Inspirerende ideeën van en voor leerkrachten en begeleiders elektriciteit
Van januari tot april 2011 vonden op verschillende locaties in het land de preselecties plaats van ELETRO CHALLENGE 2011. Het was een uitgelezen kans om de aanwezige leerkrachten en begeleiders samen te brengen en ze de volgende vraag voor te leggen:
Hoe kunt u het leerproces van de jongeren optimaal begeleiden en hen voorbereiden op een beroep in de sector van de elektriciens?
In intensieve workshops hebben meer dan 120 leerkrachten zich over deze vraag gebogen, suggesties gedaan en ervaringen uitgewisseld. Enkele van de sterkste verhalen zijn gebundeld in dit cahier. Wij hopen dat ze u inspireren bij uw lessen en in de begeleiding van uw leerlingen.
Hebt u vragen over de voorgestelde good practices? Contacteer dan opleidingsadviseur Veerle Van Antenhove voor bijkomende inlichtingen via 02 476 16 76 of
[email protected].
Bedankt voor de positieve inzet en enthousiaste medewerking van leerkrachten en begeleiders tijdens de workshops.
Huiswerk voor Vormelek Tijdens de workshops was er ook ruimte om pijnpunten in het onderwijsbeleid en in de relaties met bedrijven aan te kaarten. Vormelek onderneemt actie om de kwesties te bespreken met de verantwoordelijken voor het onderwijsbeleid en met de elektrotechnische sector.
2
Inspirerende ideeën van en voor leerkrachten en begeleiders elektriciteit
Inhoudstafel 1. Techniek promoten in de lagere school
4
2. Projectonderwijs
6
3. Relatie met bedrijven
8
4. Leerlingen begeleiden naar werk
11
5. Succesvolle stages
12
6. Vakbekwaamheid verhogen
13
7. Geïntegreerde proef en praktijkopdrachten
14
8. Up-to-date materiaal
16
3
1
Techniek promoten in de lagere school
De Technoklassen van Don Bosco, Sint-Denijs-Westrem De zesdeklassers van een dertigtal basisscholen uit de regio trekken een halve dag naar Don Bosco Sint-Denijs-Westrem. Samen met hun leerkracht werken ze er aan een leuk knutselproject, dat elektriciteit, mechanica, hout, bouw en grafische technieken integreert. De leerlingen van Don Bosco spelen ook een belangrijke rol in deze Technoklassen: ze prefabriceren vooraf enkele delen van het project. Op de knutseldag zelf begeleiden vakleerkrachten de twaalfjarigen, die na afloop hun afgewerkte project mee naar huis kunnen nemen.
4
Inspirerende ideeën van en voor leerkrachten en begeleiders elektriciteit
Thematische doe-dagen van VTI Izegem Voor scholen uit de ruime regio organiseert het Vrij Technisch Instituut van Izegem doe-dagen rond een speciaal thema. Zo’n thema is bijvoorbeeld ‘verbinden’. Daaraan kunnen heel wat activiteiten gekoppeld worden: een schakeling maken (afdeling elektriciteit), metselen (afdeling bouw), verschillende plaatjes verbinden (afdeling mechanica), verbindingen maken met schroeven en nagels (afdeling hout).
De leerkrachten van de zesdeklassers ontvangen vooraf een theoretisch lespakketje waarmee ze in de eigen klas al kort aan de slag gaan. Als de twaalfjarigen dan naar het VTI komen om effectief de handen uit de mouwen te steken, zijn ze al voorbereid en snappen ze beter wat ze doen. Op de doe-dag kunnen ze rekenen op enthousiaste begeleiding van de leerlingen uit het 3e en 4e jaar.
Een van de bezoekende onderwijzers vertelt: Ondertussen is ons bezoek aan het VTI afgerond. Het was een succes. Het thema “verbinden” is een leuke formule met wat theorie en veel praktijk. De leerlingen van de verschillende afdelingen hebben perfect uitleg gegeven aan onze leerlingen. Jullie leerlingen straalden beroepsfierheid uit.
5
2
projectonderwijs
De aanpak van KSO Glorieux, Ronse KSO Glorieux in Ronse organiseert voor de richting elektrische installaties projectonderwijs. De leerkrachten hebben daarvoor al hun uren samengevoegd en verdeelden vervolgens de totale lestijd over verschillende projecten, waarvoor telkens één leerkracht verantwoordelijk is. Zo is er bijvoorbeeld een project over energieverdeling, waarvoor één leerkracht theorie, praktijk en het technisch tekenen voor zijn rekening neemt. Bij de uitwerking van het project worden ook de leerkrachten algemene vakken betrokken.
6
Om succesvol projectonderwijs te realiseren zijn een aangepaste infrastructuur – namelijk een groot aantal (praktijk-)lokalen – nodig én een sterk engagement van het leerkrachtenteam. Verder vereist deze aanpak voortdurende afstemming, samenwerking en bijscholing. Maar de inspanningen zijn meer dan de moeite waard: de jongeren doen kennis op vanuit de realiteit en ondervinden dagelijks dat theorie en praktijk hand in hand gaan.
Inspirerende ideeën van en voor leerkrachten en begeleiders elektriciteit
Institut Saint-Luc, Bergen De jongeren uit de afdelingen elektriciteit, automechanica en mechanica bouwen samen een kart die elektrisch wordt aangedreven.
Het belangrijkste voor ons in dit project is het stimuleren van samenwerking, groepsgeest en het leren kennen van andere leerlingen en andere richtingen op onze school.
7
3
Relaties met bedrijven
De bedrijvendag van het Technicum, Sint-Truiden Sinds 1991 organiseert het Technicum van Sint-Truiden jaarlijks een bedrijvendag. Deze dag staat steeds in het teken van een bepaald thema: vernieuwingen in domotica, hernieuwbare energie, centrale verwarming, … Een dertigtal fabrikanten en leveranciers stellen hun materialen en producten tentoon op een uitgebouwde stand. De zesdeen zevendejaars krijgen in de loop van de dag de kans om kennis te maken met de standhouders en kunnen uitleg vragen over de producten.
8
’s Avonds komen meer dan 100 zelfstandigen en vertegenwoordigers uit de buurt naar de school. Ze kunnen er een lezing meepikken van een gastspreker over een actueel onderwerp (recente wetgeving, nieuwe technologische ontwikkelingen, ...). Ze hebben natuurlijk ook de gelegenheid om de stand te bezoeken. Wie dat wil, wordt rondgeleid in de werkplaatsen door de jongeren van het zevende jaar. Die stellen met plezier hun GIP voor aan de geïnteresseerden en hebben de hele avond de mogelijkheid om in een gemoedelijke sfeer interessante contacten leggen.
Inspirerende ideeën van en voor leerkrachten en begeleiders elektriciteit
Dit vertelt een leerkracht over de bedrijvendag: Voor de school is de bedrijvendag een zeer mooie gelegenheid om zich te profileren en te laten zien aan het werkveld dat de school vooruitstrevend wil zijn. En met wat geluk laat een leverancier wel wat materiaal achter…
9
De ontmoetingsavond van VTI Sint-Laurentius, Lokeren Het VTI Sint-Laurentius in Lokeren organiseert jaarlijks een ontmoetingsavond tussen afgestudeerden, ondernemers en hogescholen, .... Het is een galabal in stadskledij waar de jongeren op een ontspannen manier contacten kunnen leggen met mogelijke werkgevers. Vooraf hebben ze een sessie ‘netwerken met externen’ gevolgd.
10
4
Inspirerende ideeën van en voor leerkrachten en begeleiders elektriciteit
leerlingen begeleiden naar werk
Diverse projecten in Koninklijk Atheneum Gitbo, Keerbergen In het Koninklijk Atheneum Gitbo zijn er verschillende projecten die laatstejaars moeten helpen om de overgang naar het beroepsleven vlot te laten verlopen. Er is onder meer een open bedrijvendag en het project ‘Ondernemer voor de klas’. De jongeren krijgen ook de kans om een beroe-
pentest af te leggen. De school organiseert eveneens projecten voor jongeren die erover denken om verder te studeren.
De oefensollicitaties van Athénée Royal, Vielsalm
Met behulp van hun leerkrachten Frans stellen de laatstejaars in mei-juni hun cv op. Die versturen ze naar oud-leerlingen die intussen een eigen bedrijf hebben of in de sector werkzaam zijn. Wat later komen de oud-leerlingen een dag lang naar school voor fictieve sollicitatiegesprekken gevolgd door feedback. De oud-leerlingen
zijn trots dat ze kunnen meewerken aan het initiatief en dienen ook als rolmodel voor de laatstejaars. Sommige oud-leerlingen met een eigen zaak maken van het bezoek gebruik om materialen en gereedschappen te schenken, wat natuurlijk mooi meegenomen is.
11
5
succesvolle stages
Het ervaringsverslag van het VTI Tielt De leerlingen van het VTI Tielt worden aangemoedigd om in hun stageverslag naast de opdrachten ook hun eigen beleving te beschrijven. Hierdoor kan de leerkracht beter coachen en is het mogelijk om snel bij te sturen.
Een stageverslag van een leerling uit het beroepsonderwijs: • “Met deze Hilti machine en een grote beitel moest ik de muur uitkappen tot er een inbouwdoos in kon. Dit moest ik een hele dag doen. Na een tijdje was het wel zwaar om heel de tijd met zo’n machine rond te lopen en uit te kappen … ik vergat er soms een paar … maar heb anders geen klachten gekregen. We waren om 18 u gestopt en we vertrokken terug naar Jurgen zijn stockplaats. Ik had niet verwacht dat het zo zwaar ging zijn om te werken. Toen ik thuis kwam was ik helemaal stijf en doodop. Maar ik ben wel blij dat ik daar mijn stage volg. Voor mijn dag evaluatie heb ik 20/20 gekregen van Kris omdat hij weet wat ik allemaal heb gedaan die dag.” • “We zijn vandaag om 4u30 gestopt en teruggekeerd, het was weer een andere ervaring. Ik heb vanmorgen ook gevraagd of ik bij hem kan beginnen en het is bijna zeker dat ik er volgend jaar kan gaan werken. Kris was weer blij met het werk dat ik geleverd had. Ik ben nog altijd zeer tevreden dat ik gekozen heb om bij Jurgen mijn stage te volgen, en dat zal ook niet snel veranderen. Morgenochtend zal ik met Jurgen zelf naar Brugge trekken.” • “Het was weer eens een goeie dag. Stilaan begin ik verschillende werken onder de knie te krijgen. Ik hou van mijn vak, daarom heb ik het ook gekozen ;).”
12
6
Inspirerende ideeën van en voor leerkrachten en begeleiders elektriciteit
vakbekwaamheid verhogen
De leerkrachtenbibliotheek van VTI Izegem Het VTI Izegem heeft hard gewerkt aan een bibliotheek met boeken en cd-roms per afdeling. De bibliotheek, die beheerd wordt door één leerkracht, is toegankelijk voor alle leerkrachten. Nieuwe materialen worden bekendgemaakt via mail.
Het Facebook-account van ZAWM, Eupen Een leerkracht van ZAWM in Eupen plaatst zijn cursusmateriaal op internet. Een collega van hem heeft ook een Facebook-account aangemaakt waarop collega’s en mensen uit de praktijk (onder andere oud-leerlingen) berichten posten.
Ook op deze manier houdt u uw kennis up-to-date Volg een leerkrachtenstage > Info bij het RTC van uw provincie (www.ond.vlaanderen/rtc)
Pik cursussen over uw vakgebied mee > Ook hier meer info bij het RTC van uw provincie
Onderneem actie om tot effectieve kennisdeling te komen (via regelmatige vakvergaderingen, een bibliotheek, duidelijke afspraken over doorspelen van vakliteratuur, ...)
13
7
Geïntegreerde proef en praktijkopdrachten
De permanente tentoonstelling in Collège Saint-Henri, Moeskroen In het Collège Saint-Henri van Moeskroen worden de geïntegreerde proeven permanent tentoongesteld. Inspirerend voor de leerlingen die nog aan hun GIP moeten beginnen én een bron van trots voor de afgestudeerden.
14
Inspirerende ideeën van en voor leerkrachten en begeleiders elektriciteit
Een motiverende opdracht in het CEFA van Court Saint-Etienne In het CEFA van Court Saint-Etienne gaan de leerlingen op zoek naar een project dat sterk aansluit bij hun eigen leven. Zo heeft een jongere voor zijn vader, een bakker, een elektrisch karretje ontwikkeld waarmee zware materialen vervoerd kunnen worden.
Tip: een preview van het GIP-onderwerp! Nogal wat scholen stimuleren de jongeren om in een bedrijf een kijkje te gaan nemen naar een realisatie die aansluit bij het onderwerp van hun GIP. Op die manier krijgen de leerlingen een zicht op de mogelijkheden van het project en beginnen ze niet vanaf nul. De ervaring leert dat bedrijven de jongeren graag ontvangen en rondleiden.
15
8
up-to-date materiaal
De RTC-contacten van het Atheneum Hof Van Riemen, Heist-op-den-Berg Het Atheneum Hof Van Riemen uit Heist-op-den-Berg werkt regelmatig samen met het RTC, dat de school in contact brengt met bedrijven, VDAB-competentiecentra en andere scholen die moderne lesinfrastructuur en materialen ter beschikking stellen.
Ook zeker doen!
Boek 72 uur (gratis!) opleiding in een VDAB-competentiecentrum. Voor uw leerlingen van het laatste jaar kunt u tot 72 opleidingsuren regelen in een VDAB-competentiecentrum. Dat beschikt over de modernste materialen en hedendaagse infrastructuur. U vraagt deze lesuren in het begin van het schooljaar aan via het RTC.
Onderhoud contacten met (stage-)bedrijven en durf daarbij te vragen naar materiaal. Zeker grote bedrijven leveren vaak materialen aan.
Denk eens aan recuperatie van materiaal bij een faillissement.
16
Inspirerende ideeën van en voor leerkrachten en begeleiders elektriciteit
Ook de cahiers van Stroom-Opwaarts kunnen inspiratie bieden! Er zijn eerder drie cahiers verschenen ter ondersteuning van de lespraktijk in het elektrotechnisch onderwijs:
Hoog Tijd voor Elektriciteit!
Praktijk op School
Stagecahier – Informatie en tips die stages doen werken
Een cahier met sterke ideeën van en voor scholen om het elektrotechnisch onderwijs te promoten
Een inspirerend cahier voor realistische praktijklessen in het elektrotechnisch onderwijs
Suggesties en ervaringen van uw collega’s gebundeld
Hoog tijd voor elektriciteit! bevat haalbare suggesties om uw elektrotechnische richtingen te promoten Praktijk op school zoomt in op realistische praktijklessen Stages die werken bundelt tips voor succesvolle stages
> Gratis te downloaden via www.stroomopwaarts.be/scholen > 2e en 3e graad Stroom-Opwaarts is de campagne van Vormelek op initiatief van de sectorale sociale partners. De campagne richt zich naar de jongeren en hun ouders, scholen en opleidingscentra. > www.stroomopwaarts.be
17
Wist u dat Vormelek uw school of opleidingscentrum op verschillende fronten kan ondersteunen? >
U wordt begeleid bij het zoeken van stage- en werkervaringsplaatsen voor jongeren én leerkrachten.
>
U krijgt de kans om met uw jongeren op bedrijfs- en werfbezoek te gaan.
>
De cursussen van Vormelek ontvangt u gratis op cd-rom.
>
U kunt Stroomkring XL ontlenen, de larger than life-doekoffer voor open- deurdagen en doeactiviteiten allerhande.
>
U kunt tegen voordelige voorwaarden gebruikmaken van Foutzoeken in- a-box, een modulair lespakket over efficiënt foutzoeken.
Geïnteresseerd in dit ondersteunend aanbod? Sluit dan een samenwerkingsovereenkomst met Vormelek. Meer informatie bij Veerle Van Antenhove via 02 476 16 76 of
[email protected].
18
Inspirerende ideeën van en voor leerkrachten en begeleiders elektriciteit
Deze brochure is een initiatief van vzw VORMELEK – FORMELEC asbl Marlylaan 15 Avenue du Marly BRUSSEL 1120 BRUXELLES in het kader van ELETRO CHALLENGE 2011.
19
Tussen januari en april 2011 hebben leerkrachten en begeleiders deelgenomen aan diverse workshops. Deze brochure bundelt een aantal good practices die daar ter sprake gekomen zijn.
Stroom-Opwaarts is een campagne die Vormelek voert op initiatief van zijn sociale partners, zijnde de werknemersorganisaties ACV-CSC METEA en ABVV-Metaal en de werkgeversorganisaties FEDELEC, FEE, LVMEB en NELECTRA. De campagne heeft tot doel de instroom van arbeiders in de elektrotechnische sector te verhogen en richt zich behalve naar jongeren en hun ouders, ook naar werkgevers, scholen en opleidingscentra.