Inleiding Internet In Guldens Interessant Introductie Interview In Guldens In-uit Inzicht Intern Instroom Interactie Intercity Intersectie Itching
Intussen Inventief Intijds Internationaal Iets
010102
Inleiding Van de secretaris/penningmeester
Beste leden, Hierbij vindt u het financieel jaarverslag 2000 – 2001 van de Vereniging van Bouwkunst Tilburg met een korte toelichting en verantwoording. De Vereniging van Bouwkunst heeft wederom in financieel opzicht een goed jaar gedraaid; het vermogen nam toe, weliswaar minder dan vorig jaar, maar nog altijd met ƒ 2154,— tot ƒ 25.205,—. Dat is aardig, maar zegt niets over het reilen en zeilen van jullie Vereniging van Bouwkunst. De situatie is nog steeds ernstig doordat we nauwelijks nieuwe leden mogen verwelkomen. Vier aspirantleden zijn gewoon lid geworden, maar vijf leden betaalden hun contributie niet. Het ledenbestand nam daardoor af met één tot 94 gewone leden. Daarnaast telt de Vereniging van Bouwkunst 12 aspirant-leden en zenden we onze informatie naar de 52 studenten van de Academie. Ook zijn er zogenaamde excursieleden die informatie ontvangen omdat ze mee geweest zijn op de grote excursie; dat zijn er thans 8. (Ledenlijst is verspreid) Vorig jaar beloofden we jullie een aantal ingrepen om de situatie te verbeteren. Inning contributie Zo wordt de contributie voortaan weer geïnd via een acceptgiro; veel gemakkelijker en daarmee sneller en betrouwbaarder. Wel werd de acceptgiro pas laat verstuurd waardoor de laatste contributiebetalingen eigenlijk nog maar net binnen zijn. Dit academiejaar is de acceptgiro reeds verstuurd en aangezien we innen in harde guldens zal het bedrag overgemaakt moeten zijn voor 1-1-2002. Dat betekent tevens dat eventuele wanbetalers niet meer het hele jaar onze informatie krijgen toegestuurd. Colofon Redactie:
Jasper Knoop Leo van Beek
Bulletin We beloofden een extra dik bulletin met excursieverslagen en bijdragen van leden. Nummer 011100 werd inderdaad extra dik, maar daar bleef het bij. We streven voortaan naar 2 bulletins per jaar.
Redactieadres: Vereniging van Bouwkunst Tilburg Bisschop Zwijsenstraat 5 5038 VA Tilburg tel: 0877-874925 fax: 0877-873522
[email protected]
Excursies Er waren vorig jaar wederom slechts een beperkt aantal excursies, maar wel grote. Vooral de weekendexcursies bleken uitermate succesvol.
1
De excursies werden steeds tijdig aangekondigd, ze werden steeds voorzien van een dikke reader met achtergrond informatie over te bezoeken projecten alsmede de route om er te komen en we konden volgens planning de gebouwen in onder begeleiding van een gids. Kortom beter! Echter de grote excursie naar Mexico moest worden verzet omdat we op de aanvankelijk geplande datum geen vliegtickets konden krijgen, een geplande excursie naar Luik ging twee maal niet door en een grote excursie in de herfstvakantie naar Oost Duitsland bleek ook iets te ambitieus gepland. Om geloofwaardig over te komen is het nakomen van afspraken een eerste vereiste. Een jaarprogramma van excursies in dit academiejaar treft u in dit bulletin aan. Bestuur De beloofde uitbreiding van het bestuur is ingevuld met Jasper Knoop, Arie van Kuijk en recent Robin Janicki. Peter Keijsers heeft vorig jaar afscheid genomen. Zijn taak, redactie van het bulletin, wordt overgenomen door Leo van Beek en Jasper Knoop. Hechtere band met Academie We streven nog steeds naar een hechtere band met onze ‘moeder’, de Academie, teneinde studenten eerder en beter te kunnen informeren en te betrekken bij de Vereniging. Hiervan is echter nog niets concreets te melden of het moest zijn dat het bestuur voortaan vergadert op de Academie en dat de Vereniging betrokken is geweest bij de visitatie. Andere activiteiten Thans oriënteert het bestuur zich op de toekomst van de Vereniging; wat kunnen we doen om studenten eerder bij de Vereniging te betrekken, hoe kunnen we de instroom van nieuw bloed bevorderen, hoe kunnen we onze gewone trouwe leden beter informeren en met elkaar in contact laten komen, aan welke activiteiten naast excursies zou er behoefte kunnen zijn en hoe kunnen de excursies nog informatiever en talrijker? In het kader van deze vragen wordt eraan gedacht om eindelijk eens die website, waarvan in het eerste bulletin van 100197 (!!!!) reeds sprake was, in de lucht te brengen. Ook wordt gedacht aan samenwerking met de talloze andere clubs in de regio die zich met architectuur en stedebouw bezig houden. Hiertoe worden thans concreet kennismakingsgesprekken gevoerd op ons initiatief. Wellicht kan zoiets leiden tot het kunnen aanbieden van een agenda van activiteiten in de regio met een digitaal prikbord waarop je met andere leden kunt afspreken er heen te gaan. Ook streven we naar uitbreiding van het bestuur bij voorkeur met een kort geleden afgestudeerde.
In Guldens Jaarrekening Vereniging van Bouwkunst 2000/2001 Vermogenspositie 6 sept 2000 Kas Postzegels Cadeaubonnen Giro Leeuwrekening
fl fl fl fl fl
29,30 227,90 100,00 786,95 22.234,38 fl 23.050,63
INKOMSTEN
UITGAVEN
Bestuurskosten Bulletin Contributies Porto Diversen Expo2000 Excursie Mexico Excursie Gent Reünie Mexico Verrekening
fl fl fl
9.400,00
fl fl fl fl fl fl
360,14 4.473,55 57.814,05 5.387,22 1.418,82 141,75
fl 548,60 fl 422,48 fl 5.347,16 fl 60.943,43 fl 5.538,69 fl 1.907,03 fl 695,64
Totaal
fl
78.995,53
fl 76.840,88
fl
78.995,53
fl 2.154,66 fl 78.995,53
Saldo
1.179,55 258,30
Vermogenspositie 12 sept 2001 Kas Postzegels Cadeaubonnen Giro Leeuwrekening
fl fl fl fl fl
18,05 73,30 0,00 2.685,45 22.501,80 fl 25.205,30
Verschil vermogenspositie 2000 en 2001 fl 2.154,67 Verschil fl 0,01
Namens het bestuur, Ivo Bastiaansen
2
3
Instroom Even voorstellen. Mijn naam is Robin Janicki. Ik ben afgestudeerd aan de academie van bouwkunst in augustus 1995, als één van de laatsten die is afgestudeerd in de Voltstraat in Tilburg. Enige tijd na mijn afstuderen kreeg ik het gevoel dat ik het contact met mijn ex-collega studenten verliezen was. Tijdens de opening van het architectenbureau van een van die ex-collega studenten kwam ik een aantal mensen tegen die lid waren van de Vereniging van Bouwkunst. Zij hadden kort daarna een gezamenlijke excursie. Het lid worden van de Vereniging van Bouwkunst, leek me een heel goed middel om het contact met mijn ondertussen ook allen afgestudeerden collega’s te herstellen. Kort daarna heb ik mijzelf als lid van de vereniging aangemeld. Sindsdien heb ik aan enkele excursies deelgenomen. Mijn eerste excursie was een dagexcursie in Helmond. Ik kwam na afloop van deze excursie met een aantal bestuursleden aan de praat. Ik heb toen aangegeven dat het mij wel wat leek om ook wat voor de vereniging te betekenen. Alleen de vorm daar was ik nog niet uit. Na de zeer geslaagde excursie naar Mexico was ik er van overtuigd dat ik ook een substantiële bijdrage wilde leveren aan de vereniging. Het heeft nog even geduurd maar vanaf oktober ben ik lid geworden van het bestuur. Sindsdien heeft het bestuur een aantal maal bij elkaar gezeten en leuke en constructieve vergaderingen gehouden. Er zijn voor het komende jaar al een paar mooie excursies gepland en er is zelfs al een plan voor een hele grote excursie tijdens het volgende verenigingsjaar (De kiem hiervoor is volgens mij al geboren op een gezellige avond in Mexico). Ik hoop dat ik de komende jaren voor de vereniging een rol van betekenis kan spelen en dat ik door de vereniging het enigszins verloren gegane contact met mijn collega’s weer kan herstellen. Tot op de dag van vandaag ben ik in ieder geval heel positief over de contacten die ik sinds mijn lidmaatschap van de vereniging weer heb met mijn collega’s. Robin Janicki.
Het was na een geslaagde VBT-excursie naar de Expo2000 in Hannover, dat ik in de trein op weg naar Nederland was gepolst of ik interesse zou hebben in het versterken van het VBT-bestuur. Ik ga al lang mee met de excursies van de vereniging. Eerst als student en later als afgestudeerde. Mijn eerste grote reis was de Moskou-excursie van 1990, wat een grote indruk op mij maakte. Er kwamen nog vele na, waaronder Tsjechië, Zwitserland, Portugal en de schitterende reis naar Finland. Ik buitte mijn lidmaatschap verder uit door mee te gaan naar diverse lezingen en dagexcursies. Na al die jaren van het genot wat het lidmaatschap biedt, leek het me zinvol om zelf ook een organisatorisch actieve bijdrage te leveren aan het reilen en zeilen van de vereniging. Arie van Kuijk
Gedurende een aantal jaren onbezorgd lidmaatschap heb ik met plezier aan een aantal kleine excursies deelgenomen. Het was een volle treincoupe op de terugreis van de Expo2000 waarin mij werd gevraagd om een aantal jaren een bestuursfunctie in te vullen en ik begreep direct dat ik hiervoor moeilijk kon weglopen. Ik heb nu al een paar vergaderingen bijgewoond en zodoende raak ik meer en meer betrokken bij de situatie waarin de VBT zich bevindt. Het gebrek aan ledenaanwas kan gezien worden als een bedreiging van de VBT op langere termijn. Voor ons is dat aanleiding om in te grijpen en de toekomst van de VBT in een iets ander licht te plaatsen. Het bestuur heeft hiertoe een aantal passende doelstellingen geformuleerd. Onze goede reputatie op gebied van excursies en een goed belezen bulletin zijn natuurlijk al goede vertrekpunten. In VBT termen gesproken staan deze doelstellingen wat mij betreft in het teken van de “Interactie”. Soms lijkt het alsof de ledenlijst een lange opsomming is van hoofdzakelijk ouder wordende, braaf betalende maar zwijgende leden. En voor meerderen helaas een te groot aantal namen zonder gezicht. Laten we het bulletin maar eens gaan herontdekken als medium voor een nieuwe kennismaking. Voortaan ben ook ik het aanspreekpunt en copy-inleveradres van ons bulletin. Ik nodig jullie dan ook van harte uit om je te presenteren en, om alweer in de terminologie van het bulletin te spreken, al is het maar met “Iets”. Jasper Knoop
4
5
Intussen Excursie Mexico 23 februari t/m 5 maart 2001 De aanleiding voor de bestemming Mexico vormde het aanbod van Frans Bedaux om samen met zijn zoon Pank, die in Mexico woont en werkt, een excursie te organiseren. Mexico city is met 22 miljoen inwoners op dit moment de grootste stad ter wereld. Het is nog steeds een stad in de zin van één aaneengesloten bebouwd gebied, gelegen in een brede kom tussen hoge bergmassieven. De stad is in de 14e eeuw gesticht als Tenochtitlán door de Azteken op de plaats van een binnenmeer. De eerste nederzettingen bestonden uit drijvende tuinen bestaande uit met aarde gevulde rieten manden waarop landbouw kon worden bedreven. Door deze eilanden steeds te vergroten en er steeds meer van te maken is het ondiepe meer langzaam verdwenen, maar de grondslag is daardoor nog steeds te zwak om er hoge gebouwen op te kunnen funderen. Mexico city kenmerkt zich derhalve door een structuur van overwegend laagbouw (maximaal zo’n 5 à 6 bouwlagen). Van de invloed van de Azteken is niets meer te herkennen. Nadat Hernán Cortés in 1519 de stad veroverde is door de Spanjaarden een geheel nieuwe stad gebouwd op een gridvormig stratenplan. De kathedraal verrees daar waar zich het heiligste Aztekenbouwwerk bevond en ervoor kwam het centrale plein (Zócalo). Door de omvang van de stad, maar vooral door de slechte bereikbaarheid van het oude centrum, zijn vele nieuwe centra ontstaan die tegenwoordig veelal belangrijker en interessanter zijn dan het oude centrum. Een grote aardbeving in 1995 die het oude centrum in puin heeft gelegd heeft daar ook geen goed aan gedaan. Voor veel kantoren vormde het de aanleiding zich elders te vestigen. Ook de scherpe scheiding tussen rijk en arm heeft zijn bijdrage geleverd aan het ontstaan van meerdere centra en de achteruitgang van het oude centrum. Het oude centrum kende vanouds een menging van groepen, maar vooral de rijken en met hen de zakelijke dienstverlening en de grote multinationals, zochten hun eigen centrum. De nieuwe centra zijn meer op Amerikaanse leest geschoeid (hoogbouw) of zijn ontstaan in oude kernen buiten de grote stad waar zich vanouds al rijken vestigden en nu de lommerrijke straten en pleinen een perfecte plek zijn voor trendy restaurantjes. Ons hotel bevond zich in het echte oude centrum van de stad, nabij de Zócalo. Maar steeds als we ’s avonds vermoeid van een excursiedag terugkwamen en vlakbij het hotel een leuk restaurantje wilden bezoeken bleek de keus beperkt. Erger nog, als je na het eten nog naar de kroeg wilde kon dat meestal eenvoudig weg niet meer. Pas na enige dagen kwamen we erachter dat je dan in een ander deel van de stad moest zijn en dat kon best 15 km ver weg zijn. Vooral de omgeving van Coy. Hoofddoel van onze reis was het werk van Luis Barragan. Ivo Bastiaansen
6
Mexico 2001-De bacardi-flesjes staan op de schouw en de poncho is lekker tegen de kon, de jetlag is bijna weg, mijn hoofd zit vol herinneringen en in de kast is er een lege plek vanwege de gestolen fototas. In Mexico stad ( 80 x 100 km) bewaakt de helft van de bewoners (de arme) de zeer rijke. De ‘architectuur’ van de ‘stedenbouw’ heeft vanwege de toenemende angst voor criminelen een nog geslotener karakter gekregen. Gevels aan de straten van de stad zijn meestal lange gesloten vlakken met garage- poorten en kleine- raampjes met op de verdiepingen ook erg gesloten wanden. De gevels zijn bedekt met kleurige bloemen en planten. In de straten staan voor ons onbekende bomen, struiken en klimplanten. De woningen zijn individueel voorzien van de meest fantastische kleuren en versieringen. Maar ook reclame teksten en tekeningen “sieren” de gevels. Veel opvallende kleuren zijn: groen, donkerblauw, okergeel, roze, rood, waarbij raamlijsten meestal een andere kleur hebben dan de gevels. Het feest van kleuren, onder een hoog boven je hoofd staande zon, zet zich ook voort in de kleding en de gebruiksvoorwerpen in de winkels en op straat. De straatwanden bestaan verder uit veel oude paleizen, winkelpanden en kerken, van allerhande bouwstijlen. Prachtige Jugendstil met veel gekleurde glas- daken en ramen. De kerken zijn binnen vol gestopt met barok en goud. Op de daken van gebouwen en woningen staan duizenden reclame- borden, op stalen staketsels, die meestal hoger zijn dan de woningen er onder. Een kleurig geweven kleed hangt nu bij mij aan de muur en zal me iedere dag laten weten dat ik in een zeer kleurrijk land ben geweest. Bij de kapel en de woningen van architect Barragán zijn de kleuren op een zeer verfijnde manier aangebracht ter ondersteuning van de ruimtelijke werking en om het licht te sturen. Van, onder andere, de kapel, krijg je tranen in je ogen van ontroering; dat moet dus wel “architectuur” zijn. Bart Kerkhofs. Xochimilco-De laatst overgebleven drijvende eilanden in het ondiepe meer waar Tenochtitlan gegrondvest werd, het latere Mexico-city. Kweekplaats sinds honderden jaren van de overvloedige bloemenpracht waarmee de Mexicaan zich graag omringt. Sinds kort de leisureplek bij uitstek voor de eindeloos doorgolvende megapool. Het gezamenlijke oppervlakte van de honderden felgekleurde platbodems met barok versierde zonwerend bespannen daken, benadert de beschikbare wateroppervlakte. De kermis die reeds op de vaste wal begint zet zich door op de gepunterd voortbewogen vletjes die in een verschuivende schering en inslag het water bedekken. Uitgelaten families, drank en etenswaar verkopende handelaren, op z’n zondags uitgedoste muzikanten, het krioelt door elkaar in een uitgelaten stemming die het harde bestaan in de grootste nederzetting ter wereld even doet vergeten. Boten worden tegen elkaar gelegd tot een feestplatform waar gezamenlijk gedanst en gezongen kan worden. De Nederlandse architectuurtoeristen worden zo even opgenomen in een alles vergetende roes. Kleuren, schetterende muziek, drank, oogcontact, de zon. Toch knaagt er iets, is dit dansen op de rand van de vulkaan? Vaag schieten herinneringen aan het boek/film Under the vulcano door m’n geheugen. Bij nalezen blijken het overmatig drankgebruik, de dood, de paarden, de wanhopige liefde en natuurlijk de vulkaan aanleiding te zijn. Toen we na de affaire met de bus en de dief geconfronteerd werden met de harde werkelijkheid van Mexico City, kwam het uitstapje met de boot in een nog meer imaginaire context te staan; achteraf lijkt het alleen hallucinerende drug geweest te zijn. Harrie van Helmond
7
Foto Paul van Merendonk
Foto Harrie van Helmond
Foto Paul van Merendonk
Woonwijk Los Clubes, Luis Barragán (1963-69) Foto Ivo Bastiaansen Huub Branderhorst
Foto Paul van Merendonk
Foto Ivo Bastiaansen
Foto Paul van Merendonk
National Centre for the Arts Foto Ivo Bastiaansen
Studio Frida Kahlo en Diego Rivera. Foto Robin Janicki
Toilet van Legorreta
Teotihuacán
Universiteit
Foto Pierre van der Geld
8
9
Excursie Gent Kortrijk 27 en 28 april 2001 België blijft een miskende bestemming als het om architectuurexcursies gaat. Het is een wat sjofel land, waar de staat van onderhoud van gebouwen matig is. De stadsgroei (het woord ‘ontwikkeling’ zou duiden op bewust gepland en dat schept verwarring) werd ooit bepaald door de regel van het mootjeshuis (ieder huis moet er één in een rijtje kunnen zijn en zo een stukje van een straatwand). Dat leverde tenminste nog stedelijkheid op, maar meestal geen architectuur. Tegenwoordig is het land er nog slechter aan toe, mootjeshuizen worden er niet meer gebouwd en derhalve is ook de stedelijkheid ten einde; in België domineert de wil van de particuliere opdrachtgever, maar nu in eindeloze lintbebouwing op grote kavels. Je komt de stad nooit meer uit, sterker, je bent er nooit in gekomen. En wie nog iets van het Belgisch landschap wil zien, moet een oprit oprijden en achter de achtertuin gaan kijken! Toch bestaat er moderne Belgische architectuur (en stedebouw) die de moeite waard zijn. Tussen al die verwaaide rommel in een toch al chaotisch land qua ruimtelijke ordening is sporadisch een parel te vinden. Daar moet je goed voor zoeken, want ze bevinden zich in onbekende en vaak onvindbare plaatsen. Vandaar dat Eugène en Arie deze excursie hebben voorgereden, al was het maar om het pad te banen voor de stroom architecten achter hen. In deze excursie stond het werk van Stéphane Beel centraal in de zuid oost hoek van België. Een volgende excursie zal de Borinage aandoen, een voormalig mijnbouwgebied dat na sluiting van de mijnen in een benarde economische positie terechtkwam. Hoewel de excursies een sterk architectuurgehalte kennen (dat wil zeggen, we bekijken gebouwen meestal los van hun context, waar tegenover staat dat we ze wel in gaan) ben ik toch zelf altijd het meest benieuwd naar die omgeving. Waarom dat gebouw daar? En is het een welkome aanvulling op de stad en is dan de bestaande context gerespecteerd? Of is tenminste stelling genomen? Stéphane Beel is zich zeker bewust van die context hoewel dat in mijn ogen ook vaak leidt tot regelrechte stadsrampen, zoals het nieuwe gerechtsgebouw (in aanbouw) in Kortrijk. Ondanks het gebrek aan mogelijkheden die context te beleven in de excursies word ik soms toch gegrepen door de overweldigende indruk die sommige gebouwen achterlaten; Stéphane Beel blinkt beslist uit in het verbouwen van oude industriële complexen, waarbij de sfeer van het oude gebouw zo goed voelbaar blijft. Zowel de Tacktoren als de Christelijke Mutualiteit zijn pareltjes! De prachtige felrode baksteen van die laatste, die ruw in het gebouw aanwezig is, en zelfs extra wordt benadrukt door lichtval (zie foto). De toevoegingen van de gebouwen hebben steeds een contrasterende vormen- en materiaaltaal, wat op zichzelf al zorgt voor respect voor het oude. Met name bij de Tacktoren is dat manifest: een glazen trappenhuis tegen een stenen silo.
De Christelijke mutualiteit Stéphane Beel
Begraafplaats Bernardo Secchi
De begraafplaats van Bernardo Secchi kon mij minder bekoren. Hoe kun je nu een begraafplaats zo winderig maken en zo onderdeel maken van zo’n chaotisch landschap? Ik snap de strategie van de rastervlakken waarin hij het hele landschap rond Kortrijk heeft opgedeeld, maar ik vind het een te vergezocht thema waarmee je slechts op platte kaarten iets structureert maar nooit in een land zonder Ruimtelijke Ordening! Ivo Bastiaansen
10
11
Inbelgie Excursie Borinage 12 en 13 oktober 2001 Le Grand Hornu Pierre Hebbellinck De ingang van het complex in de woonbuurt.
Boogvormige arcade aan één zijde van de grote binnenplaats. De nieuwbouw is hier beter te zien. Duidelijk is ook dat de nieuwbouw op geen enkele wijze de binnenplaats aantast.
Beeld van het woud aan dragende zuilen en bogen van de oude hoofdwerkplaats.
Eén van de ronde gebouwen rond de ovale binnenruimte is lang geleden reeds ingestort en wordt niet herbouwd. Wel is dat aanleiding op die plaats een moderne uitbouw aan te sluiten op wel heel vernuftige wijze. Het levert bijna oneigenlijke plaatjes op: Een op instorten staande boog van rood metselwerk, overwoekerd doorplanten en daar direct achter een gladde donkere steen van een nieuwe uitbouw, zwevend boven de grond! Als je door de boog gaat ziet het er zo uit; de boog buigt weg en het nieuwe gebouw verdringt als een snelle gladde massa de oude muur. Het zweven van het moderne gebouw maakt dat hier nog manifester.
Van enige afstand; de nieuwbouw heeft geen ramen aan deze zijde; hoe ongenaakbaar is daardoor de confrontatie tussen oud en nieuw?! Op de voorgrond is nog net het fundament van de ingestorte fabriek te zien. Dit is een bijzondere ervaring. Het gebouw wordt verbouwd tot museum (Musée des Arts Contemporains en Communauté de Francaise et Belgique MAC's). Het idee bestaat al geruime tijd en is één die ideeën om de streek toeristisch interessant te maken. Pierre Hebbelinck is als vooraanstaand Waals architect belast met de opdracht het oorspronkelijke karakter zo min mogelijk aan te tasten en het toch geschikt te maken voor moderne kunst! Dat leidt bijvoorbeeld tot ramen voor andere ramen en ruimtes in andere ruimtes. Deze en voorgaande dia laten mooi zien wat dat betekent. Door toepassing van meerdere lagen dik gestraald glas zijn semi transparante vlakken ontstaan; de halfronde boogramen zijn er nog net door zichtbaar. Het licht wordt gefilterd en dat was juist nodig. De muren worden weer ontdaan van hun later opgebracht pleisterwerk waardoor de mooie dieprode baksteen weer tevoorschijn komt. Soms echter blijft ook de vervallen staat van het gebouw intakt en dat is echt prachtig!!!
De schuingezakte neo klassieke gevel van de kantoren voor de ingenieurs blijft zo. Er zijn moderne ramen in gezet en er zijn voorzieningen aangebracht dat de gevel niet verder kan zakken. De gevel is niet schoongemaakt en ademt het verval.
Ivo Bastiaansen
12
13
Dagexcursie Breda 19 januari 2002
Intijds AAS-VBT excursie Rome mei 2002 Noch schilders en beeldhouwers, noch architecten kunnen werken van betekenis produceren tenzij ze de reis naar Rome gemaakt hebben. Francesco de Hollanda, Tractata de Pintura antigua 1548 Sinds 1983 wordt in het kader van het programma cultuurgeschiedenis elk jaar een excursie naar Italie gemaakt door de eerste jaars studenten van de AAS. Voor veel afgestudeerden is deze excursie naar Florence en Rome in de loop der jaren een markant punt in de studie gebleven. Vanwege deze “sentimental reasons” én om de thuisblijvers van toen een herkansing te geven én om de banden tussen afgestudeerden en de huidige generatie studenten te verstevigen worden de leden van de Vereniging van Bouwkunst uitgenodigd om mee te gaan met de reis naar Rome van dit studiejaar. Rome biedt als geen andere plek ter wereld de mogelijkheid om fundamentele vragen die de ontwerpdiscipline betreffen aan de orde te stellen. Nergens anders dan in Italië zijn zoveel directe aanleidingen te vinden om de historie van de ontwerppraktijk te bevragen: van het begin van de discipline bij Vitruvius via de belangrijkste historische ontwikkelingen in het vak in de Renaissance naar de hedendaagse opstelling van Meier en Eisenman. Onderwerpen die aan de orde komen zullen zich bewegen tussen de vragen van de Klassieken (wat is goed, wat is schoon en wat is waar ?) tot het super-Modernistisch antwoord: “het is wat het is.” De excursie vindt plaats in de meivakantie: van vrijdag 3 mei tot zondag 12 mei (10dagen). De reis zal zoals gewoonlijk worden voorbereid door de studenten van het eerste jaar onder leiding van Rob van Leeuwen. Dat betekent dat de exacte invulling van het programma afhankelijk zal zijn van het verloop van het college-programma en van de verhalen die eenmaal ter plekke te binnen schieten.
Het Chassétheater van Hertzberger, het Chasséveld van Koolhaas, de brandweerkazerne van Neutelings en het Van Lensveldgebouw van Wiel Arets zijn allemaal actuele architectonische en stedenbouwkundige projecten, die Breda tot een uitstekend doel maken voor een dagexcursie van de vereniging. We proberen met deze excursie alle bovengenoemde projecten te bezichtigen. Daarnaast komt er interessant werk aan bod van Pascal Grosfeld, Erna van Sambeek en van ons lid Ben Baudoin, welke genomineerd is voor de Bredase architectuurprijs. De voorlopige dagindeling bestaat uit een lezing in het Breda’s Museum aan de Parade. De gemeentelijke projectleider Hans Tholen zal een toelichting geven over de stedebouwkundige prijsvraagplannen en de uitwerking van het plan van OMA. Daarna volgt een rondleiding door Hans Tholen op het Chasséveld, waaronder de parkeergarage. We proberen verder te bezichtigen; de woontorens, diverse gebouwen om en op het terrein als de nieuwe poptempel meZZ in aanbouw, de verbouwing van de kloosterkazernegebouw tot casino en het woningbouwcomplex van Erna van Sambeek. Ook brengen we een bezoek aan het Chassétheater met indien mogelijk lunch in het theatercafé. We proberen in de middag te bezoeken de brandweerkazerne aan de Tramsingel van Neutelings, Villa Hoppen in Prinsenbeek van Ben Baudoin en het van Lensveltgebouw op het bedrijventerrein Hoogeind, van Wiel Arets We willen de excursie afsluiten met een diner (op eigen kosten) in het bourgondisch Breda.
Arie van Kuijk
ROME Galleria Borghese Bernini & Borromini Piranesi TIVOLI Villa Hadrianus (picknik !) Villa d’Este Behalve indrukwekkende oude architectuur en kunsten is er in Rome en omgeving het volgende aan moderne architectuur te zien: de kerk van het jaar 2000 door Peter Eisenman de kerk van het jaar 2000 door Richard Meier het auditorium van renzo Piano de moskee van Portughesi EUR Sabaudia
14
15
16
