Inrichtingsvisie Recreatief Knooppunt Stompwijk. oktober 2009 In opdracht van de gemeente Leidschendam-Voorburg

Inrichtingsvisie Recreatief Knooppunt Stompwijk oktober 2009 • In opdracht van de gemeente Leidschendam-Voorburg

Eindrapport

Inrichtingsvisie Recreatief Knooppunt Stompwijk

In opdracht van: • Gemeente Leidschendam-Voorburg • Projectleider: Frank van Vliet Uitgevoerd door: • Terra Incognita stedenbouw en landschapsarchitectuur • Henk de Wit en Jan Maurits van Linge

4

Inhoudsopgave

Hoofdstuk 1 Inleiding

blz 7

Hoofdstuk 2 Beleidskader

blz 11

Hoofdstuk 3 Profiel knooppunt Stompwijk

blz 15

Bijlage 1

blz 23

Onderzoek van referenties in Nederland

Inrichtingsvisie Recreatief Knooppunt Stompwijk • Oktober 2009

5

6

Hoofdstuk 1

I

Inleiding In opdracht van de gemeente Leidschendam-Voorburg werkte Terra Incognita in 2008/2009 aan de inrichtingsvisie voor het recreatief knooppunt ten zuidwesten van Stompwijk in de polder Potteveen. De ambitie voor een recreatief knooppunt op deze plek is geformuleerd in de gebiedsvisie Stompwijk. Met de ontwikkeling van een recreatief knooppunt wordt de recreatieve potentie van het landschap rond Stompwijk benut. Het Groene Hart wordt hiermee veel beter ontsloten voor de inwoners van Haaglanden, in het bijzonder Leidschendam-Voorburg, Zoetermeer en Den Haag.


7

De visie maakt een onderbouwde keuze over de locatie van het knooppunt. Ook laat de visie zien hoe het knooppunt aansluit op het recreatieve netwerk in de omgeving of welke aanpassingen daaraan nodig zijn. Tot slot geeft de visie inzicht in het beoogde ruimtelijk beeld van het knooppunt met de functies die nodig zijn om het knooppunt tot een succes te maken. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt in de functies die minimaal nodig zijn en potentiële functies die het knooppunt versterken. In vervolg op de gevolgde aanpak voor de gebiedsvisie werd tijdens het opstellen van de visie gewerkt volgens de ‘Stompwijkse methode’, een interactieve samenwerking met belanghebbenden hetgeen een gedragen visie oplevert.Voor deze visie betekent dat een samenwerking met het programmateam buitengebied Stompwijk, de provincie Zuid Holland, stadsgewest Haaglanden en gemeenteambtenaren van Leidschendam-Voorburg en Den Haag. Ook werden de ANWB en het Land van Wijk en Wouden betrokken. Zo werd de potentiële gebruikersgroep van het knooppunt in beeld gebracht en zijn ook de belanghebbenden betrokken. Het rapport start met een analyse van het gewenste profiel voor het recreatieve knooppunt in hoofdstuk 2. In het volgende hoofdstuk wordt de visie op het studiegebied besproken en worden drie mogelijke modellen voor het recreatieve knooppunt gepresenteerd. In dit hoofdstuk vindt ook de weging van de modellen plaats en wordt tot slot een voorkeur uitgesproken voor een locatie. Het vierde hoofdstuk richt zich op de uitwerking van het voorkeursmodel. Een samenvatting van de belangrijkste conclusies en een doorblik naar het vervolgproces wordt gegeven in het slothoofdstuk. We hopen van harte dat het knooppunt op korte termijn gerealiseerd kan worden om nog meer recreanten van het landschap te laten genieten. Landschap rond Stompwijk

8

Landschap rond Stompwijk


9

10

Hoofdstuk 2

Beleidskader

B

2.1. Rijksbeleid Nationaal Landschap In de Nota Ruimte is het gebied aangemerkt als Nationaal Landschap: een gebied met internationaal zeldzame of unieke landschapskwaliteiten, en in samenhang daarmee bijzondere natuurlijke en recreatieve kwaliteiten. Deze kwaliteiten moeten behouden blijven en waar mogelijk versterkt. Het motto ‘behoud door ontwikkeling’ is het uitgangspunt voor het ruimtelijk beleid van nationale landschappen. Het Groene Hart is tevens een rijksprogramma. Dat betekent dat het Rijk betrokken is bij de opgaven van het gebied en dat de betrokken departementen gezamenlijk optreden. Het realiseren van het icoonproject recreatief routenetwerk en het realiseren van verbindingen met de wijdere omgeving van het Groene Hart is belangrijk voor de toegankelijkheid en bereikbaarheid van de recreatieve voorzieningen en van het hele Groene Hart vanuit de steden.


11

Rijksbufferzone Stompwijk maakt deel uit van de Rijksbufferzone die als doel heeft de stedelijke agglomeraties van Den Haag en Leiden ruimtelijk van elkaar te scheiden. In de Nota Ruimte is benoemd dat het aanbod van voldoende groene ontspanningsmogelijkheden belangrijk is voor de leefbaarheid, het welzijn en de gezondheid van bewoners en voor de economische concurrentiepositie van Nederland. Doel is de groene ruimte binnen de stedelijke netwerken duurzaam in stand te houden (niet verder verstedelijken) en de (dag)recreatieve functie van deze gebieden te verbeteren. Recreatie Om De Stad (RODS) en Motie Dietrich Doel van het programma RODS is het ontwikkelingen van toegankelijke natuurgebieden in dichtbevolkte gebieden zodat er meer ruimte is voor vrijetijdsbesteding in het groen. Uitgangspunten zijn dat het aantrekkelijk en gratis toegankelijk moet zijn voor alle stedelingen. Goede bereikbaarheid te voet of per fiets is dan ook essentieel. Er is ruimte voor maatschappelijke en commerciële activiteiten zolang die bijdragen aan de het recreatief gebruik en een meerwaarde geven aan het gebied. Ondanks dat het Recreatief Knooppunt en de ontwikkeling van de nieuwe Driemanspolder geen onderdeel zijn van de 18 te ontwikkeling gebieden zijn ze volledig in lijn met deze uitgangspunten. De 2e kamer heeft met het aannemen van de motie Dietrich inzake het verbinden van stad en land het belang benadrukt van deze verbinding, en hiervoor daarom ook gelden beschikbaar gesteld.

12

2.2. Provinciaal / regionaal beleid Groen blauwe slinger Het provinciaal bestuur van Zuid-Holland zet zich sinds 1994 in om doorlopende natuur- en recreatiegebieden te maken in de S-vormige open ruimte tussen de steden rond Den Haag en Rotterdam. Met het programma Groenblauwe Slinger wil de provincie deze gebieden groen houden en op sommige plekken uitbreiden met natuur en recreatie. Het buitengebied van Stompwijk maakt deel uit van de Groen Blauwe Slinger. Regionaal Structuurplan Haaglanden De weidegebieden in Haaglanden staan onder druk. De positie van de landbouw als drager van het landschap verzwakt en toestroom van stedelijke functies zet de kwaliteiten van het landschap onder druk. De opgave is te komen tot een ontwikkeling van de weidegebieden die o.a. zorgt dat de weidegebieden hun rol als onderdeel van de regionale groenstructuur kunnen spelen door de stedelingen rust en ruimte te bieden, de historie van de gebieden tot uiting te laten komen en ecologische waarden te versterken. Visie Groen Haaglanden De opgave is niet alleen de open ruimte te behouden, maar ook en vooral te zorgen dat deze aan kwaliteit wint. Haaglanden kent een rijke diversiteit aan landschappen. De diverse landschappen in Haaglanden moeten beter worden verbonden met de stad en beter worden ingericht opdat de bruikbaarheid voor mens en dier toeneemt, opdat het open gebied ecologisch en recreatief beter kan functioneren. Belangrijke uitgangspunten zijn: water als drager, het koesteren en promoten van de cultuurhistorie van het landschap, symbiose tussen stad en land en bereikbare en bruikbare gebieden. Voor bewoners en bezoekers van Haaglanden wordt een aantrekkelijk groen recreatief netwerk ontwikkeld: de Groene Ringen van Haaglanden.

Dit fietsnetwerk wordt gekoppeld aan cultuurhistorische hoogtepunten waarmee het verhaal van de geschiedenis van Haaglanden extra diepte krijgt. Aan de randen van stad en land komen recreatieve overstappunten, waar men van de auto op de fiets, of van de fiets op de boot kan stappen. Deze worden gekoppeld aan toegangspoorten: representatieve entrees van de groengebieden. Deze toegangspoorten kunnen ondersteund worden door extra voorzieningen als een theetuin, een informatiecentrum of een fietsverhuur.

2.3. Gemeentelijk beleid Structuurvisie “Ruimte voor wensen” In de structuurvisie is het buitengebied benoemd als regiopark. Aangegeven is dat het van belang is om het netwerk van blauw en groen te verbeteren. Ook moet gedefinieerd worden waar de open ruimte ophoudt en waar er dus eventueel gebouwd kan worden. Belangrijk is het huidige cultuurlandschap Duin, Horst en Weide zoveel mogelijk te behouden en in stand te laten. Het bestemmingsplan zoals dat nu voorligt levert een belangrijke bijdrage aan dit uitgangspunt.

Toeristisch actieprogramma 2008-2011 Buitengebied is een van de vijf thema’s in het actieprogramma. Belangrijk onderdeel van het toeristisch-recreatieve aanbod in het buitengebied zijn de wandel-, fiets-, ruiter- en skateroutes. Deze worden steeds populairder en het is daarom van groot belang de routes goed te blijven faciliteren. Een recreatieve poort is een duidelijke ingang naar een bos- of natuurgebied waar een verzameling van voorzieningen aanwezig is, waardoor het voor de bezoeker interessant is om vanuit deze plek het gebied te bezoeken. Er wordt onderzocht of en waar een dergelijke voorziening kan worden gerealiseerd en wat er voor nodig is om potentiële gebieden hiervoor aan te passen. Het doel is om in 2010 een recreatieve poort te realiseren. Dit is mede afhankelijk van ondernemers die een dergelijke voorziening willen exploiteren.

Integrale gebiedsvisie “Vitale kern in het Groene Hart” In opdracht van de gemeente Leidschendam-Voorburg hebben regionale en lokale partijen gezamenlijk een visie opgesteld voor de ontwikkeling van de kern en het buitengebied van Stompwijk. De visie schets een beeld van de gewenste ontwikkelingen, onder andere het verbeteren van de bereikbaarheid, het versterken van het landschap, het behouden en versterken van de vitaliteit van het dorp en het verbeteren van de toegankelijkheid voor recreanten. Vanuit deze visie zijn projecten geïnitieerd, waaronder de aanpak van verspreid liggend glas.


13

14

Hoofdstuk 3

Profiel knooppunt Stompwijk

P

Op basis van gesprekken met betrokkenen en de analyse is het profiel voor het recreatief knooppunt voor Stompwijk opgesteld.

Doel

Het doel van recreatief knooppunt wordt als volgt geformuleerd: • Verbeteren van de toegankelijkheid van het landelijk gebied van Leidschendam - Voorburg Promoten van de waarden van het landelijke gebied van Leidschendam – Voorburg (als onderdeel van het • Groene Hart), zowel gericht op beleving als op voorlichting. Opvang van gemotoriseerd autoverkeer in het gebied en stimuleren van gebruik van langzaam verkeer • mogelijkheden (met name wandelen, fietsen en in mindere mate kano’s en paarden) • Bieden van een startpunt voor een (mid)dagje uit met informatie voor recreatieve mogelijkheden.


15

3.1. Doelgroepen Bij andere recreatieve knooppunten in Nederland is gebleken dat bezoekers gemiddeld 30 minuten reizen (per auto of fiets) om bij het knooppunt te komen en voor het merendeel binnen een straal van 50 km wonen. Het knooppunt bij de molendriegang zal naar verwachting een uitvalsbasis zijn voor mensen uit de regio Haaglanden en in mindere mate de Leidse regio. We hebben het dan over Leidschendam-Voorburg, Den Haag Haag, Zoetermeer, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, etc. In vergelijking met recreatieve knooppunten elders in Nederland, bijvoorbeeld op de Veluwe, is daarmee de straal van herkomst geringer, echter het aantal potentiële gebruikers is door de hoge bevolkingsdichtheid groter. Qua achtergrond zijn de volgende doelgroepen van toepassing, opgesomd van grootste naar kleinste doelgroep: Gezinnen met (jonge) kinderen Ze komen uit zowel Leidschendam-Voorburg als uit de aanliggende woonwijk Leidschenveen en uit de regio. Ingrediënten als een speeltuin, openbaar toilet, natuuractiviteiten en een korte wandelroute (kabouterpad) sluiten goed aan bij deze doelgroep die met name in het weekend en specifiek zondagmiddag het knooppunt zal bezoeken. Fitte Vutters Met name door de week verwachten we fitte ouderen op het knooppunt, die met name een korte wandeling door het landschap maken (circa 5 km). Voor hen zijn goede bewegwijzerde routes (uit onderzoek blijkt dat 80% bewegwijzerde routes loopt) en informatiepanelen van belang, gecombineerd met bankjes om uit te rusten. Een enkeling zal ook een fiets willen huren. Een startpunt met koffie en informatie is essentieel. Polderdag rond Stompwijk

16

De passanten Een derde doelgroep zijn recreanten die zich op langere routes door het gebied verplaatsen, met name fietsers maar ook ruiters en menners.Voor hen is het knooppunt belangrijk als rustpunt met horeca en streekinformatie. Ook deze groep zal veelal in het weekend en in vakanties gebruik maken van het knooppunt. Zaak is om in de toekomst alle nieuwe routes op het knooppunt aan te sluiten. Veel van deze passanten vallen in de doelgroep ‘sportieve buitengenieter’. Mensen die na hun werk of in het weekend, al dan niet samen met anderen (in groepsverband), op een sportieve, gezonde manier van het buitengebied willen genieten, om weer nieuwe energie op te doen. Zij wandelen, fietsen, joggen, skaten of kanoën door het gebied. Specifiek voor kanoërs vanuit de Nieuwe Driemanspolder kan het knooppunt een belangrijk doel op de route zijn. Schoolklassen Het is goed denkbaar dat schoolklassen vanuit educatie perspectief gebruik gaan maken van het knooppunt. Dit vraagt er om dat er voldoende te doen is om een schoolklas een dagdeel bezig te houden. Aanknopingspunten voor een lespakket zijn • waterbeheer (de Drie Molens en de Antagonist maar ook het huidige gemaal en waterberging in de Nieuwe Driemanspolder **); • geschiedenis van het veenweidelandschap; • natuureducatie (weidevogels, slootkanten en het bosperceel maar ook de nieuwe natuur in de Driemanspolder**); • agrarische gebruik van het landschap; • de museale collectie ‘het lavend hert’. De schoolklassen kunnen een aanvulling zijn voor het perspectief van het knooppunt op door de weekse dagen.

** Het knooppunt ligt aan die zijde van de Driemanspolder die zich inzet op extensieve recreatie, natuurontwikkeling en recreatief medegebruik. Dit is goed te combineren met deze functies. De Toerist Omdat de Molendriegang een uniek gegeven is voor (buitenlandse) toeristen zijn ook deze een doelgroep van het knooppunt. Enkele busparkeerplekken, een snelle route naar de molens en mogelijk een winkeltje sluiten aan bij deze doelgroep. Overlast van de grote bussen op de Stompwijkseweg kan zo worden voorkomen. Specifiek Wanneer het knooppunt ook eigen activiteiten aanbiedt kan het knooppunt ook een doel op zich worden.Voorbeelden hiervan is het uitgebreide aanbod dat bezoekerscentra van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten bieden (van kaarsjestocht, nestkastjes maken tot braakballen uitpluizen maar ook verjaardagsfeestjes in de natuur). Na ‘ontdekking’ worden bezoekers vervolgens regelmatige deelnemers aan de activiteiten.

Molendriegang

De Antagonist

Huidig gemaal

Driemanspolder


17

In sommige gevallen bieden bezoekerscentra ook een simpele faciliteit voor vergaderingen en/of feestjes. Dit is alleen mogelijk als de landschappelijke inpassing dat toelaat. In sommige gevallen bieden de bezoekerscentra ook een simpele faciliteit voor vergaderingen en/of feestjes. Ook dat is (afhankelijk van de ambities van de uitbater) hier goed denkbaar.

3.2. Functies Gezien de genoemde doelgroepen wordt onderscheid gemaakt in de volgende functies. Minimaal noodzakelijk • Eenvoudige horeca – koffie met appeltaart. Onderzoek toont aan dat een horecagelegenheid voor veel bezoekers (in Rheden 41%) een motief vormt om te parkeren en zijn tocht te beginnen. • Eenvoudige speeltuin met speelweide ingepast in het landschap. • Openbaar toilet • Punt met kaart en allerlei folders over het gebied (wandelroutes, bijzonderheden ed. of middels een digitaal infopunt met printmogelijkheid) • Parkeerplaats voor auto’s (voldoende), en natuurlijk fietsen • Korte bewegwijzerde wandelroute (circa 3-4 km - 30 tot 45 minuten ) • Rust en ruimte (in de omgeving)

M I N I M A AL

18

Minimaal aansluiting op netwerken: • Fietspaden / fietsroutes vanuit het stedelijk gebied • Fietspaden / fietsroutes in het landelijk gebied (fietsknooppunten) • Onverharde wandelpaden • Goede toegangswegen voor autoverkeer

Wenselijk voor succes • Natuur- en streekinformatiecentrum, bezoekerscentrum (als onderdeel van de horeca gelegenheid of als zelfstandige functie gerund door bijvoorbeeld Staatsbosbeheer of Natuurmonumenten) • Horecagelegenheid met meer mogelijkheden zoals een pannenkoekenhuis. • Educatie tochten (met highlights zoals molens, weidevogels etc.) • Kano- en fietsverhuurbedrijf • Aanlegplaats voor boten/kano’s • Bushalte of ander openbaarvervoer (aansluiten op Leidschenveen / Leidschendam-Voorburg) • Parkeerplaats voor enkele bussen • Ruimte voor het stallen van paarden • Kabouterpad (circa 700 m) • Picknick plek Wenselijk is de aansluiting op de netwerken: • Verharde wandelpaden (geschikt voor rolstoelen en rollators) • Mountainbike routes • Kanoroutes (en zo mogelijk andere vaarroutes zoals de Vliet) • Men- en ruiterroutes • Struinroute (boerenlandpad, half- of onverhard) • Skeeler routes • Nordic Walking routes

WENSELIJK


19

E X T R A ´S

Extra’s • Verkooppunt streekproducten (in combinatie met infocentrum/horeca) • Manege, ritten met paard en wagen • Natuur- en educatietuin (IVN) Extra is de aansluiting op netwerken: • GPS tochten (Geocaching) • LAW routes (Lange afstand wandelpaden) • LAF routes (Lange afstand fietspaden) • Steproutes • Langlaufen op wieltjes routes • Fluisterboten • Polstokroute Niet op het knooppunt maar in de omgeving: • Activiteiten bij de boer - Poldersport • (Kinder)boerderij zoals het ‘Geertje’ • Vissteiger • Uitrustbankjes • Bezoekboerderij (meekijken bij de boer) In de streek is er geen draagvlak voor: • Uitzichttoren (mensen uit de regio zien hier wel mogelijkheden voor als extra) • Activiteitenbos – Klimbos (geen nieuwe bomen in polder) • Motortoertochten • Horeca – Zalenverhuur / conferentiecentrum • Wielrenroutes • Activiteiten bureau (Nordic Walking,GPS tochten, Teambuilding, Familiedag etc)

20

3.3. Ruimtebeslag

3.5. Samenvatting belangrijkste punten

Voor parkeren wordt een schatting gemaakt van 30 parkeerplekken met uitbreidingsruimte voor nog eens dertig. Dit is gebaseerd op de norm voor een horeca voorziening van circa 300 m2 BVO. Voor een eenvoudig bezoekerscentrum wordt een maat aangehouden van circa 200m2 BVO eventueel in twee lagen (zolder met dia/filmvoorstelling en of vergaderfaciliteit). Verhuur van fietsen, kano’s e.d. kan onderdeel zijn van een van beide voorzieningen. Voor een korte wandelroute wordt 3 tot 4 kilometer aangehouden Een peuterroute is maximaal een kilometer lang Voor een terras en speeltuin worden geen exacte maten aangehouden.

De belangrijkste gebruikers van het toekomstig recreatieve knooppunt zijn niet alleen afkomstig uit de gemeente Leidschendam-Voorburg, maar komen uit de gehele (verstedelijkte) regio. Met name gezinnen met (jonge) kinderen en fitte vutters zullen gebruik maken van een dergelijk knooppunt. Om de voorziening tot een succes te maken is een goede aansluiting op de reeds aanwezige wandelen fietsroutes in de omgeving van groot belang. Een informatiepunt gekoppeld aan een eenvoudige horeca-gelegenheid met speelmogelijkheden voor kinderen is een minimale vereiste.

3.4. Randvoorwaarden Voor een succesvol recreatief knooppunt moet rekening gehouden worden met de volgende randvoorwaarden: • Promotie van de knoop • Bewegwijzering voor automobilisten vanaf de hoofdroutes • Goede aansluiting op het recreatieve wegennet van Den Haag • Aansluiting op de routes van de Nieuwe Driemanspolder. • Afwisseling in de routes • Zorgen voor minimaal een uitzichtpunt op de open polder ten oosten van de Molendriegang vanaf de korte wandelroute vanuit het knooppunt • Respecteren van de molenbiotoop • Innige samenwerking met betrokken partijen (publiek en privaat)


21

BIJLAGE 1 Onderzoek van referenties in Nederland De provincie Gelderland wil een zestal recreatieve transferia aanleggen rond de Veluwe om de druk op natuur te verminderen de recreatie te bevorderen. Er zijn er twee gerealiseerd. De eerste in Nunspeet, de tweede in Rheden. In de planning staan Apeldoorn, Ede, Epe, en Stroe. In het convenant Veluwe 2010 hebben verschillende ministeries en de provincie o.a. de ontwikkeling van de transferia vastgelegd met als doel ‘de Veluwe zoveel mogelijk te beschermen tegen ongewenst verkeer’. De Veluwe transferia moeten als een entree voor de Veluwe functioneren, een beginpunt voor (actieve) beleving van de natuur en cultuur van de Veluwe. Daar hoort educatie en voorlichting onlosmakelijk bij.

Natuurtransferium Nunspeet (geopend op 1-1-2002) Het eerste natuur transferium werd in Nunspeet gerealiseerd door Dura Vermeer, de provincie Gelderland en de gemeente Nunspeet.

22

Andere betrokken partijen zijn de Kamer van Koophandel Gelderland, Staatsbosbeheer en de ANWB. De kosten voor de aanleg bedroegen € 2.150.000,Dit bedrag is opgebracht door o.a. : Europeese Unie Provincie Gelderland ANWB KvK Gelderland Bedrijfsleven

€ 570.000 € 520.000 € 22.700 € 25.000 € 2.300

Het transferium is gesitueerd vlak bij het NS station en ligt aan een provinciale weg die direct aansluit op de afrit van de A28. Uit een evaluatie (Alterra 2004) blijkt dat de meeste bezoekers gezinnen met (jonge) kinderen zijn. Het merendeel van de bezoekers blijven in de directe omgeving van het transferium. Een bezoek duurt gemiddeld een uur en een kwartier. De belangrijkste doelgroep zijn gezinnen met kinderen die een korte wandeling willen maken. De bezoekers komen voor 60% uit deze doelgroep. De voorzieningen als het activiteitencentrum, speeltuin, toiletten en kabouterpad sluiten naadloos op de doelgroep aan en vormen de belangrijkste reden voor de doelgroep om naar het transferium te komen. Doel van het bezoek aan het natuurtransferium is het maken van een wandeling en/of iets leuks doen met de kinderen. Daarbij wordt ook veelal de uitzichttoren beklommen en soms een bezoek gebracht aan het centrum van Nunspeet. Het bezoekerscentrum, de gemarkeerde wandelroutes, de zitbanken en de speelweide zijn de meest gebruikte voorzieningen. De voorzieningen worden door de bezoekers zeer gewaardeerd. Gemiddeld heeft men 30 minuten nodig om vanaf vertrekpunt op het

transferium te komen. 63% van de bezoekers woont binnen een straal van 50 km. Ook in de vakantieperiode komt slechts 36% van de bezoekers van een vakantieadres. Gemiddeld staan er 250 auto’s per dag en in het weekend 300. De piek van bezoekers ligt op zondagmiddag waneer het bezoekers aantal oploopt tot 1100 per dag. De bereikbaarheid en de aanwezigheid van voldoende parkeerplaatsen wordt hoog gewaardeerd. Een advies uit een congres rond het transferium ten aanzien van financiering is nauw samen te werken met het bedrijfsleven. Een kip ei situatie moet worden voorkomen waarin de overheid wacht met subsidies tot iets van de grond komt en een exploitant pas wil investeren wanneer de subsidie is toegekend. Om het draagvlak te vergroten moeten geïnteresseerde lokale ondernemers een streepje voor krijgen. Ook moet het seizoen voor een aantrekkelijke exploitatie maximaal worden opgerekt. In 2003 opende SBB een natuuractiviteiten centrum inclusief activiteitenbos en kabouterroute. In het centrum is een expostie gewijd aan ‘het verhaal van de Veluwe’ waarin de bezoeker op speelse wijze kennis maakt met de ontstaangeschiedenis, het landschap en de natuur van de Veluwe. Het bezoekerscentrum en natuuractiviteitencentrum is geopend van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 17.00 en vrij toegankelijk (gratis parkeren).

• • • • • •

Kinderspeeltuin met picknicktafels Fietsenverhuur Horeca Toiletten Natuuractiviteitencentrum van SBB met activiteitenbos en kabouterroute (700m) Wandelroutes (5km), fietsroutes (40km) en een ruiter- en menroute.

http://www.nunspeet.nl/index.php?simaction=content&mediumid=6&pagid=79

Veluwetransferium Posbank Rheden open op 1-1-2007 (winnaar van de ruimte- en mobiliteitsprijs 2007) ‘Met het transferium willen we de bezoekers van het Nationaal Park Veuwezoom verleiden niet met de auto de natuur in te rijden, maar te voet of per fiets van de Veluwezoom te genieten’ zegt projectleider Jeroen de Koe.

Ingrediënten: • Parkeerplaats voor circa 200 auto’s • Bezoekerscentrum met uitkijktoren van 30 meter hoog Inrichtingsvisie Recreatief Knooppunt Stompwijk • Oktober 2009

23

24

van de bezoekers) de plek om de auto achter te laten. 20% van de bezoekers komt toevallig op een parkeerterrein terecht (en zijn dus te sturen met goede borden). De meerderheid van de bezoekers komen uit een gebied rond het knooppunt met een straal van 50 kilometer wat maximaal een half uur reistijd oplevert. De helft van de bezoekers komt in tweetallen naar het gebied veelal met de partner. Hiermee is deze plek minder op kinderen gericht dan zijn evenknie in Nunspeet.

Andere transferia – recreatieve knooppunten

Ingrediënten: Onder een dak: • Bezoekerscentrum Natuurmonumenten met natuur activiteitenprogramma en vergaderruimte • Brasserie Veluwezoom • VVV met route informatie en fietsenverhuur (maar ook steppen, trikes etc). • Activiteitencentrum en buitensportorganisatie (van Laserkleiduifschieten tot downhillsteppen, voor familiefeestjes tot trainingsdagen)

Bezoekerscentrum Neeltje Jans Een bezoekerscentrum dat ook voorzieningen kent die een pretpark waardig zijn. De analyse geeft de maat en schaal aan van deze voorziening die in Stompwijk niet gewenst is.

Verder bevindt zich in de direct omgeving een educatieve tuin van IVN, een bijenstal, een speeltuin en tal van bewegwijzerde routes. Capaciteit parkeerplaats circa 130 plekken exclusief een overloop parkeermogelijkheid van zeker zoveel plekken. In de directe omgeving staan nog twee horeca gelegenheden met parkeerterrein, een scoutinggebouw en een stacaravan camping. www.veluwetransferiumposbank.nl

Andere recreatieve transferia zijn in Nederland niet bekend m.u.v. strandtransferium Renesse. Echter met name in zuid en oost Nederland zijn tal van plekken die als een transferia werken.Veelal een horeca gelegenheid of bezoekerscentrum waar men met de auto naar toe komt, geniet van koffie en een korte wandeling maakt. Op www.bezoekerscentrum.info bevindt zich een overzicht. We lichten er een aantal uit.

De Drunense Duinen – Giersbergen In de Drunense Duinen staat café ‘De 3 linden’ in het dorpje Gierbergen. Het café functioneert als een recreatief knooppunt voor het natuur- en recreatiegebied de Loonse & Drunense Duinen.Vanuit de omgeving komen mensen hier een bakkie doen en een rondje wandelen. Voorzieningen bij en rond het café zijn een ruime parkeerplaats, een informatie kiosk, speeltuin en hertenwei. Opvallend is de kraal waar ruiters hun paard kunnen laten grazen wanneer zij een kop koffie drinken. Wat betreft maat en schaal goed vergelijkbaar met een mogelijke voorziening in Stompwijk.

Bezoekerscentrum Ermelosche Heide In het eenvoudige centrum (vergeleken met bijvoorbeeld Rheden) staan verschillende tentoonstellingsobjecten met informatie over de schaapskooi, de kudde, de Ermelosche Heide en de archeologie van het gebied.Verder staat er ook een echte bijenkast met een heus bijenvolk in het centrum opgesteld waar in gekeken kan worden. Bijzonder is dat het bezoekerscentrum gerund wordt door vrijwilligers. De horecavoorziening blijft beperkt tot koffie, thee en frisdrank. Belangrijkste attractie is de schaapskudde die vanaf deze plek wordt geweid. Een wandeling over de heide zal dan ook in veel gevallen een zoektocht naar de schaapkudde zijn wanneer deze niet in de schaapskooi staat. Dit gebouw heeft een oppervlakte van 240 m² en lijkt in grote lijnen op de naastgelegen schaapskooi. De recreatie en het toerisme heeft na de realisatie van de schaapskooi in 2003 een nieuwe impuls gekregen. Het


25

bezoekerscentrum ontvangt jaarlijks namelijk ongeveer 90.000 gasten. De toegang is gratis. De Stichting Schapedrift Ermelo heeft verschillende programma’s ontwikkelt voor groepen en houdt regelmatig activiteiten als het schaapscheerdersfeest. Dit bezoekerscentrum is geconcentreerd rond een thema, de schaapskudde, en laat zien dat dat een prima doch eenvoudig bezoekerscentrum oplevert. http://www.schapedrift.nl/ De Peel – Nederweert In Nederweert staat bezoekerscentrum de Peel. Een architectonisch opvallend gebouw waarin bezoekerscentrum en horeca zijn gecombineerd. Een speeltuin, schapenwei en heemtuin completeren het ‘recreatieve knooppunt’. Opvallend is dat er naast een parkeerplaats rekening is gehouden met een tweede parkeerveld voor top dagen. De combinatie van bezoekerscentrum met horeca is in Stompwijk op vergelijkbare wijze te combineren als in Nederweert.

26

Bezoekerscentrum Oostvaarderplassen Het bezoekerscentrum Oostvaardersplassen is zeer eenvoudig van opzet. Een parkeerplaats en een eenvoudig informatiecentrum wordt gecompleteerd met twee vogelobservatieposten. Gezien dit profiel zal het centrum met name vogelaars trekken en minder functioneren als een recreatiefknooppunt.

Conclusie De lessen uit de onderzoeken naar Rheden en Nunspeet moeten worden meegenomen in het profiel voor het recreatief knooppunt Stompwijk. Wat betreft maat en schaal bieden Nederweert en Gierbergen voor Stompwijk een goede vergelijking. Een doorgroei mogelijkheid benaderd de omvang van Rheden.


27

Terra Incognita Stedenbouw en Landschapsarchitectuur voerde dit onderzoek uit in opdracht van de gemeente Leidschendam Voorburg. Voor informatie en opmerkingen kunt u terecht bij Jan Maurits van Linge of Henk dfe Wit: [email protected] of [email protected] p/a De Gruyterfabriek,Veemarktkade 8, 5222 AE Den Bosch, 073 623 8991, www.terra-i.nl

Inrichtingsvisie Recreatief Knooppunt Stompwijk. oktober 2009 In opdracht van de gemeente Leidschendam-Voorburg

Recommend Documents