Instellingsfarmacie Benadering uit de prak4jk
Doelstelling van deze avond • Kennis vergroten van de specifieke situa4e in het verpleeghuis/verzorgingshuis • Kennis vergroten over Geïndividualiseerde Distribu4e Systemen (GDS) • Rol Elektronisch Voorschrijf Systeem (EVS) • Je eigen rol als adviseur/medebehandelaar in rela4e tot de Specialist Ouderen Geneeskunde/V&V Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Voorstelrondje • Welke werkervaring heb je in de openbare farmacie en in de instellingsfarmacie? • Wat zijn jouw verwach4ngen van deze avond en wat zou jij graag willen overhouden aan deze avond?
Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Wie ben ik? • 1982-‐ 2012 : werkzaam als openbaar apotheker • 2012-‐ nu : werkzaam als instellingsapotheker Van 1984 –nu : werkzaam als apotheker bij Zorggroep Almere
Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Zorggroep Almere We bieden eerstelijnsgezondheidszorg via een netwerk van 23 gezondheidscentra en ouderenzorg in 7 woonzorgcentra. We hebben een centrum voor verpleeghuiszorg, een centrum voor revalida4e en we bieden thuiszorg. Dit kunnen we doen dankzij de inzet van zo’n 2.600 medewerkers en enkele honderden vrijwilligers. Bij alles wat we doen staat de cliënt centraal. Het zorgconcept Planetree is daarbij de leidraad. Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Waarom overstap naar een instellingsapotheek? • Kennis diffuus verspreid over (te) veel apotheken • Toenemende druk vanuit instellingen/IGZ • Toenemende behoede aan centraliseren van kennis • Toenemende behoede aan gespecialiseerde apothekers op het gebied van ouderenzorg Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Nu jullie overstap naar de instellingsfarmacie ! Wat maakt instellingsfarmacie anders? • Organisatorische complexiteit instelling • Ander type medewerkers • Ander type bewoners/pa4ënten
Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Organisatorische complexiteit van de instelling Instellingen hebben: • een complex werkverband van artsen, V&V, (team)managers • Vaak een hoge graad van flexwerkers • Soms te weinig con4nuïteit in de artsenbezeing • Krimpend budget in combina4e met een toenemende vraag naar kwaliteit en toezicht Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Hoe krijg ik grip op deze complexe organisa4e? • Heldere afspraken met het management • Heldere overlegstructuren • Een kwaliteitshandboek
En vooral: • Zichtbaarheid van apotheek én de apotheker in de instelling Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Ander type medewerkers dan in de apotheek Cultuur binnen de apotheek kenmerkt zich door nauwgezetheid, zorgvuldig lezen wat er staat. • Komend uit die cultuur is het zaak om uiterst zorgvuldig schridelijk te communiceren, om verwarring te voorkomen. • Je denkt te snel dat je aanwijzingen maar voor één uitleg vatbaar zijn Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Ander type bewoner/pa4ënt Gemiddelde verpleeghuisbewoner: • • • • • •
Is kwetsbaar Heed vaak uitgebreide co morbiditeit Heed vaak complex medica4egebruik Beperkt in zelfstandigheid in beheer medica4e Maakt veelal gebruik van GDS Is vaak ouder en heed daardoor een andere farmacokine4ek en –dynamiek
Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
De kwetsbare oudere pa4ënt Uit de HARM-‐studie blijkt dat: Vooral oudere pa4ënten met meerdere geneesmiddelen, meerdere ziektes, een verminderde cogni4e, wonend in een verzorgings-‐ of verpleeghuis of die hun geneesmiddelen anders gebruiken dan volgens de instruc4e van de arts, hebben een hoger risico op een geneesmiddel gerelateerde ziekenhuisopname. Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
De kwetsbare oudere pa4ënt Bij het ouder worden wijzigt ook de Farmacokine4ek van medica4e (= absorp4e, verdeling, metabolisme en excre4e):
• Absorp4e Heed betrekkelijk weinig klinische relevan4e Ac4ef transport over darmmucosa neemt wel af dit speelt met name bij Ca²⁺, Fe²⁺ en Vit B12 Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
De kwetsbare oudere pa4ënt Verdeling: Vet massa neemt toe en lichaamsvocht neemt af. Door afgenomen spiermassa en toename van het lichaamsvet blijven lipofiele stoffen langer in het lichaam ( bv Benzodiazepines, Morfine, Amiodaron)
Bij Hydrofiele stoffen leidt dit juist tot hogere spiegels ( bv Digoxine en Lithium) Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
De kwetsbare oudere pa4ënt Nierfunc4e neemt af Uitwisseling van eGFR (in Nederland nog vrijwel al4jd berekend op basis van de MDRD) is een absolute noodzaak! Let wel op de specifieke pa4ëntgebonden kenmerken (gewicht, spiermassa, lichaamsoppervlak) Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
De kwetsbare oudere pa4ënt Ook Farmacodynamiek verandert: • Gevoeligheid receptoren voor psychofarmaca , opiaten, parasympathicoly4ca en dopamine-‐ agonisten neemt toe • Gevoeligheid receptoren neemt af voor a.s. ß-‐ blokkers en Insuline • Verminderd vermogen tot aanpassingen in de homeostase Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Instellingsfarmacie vraagt om een andere benadering Andere benadering op de volgende punten • Organisa4e • Medica4eveiligheid • Farmacotherapie
Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Organisa4e • Complexe organisa4e = traag reagerende organisa4e= las4g implementeren van veranderingen • Medica4eveiligheid moet een speerpunt zijn van het management van de instelling • Een goed func4onerend kwaliteitszorgsysteem waarin cyclisch gewerkt wordt met aandacht voor scholing, registeren van incidenten en regelma4ge audits Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Medica4eveiligheid: speerpunt Veilige principes in de medica4eketen: • Leidraad om bewust te worden van de risico’s en hulpmiddel om adequaat in de prak4jk om te kunnen gaan met die risico’s • Nodigen uit om in de lokale situa4e die afspraken met elkaar te maken die noodzakelijk zijn om medica4eveiligheid te waarborgen Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Veilige principes in de medica4eketen Zijn alle problemen daarmee opgelost? • • • •
Toedienlijst en actueel Medica4eoverzicht Dubbele controle bij risicovolle medica4e GDS Tussen4jdse wijzigingen in de baxterrol
Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Veilige principes in de medica4eketen • Toedienlijsten en Actueel Medica4eoverzicht De eis om een AMO in de instelling te bewaren is problema4sch: de houdbaarheid van een AMO is zeer beperkt • Alle inspanningen moeten er op gericht zijn om met een druk op de knop een AMO beschikbaar te hebben. Dat vergt wel het nodige ! • Communica4e via de Toedienlijst: een kunst op zich! Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Veilige principes in de medica4eketen Dubbele controle bij risicovolle stoffen • Alleen nodig voor risicovolle middelen die niet in een baxterrol zijn verpakt • Lijst met Risicovolle geneesmiddelen: dat is het? Of vertrekpunt voor verdere afspraken? • Wie mag de dubbele controle uitvoeren? Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Veilige principes in de medica4eketen Dubbele controle niet al4jd haalbaar: Let op dat de verhouding tussen doel en middel wel in balans blijd: organiseren van de dubbele controle mag de aandacht niet afleiden van de handeling waardoor de medica4eveiligheid juist in gevaar komt.
Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Veilige principes in de medica4eketen Geïndividualiseerd Geneesmiddeld Distribu4e Systeem: • Baxterrol • Tray/weekdoos/Wiegandcasseue
Baxterrol heed de voorkeur: • Eerste controle heed plaatsgevonden in de apotheek • Proces is maximaal te borgen waardoor de kans op fouten geminimaliseerd wordt. Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Veilige principes in de medica4eketen GDS • Valkuil: hoge muta4egraad • Apotheker is verantwoordelijk voor de samenstelling van de rol ook na wijzigingen! • Stelregel: Alleen tussen4jds wijzigen als deze wijziging niet kan wachten tot start volgende baxterrol Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Farmacotherapie De kwetsbare oudere pa4ënt vraagt om een andere benadering: • Farmacokine4ek en –dynamiek wijzigen • Behandeldoelen wijzigen: denk aan sta4nes, diabetes, hypertensie • Grotere gevoeligheid voor bijwerkingen en interac4es Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Farmacotherapie Bespreek de medica4e van pa4ënten minimaal één keer per jaar met SOG en verpleegkundige! Tijdsintensief, maar: • Levert veel op • Regelma4g doen in deze samenstelling ontwikkelt je klinisch denken • Pas Strip methode aan dat het werkbaar wordt Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Hoe Heilig is Veilig? Werken in een verpleeghuis seing vraagt om goed risicomanagement! • Ook in het verpleeghuis is leven nooit geheel zonder risico’s • Maak een risicoanalyse: doelma4gheid van zorg mag niet door “regelzucht” ondermijnd worden • Leg je risicoanalyse en de uitkomst daarvan vast. Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
Risicomanagement?
Maliesingel 29
|
3581 BJ Utrecht
|
T: 030-2270197
