Inleiding. Tom van Wel, beleidspsycholoog ABC team. December Jaargang 6

December 2012 12 Jaargang 6

Inleiding Begin november krijgt het ABC team van Altrecht, gespecialiseerd in jongeren met een psychose, bezoek van Een Vandaag. Trots wordt dit gemeld door voorman Tom van Wel. Wij namen het enthousiaste bericht over voor de website www.pppgroningen.nl. Maar de avond van uitzending was het regeringsprogramma, inclusief blunders, gereed en kregen de trotse bedenkers uitgebreid het woord. Het ABC team werd geschrapt. Later werd het 17 november, maar ook toen was er iets belangrijkers. Waarschijnlijk de Gazastrook. Op het moment van dit schrijven (21 november) is het nog steeds niet uitgezonden. Het zou gisteren worden uitgezonden. De zaak Vaatstra ging voor. We zien wel. Zo verdreef de nieuwe regering als eerste daad een interessant item over jongeren met een psychose en de veelgeprezen aanpak van het ABC team van de tv. Terwijl iedereen het had over “koopkrachtplaatjes”, “puntjeswolken” en “zorgpremies” bleek uit wat achterafzinnetjes dat de eigen bijdrage voor de GGz niet was verdwenen. Wanneer je veel stof op laat waaien door “blunders” zie je de echte details niet meer. Het Landelijk Platform GGz, dat eerder dit jaar een gerechtelijke procedure wilde starten tegen de overheid over de eigen bijdrage GGz had dit voornemen in de koelkast gezet. Dit omdat er toezeggingen waren, dat deze eigen bijdrage GGz zou verdwijnen. Ook wordt het eerder dit jaar afgesloten “bestuurlijk akkoord GGz” met voeten getreden door het regeerakkoord. Nu is alsnog besloten de rechter op te zoeken. Wij wensen het Landelijk Platform (dat overigens ook door menige instelling hierin wordt gesteund) veel succes. Wilt u er meer over lezen? http://www.platformggz.nl/lpggz/newsitems/ni001947

U leest de maandelijkse nieuwsbrief van de Provinciale Programmagroep Psychotische stoornissen (kortweg: PPP). De programmagroep is een samenwerkingsverband tussen Lentis/Linis, UMCG/UCP en het RGOc.

Programmaleider: Rob Versteden Voorzitter Provinciale Programmagroep: Frank van Es Secretariaat: Barja Hut Adres: Laan Corpus den Hoorn 102-2 9728 JR Groningen tel. 050 –522 3306 www.pppgroningen.nl

E-mail: Programma Psychose/GGZGRN [email protected] Redactie nieuwsbrief: Rosemarie de Boer (UCP) Hans Pompe (Ypsilon) Peter Reuvekamp (Anoiksis) Rob Versteden (Lentis) Barja Hut (Lentis)

Tom van Wel, beleidspsycholoog ABC team

1

Medische geschiktheid voor het rijbewijs, na een psychose. Inhoud: Onderzoek naar medische geschiktheid 1. Geneesmiddelen en medische geschiktheid 2. Psychotische stoornissen en medische geschiktheid 3. Uw aansprakelijkheid bij een ongeval 4. Uw Rijgeschiktheid

VERWIJZERTJES SAMENWERKING Lentis Linis UMCG Universitair Centrum Psychiatrie Rob Giel Onderzoekcentrum

voor meer info klikt u hier. KENNISCENTRA

Psy stopt definitief Het einde van Psy is een feit. GGZ Nederland is gestopt met de uitgave van het tijdschrift Psy en de website Psy.nl.

De afgelopen maanden is de mogelijkheid van een doorstart onderzocht door een van de redactieleden. Hierover is echter geen overeenstemming bereikt tussen de partijen. De redactie is gesloten en de functies van de redactieleden zijn vervallen. Vanaf maandag 12 november 2012 zijn zij niet meer bereikbaar op de burelen van Psy.

www.kenniscentrumphrenos. nl

CLIËNTEN, PATIËNTEN EN NAASTBETROKKENEN Ypsilon Anoiksis labyrint/in perspectief Tien sleutelfactoren voor herstel Stichting Recovery Nederland Meer weten over psychosen en schizofrenie? Kinderen van ouders met psychiatrische problemen Stichting Nieuw Nabuurschap Maatjesproject van Humanitas

ALGEMENE INFO Voor iedereen die psychische problemen heeft of gehad heeft Pandora

ONDERZOEK EN WETENSCHAP medscape Richtlijn schizofrenie Nieuwste boek van Mike Slade, 100 ways to recovery. Gratis down te loaden op: www.rethink.org/100ways

ZORGPROGRAMMA PSYCHOTISCHE STOORNISSEN (rapport in werking)

www.phamous.nl

2

Brief van Inspectie voor gezondheidszorg 07-11-2012 gericht aan Raad van Bestuur Lentis. Bouwstenen om bij een langdurig gebruik antipsychotica somatische complicaties te voorkomen. Dit zijn een aantal alinea’s uit een brief van de IGZ gericht aan Raad van Bestuur Lentis.

Patiënten die langdurig antispychotica gebruiken, lopen grote risico’s op somatische gezondheidsproblemen. Goede somatische monitoring en bevordering van een gezonde leefstijl kan de schade beperken. Bewoners in zorginstellingen zijn extra afhankelijk van de instelling om gezond te leven. Bij kwetsbare groepen ligt er een verantwoordelijkheid bij zorgverleners om mensen te ondersteunen bij een gezonde leefstijl. Een van de speerpunten van de inspectie is preventie effectiever maken. De inspectie heeft daarom een project uitgevoerd over leeftijdsbegeleiding in de zorg. Een van de zes deelprojecten heeft betrekking op de somatische zorg en leefstijlbegeleiding voor intramurale GGz patiënten die langdurig antipsychotica gebruiken. Het levert gezondheidswinst op wanneer GGz-instellingen structureel aandacht besteden aan de gezondheid door somatische screeningen, leefstijlbegeleiding en een omgeving die het mogelijk maakt voor patiënten om gezond te leven. Bouwstenen: De zes onderstaande bouwstenen vormen een kader voor GGz-instellingen om somatische screening en leefstijlbegeleiding structureel te verankeren in de organisatie: 1. Beleid: de GGz-instelling heeft vastgesteld beleid vor de risicoreductie van somatische complicaties (door somatische screening, leefstijlbegeleiding in een “gezonde omgeving”). 2. Somatische screening: de GGz-instelling voert systematische somatische screening uit bij risicogroepen (anti psychoticagebruik) volgens een protocol en multidisciplinaire richtlijnen. 3. Voorlichting: de psychiater en/of verpleegkundige (specialist) geeft voorlichting aan patiënten over risico’s op somatische comorbiditeit, en geeft voorlichting over leefstijlinterventies. 4. Leefstijlbegeleiding: de psychiater en/of verpleegkundig (specialist) inventariseert samen met de patiënte leefstijldoelen van de patiënt en biedt begeleiding bij de afgesproken meest haalbare interventies. 5. Dossiers: in het dossier van de patiënt staan de specifieke somatische risico’s benoemd en zijn follow-up afspraken/wijze van monitoring vastgelegd. 6. Scholing: de GGz-instelling ziet erop toe dat medici, verpleegkundigen en paramedici voldoende geschoold zijn op het gebied van somatische screening en leefstijlbegeleiding. Wat betekent dit? Het is zaak de risico’s bij langdurig antipsychoticagebruik te reduceren met een integrale aanpak door alle zes de bouwstenen te implementeren. Vooral bij leefstijlveranderingen is voorbeeldgedrag van zorgverleners essentieel.

3

Daarvoor is ook een cultuuromslag binnen GGz-instellingen nodig. Instellingen moeten meer aandacht besteden aan het voorbeeldgedrag van de zorgverleners. Het is van belang de zorgverleners bewust te maken van het effect van voorbeeldgedrag op patiënten en de impact van hun adviezen en voorlichting. GGz-instellingen kunnen met eenvoudige middelen meer aandacht besteden aan een gezonde leefwijze. Omdat de meerderheid van de bezochte GGz-instellingen van de bouwstenen (deels) had geïmplementeerd en bestaande richtlijnen de basis vormen voor de bouwstenen, verwacht de inspectie dat u en alle andere GGz-instellingen in staat zijn de bouwstenen voor 2014 volledig te implementeren. Vanaf 2014 zal de inspectie bij haar (reguliere) toezicht de naleving van de zes bouwstenen toetsten. Tevens toetst de inspectie of GGz-instellingen somatische incidenten systematisch registreren in het VMS, en of de incidenten volgens een vastgestelde methodiek worden geanalyseerd en opgevolgd door toetsbare verbetermaatregelen. Indien nodig treedt de inspectie handhavend op. GGz Nederland onderkent het belang van somatische monitoring en het belang van een gezonde leefstijl om somatische complicaties te voorkomen en zal haar leden informeren over de bouwstenen. Somatische complicaties is een van de onderwerpen van het patiëntveiligheidsprogramma “veilige zorg, ieders zorg” dat GGz Nederland coördineert.

Lotgenotengroep Nabestaan na zelfdoding Met enige regelmaat komt het voor dat iemand er voor kiest om niet verder te leven. Voor de nabestaanden is het moeilijk om iemand te verliezen die zelf een eind gemaakt heeft aan het leven. Bij voldoende aanmeldingen starten we dit najaar weer met een gespreksgroep (geen therapiegroep) voor nabestaanden. In deze gespreksgroep geven we gelegenheid om de vaak tegenstrijdige gevoelens met elkaar te delen. Ook bespreken we vragen rondom het ‘waarom’ en met betrekking tot schuldgevoelens. Deelnemers zeggen vaak dat ze het belangrijk vonden om op een open manier te kunnen praten over wat hen is overkomen. Om deel te nemen aan de gespreksgroep dienen er ongeveer zes maanden verstreken te zijn sinds de gebeurtenis. Deelname is ook mogelijk als de zelfdoding meerdere jaren geleden heeft plaats gevonden. De groep start zodra er zes aanmeldingen zijn. Locatie: Groningen, maar afhankelijk van de deelnemers kan de gespreksgroep ook elders gehouden worden. Aantal bijeenkomsten: acht, voorafgegaan door een kennismakingsgesprek (individueel). Nabestaanden kunnen zich ook rechtstreeks aanmelden. Voor meer informatie en aanmelding: Anne Gietema, geestelijk verzorger en projectleider Suïcidepreventieprogramma, telefoon 050 - 409 7457, mail [email protected]

4

Nieuwe E-health functionaris bij het Rob Giel Onderzoekcentrum Lian van der Krieke is sinds oktober 2012 deeltijd aangesteld als trekker van de e-healthlijn van het RGOc. Lian heeft Psychologie, Kunstgeschiedenis en Cultural Analysis gestudeerd in Leiden en Amsterdam (2001-2009). Daarna is ze bij het RGOc gestart met een promotietraject waarin ze onderzoek doet naar e-health toepassingen bij mensen met psychotische aandoeningen, in samenwerking met een promovendus Informatica van de RuG. Dit traject rond ze nu in deeltijd af. In de afgelopen jaren heeft Lian ervaring opgedaan met het ontwikkelen en onderzoeken van e-health toepassingen in diverse projecten. Samen met collega’s wil Lian deze ervaring nu inzetten op regionaal niveau. E-health lijn RGOc Voortbouwend op recent e-health onderzoek en e-health initiatieven (zoals het Wegweisproject en RoQua) gaat het Rob Giel Onderzoekcentrum een specifieke e-health lijn opzetten. Het doel is om e-health ontwikkelingen en onderzoek regionaal te bundelen. Als noordelijke RGOc-instellingen kunnen wij: • leren van elkaars ervaringen in ontwikkeling en implementatie van e-toepassingen • gezamenlijke onderzoeksprojecten opzetten en subsidies aanvragen • mogelijk e-health modules uitruilen en daarmee het aanbod verbreden • de interoperabiliteit tussen technische systemen bevorderen • een interessante gesprekspartner worden van zorgverzekeraars inzake een vergoedingsstelsel van het e-health aanbod • onze regionale samenwerking als kracht inzetten De basis van de RGOc e-health lijn moet een regionaal platform zijn, waarin de aangesloten instellingen participeren. Om te kijken of er voldoende draagvlak is voor een dergelijk platform en om in kaart te brengen waar behoeften liggen brengt het e-health team een kennismakingsbezoek aan alle RGOc-instellingen. Het plan is om daarna een aftrap te organiseren waar de e-health contactpersonen van de instellingen met elkaar om tafel gaan. De e-healthlijn wordt getrokken door: Lian van der Krieke, Robert Schoevers, Sjoerd Sytema en Erwin Veermans. Voor meer informatie: Lian van der Krieke, [email protected];

5

Partners in de zorg “De consequenties van het regeerakkoord voor de GGz zijn gigantisch.” Zo opende Richard Bruggeman, psychiater aan het Universitair Centrum Psychiatrie Groningen, het Phrenos-schizofreniecongres op 22 november 2012. De GGz als partner? Mette Lansen, voorzitter van Anoiksis, gooide de knuppel in het hoenderhok. Hoewel ze zelf zei “een klein steentje in de vijver” te willen zijn, die “een grote golf” veroorzaakt. De GGz als partner? Daar kan nog wel wat aan gebeuren. Met het tonen van een film van Anoiksis (Roy Gomes) gaf ze de zaal een beeld van een verwarde samenwerking rond een verwarde patiënt. Dat leverde een tragikomisch geheel op, waardoor de herkenning leidde tot veel gelach in de zaal. Patiënten blijven vaak “plakken” aan een voorziening in plaats van de juiste zorg te krijgen. Dat is volgens haar te wijten aan het onvermogen van hulpverleners om buiten hun eigen, beperkte wereld te kijken. Ze daagde de volgende sprekers uit: “Ik ben benieuwd hoe de GGz zich als partner gaat leren opstellen”. Haar volledige lezing is hier te bekijken. Keukentafel Annemarie van Bergen, senior adviseur Sociale zorg, Movisie, adviseert de spelers rond de WMO. Op basis van haar ervaring moedigt zij GGzinstellingen nadrukkelijk aan om bij de gemeente op koffievisite te gaan, aan te schuiven aan de “keukentafel” en vooral in het contact met de gemeente cliënten het woord te geven. Gemeenten willen graag meer weten over de doelgroep waarvoor zij zorg moeten dragen. De GGz moet dan ook proactief contact leggen op verschillende niveaus. Haar volledige lezing is hier te bekijken.

Rob Versteden

volledige lezing Mette Lansen

volledige lezing Annemarie van Bergen

Ambulant werken goedkoper De voorzitter van de raad van bestuur van Parnassia, Stephan Valk, ziet de beweging naar voren als een kans. Een kans om ook de mensen te helpen die buiten het bereik van de GGz vielen. Het is opvallend hoezeer ook sprekers op andere symposia (behalve Remmers van Veldhuizen), maar ook vandaag, bijna angstvallig zeggen dat ambulant werken niet goedkoper is. Valk is de enige spreker die zegt dat ambulantisering van de zorg wel degelijk goedkoper is. Hij heeft het zelfs over een prijsdaling in vijf jaar van 22%, mede ook door de elektronische ondersteuningsmiddelen. Hij legt vervolgens vooral de nadruk op een goede samenwerking in de wijk, maar waarschuwt ook: GGz-medewerkers moeten bij hun eigen organisatie blijven werken en niet opgaan in wijkteams. De kracht schuilt volgens hem in het kleinschalig organiseren van de zorg en grootschalig kennis te verwerven. Brein en ervaring Hoogleraar Educational Neuropsychology, Lydia Krabbendam, gaf ons een inzicht over dat we niet zomaar ons brein zijn, maar dat het brein is volgestopt met opgedane ervaringen. Ervaringen die als voorspeller functioneren, waardoor we veel energie kunnen besparen door het gedrag van anderen te voorspellen. En juist op dit vlak schort het bij mensen met een psychotische stoornis. Uit onderzoek blijkt dat hun vertrouwen in de medemens minder is dan bij niet psychotische mensen.

6

Dat levert vervolgens tegenspel op uit de omgeving, hetgeen volgens haar dan ook de neerwaartse spiraal verklaart die we zo vaak waarnemen in de relatie met naasten. Elke organisatie is een mijnheer/mevrouw De Rob Giel-lezing werd dit jaar gehouden door emeritus professor Don Linszen. Hij voerde ons terug naar de pioniers van de vroege interventie bij psychosen. Een kleurrijk gezelschap waartussen hij niet misstaan zal hebben. Goldstein, Crow en Falloon, nog enigszins geworteld in de analytische traditie, zijn uiteindelijk de grondleggers van wat in de negentiger jaren een internationale beweging gaat worden. De ontdekking dat de duur van de onbehandelde psychose een voorspeller is voor de prognose drong langzaam door tot de wereld van behandelaars. Hoe langer de duur van een onbehandelde psychose, hoe slechter de prognose. Het heeft dus twintig jaren geduurd aleer deze bevindingen werden omarmd. Nederland loopt nu, volgens Linszen, voorop in de ontwikkeling van de vroegdetectie. Na het illustreren van deze ontwikkelingslijn komt Linszen bij “zijn” Amsterdamse Vroege Interventie Psychose team: ”VIP”. Kenmerkend aan de opbouw en uitvoering van een VIP team is de betrokkenheid van veel organisaties, zowel maatschappelijk, politiek als uit de zorg. Daardoor werken uit elke organisatie vaste personen mee: “Elke organisatie is een mijnheer/mevrouw.” Het tweede kenmerk is het woord “snel”. Iets dat ook speelt bij het ABC-team van Altrecht en onlangs nog op Een Vandaag werd getoond. Snel vinden van jongeren met een risico. Snel behandelen van een psychose. Snel terugleiden naar opleiding of arbeid. De familie wordt er op een zo vroeg mogelijk tijdstip bij betrokken. Er is ook een speciaal trainingsprogramma voor ouders van verslaafde kinderen met een psychose. Geen discussie Het volle middagprogramma leidde ons langs vergelijkbare adviezen over samenwerking met allerlei handige tips. Ambulantisering en afbouw van bedden vereisen partnerschap van de GGz. Op deze dag hoorden wij de voorstanders aan van dit beleid en het is duidelijk na afloop: werken in de wijk en afbouw van bedden staan niet meer ter discussie. Dat is ook wat bevreemdend, al die optimistische verhalen. Als het allemaal zo geweldig is, waarom hebben we het dan niet eerder gedaan? Waarom is dan het aantal bedden zo sterk toegenomen het vorige decennium, zoals Hans Kroon van het Trimbosinstituut ons meldde? Een dag als deze roept veel vragen op en dat moet ook. Want een andere rode draad in deze dag was het regeerakkoord waarin veel verandering wordt aangekondigd, maar waarin ook elk detail ontbreekt. Er klonk vandaag her en der door dat nog de rijksoverheid (de ministers en staatssecretarissen), noch de gemeenten weten wat ze precies moeten doen om het akkoord handen en voeten te geven. Er ontbreekt veel kennis over de doelgroepen van de GGz. Ambtenaren moeten op lokaal niveau bedenken hoe deze doelgroepen te verzorgen. Of zoals Rogier den Uyl zei: “Ambtenaren bedenken het wiel opnieuw. Moeten ze nu een eigen mini-AWBZ bouwen? Moeten ze de vrije markt op? Of kunnen ze beter concessie op wijkniveau aanbesteden?” Er is zoveel onduidelijk, dat de bal blijkbaar bij ons als GGz ligt. Het Phrenos-schizofreniecongres “Partners in de Zorg” vond plaats op 22 november 2012 te Zwolle.

7

Onderzoek van de maand Effectievere IRB Effectiever werken aan rehabilitatiedoelen: ontwikkeling en onderzoek naar het gebruik van een modelgetrouwheidsmeting [2011 - 2013, in uitvoering] De Individuele Rehabilitatiebenadering (IRB) is erop gericht om mensen met langdurige psychiatrische aandoeningen (EPA) te helpen bij het verkennen, kiezen, verkrijgen en behouden van rehabilitatiedoelen op het gebied van werk, leren, sociale contacten en wonen. In het onderzoek kwam naar voren dat de IRB meer effectief is dan gebruikelijke zorg bij het werken aan persoonlijke rehabilitatiedoelen en dat de benadering daarnaast ook sociale participatie (in werk, vrijwilligerswerk, scholing) bevordert. Onderzoek en praktijkervaringen wijzen echter uit dat er een kloof is tussen evidentie en praktijk. Het toepassen van nieuwe methoden zakt vaak weg in de hectiek van de dagelijkse praktijk. Veel in de IRB getrainde hulpverleners blijken op den duur de benadering niet of onvoldoende te gebruiken. De ontwikkeling van een fidelity instrument kan hierin verbetering brengen. Om de betrouwbaarheid van de IRB te onderzoeken is een instrument gericht op individuele trajecten van belang. Een dergelijk instrument moet medewerkers bij voorkeur gedurende het doorlopen van een rehabilitatietraject feedback geven zodat bijstelling mogelijk is. Aangenomen wordt dat een betere fidelity ook tot betere resultaten leidt voor cliënten. In het kader van de IRB-RCT is eerder vanuit Stichting Rehabilitatie ’92 een IRB betrouwbaarheidsvragenlijst ontwikkeld die steekproefsgewijs is afgenomen bij deelnemende hulpverleners aan de IRB-RCT (Luyten, 2004). Tevens is vanuit Altrecht het model KIK (Kijk op IRB Kwaliteit) ontwikkeld dat gedurende een rehabilitatietraject meet in welke mate de IRB wordt toegepast (Van Wel & Marquenie, 2009) en hulpverleners hierover door middel van een individueel beoordelingscijfer feedback geeft. Met het project zouden we graag willen werken aan de ontwikkeling en toetsing van een IRB fidelity instrument dat de IRB betrouwbaarheidsvragenlijst en KIK integreert. Het nieuwe instrument zou zowel gedurende het rehabilitatieproces feedback moeten geven aan hulpverleners als retrospectief na afronding van het rehabilitatietraject. Interessante vragen zijn of de IRB modelgetrouwheid wordt verhoogd en of dit ook bijdraagt aan uitkomsten voor cliënten. Onderzoeker(s) mw. dr. W. Swildens, mw. dr. J.T. van Busschbach, dr. T. van Wel & F. Marquenie Locatie(s) Promens Care (voorheen o.a. RIBW Drenthe) en Altrecht Willem Arntsz (afdeling ABC voor jongvolwassenen met een psychotische kwetsbaarheid) Samenwerking Altrecht GGZ, RGOc, Kenniscentrum Phrenos, Boston Center for Psychiatric Rehabilitation, Lectoraat Rehabilitatie Periode 2011 - 2013

Bron www.rgoc.nl 8

Aanbod BEL Wijkgericht werken Workshops beeldvorming “ The Movies and the Mind”* is een unieke set van 6 workshops aan de hand van filmfragmenten. De workshops worden aan zowel cliënten als aan hulpverleners aangeboden. Het doel van de workshops is beeldvorming. Vanuit verschillende invalshoeken wordt gekeken naar; • Beroemde patiënten • De psychiater • De behandeling • Ziektebeelden • Gedwongen opname • De patiënt Gastlessen voor studenten in het HBO-onderwijs Herstel en beeldvorming bij: · Bipolaire stoornis · Borderline · Schizofrenie · Depressie · Posttraumatisch stressstoornis · Angstklachten Diverse doelgroepen · Omgaan met moeilijk benaderbare burgers · (Vanuit ervaringsdeskundigheid) ingaan op vragen van partner-organisaties · Omgaan met kwetsbare vrijwilligers in non-profitorganisaties (belicht vanuit ervaringsdeskundigheid) · Ervaringsdeskundigheid in de praktijk voor partnerorganisaties · Taakomschrijving van ervaringswerkers · Ervaringsdeskundigen en werknemersvaardigheden · Positionering van ervaringswerkers in een team van hulpverleners · Ontwikkeling van ervaringsdeskundigheid Diverse doelgroepen · Omgaan met moeilijk benaderbare burgers · (Vanuit ervaringsdeskundigheid) ingaan op vragen van partner-organisaties · Omgaan met kwetsbare vrijwilligers in non-profitorganisaties (belicht vanuit ervaringsdeskundigheid) . Ervaringsdeskundigheid in de praktijk voor partnerorganisaties

9

· · · ·

Taakomschrijving van ervaringswerkers Ervaringsdeskundigen en werknemersvaardigheden Positionering van ervaringswerkers in een team hulpverleners Ontwikkeling van ervaringsdeskundigheid

van

BEL-aanbod voor Fact teams & Kliniek Methodiekbijeenkomsten (accent op uitwisseling en kennisoverdracht) Ziektebeelden: Depressie; borderline; schizofrenie; posttraumatische stressstoornis ; bipolaire stoornis; ervaringen in de isoleercel; stemmen horen. (ondersteund door PowerPoint presentaties) Herstelgerichte zorg Wat betekent persoonlijk herstel; hoe om te gaan met belemmeringen door medicatiegebruik; bouwen aan sociale contacten; levensstijl (ondersteund door PowerPoint presentatie; evt. filmfragmenten) Workshops beeldvorming (voor teamdagen of scholingsbijeenkomsten) “ The Movies and the Mind”* is een unieke set van 6 workshops aan de hand van filmfragmenten. De workshops worden zowel aan cliënten als aan hulpverleners aangeboden. Het doel van de workshops is beeldvorming. Vanuit verschillende invalshoeken wordt gekeken naar: • • • • • •

Beroemde patiënten De psychiater De behandeling Ziektebeelden Gedwongen opname De patiënt

Medewerking als gastspreker of (co-)trainer (i.o. met hulpverlener) · Psycho educatie in klinieken en FACT · Vers-training · Familie-bijeenkomsten · Maatschappelijke oriëntatie in kliniek · Health 4 U

10

Medewerking als gastspreker of (co-)trainer (i.o. met hulpverlener) · Psycho educatie in klinieken en FACT · Vers-training · Familie-bijeenkomsten · Maatschappelijke oriëntatie in kliniek · Health 4 U Trainingen voor cliënten met trainers van BEL De training wordt met een hulpverlener van desbetreffende locatie geëvalueerd. · “Herstellen doe je zelf” · “Bondgenoten schrijven eigen verhaal”* Ervaringswerk is de logische aansluiting bij rehabilitatie binnen de langdurige zorg van Lentis. Er wordt gestreefd naar zoveel mogelijk eigen keuzes van de cliënt ten behoeve van herstel. Herstelondersteuning is gebaseerd op de talenten en waarden van de cliënt in samenhang met de doelen van het behandelplan. Uitgangspunt bij inzet van ervaringsdeskundigheid is interactie met patiënten en/of hulpverleners. De collectieve ervaring staat hierbij op de voorgrond.

BEL Uitnodiging Bureau Ervaringsdeskundigheid Linis Voor medewerkers Van Project naar Implementatie Datum: 13 december Tijd: 14.30 - 17.00 uur Plaats: personeelsrestaurant Kliniek Groningen

Congressen

Vrijdag 1 februari 2013: Workshop Cognitieve gedragstherapie bij paranoia (de inschrijving is geopend) Prof. Dr. Daniel Freeman, Dr. Katherine Pugh en Dr. Elissa Myers De sectie Psychosen van de Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve therapie (VGCt) organiseert op vrijdag 1 februari 2013 in Utrecht een workshop van een hele dag over cognitieve therapie bij achterdocht en paranoia. Datum: vrijdag 1 februari 2013 (09:30 - 18:00) Locatie: Hotel Mitland, Utrecht Voertaal: Engels

www.vgct.nl

Deelnemers: Cognitieve gedragstherapeuten die werken met mensen met psychose(-achtige) klachten Kosten: €170,- voor VGCt-leden, €220,- voor niet-leden Accreditatie wordt aangevraagd bij de VGCt en FGzP Inschrijving is geopend. Zie de link hiernaast 11

SYMPOSIUM Slotsymposium LIVE ( Landelijk steunpunt Inzet Van Ervaringsdeskundigheid in de GGz) is verplaatst van 18 september 2012 naar 3 december 2012. Redenen hiervoor zijn met name de late aanmeldingen en de extra tijd die nog nodig is voor de afstemming van de verschillende producten. De locatie blijft ongewijzigd: de Driehoek, Willemsplantsoen 1c in Utrecht. Half oktober is het definitieve programma bekend. RGOc symposium dinsdag 11 december 2012 Op dinsdag 11 december is het jaarlijkse RGOc symposium in de Rode Zaal van het UMCG. Op dit symposium staan nieuwe ontwikkelingen in het psychosenonderzoek èn in de ouderenpsychiatrie centraal, zoals het onderzoek naar apathie en de behandeling van negatieve symptomen, en bij ouderenpsychiatrie de nieuwe onderzoekslijn 'frailty' en suïcide. Sprekers zijn André Aleman, Marieke Pijnenborg en Rikus Knegtering over psychosen en Richard Oude Voshaar, Ista Bogers en Lia Verlinde over ouderenpsychiatrie. De toegang is gratis voor alle geïnteresseerden.

Kenniscentrum Phrenos

Klik hier voor meer informatie en aanmelding over dit symposium

Landelijk Symposium: “Professioneel omgaan met jonge mensen met Schizofrenie” 13 december 2012 Tijd: 10.00 - 17.00 uur Locatie: Eindhoven Prijs: Euro 270,- (ex. BTW) bij inschrijving voor 1 november 2012 Daarna: Euro 295,- (ex. BTW) Tarief voor voltijdstudenten zonder dienstverband: Euro 75,- (ex. BTW; max.10 plaatsen beschikbaar) http://www.congresburo.com/agenda/57/i/landelijk-symposiumprofessioneel-omgaan-met-jonge-mensen-met-schizofrenie.html

Info en inschrijving

Woensdag 23 januari 2013 in Leiden Symposium Filosofie van Herstel Het symposium richt zich op de filosofie van herstel en de betekenis van ervaringsdeskundigheid in de psychiatrie/GGz. Tijd: 08.30 uur – 16.30 uur Locatie: Aula Hogeschool Leiden, Zernikedreef 11 Leiden (10 minuten lopen van het station). De inschrijfkosten, incl.lunch € 125,00. Gereduceerd tarief voor ervaringsdeskundigen met een smalle beurs. Hier vindt u aanvullende informatie en kunt u zich inschrijven. Accreditatie: Accreditatie wordt aangevraagd bij NVvP, NIP, VenVN en Register VS.

12

1e PHAMOUS-symposium 31 januari 2013 Donderdagmiddag 31 januari 2013 vindt het 1e PHAMOUS symposium plaats in de Rode Zaal van het UMCG. Op dit symposium zullen PHAMOUS-behandelaars en onderzoekers laten zien dat routine outcome monitoring (ROM) zeer bruikbaar kan zijn in het zorgproces van patiënten met een psychose, waarbij vooral de (ongewenste) effecten van farmacotherapie worden gevolgd. ROM PHAMOUS is aldus een instrument voor de behandelaar om behandeling te faciliteren, maar ook uitstekend bruikbaar voor de patiënt zelf. De toegang tot het symposium is gratis. U kunt zich aanmelden tot 20 januari 2013, via de link. http://www.rgoc.nl , of via de link hiernaast.

aanmeld formulier

Phrenos Behandeling, rehabilitatie en herstel bij ernstige psychische aandoeningen. Zie ook onder Symposium “Symposium Vroeg Psychose”.

Lentis en het UCP zijn lid van Phrenos

Wat Doe Jij? Maak een einde aan buitensluiting van mensen met psychische klachten! Deze oproep gaat van de website www.watdoejij.org uit, een project van Kim Helmus van GGZ Drenthe. Kenniscentrum Phrenos is medeondersteuner van dit initiatief. Om een antistigma toolkit te ontwikkelen gaat Helmus een wereldreis maken en goed werkende projecten in verschillende werelddelen in kaart brengen. Op 9 juni a.s. start haar reis in London, waarna ze achtereenvolgens New York, Chicago, San Francisco, LA, Auckland, Melbourne, Sydney en Tokyo aandoet. Op de site komen nadien de best werkende anti-stigma initiatieven te staan. Hiermee kan iedereen zelf aan de slag om stigma te bestrijden en 'meedoen' te bevorderen!

Ypsilon Helpdesk Schizofrenie Sinds april 2012 bieden Mikado, Indigo en Ypsilon een speciale helpdesk voor migranten met cultuursensitieve informatie, ervaringsverhalen en filmpjes over schizofrenie. Familieleden kunnen bovendien voor advies terecht bij de gratis informatielijn van de Mikado Helpdesk. Klik hier voor de Mikado helpdesk Schizofrenie Familieleden spelen een sleutelrol bij een snelle inzet van hulpverlening bij allochtone schizofreniepatiënten. En die snelheid is belangrijk: hoe langer een psychose onbehandeld blijft, hoe slechter het herstel. Daarom is de informatie op de Mikado Helpdesk expliciet op de familie gericht. Voor de ontwikkeling, uitvoering en monitoring van cultuursensitieve voorlichting en advies over schizofrenie, ontvangt het samenwerkingsverband subsidie van ZonMw, vanuit het programma ‘Zorg voor Beter.’ Klik hier voor algemene informatie over Mikado Klik hier voor algemene informatie over Indigo

Wat Doe Jij

Hans Pompe (Ypsilon)

Ypsilon

13

Voor meer informatie klik hier

Anoiksis is een vereniging voor en door mensen met chronische psychose of schizofrenie. De hoofddoelstelling van de vereniging is het faciliteren van lotgenotencontact. Daarnaast doet Anoiksis aan voorlichting en belangenbehartiging. De vereniging wil met zijn activiteiten bewerkstelligen dat Anoiksispatiënten een stem krijgen, dat er eerlijke beeldvorming bestaat rond de diagnose, dat de behandeling volgens de beste inzichten plaatsvindt, dat Anoiksis-patiënten gesteund worden in het zich ontworstelen aan het sociaal isolement en het stigma, dat herstel voorop staat en dat ervaringsdeskundigheid op een goede wijze wordt ingezet. Maar bovenal is Anoiksis een vereniging waarin ervaringen gedeeld, gebundeld en de beste voorbeelden verder uitgedragen worden. Bij Anoiksis is een grote groep vrijwilligers actief, in bestuursfuncties, op kantoor, bij de redactie van ons kwartaalblad Open Geest en de website en als coördinatoren van regiobijeenkomsten en lokale belangenbehartigers.

Anoiksis

De veelheid aan informatie/voorlichting in de psychiatrie laat men ook doormiddel van filmpjes op de site van Anoiksis zien. Een aanrader om een kijkje te nemen.

14

Lotgenotengroep UCP Eens per twee weken is er op dinsdag van 17.00 tot 18.30 uur een bijeenkomst. De bijeenkomsten vinden plaats in het UCP Een Lotgenotengroep voor mensen die een psychose hebben meegemaakt. Waar: FACT Delfzijl

Aanmelden bij: secretariaat Psychosen van het Universitair Centrum Psychiatrie Telefoon: 050-3612132 of via e-mail [email protected]

Health 4U Meer weten over Health 4U, klik op deze link Informatie/aanmeldingen Marian Kanon, secretaresse FACT 5 (telefoon 050-52 23 349) [email protected] voor de cliënten die niet bij Lentis/Linis in zorg zijn:

Kunt u alleen op verwijzing door uw behandelaar deelnemen aan de groep Health 4U. Voor informatie en aanmeldingen kunt u contact opnemen met mw. Monica Beekhuis, management assistente tel: 050-5223756 mailadres [email protected]

Psycho-educatie Voor wie De voorlichtingsbijeenkomsten zijn bedoeld voor mensen die mogelijk psychotische verschijnselen hebben of hebben gehad. Waar en wanneer De bijeenkomsten zijn elke vrijdagmiddag (m.u.v. van feestdagen) van 13.30 tot 14.30 in het Universitair Centrum Psychiatrie van het UMCG Klik op deze link voor meer informatie over de voorlichtingsbijeenkomsten

Werken aan herstel met de cursus Herstellen doe je zelf Voor aanmelding of informatie over de inhoud van de cursus kunt u contact opnemen met de secretaresse, telefoon 050 - 522 33 22 (ma, woe t/m vrij) van 08.30 - 17.00 uur, e-mail [email protected]. Voor meer informatie klikt u op de onderstaande link: http://www.pppgroningen.nl/phocadownload/0058 herstellen doe je zelf x.pdf

Info Herstellen doe je zelf

15

Familieavonden

Klik op deze link voor meer informatie over de familieavonden

De afdeling Psychosen van het UCP organiseert regelmatig informatiebijeenkomsten voor familieleden van patiënten die psychotisch zijn of zijn geweest. U vindt hier meer informatie over deze bijeenkomsten. Voor wie en waarom Psychotische klachten beïnvloeden niet alleen het leven van de patiënt, maar ook dat van de mensen uit zijn omgeving. De psychotische klachten kunnen bij de partner, kinderen, ouders, broers en zussen bijvoorbeeld leiden tot zorg, onzekerheid, spanning en angst. Voorlichting over psychosen en het uitwisselen van ervaringen met anderen, kunnen dan nuttig zijn en steun bieden. De familieavonden kunnen helpen beter met eventuele problemen om te gaan. Tijdens de familieavonden zijn er leden van Ypsilon aanwezig. Dit is de patiëntenvereniging voor familieleden van psychotische patiënten. De leden houden voordrachten en beantwoorden vragen vanuit hun eigen ervaringen. Ook vertellen zij welke activiteiten de vereniging organiseert

Koksmaatjes Een kookgroep voor mensen met een psychische aandoening. Voor meer informatie en aanmelding zie ook : http://www.pppgroningen.nl/phocadownload/lin 0030 koksmaatjes_1 x.pdf

PMT Groepen Klik hier voor Overzicht PMT Groepen Stad Groningen of ga naar http://www.pppgroningen.nl/ Voor informatie zijn we te bereiken op de volgende nummers Ria Eising-Meijer 06-22100399 Peter v/d Berg: 06-12189342 aanwezig maandag t/m donderdag.

PMT groepenoverzicht

16