaren door de doelgroep. Het EVA steld vanuit de ontvangende samenleving, in casu de Vlaamse overheid.

leiden tot empowerment van de doelgroepen, begrepen als ‘welke skills moeten nieuw-

50

Oikos 69, 2/2014

individueel maatwerk op basis van de competenties van de inburgeraar bepaalt de participatie’. In het primaire traject worden er procesgerichte ontwikkelingsdoelen afgesproken, maar geen eindtermen. MO verziet in de kennis van rechten en plichten, inzicht in de samenleving en haar basiswaarden daarvan, en in de ontwikkeling van vaardigheden en competenties voor de zelfredzaamheid als intake de goedkeuring van het decreet opgetrokken tot


Het conformerend gehalte van empowerment inspanningsindicatoren naar resultaatsindicatoren. Waar tot voor kort de nieuwkomer

Het conformerend gehalte van empowerment blijkt uit de verschuiving van inspanningsindicatoren naar resultaatsindicatoren. Waar tot voor kort de nieuwkomer gesanctioneerd werd op de inspanning om aanwezig te zijn op de cursus Maatschappelijke Oriëntatie (MO) en op de afspraken van de trajectbegeleiding, zal hij nu resultaten moeten boeken.

-

arbeidsmarkt.

eerste benadering is dat taal een uitsluitingsmechanisme wordt. Op meerdere domei-

van taalbeleid in ondernemingen en organisaties zodat men op de werkvloer en in de -

51


te halen. Door het optrekken van het niveau zal de uitval groter worden. Uitgeleerden

-

-

wordt als opdracht gegeven aan de participatieorganisatie Minderhedenforum, in de vorm van belangenbehartiging, emancipatie, beleidsaanbevelingen en correcte beeldvorming den in functie van het draagvlak, beeldvorming en wederkerigheid van integratie.

ming tussen het Geïntegreerd Actieplan van het Vlaamse Integratiebeleid en Actieplannen bin

Wanneer de inburgeraar het primaire inburgeringsstadium voorbij is, moet de samenleving de hand uitsteken om op integrale wijze integratie mogelijk te maken. Gedeelde verantwoordelijkheid dus. Bourgeois zoekt echter een draagvlak voor zijn beleid door ‘civiel effect’ te beperken tot ‘inburgering’.

. Het decreet legt op geen enkel moment een verband met racisme

wordt gediscrimineerd op basis van een buitenlandse naam. Kif Kif toonde aan dat tientallen

van allochtone burgers kan niet verholpen worden door taalmaatregelen alleen.

28

52

Oikos 69, 2/2014

29


Onderzoekers van HIVA en Steunpunt Diversiteit en Leren vrezen erger:

Artikel 27 EVA en het vormingsprogramma moeten volgen. Mensen die de nationaliteit hebben

rechthebbenden. De prioritaire keuze voor deze doelgroepen, correspondeert met de problemameerderheid van migranten. Hoogopgeleide migranten, die omwille van jobs naar Vlaanderen

Hoogopgeleide migranten, die omwille van jobs naar Vlaanderen komen, of rijke Fransen die de belastingen in Frankrijk willen ontlopen en zich hier willen vestigen, blijven buiten schot. Wie wel meer en meer in de kijker loopt, en doelgroep wordt, zijn de ‘stationsmigranten’.

gine die uit Brussel wegtrekken en zich vestigen in Vlaamse steden als Aalst en Vilvoorde waar de betaalbaarheid op de woningmarkt beter is.

Het van Liesbet Homans werd eerst gelanceerd in de media. Het werd Ontwerpdecreet van minister Bourgeois door de resultaatsverbintenis ingezet: het behalen van de doelstellingen van de vormingspakzou worden getoetst. Wie niet slaagt voor de test, zou volgens het voorstel het vormings-

53


dat hem ertoe in staat stelt te slagen voor de test. De sanctie in de vorm van een admivorming, werd uitgebreid naar het verplicht volgen van onderdelen van de vorming tot men wel slaagt. In het Regeerakkoord en de was er geen politiek akkoord over de invoering van een resultaatsverbintenis, enkel over de introductie van een inburgerings-

haalbureaus op en steunt het voorstel. Alhoewel de term ‘resultaatsverbintenis’ niet De Ro hun steun uit: ‘Open Vld is tevreden dat een beter kennisniveau en een resultaatsverbintenis 32

stelt dat ‘Als de inburgeraar minstens de doelstellingen voor het vormings-

-

Evaluatiestrategie en beoordeling De beoordeling of evaluatie van de inburgeraar in het primair traject, gaat in de richting van assessment. Het gaat immers over de ontwikkeling van competenties. basiscompetenties centraal : 1.

in de leefsituatie, de verwachtingen van de inburgeraar en de samenleving, en de rollen van elk;

2. infoverwerving en verwerking: weten waar je informatie haalt, inschattingen maken en met de info aan de slag gaan, op die verschillende vlakken 3.

54

maken;

Oikos 69, 2/2014

-

5. problemen oplossen: gieën zien, realistische keuzes maken… op elk van de vlakken.


4. verkennen -

6. basiscommunicatie 7. openstaan voor diversiteit: de waarden en normen van de Vlaamse samenen er open voor staan. De omgangsvormen van Vlaanderen hanteren, 8. actief burgerschap en respectvol:

9.

de eigen vorderingen evalueren, evalueren of

Hiervoor worden ontwikkelingsdoelen geformuleerd. In een portfolio worden de com-

meringsmechanisme in, op het moment dat de inburgeraar beoordeeld wordt op de voortgang ‘openheid voor diversiteit’ aan de hand van gedragsindicatoren als ‘herkent en duidt de Belgische gevoeligheid voor uitingen van antisemitisme… toont begrip voor voor hun seksuele geaardheid niet lastig… duidt het begrip pluralisme’. Voor ‘actief burgerschap’ wordt gedacht aan indicatoren als ‘engageert zich in de buurtwerking, voorbeeld de indicator ‘gaat naast stoppen met roken ook meer groenten en fruit eten’. -

is verboden. Vlamingen leven niet op straat. Ze leven vooral in hun huis. 34

reguliere voorziening die instaat voor het secundaire traject. Voor het professioneel perspectief vervult de VDAB deze rol en mensen met een sociaal-cultureel perspectief

55


De functie en macht van het Extern Verzelfstandigd Agentschap (EVA) We gaan nog even dieper in op het reeds vermelde EVA. Het EVA moet controleren of -

verlenen aan de controle op regelmatige deelname. Ook in dit decreet is de sanctie ‘beperkt’ tot een administratieve geldboete van 50 tot 5000 €. In tegenstelling tot het voorstel van Liesbet Homans, is de sanctie niet gekoppeld aan het behalen van resultaten. De meldingsplicht met betrekking tot regelmatige

inburgeringstraject dat hen toestaat beide toch te combineren. Voor het overige gaat

Het decreet is daarenboven een kapstok om het lokale beleid nog repressiever te Ook in de aanpassing op 26 maart 2014 van het vademecum naar aanleiding van dit

vincies is geringe bereikbaarheid en mobiliteit tussen de woonplaats en de plaats waar de cursus doorgaat een belemmering. Een andere factor is het ontbreken van kinderop-

heidsdiensten geen uitzondering horen we vanuit Centra voor Basiseducatie.

maken aan de grote verscheidenheid in de sector. Die bestaat tot dan uit een palet van Migratie Integratie vzw, en het Minderhedenforum dat onder het decreet op het sociaal cultureel volwassenenwerk valt. EVA inkantelen. Het decreet stelt dat de Vlaamse regering kan beslissen de beleidsuitvoering in bepaalde gebieden uit te besteden aan een lokaal bestuur, VGC of vzw.

56

Oikos 69, 2/2014

onder Vlaamse regie. De integratiecentra en onthaalbureaus in Antwerpen en Gent

lokale integratiediensten, die door de lokale overheden worden georganiseerd. Dat het lokale integratiebeleid Binnen de beschikbare begrotingskredieten kan de Vlaamse regering hen een integratiesubsidie toekennen. In eerste instantie komen hiervoor alleen steden en gemeenten in aanmerking die in het verleden al een subsidie voor een integratiedienst hebben gekre-


provincie Limburg, en die in de steden Antwerpen, Gent en Brussel wel in de EVA

de Vlaamse en lokale regie. Wat evenmin helpt is dat Vlaanderen de

toe. De lokale besturen hebben de regie over integratie. Inburgering gebeurt 35

Het onderscheid tussen het EVA en de participatieorganisatie

voorzieningen, actief en gedeeld burgerschap en sociale samenhang’. In een samenwerkingsovereenkomst tussen het EVA en de Vlaamse regering, wordt vastgelegd dat

1. inburgeringstrajecten en trajectbegeleiding voor inburgeraars aanbieden diensten, via dienstverlening sociaal tolken en vertalen, taalbeleid, taalpromotie, integratiewerk en juridische dienstverlening aangaande de rechtspositie van vreemdelingen draagvlak, beeldvorming en wederkerigheid van integratie gecoördineerd en inclusief beleid aan de Vlaamse regering . Die statuten bepalen dat de leden van de RVB door de Vlaamse regering worden benoemd en ontslagen. Voor het toezicht op de overeenstemming van de werking van het EVA met de samenwerkingsovereenkomst, stelt de Vlaamse regering een regeringscommissaris aan . De positie van autonoom middenveld wordt hiermee de facto beëindigd. We komen er straks op terug. bepaalt dat de Vlaamse regering één enkele participatieorganisatie erkent, het

57


opdracht belangenbehartiging, vertegenwoordiging van personen van de doelgroep ten opzichte van de Vlaamse overheid, empowerment en emancipatie, beleidsaanbevelingen uitbrengen en correcte beeldvorming over de doelgroepen. Hiertoe moet een meerjarenplan worden opgesteld en voorgelegd aan de Vlaamse regering. In tegenstelling tot het EVA voorziet artikel 10 -

EVA en moet participeren in een aantal advies en overlegorganen van de Vlaamse overheid, onder meer de VLOR, de Commissie Integratiebeleid, de Commissie Diversiteit Maar de kanalisering houdt ook een risico in. Tot nader order valt de werking van het Minderhedenforum onder het decreet van het socio-cultureel volwassenenwerk. -

vaag over de middelen: ‘binnen de beschikbare begrotingskredieten kent de Vlaamse regering aan de

-

geworden, de positie van bruggenbouwer of bemiddelaar is evenmin evident.

sociale tolken- en vertaaldiensten, zich op om een ultiem protest te laten klinken op de keerd door De Verenigde Verenigingen, het samenwerkingsverband en spreekbuis van het middenveld. Ook de VVSG en VVP doen hun zeg. De tussenkomsten concentre-

58

Oikos 69, 2/2014

De hervorming van de sector en de procedure

Oost Vlaamse Diversiteitscentrum OdiCe vzw scherpe kritiek op de procedure en het

‘Er was een consultatieronde, maar over een ander hervormingsvoorstel, met


-

uit de consultatie, een conceptnota met een heel andere inhoud goed.

binnen de sector scherp:

vaststellen dat het niet in staat was politieke krachten te mobiliseren om Kruispunt dan besloten om toch voor de hervorming te gaan. Dat neemt 37

De verschuiving van middenveld naar overheidsstructuur van de VVSG dat de focus van de hervorming ligt op centralisering, en niet op de doel-

besturen en OCMW’s evengoed met ‘oudkomers’ en Belgen met migratieroots werken.

38

De VVSG stelt vast dat de centralisatie niet verhelpt aan de afstemmingsproblemen tussen Vlaanderen, de lokale besturen en OCMW’s: Vlaanderen trekt de regiefunctie van

‘Doordat de middenveld initiatieven nu in een overheidsorganisatie worden van het integratiebeleid. Maar de uitvoeringsorganen, de integratiecentra, worden weggehaald en ondergebracht in een centraal staatsagentschap. Het

59


39

van een autonome positie: ‘De middenpositie is uitermate geschikt om de rol van bruggenbouwer stadsbestuur vaak actor is. Middenveldorganisaties hebben een alternatieve terreinwerking een eigen visie ontwikkelen en problemen kunnen signaleren. voor een brede werking op alle levensdomeinen, dus verder dan een eng

40

Verschillende middenveldactoren als de ACHT vzw en ODiCe betreuren dat de hele de overheid het daarom overneemt.

zich niet voor de kar te laten spannen en monddood gemaakt te worden. De integratiesector is gereduceerd tot instrument van een beleid dat de superdiversiteit tracht te uitsluitingsmechanismen. -

Borgerhout november 2002, naar aanleiding de moord op Mohamed Achrak. De AEL die toen de woede oppikte en kanaliseerde in een betoging werd gecriminaliseerd.

arresteren. De kopstukken werden veroordeeld tot 1 jaar cel. In 2008 werden ze echter

De gebeurtenissen van toen hebben echter een nieuwe generatie geïnspireerd. Een jonge, -

60

Oikos 69, 2/2014

lende steden… Het had als doel paal en perk te stellen aan de sociale druk op meisjes, en wassenen, scholieren, vonden een positieve identiteit in de Islam en gingen in tegen de

paternalistisch beschouwen. Onder druk van deze beweging, en nieuwe diversiteitsinitiatieven als de Gentse Lente, werd ook het hoofdoekenverbod in Gent teruggedraaid.


nagelen het breed verspreide racisme, de relativering ervan, en de daarmee verbon-

Er ontstond ook een sterk religieus geïnspireerde emancipatiestroming, die onrecht van-

-

ren, netwerken, en al dan niet formele organisaties, met verschillende insteken gaande van seculier tot gedreven religieus, van sociaal bewogen tot uitermate politiek. De ontte gooien. In het mainstreamdiscours wordt hen verweten dat ze zich niet neerleggen

door de radicale Islam. als ‘dynamisch en interactief proces’. Het emancipatieproces is echter niet meer te stoppen, evenmin als het proces van superdiversiteit. En evenmin de herpolitisering die

elke vorm van culturalisering als nieuw kleedje van racisme. En ze leggen de vinger op

Bio -

61


met accent op diversiteitsbeleid in de werking van samenlevingsopbouw. Later pro-

ker van de vadergroep van Basisschool de Horizon, Borgerhout.

Eindnoten Met een impulssubsidie wil ik vele kleinere initiatieven in het kader van dit jubileum onderzullen helpen maken voor een breed publiek.’ 2. Documentaire, geregisseerd door Mohamed Ikhan; CIB, Vlaamse Pioniers van het 3. Vlaamse migratie en integratiemonitor,Brussel november 2013, Hfdst 5 ‚samenleven in

5. Knack.be king gebruikt’

-

met tanden uit.

herkomst in Vlaanderen, Brussel, Studiedienst van de Vlaamse Regering. Superdiversiteit; Solidariteit herdenken. Alert. www.birmingham.ac.uk/Documents/college-social-sciences/social-policy/iris/2013/ramptonsuperdiversity-social-class.pdf. Mediterranean migration to the city of Ghent, 1960-1985. Frank Caestecker: co-supervisor with European University Institute, Firenze.

Belgie. ASLK

62

Oikos 69, 2/2014

Een discussietekst:

sparlement.be/docs/stukken/2012-2013/g1867-8.pdf regering, 7 juni 2013. html regering, 7 juni 2013. html -


abnormalisering, Antwerpen, IPrA Research Center, 1992, 250 p

docs/stukken/2012-2013/g1867-3.pdf

Steunpunt Diversiteit en Leren. 30. Artikel 26 stelt dat tot de doelgroep van inburgering hoort ‘iedere vreemdeling, vanaf 18 -

31. De Morgen, 06/10/12 33. Beleidsbrief Inburgering en Integratie, beleidsprioriteiten 2013-2014, stuk 2229, ingediend op 21 oktober 2013 34. Migreren naar Vlaanderen. Starterspakket migreren naar Vlaanderen, Vlaamse overheid 8 mei 2012

63


35.

. Brussel: stukken/2012-2013/g1867-3.pdf

36.

. Brussel: stukken/2012-2013/g1867-3.pdf

37.

. Brussel: stukken/2012-2013/g1867-3.pdf Standpunt over beleidsnota Inburgering en Integratie.

G1266-2. G1266-2.

64

Oikos 69, 2/2014

Integratie is dood, lang leve de integratie. Van integratiepioniers naar migratiebeheer in superdiverse tijden

Recommend Documents