INLEIDING Vanuit de visie van het schoolbestuur, verder uitgewerkt in onze eigen visie:

pestprotocol

INLEIDING Vanuit de visie van het schoolbestuur, verder uitgewerkt in onze eigen visie: De school moet een plaats zijn, waar een kind zich veilig voelt, serieus wordt genomen en als individu wordt benaderd. Wij streven derhalve naar een vriendelijk en veilig klimaat, orde, rust en structuur. Alle kinderen mogen zich in hun basisschoolperiode veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen stellen we alle kinderen in de gelegenheid om met veel plezier naar school te komen. Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als er zich ongewenste situaties voordoen, elkaar aanspreken op deze regels en afspraken. Een preventieve aanpak bestaat onder meer uit de behandeling van het onderwerp met de leerlingen. Leraren en de vertegenwoordigers van de ouders in de medezeggenschapsraad onderschrijven gezamenlijk dit pestprotocol. Dit protocol vormt een onderdeel van het schoolplan en wordt vermeld in de schoolgids. Datum: 31-1-2012 Namens het team: Susanne Gloudemans; Lid MR Namens de medezeggenschapsraad:

Ralph van Kaam, Voorzitter MR

Pagina 1 van 7 Goedgekeurd door MR januari 2012 Protocol PESTEN KBS De Rietgors Versie 5-12-2011

pestprotocol

PESTEN Wat is pesten? Pesten is gedrag dat min of meer bewust gericht is op één of meer kinderen en dat tot doel heeft, dat degene die gepest wordt zich gekwetst, geraakt, vernederd, afgewezen of buitengesloten voelt. Een bijzondere vorm van pesten is digitaal pesten. Digitaal pesten heeft dezelfde kenmerken als “gewoon” pesten, er is echter een groot verschil. Digitaal pesten gebeurt in de veilige omgeving van de gepeste (het eigen huis of zelfs de eigen slaapkamer). Waar gaat plagen over in pesten?    

Plagen is nog onbezonnen, spontaan en gaat vaak met humor gepaard, terwijl pesten berekenend en gemeen overkomt en tegen één persoon gericht is; Plagen gebeurt incidenteel en is van korte duur terwijl pesten herhaaldelijk en systematisch plaatsvindt; Plagen speelt zich af tussen gelijken, terwijl bij pesten sprake is van macht en onmacht; De geplaagde ondervindt veelal geen hinder van plagerijen, terwijl het slachtoffer van pestgedrag blijvende psychische en lichamelijke schade kan oplopen.

Eén op de vier kinderen van het basisonderwijs wordt gepest.1 In het pestproces zijn zes groepen betrokken:  De pesters of treiteraars  De gepesten  De zwijgende middengroep (meelopers en angsthazen)  De leraren (soms zelf pester, slachtoffer)  De enkeling in de klas met een ethisch bewustzijn en/of een hoge status, die het durft op te nemen voor het slachtoffer  De ouders (opvoeder en soms dader, slachtoffer) Sociale processen zoals: sympathie, antipathie, machtsprocessen tussen de onderlinge groepen, machts -en prestatiegerichtheid en de macht van de sterkste, spelen een belangrijke rol. Door verwarringen en verstrikkingen kan het soms lastig zijn om pestproblemen op te lossen en uit te bannen. Want hoe meer groepen in dit proces niet goed in hun vel zitten, des te meer tegenwerking en weerstanden je kunt verwachten in het veranderingsproces. Als men in de klas spreekt over pesten is het raadzaam om niet een pestsituatie in de klas als uitgangspunt te nemen. Til het onderwerp daar bovenuit. Dit kan aan de hand van een voorbeeld uit de actualiteit, lesbrief of leesboek. Doet men dit niet, dan kan de klas het probleem ontkennen, bagatelliseren, het slachtoffer de schuld geven en hem of haar straffen voor het klikgedrag.

1

Maatschappelijk gezien betekent dit: Zolang de pester niet geholpen wordt heeft hij schadelijk effect op zijn omgeving. Een kind dat zelf pest of gepest is heeft veel kans om in een crimineel circuit terecht te komen. In het latere beroepsleven is er ook sprake van pestgedrag en agressie. Dit kan leiden tot bijv. ziekteverzuim. Pagina 2 van 7 Goedgekeurd door MR januari 2012 Protocol PESTEN KBS De Rietgors Versie 5-12-2011

pestprotocol

HET PESTPROTOCOL2 In een pestprotocol wordt in regels aangegeven wat er wel en niet toelaatbaar is. Een stap in de goede richting is dat iedereen, inclusief leraren en ouders, op school zo'n pestprotocol onderschrijven. Eén van de afspraken is dat er van iedereen verwacht wordt dat een pestactie steeds wordt gemeld en in de groep of in tweetallen wordt uitgepraat. Afspraak is dat dit geen 'klikken' heet. Het zou goed zijn als er een cultuur gaat ontstaan waarin iedereen zich gerespecteerd, veilig en ondersteund voelt. Ouders en hun invloed op de kinderen Een kind brengt zes á zeven keer meer tijd door thuis als op school. In de periode dat kinderen onder de hoede van de ouders vallen wordt het karakter van het kind dus voor een groot deel gevormd. Een pester heeft in de jonge kindertijd vaak een gebrek aan veiligheid en geborgenheid ervaren. Als het kind onvoldoende veiligheid en ondersteuning ervaart en dit niet kan aangeven kan het gedrag ontaarden in probleemgedrag. Onwillekeurig zal het kind een (onbewuste) overlevingsstrategie kiezen. Dit kan zich uiten in bijvoorbeeld: jaloezie, agressief gedrag, negatieve aandacht trekken, pesten of juist behaaggedrag. Als een opvoeder dit soort overlevingsgedrag merkt is het van wezenlijk belang dat de ouder het kind op allerlei fronten steunt en hem veiligheid biedt. Ook kun je je als ouder afvragen of het kind zich dus wel veilig, ondersteund en begrepen voelt. Vaak willen pesters indruk maken door op een naïeve wijze respect af te dwingen. Hoe bied je kinderen veiligheid, ondersteuning en vertrouwen.       

Bied structuur door middel van bijvoorbeeld een vast dagprogramma. Maak meer tijd om over gevoelens en behoeften van kinderen te praten. Aandacht geven en vertrouwen bieden. Sta je zelf toe regelmatig kinderen gemeende complimentjes te geven; zo min mogelijk negatieve aandacht voor wat het nog niet goed doet. Geef zelf in sociaal en moreel opzicht het goede voorbeeld en toon respect voor alles wat leeft. Vermijd negatieve formuleringen met woorden zoals “altijd”, “nooit”. Zeg wat je wel van het kind verlangt in plaats van wat je niet wilt. (Jij zeurt ook altijd. Jou lukt ook nooit iets.)

Emotionele vaardigheden Uit onderzoek is gebleken dat emotionele vaardigheden in onze huidige maatschappij niet altijd genoeg zijn ontwikkeld. Gevoelens worden vaak onderdrukt en weggestopt terwijl de cognitieve kant wel wordt gestimuleerd. Hierdoor kan men uit evenwicht raken wat emotionele blokkades teweegbrengen kan. Deze worden onbewust doorgegeven. Daarom is het soms nodig om het kind therapie te laten geven waardoor het beter in balans komt.

2

Ook al spreken wij liever over een omgangsprotocol; het is vanwege de maatschappelijke herkenbaarheid en de ernst van de problematiek dat wij het woord pestprotocol hanteren. Pagina 3 van 7 Goedgekeurd door MR januari 2012 Protocol PESTEN KBS De Rietgors Versie 5-12-2011

pestprotocol

Signalen Wanneer het met een leerling op school allemaal even minder gaat moet in overleg met de ouders of verzorgers bekeken worden waarom dat zo is, hoe het is ontstaan, maar bovenal wat er aan gedaan kan worden. De oorzaak kan heel divers zijn, maar als het vermoeden bestaat dat de leerling te maken heeft met pestgedrag en er signalen zijn die hierop kunnen duiden, wordt veelal gekeken naar de volgende punten:  Vaak alleen staan tijdens de pauze  Tijdens de pauze bij de surveillant gaan staan  Een spel is ‘toevallig’ steeds net begonnen als hij/zij erbij komt  Vaak alleen met jongere kinderen spelen  Niet naar buiten willen op school  Zuchten, piepen en steunen van andere kinderen, als het betreffende kind een idee oppert, dat wel geaccepteerd zou worden als een ander kind dat idee aangedragen zou hebben  Veel geroddel in de groep  Als andere kinderen zich negatief uitlaten over familieleden van het kind  Indien andere kinderen alles maar stom vinden van het betreffende kind m.b.t. kleding, haardracht, keuze van de rugzak enz  Als anderen kinderen negatiever reageren op een fout van het kind, dan dat ze doen bij hun andere klasgenoten  Het kind niet meer naar school wil, of aangeeft zich ziek te voelen  Bepaalde kleren niet meer aan wil hebben naar school, de club of……  Gauw boos of prikkelbaar is  Niet meer buiten wil spelen en zich opsluit in huis



Indien het kind niet (meer) wordt uitgenodigd op partijtjes van klasgenoten.

Indien je één of meer van deze signalen oppikt kan het kind gepest worden. Vraag aan het kind of uw vermoeden m.b.t. het pesten klopt, of dat er ‘iets’anders aan de hand is. Ook bij een ontkennend antwoord is het goed om tegen het kind te zeggen, dat hij/zij altijd welkom is als er problemen zijn. 65 % van de kinderen vertelt thuis niets.

REGELS DIE GELDEN IN ALLE GROEPEN VAN ONZE SCHOOL Belangrijk: Deze regels gelden op school en daarbuiten! Deze regels passen binnen de gedragscode en de schoolafspraken. 1. Doe niets bij een ander kind, wat je zelf ook niet prettig zou vinden. 2. Kom niet aan een ander als de ander dat niet wil. Ook niet aan zijn of haar spullen. 3. leerlingen noemen elkaar bij de voornaam 4. We gebruiken geen scheldwoorden. 5. We blijven van elkaar af, slaan, schoppen, duwen, knijpen of krabben niet (ook niet als je boos bent). Probeer eerst samen te praten. Ga anders naar de leraar. 6. Niet: zomaar klikken. Wel: aan de leraar vertellen of op een briefje schrijven en geven, als er iets gebeurt wat je niet prettig of gevaarlijk vindt. 7. Vertel de leraar wanneer jezelf of iemand anders wordt gepest. Word je gepest praat er thuis ook over, je moet het niet geheim houden. 8. Uitlachen, roddelen en dingen afpakken of kinderen buitensluiten vinden we niet goed. 9. Luisteren naar elkaar. 10. Iemand niet op het uiterlijk veroordelen. 11. Nieuwe kinderen ontvangen we goed. Zij zijn welkom op onze school. Pagina 4 van 7 Goedgekeurd door MR januari 2012 Protocol PESTEN KBS De Rietgors Versie 5-12-2011

pestprotocol

Toevoeging      

Vanuit positief oogpunt deze omgangsregels benaderen!! Presenteer of maak deze omgangsregels jaarlijks als lesactiviteit in de eerste schoolweken. Kies bijv iedere maand in overleg met de groep een regel. Die regel staat centraal. Spring in op de actualiteit en koppel daar een regel aan. Voeg in samenspraak met de kinderen eventuele groepsregels toe. Het is van belang het aantal regels beperkt te houden. Zowel schoolregels als groepsregels zijn zichtbaar in de klas opgehangen (geschreven/getekend).

Begeleiding van de gepeste leerling: -

-

Medeleven tonen en luisteren en vragen: hoe en door wie wordt er gepest. Nagaan hoe de leerling zelf reageert, wat doet hij/zij voor tijdens en na het pesten. De ouders informeren en betrekken Huilen of heel boos worden is juist vaak een reactie die een pester wil uitlokken. De leerling in laten zien dat je op een andere manier kunt reageren. Zoeken en oefenen van een andere reactie. Het gepeste kind in laten zien waarom een kind pest. Nagaan welke oplossing het kind zelf wil. Sterke kanten van de leerling benadrukken. Belonen als de leerling zich anders/beter opstelt. Praten met de ouders van de gepeste leerling en de ouders van de pester(s). Het gepeste kind niet over beschermen. Hiermee plaats je het gepeste kind juist in een uitzonderingspositie waardoor het pesten zelfs nog kan toenemen.

Begeleiding van de pester: -

De ouders informeren en betrekken. Inleven in het kind; wat is de oorzaak3 van het pestgedrag: Praten: zoeken naar de reden van het pestgedrag (baas willen zijn, jaloezie, verveling, buitengesloten voelen enz.) Laten zien wat het effect van zijn/haar gedrag is voor de gepeste. Excuses aan laten bieden In laten zien welke sterke (leuke) kanten de gepeste heeft. Pesten is verboden in en om de school: wij houden ons aan deze regel; straffen als het kind wel pest/ belonen als het kind zich aan de regels houdt.4 Kind leren niet meteen kwaad te reageren, leren beheersen, de “stop-eerst-nadenkenhouding” of een andere manier van gedrag aanleren.

3

mogelijke oorzaken: Een problematische thuissituatie Voortdurend gevoel van anonimiteit (buitengesloten voelen) Voortdurend met elkaar de competitie aan gaan; strijd om macht in de klas of in de buurt. 4

Voor de wijze en mate van bestraffen verwijzen wij naar ons protocol ongepast gedrag, schorsing en verwijdering. Pagina 5 van 7 Goedgekeurd door MR januari 2012 Protocol PESTEN KBS De Rietgors Versie 5-12-2011

pestprotocol

Adviezen aan de ouders: Ouders van gepeste kinderen: - Blijf in gesprek met uw kind: houd de communicatie open. - Als pesten niet op school gebeurt, maar op straat, probeer contact op te nemen met de ouders van de pester(s) om het probleem bespreekbaar te maken. - Pesten op school kunt u het beste direct met de groepsleraar bespreken. - Door positieve stimulering kan het zelfrespect vergroot worden of terug komen. - Steun uw kind in het idee dat er een einde aan het pesten komt. Ouders van pesters: - Neem het probleem van uw kind serieus. - Raak niet in paniek: elk kind loopt kans pester te worden. - Probeer achter de mogelijke oorzaak te komen. - Maak uw kind gevoelig voor wat het anderen aandoet. - Besteed extra aandacht aan uw kind. - Corrigeer ongewenst gedrag en benoem het goede gedrag van uw kind. - Maak uw kind duidelijk dat u achter de beslissing van school staat. Alle andere ouders: - Neem de ouders van het gepeste kind serieus - Stimuleer uw kind om op een goede manier met andere kinderen om te gaan (bijv. door sportbeoefening) - Corrigeer uw kind bij ongewenst gedrag en benoem goed gedrag. - Geef zelf het goede voorbeeld. - Leer uw kind voor anderen op te komen. - Leer uw kind voor zichzelf op te komen. ALGEMEEN In de schoolgids vindt u de namen terug van de vertrouwenscontactpersonen van de school en de vertrouwenspersoon van het schoolbestuur. Onderwijstelefoon: 06-8804 Op werkdagen bereikbaar van 12.00 tot 17.00 u. Alle mogelijke vragen over onderwijs kan men stellen aan de medewerkers, ook over pesten. Nederlandse Katholieke vereniging van Ouders (NKO) Postbus 97805 2509 GE Den Haag tel: 070-3282882 fax: 070-3248923 website: www.nko.nl Algemene website met naast informatie ook een verwijzing naar zowel adressen als links: www.pestweb.nl 6-12-2011

Pagina 6 van 7 Goedgekeurd door MR januari 2012 Protocol PESTEN KBS De Rietgors Versie 5-12-2011

pestprotocol

Praktische tips/aanvullingen n.a.v. vergadering 22-11-2011:  De school reageert alleen bestraffend op zelf waargenomen situaties en handelt daar volgens de gedragscode en de schoolafspraken.  Bij signalen van pestgedrag worden zowel de ouders van de pestende leerling als die van de gepeste leerling discreet geïnformeerd over het ontvangen signaal.  Bij signalen van pestgedrag buiten school zorgt de school dat zij klaarstaat en een veilige en vertrouwde omgeving biedt waarin de signaalgever zijn/ haar verhaal kan doen. De school biedt hulp daar waar zijn kan, maar zal in deze situaties altijd eerst de ouders wijzen op de eigen verantwoordelijkheid. Zodra het pestgedrag op school wordt waargenomen, zal de school haar verantwoordelijkheid nemen.  Pestgedrag wordt altijd bestraft.  Sociogram maken bijv 3x per jaar.  Regels laten ondertekenen door de kinderen.  Regels laten ondertekenen door ouders.  Vanuit actualiteit, positieve zaken/ punten bespreken, aanpakken.  Op kennismakingsavond de regels bekend maken/ bespreken met de ouders.

Pagina 7 van 7 Goedgekeurd door MR januari 2012 Protocol PESTEN KBS De Rietgors Versie 5-12-2011