I nt e g r a l e geb i ed s vi s ie Huls be e k en om gevin g
INTEGRALE GEBIEDSVISIE HULSBEEK EN OMGEVING
OPGESTELD IN OPDRACHT VAN DE STUURGROEP HULSBEEKVISIE: RIA BROEZE (REGIO TWENTE) RUUD TEN HAVE (ONDERNEMERSVERENIGING HULSBEEK) MARTIN MULDER (WATERSCHAP REGGE & DINKEL) ROB WELTEN, VOORZITTER (GEMEENTE OLDENZAAL)
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
0
I n h ou d 1 Onze ambitie 1.1 Ambitie 1.2 Doel 1.3 Activiteiten 1.4 Beleving 2 Achtergrond 2.1 Initiatief 2.2 doelstelling 2.3 werkwijze 2.4 partijen en uitgangspunten 2.5 keuzevraagstukken 2.6 focus 2.7 Besluitvorming en vervolg 3 Marktanalyse 3.1 lifestyle en doelgroepen 3.2 Ontwikkelingen 3.2.1 demografie 3.2.2 economie 3.3 trends 3.3.1 Algemene trends 3.3.2 Algemene trends vrijetijdsmarkt 3.3.3 Trends verblijfsrecreatie 3.3.4 Trends dagrecreatie
9 9 10 10 12 13 13 13 14 15 16 16 17 19 19 19 19 20 20 20 21 22 22
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
5
3.4 Marktkansen 3.4.1 Marktpositie 3.4.2 Variatie 3.4.3 Opgaven en kansen 3.4.4 Doelgroepen 4 Kosten en baten 4.1 Kosten 4.1.1 Financien 4.1.2 Overlast 4.1.3 Verkeer 4.2 Baten 4.2.1 Meerwaarde van verdere ontwikkeling 4.2.2 Verwachte rendementen
6
IN TEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
23 23 23 24 26 27 27 27 27 28 29 29 30
Bijlagen Bijlage 1 Algemene karakteristiek Algemeen Recreatiegebied Voorzieningen Private voorzieningen Verenigingen Evenementen en activiteiten Landschap en ecologie Bijlage 2 Scenario 1 Ambitie Doel Activiteiten Beleving Bijlage 3 Scenario 2 Ambitie Doel Activiteiten Beleving Bijlage 4 Mogelijke maatregelen Bijlage 5 Colofon
35 37 37 37 38 38 39 39 40 41 41 41 41 43 45 45 45 46 47 49 53
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
7
“DE GROENE SPIL VOOR TOERISTISCH TWENTE”
8
IN TEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
1
O n ze amb iti e 1 ONZE AMBITIE
Deze visie weerspiegelt de mening van de werkgroepen, de kerngroep en de stuurgroep en daarmee van alle partijen, die aangegeven hebben zich betrokken te voelen bij de toekomst van het Hulsbeek en omgeving.
1.1 AMBITIE Onze ambitie is het Hulsbeek met al zijn kwaliteiten een duidelijke plaats en eigen profiel te geven in de toeristische infrastructuur van Oost-Nederland. En tegelijkertijd een groen transferium te bieden, met diverse diensten en voorzieningen, routes en educatieve functies, voor de bundeling en geleiding van het toeristische verkeer naar het mooie Nationaal Landschap Noord Oost Twente. Wij willen overheidsmiddelen inzetten om de ondernemersinitiatieven op dit gebied te versterken en te faciliteren en zo onze gezamenlijke ambitie waarmaken. Wij zijn ervan overtuigd dat het Hulsbeek een prachtig en landschappelijk waardevol recreatiegebied is, dat het Hulsbeek een belangrijke functie vervult voor de gehele regio en daarbuiten (ook door het weghouden van recreatiedruk uit het buitengebied) en dat de huidige opzet (zones van actieve dagrecreatie en meer rustige, natuurlijke zones; een mix van dagrecreatie, verblijfsrecreatie en evenementen; en een diversiteit aan gezonde recreatieondernemingen) een goede opzet is en in stand gehouden dient te worden. Wij zijn er aan de andere kant ook van overtuigd, dat de potenties van dit recreatiegebied onvoldoende benut worden – en we willen die potenties gaan benutten.
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
9
1.2 DOEL Door het Hulsbeek op te nemen in de recreatieve hoofdstructuur van Oost-Nederland en het transferium te laten zijn naar het nationaal landschap Noord Oost Twente trekken wij meer bezoekersaantallen – niet alleen naar het Hulsbeek zelf, maar ook naar heel Twente en de provincie Overijssel. Een investering in het Hulsbeek zien wij als een rendabele investering in de (nog steeds groeiende) vrijetijdseconomie. Door het Hulsbeek te helpen zich te ontwikkelen tot een visitekaartje van Overijssel, tot uitvalsbasis voor het Nationale Landschap en tot schakel in de recreatieve hoofdstructuur denken wij bestedingen in de gehele provincie te kunnen stimuleren. 1.3 ACTIVITEITEN Wij zetten in op samenwerking en het creëren van synergie, op het faciliteren van ondernemers, het inrichten van een ontmoetings- en informatiecentrum, het bieden van een compleet en modern aanbod aan voorzieningen en op promotie. In concreto willen wij de volgende activiteiten uitvoeren: - de realisering van een ontmoetings- en informatiepunt, als transferium naar het Nationaal Landschap, naar Twente en naar Overijssel, mogelijk samen met de vestiging van een publieksaantrekkende voorziening met een maatschappelijk karakter - het realiseren van nieuwe voorzieningen (mogelijk door het aantrekken van nieuwe ondernemingen en het (her)ontwikkelen van locaties) en het stimuleren van een continue kwaliteitsverbetering van bestaande voorzieningen - het investeren (door regio Twente, waterschap en gemeente) in het versterken van de landschappelijke, cultuurhistorische en watergebonden elementen van het Hulsbeek (ook nader onderzoek naar de bestrijding van blauwalg) 10
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
- een nieuwe, centrale verkeersontsluiting aan de zuidzijde en optimalisering van de parkeervoorzieningen, zodat het Hulsbeek als uitvalsbasis kan dienen voor een bezoek aan het Nationaal Landschap - autonome groei van bestaande ondernemers faciliteren. In de komende jaren gaat het dan vooral om een uitbreiding van verblijfsrecreatie in het Groote Veld (recreatiebungalows, toeristische plaatsen, recreatie- en groepsverblijven voor zorgbehoeftigen), het realiseren van hotelcapaciteit bij Erve Hulsbeek, het uitbreiden van Saré sauna en beauty en het realiseren van zorgeenheden naast villapark Eureka. - aansluiting zoeken bij provinciebrede initiatieven voor landgoederen, streekproducten en arrangementen - het vergroten van het aantal arrangementen (nu nog vooral ad hoc), zowel tussen ondernemers op het Hulsbeek als met ondernemers buiten het Hulsbeek - (het faciliteren van) samenwerking door ondernemers binnen en buiten het Hulsbeek op het gebied van promotie, marketing en sales, waaronder het aanbieden van arrangementen, aansluiten bij toeristische routes en gezamenlijk organiseren van events. Daarbij behouden de ondernemers hun eigen autonomie, maar wordt een deel van de marketing en sales uitgevoerd onder de vlag van het Hulsbeek, bijvoorbeeld door het Twents Bureau van Toerisme of de VVV Twente - een betere en duidelijkere uitstraling realiseren op het Hulsbeek (sfeervolle entree, plattegronden, informatieborden) en een meer uniforme inrichting van het park (bebording, hekwerken, inpassing bedrijven e.d) - (het faciliteren van) het aanstellen van een evenementenmanager, dan wel het opzetten van een klein, publiek-privaat, commercieel opererend evenementen- en promotiebureau, door overheden en ondernemers gezamenlijk (PPS) - het versterken van de bovenregionale bekendheid aan de hand van activiteiten en voorzieningen. We denken bijvoorbeeld aan de geplande vestiging van een Eureka/Columbine huis, aan het uitbouwen van internationale evenementen als het Horse Driving Twente, of aan het ontwikkelen van een “wellness resort” I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
11
- het organiseren van aandachttrekkende evenementen, passend bij (NO)Twente en het Hulsbeek (bijv. kunst, sport, cultuur). Hiertoe ook evenemententerrein Toeters Dennen voorzien van basisinfrastructuur, zodat bestaande evenementen verder kunnen uitbouwen en nieuwe evenementen kunnen worden geaccommodeerd - het opbouwen van een goed imago en het maken van het Hulsbeek tot een sterk merk - Het realiseren van waterschapsdoelen in het Hulsbeek en haar omgeving die voortvloeien uit het Nationaal bestuursakkoord water (veiligheid en veerkracht) en de Europese Kaderrichtlijn water (waterkwaliteit). 1.4 BELEVING De bezoeker ervaart het Hulsbeek als een prachtig gebied, dat model staat voor het mooie oost-Nederland en voor de verrassend vele mogelijkheden, die daar aanwezig zijn. Het Hulsbeek is een prima plek om dat mooie oostNederland te gaan verkennen. Het is ook een prima plek voor een bedrijfsuitje, een feest of een ‘dagje op de hei”. In beide gevallen roemen de bezoekers de mooie verblijfsaccomodaties, de sfeer, de gastvrijheid en de verzorging. Ook voor diegenen, die het Hulsbeek alleen als startpunt gebruiken voor een auto- of fietstocht door Noordoost Twente, is het een bekende plek: mooie entree, waar je ook nog lekker even kunt eten en drinken, je wordt gastvrij ontvangen, je vindt er actuele informatie, er staat een leuk museum, je kan je inschrijven voor allerlei activiteiten in de verre omtrek en je voelt je er al meteen thuis. Ter plaatse worden de nodige boekingen en reserveringen geregeld en betaald. Je gaat naar huis met het idee dat je de volgende keer je beste vrienden mee wil uitnodigen en er dan ook wel een paar nachten wil blijven. Als je thuis komt maak je daar direct werk van en ook reserveer je voor je ouders een wellness weekend als cadeau (zomaar). Bij het uitlaten van de hond vertel je honderd uit aan je vaste wandelgenoot over je ervaringen en ontdekkingen. Je geeft haar de fraaie folder mee die je meekreeg toen je het Hulsbeek verliet.
12
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
2
A c h ter gr on d 2.1 INITIATIEF In 1972 is het voormalige landgoed het Hulsbeek omgevormd tot een regionaal (dag)recreatiegebied van 230 hectare. Het Hulsbeek is één van vier recreatie gebieden in eigendom van de Regio Twente, het samenwerkingsverband van 14 Twentse gemeenten en ligt in de gemeente Oldenzaal. Kenmerkend voor het Hulsbeek is de combinatie van laagdrempelige dagrecreatie in het centrum van het gebied rond open water met zandstranden en ligweiden, een rustiger en ecologisch waardevolle zone aan de westzijde, verspreid liggende recreatieve ondernemingen (11 in totaal) en een 7 ha groot evenemententerrein. Eind 2006 nam de gemeente Oldenzaal het initiatief om belanghebbenden in en om het Hulsbeek te betrekken bij het opstellen van een gebiedsvisie voor het Hulsbeek. Tijdens een startbijeenkomst in maart 2007 stemden alle geïnteresseerde partijen van harte in met dit idee. Vervolgens is er met grote betrokkenheid gedurende een jaar intensief gewerkt aan het opstellen van de nu voorliggende visie.
2.2 DOELSTELLING De belangrijkste partijen binnen het Hulsbeek hadden de volgende doelen voor ogen bij het maken van een visie voor het Hulsbeek en omgeving: Regio Twente: - verhogen van de aantrekkelijkheid van het Hulsbeek als één van de manieren om de toeristische infrastructuur te verbeteren en het aantal toeristen in Twente te verhogen - in stand houden van laagdrempelige dagrecreatie mogelijkheden - verhogen van het rendement door een modernere exploitatie - zoeken naar een vorm van samenwerking met private ondernemers
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
13
Ondernemers Hulsbeek: - een Hulsbeek, dat ruimte biedt voor individueel ondernemen - een regeling, die een betere exploitatie en beheer van het Hulsbeek mogelijk maakt Gemeente Oldenzaal: - het Hulsbeek zich laten ontwikkelen op een manier, die door zo veel mogelijk partijen gedragen zou worden - versterken van het recreatief toeristisch aanbod in het Hulsbeek - verbeteren van de verbinding tussen recreatie in de stad Oldenzaal en het Hulsbeek Waterschap Regge en Dinkel: - aantrekkelijkheid van het Hulsbeek verhogen door goed waterbeheer - door middel van investeringen in het Hulsbeek een deel van de waterschapsdoelen (verbetering waterkwaliteit, waterkwantiteit en beleving van water) in het Hulsbeek en omliggende gebieden realiseren, daarmee voldoend aan wettelijke verplichtingen zoals de KRW en WB 21. 2.3 WERKWIJZE De visie is het resultaat van een bottom up proces. Gedurende ruim een jaar hebben velen die zich betrokken voelen bij het Hulsbeek hun steentje hieraan bijgedragen, vele avonden is er vergaderd, vele gesprekken zijn er daarbuiten nog gevoerd. De gekozen werkwijze staat garant voor een evenwichtige en gedragen visie. Tijdens het proces zijn knelpunten omgezet in oplossingen en is een goed fundament voor toekomstige samenwerking neergelegd. De basis voor deze visie is gelegd door breed samengestelde werkgroepen, die gewerkt hebben aan de thema’s promotie en profilering, landschap, water en ecologie, verblijfs- en dagrecreatie, verkeer, en exploitatie.
14
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
2.4 PARTIJEN EN UITGANGSPUNTEN Alle partijen in en om het Hulsbeek hebben meegewerkt aan de visie: • eigenaren (regio Twente, particulieren, ondernemers), • overige overheden (gemeente en waterschap Regge en Dinkel) • gebruikers (sportverenigingen en bezoekers), • in – en omwonenden (m.n. uit de Thij en Oost-Deurningen), • belangengroeperingen (LTO, IVN e.d), Over een aantal zaken zijn vrijwel alle partijen het eens. Deze zijn de basis van draagvlak en vormen samen het fundament van deze visie. De uitgangspunten zijn: • de basiszonering (actieve dagrecreatie in het centrale gedeelte, natuurbeleving in de westelijke zone, verblijfsrecreatie zo veel mogelijk aan de rand) is leidend voor het toestaan van nieuwe ontwikkelingen • de landschappelijke en ecologische kwaliteit koesteren en beschermen. Dat betekent voor nu een inhaalslag in onderhoud, waar de Regio inmiddels mee gestart is • werken aan een herkenbare en hoogwaardige uitstraling • ondernemers moeten de ruimte krijgen om te investeren en uit te breiden, mits dat maar gepaard gaat met een investering in kwaliteit • Toeters Dennen is een mooi evenemententerrein, dat beter benut zou kunnen worden als er basisinfrastructuur aanwezig zou zijn • de potentie voor uitbreiding bezoekersaantallen benutten, vooral ook door uitbreiding van bestaande ondernemingen • marktkansen oppakken door samenwerking te zoeken.
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
15
Niet gewenst zijn: • het opgeven van de laagdrempeligheid en van de zonering • grootschalige evenementen of voorzieningen, die qua imago niet aansluiten bij het profiel van het Hulsbeek • een sterke toename van de verkeersdruk op en rond het Hulsbeek. 2.5 KEUZEVRAAGSTUKKEN Gedurende het proces is uitvoerig gesproken over ambities, scenario’s en de keuzevraagstukken daaromtrent. De nu voorliggende visie is gekozen uit vijf scenario’s, die elk een verschillend ambitieniveau en toekomstbeeld schetsten: • 0-scenario: het Hulsbeek laten voor wat het nu is • Scenario 1: autonome groei en versterking van herkenbaarheid • Scenario 2: naar een modern recreatielandgoed van regionale betekenis • Scenario 3: aansluiten bij de provinciale toeristische hoofdstructuur • Scenario 4: het Hulsbeek ontwikkelen tot een attractiepark. Het nul-scenario en scenario 4 werden door de kerngroep vanaf het begin als onwenselijk beschouwd en zijn dan ook niet verder uitgewerkt. De scenario’s 1 t/m 3 zijn wel verder uitgewerkt en zijn verschillende malen bediscussieerd en aangepast. Deze visie is gebaseerd op scenario 3, het scenario, dat unaniem door werkgroepen, kerngroep en stuurgroep gekozen is. De beschrijvingen van de scenario’s 1 en 2 zijn opgenomen in de bijlagen. 2.6 FOCUS De visie is vooral een weergave, op hoofdlijnen, van een ambitie, een wensbeeld. De focus ligt op het te bereiken eindresultaat, het doel, en op dit moment nog niet zozeer op de weg daarnaar toe. Daaraan zal gewerkt worden zodra deze visie door de belangrijkste partijen is geaccordeerd. Het is duidelijk, dat een stapsgewijze ontwikkeling van potenties de voorkeur heeft. Geen grote sprongen ineens, 16
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
maar een gefaseerde ontwikkeling met daarin ook go/no-go momenten. De nadruk in de visie ligt op de versterking van het Hulsbeek als recreatiegebied en op de recreatieve en economische effecten daarvan. Daarbij is de versterking van de landschappelijke kwaliteit een onmisbare randvoorwaarde. De daarbij beoogde maatregelen staan vooral in bijlage 4. De visie beklemtoont de regionale en provinciale betekenis van het Hulsbeek – nu al één van de drukst bezochte en meest bekende recreatieve bestemmingen in Overijssel. Het Hulsbeek heeft ook voor de stad Oldenzaal grote betekenis en is het dan ook belangrijk te constateren, dat deze visie en de hierin gekozen focus (aansluiting bij de provinciale toeristische hoofdstructuur) ook overeenstemt met de wens van alle betrokken partijen uit Oldenzaal. Aan deze rapportage liggen verschillende documenten van verschillende auteurs, werkgroepen en deskundigen ten grondslag. Deze basisinformatie is waardevol en vormt de bouwstenen voor het uitvoeringsprogramma, dat op basis van deze visie geschreven zal worden. De hier gepresenteerde visie is een eindbeeld. De partijen gaan ervan uit, dat dit eindbeeld in een periode van 3-5 jaar zal worden gerealiseerd. 2.7 BESLUITVORMING EN VERVOLG Met deze visie willen de Hulsbeek-partijen een basis leggen voor een gezonde toekomst voor de middellange termijn. De visie is de basis voor besluitvorming, zowel op politiek niveau alsook op privaat niveau. De politieke besluitvorming is voorzien voor het najaar van 2008. Hierna kan de voorbereiding van de uitvoering en de financiering beginnen.
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
17
3
M ar k tan al ys e
3.1 LIFESTYLE EN DOELGROEPEN De traditionele doelgroepdefinities worden tegenwoordig aangevuld met een benadering op basis van lifestylemarketing en belevingsthematiek. Deze methode speelt vooral in op de beleving, interessegebieden, herkenbare stijlen e.d. en veel minder op zaken als leeftijd, wie je bent, waar je woont en hoeveel je verdient. De consument wordt aangesproken met thema’s en mogelijkheden. De kern van lifestyle marketing is het idee dat de consument koopt wat hij is of wat hij wil zijn. Belangrijke lifestyle thema’s van dit moment zijn o.a buitenleven, comfort, gezond leven, maatschappelijk verantwoord consumeren, veiligheid, uitdaging, identiteit, Stop Global warming, sociale netwerken enz. Belangrijk is dat deze lifestyle ambities in alle inkomenscategorieën voorkomen. Gegeven blijft dat het besteedbaar inkomen mede bepalend is voor de mate waarin een bepaalde lifestyle bereikbaar is. 3.2 ONTWIKKELINGEN 3.2.1 DEMOGRAFIE De belangrijkste demografische ontwikkeling is de vergrijzing – in 2040 is 24% van de bevolking ouder dan 65 jaar. Gevolg: meer vakanties dicht bij huis en vraag naar verzorgingsconcepten. Interesse in gezondheidsbevorderende activiteiten, niet alleen als gevolg van de vergrijzing, maar ook door de toenemende werkdruk. Spiritualisering, harmonie lichaam en geest is een centraal thema bij met name 40+. Een tweede ontwikkeling is de verkleuring – in 2010 zijn er meer dan 10% allochtonen in Nederland. Gevolg: kansmarkt voor dagrecreatie en horeca en in toekomst ook voor verblijfsrecreatie. De derde ontwikkeling is de groei van het aantal 1-persoons huishoudens. Gevolg: meer (vrije) tijdsbesteding buiten de deur en vraag naar gemaksproducten en (vakantie en leisure-)concepten voor singles.
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
19
3.2.2 ECONOMIE Er is reden voor vertrouwen in de nationale economie. De werkeloosheid was nog nooit zo laag, de welvaart is groot en de vakantieparticipatie is op recordhoogte (ca. 84%). De toename van het aantal tweeverdieners zet door, met als gevolg een toenemende koopkracht. Hoewel er ook nog steeds een grote groep mensen is met een lage koopkracht. Er is een toenemende tweedeling in de maatschappij waarbij een tweedeling ontstaat tussen groepen met veel geld en weinig vrije tijd en groepen met weinig geld en veel vrije tijd. De eerste groep vraagt om gemak en kort vakanties (even er tussenuit) en kant en klaar producten. Vrije tijd is schaars en belangrijk voor tweeverdieners. De vrije tijd die er is moet intens worden beleefd en alle moet kloppen. Deze groep zoekt naar kwaliteit en zekerheid. De tweede groep is vooral gebaat bij low cost vakanties en all inclusieve aanbiedingen en prijsvergelijkende websites. Het Hulsbeek kan bij goed beleid beide groepen bedienen. De openbare voorzieningen en de evenementen voor de groep met een laag inkomen en de meer hoogwaardige leisure- en horecabedrijven vooral voor de hogere inkomensklassen. 3.3 TRENDS 3.3.1 ALGEMENE TRENDS • De consument is kritisch, let op prijs-kwaliteit verhouding en gewekte verwachting • verschuiving van belevenis naar betekenis, wat resulteert in een voorkeur voor bewezen betrouwbare producten en merken 20
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
• collectivisme, in de vorm van gezin en geborgenheid, dat weer belangrijk wordt gevonden. Maar ook in de vorm van activiteiten in groepsverbanden. Dit resulteert in een groeimarkt voor kleine (familie)groepen, die een hoge consumptiedrang hebben, mits het aanbod compleet is en intens. De terugkeerbereidheid in deze consumentengroepen is hoog • andere belangrijke marktthema’s zijn kwaliteit, beleven, onthaasten, zappen, actief zijn, authenticiteit, aandacht en dienstverlening, entertainen, thematisering, informatievoorziening e.d. • vervagen grens binnen en buiten, resulterend in seizoensverbreding en meer outdoor activiteiten; klimaatverandering /opwarming stimuleert deze trend. Recreatief maatwerk in een landelijke omgeving nabij stedelijke voorzieningen geeft de consument het flexibele aanbod van het landelijk toeristische totaalproduct dat hij wenst. Een goed verzorgde natuurlijke parkomgeving met een duidelijk voorzieningenniveau is een voorwaarde voor elke verdere ontwikkeling. 3.3.2 ALGEMENE TRENDS VRIJETIJDSMARKT • Het buitenland trekt • aantal nevenvakanties (in eigen land) blijft toenemen; vooral bij tweeverdienders en elderly silvers (belangrijke Hulsbeekdoelgroepen), spreiding seizoendrukte • hoge bestedingen tijdens korte (neven-)vakanties • eten buiten de deur - van uitje naar gewoonte • toename aantal groepsuitjes in familie-, en/of vriendenverband • wellness met harmonie(balans) van lichaam, geest en ziel als centraal thema • toename tijdsbesteding: funshoppen, kunst en cultuur, lifestyle events. I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
21
3.3.3 TRENDS VERBLIJFSRECREATIE Naast de segmentatie laat de verblijfsrecreatieve markt een geleidelijke maar significante verschuiving zien naar gemak en comfort. De nationale kampeermarkt stagneert en/of verschuift richting huurcaravan en bungalow. De vraag naar kwaliteitscampings zonder grootschalige centrumvoorzieningen neemt echter toe. De nationale hotelmarkt groeit gestaag zowel zakelijk als toeristisch en de bungalowmarkt herstelt zich goed van de terugslag van de afgelopen jaren als gevolg van economische recessie. 3.3.4 TRENDS DAGRECREATIE Bij het maken van de keuze voor een dagtocht spelen de volgende aspecten een belangrijke rol: bereikbaarheid, reisduurverwachting, veiligheid, verwachte prijs/kwaliteit, kwaliteit van de omgeving (mooie natuur), groot aanbod, vernieuwing, educatie en het thema steden&cultuur. Recreatiegebieden à la Het Hulsbeek kampen gemiddeld met teruglopende bezoekersaantallen, tot het moment dat het aanbod wordt verbreed. De belangstelling voor enkelvoudige recreatievormen, zoals recreatief zwemmen, zonnen, wandelen, neemt af. De verwende consument wil de ene dag dit en de andere dag dat. Dit “zapgedrag” resulteert onder andere in vraag naar meer en intensievere activiteiten kort achter elkaar. Algemene succesfactoren zijn daarbij o.a. ‘beleving, volwaardig product en dienst ineen, verzorging en klantvriendelijkheid, kwaliteit en veiligheid. Daarbij geldt ook dat de reisbereidheid sterk toeneemt bij een samengesteld aanbod met hoge belevingswaarde. Aan de aanbodszijde is er sprake van specialisatie en groei. Het aantal marktspelers neemt toe met aan de ene kant gespecialiseerde en/of thematisch aanbod en aan de andere kant grote all in leisure-concepten. Ook evenementen kunnen een grote impuls geven aan het aantal bezoekers en de vitaliteit van een regio. Voor het Hulsbeek betekent dit een grote kans. Recreatief maatwerk in een landelijke omgeving nabij stedelijke 22
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
voorzieningen geeft de consument het flexibele aanbod van het landelijk toeristische totaalproduct dat hij wenst. Een goed verzorgde natuurlijke parkomgeving met een duidelijk voorzieningenniveau is daarbij een voorwaarde voor elke verdere ontwikkeling. 3.4 MARKTKANSEN 3.4.1 MARKTPOSITIE Het Hulsbeek is onderscheidend door een breed gedifferentieerd aanbod van openbare recreatievoorzieningen, dagrecreatieve ondernemingen (in- en outdoor), wellness voorzieningen en een verblijfsrecreatief aanbod. Bezoekers waarderen het Hulsbeek met het cijfer 7,9 - een indicatie voor de grote betekenis en goede basiskwaliteit. Ook het hoge bezoekersaantal (het op één na drukst bezochte park in Overijssel) bewijst dat. Het park is echter wel ca. 30 jaar oud en (op onderdelen) aan het einde van de productlevenscyclus. 3.4.2 VARIATIE De grote kracht van het Hulsbeek is dat er tegelijkertijd plaats is voor een gevarieerd aanbod aan dagrecreatie, voor een divers aanbod aan verblijfsrecreatie én voor natuur en landschap. Rust en ruimte vormen het logische contrapunt voor drukte en activiteit en in het Hulsbeek van nu is er sprake van een evenwichtige situatie. Binnen dat evenwicht passen grote evenementen, als ze goed worden georganiseerd qua verkeersafwikkeling en geluidsbeperking. Binnen dat evenwicht past ook het positioneren van het Hulsbeek als het groene transferium naar het Nationaal Landschap Noordoost Twente. Dichtbij de A1 gelegen (waar het Nationaal Landschap via borden zal worden aangegeven), gekenmerkt door dezelfde kleinschaligheid, via allerlei recreatieve routes verbonden met het achterland en met een goede cultuurhistorische potentie kan het Hulsbeek zonder veel moeite gaan functioneren I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
23
als de entree van het Nationaal Landschap en als een model van Landgoed Twente. De individuele ondernemers van het Hulsbeek hebben een goede en stabiele marktpositie opgebouwd en bieden naast het zwem- en strandvertier een waaier aan aanvullende recreatiemogelijkheden. Door de aanwezigheid van diverse sportverenigingen, het ruitercentrum, de kartingbaan en het outdoor park zijn er ook vele mogelijkheden tot actieve recreatie. 3.4.3 OPGAVEN EN KANSEN De opgave voor het Hulsbeek ligt erin de belevingswaarde te verhogen en te zorgen voor seizoensverbreding. Bezoekers moeten bij een bezoek aangenaam verrast worden door de variëteit, kwaliteit en aantrekkelijkheid van de mogelijkheden, die het Hulsbeek biedt én onder de indruk zijn van het overige aanbod buiten het Hulsbeek, dat bezocht kan worden met het Hulsbeek als thuisbasis. Het Hulsbeek als een visitekaartje van Twente en van Overijssel. Om die redenen zouden bezoekers graag terug willen komen. Familieuitjes kunnen zo leiden tot een zakelijk herhalingsbezoek, een bezoek aan een evenement tot een afdelingsuitje en een dagje zonnen tot een nevenvakantie voor een nadere verkenning van Overijssel. Kansen liggen daarom in het verbinden van de bestaande mogelijkheden met elkaar en in het verbinden van het Hulsbeek met recreatieve mogelijkheden erbuiten. Daardoor wordt zowel een verlenging van de verblijfsduur als herhalingsbezoek gestimuleerd. Kansen liggen er dus in het bieden van een samenhangend, compleet en modern aanbod, in het creëren van arrangementen, in het opzetten van een goede informatievoorziening en in het inrichten van het Hulsbeek als aantrekkelijk en gastvrij transferium naar ‘Overijssel, de Tuin van Nederland’ en naar ‘Landgoed Twente’ . Kansen om de bekendheid en het imago te versterken liggen ook in het uitbouwen van de huidige evenementen en activiteiten zoals Twente Ballooning, Horse Driving Twente, Storm, wedding fair e.d . Aansluiten op bestaande 24
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
activiteiten of bestaande kwaliteiten van het Hulsbeek en het Nationaal Landschap (ecologische landbouw, cultuur, buitenleven, streekgebonden producten, natuur- en landschapbeleving, sport en beweging) is daarbij weer het devies. Water is een belangrijk element in het Hulsbeek. Dat biedt ook kansen. Er is water in de vorm van zwemwater, viswater, de roeivijver en de beek die dwars door het Hulsbeek stroomt. De versterking van de beleving van water, niet alleen door te zwemmen en te baden in de vijvers, maar ook door te wandelen of te vissen langs de beek biedt extra aantrekkingskracht op recreanten. In het verleden is enkele keren blauwalg gesignaleerd. Een daaruit voortvloeiend zwemverbod heeft grote economische gevolgen voor het Hulsbeek. Samen met de provincie en de Regio Twente zal het waterschap nader onderzoek gaan doen om meer inzicht te krijgen in het verschijnsel blauwalg in zwemplassen en de mogelijke maatregelen om blauwalg te voorkomen. De Gammelkerbeek, die door het Hulsbeek stroomt, is door de Provincie aangewezen als natte ecologische verbindingszone. Binnen de Kaderrichtlijn Water (KRW) is de beek bovendien aangemerkt als waterlichaam waardoor de beek in de toekomst moet voldoen aan Europese richtlijnen ten aanzien van ecologie en waterkwaliteit. Drie grote riooloverstorten in Oldenzaal worden gesaneerd. Dit zal van grote invloed zijn op de waterkwaliteit van de Gammelkerbeek in het Hulsbeek en de visvijver. Met het verbeteren van de waterkwaliteit wordt tevens een verbeterslag geleverd voor de waterparel Deurningerbeek. De Gammelkerbeek is permanent watervoerend vanwege de aanvoer van de bronnen op de stuwwal Oldenzaal via de Stakenbeek. De beek stroomt in het Hulsbeek dwars door de daar gelegen visvijver. Het waterschap heeft de wens om de basisafvoer van de beek buiten de vijver om te leiden. Bovendien kan de retentiefunctie (opvang van grote hoeveelheden water) van de visvijver en de beek worden verbeterd, zodat piekafvoeren uit het stedelijk gebied van Oldenzaal kunnen worden afgevlakt. Dit past binnen de opgave van het waterschap vastgelegd in het Nationaal bestuursakkoordwater (NBW). In het kader van de Hulsbeekvisie zijn alle belanghebbende partijen, zoals I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
25
o.a. de visvereniging en IVN betrokken, zodat, rekening houdend met hun belangen, de visvijver als retentievijver kan worden ingericht en dit ook formeel kan worden vastgelegd. Tot slot: bij de toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen in - en grenzend aan het Hulsbeek (o.a. De Hogt en Groote Veld) zijn de waterbelangen een aandachtspunt maar ook een kans om de ruimtelijke kwaliteit te versterken. 3.4.4 DOELGROEPEN Vanuit de vakantiemarktontwikkelingen doen zich kansen voor bij verschillende doelgroepen die het Hulsbeek zou kunnen bedienen. Op de particuliere markt groeit de behoefte aan korte vakanties in het eigen land. Deze vakanties worden gekenmerkt door een korte verblijfsperiode en een hoog bestedingsniveau. Specifiek gaat het om de volgende groepen: • gezinnen met kinderen (combinatie natuur en educatie) • vitale 50+ (kwaliteit, zelfvermaak) • tweeverdieners (hoge eisen aan kwaliteit) • nabije Duitse markt (hoge eisen aan kwaliteit). Naast de bestaande vakantiemarkt is er een specifieke behoefte aan zorggefaciliteerde vakanties. Op de zakelijke markt liggen kansen voor groepsactiviteiten en evenementen.
26
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
4
Ko sten en b ate n 4.1 KOSTEN
4.1.1 FINANCIEN De ambities zoals verwoord in deze visie zijn ambities voor de relatief korte termijn: binnen 5 jaar te realiseren. De kosten zijn daarom redelijk goed te berekenen, al zijn ze op dit moment slechts globaal ingeschat. Het totaal aan investeringen komt naar schatting uit op circa € 35 miljoen. Het grootste deel daarvan (ca. € 25 miljoen) komt voor rekening van de (grotere) ondernemers van het Hulsbeek en hun uitbreidingsplannen. Er zijn plannen om de capaciteit aan verblijfsrecreatie (luxe bungalows en landschappelijke toerplaatsen) met ca. 150% te vergroten, om verblijfsmogelijkheden te creëren voor zorgbehoeftigen (mensen met een handicap, chronisch zieken, en mensen met burn-out of in een reïntegratietraject), om hotelcapaciteit toe te voegen en om het sauna en beautycentrum uit te breiden. Van de kant van de overheden (provincie, regio, gemeente, waterschap) is dus een investering van ca. € 10 miljoen voorzien: voor investeringen in het Informatiecentrum, voor investeringen in landschappelijke kwaliteit, cultuurhistorisch karakter en recreatief medegebruik, voor een publieke maatschappelijke voorziening, voor het aanleggen van een nieuwe toegang en voor het faciliteren van ondernemersinitiatieven. 4.1.2 OVERLAST De ambities zoals hier verwoord zorgen voor een toename van dag- en verblijfsrecreanten. En daarmee ook van een toename van activiteit, geluid, verkeer en verstoring. Niet alle partijen, die aan deze visie hebben bijgedragen zijn daarover even enthousiast. De overlast zal echter beperkt zijn door de spreiding van het aantal recreanten. De meeste drukte en daardoor overlast ontstaat namelijk tijdens bezoekerspieken – tijdens mooie zomerdagen en tijdens evenementen. Het aantal bezoekers tijdens mooie zomerdagen daalt echter al jaren en zal waarschijnlijk verder dalen, het aantal bezoekers tijdens evenementen stijgt de laatste jaren enigszins, maar niet sterk. I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
27
De stijging van het aantal verblijfsrecreanten wordt gespreid over het seizoen en de week en is, ook op piekmomenten zoals de zaterdag, qua aantallen vele malen kleiner (ca.10%) dan de aantallen tijdens evenementen. Voor alle partijen is de handhaving van de rust in het meer ecologische westelijke deel van het Hulsbeek een belangrijk punt. Uitbreiding van activiteiten of aanbod en de keuze van evenementen zijn daardoor bepaald. 4.1.3 VERKEER De toekomstige verkeersdruk van het Hulsbeek is voor omwonenden een punt van zorg. Op dit moment is van verkeersoverlast geen sprake. Omdat er ook plannen zijn voor de bouw van een crematorium, ten noorden van het Hulsbeek, vraagt de verkeersontsluiting veel aandacht. Het aanleggen van een nieuwe toegang aan de zuidkant van het Hulsbeek zou de verkeersdruk in het noorden waarschijnlijk verminderen. Een nieuwe zuidelijke toegang tot het Hulsbeek, dicht bij de A1, is in de ogen van de opstellers van deze visie noodzakelijk om het Hulsbeek goed te kunnen ontwikkelen als transferium naar het Nationaal Landschap en Overijssel. De provincie is bezorgd, dat de aansluiting van die zuidelijke toegang tot extra verkeersdruk leidt op de toch al drukke N 342, ook al omdat er andere ontwikkelingen gepland zijn (bedrijventerrein Hazewinkel-zuid en bedrijventerrein Jufferbeek). Om bovenstaande redenen zal het maken van een totaal overzicht van het verkeer, zowel ten noorden als ten zuiden van het Hulsbeek opgesteld worden, met geactualiseerde verkeerscijfers en goed onderbouwde verkeersprognoses. Aan de hand van dit totaaloverzicht zal de provincie gevraagd worden een Verkenning te starten naar de mogelijkheid tot het realiseren van een zuidelijke toegang, gekoppeld aan het verbeteren van de doorstroming op de N 342.
28
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
4.2 BATEN 4.2.1 MEERWAARDE VAN VERDERE ONTWIKKELING Binnen de provincie Overijssel neemt het Hulsbeek nu al een belangrijke plaats in. Volgens een onderzoek van GOBT (2006) staat het Hulsbeek op de 3e plaats als toeristische attractie (na Slagharen en recreatieplas de Wythmenerplas) en op de 2e plaats van meest bezochte recreatiegebieden. De provincie heeft op het gebied van recreatie en toerisme drie speerpunten, waarmee ze bestedingen en werkgelegenheidsgroei in recreatie en toerisme wil bevorderen: 1. Waarborgen en waar nodig versterken van de Overijsselse basiskwaliteiten voor toerisme: rust, natuur en platteland, cultuur(historie), ruimte, kwalitatief hoogwaardige accommodaties. 2. Innovatie en ontwikkeling door verbinden van kwaliteiten en samenwerking zoeken aan de hand van vier thema’s: wellness, natuur- en plattelandsbeleving, cultuurbeleving en proeven en ruiken; 3. Ontwikkeling en vermarkting nieuwe product-marktcombinaties en intensivering ondersteuning van promotie en marketing waarbij de toeristische merken centraal staan (waarbij “Twente” één van de merken is). Het Hulsbeek zal aan bovenstaande doelen een duidelijke bijdrage kunnen leveren: - door de geplande investeringen in landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteit en het geboden kwaliteitsniveau van de voorzieningen - door de relatie met het landelijke en agrarische Noordoost Twente te benadrukken (streekproducten, plattelandstoerisme) en dat ook te helpen ontsluiten - door de profilering op wellness, sport en beweging - door de ontwikkeling van arrangementen binnen en buiten het Hulsbeek.
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
29
Regio Twente heeft zich in 2007 als doel gesteld de toeristische omzet met 30% te verhogen en meer aandacht te geven aan de landschappelijke kwaliteit. Het programma Landgoed heeft deze laatste doelstelling nader uitgewerkt naar: - behoud en versterking van de landschappelijke kwaliteit van Twente - versterken van de sociaal-economische positie van Twente door ontwikkeling en vermarkting van Twente als toeristische regio - het verder ontwikkelen van Twente als recreatiegebied voor de bewoners van Twente - behoud en versterking van Twente als schoon en milieuvriendelijk gebied. Het Hulsbeek zal een belangrijke motor kunnen zijn om deze doelen te realiseren, wanneer het zich ontwikkelt tot een laagdrempelig, veelbezocht en aantrekkelijk verblijfsgebied en informatiepunt en zo een functie vervult als ‘visitekaartje van Twente en van het Nationaal Landschap’. 4.2.2 VERWACHTE RENDEMENTEN BESTEDINGEN Al vanaf het begin van de jaren ’90 trekt het Hulsbeek zo’n 400.000 bezoekers per jaar. Het aantal dagrecreanten dat komt zwemmen en zonnebaden ligt rond de 250.000 personen, met pieken naar boven (in mooie zomers) tot 300.000 en met pieken naar beneden (in erg slechte zomers) tot 150.000. Hoewel het aantal dagrecreanten dat komt om te zwemmen een geleidelijke daling vertoont, wordt dit gecompenseerd door een geleidelijke stijging van het aantal verblijfsrecreanten en het aantal bezoekers aan evenementen en activiteiten. Ook het aantal dagrecreanten, dat niet komt om te zwemmen, maar dat voor een andere voorziening komt (sauna, manege, outdoor park, karting, familiebezoek) groeit geleidelijk. In 2007 (een tamelijk slechte zomer) bezochten naar schatting 160.000 mensen de zwemvijvers, ca. 125.000 mensen overige dagrecreatieve voorzieningen en verbleven naar schatting 50.000 mensen meerdere dagen op het Hulsbeek. 30
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
Daarnaast bezochten circa 40.000 mensen verschillende evenementen en nog eens 20.000 mensen de tientallen kleinere activiteiten, (van paasvuur tot sportdagen), die op het Hulsbeek worden georganiseerd. Het aantal (vooral allochtone) bezoekers, dat komt om te barbecuen varieert van 2500 tot 1000 en vertoont een duidelijke daling . Wanneer we ervan uitgaan , dat een dagrecreant, die komt om te zwemmen op het Hulsbeek gemiddeld € 7,per dag besteedt, zowel binnen als buiten het Hulsbeek dan is een bezoekersaantal van 250.000 goed voor een besteding van € 1.750.000,=. Wanneer we dit bedrag ook aanhouden voor bezoekers van evenementen en activiteiten, besteden deze bezoekers nog eens € 425.000. Dagrecreanten die een exploitant bezoeken besteden waarschijnlijk betrekkelijk weinig buiten het bezochte bedrijf. Uitgaande van € 2,- gemiddeld komen deze bestedingen uit op € 250.000. Korte vakanties in Nederland, specifiek in Twente, kennen een gemiddelde duur van 3,1 dag en een gemiddelde uitgave per vakantieganger van € 97,- (2006). Daarmee zouden de verblijfsrecreanten een bedrag besteden van € 4.850.000,=. De totale bestedingen van bezoekers aan het Hulsbeek op dit moment komen daarmee uit op ruim € 7 miljoen. De grotere ondernemers op het Hulsbeek hebben allen concrete uitbreidingsplannen voor de komende 3-5 jaar. Naar verwachting stijgt daardoor het aantal dagrecreanten, dat een bedrijf bezoekt van 125.000 nu naar 250.000 over circa 5 jaar. Het aantal verblijfsrecreanten stijgt naar verwachting in diezelfde periode van 50.000 nu naar 125.000 straks. Het aantal dagrecreanten voor de zwemvijvers neemt naar verwachting toe, omdat er in de komende jaren meer voorzieningen (ook slecht-weer voorzieningen) bijkomen. Hier is een toename voorzien van 250.000 nu naar I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
31
300.000 straks. Het aantal bezoekers naar evenementen en activiteiten neemt naar verwachting ook toe, verdeeld over het jaar, van 60.000 nu naar 80.000 straks. Bestedingen door de bezoekers zouden dan eveneens stijgen, van ruim 7 miljoen nu naar bijna € 17 miljoen over 5 jaar. Als we daarbovenop nog uitgaan van € 1 miljoen aan inkomsten uit publieke functies, komt het totaal aan bestedingen uit op € 18 miljoen. Het bovenstaande geeft alleen de toename aan van bestedingen door bezoekers aan het Hulsbeek zelf. Wanneer we aannemen, dat ca. 200.000 bezoekers per jaar het Hulsbeek bezoeken om vervolgens elders in de provincie hun bezoek te vervolgen en we aannemen, dat die bezoekers € 10,= elders besteden, dan nemen de investeringen elders in de provincie nog eens met € 2 miljoen toe. Het is eveneens logisch om te veronderstellen, dat een betere herkenbaarheid en compleetheid van het aanbod dat het Hulsbeek biedt (zowel in het gebied zelf als daarbuiten) de aanleiding zal zijn voor een verdere toename van de bestedingen van de verblijfsrecreanten, ook buiten het Hulsbeek (de toename binnen het Hulsbeek is hierboven al ingeschat). Wanneer we aannemen, dat ca. 100.000 meer verblijfsrecreanten buiten het Hulsbeek te verwachten zijn, die elk € 97,= besteden, dan nemen de bestedingen via deze weg toe met ca. € 10 miljoen. Tegenover overheidsinvesteringen van in totaal € 10 miljoen staat dus een geschatte toename van bestedingen van € 30 miljoen/jaar. WERKGELEGENHEID Een indicatie voor werkgelegenheid is te geven aan de hand van omzetcijfers. € 60.000,- omzet schept 1 arbeidsplaats (Nota recreatie en toerisme, gemeente Losser 2008), met name in het lager en middelbaar opgeleide arbeidsmarktsegment. Op dit moment hebben de verschillende ondernemers in het Hulsbeek ca. 200 mensen in dienst (ca. 100 fte). Dit stemt inderdaad overeen met bovenstaande inschatting, omdat de ondernemers gezamenlijk een omzet hebben van € 6-7 miljoen. 32
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
De uitbreidingsplannen van de ondernemers zorgen voor een aanzienlijke toename van de werkgelegenheid: van 200 werknemers (100 fte) nu tot 400 werknemers (200 fte) straks. Daarbij is de werkgelegenheid bij toeleveranciers nog niet meegerekend. Het grootste deel van deze werkgelegenheid komt uit de regio, waaronder een behoorlijk deel van de Twentse steden. Naast de werkgelegenheid bij ondernemers zal er extra werkgelegenheid ontstaan in het informatiecentrum, in het evenementenbureau en als gevolg van het creëren van arrangementen. Wanneer we weer de relatie leggen tussen omzetstijging en werkgelegenheid en aannemen, dat de omzet zal stijgen van 7 miljoen nu naar 18 miljoen straks (17 miljoen van ondernemers en 1 miljoen van publieke functies), dan mogen we aannemen, dat dit een toename van ca. 200 arbeidsplaatsen (fte) in 5 jaar betekent. De bestedingen buiten het Hulsbeek van naar schatting € 12 miljoen zijn daarbovenop nog eens goed voor een extra 150 arbeidsplaatsen. Tegenover de overheidsinvesteringen van € 10 miljoen staat dus een toename van de werkgelegenheid met naar schatting 350 structurele arbeidsplaatsen.
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
33
B i j l agen
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
35
1
Bijlage Algemene karakteristiek ALGEMEEN
Het Hulsbeek is één van de vier recreatiegebieden die de Regio Twente sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw gecreëerd heeft om dagrecreatie (zwemmen, zonnen) te bundelen en daarmee het buitengebied van Twente te beschermen tegen ongecontroleerde recreatie. Het is gelegen ten westen van Oldenzaal, op de grens van de gemeente Dinkelland en goed bereikbaar vanaf de A1. Het Hulsbeek is een voormalig landgoed, circa 230 ha groot. Het is een afwisselend gebied met in het kerngebied zwemvijvers met stranden en ligweiden en in het omliggende gebied bossen, heidevelden, vennetjes, weilanden en recreatieve voorzieningen. Het is eigendom van de Regio Twente, de ondernemingen betalen erfpacht voor hun opstallen. Het Hulsbeek is in de loop van de jaren de thuishaven geworden van een aantal sportverenigingen, is de locatie van enkele grotere jaarlijkse evenementen en huisvest verschillende commerciële recreatieve ondernemingen. Deze verandering heeft zich voltrokken zonder dat de oorspronkelijke doelstelling (Het bieden van een laagdrempelige recreatieve voorziening voor brede lagen van de regionale bevolking ter ontlasting van het buitengebied) is aangetast.
RECREATIEGEBIED Het Hulsbeek trekt recreanten vanuit het gebied van Hengelo/Enschede tot de Duitse grens, per jaar zo’n 400.000. Iets meer dan de helft van die recreanten komt om te zonnen en te zwemmen, iets minder dan de helft komt als gast van ondernemingen, iets meer dan 10% komt af op de activiteiten en evenementen, die in het Hulsbeek georganiseerd worden, zoals Twente Ballooning en Horse Driving Twente. Ongeveer 1000-1500 dagrecreanten van allochtone origine gebruiken de ligweiden op mooie dagen om er in familieverband te barbecuen. In het Hulsbeek en de directe omgeving bevinden zich een viertal recreatie ondernemers die vooral dagrecreanten trekken (Sauna Saré, Twents Ruiter Centrum, Kartingbaan het Hulsbeek, Outdoor Challenge Park), een viertal I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
37
ondernemingen, die vooral verblijfsrecreanten trekken (villapark Eureka, camping Siemerink, camping Jambor, mini-camping de Paardenbloem) en twee horecagelegenheden (Erve Hulsbeek en Siemerink). In totaal biedt het Hulsbeek ca. 1.000 overnachtingsplaatsen, welke per jaar zo’n 50.000 overnachtingen opleveren. Het Hulsbeek is gratis toegankelijk, hierdoor is het park toegankelijk voor alle groepen van de maatschappij. Beheer en exploitatie zijn in handen van de Regio Twente. Voor het beheer zijn 2 full time medewerkers in dienst. VOORZIENINGEN De kern van Het Hulsbeek vormen de speciaal voor de recreatie aangelegde zwemvijvers. Deze zwemvijvers zijn zodanig ingedeeld dat verschillende watersporters (zwemmers, kanoërs, vissers, surfers) er tegelijkertijd terecht kunnen. Langs het water zijn ligweiden en stranden waar men kan zonnen. Hier zijn ook speelvoorzieningen waar kinderen zich kunnen vermaken. Bij mooi weer bieden de nabijgelegen kiosken eenvoudige snacks en ijs aan. Tevens zijn er algemene voorzieningen beschikbaar waaronder sanitair en EHBO (het laatste alleen op drukke dagen). Daarnaast zijn er een aantal dagrecreatieve voorzieningen. Zo zijn er onder andere een skateboardbaan, klootschietbaan en visvijver en zijn er wandel-, fiets-, ATB-, ruiter- en hondenuitlaatroutes aangelegd. Op het park zijn geen kapitaalsintensieve mechanische attracties aangelegd. PRIVATE VOORZIENINGEN Op het park zijn verschillende private ondernemingen die dagrecreatieve voorzieningen exploiteren: een sauna en beautycentrum (Saré), een kartbaan (Kartbaan Het Hulsbeek), een manege (Twents Ruitercentrum), het Outdoor Challenge Park, en een locatie voor vergaderingen, bruiloften en partijen (Erve Het Hulsbeek). Centraal in het gebied staat het in 2007 geopende partycentrum onder de naam Max (begin 2008 helaas failliet gegaan). 38
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
Op het park is het mogelijk te overnachten in een groepsaccommodatie en B&B-hotel Erve Het Hulsbeek. Direct aansluitend aan het park zijn een bungalowpark met luxe bungalows (Villapark Eureka), twee campings met voornamelijk seizoen- en jaarplaatsen (Eurocamping en camping Jambor) en één minicamping (de Paardebloem) gevestigd. De ondernemers op het park hebben producten ontwikkeld die een eigen marktsegment bedienen, afzonderlijk van elkaar trekken ze vaste groepen van klanten naar het park. VERENIGINGEN Op het park hebben de volgende verenigingen hun thuisbasis: • Oldenzaalse IJsclub: maakt bij natuurijs gebruik van de roeivijver en ’s zomers gebruik van de wielerbaan om te skeeleren • Klootschietvereniging de Eendracht: maakt gebruik van de klootschietbaan • Oldenzaalse Hengelsportvereniging: maakt gebruik van de visvijver op Het Hulsbeek. • PolitieHondenVereniging Oldenzaal: heeft een afgesloten eigen hondenterrein met daarbij eigen clubhuis. Direct grenzend aan het Hulsbeek, gelegen aan de Bornse Dijk, is de Oldenzaalse Voetbal Club gehuisvest. Aan de Oude Almelose weg zijn de Oldenzaal Tennis Club en de Oldenzaalse Wielerclub gehuisvest. Deze laatste heeft de beschikking over een 4,5 km lange wielerbaan, waar ook handbikers gebruik van maken. De OWC heeft een eigen clubhuis direct gelegen naast Het Hulsbeek. EVENEMENTEN EN ACTIVITEITEN Verschillende organisatiebureaus maken gebruik van Het Hulsbeek voor evenementen en activiteiten. Evenementen zijn voor iedereen toegankelijk (al of niet tegen betaling). Bekende evenementen op Het Hulsbeek zijn Twente Ballooning en Horse Driving Twente. Onder activiteiten worden besloten activiteiten verstaan die door scholen, I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
39
bedrijven, organisaties en organisatiebureaus worden georganiseerd voor groepen. Het aantal evenementen neemt geleidelijk iets toe, waarbij er vooral sprake is van regionaal gerichte evenementen. LANDSCHAP EN ECOLOGIE Het park beschikt over een hoge ecologische kwaliteit door de verschillende landschapstypes zoals bos, heide, weiland, waterpartijen en beken. Verschillende zeldzame soorten zijn er te vinden. Het gebied is ook aantrekkelijk vanuit cultuurhistorisch oogpunt door nog aanwezige oude landgoedkenmerken als monumentale bomen, lanen, hakhoutbospercelen e.d. Naast het Hulsbeek ligt een archeologisch monument (grafheuvel). De combinatie van deze landschappelijke elementen met water is uniek in Twente.
40
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
2
Bijlage Sc en a r i o 1 “HET HULSBEEK STERKER IN DE MARKT DOOR EEN BETERE HERKENBAARHEID EN DOOR AUTONOME GROEI”
AMBITIE Onze ambitie is enerzijds gericht op het beter herkenbaar maken van de sterke kanten van het Hulsbeek: de fraaie omgeving, de diversiteit aan recreatiemogelijkheden, de goede bereikbaarheid en anderzijds op het versterken van de marktpositie door autonome groei van recreatie ondernemingen. Wij zijn ervan overtuigd dat het Hulsbeek een prachtig en uniek recreatiegebied is, dat een belangrijke functie vervult voor de gehele regio (ook door het weghouden van recreatiedruk uit het buitengebied) en dat de huidige opzet (zones van dagrecreatie en meer rustige, natuurlijke zones, een mix van dagrecreatie, verblijfsrecreatie en evenementen, een diversiteit aan gezonde recreatieondernemingen) voldoet. DOEL Door het versterken van de herkenbaarheid van het Hulsbeek en de autonome groei van ondernemingen verwachten wij dat het aantal bezoekers (vooral verblijfsrecreanten) toeneemt. Dit betekent zowel voor de ondernemers als de overheden (regio, gemeenten) meer inkomsten. ACTIVITEITEN Wij verbeteren de herkenbaarheid door: - op het Hulsbeek, op de website en in het promotiemateriaal van de ondernemers meer bekendheid te geven aan alle mogelijkheden op het Hulsbeek (aanbod van diverse ondernemers, arrangementen) - een verwijzing naar het Hulsbeek op te nemen in de promotie van de individuele ondernemingen I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
41
(bijvoorbeeld door het opnemen van een Hulsbeek logo, of door een uniforme huisstijl te ontwikkelen) - promotie door de ondernemers te laten aansluiten bij de promotie van het Twents Bureau van Toerisme, de VVV Twente en het Nationaal Landschap Noordoost Twente (verwijzingen, links, routes) - het aantal arrangementen te formaliseren (nu nog vooral ad hoc) en te vergroten, zowel tussen ondernemers op het Hulsbeek als tussen ondernemers buiten het Hulsbeek - op het Hulsbeek aan bezoekers beter de sterke kanten en de mogelijkheden van het park te tonen (sfeervolle entree, plattegronden, informatieborden) - een meer uniforme inrichting van het park (bebording, hekwerken, inpassing bedrijven e.d) - een gezamenlijke brochure uit te geven (van ondernemers, regio, gemeente) Ondernemers krijgen de mogelijkheid om uit te breiden (autonome groei). In de komende jaren gaat het dan vooral om een uitbreiding van verblijfsrecreatie in het Groote Veld (recreatiebungalows, toeristische plaatsen en zorgeenheden), het realiseren van hotelcapaciteit bij Erve Hulsbeek, het uitbreiden van Saré sauna en beauty en het realiseren van zorgeenheden naast recreatiepark Eureka. Er is ruimte voor verbreding van het aanbod en/of nieuwvestiging van recreatieve voorzieningen , maar het beleid is passief. Interessante locaties voor nieuwvestiging of uitbreiding zijn het pand Huiskes en .. Er is vooral behoefte aan een eethuis/restaurant bij de zwemvijvers voor dagrecreanten en voor nieuwe slecht weer voorzieningen. Samenwerking tussen ondernemers blijft door henzelf georganiseerd. Er is geen behoefte aan gezamenlijke, actieve marketing & sales. Samenwerking tussen ondernemers en regio Twente wordt geïntensiveerd: er vindt meer overleg en afstemming plaats en er worden gezamenlijke afspraken gemaakt over beheer en beleid van het Hulsbeek. 42
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
De gemeente Oldenzaal focust op het scheppen van randvoorwaarden en aspecten als veiligheid en handhaving. Het evenemententerrein Toeters Dennen wordt door de Regio voorzien van basisinfrastructuur. Bestaande evenementen kunnen daarom verder uitbouwen en nieuwe evenementen kunnen worden geaccommodeerd. De evenementen hebben vooral een regionaal karakter. De parkeerterreinen worden voorzien van een geautomatiseerd parkeerheffing systeem. Het Waterschap voert experimenten uit ter bestrijding van blauwalg en voert, in overleg met de visvereniging, verbeteringen uit aan de visvijver. Het Hulsbeek dankt zijn imago, naamsbekendheid en reputatie aan de dagrecreatie mogelijkheden (zwemvijvers), aan de kwaliteit van de exploitanten en aan de grote evenementen. BELEVING De bezoeker ervaart het Hulsbeek als een recreatiegebied, dat aantrekkelijker en afwisselender is dan hij gedacht had. Het recreatiepark ademt een landelijke, gastvrije en ontspannen Twentse sfeer. Hoewel de bezoeker gericht gekomen is voor een bepaalde voorziening ontdekt hij/zij dat er meer recreatieve mogelijkheden en voorzieningen zijn. Enkele van die mogelijkheden wil hij zeker nog eens benutten en als hij thuiskomt vertelt hij zijn kinderen dat hij een fijne dag heeft gehad en dat hij voor volgende week heeft gereserveerd bij ….(sauna, horeca, hotel oid.) Op de vraag van de buurman ‘hoe was het’ antwoord hij: ‘moet je zeker eens naar toe gaan – het is er lekker rustig en je kan er van alles doen’
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
43
3
Bijlage Sc en a r i o 2 ‘WIJ INVESTEREN IN HET HULSBEEK EN MAKEN ER EEN MODERN RECREATIELANDGOED VAN REGIONALE BETEKENIS VAN’
AMBITIE Wij investeren in het Hulsbeek, omdat wij geloven, dat de potentie van het Hulsbeek onderbenut wordt. Wij investeren in een nauwere samenwerking, in promotie, marketing en sales, in de versterking van het landgoedkarakter en in de banden met Noordoost Twente. Dit zijn allemaal investeringen voor het Hulsbeek als merk. Ze staan los van de investeringen, die de ondernemers maken voor hun eigen bedrijven, en die de overheden maken in het kader van hun regulier beleid. Wij zijn ervan overtuigd, dat het Hulsbeek meer kan zijn dan een fraai recreatiepark. Wij willen het regionaal sterk op de kaart zetten, en een goed imago opbouwen, als een prachtige, gastvrije plek voor een (korte) vakantie, een plek, waar allerlei interessante evenementen plaatsvinden, waar je een prima feest(je) kunt organiseren en waar je je net zo goed kunt ontspannen als inspannen. DOEL Door het Hulsbeek regionaal sterker op de kaart te zetten als een modern recreatielandgoed, verwachten wij een sterke groei van het aantal bezoekers te krijgen, gespreid door het hele jaar. De zakelijke en familiaire groepsmarkt is daarbij één doelgroep, waar we ons op zullen richten. Een andere is de recreant, die voor een dag of een korte vakantie komt en wil deelnemen aan één of meer activiteiten, op het Hulsbeek of daarbuiten. De huidige exploitatieverliezen voor de Regio behoren dan tot het verleden, de ondernemers profiteren van de toegenomen bezoekersaantallen.
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
45
ACTIVITEITEN Wij zetten in op modernisering, kwaliteit en een aantrekkelijk evenementen programma. Dit bereiken wij door: - uitbreiding van het aanbod aan voorzieningen (ook door het aantrekken van nieuwe ondernemingen) met als doel een compleet en aantrekkelijk aanbod te bieden voor de huidige dag- en verblijfsrecreant - samenwerking op het gebied van promotie, marketing en sales. Daarbij behouden de ondernemers hun eigen autonomie, maar wordt een deel van de marketing en sales uitgevoerd onder de vlag van het Hulsbeek, bijvoorbeeld door het Twents Bureau van Toerisme of de VVV Twente - nauwe samenwerking tussen ondernemers onderling, tussen ondernemers en Regio Twente en tussen Hulsbeek-ondernemers en ondernemers van elders (aanbieden van arrangementen, aansluiten bij toeristische routes, gezamenlijk organiseren van events) - het aanstellen van een evenementenmanager, die als doel heeft het organiseren van een aantal aantrekkelijke evenementen, die het Hulsbeek op de kaart zetten. Deze zou meer inkomsten moeten genereren dan hij zelf kost. Zowel ondernemers als overheden zijn bereid in de aanloopkosten te investeren. - doorgaande kwaliteitsverbetering van bestaande voorzieningen - een sterke relatie ontwikkelen tussen het Hulsbeek en het Nationaal Landschap Noordoost Twente (relatie leggen met kernkwaliteiten, informatievoorziening, promotie van Noordoost Twentse parels e.d)
46
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
BELEVING De bezoeker ervaart het Hulsbeek als een herkenbaar “park” met veel en aantrekkelijke recreatiemogelijkheden. Bij in- en uitgang(en) staan welkomstborden en de overige bebording en bewegwijzering is herkenbaar en hoogwaardig. Overal wappert de Hulsbeekvlag en de exploitanten hebben hun bebording en informatie aangepast aan de Hulsbeek-huisstijl. Als bezoeker ervaar je dat je van harte welkom bent, in alle Hulsbeek-bedrijven en voorzieningen. Tijdens je wandeling of fietstocht wordt je vanzelf nieuwsgierig en ook actief geprikkeld en uitgenodigd om ergens aan te leggen en/of langer in het gebied te blijven. Wegen, paden en parkeerplaatsen liggen er goed bij en zijn ook ’s avonds goed verlicht. Voor sommige openbare recreatievoorzieningen betaal je een kleine bijdrage maar daar krijg je dan ook wel wat voor terug: kwaliteit en service. Bij de zwemvijvers is een animatieboerderij, waar in de schoolvakanties een actief recreatieprogramma wordt aangeboden. De Hulsbeekevenementen hebben een goede reputatie en trekken bezoekers uit heel Twente en soms van ver daarbuiten. Na een dagje (of vakantie) Hulsbeek, bel je direct iemand op om te vertellen hoe leuk het was en dat je nog lang niet alles hebt gezien of gedaan. Zelf pak je de agenda en reserveert een dag of weekend voor een volgend bezoek aan of activiteit in het Hulsbeek.
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
47
48
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
4
Bijlage Mog e l i jke m a a tr egele n Maatregelen scenario 1
Uitbreidingen recreatieondernemingen Realisatie plannen Groote Veld Verkeersmaatregelen bestaande wegen Aanleggen voorzieningen Toeters Dennen Onderzoek en experimenten bestrijding blauwalg, verbeteringen (retentie) visvijver, omleiden basisafvoer Gammelkerbeek buiten visvijver Investeringen ecologie (herstel natuurpad, verbeteren kikkerpoelen, boscompensatie, verbinden gentiaanveldjes) Investeringen inrichting (aanleg kiosken en toiletten, herstel Springertuin, aanleggen uitkijk-/klimtoren, automatisering parkeren) Aanleg en recreatief toegankelijk maken retentiebekkens
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
49
Maatregelen scenario 2
Als scenario 1 plus: Natuurvriendelijke oevers maken + verondiepen+ recreatief medegebruik langs Gammelkebeek + Schipleidebeek+ Stakenbeek Herstel oude beken (Schipleide, bosbeken) + broekbos, inclusief recreatieve toegankelijkheid Modernisering huisstijl, verbeteren uitstraling, meer uniforme inrichting, gezamenlijke promotie en marketing, gezamenlijk evenementenbeleid
50
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
Maatregelen scenario 3 Als scenario 2 plus: Realiseren informatiecentrum Nationaal Landschap NO Twente + publieksaantrekkende maatschappelijke voorziening Nieuwe hoofdentree Hulsbeek aan zuidzijde + optimaliseren parkeren Opzetten arrangementen, aansluiten bij provinciebrede initiatieven en bij activiteiten Nationaal Landschap Realiseren nieuwe voorzieningen, ook slecht-weer voorzieningen, aantrekken van nieuwe ondernemingen Opzetten van publiek-private samenwerking, faciliteren ondernemers bij promotie en vermarkting, versterken imago en bovenregionale bekendheid, aanstellen evenementenmanager of klein evenementenbureau Herstel landgoed-elementen (watermolens, beukenlaan, rabattenbos, kerkepaden, zichtlijnen), landschappelijke inpassing toegang waterzuivering
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
51
5
Colof o n
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
53
Kerngroep Wim Bleijenberg (voorzitter) Gerdrik Bruins (werkgroep water & ecologie) Gerard Herbrink (regio Twente) Mirjam Heins (notuliste) Piet Heuvelmans (wg exploitatie) Mark de Jonge (regio Twente) Fons Lohuis (regio Twente) Remi Nieuwenhuis (wg verblijfsrecreatie) Rob Olymulder (wg verkeer) Jos Oude Avenhuis (gemeente Oldenzaal) William Segerink (wg promotie & profilering) Anton Vlaanderen (ARCADIS, procesbegeleiding)
Werkgroep Verkeer Steven van Alfen (vz, Milieu Overleg Oldenzaal) Toon Brummelhuis (IVN) Gerard Herbrink (regio Twente) Wilbert Kallenberg (IVN) Louis Klieverik (bewoner) Rob Olymulder (bewoner) Jan Roesink (Ondernemers Vereniging Hulsbeek) Gerard Spekhorst (bewoner) Ben Wigger (Oldenzaalse Wieler Club) Fake Wimmenhove (Wijkorgaan de Thij)
Werkgroep Promotie & profilering Henk Diepman (Twents Ruiter Centrum) Wim Goldschmidt (Horse Driving Twente) William Segerink (wg promotie & profilering) Gerard Siemerink (bewoner) Carmen Steghuis (gemeente Oldenzaal) Jeffrey Veld (vz, St. Andersland) Bas Waanders (regio Twente)
Werkgroep Exploitatie Albert Groen (regio Twente) Piet Heuvelmans (OVH) Herman Hilgenberg (OWC) Henk Koiter (OVH) Johan Kroeze (bewoner) Jos Oude Avenhuis (gemeente Oldenzaal) Bastiaan Schrőder (bewoner) Fons Seiger (Stichting Oost-Deurningen)
54
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
Werkgroep Verblijfsrecreatie Robert Albers (Lebolt) Wim Bleijenberg (voorzitter, St. Andersland) Mirjam Heins (notuliste, St. Andersland) Gerry Heuvels (wijkorgaan de Thij) Wilbert Kallenberg (IVN) Gerrit Luttikhuis (ondernemer) Remi Nieuwenhuis (OVH) Ernst Ossewaarde (TRO advies) Frans Siemerink (OVH) Marco Sogtoen (LTO-Noord) Gerard Spekhorst (LTO-Noord) Peter Spelt (Lebolt) John Teunissen (gemeente Oldenzaal)
Externe adviseurs: ARCADIS: proces management en opstellen visie KMVK: advies met betrekking tot visie en ambitie RGV: advies met betrekking tot visie en ambitie
Werkgroep Water & ecologie Sepp Ankoné (MOO) Henk Belderink (Oldenzaalse Hengelsport Vereniging) Caspar ter Brake (OHV) Gerdrik Bruins (vz, waterschap Regge & Dinkel) Toon Brummelhuis (IVN) Arie Mentink (bewoner) Herné Nijenhuis (St. O-Deurningen) Anita Oude Groote Beverborg (gem. Oldenzaal) Jan Pelster (LTO-Noord) Wim Toonen (OHV) Simon Zoetebier (OVH)
TRO Advies: marktanalyse en opstellen visie Walas The Maverick: marketingstrategie Witteveen & Bos: verkeersadvies
3 oktober 2008
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
55
56
INTEGR AL E GEBI E DS V I S I E H U L S B E E K E N O M G E VI N G
I N T E G R A LE GE B I E D S VI S I E H U LS B E E K E N O M GE VI N G
57