Instructeurhandreiking Specialisatie Digitale Onderwaterfotografie Inhoudsopgave 1.
Opbouw van deze handreiking ........................................................................................ 2
2.
NOB website informatie (uitgebreid). ............................................................................. 3
3.
De leerdoelen op hoofdlijnen .......................................................................................... 4
4.
De Cursus op hoofdlijnen ................................................................................................ 5
5.
6.
4.1
Cursusplaats ............................................................................................................. 5
4.2
De indeling ............................................................................................................... 5
4.3
Cursusbenodigdheden .............................................................................................. 5
De specialisatie volgens het APRE model ...................................................................... 6 5.1
Analyse ..................................................................................................................... 6
5.2
Plannen ..................................................................................................................... 7
5.3
Realisatie .................................................................................................................. 8
5.4
Evaluatie ................................................................................................................... 8
Praktische tips voor de specialisatie Digitale Onderwaterfotografie. .............................. 9 6.1
Zelfstudie vooraf. ..................................................................................................... 9
6.2
Dagdeel 1 ................................................................................................................ 13
6.3
Zwembadpraktijk ................................................................................................... 16
6.4
Dagdeel 2 ................................................................................................................ 19
6.4
Buitenwater ............................................................................................................ 21
6.5
Dagdeel 3 ................................................................................................................ 23
7.
Aan de slag .................................................................................................................... 25
8.
Verantwoording ............................................................................................................. 26
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 1
1. Opbouw van deze handreiking Deze handreiking is gebaseerd op de omschrijving van de specialisatie onderwaterfotografie terfotografie op de NOB website en het NOB boek Specialisatie Onderwaterfotografie 2008. (Klik hier voor de laatste info). In de handreiking staan, naast de vaste NOB tekst, Tips & Aanvullingen voor de instructeur die de opleiding verzorgt. Ze zijn opgebouwd aan de hand van de try-out out ervaring met deze specialisatie. Maar het zijn echt alleen Tips & Aanvullingen Aanvullingen, we dagen je uit je eigen ervaring er aan toe te voegen en de cursuss nog mooier te maken. In hoofdstuk 5 bekijken we de specialisatie vanuit het APRE model, om het aan te laten sluiten bij de visie op leren van de NOB De totale handreiking bestaat uit: • •
• • •
Dit document Het bewerken van onderwaterfoto onderwaterfoto’s met Photoshop CS4 door Arthur Palache Palache, inclusief Powerpoint presentatie. Powerpoint Digitaal Fotolog Fotologboek. Serie discussiefoto’s “Tropen” van Fred van Soest Serie discussiefoto’s “Nederland” van Rob Kool
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 2
2. NOB website informatie (uitgebreid). Leerdoelen De cursus is speciaal bedoeld voor hen die de eerste stappen op het gebied van onderwaterfotografie gaan zetten. Na deze cursus kunnen de deelnemers een camera gebruiksklaar maken en van een gegeven voorwerp in het zwembad een goed belichte en scherpe foto maken. Ingangsniveau 1* duikbrevet Plaats in het opleidingsschema Digitale onderwaterfotografie is een A specialisatie. Het cursusprogramma De cursus bestaat uit een theorieles, een praktijkdeel in zwembad en/of buitenwater en een afsluitende nabespreking. Uitgangsniveau Digitale onderwaterfotografie is een keuzespecialisatie voor het behalen van het 4* duikbrevet. Bevoegd instructeur Deze specialisatie mag gegeven worden door een 2*-instructeur, instructeurtrainer, docent of 3*-instructeur indien deze zelf de specialisatie heeft gevolgd.
Verwijzingen t.b.v. Richtlijnen voor Veilig Duiken Geen
“Er zijn duikorganisaties waar de witte delen in de tekstboeken aangeven wanneer de instructeur mag ademhalen. De NOB produceert prachtig materiaal en leert instructeurs cursus te geven met dit materiaal. Maar de instructeur kiest zijn eigen weg in dit materiaal en maakt keuzes die leiden tot de beste opleiding voor zijn/haar groep cursisten” Arthur Palace, NOB docent, tijdens de eerste scholing Digitale Onderwaterfotografie
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 3
3. De leerdoelen op hoofdlijnen In deze specialisatiee vinden we een aantal onderwerpen 1. Hoe gedraag je je als fotograaf 2. Camera’ss en onderwaterhuizen 3. Flitsers 4. Fotograferen 5. Compositie 6. Dichtbij en heel dichtbij 7. Nabewerken Het is de instructeur vrij om een indeling in dagdelen en onderwerpindeling te maken. Bij het opstellen van deze handreiking gaan we uit van de visie op leren van de NOB NOB. In praktijk betekent dit voor deze cursus dat de cursist vooral zelf aan het werk is en relatief weinig instructie krijgt. Deze werkwijze heeft een iets langere cursus tot gevolg.. Bij een goede aanpak zal niemand er mee zitten!
Van de NOB website: De NOB gaat ervan uit dat leren iets is dat continu gebeurt. Iedere ervaring kan bijdragen aan het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden. Nadat het nieuwe ingeslepen is, vormt dit op zijn beurt het startpunt van een nieuw leerproces. In onze visie worden mensen met name competenter door te doen. Dat doen vindt in de visie van de NOB met name plaats in de duik- en instructeurpraktijk. Door in de praktijk tijk een prestatie te leveren (bijv. bijv. een complexe opdracht uitvoeren) wordt men al lerende competenter. Bij dit leren draait het om reflectie: nadenken over de successen en knelpunten bij de uitvoering en hier conclusies aan verbinden. verbinden
1 Cursusruimte: Let op licht en ruimte
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 4
4. De Cursus op hoofdlijnen 4.1 Cursusplaats De instructeur bepaalt zelf de cursuslocatie(s). Op deze locatie is nodig: - Beamer & laptop & goede projectiemogelijkheid (voorkom scherp daglicht) - Mogelijkheid om per cursist een laptop aan te sluiten (let op veiligheid met snoeren) - Voldoende ruimte om workshop stations te gebruiken. 4.2 De indeling De indeling waar wij voor kiezen in deze handreiking bestaat uit: • Zelfstudie vooraf • Dagdeel 1: • Introductie o Benodigdheden per cursist o Portfolio o Gedrag fotograaf o Camera’s, Huizen & Flitsers o Fotograferen • Dagdeel 2: o Compositie o Macro o Inleiding nabewerken • Zwembadoefeningen • (Buitenwater oefeningen) • Dagdeel 3: o Nabewerken o Toets/Nabespreken 4.3 Cursusbenodigdheden Per cursist: • • • •
Onderwatercamera of camera met onderwaterhuis. Duiklamp en of flitser(s) Laptop met Adobe Photoshop (eventueel per buddypaar) Enkele voorwerpen om onder water te fotograferen (kunnen ze ook zelf voor zorgen)
Verder materiaal: •
Per workshop / oefening worden in deze handreiking materiaalsuggesties gedaan.
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 5
5. De specialisatie volgens het APRE model 5.1 Analyse Een belangrijk deel van de didactische analyse (aantal & niveau deelnemers, uitnodiging etc.) onderscheidt zich niet van de algemene duikopleidingen en kan hier daarom buiten beschouwing blijven. In het buitenwater is het zaak interessante objecten te Een gegeven waar we mee zitten is dat door het grote ontdekken om te fotograferen. aantal merken en typen camera’s dat in de handel is is, Dit geldt met name ook voor het onmogelijk is om je voor te bereiden op alle macro opnamen. De NOB apparatuur die binnen komt. specialisatie biologie is ideaal om dit voor te bereiden en kan Een aantal aandachtpunten bij de planning zijn uitstekend in combinatie met daarom: digitale onderwaterfotografie worden gegeven. • Kan de instructeur in de aanloop naar de cursus de cursisten zich al laten voorbereiden? • Zijn er goede (amateur) bovenwater fotografen tusse tussen de cursisten? • Kan de cursus digitaal worden ondersteund door een (verenigings)website?
2 Ondersteunende site?
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 6
5.2 Plannen Het boek dat bij de specialisatie hoort ke kent, naast een heldere hoofdstukindeling, indeling, ook duidelijke doelstellingen per hoofdstuk. Waarschijnlijk is er geen en specialisatie waar de niveau niveauverschillen verschillen tussen de cursisten zo groot zullen zijn als bij Onderwaterfotografie. Deze verschillen ontstaan doordat er drie vaardigheden bij elkaar ar komen: duiken, fotograferen en bestandsbehandeling met software. Dit leidt tot het lastige probleem dat in deze fase didactische vormen gekozen moeten worden die snelle differentiatie binnen de groep mogelijk maken maken, zodat iedereen op zijn niveau aan de slag kan en wordt uitgedaagd om dit niveau te verbeteren. Volgens de NOB visie is het zaak de cursisten zo veel mogelijk actief te krijgen tijdens de les. In hoofdstuk 6 van deze handreiking zullen we kijken naar de afzonderlijke hoofdstukken van de specialisatie en voorbeelden geven van interactie interactie-, samenwerkings- en opdrachtvormen. Daarbij volgen we de indeling van paragraaf 4.2 die we koppelen aan de indeling van het boek: 1. Hoe gedraag je je eigenlijk als onderw onderwaterfotograaf? 2. Camera’s en onderwaterhuizen 3. Flitsers 4. Fotograferen 5. Compositie 6. Dichtbij en heel dichtbij 7. Nabewerken
3 Leden van een fotografievereniging hebben een voorsprong
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 7
5.3 Realisatie Ook bij dit onderdeel geldt dat het grootste deel van de didactische aandachtspunten (sfeer, groepsinteractie, aandacht) niet serieus afwijkt van het reguliere instructie geven. Het is, ook in de theorieruimte theorieruimte, zaak om snel praktisch aan de gang te gaan. Dit vereist een e goede organisatie van opbouw van de werkstations voor de workshops. Ook de veiligheid is hier een belangrijk aandachtpunt. Wie de cursus voor het eerst geeft zal verbaasd zijn over het aantal laptops dat tevoorschijn voorschijn komt. De snoeren kunnen daarbij eenn serieus probleem vormen. Bij onderwaterfotografie moeten de deelnemers niet alleen leren omgaan met de fotoapparatuur, men moet ook oog krijgen voor wat een foto maakt of breekt. Dat betekent voor de meesten dat ze anders moeten leren 4 Benoem ook altijd de plussen.... kijken naar foto’s. Feedback op de prestaties en bemoediging door de instructeur zijn bepalend voor het resultaat. Het is aan ons om altijd te zoeken naar de positieve elementen van de foto’s. Zorgt er voor dat dee cursisten het specialisatieboek voor de aanvang van de cursus hebben, en laat ze op tijd weten dat ze zelf boeken/materiaal mee kunnen nemen. Als je dat redt, dan ben je al goed op weg. 5.4 Evaluatie De evaluatie bestaat uiteraard uit de proces proces- en product evaluatie. De procesevaluatie onderscheid zich niet van andere onderdelen van de NOB opleidingen. De productevaluatie, en daarmee de vraag of de cursisten “geslaagd” zijn voor deze specialisatie is weer de keuze van de instructeur. Hier enkele opties: • • • •
De cursist is de hele cursus aanwezig en doet, naar oordeel van de instructeur, actief mee. Als boven, maar met de toevoeging dat een aantal foto opdrachten zijn uitgevoerd. Een theorietoets toets over de inhoud van het cursusboek. Een volledig portfolio waa waarin rin de opdrachten zijn uitgewerkt, bijvoorbeeld aan de hand van een digitaal fotologboek. In hoofdstuk 6 gaan we hier nader op in.
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 8
6. Praktische tips voor de specialisatie Digitale Onderwaterfotografie. Een enthousiast instructeur vindt zijn/haar eigen oefeningen en materialen. We dagen iedereen dan ook uit te variëren op de oefeningen en praktische tips in dit hoofdstuk. 6.1 Zelfstudie vooraf. Door de grote variatie in apparatuur is het voor de instructeur niet mogelijk om alle apparatuur op voldoende niveau te doorgronde binnen de beperkte lestijd. Hier is de cursist dus op zichzelf aangewezen. Maak ruim op tijd duidelijk dat de cursist zelf het fototoestel moet bestuderen aan de hand van de handleiding van dit toestel. Vooral de handmatige instellingen worden over het hoofd gezien door de “point & shoot” fotografen. Het is grof, maar in de digitale wereld is “RTFM” een gevleugelde kreet. Dit geldt ook voor cursisten die zich niet voorbereiden. We kunnen ze helpen door, naast alle apparatuur, de handleiding mee te laten nemen en door vooraf te vragen om een aantal instellingen alvast uit te zoeken. (Zie de oefening Zelfstudie verderop) Om het materiaal op overzichtelijke wijze bij elkaar te krijgen kunnen we tijdens de cursus werken met een Digitaal Fotologboek
Digitaal Fotologboek Het digitaal fotologboek is een methode om de opdrachten op een eenvoudige manier vast te leggen. Voor zo’n logboek kan gekozen worden uit talloze softwarematige oplossingen. Wij kiezen voor vastlegging in een PowerPoint presentatie. Voordelen van deze keuze zijn: - Het is een programma dat vrijwel iedereen heeft en kent. - Extra bladen zijn eenvoudig toe te voegen - Presentatie binnen de cursus wordt eenvoudiger.
- Door te klikken op “toevoegen” kunnen foto’s worden ingevoegd zonder dat extra handelingen uitgevoerd hoeven te worden
- Er is een standaard vak voor opmerkingen, waardoor de uitwerking wordt gestuurd. Nadeel is dat de bestanden erg groot kunnen worden als foto’s niet eerst worden verkleind. Het is voor cursisten uiteraard vrij zelf een andere oplossing te kiezen (zoals afdrukken, knippen en plakken).
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 9
Zelfstudie (door Ron Offermans)
Snelstart handleiding onderwaterfotografie maken. Snelstart handleiding of volledige handleiding. Eén van de belangrijkste en nuttigste onderdelen van de cursus is het leren kennen van je eigen camera. Helaas zijn er maar weinig camera bezitters die de volledige handleiding helemaal bestuderen. Vaak blijft het bij het vluchtig doornemen van de snelstartgids en het voornemen om de volledige handleiding later nog eens door te lezen. Voor het huis, tuin en keuken gebruik voldoet dit vaak, maar bij extreem gebruik, waar we onderwaterfotografie wel onder kunnen scharen, is het absoluut nodig om beter gebruik te maken van de mogelijkheden die de camera biedt. Om de cursisten van deze opleiding toch een beetje te sparen hoeven deze deze niet de hele handleiding te lezen, maar zullen we exact aangeven welke gedeelten absoluut bestudeerd dienen te worden. Dit is echt noodzakelijk omdat je tijdens de tweede les (techniek), met je eigen camera, in een soort practicum een aantal foto’s moet gaan maken. Soms wordt er abusievelijk wel eens vanuit gegaan dat de instructeur over elke camera wel even kan vertellen hoe hij werkt. Helaas is dat niet zo. Op de eerste plaats is dat ondoenlijk omdat elke camera anders werkt en bovendien kost dat zoveel tijd dat daarmee de volledige tijdsduur van dit cursus gedeelte zou zijn gevuld. Opdracht. Iedere cursist maakt zelf een snelstart handleiding onderwaterfotografie voor zijn eigen camera waar de volgende instellingen in moeten staan vermeld. In de volledige handleiding moet worden opgezocht: 1) Hoe de flitser kan worden uitgezet zodat hij niet automatisch gaat flitsen als je in donkere omstandigheden komt? (meestal afgebeeld als een pictogram van een bliksemflits met een streep er door heen) 2) Hoe kan je de flitser in de camera instellen zodat hij bij elke opname een minimale hoeveelheid licht afgeeft om de externe flitser te ontsteken (slave stand) 3) Hoe kan de belichting automatiek worden uitgezet ((Auto,P,A,en S) zodat je handmatig (Manual) het diafragma en sluitertijd kunt instellen. 4) Hoe kunnen bij de camera de verschillende standen voor de witbalans worden ingesteld. (flitslicht, zonnetje, wolkje, lampje, tl en handmatig) 5) Hoe kan op de camera de macro of supermacro stand worden ingesteld? (meestal afgebeeld met een pictogram van een tulpje) Maak hiervan een korte overzichtelijke handleiding in je eigen woorden. Deze kun je ook in de toekomst blijven gebruiken als ondersteuning voor het fotograferen onderwater.
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 10
Door direct een digitaal fotologboek beschikbaar te stellen kunnen cursisten meteen praktisch aan de slag. Een opdracht voor de zelfstudie kan eenvoudig zijn: Lees de hoofdstukken 1 t/m 3 van het cursusboek door door, lees es de opdracht zelfstudie en vul de eerste drie oefeningen van het digitaal fotologboek in.
Cursisten activiteit “Digitaal Digitaal Fotologboek” Fotografeer je eigen toestel(len) en voeg deze in in het digitale logboek. (Kan in de spiegel) stellingen die op Controleer of je de instellingen de sheet staan kan vinden & bedienen. Vink je af!
Doe hetzelfde voor je onderwaterhuis. Kijk of je de instellingen die je bij je toestel hebt gevonden met het huis kan bedienen. Zoek verder de volgende instellingen: • • • •
Macrostand aan/uit eset & manuel aan/uit Preset Meerdere lenzen …..
Als je een of meer afzonderlijke flitsers hebt doe dan het zelfde voor de flitsers en kijk naar: • • • •
Pilotlamp Slave TTL instelling …….
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 11
Foto’s zeggen vaak meer dan tekst. Hier foto’s van oefenende cursisten tijdens een eerste cursus avond (cursusfoto’s door Ron Offermans)
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 12
6.2 Dagdeel 1 Mogelijke indeling Introductie 30’ Toelichting op: • • •
Algemene doelen speciali specialisatie Organisatorische he aspecten (data / Wat moet je meenemen) Hoofdstukken 1 t/m 3.
Hoofdstuk 1: Dit hoofdstuk kan op verschillende manieren worden aangepakt. Een foto als hier boven spaart veel tekst, en helaas hebben we er allemaal wel een zoals deze of kennen we een locatie waar ze iedere zondagochtend te maken zijn. Een keuze is: lees het hoofdstuk en fotografeer!
Cursistenactiviteit: Maak in zwembad en buitenwater een foto waaruit blijkt dat je buddy milieubewust fotografeert. Hoofdstuk 2 & 3: Zelfstudie – uitwerking (30’) Na de introductie kan men onmiddellijk zelf in groepen aan de slag.
Cursistenactiviteit:: Zelfstudie Bespreek aan de hand van je voorbereiding in groepen van 3 of 4 je fototoestel, ow huis en flitser. Zoek buddy’s met materiaal dat je niet kent. Noteer opmerkelijk zaken die jullie tegenkomen.
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 13
Afronden opdracht Zelfstudie (20’) Onderwijsleergesprek • •
•
Feedback van subgroepen Koppeling van subgroepdiscussies aan doelstellingen van hoofdstuk 2 en 3. Check of doelstellingen hoofdstukken zijn behaald.
Pauze Inleiding hoofdstuk vier (20”) Presentatie met behulp van aantal PowerPoint slides. De behandelde onderwerpen zijn vooral bedoeld om de workshops één t/m vier in te leiden. Vervolgens gaan de cursisten aan de slag met de vier workshops. Deze zijn ook opgenomen in het Digitaal Fotologboek. Pas ze aan aan jouw omstandigheden en extra ideeën. (Het kunnen dus ook meer dan vier stations zijn)
5 Workshop sluitertijden en diafragma's
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 14
Cursistenactiviteit tijdens het 1e theoriedagdeel (45’) Workshop 1: Onderzoek de werking van het diafragma Maak opnamen met alle diafragma’s die je toestel heeft. Bij iedere stop kleiner (groter getal) verdubbel je de belichtingstijd Kijk wat er gebeurt met de scherptediepte Maak een opname met kleinste scherptediepte Maak een opname met grootste scherptediepte Workshop 2: Belichten • Onderzoek de invloed van de plaats van de belichting • Met één lamp • Met twee lampen Workshop 3: Macro-opnamen • Onderzoek op welke minimale afstand je camera ingesteld kan worden en maak met die afstand enige foto’s • Welke problemen ondervind je? Workshop 4: Menglicht • Maak met je camera opnamen van een voorwerp • Belicht het voorwerp met de flitser • Varieer de sluitertijd en kijk wat er gebeurt.
7 Macro opnamen. Nog dichter bij?
6 Belichten
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 15
Afronding dagdeel 1: Het eerste dagdeel kan worden afgerond met een korte nabespreking van de workshops. De zwembadpraktijk kan na het eerste, maar ook na het tweede dagdeel worden gepland. Als het na het eerste dagdeel is, is dit het moment om de praktijk opdracht uit delen en te bespreken. Vraag de cursisten per opdracht hun beste foto te mailen (verkleind svp). 6.3 Zwembadpraktijk De zwembadpraktijk is voornamelijk een kwestie van organiseren. Zorg voor geplastificeerde opdrachten en geef de tip de opdracht te fotograferen voor men aan de slag gaat. In dit voorbeeld hebben we het over een “eendje” dat wordt gefotografeerd, maar raad vooral aan zelf voorwerpen mee te nemen en te fotograferen.
Cursistenactiviteit: FOTO 1: Maak een foto met tegenlicht Aanwijzingen/ Tips: - gebruik je buddy als model - maak een silhouet opname - zet de diffuser voor de flitser - maak een opname met flits - let op overbelichting FOTO 2: Maak een groothoek foto van een eendje met model Aanwijzingen/ Tips: - je buddy is model - maak foto met en zonder flits - zit je medefotografen niet in de weg - maak meerdere foto’s - zet je diffuser voor de flitser - let op scherpte diepte - varieer oriëntatie van de foto’s: staand en liggend - let op trimmen - let op menglicht (varieer sluitertijd bij flitsen)
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 16
Cursistenactiviteit: FOTO 3: Maak een foto met bewegingscherpte en onscherpte Aanwijzingen/ Tips: -
-
buddy maakt zwaaibewegingen met de hand o maak een foto van de zwaaiende buddy met bewegende hand (langzame sluitertijd) o maak een foto van de zwaaiende buddy met “bevroren” hand (snelle sluitertijd) maak een 2e foto samen met je buddy waar beweging in zit. zet de diffuser voor de flitser let op over en onderbelichting
FOTO 4: Maak een foto met grote en kleine scherptediepte Aanwijzingen/ Tips: -
alle eendjes (o.i.d.) moeten in beeld zijn maak een foto met het voorste eendje scherp maak een foto met het middelste eendje scherp en de anderen onscherp maak een foto met alle eendjes scherp klein getal is grote scherptediepte (alles scherp) groot getal is kleine scherpte diepte (weinig scherp) zet de diffuser voor de flitser
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 17
Cursistenactiviteit: FOTO 5: Maak een macro foto van het eendje. Aanwijzingen/ Tips: - zet je camera op macro stand - probeer de foto zo dicht bij mogelijk te maken (mag ook detail van eendje zijn) - let op de scherpte diepte (klein diafragma, groot getal) - het is verstandig je camera op flitsen te zetten - maak meerdere foto’s - varieer oriëntatie van de foto’s: staand en liggend - let op trimmen - zet de diffuser voor de flitser OPDRACHT 6: Maak een filmpje Aanwijzingen/ Tips: - film van donker naar licht zodat je kunt controleren of je camera de belichting aanpast - film van veraf naar dichtbij om te zien of de camera tijdens het filmen autofocust - neem de tijd om te filmen, niet te snelle bewegingen.
Na het zwembad is meestal weinig gelegenheid tot echte nabespreking. Nodig cursisten uit om de drie beste foto’s op te sturen en om de foto’s te verwerken in het digitale fotologboek. Laat voor het volgende dagdeel foto’s mee nemen, bij voorkeur op een laptop met Photoshop.
9 Wordt dit een milieuvriendelijke fotograaf?
8 Zwem elkaar niet in de weg
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 18
6.4
Dagdeel 2
Intro & zwembad (30’) Geef de cursisten de mogelijkheid bij binnenkomst hun laptops te installeren en eventueel elkaars zwembadfoto’s even te bekijken bij wijze van opwarmer. In een presentatie is het vervolgens goed terug te kijken naar de zwembad sessie. Aan de hand van een aantal voorbeelden kan hoofdstuk 4 nader worden toegelicht. In het boek staan prachtige foto’s. Het is echter waarschijnlijk dat de instructeur wordt geconfronteerd met de kwaliteit die in deze handreiking is te vinden. Met wat training zijn er toch een aantal positieve punten terug te vinden. Check of de doelstellingen van hoofdstuk 4 zijn bereikt. Inleiding Compositie & Macrofotografie (30’) Bespreek de hoofdstukken 5 & 6 aan de hand van boek en/of presentatie.
Pauze
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 19
Beoordelen foto’s In het volgende onderdeel laten we de cursisten zelf naar foto’s kijken. Er is een aantal manieren om dit in praktijk te doen. Ook kunnen naar verschillende soorten foto’s kijken (professioneel/amateur – Tropisch/Nederland om maar wat te noemen). De voornaamste opties zijn: - Foto’s van de instructeur inzetten (Voorbeelden: Fred van Soest) - Eigen foto’s van de cursisten inzetten - Een voorbeeldserie pakken. Het leereffect is in theorie het grootst als eigen foto’s worden besproken. Voor sommigen is dit echter “even te veel feedback”. Een combinatie met vrijwillige inbreng van de cursisten is waarschijnlijk het best. Er zit hier een organisatorisch probleem: Alle foto’s moeten centraal op een PC, maar ook naar de cursisten, bijvoorbeeld met memorysticks. Dit kost tijd! Een prettige manier van werken is drie tot vijf groepen met maximaal 2 foto’s per cursist (een aangereikte foto en één ingebracht foto). Wie regelmatig de cursus geeft kan er voor kiezen een serie op groot formaat af te drukken.
Cursistenactivteit: Fotobespreking (20’) Bespreek in groepen van 4 personen een aantal foto’s aan de hand van de checklist. - Wat maakt de foto zo goed? - Wat kan er beter? Na de groepsdiscussie presenteert iedereen één of twee foto’s aan de hele groep met de groepsconclusies. Zorg dat je na afloop alle foto’s op je memory stick hebt staan.
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 20
Nabewerking (30’) Nabewerking is een lastig onderdeel om te geven. Het is daarom goed dit onderdeel het 2e dagdeel in te leiden. Dit kan door een korte inleiding, gevolgd door een groepspracticum. Hierbij leren de cursisten: -
Adobe Photoshop te openen Een foto te laden Een histogram te bekijken Meta data en EXIF informatie te bekijken.
Huiswerk: -
Voor de buitenwateropdrachten uit Stuur je drie beste foto’s naar de instructeur Bekijk histogram en META data/Exif informatie van de foto’s
6.4 Buitenwater In deze handreiking gaan we uit van buitenwaterpraktijk in de Grevelingen. Wie kiest voor zoet water moet Cursistenactiviteit Deel 1 nr. 4 aanpassen.
Cursistenactiviteit buitenwater Deel 1: Deel 1 - Techniek: 1. Fotografeer omgeving zonder flits in de richting van de oppervlakte. Doe dit met verschillende diafragma standen (Scherptediepte). Zorg voor een mooie compositie. 2. Fotografeer omgeving met flits in de richting van de oppervlakte. Zorg opnieuw voor een mooie compositie en probeer een mooie balans te vinden tussen bestaand licht op de achtergrond en ingeflitste voorgrond (menglicht). Liefst een groothoek opname. 3. Fotografeer een plant of dier, eventueel los van de achtergrond. Belicht met je duiklamp en eventuele diffusor ipv flitslicht. 4. Maak minimaal 3 verschillenden macro opnamen van bv: a. Een spons d. Naaktslak b. Een anemoon e. Een garnaal c. Een oog van een vis f. Vrije keus Gebruik diverse manieren van belichten, zoals bestaand licht, flitslicht, menglicht, licht van je duiklamp etc. Denk ook aan de witbalans.
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 21
Cursistenactiviteit buitenwater Deel 2 & 3: Deel 2 – Compositie 1. Fotografeer een actieve krab of kreeft 2. Maak een foto met minstens twee soorten zakpijpen 3. Fotografeer je buddy als voorbeeldige fotograaf Gebruik diverse manieren van belichten, zoals daglicht, flitslicht, menglicht, licht van je duiklamp etc. Deel 3 – Vrije opdracht. Zorg voor een uniek beeld dat uitblinkt in creativiteit, belichting en/of compositie. Geheel vrije interpretatie.
Wat resultaten:
10 Annemarie Caris: Techniek en Vrije opdracht
11 Annemarie Caris: Compositie
12 Rob Herkstroter: Vrije compositie
13 Erik v Vessem: Ideale buddy
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 22
6.5 Dagdeel 3 Dit dagdeel kan veel eisen van de instructeur. Wie niet heel goed plant in welke volgorde wat gebeurd, loopt het risico de groep roep te splitsen in de computer computernerds rds die zich ook zonder cursus wel amuseren museren en een groep cursisten die verbijsterd naar scherm, docent en laptop kijkt. Dit kan grotendeels worden voorkomen door een duidelijke indeling waarbij wordt gestart met dezelfde software en foto’s. Daarnaast moet differentiatie worden voorbereid. Een mogelijke indeling: Aanloop (15’) De cursisten sluiten laptop aan en laden oefenbestanden & groepsoverzicht buitenwater. Controleer direct of iedereen de juiste Photoshop versie heeft. Terugblik Buitenwater. (30’) Houdt een korte presentatie waarin een deel van het cursistenmateriaal wordt getoond. Kies voor de positieve methode: benoem de goede elementen van foto’s in het licht van de theorie van deze specialisatie. Nabewerking I (30’) Maak buddyparen die elkaar kunnen steunen bij het uitvoeren van de opdrachten. Kies een tweetal voorbeelden, dat volgens de methode demonstatie / zelf uitvoeren wordt uitgewerkt: • Kleuren correctie • Contrastcorrectie
Cursistenactiviteit “Nabewerking voorbeeld” Je krijgt twee foto’s. ’s. Bepaal wat je wilt corrigeren. Bespreek dit met je buddy en voer het uit
Pauze NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 23
Nabewerking II (45’) Dit onderwerp is, zoals al vermeld, in deze handreiking sterk beperkt. Software wordt dusdanig snel vervangen dat aanpassing van handreikingen steeds nodig is. Het boek hanteert nog Adobe CS3, inmiddels is CS4 uit. Aan deze handreiking is daarom ook de CS4 Handleiding van Arthur Palache toegevoegd.
Cursistenactiviteit Deel II Basis Hier is het moment om zo nodig te differentiëren. Voor deelnemers die moeite hebben met de opdracht voor de pauze is verder oefenen wenselijk. Zorg voor meer voorbeelden die overzichtelijk zijn. Behandel de oplossing eventueel centraal. Eindig, zo mogelijk, met een foto met zowel kleur als contrastcorrectie. Gevorderd Neem enkele foto’s van je buitenwaterles en bewerk deze na. Bespreek het resultaat weer in buddyparen. Ver gevorderd Indien tijdens het tweede dagdeel al blijkt dat (sommige) cursisten vertrouwd zijn met Photoshop kan ook worden geoefend met meerdere lagen en het bewerken van delen van een afbeelding (bijvoorbeeld een deel dat veel te donker is).
Evaluatie Hier is in hoofdstuk 5.4 al uitgebreid op ingegaan. Mocht je de opdracht “foto van de ideale buddy” hebben uitgeschreven, dan is dit wel het moment daar nog even bij stil te staan.
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 24
7. Aan de slag Het laatste hoofdstuk van het boek heet “Aan de slag”. Hier nog enkele suggesties. •
Organiseer nog een terugkomavond voor nabewerking. Velen willen meer, of het nog eens proberen na wat zelfstandig oefenen.
•
Integreer het in reguliere verenigingsactiviteiten als o Website foto van de maand o Verenigingskalender met topfoto’s o Jaarlijkse fotoavond o Publieke fototentoonstelling o Clubbladartikelen o Etc.
•
Organiseer specialisaties die fotograferen stimuleren zoals o Droogpakduiken o Biologie
•
Voorzie cursisten van materiaal om verder te studeren. Het internet biedt al 14 Esther Kool: Je kunt ver gaan met digitale nabehandeling goede mogelijkheden: o Onderwaterfotografie startpagina o Ron Offermans o Arthur Palache o Peter Verhoog o ………
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
:-)
Pagina 25
8. Verantwoording
Deze instructeurhandreiking is geschreven door Rob Kool, NOB docent nr. 120. (
[email protected]) Voor het samenstelling van deze eerste versie was weinig tijd. De toetsing en commentaar mogelijkheden waren hierdoor beperkt. Commentaar voor een update is dan ook zeer welkom. Mede van wegen de tijdsdruk extra dank aan de input van Arthur Palache – Ron Offermans - Nelleke Kool - Fred van Soest en Riana Wassing (NOB bondsbureau)
NOB Instructeurhandreiking Digitale OW Fotografie – juni 2009 -
Pagina 26